News @ M-Media

Category: ကမာၻေက်ာ္ မြတ္စလင္မ်ား

ကမာၻတြင္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာ မြတ္စလင္မ္ သိပၸံ၊ ၀ိဇၹာ ပညာရွင္ၾကီးမ်ား၊ႏိုဘယ္ဆုရွင္မ်ား၊ ကမာၻေက်ာ္အားကစားသမားမ်ား၊ အႏုပညာရွင္မ်ား

  • နာဂီ်ဘ္ မာဟ္ ေဖာ္ဇ္ (အီဂ်စ္) – စာေပေရးရာ နိုဘယ္ဆု ၊ ၁၉၈၈

    နာဂီ်ဘ္ မာဟ္ ေဖာ္ဇ္ (အီဂ်စ္) – စာေပေရးရာ နိုဘယ္ဆု ၊ ၁၉၈၈

    ေမြး – ၁၉၁၁ ဒီဇင္ဘာ ၁၁
    ေမြးဖြားရာေနရာ – ကိုင္ရို ၊ အလ္ဂ်မာလီယာေဒသ
    ကြယ္လြန္ – ၂၀၀၆ ၾသဂုတ္ ၃၀
    လူသိမ်ားရျခင္းအေၾကာင္း – ၁၉၈၈ ခုနွစ္ စာေပဆိုင္ရာ ႏို္ဘယ္ဆု ၊ ရပ္ရွ္ဒီအား ေသဒဏ္ဖသ္သ၀ါ ထုတ္ခဲ့ေသာ အီရန္အၾကီးအကဲ အယာတိုလာခိုေမနီအား အၾကမ္းဖက္သမားဟု သမုတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ လုပ္ၾကံရန္ၾကိဳးပမ္းမႈ ခံခဲ့ရသူ။

    နာဂီ်ဘ္ မာဟ္ ေဖာ္ဇ္ (အီဂ်စ္) – စာေပေရးရာ နိုဘယ္ဆုရွင္ ၊ ၁၉၈၈

    အီဂ်စ္လူမ်ိဳး ၀တၳဳႏွင့္ တီဗီြဇတ္လမ္းတြဲမ်ားေရးသားသည္႔ စာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ တြင္ စာေပဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆု ရရွိခဲ့သည္။ သူသည္ အာရပ္ လူမ်ိဳးမ်ားထဲ၌ ႏိုဗယ္ဆုရရွိသည္႔ ပထမဆံုးစာေရးဆရာလည္းျဖစ္သည္။
    သူသည္ ယခုကိုင္ရိုတကၠသိုလ္ဟုေခၚတြင္သည္႔ ေဖာင္ဒီတကၠသိုလ္တြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ၁၉၃၄တြင္ ဒႆနိကေဗဒျဖင့္ ဘြဲ႕ရရွိသည္။ ၁၉၃၄ မွ ၁၉၇၁ အထိကာလအေတာအတြင္း သူသည္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ အစိုးရဌာနမ်ား၌ ရာထူးအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ အမႈထမ္းခဲ့ၿပီး ၁၉၇၁ တြင္ အနားယူခဲ့သည္။

    မာဟ္ ေဖာ္ဇ္သည္ ကနဦးတြင္ ၀တၳဳတိုမ်ားကို စတင္ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၉၁၁ခုႏွစ္ ၊ သူ၏အသက္ ၁၇ နွစ္တြင္ စာေရးသားျခင္းကို စတင္ခဲ့သည္။

    သူ၏ပထမဆံုး၀တၳဳကို ၁၉၃၉တြင္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ၿပီး ၁၉၅၂ ၊ ဂ်ဴလိုင္လတြင္ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အီဂ်စ္ေတာ္လွန္ေရးမတိုင္မီအထိ ၀တၳဳ ၁၀ အုပ္ ေရးသားၿပီးျဖစ္ေလသည္။

    သူ၏အေစာပိုင္းကာလတြင္ ေရးသားခဲ့ေသာ ၀တၳဳ ျဖစ္သည္႔ “ရာဒိုဘစ္ (၁၉၄၃)” ၌ သူသည္ အီဂ်စ္၏ ေရွးေခတ္ကာလအေျခအေနမ်ားကို မ႑ိဳင္ျပဳေရးသားခဲ့ၿပီး စာေရးျခင္းအလုပ္ကို သူ၏ အဓိကအသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအျဖစ္ျပဳလုပ္လာခဲ့ သည္႔ ေနာက္ပိုင္း ၁၉၅၆-၅၇တြင္ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္႔ အပိုင္း ၃ပိုင္းပါ၀င္ေသာ ကိုင္ရို၀တၳဳရွည္ၾကီး (ကိုင္ရို ထရုိင္ေလာ္ဂ်ီ ) အျဖစ္ေက်ာ္ၾကားေသာ “အလ္သူလာ ေသရာ” ၀တၳဳတြင္မူ ေခတ္ဆန္ေသာ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံအေျခအေနမ်ားကို ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

    အလ္သူလာ ေသရာ၀တၳဳသည္ အျခားအမည္မ်ားျဖင့္ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ ၀တၳဳ ၃ခုကို ေပါင္းစည္းထားျခင္းျဖစ္သည္။ ထို ၀တၳု ၃ ခုမွာ ၁၉၅၆ တြင္ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ “ပဲေလ့စ္ ေ၀ါ့လ္ခ္ (1956; Palace Walk)” ေခၚ ေဘးန္ အလ္ ကစၥရားန္ ၊ ၁၉၅၇ တြင္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ “ပဲေလ့စ္ ေအာ့ဖ္ ဒီဆုိင္းရာ (1957; Palace of Desire) ” ေခၚ ကဆရ္အလ္ေရွာက္ ၊ ၁၉၅၇ တြင္ပင္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ “ရႈးဂါး စထရိတ္ (1957; Sugar Street)” ေခၚ အလ္ဆကၠရီယာ တုိ႔ျဖစ္သည္။ ထို၀တၳဳ သံုးခုသည္ ပထမကမၻာစစ္မွ ၁၉၅၂ ခုနွစ္တြင္ ဖာရြတ္ဘုရင္အား ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ခဲ့သည္႔ ေက်ာ္ၾကားလွေသာ အီဂ်စ္စစ္တပ္ အာဏာရလာခ်ိန္ထိ ကာလမ်ားအတြင္း ကိုင္ရိုၿမိဳ႕ေန မိသားစု သံုးခု၏ အမ်ိဳးအဆက္အႏြယ္မ်ားအေၾကာင္းကို ကိုယ္စားျပဳ ျခယ္မႈန္းထားျခင္းျဖစ္သည္။

