စက္တင္ဘာ ၁၆- ၂၀၁၃
M-Media
ျမင့္မိုရ္ ေမာင္ေမာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။
(ဓာတ္ပံု- ခရုိင္အားကစားကြင္းရိွ ျပည္တြင္းဒုကၡသည္ယာယီစခန္း IDP Camp ကို ေနအိမ္သဖြယ္သေဘာထားေနရေသာ ဒုကၡသည္မ်ား)
ၿပီးခဲ့တဲ့လအတြင္း ကုလသမဂၢလူ႕အခြင့္အေရးကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ကင္တားနားဟာ မိတၳီလာၿမိဳ႕ထဲက မြတ္စ္လင္မ္ဒုကၡသည္မ်ား စခန္းကိုသြားေရာက္ႏိုင္ဖို႕ႀကိဳးစားစဥ္က လူရမ္းကားတစ္စုရဲ႕၀ိုင္းရံမႈကို ခံခဲ့ရတယ္။
“ လူ ၂၀၀ ေလာက္ ရိွတဲ့ လူအုပ္ႀကီးက ကၽြန္ေတာ့္ ကားကို ၀ိုင္းၿပီး ရပ္တန္႕ေစခဲ့တယ္။ သူတုိ႕က ဆဲဆိုေအာ္ဟစ္ၿပီး ကားရဲ႕ျပဴတင္းနဲ႕တံခါးေတြကို ရိုက္ပုတ္ ကန္ေက်ာက္ခဲ့ၾကတယ္ ” လို႕ ကင္တားနားရဲ႕ေျပာဆိုခ်က္မွာ ေတြ႕ရတယ္။
ဒါေပမယ့္ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ ဒါဟာ အေႏွာင့္အယွက္ေပးတာ မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ သမၼတရဲ႕ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူ ဦးရဲထြဋ္က ကင္တားနားဟာ အဲ့ဒီအျဖစ္အေပၚ အျမင္မွားအထင္လြဲတာပါဆိုၿပီး မီဒီယာအသိုင္းအ၀ိုင္းကို ေျပာၾကားခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီလူအုပ္ဟာ လူရမ္းကားေတြ လံုး၀ မဟုတ္ပါဘူးတဲ့။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပယင္း ႀကိဳဆိုေနၾကတဲ့ လူစုပါတဲ့။ သူတို႕က ကင္တားနားကို စာတစ္ေစာင္ေပးႏိုင္ဖို႕ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကတာပါတဲ့။ အဲ့ဒီျဖစ္ရပ္မတိုင္ခင္ ရက္ပိုင္းေလာက္မွာ ႏိုင္ငံေရးကိစၥ အလ်ဥ္းမပါ၀င္ဘဲ ကၽြန္ေတာ္ နဲ႕ ဓာတ္ပံုဆရာ အင္ဒရူး စတင္းဘရစ္ဂ်္ တို႕က ကင္တားနားသြားခ်င္ခဲ့တဲ့ေနရာနဲ႕အနီးတစ္၀ိုက္ကလူေတြဆီ ေရာက္ရိွခဲ့တယ္။ ကုလသမဂၢရဲ႕နာမည္ႀကီးပုဂၢိဳလ္ေတြမဟုတ္ေတာ့ အဲ့ဒီလိုမ်ဳိး မႀကံဳဆံုခဲ့ရပါဘူး။ ကားကိုရပ္တန္႕ေစၿပီး ျပဴတင္းေပါက္ကတဆင့္ စာေတြကမ္းေပးဖို႕ ရာဂဏန္းရိွ လူတစ္စုရဲ႕ႏႈတ္ဆက္မႈမ်ဳိး မျဖစ္ခဲ့ၾကပါဘူး။
ဒီႏွစ္အတြင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႕ခြာခဲ့ၾကတဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ ၁၆၀၀ ေလာက္က IDP စခန္းမွာ ဇေ၀ဇ၀ါနဲ႕ ေနေနရစဲပါ။ ေရႊဆိုင္ ပိုင္ရွင္ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦး နဲ႕ ေရႊေရာင္းသူဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ဦး အျငင္းပြားျပႆနာျဖစ္ရာကေန လမ္းအျပင္ဖက္ေရာက္လာၿပီး မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈ စတင္ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ အေျခအေန အလွည့္အေျပာင္း ျမန္ဆန္လွပါတယ္။ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္စီးလာတဲ့ ဘုန္းႀကီးတစ္ပါးကို မြတ္စ္လင္မ္ေတြက ဆြဲခ်ၿပီး မီးရိႈ႕သတ္ျဖတ္တယ္ဆိုၿပီးတဲ့ေနာက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ လက္စားေခ်ေသာအားျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕ ေနအိမ္၊ ဆိုင္ခန္းေတြကို မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကကုန္တယ္။ လူေတြကို လိုက္လံဖမ္းဆီးၿပီး မီးရိႈ႕သတ္ျဖတ္တဲ့အထိ ျဖစ္ကုန္တယ္။ ရဲေတြကေတာ့ ကူညီခြင့္မရိွလို႕လား ကူညီခ်င္စိတ္မရိွလို႕လား မသိဘူး။ အနီးမွာ ရပ္ၾကည့္လ်က္သာ ရိွခဲ့ၾကတယ္။
ေနရာအႏွံ႕က အိုးအိမ္စြန္႕ခြာထြက္ေျပးရတဲ့သူေတြဟာ ၁၀၀၀၀ ကေန ၁၈၀၀၀ ၾကားမွာရိွၿပီး အနည္းဆံုး ၄၃ ဦး သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတယ္။ မိတၳီလာ အာဏာပိုင္မ်ားရဲ႕အဆိုအရ လက္ရိွ ကယ္ဆယ္ေရး စခန္းေတြမွာ လူ ၄၀၀၀ ေလာက္ ရိွေနေၾကာင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္ေတြအတြက္ စခန္း ၃ ခု နဲ႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအတြက္ စခန္း ၁ ခု စီစဥ္ထားေပးထားေၾကာင္း သိရပါတယ္။
(ဓာတ္ပံု ဗုဒၶဘာသာ၀င္အၾကမ္းဖက္အုပ္စုမ်ား ဖ်က္ဆီးသြားခဲ့ေသာ မိတၳီလာရိွမြတ္စ္လင္မ္ေနအိမ္အပ်က္အစီးပံုအၾကား ထိုင္ေနေသာ လူတစ္ဦး)
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေပၚ အံုၾကြေပါက္ကြဲခဲ့တဲ့ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးၿပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႕လြတ္လပ္မႈဖက္ကို စတင္ကူးေျပာင္းလာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႕ မြတ္စ္လင္မ္ေတြအၾကား ထိပ္တိုက္ေတြ႕ေစမႈက ျပႆနာတက္လာေစခဲ့တယ္။
ျမန္မာျပည္ရဲ႕အေနာက္ပိုင္းကမ္းေျမွာင္ေဒသတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ၂၀၁၂ ႏွစ္လယ္ပိုင္းက ေဒသခံ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္ေတြအၾကား အၾကမ္းဖက္မႈ စတင္ျဖစ္ပြားတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြက လူနည္းစု၀င္ တစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျမန္မာမ်ားက သူတုိ႕ကို ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ လက္မခံၾကပါဘူး။ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲမွာ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ေတြ နဲ႕ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအၾကား ကာလအတန္ၾကာေအာင္ တင္းမာမႈရိွေနခဲ့ၾကတယ္။ မိတၳီလာက်ေတာ့ လံုး၀ကြဲျပားျခားနားေနၿပီး မြတ္စ္လင္မ္ေတြရဲ႕ဆင္းသက္မႈ၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ အျငင္းပြားမႈမရိွသလို သာမန္အေသးအဖြဲေလာက္နဲ႕ ပဋိပကၡျဖစ္ရတဲ့ရာဇ၀င္မ်ဳိးလည္း မရိွခဲ့တာ အမွန္ပါ။ အခုလို ရက္စက္မႈေတြ ပြင့္ထြက္လာလိမ့္မယ္လို႕ ဘယ္တုန္းကမွ် ထင္မထားဘဲ ဗုဒၵဘာသာ၀င္ေတြနဲ႕ သင့္တင့္မွ်တညီညြတ္စြာ အတူေနထိုင္လာခဲ့ေၾကာင္း ေဒသတြင္း မြတ္စ္လင္မ္မ်ားစြာတို႕က ဆိုပါတယ္။
