ဧျပီ ၁ ၊ ၂၀၁၄
မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး တို႔မီးရိႈ႕မီးက႑၌ ဦးေဆာင္ပါ၀င္ေနေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရဟန္းသံဃာမ်ား။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ အတြင္း အဆင့္ျမင့္ အိုအိုင္စီ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ အလည္အပတ္ ခရီးေရာက္ရိွစဥ္ ထိုခရီးစဥ္အား ဆႏၵျပေနၾကသည့္ သံဃာမ်ား (ဓာတ္ပံု – စိုးေဇယ်ာထြန္း၊ ရိုက္တာ) ခြဲျခားေရးအေျခခံအဆိုျပဳထားေသာဥပေဒမ်ားမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအား ေနာက္ဆံုးေပၚ အဆင့္ဆင့္ညွင္းဆဲျခင္း (ႏွင့္) ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားထံမွ မဲမ်ား အရယူရန္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေကာက္က်စ္ေသာအျမတ္ထုတ္ျခင္းသာျဖစ္သည္။
ယမန္ႏွစ္ မတ္လက ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္းတြင္ လူမ်ဳိးေရးအဓိကရုဏ္းျဖစ္ပြားရာတြင္ ဓားရွည္တရမ္းရမ္း လူရမ္းကားမ်ား၏ ခုတ္ထစ္ သတ္ျဖတ္မႈျဖင့္ အနည္းဆံုး လူ ၄၈ ဦး ေသဆံုးခဲ့သည္။ ေသဆံုးခဲ့ရသူမ်ားမွာ အဓိကအားျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္ မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
အၾကမ္းရန္တာစူေနသည့္လူအုပ္မ်ားအေပၚ ဗုဒၶသံဃာမ်ားက ရက္စက္လွစြာေသာ ေသြးေခ်ာင္းစီး အေျခအေနသို႔ေရာက္ေအာင္ မီးေလာင္ရာေလပင့္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္က အေရွ႕ေတာင္ အာရွႏိုင္ငံတစ္ခုမွ လူနည္းစု မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ စိတ္ အတြင္း၀ယ္ ဖ်က္ပယ္မရေအာင္ ထာ၀ရ စြဲထင္က်န္ရစ္သြားေပသည္။ အၾကမ္းဖက္မႈက ေနာက္ထပ္ ၁၁ ၿမိဳ႕နယ္အထိ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားရသည္။
တစ္ႏွစ္ၾကာသည့္တိုင္ ေထာင္ခ်ီေသာအိုးအိမ္မဲ့သူႏွင့္ အၿငိဳးအာဃာတမ်ား ပုံေျပာင္းမလာခဲ့။
ယင္းအလယ္ပိုင္းေဒသ မိတၳီလာရိွ အသက္ ၅၁ ႏွစ္အရြယ္ ၀ါရင့္ေရွ႕ေန မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးေအာင္သိန္းက “ တည္ၿငိမ္မႈ မရိွေသးပါဘူး။ အေနအထားက အႏၱရာယ္ရိွေနဆဲပါပဲဗ်ာ။ အစြန္းေရာက္သူေတြဟာ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် အမုန္းတရား ဆိုေနတဲ့အတြက္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အဖို႔ မလံုၿခံဳမႈျဖစ္ေနရပါတယ္ ” ဟု ေျပာၾကားသည္။
မိတၳီလာၿမိဳ႕တြင္ လူဦးေရ တစ္သိန္းေက်ာ္ရိွၿပီး အနည္းဆံုး ဗလီငါးလံုး ႏွင့္ အိမ္ေျခ ၈၀၀ ေက်ာ္မွာ ျပာက်ေျမခခဲ့ရသည္။ ရုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္ၿပီးေသာ ဤျဖစ္စဥ္မွာပင္ မရပ္တန္႔ႏို္င္ေသးဘဲ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား ထပ္မံ ကန္႔သတ္ခြဲျခားေတာ့မည့္ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားက ၿခိမ္းေျခာက္လာပါသည္။
အဆိုတင္သြင္းထားေသာဥပေဒၾကမ္းက ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ဳိးသမီးတို႔အဖို႔ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ ထိမ္းျမားမႈ တရားမ၀င္ေၾကာင္း ဖန္တီးထားသည့္ ဘာသာကူးေျပာင္းေရး အေပၚတင္းၾကပ္ျခင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ ရင္ေသြးရယူျခင္း ပမာဏႏွင့္ (အစၥလာမ္သာသနာက ခြင့္ျပဳထားေသာ္လည္း) ဇနီးတစ္ဦးထက္ပိုမယူရန္ ကန္႔သတ္ျခင္း စသည္တို႔အား ေဖာ္ေဆာင္မည္ျဖစ္သည္။
ဤအစီအစဥ္ကိုေထာက္ခံသူ၏လက္မွတ္ေပါင္း ၁.၃ သန္းေက်ာ္ကို စုစည္းၿပီး တင္သြင္းခဲ့သည္။
ဦးေဆာင္ခဲ့သူမ်ားမွာ အစြန္းေရာက္ဗုဒၶဘာသာသံဃာအုပ္စုတစ္စုႏွင့္ ၎တို႔၏ေနာက္လိုက္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ယင္းအဆို တင္သြင္းမႈသည္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးသမၼတ ဦးသိန္းစိန္မွတဆင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ နာယက ဦးေရႊမန္းထံသို႔ ၿပီးခဲ့သည့္လ၌ တင္သြင္းရာ ယခုေသာ္ ဥပေဒမူၾကမ္းေရးဆြဲေရး အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားထံ ခြင့္ျပဳလိုက္ေလၿပီ။