    ထို ကိုင္ရို၀တၳဳရွည္ၾကီး (ကိုင္ရို ထရုိင္ေလာ္ဂ်ီ )သည္ ၂၀ရာစုတြင္ အီဂ်စ္၏အေတြးအေခၚ ၊ သေဘာထားႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာေျပာင္းလဲျဖစ္တည္ျခင္းမ်ားကို ၿခံဳငံုျမင္ရေသာ အေနအထားတစ္ခုအား လွစ္ဟေပးထားသည္။မာဟ္ ေဖာ္ဇ္၏ ေနာက္ဆက္တြဲစြမ္းေဆာင္မႈမ်ား အေနျဖင့္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံအာဏာရွင္စနစ္အေပၚ အခ်က္က်က်ရႈျမင္သံုးသပ္ထားပံု ၊ ၿဗိတိသွ်တို႔လက္ေအာက္ ကိုလိုနီဘ၀က်ေရာက္ခဲ့စဥ္အေနအထားမ်ားႏွင့္ ေခတ္သစ္အီဂ်စ္နိုင္ငံအေနအထားေဖာ္ျပမႈမ်ား စသည္တို႔ျဖစ္သည္။သူ၏ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေရးရာမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးေရးရာမ်ားပါ၀င္ေသာ လူမႈေရးျပႆနာမ်ားအား ဆက္ႏြယ္ေရးသား ထားေသာ အသိအမွတ္ျပဳေလာက္ဖြယ္ အဆင့္ရွိ ၀တၳဳမ်ားစြာလည္း ရွိေလသည္။၁၉၅၉ တြင္ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္႔ “တန္းလ်ား မွ ကေလးမ်ား (1959; Children of the Alley)” ေခၚ ေအာ္လက္ ဟာရတိနာ ၀တၳဳသည္ တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္ ၊ မိုးစက္ႏွင့္ အျခားေသာ သူေတာ္စင္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားရာ ထုိေဖာ္ျပခ်က္မ်ားရွိ အသံုးအႏံႈး၀ိေသသမ်ားေၾကာင့္ သာမက သာသနာအေပၚ အျငင္းပြားဖြယ္ သံုးသပ္ေဖာ္ျပထားမႈမ်ားေၾကာင့္ ပိတ္ပင္ခံရသည္။ ၁၉၉၄ တြင္ ၈၂ နွစ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ မာဟ္ ေဖာ္ဇ္အား အခ်ိဳ႔လူမ်ားက လုပ္ၾကံရန္ၾကိဳးပမ္းခဲ့ရာ ကိုင္ရိုရွိ သူ၏ေနအိမ္တြင္ လည္ပင္းတြင္းၾကိဳးကြင္းစြပ္နိုင္သည္႔ အေနအထားထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏ညာဘက္လက္ အေၾကာမ်ား ေသသြားခဲ့ေသာ္လည္း အသက္မေသခဲ့ေပ။ ထုိသည္႔ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ သူသည္ ကိုုယ္ရံေတာ္မ်ား ျဖင့္သာ သြားလာလႈပ္ရွားခဲ့သည္။

    မာဟ္ေဖာ္ဇ္ ႏွင့္ အစၥလာမ့္အ၀န္းအ၀ိုင္းမွ အခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္မ်ား

    ၁၉၇၈ တြင္ အီဂ်စ္သမၼတ ဆာဒက္၏ ေဒးဗစ္ကမ့္ဖ္ ၌ အစၥေရးနွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုမႈအား မာဟ္ေဖာ္ဇ္က ေလာကြတ္ေခ်ာ္၍ ေထာက္ခံေရးသားခဲ့သျဖင့္ သူ၏စာအုပ္မ်ားကို အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားက သူႏိုဗယ္ဆုမရခင္အထိ ပိတ္ပင္ခဲ့ၾကသည္။အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏ အျခားေသာ စာေရးဆရာမ်ားႏွင့္ အေက်ာ္ေဒးယ်မ်ားနည္းတူ မာဟ္ေဖာ္ဇ္သည္လည္း အခ်ိဳ႕လူမ်ား၏ လုပ္ၾကံရန္စာရင္းတြင္ နံပါတ္ခ်ိတ္ခဲ့ေလသည္။ ၁၉၈၉တြင္ အီရန္အၾကီးအကဲ အယာတိုလာခိုေမနီက ဆလ္မန္ရပ္ရွ္ဒီက ေသဒဏ္ဖသ္သ၀ါထုတ္ခဲ့သည္တြင္ မာေဖာ္ဇ္က ရပ္ရွ္ဒီဘက္မွ ရပ္တည္၍ ခိုေမနီအား ေ၀ဖန္ခဲ့သည္။ တဆက္တည္းပင္ ရပ္ရွ္ဒီ၏ ေစတန္နစ္ဗားစက္ကိုလည္း အစၥလာမ္အား တဖက္သတ္ပုတ္ခတ္ထားေသာ စာအုပ္အျဖစ္ ေ၀ဖန္ခဲ့သည္။မာဟ္ေဖာ္ဇ္သည္ လြတ္လပ္စြာေရးသားေဖာ္ျပပိုင္ခြင့္အား ေထာက္ခံေသာ္လည္း ရပ္ရွ္ဒီ၏လုပ္ရပ္ကိုမူ ွ ဆန္႔က်င္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ရပ္ရွ္ဒီအား ေသဒဏ္အျဖစ္ ဖသ္သ၀ါထုတ္ျခင္းအား သင့္ေလ်ာ္မႈအျဖစ္ လက္မခံခဲ့ေပ။ သူကခုိေမနီအားေ၀ဖန္သည္႔ျပင္ ခုိေမနီသည္ အစၥလာမ္အား ကိုယ္စားျပဳသည္႔အေန အထားတြင္မရွိသည္ကိုလည္း ယံုၾကည္ခဲ့သည္။၁၉၈၉တြင္ ခိုေမနီက ရပ္ရွ္ဒီႏွင့္ သူ၏စာအုပ္ထုတ္ေ၀သူတို႔အား ေသဒဏ္ဖသ္သ၀ါထုတ္သည္တြင္ မာဟ္ေဖာ္ဇ္က ခိုေမနီအား အၾကမ္းဖက္သမားဟု ေခၚခဲ့ေလသည္။ မေရွးမေႏွာင္းမွာပင္ မာဟ္ေဖာ္ဇ္သည္ အျခားအေက်ာ္ေဒးယ် ၈၀ ဦးပါ၀င္ေသာအဖြဲ႕က “ စာေရးဆရာတစ္ဦးအား သာသနာအားေ၀ဖန္သျဖင့္ ေသဒဏ္ေပး၏။ ဤသည္ အစၥလာမ္ႏွင့္ မြတ္စလင္တို႔အား ထိခိုက္ေစသည္။ ” ေၾကညာခဲ့ရာတြင္ ထိုေၾကညာမႈအား ေထာက္ခံသူမ်ားဘက္မွ ပါ၀င္ခဲ့ေလသည္။