ဒီေျပာဆိုခ်က္ေတြအမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း မြတ္စ္လင္မ္ေခါင္းေဆာင္နဲ႕ေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေအာင္သိန္းက အတည္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ကို မိတၳီလာၿမိဳ႕ဗလီေတြထဲက အဖ်က္ဆီးမခံရပဲက်န္ရစ္ေနတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ေတြ႕ဆံုခဲ့ၾကပါတယ္။ အလားတူ အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ အျခား မြတ္စ္လင္မ္မ်ားစြာကလည္း ေျပာျပၾကပါတယ္။ တိုက္ခိုက္မႈမျဖစ္ပြားခင္က မြတ္စ္လင္မ္နဲ႕ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး သင့္ျမတ္ေျပလည္မႈရိွၾကတယ္၊ အတူ သြားလာစားေသာက္စီးပြားလုပ္ေနခဲ့ၾကတာပါတဲ့။ အာဃာတ ေတာက္ေလာင္လာေအာင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕အမုန္းတရား သြတ္သြင္းေဟာေျပာေနခ်က္ေတြက ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်စရာပါဘဲ။ ဒီလို အစၥလာမ္ဆန္႕က်င္ေရး အမ်က္သိုမုန္းတီးေရး တရားပြဲမ်ားစြာကို ဖန္တီးေနခဲ့သူကေတာ့ အစြန္းေရာက္ဘုန္းႀကီး အရွင္၀ီရသူ နဲ႕ သူ႕ေနာက္လိုက္ ၉၆၉ အဖြဲ႕သားေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ၉၆၉ ဆိုတာ မ်ားမၾကာေသးတဲ့ကာလတစ္ခုကဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ုဳိးသားေရး၀ါဒီအုပ္စုပါ။
( ဓာတ္ပံု – မႏၱေလးၿမိဳ႕၊ ၉၆၉ အဖြဲ႕ဌာနခ်ုဳပ္ျဖစ္ေသာ မစိုးရိမ္ေက်ာင္းတိုက္မွ ဦး၀ီရသူ )
သူ႕ေက်ာင္းတိုက္ကို ေရာက္ခဲ့စဥ္က မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္းေတြကို စတင္ဖန္တီးသူေတြျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူ႕ေနာက္လိုက္ေတြကေတာ့ မိမိကိုယ္ကိုကာကြယ္သူေတြသာျဖစ္ေၾကာင္း “ မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ားစုဟာ ေသြးၾကြသူေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ဒီလူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္းရင္းဟာ သူတို႕ေတြပဲျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြက သည္းညည္းမခံႏိုင္ေတာ့လို႕ သူတို႕ကို တန္ျပန္တိုက္ခိုက္ၿပီး ကိုယ္ပိုင္ဥပေဒနဲ႕စီရင္လိုက္တာပါဘဲ ” ဆိုၿပီး ဦး၀ီရသူက ကၽြန္ေတာ့္ကိုေျပာပါတယ္။
မြတ္စ္လင္မ္မ်ားက ျမန္မာျပည္ကို ဒုကၡေရာက္ေအာင္လုပ္ေနတယ္လို႕ မၾကာခဏေဟာေျပာေနေပမယ့္ “ ဘာသာ အသီးသီးက လူေတြနဲ႕ ညီညြတ္မွ်တစြာေနထိုင္ဖို႕ အားလံုးကိုတိုက္တြန္းေနပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕သင့္ျမတ္ေရးထဲ ေနထိုင္ႏိုင္မယ့္အစီအစဥ္ကို စတင္ခ်မွတ္ေနပါၿပီ ” ဆိုၿပီး ျပႆနာ မွန္သမွ်ကေန ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႕ႀကိဳးစားေနတယ္လို႕ ဦး၀ီရသူက ဆိုပါတယ္။
