ဇန္နဝါရီ ၁၁၊ ၂၀၁၃
…. `ဒီအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ိဳးနဲ႔သာဆိုရင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံရွိေနသေရြ႕ ခင္ဗ်ားတို႔ သံယသရွိေနတာေတြ၊ မေသခ်ာတာေတြကို ဘယ္ေတာ့မွျပီးဆံုးေတာ့မွာ မဟုတ္´…..
ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံမဲ့ ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ (အပိုင္း-၁) မွာ UNHCR မဟာမင္းၾကီးနဲ႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္တို႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ သတင္း အက်ဥ္းကိုေဖၚျပရင္း ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံမဲ့ နဲ႔ တရား၀င္ႏိုင္ငံမဲ့အေၾကာင္းကို ေဖၚျပခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ခု `အမွန္တကယ္ႏိုင္ငံမဲ့သူမ်ား´အေၾကာင္းကို ဆက္လက္ေရးသားပါမယ္။
(၂) အမွန္တကယ္ ႏိုင္ငံမဲ့သူ (de facto stateless) ဆိုတာ မည္သည့္ႏိုင္ငံသားျဖစ္သည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ကို တရား၀င္ေဖၚျပႏိုင္ျခင္းမရွိတဲ့သူ (သို႔မဟုတ္) ထိုသူနဲ႔ ခိုင္မာေသာဆက္ဆံေရး ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားက ထိုပုဂၢိဳလ္အား ႏိုင္ငံသားအျဖစ္လက္ခံရန္ သေဘာမတူဘဲ ျငင္းပယ္ခံရေသာသူကို ဆိုလိုပါတယ္။
(ခိုင္မာေသာဆက္ဆံေရး ဆိုတာ တျခားသူေတြအတြက္ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ခံယူရန္ လံုေလာက္မႈရွိေသာ အေျခအေန မ်ိဳးကို ဆိုလိုပါတယ္။)
ဒီလို အမွန္တကယ္ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနသူေတြဟာ ဘယ္ႏိုင္ငံရဲ့အကာကြယ္ေပးမႈမွ မရရွိတဲ့အျပင္၊ ခုလိုႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္ေနရတာကိုက သက္ဆိုင္ရာႏုိင္ငံရဲ့ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈနဲ႔ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ သူကေတာ့ အမွန္တကယ္ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္တဲ့အျပင္ ဒုကၡသည္စာရင္းလည္း ၀င္သြားပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကို စာဖတ္သူတို႔ အလြယ္တကူနားလည္ႏိုင္ေစရန္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္က ဒုကၡသည္စခန္း ေတြမွာရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ဥပမာေပးေရးသားပါမယ္။
(၁၉၇၈)ခုႏွစ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးမ်ားေပၚျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ နဂါးမင္းစစ္ဆင္ေရးကဲ့သို႔ေသာ စစ္ဆင္ေရး မ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး သံုးသိန္းခန္႔ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးျပီး၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံထဲမွာ ခိုလႈံခဲ့ရတယ္။ (၁၉၉၁-၉၂) ႏွစ္မ်ား မွာလည္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ့ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး ၂၅၀၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံဘက္ကို ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။ ထိုသူမ်ားဟာ တဘက္ႏိုင္ငံရွိ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကရျပီး ထိုထဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ စပ္ဆက္မႈရွိေၾကာင္း အေထာက္အထား တစ္စံုတစ္ခု (ဥပမာ- အစိမ္းေရာင္ကဒ္ျပား၊ အျဖဴေရာင္စာရြက္) ျပႏိုင္သူမ်ားသည္ျမန္မာႏိုင္ငံမွျပန္လည္ လက္ခံသည့္အခါ ျပည္တြင္းသို႔ ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္ႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဟာေနရပ္ျပန္တဲ့အခါ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရမယ္လို႕ အမွန္တကယ္ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရြံ႕မႈ ရွိေနတဲ့အတြက္ ဒီလူေတြဟာက်ေနာ့္ေဆာင္းပါး (အပိုင္း-၁)မွာ ေျပာခဲ့သလို တရား၀င္ ႏိုင္ငံမဲ့မ်ားျဖစ္တဲ့အျပင္ `ဒုကၡသည္မ်ား´အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ခံရပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဘက္က ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားမွာရွိတဲ့ တရား၀င္ႏိုင္ငံမဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ အေရအတြက္မွာ ၃၀၀၀၀ ခန္႔ရွိတယ္လို႔ သိရတယ္။