    ( ရည္ညႊန္း – http://en.wikipedia.org/wiki/Naguib_Mahfouz#Clash_with_Fundamentalists )

  • အေမရိကန္မွ ပထမဆုံး လူမည္းမြတ္စလင္ ျမိဳ႕ေတာ္ဝန္

    အေမရိကန္မွ ပထမဆုံး လူမည္းမြတ္စလင္ ျမိဳ႕ေတာ္ဝန္

    C. Jack Ellis
    Facebook – https://www.facebook.com/cjackellisformayor

    Clearance Jack Ellis ကို ၁၉၄၆-ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၆-ရက္မွာ ေမြးဖြားခဲ့ျပီး သူဟာ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီဝင္ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္၍ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္ ေမကြန္ျမိဳ႕ရဲ့ ျမိဳ႕ေတာ္ဝန္အရာရွိေဟာင္းပါ။ အေမရိကန္ ေလထီးခုန္တပ္မွာ ႏွစ္ေပါင္း-၂၀ အမႈထမ္းခဲ့ျပီး ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲမွာလည္း ၂-ႏွစ္ၾကာ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့သူပါ။ ၁၉၉၉-ခုႏွစ္မွာ ျမိဳ႕ေတာ္ဝန္ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္အႏိုင္ရခဲ့ျပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ ပထမဆုံး လူမည္း ျမိဳ႕ေတာ္ဝန္အျဖစ္ မွတ္တမ္းဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၃-ခုႏွစ္မွာ ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့ရာ ျပိဳင္ဘက္မ်ားအေပၚ အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရရွိခဲ့ပါတယ္။

    ၂၀၀၇-ခုႏွစ္ အာဖရိကတိုက္ ဆီနီေဂါႏိုင္ငံသို႕ ခရီးေရာက္စဥ္ အစၥလာမ္သာသနာ့ေဘာင္အတြင္းဝင္ေရာက္ခဲ့ျပီး မြတ္စလင္ဘြဲ႕အမည္ Hakim Mansour အျဖစ္ ခံယူခဲ့ပါတယ္။ Hakim Mansour Ellis အျဖစ္ တရားဝင္အမည္ေျပာင္းလဲဖို႕လဲ အစိုးရထံေလွ်ာက္ထားၾကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ မြတ္စလင္မျဖစ္ခင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ‘က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္’ ကို ေလ့လာေနခဲ့ေၾကာင္းနဲ႕ သူ႕ဘိုးဘြားဘီဘင္မ်ားဟာ အာဖရိကေျမာက္ပိုင္းမွ အေမရိကသို႕ အေစခံကြၽန္မ်ားအျဖစ္ မေရာက္ရွိခင္က ‘အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ား’ ျဖစ္ၾကေၾကာင္း သူကေျပာပါတယ္။

    လြတ္လပ္စြာယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈရွိတဲ့ အေမရိကန္မွာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ရတာ ဂုဏ္ယူမဆုံးေၾကာင္း၊ မည္သူမဆို ‘ အစၥလာမ္သာသနာ’အေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိလိုပါက ပညာရွင္ဆန္စြာ ေဆြးေႏြးတင္ျပမွာျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႕ သူ႕ရဲ့ ရွာေဖြေတြ႕ရွိနားလည္မႈအရ မိမိတို႕အားလုံးဟာ ဘာသာသာသနာေရးရာမွာ အသိနည္းသူမ်ားသာျဖစ္ၾကေၾကာင္း အစသျဖင့္ သူကတင္ျပပါတယ္။

    ၂၀၀၇-ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွာပဲ အျခားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Keith Ellison ဟာ ပထမဦးဆုံး လူမည္းမြတ္စလင္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ (the U.S. Congress) ေရြးခ်ယ္ခံရပါတယ္။ သူကေတာ့ မီခ်ီဂန္ေဒသကျဖစ္ျပီး ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီဝင္တစ္ဦးပါပဲ။ ဒက္ထ႐ိုက္ျပည္နယ္မွာေမြးဖြားခဲ့ျပီး ေကာလိပ္တက္ေနစဥ္ အစၥလာမ္ သာသနာ့ေဘာင္အတြင္းဝင္ေရာက္ခဲ့တာပါ။ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ရာထူးလက္ခံပြဲမွာ  ေဝဖန္ကန္႕ကြက္သူမ်ားရွိေသာ္လည္း  ‘က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္’ ကိုင္ျပီး သစၥာဆိုခဲ့တာဟာျဖင့္ ဂုဏ္ယူစရာပါပဲ။

    အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အစၥလာမ္သမိုင္းကိုေလ့လာၾကည့္ေတာ့ ၁၈-ရာစုကတည္းက မြတ္စလင္မ်ား အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ အေထာက္အထားေတြေတြ႕ရပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း-၁၀၀ အတြင္း မြတ္စလင္ဦးေရ တိုးတက္မ်ားျပားလာျခင္းဟာ ေရႊ႕ေျပာင္းလာသူမ်ား (Muslim immigrants) တိုးပြါးလာယုံမွ်သာမက  အစၥလာမ္သာသနာ့ေဘာင ္အတြင္းဝင္ေရာက္လာသူမ်ားလည္း အေျမာက္အမ်ားရွိေနတာ အထင္အရွားပါ။ စစ္တမ္းမ်ားအရ အေမရိကန ္မြတ္စလင္ဦးေရ ၃-ပုံ ၁-ပုံဟာ လူမည္းမြတ္စလင္မ်ားျဖစ္ၾကျပီး ႏွစ္ေပါင္း-၇၀ အတြင္း အစၥလာမ္သာသနာ့ေဘာင္အတြင္းဝင္ေရာက္လာသူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။

    လင္းယုန္နက္ (ျခေသၤ့ျမိဳ႕ေတာ္)

    References:

    http://en.wikipedia.org/wiki/C._Jack_Ellis

    http://wechooseislam.wordpress.com

  • Fareed Zakaria ဆိုတာ ဘယ္သူလဲ?

    Fareed Zakaria ဆိုတာ ဘယ္သူလဲ?

    Fareed Zakaria ဆိုတာ ဘယ္သူလဲ?

    Fareed Zakaria
    Photo-Wiki
    သူဟာ ဒီကေန႕ ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာေလာကမွာ ထိပ္တန္းစာရင္းဝင္ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ဦးပါ။ သူဟာ လက္ရွိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားပါ။သူဟာ  ‘ေတာင္အာရွႏြယ္ဖြား’ (ယေန႔ ျမန္မာအမ်ားစု အေခၚ ကုလား’) ဆိုရင္ စာ႐ႈသူ ပိုစိတ္ဝင္စားသြားမလား? အံ့အားသင့္သြားမလား?
    ထိပ္တန္းဂ်ာနယ္လစ္

    ၁၉၉၂-ခုႏွစ္မွာ ကမာၻေက်ာ္ Foreign Affairs မဂၢဇင္းရဲ့ အယ္ဒီတာ၊ ၂၀၀၀ မွ ၂၀၁၀-ခုႏွစ္အထိ ကမာၻေက်ာ္  Newsweek မဂၢဇင္းရဲ့ ပင္တိုင္ေဆာင္းပါရွင္နဲ႕ အယ္ဒီတာတို႕အျပင္ Newsweek International  ရဲ့ အယ္ဒီတာရွင္ျဖစ္ခဲ့ျပီး ၂၀၁၀-ခုႏွစ္မွာ ကမာၻ့ထိပ္တန္း TIME  မဂၢဇင္းရဲ့ စာေရးစာတည္း ကေလာင္ရွင္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ျပီး ကမာၻသိ အေမရိကန္႐ုပ္သံဌာန CNN မွာ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ကစတင္၍ Fareed Zakaria GPS အမည္နဲ႕လည္း က႑တစ္ခု တင္ဆက္ထုတ္လႊင့္ေနပါတယ္။

    အျခားေသာ ကမာၻေက်ာ္သတင္းစာ၊ မဂၢဇင္း၊ စာေစာင္မ်ားျဖစ္တဲ့  New York Times ၊ Wall Street Journal ၊ The New Yorker ၊ Slate တို႕မွာလည္း ေဆာင္းပါးမ်ား မၾကာခဏပါဝင္ေရးသားေလ့ရွိပါတယ္။

    ဒီေလာက္ ေအာင္ျမင္ထင္ရွားတဲ့ မြတ္စလင္ တစ္ဦးအေၾကာင္း ေလ့လာၾကည့္ၾကပါစို႕။

    ငယ္စဥ္အခါ

    Fareed Zakaria ကို ၁၉၆၄-ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၀-ရက္မွာ အိႏၶိယႏိုင္ငံ ဘုံေဘျမိဳ႕၌ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ဖခင္ Rafiq Zakaria ဟာ Indian National Congress ပါတီ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္ျပီး မိခင္ Fatima Zakaria ဟာ တစ္ခ်ိန္က Sunday Times of India သတင္းစာရဲ့ အယ္ဒီတာပါ။ ဖခင္ဟာ အစၥလာမ္ သာသနာ့ပညာရွင္ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

    ပညာအရည္အခ်င္း

    ငယ္စဥ္အခါ ဘုံေဘျမိဳ႕ Anglican Cathedral နဲ႕ John Connon ပုဂၢလိလေက်ာင္းမ်ားမွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး Bachelor of Arts (B.A.) ဘြဲ႕ကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ ကမာၻ႕ထိပ္တန္း ‘ေယးလ္တကၠသိုလ္’ (Yale University) မွ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ တကၠသိုလ္၌ရွိစဥ္ ‘ေယးလ္ ႏိုင္ငံေရးရာ ယူနီယံအဖြဲ႕’ ဥကၠဌအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ လစဥ္ထုတ္ ‘ေယးလ္ ႏိုင္ငံေရးရာ’ စာေစာင္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္အျဖစ္ လည္းေကာင္း ထူးခြၽန္စြာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၃-ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ ကမာၻ႕ထိပ္တန္း တကၠသိုလ္ ေနာက္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ‘ဟားဗတ္’ (Harvard University) မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာ (Political Science) အထူးျပဳပါရဂူ (Doctor of Philosophy) ဘြဲ႕ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဟားဗတ္မွာ ကမာၻ႕ထိတ္ထိတ္ၾကဲ ပညာရွင္ၾကီးမ်ားျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ Samuel Paul Huntington နဲ႕ ဥေရာပေရးရာပညာရွင္ Stanley Hoffmann တို႕အျပင္ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး ပညာရွင္ (International Relations) Robert Keohane ထံမွာလည္း ပညာဆည္းပူးခဲ့ပါတယ္။