မိတၳီလာၿမိဳ႕ခံ တစ္ခ်ဳိ႕က ဦး၀ီရသူရဲ႕စကားကို ပယ္ခ်ခဲ့ၾကတယ္။ ၉၆၉ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးရဲ႕တရားပြဲၿပီးတဲ့ေနာက္ မိတၳီလာတစ္ခြင္လံုးမွာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအတြက္ မိႈင္းတိုက္၀ါဒျဖန္႕စာေစာင္ေတြ၊ ဒီဗီဒီေတြကို ပလူပ်ံေအာင္ ျဖန္႕ျဖဴးခဲ့တယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ “ ရခိုင္ျပည္နယ္အၾကမ္းဖက္မႈေနာက္ပိုင္း ဒီဖက္မွာ အမုန္းမိႈင္းတိုက္ တရားပြဲေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕လုပ္လာၾကတယ္။ ေဒသတြင္း အာဏာပိုင္ေတြကလည္း ဒါကိုရပ္ဆိုင္းေစဖို႕ ဘာဆိုဘာမွ မလုပ္ခဲ့ၾကပါဘူး ”။
ၿမိဳ႕ခံရဲတပ္ဖြဲ႕ကလည္း မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို စုရံုးခြင့္မျပဳပါဘူး။ “ တကယ္လို႕ သူတို႕အမိန္႕ကို မလိုက္နာယင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္မံျဖစ္ပြားဦးမယ္လို႕ အာဏာပိုင္ေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို အၿမဲတေစ ဖိအားေပးေနပါတယ္ ” လို႕ ေတြ႕ဆံုခဲ့သူတစ္ဦးက ဆက္လက္ရွင္းျပတယ္။ ေဒါသအံုၾကြမႈေတြ ဆံုးခန္းတိုင္သြားေပမယ့္ သူကေတာ့ လံုၿခံဳၿပီလို႕ မခံစားရေသးဘူး၊ ယာယီဒုကၡသည္စခန္းေတြကေန မိမိေနအိမ္မ်ားကို ျပန္ခြင့္မျပဳဘဲ အာဏာပိုင္ေတြက အေၾကာင္းျပခ်က္အမ်ဳိးမ်ဳိးေပးေနပါတယ္ ဆိုၿပီး ဆိုပါတယ္။
ၿမိဳ႕ထဲမွာ တင္းမာမႈေတြ ၾကြင္းက်န္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး မြတ္စ္လင္မ္ေတြအေနနဲ႕ အက်ဥ္းအၾကပ္ထဲရိွေနဆဲဆိုတာေတြ႕ရတယ္။ မိမိတို႕ရဲ႕မိတ္ေဆြေတြ၊ မိသားစု၀င္ေတြကို သတ္ျဖတ္တဲ့ထဲမွာ အိမ္နီးခ်င္းေတြလည္း ပါ၀င္တယ္လို႕ လူမ်ားစြာက ေျပာၾကားၾကတယ္။ “ အၾကမ္းဖက္အုပ္စုထဲပါ၀င္တဲ့လူတစ္ခ်ဳိ႕ဟာ လွည့္ပတ္သြားလာေနဆဲပါဘဲ။ မိမိခင္ပြန္းကို သတ္ျဖတ္လိုက္သူကို သိခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးက သက္ဆိုင္ရာကို တိုင္ၾကားေပမယ့္ အာဏာပိုင္ေတြက လံုး၀ အေရးတယူမလုပ္ၾကပါဘူး ”။
ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္ေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္ဆက္ဆံမႈေတြနဲ႕ပတ္သက္လို႕ လူ႕အခြင့္အေရးသံုးသပ္ခ်က္အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ လေႏွာင္းပိုင္းမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ အနာဂတ္ကာလမွာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ မ်ဳိးတုန္းရွင္းလင္းမႈအပါအ၀င္ အၾကမ္းဖက္မယ့္လကၡဏာအစြန္းအစေတြ ေတြ႕ေနရဆဲျဖစ္တယ္လို႕ ေဖာ္ျပထားတယ္။