လက္ထပ္ထိမ္းျမားမႈအဆိုႏွင့္ပတ္သက္၍ အျခားဘာသာ၀င္မ်ားက ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦးႏွင့္လက္ထပ္လိုလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းရမည္၊ ကမ္းလွမ္းခံရသူမိဘမ်ား၏ လက္ခံေၾကနပ္မႈ ရယူရမည္ ဆိုထား၏။ (ကမ္းလွမ္းသူဖက္မွ မိဘမ်ား၏သေဘာတူလက္ခံမႈ မလိုအပ္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မဟုတ္သည့္အုပ္စုကို လူရာမသြင္းထိုက္ သူမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထား၏)။ ဤစည္းကမ္းခ်က္အား မလိုက္နာေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မဟုတ္သူမွန္သမွ် ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္က်ခံေစၿပီး ထိုသူ၏ပိုင္ဆိုင္မႈအေပါင္းကို သိမ္းယူမည္ျဖစ္သည္။
ထိုအဆိုျပဳခ်က္မ်ားမွာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ စပ္ကူးမတ္္ကူးဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္လာၿပီးကတည္းက ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္မႈ ျပန္လည္သက္၀င္လာျခင္းေပ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အေနာက္ပိုင္းရခိုင္ျပည္နယ္၌ အျပင္းအထန္ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံေနရေသာ လူနည္းစု ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား အင္အားသံုး အုပ္စုဖြဲ႕သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ပြားရာတြင္ လူေပါင္း ၂၈၀ ဦးထက္မနည္း ေသေၾကခဲ့ရသည္။ ယေန႔ထက္ထိ ရိုဟင္ဂ်ာ တစ္သိန္းေလးေသာင္းမွ် စုတ္တီးစုတ္ခ်ာ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ေသာင္တင္ေနၿပီး ေဆး၀ါးကုသ ခြင့္ရရိွေရးႏွင့္ ရိကၡာလံုေလာက္ေရးအတြက္ ရုန္းကန္ေနၾကရသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ အိမ္နီးခ်င္းဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွ တရားမ၀င္ခိုး၀င္လာသူမ်ားဟူေသာ လုပ္ႀကံဇာတ္လမ္းကို လက္ကိုင္ျပဳထားေသာ္လည္း စင္စစ္၌ သူတို႔သည္ ျမန္မာျပည္၌ မ်ဳိးဆက္အလီလီ ေနထိုင္လာၾကသူမ်ားျဖစ္၏။ ခိုး၀င္သူဆန္႔က်င္ေရး ပံုေဖာ္ခ်က္ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျမန္မာမ်ားက နယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ လက္၀ါးႀကီးအုပ္သူမ်ား အေပၚ ျပန္လည္ဆန္႔က်င္ ခုခံသည္ဟုဆိုကာ စုၿပံဳသတ္ျဖတ္ပြဲကို က်င္းပခဲ့ၾကသည္။
ဦး၀ီရသူဦးေဆာင္ၿပီး ၉၆၉ ဟု ေက်ာ္ၾကားေသာ အစြန္းေရာက္ဗုဒၶဘာသာအုပ္စုက လက္ရိွႏွစ္မ်ားအတြင္း အင္အားႀကီးမား လာသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္း မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရ ေပါက္ကြဲမ်ားျပားေနျခင္းမွာ တိုင္းျပည္ကို လႊမ္းမိုးရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ဟူ၍ ပံုေဖာ္လ်က္ရိွသည္။
ထိုအုပ္စုသည္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး စကားျဖင့္ အမုန္း၀ါဒျဖန္႔ေနသည္သာမက မြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား သပိတ္ေမွာက္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္ေနသည္။
“ ၿမိဳ႕နယ္တိုင္းလိုလိုမွာ ဗုဒၶဘာသာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ဘာသာျခားအျဖစ္ အဓမၼသြတ္သြင္းခံေနရေၾကာင္း ကြင္းဆင္းေတြ႕ရိွ ခဲ့ရတယ္။ သူတို႔ကို ကာကြယ္ႏိုင္ေအာင္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာထိမ္းျမားမႈဥပေဒရိွဖို႔ လိုအပ္တယ္ ” ဟု ဧရာ၀တီသတင္းဌာနသို႔ ဇႏၷ၀ါရီလက ဦး၀ီရသူ ေျပာၾကားသည္။