     ထင္ရွားစာအုပ္အေရးအသား

    သူေရးသားခဲ့တဲ့ လုံးခ်င္းစာအုပ္မ်ားကေတာ့ ၁၉၉၈-ခုႏွစ္ Princeton ထုတ္ From Wealth to Power: The Unusual Origins of America’s World Role ၊ ၂၀၀၃-ခုႏွစ္ Norton ထုတ္ The Future of Freedom ၊ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္မွာထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ ကမာၻတလႊား လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ The Post-American World တို႕ျဖစ္ပါတယ္။ The American Encounter: The United States and the Making of the Modern World ဆိုတဲ့စာအုပ္ရဲ့ တြဲဖက္ အယ္ဒီတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။

    The Post-American World စာအုပ္ကို စာေရးဆရာဦးေက်ာ္ဝင္း မဂၢဇင္းတစ္ခ်ိဳ႕မွာ အခန္းဆက္ဘာသာျပန္ခဲ့ျပီး လုံးခ်င္းလည္းထုတ္ေဝထားပါတယ္။ The Future of Freedom စာအုပ္ဟာလည္း New York Times အေရာင္းအသြက္ဆုံး ထိပ္တန္းဝင္ခဲ့ျပီး ဘာသာေပါင္း ၂၀-ေက်ာ္သို႕လည္း ျပန္ဆိုေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။

    ‘၉/၁၁ အေရးအခင္း’ ျပီးေနာက္ပိုင္း Newsweek ၌ ‘Why They Hate Us’ အက္ေဆး ေရးသားခဲ့ရာ ‘အၾကမ္းဖက္ဝါဒ’ဟာ အေျခခံအားျဖင့္ ‘အစၥလာမ္သာသနာ’မွ ေပါက္ဖြားလာျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း ခုခံတင္ျပခဲ့ျပီး ‘အာရပ္’ႏိုင္ငံမ်ားအေနႏွင့္ ပိုမိုတိုးတက္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ တံခါးဖြင့္လွစ္ဖို႕လိုေၾကာင္းနဲ႕ မြတ္စလင္မ်ားကိုလည္း တိုးတက္ေခတ္မွီတဲ့ ကမာၻစီသို႕ေျခလွမ္းၾကဖို႕ အဆိုျပဳခဲ့ပါတယ္။ ‘၂၀၀၃-ခုႏွစ္ အီရတ္ စစ္ဆင္ေရး’ကို ကနဦးပိုင္းမွာ ေထာက္ခံခဲ့ေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ‘အီရတ္သိမ္းပိုက္စိုးမိုးေရး’ လုပ္တယ္လို႕ ‘ဘုရွ္အစိုးရ’ကို မၾကာခဏေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၆-ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္အစိုးရဟာ ‘အၾကမ္းဖက္မႈတိုက္ဖ်က္ေရး’မွာ သာမက ‘လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရး’နဲ႕ အျခားေနရာေတြမွာပါ ‘အေၾကာက္တရား အေျခခံတဲ့ ေပၚလစီမ်ား’ က်င့္သုံးေနတာကိုလည္း ေဝဖန္ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

    ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ ‘ဘာရက္ အိုဘားမား’ကို ေထာက္ခံခဲ့ျပီး ‘သမၼတ ဘာရက္ အိုဘားမား’ ကလည္း အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေရးရာမ်ားမွာ သူ႕ထံက အၾကံဉာဏ္ယူတာမ်ိဳးရွိတယ္လို႕လည္း The New York Times မွာ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

    ေက်ာ္ၾကား႐ုပ္သံအစီအစဥ္

    ၂၀၀၂ မွ ၂၀၀၇-ခုႏွစ္အထိ အေမရိကန္ ABC ႐ုပ္သံဌာန This Week with George Stephanopoulos က႑ရဲ့ သတင္းစိစစ္ေဝဖန္သူတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ မွ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္အတြင္း PBS ႐ုပ္သံဌာနမွာ Foreign Exchange with Fareed Zakaria အပတ္စဥ္က႑ကို တင္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာ CNN မွာ Fareed Zakaria GPS (Global Public Square) ကို စတင္ခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ့အင္တာဗ်ဴး အစီအစဥ္မ်ားမွာ တိဘက္ျငိမ္းခ်မ္းေရးေခါင္းေဆာင္ ဒလိုင္းလားမား၊ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမား၊ အိႏၶိယဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ မန္မိုဟန္ဆင္း၊ ေဂ်ာ္ဒန္ဘုရင္ အဗဒူလာ၊ ႐ုရွားသမၼတေဟာင္း လက္ရွိဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဒီမီထရီ မက္ေဒဗက္၊ ဘရာဇီးသမၼတၾကီး လူလာဒါ စီလဝါ၊ စကၤာပူဖခင္ၾကီး လီကြမ္ယူ အစရွိေသာ ေခါင္းေဆာင္ အမ်ားအျပားပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။

    ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ႕မ်ား

    ၂၀၀၇-ခုႏွစ္မွာ ဩဇာတကၠိမၾကီးတဲ့ Foreign Policy နဲ႕ Prospect မဂၢဇင္းတို႕က Fareed Zakaria အား ကမာၻ႕ထိပ္သီး ဥာဏ္ၾကီးရွင္ (leading public intellectuals) အေယာက္ ၁၀၀ စာရင္းထည့္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ျပည္ပေရာက္အထူးခြၽန္ဆုံး အိႏိၵယသားဆု (India Abroad Person of the Year 2008)ကို ရရွိခဲ့ျပီး ၂၀၁၀-ခုႏွစ္မွာ  အိႏိၵယအစိုးရက ႏိုင္ငံရဲ့ တတိယအျမင့္ဆုံး ဂုဏ္ထူးေဆာင္ Padma Bhushan ဆုကို ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ပါတယ္။ မိုင္ယာမီတကၠသိုလ္(University of Miami)၊ အိုဘာလင္ေကာလိပ္(Oberlin College)၊ ဘိတ္စ္ေကာလိပ္(Bates College)၊ ဘေရာင္းတကၠသိုလ္(Brown University)၊ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္(Harvard University) နဲ႕ ဂြၽန္ေဟာ့ကင္းတကၠသိုလ္(Johns Hopkins University) တို႕မွလည္း ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ႕မ်ား အသီးသီး ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။