အဲဒီလိုမွမဟုတ္ဘဲ သက္ေသခံ အေထာက္အထားမ်ားကို အဓမၼသိမ္းဆည္း ေဖ်ာက္ဖ်က္ခံရျခင္း၊ ထြက္ေျပးလာစဥ္ ေပ်ာက္ဆံုးပ်က္ဆီးျခင္း (သို႔) အာဏာပိုင္မ်ားက မည္သည့္သက္ေသခံစာရြက္ တရြက္တေလမွ ထုတ္မေပးခဲ့ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ဘာအေထာက္အထားမွ မျပႏိုင္ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းသို႔ ျပန္လည္ အေျခခ်ေနထိုင္ခြင့္ရရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ နည္းပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးမွာေတာ့ သူတို႔ကို အမွန္တကယ္ႏိုင္ငံမဲ့မ်ား လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ ဘိုးဘြားစဥ္ဆက္ ေမြးဖြားေနထိုင္လာခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေၾကာင္းလည္းမျပႏိုင္၊ နယ္ခ်င္းကပ္ေနတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကလည္း သူတို႔ႏိုင္ငံသားမဟုတ္ဟု ျငင္းပါမည္။ Emdadul Haque (Senior Lecturer of the Department of Law and Justice, Southeast University) ရဲ့ အဆိုအရ ခုလိုအမွန္တကယ္ႏိုင္ငံမဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေပါင္း ၄၇၀၀၀၀ ခန္႔ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါ ၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာလမွာ ထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းအေရအတြက္ပါ။ ထိုသို႔ေသာသူမ်ား အတြက္ UNHCR ၏ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈေတြကေတာ့ အလြန္က်ယ္ျပန္႔ျပီး ရႈပ္ေထြးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးမွာ လိုတာပဲ အနည္းငယ္ေျပာပါမယ္။ အထူးသျဖင့္ ေနရပ္ျပန္တဲ့အခါ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရမယ္ ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္ရမႈအတြက္ အာမခံခ်က္ရေအာင္ လုပ္ေဆာင္ပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွာရွိတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ားကို ျမန္မာဘက္က ျပန္လည္လက္ခံ ခဲ့တာန႔ဲပက္သက္ျပီး အစိုးရပိုင္းက တရား၀င္သတင္းထုတ္ျပန္တဲ့ စာရင္းအရေျပာရရင္ ဟသၤာစီမံခ်က္ျဖင့္ ျပန္လက္ခံသူ အေရအတြက္မွာ ၁၈၀,၀၀၀ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ၁၉၉၄ မွ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္အတြင္း ျပန္လက္ခံသူ ရိုဟင္ဂ်ာအေရအတြက္မွာ ၂၅၀,၀၀၀ ရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေနာက္ျပီး လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ဇူလိုင္လ (၂) ရက္ေန႔မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-ျမန္မာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ အစည္းေ၀းပြဲမွာ ျမန္မာ ဒု-ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီး ဦးျမင့္ေမာင္ က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ရိုဟင္ဂ်ာ ၆၈၀၀၀ ကို ျပန္လက္ခံရန္ သေဘာတူ ခဲ့တယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးရဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အစိုးရရဲ့ ရိုးသားမႈမရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခု ဆက္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ၁၉၉၄-၉၆ ခုႏွစ္အတြင္းက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားမွ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားကိုျမန္မာဘက္ကစစ္ေဆးျပီး ျပန္လည္လက္ခံခဲ့အေၾကာင္းကို အစိုးရထုတ္ New Light of Myanmar သတင္းစာမွာ took refugee/taken refugee ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ (ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသားမ်ားကိုျမန္မာျပည္တြင္ ခိုလံႈခြင့္ေပးခဲ့သည္)ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ ေရးသား ခဲ့တာ ေတြ႔ရတယ္။