၂၀၀၇ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး၏ေနာက္ ေလးႏွစ္တာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းစံျဖစ္ခဲ့ေသာ သံဃာေဟာင္း ဦးဂမၻီရက – ဦး၀ီရသူမွာ ႏိုင္ငံေရးကစားကြက္အျဖစ္ အသံုးခ်ခံေနရသူျဖစ္ေၾကာင္း ယံုၾကည္သည္။
“ ဗမာအစိုးရဟာ ဗမာလူထုေတြအၾကား မတည္ၿငိမ္ေအာင္ အၿမဲတေစ ဖန္တီးေနေလ့ရိွတယ္။ ၉၆၉ အဖြဲ႕ကို အားေပးကူညီေနတာ၊ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေနတာကလည္း အစိုးရပါပဲ ”။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး ပိုမိုေပၚလြင္ထင္ရွားစြာ ေတြ႕ရမည္၊
ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ႏိုင္ငံသားေပးမည္မဟုတ္၊ ႏိုင္ငံထဲ မထား ဟူ၍ ဦးသိန္းစိန္မွ ကုလသမဂၢသို႔ ေျပာခဲ့ရာ သူ႔စကားအား ေထာက္ခံ သူမ်ားပင္ရိွခဲ့သည္။ သူသည္ မိမိကိုယ္ကို အစၥလာမ္လႊမ္းမိုးမႈဆန္႔က်င္ေရးသူရဲေကာင္း ပံုေဖာ္၍ သူ၏ စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီသည္ ႏိုဗယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္အား မသမာေသာနည္းျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ ယွဥ္ၿပိဳင္လိုဟန္ရိွေနသည္။
ပို၍ဆိုး၀ါးလာေစသည္မွာ ကမာၻ႕လူဦးေရရံပံုေငြအဖြဲ႕ႏွင့္ေနျပည္ေတာ္အစိုးရအဖြဲ႕မွ ေဒၚလာ ၇၅ သန္း အကုန္အက်ခံ ျပဳလုပ္ေသာ ျပည္လံုးကၽြတ္ သန္းေခါင္စာရင္းကိစၥ ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္တြင္ ေနာက္ဆံုးေကာက္ခံခဲ့သည့္ သန္းေခါင္စာရင္းက ႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းတြင္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ား၊ ဘာသာေရး စာသင္ေက်ာင္းမ်ား မ်ားျပားစြာ မ်က္ျမင္ေတြ႕ရပါေသာ္လည္း မြတ္စ္လင္မ္ လူဦးေရပမာဏကို ၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ (ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟု သံုးသပ္သည္)။
အကယ္၍ ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းရလဒ္သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ မဟုတ္ေသာ လူဦးေရက ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ရလဒ္ထက္ သိသာလြန္းစြာ က်ယ္ျပန္႔ႀကီးမားေနေၾကာင္း ျပသေနပါလွ်င္ လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရးဂယက္ရိုက္မႈ ပိုမိုျပင္းထန္လာ ဖြယ္ရာရိွေနသည္ ဟု ေဂ်ာ့ဂ်္ေတာင္း တကၠသိုလ္ အာရွေရးရာသုေတသီ ဧည့္ပါေမာကၡ David I. Steinberg က Asia Times တြင္ ေရးသား၏။
ကံမေကာင္းအေၾကာင္းမလွစြာျဖင့္ ၁၅ ႏွစ္တာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းစံ လူ႔အခြင့္အေရးေခါင္းေဆာင္ ေဒၚစုၾကည္သည္ပင္လွ်င္ လက္ရိွဥပေဒၾကမ္းျပဳစုေရးအေပၚ ရဲ၀ံ့စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားျခင္းေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အစြန္းေရာက္မႈကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ျခင္းေသာ္ လည္းေကာင္း မရိွသည္ကို ေတြ႕ရေပသည္။ ယင္းသို႔ျပဳလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးအရ က်ဆံုးမည္ကို စိုး၍ေလာ မဆိုတတ္ၿပီ။ ၿပီးခဲ့ေသာလတြင္ သံဃာတစ္စု၏ဖိအားေအာက္မွ ေတြ႕ဆံုစုေ၀းေဟာေျပာမႈတစ္ရပ္အား NLD မွ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရသည္။ မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္နည္း ? ေဟာေျပာသူေလးဦးအနက္ ႏွစ္ဦးမွာ မြတ္စ္လင္မ္ ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ပင္။
Time မဂၢဇင္း တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ေဆာင္းပါးရွင္ Charlie Campbell ၏ “Burma’s Muslims Are Facing Incredibly Harsh Curbs on Marriage, Childbirth and Religion” ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆို ပါသည္။