    Christopher Murray, Jens Stoltenberg, Bill Gates, Gordon Brown, Olusegun Obasanjo, Fareed Zakaria and Giulio Tremonti during the World Economic Forum 2006 Davos, Switzerland. (second from the right)
    Photo-wiki

    ၁၉၉၉-ခုႏွစ္မွာ Esquire မဂၢဇင္းက သူ႕ကို ‘သူ႕မ်ိဳးဆက္ရဲ့ ဩဇာအၾကီးဆုံး ႏိုင္ငံတကာေရးရာ ေပၚလစီပညာရွင္ၾကီး’ အျဖစ္ ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့ျပီးေနာက္ GPS က႑မွာ တရုတ္ျပည္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ မစၥတာဝမ္က်ားေပါင္နဲ႕ အင္တာဗ်ဴးဟာလည္း Emmy အကယ္ဒမီဆု လ်ာထားျခင္းခံရတဲ့အထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၀-ခုႏွစ္ရဲ့ ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ မဂၢဇင္းဆု ရရွိခဲ့တဲ့အျပင္ သူ႕ရဲ့အျခားေဆာင္းပါးမ်ား၊စာေပမ်ားဟာလည္း ဆုေပါင္းမ်ားစြာ ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းခံရပါတယ္။

    ၂၀၁၂-ခုႏွစ္ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္(Harvard University) နဲ႕ ဂ်ဴခ္တကၠသိုလ္ (Duke University) တို႕ရဲ့ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္ အခမ္းအနားမ်ားမွာလည္း မိန္႕ခြန္း (commencement addresses) ေျပာၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။

    သမၼတ အိုဘားမားရဲ့ အိမ္ျဖဴေတာ္ ညစာစားပြဲသို႕လည္း ဖိတ္ၾကားျခင္းခံခဲ့ရဖူးပါတယ္။

    ပုဂိၢဳလ္ေရးရာ

    လက္ရွိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ နယူးေယာက္ျမိဳ႕မွာ ဇနီး Paula Throckmorton Zakaria ၊ သားျဖစ္သူ Omar ၊ သမီး ၂-ဦး  Lila ၊ Sofia တို႕ႏွင့္အတူ ေနထိုင္လ်က္ရွိပါတယ္။ သူ႕မွာ ကိုယ္ပိုင္ Web Site ရွိျပီး www.fareedzakaria.com ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိ ‘ဟားဗတ္တကၠသိုလ္ ေဂါပကအဖြဲ႕ဝင္’ အျဖစ္လည္း အမႈထမ္းလ်က္ရွိပါတယ္။ ဇနီးျဖစ္သူကလည္း ‘ဟားဗတ္တကၠသိုလ္’မွ M.B.A ဘြဲ႕ရရွိထားသူျဖစ္၍ ရတနာ ဒီဇိုင္းလုပ္ငန္း ပိုင္ဆိုင္လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိပါတယ္။ Wall Street Journal အပါအဝင္ အျခားစာေစာင္မ်ားတြင္လည္း မၾကာခဏဆိုသလို ေဆာင္းပါးမ်ားေရးသားေလ့ရွိျပီး နယူးေယာက္ျမိဳ႕အေျခစိုက္ Black Book ဓာတ္ပံု အႏုပညာဂ်ာနယ္ ထုတ္ေဝသူနဲ႕ စာအုပ္တိုက္ ပိုင္ရွင္လည္းျဖစ္ပါတယ္။

    လင္းယုန္နက္ (ျခေသၤ့ျမိဳ႕ေတာ္) စုေဆာင္းျပဳစုသည္။

    References:

    http://fareedzakaria.com/about/

    http://nymag.com/nymetro/news/politics/national/features/n_8621/

    http://www.conservapedia.com/Fareed_Zakaria

    http://washingtonscene.thehill.com

    http://www.dev.slate.com/authors.paula_throckmortonzakaria.html

    http://en.wikipedia.org/wiki/Fareed_Zakaria

  • “မြတ္စလင္မ္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ အရက္မေသာက္ဘူး” (ယာယာတိုေရး)

    ျပီးခဲ့ေသာ စေန႔ေန႔ည က ယွဥ္ျပိဳင္ကစားခဲ့ေသာ ပရီးမီးယားလိဂ္ နယူးကာဆယ္ႏွင့္ မန္ခ်က္စတာ စီးတီး ပြဲစဥ္ေတြင္ မန္ခ်က္စတာစီးတီး ကြင္းလယ္ကစားသမားသည္ ပြဲစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ အေကာင္းဆုံးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံရသည္။

    ပရီးမီးယားလိဂ္ မြတ္စလင္မ္ ေဘာလုံးစူပါစတား ယာယာတိုေရးသည္ ပြဲစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ အေကာင္းဆုံးအျဖစ္ ရရိွေသာ အရက္ပုလင္းဆုကို ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။

    “မြတ္စလင္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ အရက္ကို ေရွာင္ပါတယ္။”ဟု တိုေရးက ရွင္းျပခဲ့ပါသည္။

    အိုင္ဗရီကို႔စ္ႏိုင္ငံသား မြတ္စလင္မ္ တစ္ဦးျဖစ္သူ တိုေရးသည္ မန္စီးတီးက ၂ဂိုးျပတ္ျဖင့္ နယူးကာစတယ္လ္ကို ႏိုင္ေသာပြဲတြင္ အျခားကစားသမားမ်ားထက္ အမွတ္ႏွစ္ဆျပတ္ခဲ့သည္။

    သုိ႔ေသာ္ တိုေရးသည္ ဆုကို မိမိ၏ အသင္းေဖာ္ ဂ်ိဳလိယြန္ လိစ္ေကာ့တ္ကို “မင္းပဲ ယူလိုက္ပါ” ဟုေျပာလ်က္ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။

    မန္စီးတီး၏ ထိုေန႔ေအာင္ပြဲသည္ ၄၄ႏွစ္အတြင္း ပထမဆုံးအၾကိမ္ ပရီးမီးယားလိဂ္ခ်န္ပီယံျဖစ္ရန္ အိပ္မက္ကို ပိုမို နီးစပ္သြားေစခဲ့သည္။