တနည္းအားျဖင့္ေျပာရရင္ အစိုးရကိုယ္တိုင္က `ၾကက္လည္းေမာေစ၊ ယာလည္းညွက္ေစ´ဆိုတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္း မီးေမႊးေနျခင္းလို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္ …
တကယ္တမ္းေတာ့ ဒီလူေတြဟာ လ၀ကမွတ္တမ္းမ်ားနဲ႔ တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးျပီးမွ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း မွန္ကန္လို႔သာ ျပန္လည္လက္ခံခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ UNHCR ရဲ့ ၾကီးၾကပ္မႈနဲ႔ သူတို႔ရဲ့ မူလေနထိုင္ရာ ေဒသမ်ားတြင္ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဒီလုိ ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးျပီး ျပန္လည္ လက္ခံခဲ့တဲ့သူမ်ားကို ခုခ်ိန္က်မွ ခိုး၀င္လာသူမ်ားလို႔ စြပ္စြဲလို႔မရပါ။
သူတို႔ကို ဒီႏိုင္ငံသား ဟုတ္၊မဟုတ္ မေသခ်ာေသးလို႔၊ မေရရာေသးလို႔၊ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအျဖစ္ သံသယရွိေနလို႔ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ိဳးျဖင့္ ႏွစ္(၆၀)ၾကာေအာင္ အခ်ိန္ဆြဲထားျပီး ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခြင့္ မရွိပါ။ ဒီအေၾကာင္းျပခ်က္မ်ိဳးနဲ႔သာဆိုရင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံရွိေနသေရြ႕ ခင္ဗ်ားတို႔ သံယသရွိေနတာေတြ၊ မေသခ်ာတာေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ ျပီးဆံုးေတာ့မွာ မဟုတ္ပါ။
(၁၉၈၂)ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားဥပေဒမေပၚေသးခင္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့စဥ္ ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ေနထိုင္ခဲ့သူမ်ားကိုပါ ခုခ်ိန္က်မွ သံသယ ရွိေနလို႔ပါဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ိဳးကေတာ့ တကယ္တမ္း ရူးေၾကာင္ေၾကာင္ လူတစ္ေယာက္ရဲ့ စကားလို႔ပဲ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။ ဤလူမ်ား ႏုိင္ငံတြင္းသို႕ တရားမ၀င္ ခုိး၀င္ေနထုိင္သူမ်ားဟုဆုိလွ်င္ ဖမ္းဆီး အေရးယူႏုိင္ရန္ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရး လတ္တေလာဥပေဒ (Emergency Act) ႏွင့္ တျခား လ၀က ဥပေဒမ်ား ရွိေနသည္မဟုတ္ပါလား။
အထက္ခုိး၀င္ေနသူမ်ားကို ဘာေၾကာင့္ႏွစ္ေပါင္း(၆၀)ေက်ာ္ အေရးမယူဘဲထားခဲ့သလဲ။ဒါ စဥ္းစားစရာ တစ္ခ်က္ပါ …
ဒီေလာက္ဆိုရင္ အမွန္တကယ္ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေနသူမ်ားနဲ႔ပက္သက္ျပီး အၾကမ္းဖ်င္းေတာ့ သေဘာေပါက္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ခုခ်ိန္ထိ ေရးခဲ့သမွ်ထဲမွာ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေတြ မပါေသးပါဘူး။ ႏိုင္ငံသားေတြကို ႏိုင္ငံမဲ့ဘ၀ေရာက္သြားေအာင္ ဘယ္အာဏာပိုင္ကမွ လုပ္ေဆာင္ခြင့္မရွိပါဘူး။ ဒီအေၾကာင္းကို ရွင္းျပဖို႔အတြက္ ႏိုင္ငံမဲ့ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမ်ား နဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ မျဖစ္မေနလိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမဲ့ ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူစာခ်ဳပ္ေတြႏွင့္ ပဋိဥာဥ္ခံ အခ်က္တစ္ခ်ိဳ႕အေၾကာင္းကို (အပိုင္း-၃) မွာ ဆက္လက္ ေရးသားပါဦးမယ္။
Ref: UNHCR – Handbook for Parliamentarians- 2005
Human Rights Abuses and Discrimination on Rohingyas
International Crisis Group – Myanmar: A New Peace Initiative – Nov-2011
bangalnews24.com
ဦးဦး ေမွာ္ဆရာ
(၁၁-၁-၂၀၁၃)