    “အသင္းအေနနဲ႔ ဒီႏွစ္ရာသီမွာ အႏိုင္ရဖို႔ အကူအညီ ေပးႏိုင္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ အရမး္ေပ်ာ္ပါတယ္” လို႔ အသက္၂၈ ႏွစ္ ရိွ တိုေရးက သူ႔ခံစားခ်က္ကို ရင္ဖြင့္ခဲ့ပါသည္။

    “ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ အေရးအၾကီးဆုံးက အျပင္းအထန္ အားထုတ္ၾကိဳးစားရင္း ေရွ႕ဆက္ဖို႔ပါပဲ။ ေနာက္တစ္ပတ္မွာ အႏိုင္ကစားဖို႔ ၾကိဳးစားရပါမယ္။”

    အစၥလာမ္သာသနာသည္ မူးယစ္ေဆး၀ါးမွန္သမွ်ကို ေလးနက္ျပင္းထန္စြာ တားျမစ္ထားပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ မြတ္စလင္မ္တစ္ဦးသည္ အရက္ေသစာေသာက္စားျခင္း၊ အရက္ယာမကာ ေရာင္းခ်ျခင္း လုံး၀မျပဳရေပ။

    အစၥလာမ့္တရားေတာ္အရ မူးယစ္ေစေသာ အေဖ်ာ္ယာမကာမွန္သမွ်ကို ပမာဏနည္းသည္ျဖစ္ေစ၊ မ်ားသည္ျဖစ္ေစ၊ အရက္ျဖစ္ေစ၊ ေဆး၀ါးမ်ားျဖစ္ေစ၊ အခ်ည္ကေစာ္ေဖာက္ထားေသာ စပ်စ္၀ိုင္ျဖစ္ေစ စသည္တို႕အားလုံးကို တားျမစ္ထားပါသည္။

    ကမာၻေပၚတြင္ အလားအလာအရိွဆုံး လူငယ္ကစားသမားမ်ားအနက္ တစ္ဦးအျဖစ္ ၂၀၀၅ခုႏွစ္တြင္ ယူရိုစပို႔တ္က ေၾကျငာခဲ့ေသာ တိုေရးသည္ ယခုအခါ ပရီးမီးယားလိဂ္ စူပါစတားမ်ားအနက္ တစ္ဦးျဖစ္ေနျပီ ျဖစ္သည္။

    ေဘာလုံးအထိန္းအသိမ္းတြင္ ပါရမီပါေသာ တိုေရးသည္ အနီးေပး၊ အေဝးေပး ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ လူေပးကစားျခင္း မ်ားတြင္လည္း အလြန္ေကာင္းမြန္သည္။

    အက်ပ္အတည္းအေျခေနမ်ားတြင္ ေဘာလုံးေရွ႕ထြက္ေအာင္လုပ္ႏိုင္ေသာ သူ၏ တမူမတူ ထူးျခားမႈမ်ားေၾကာင့္ ၀မ္းတူးသမားဆိုသည့္ နာမည္ေျပာင္ တြင္ခဲ့ရသည္။

    သူသည္ ပရီးမယားလိဂ္သို႔ မလာခင္ စပိန္နာမည္ေက်ာ္ ဘာစီလိုနာအသင္းတြင္ ကစားခဲ့သည္။

    ဘာကာမွာ ရိွစဥ္ကတည္းက သူကိုးကြယ္ရာ ဘာသာတရားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး လွ်ိဳ႕၀ွက္ဖုန္းကြယ္ျခင္း လုံး၀မရိွခဲ့ေပ။ စစ္မွန္ယုံၾကည္သူ မြတ္စလင္မ္တစ္ဦးျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားေသာ ေဘာလုံးသမားတစ္ဦးျဖစ္ျခင္းတြင္ မည့္သည့္ဆန္႔က်င္မႈမွ်မရိွဟု သူခံယူထားေပသည္။

     

    Ref: http://www.onislam.net/

  • ၂၀၁၁ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္ဆုရွင္ ရီမန္သူ မြတ္စလင္မ္ အမ်ိဳးသမီး Tawakkol Karman

    ဆီြဒင္လူမ်ိဳး တစ္ဦးျဖစ္သည္႔ Alfred Nobel ဆိုသူ ကမကထျပဳ တည္ေထာင္ခ့ဲတ့ဲ ႏိုဘယ္ဆုကို ၁၉၀၁ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခ့ဲျပီး ဆုေပါင္း ၉၂ ခုကို ခ်ီးျမွင့္ခ့ဲျပီး ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုဘယ္ဆုမွာ အမ်ိဳးအစားခြဲ ၆ ခု ျဖစ္သည္႔ ရူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ၊ ေဆးပညာနယ္ပယ္၊ စာေပအႏုပညာ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ စီးပြားေရး စသည္႔  အသီးသီးမွာ ထူးခြ်န္သူမ်ားကို ေပးအပ္ပါသည္။ ႏိုဘယ္ဆုမ်ား အနက္မွ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံတြင္ ေပးအပ္သည္မွ လြဲ၍ က်န္ဆုေပးပြဲမ်ားကို ဆီြဒင္ႏိုင္ငံတြင္ ျပဳလုပ္သည္။

    ႏိုဘယ္ဆုမွာ တစ္ဦးတည္း သီးသန္႔ ခ်ီးျမွင့္ျခင္းႏွင့္ အမ်ားႏွင့္ ႏွစ္ေယာက္ သို႔မဟုတ္ သုံးေယာက္ အတူ ပူးတြဲ ခ်ီးျမွင့္ျခင္း ဆိုျပီး ရွိပါသည္။ ယခုႏွစ္ ၂၀၁၁ တြင္ ဆုရရွိခ့ဲသူမ်ားမွာ ပူးတြဲဆုမ်ား ျဖစ္ျပီး အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး အတြက္ မိမိတို႔ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ ႀကိဳးပမ္းခ့ဲႀကတ့ဲ အမ်ိဳးသမီး သုံးေယာက္ ျဖစ္ပါသည္။

    သူတို႔ေတြကေတာ့ Liberia ႏိုင္ငံမွ Ellen Johnson Sirleaf၊ ေနာက္တစ္ဦးမွာလည္း Liberia ႏိုင္ငံမွ Leyman Gbowee ႏွင့္ ေနာက္ဆုံးတစ္ေယာက္မွာ Yemen ႏိုင္ငံမွ  Tawakkol Karman  တို႔ျဖစ္ႀကပါတယ္။

        ယခု အက်ယ္ခ်ဲ႕ ေရးမည္႔ ႏိုဘယ္ဆုရွင္၏ အမည္မွာ Tawakkol Karman (သ၀ဂ္ကယ္ ကားမန္းဟု အသံထြက္သည္) ျဖစ္ျပီး အသက္ ၃၀ အရြယ္ သားသမီး သုံးေယာက္၏ မိခင္ျဖစ္သည္။ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲ အခ်ိန္မ်ားတြင္ (The Arab Spring) သူမသည္ ရီမန္ႏို္င္ငံ၏ ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ (ဆႏၵျပေတာင္းဆိုသူမ်ားသည္ အလုပ္လက္မ့ဲႏွင့္ ဆိုးရြားေသာ စီးပြားေရး အေျခအေန၊ အက်င့္ပ်က္ ျခစားေနေသာ မတရား လာဘ္စားမႈမ်ားကို ဆန္႔က်င္ျခင္း) လူထုကို ကိုယ္စားျပဳေသာ မ်က္ႏွာတစ္ခု ျဖစ္လာခ့ဲသည္။

    Karman သည္ ေရွ႕ေန တစ္ဦး ျဖစ္သလို ဂ်ာနယ္လစ္ တစ္ဦး၊ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ တစ္ဦး ျဖစ္ကာ Al-Islah အမည္ရွိ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၀င္ တစ္ဦးျဖစ္သည္။ “Women Journalists Without Chain” ဆိုသည္႔ အဖြဲ႔ကိုလည္း ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႔စည္းခ့ဲသည္။ သူမသည္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ အပတ္စဥ္ ဆႏၵျပေတာင္းဆိုပြဲမ်ားကို ဦးစီးခ့ဲသည္။ ရီမန္ႏိုင္ငံ၏ သမၼတ Ali Abdullah Saleh အစိုးရ အဖဲြ႔ ျဖဳတ္ခ်ေရး အတြက္ ဆႏၵျပေနခ့ဲစဥ္ အရပ္အ၀တ္အစားႏွင့္ လုံျခံဳေရးမ်ားက သူမအား ဓားခြ်န္ျဖင့္ ထိုးသတ္ရန္ ႀကံစည္ခ့ဲစဥ္ သူမႏွင့္ အတူွဆႏၵျပေနသူမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ ကာကြယ္မႈရရွိခ့ဲသည္။

    ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး၊ မိမိ၏ အျမင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုေရးသားခြင့္ ရရွိလိုျခင္းသည္ သူမ အဖြဲ႔ “Women Journalists Without Chain” ၏ရည္ရြယ္ခ်က္ ျဖစ္သည္။ Karman အား ျခိမ္းေျခာက္စာ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ တယ္လီဖုန္းျဖင့္ ျခိမ္းေျခာက္ျခင္းမ်ားလည္း ျပဳလုပ္ခံခ့ဲရသည္။ သတင္းစာေပ လြတ္လပ္ခြင့္ကို အေလးထားေသာ သူမသည္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တစ္ဦးျဖစ္ကာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား တန္ဖိုးထား ျမတ္ႏိုးေသာ တမန္ေတာ္ျမတ္၏ ရုပ္ပုံကာတြန္းမ်ားကို ဒိန္းမိတ္သတင္းစာ တစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပျခင္း အေပၚ၌လည္း ဤသို႔ တုန္႔ျပန္ခ့ဲသည္။ “We are not to call for tyranny and bans on freedom” (စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ ဆိုတာ လူအမ်ား တညီတညႊတ္တည္း တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားေသာ {သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး ေစာ္ကားမႈမ်ား မျပဳလုပ္သင့္ေႀကာင္း လူသားဆန္စြာ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ လက္ခံထားေသာ} အေႀကာင္းအရာ တစ္ခုအား အာဏာ၊ အခြင့္အေရးကို အလြဲသုံးစား ျပဳလုပ္သူ လူတစ္စုမွ တစ္ပါးသူကို မတရားသျဖင့္ ေစာ္ကားျခင္း မဟုတ္ဟု ဆိုခ့ဲသည္)

    သူမ ေျပာခ့ဲေသာ စကားတစ္ခြန္းကေတာ့ ကြ်န္မ ႏွစ္သက္မိတယ္။ “Women should stop being or feeling that they are part of the problem and become part of the solution. We have been marginalized for a long time and now is the time for women to stand up and become active without needing to ask for permission or acceptance. This is the only way we can give back to our society and allow for Yemen to reach the great potentials it has.”

    Karman သည္ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ေအာက္ ငယ္ရြယ္သည္႔ မိန္းကေလးမ်ားအား မိမိ၏ ဆႏၵမပါဘဲ လက္ထပ္ေပးျခင္းကိုလည္း ေရွ႕ေနအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ကူညီ ပံ့ပိုးသည္။ ထိုသုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး၊ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး၊ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ စသည္မ်ားကို တက္ႀကြစြာ ေဆာင္ရြက္ေသာ Karman သည္ အျခားႏိုင္ငံမ်ား၏ လႊမ္းမိုးမႈမ်ား သူမ အေပၚ သက္ေရာက္ျခင္း မရွိေစဘဲ လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္သည္။

    သူမ၏ မ်က္လုံးမ်ားဟာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔ အေရာင္ေတာက္ပစြာ ျပံဳးေနသည္။ သူမ၏ ပုံပန္းသ႑န္သည္ လြတ္လပ္ေပါ့ပါးသည္။ သူမသည္ ဦးေခါင္းတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆင္ယင္ေလ့ ရွိေသာ Hijab ဟီဂ်ဘ္ ဟုေခၚေသာ ပ၀ါေလး ျခံဳထားသည္။ သူမသည္ ရီမန္ႏိုင္ငံသားမ်ား အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ တစ္စုံတရာ ျဖစ္ပါသည္။

    Ref: http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2011/

    http://en.wikipedia.org/wiki/Tawakel_Karman

    Nisa