ဘက္လိုက္မ်က္ႏွာလႊဲထားမႈေတြ၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ၿပီး တရားရံုးမေရာက္သူေတြ၊ ႏွိပ္စက္မႈမွာ အားေပးအားေျမွာက္လုပ္တဲ့ ရဲ၀န္ထမ္းေတြရိွခဲ့ေၾကာင္း “ ရဲ၀န္ထမ္းေတြဟာ တိုက္ခိုက္မႈတစ္ခ်ဳိ႕အတြင္း တုိက္ရိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ ရိွခဲ့ၾကတယ္။ က႑ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း တားဆီးမႈမရိွဘဲ ရပ္ၾကည့္ေနခဲ့ၾကတယ္ ” လို႕လည္း အစီရင္ခံစာထဲ ပါရိွေနတယ္။
ဒီအစီရင္ခံစာကို Bangkok Foreign Correspondents Club မွာထုတ္ျပန္တဲ့အခါ ေရးသားသူ ဘီလ္ ေဒးဗစ္ (Bill Davis) က “ ခုခ်ိန္မွာ ျပႆနာ ရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ၿပီျဖစ္ေပမယ့္ အၾကမ္းဖက္မႈကိုျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေျခခံအခ်က္ကေတာ့ က်န္ရိွေနတုန္းပါဘဲ။ အဲ့ဒါက အမုန္းတရားအစဥ္အလာကိုဖန္တီးၿပီး ဆက္လက္ မီးစိမ္းျပဦးမယ့္ အမ်ဳိးအစားျဖစ္ေနပါတယ္ ” လို႕ ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးရ အခ်က္အလက္မ်ားက အဖမ္းခံရသူ ၈၇ ဦးမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ၃၈ ဦးသာ ပါ၀င္ေနေၾကာင္း ျပသေနပါတယ္။ “ ဒီစီမံမႈထဲ အမွန္တကယ္ ပါ၀င္ေနသူ အမ်ားစုက လြတ္ေျမာက္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ အဖမ္းခံထားရသူေတြက ေနာက္လိုက္ သက္သက္ပါ။ ေခါင္းေဆာင္ေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး ” လို႕ ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို IDP က မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦး ေျပာျပခဲ့တယ္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အံုၾကြလာေအာင္ မႈိင္းတိုက္မႈအတြက္ ကန္႕လန္႕ကာေနာက္ကြယ္က တာ၀န္အရိွဆံုးသူေတြဟာ ဦး၀ီရသူနဲ႕သူ႕ေနာက္လိုက္ေတြသာျဖစ္တယ္လို႕ လက္ခံသူေတြ မ်ားစြာရိွေနၾကတယ္။ တိုင္းျပည္ကို ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းကေနဖယ္ခြာၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဖက္ျပန္လည္တြန္းပို႕လိုတဲ့ အာဏာပိုင္အခ်ဳိ႕က ႀကံေဆာင္မႈျဖစ္တယ္ လို႕လည္း အျမင္ရိွသူေတြ မနည္းလွပါဘူး။ မိတၳီလာရဲ႕ေစ်းကြက္၀င္ဧရိယာထဲက မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို ဖယ္ထုတ္ၿပီး ျပန္လည္ ဆုပ္ကိုင္ရယူအျမတ္ထုတ္တယ္လို႕ သံုးသပ္သူေတြလည္း ရိွေနၾကပါတယ္။
အျမင္ႏွစ္ရပ္လံုးထဲမွာ စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္းေတြရဲ႕လက္တြဲေဖာ္ ခရိုနီအုပ္စုေတြဆိုတဲ့ စကားလံုးက ၀ိုင္းရံေနပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္အုပ္စုေဟာင္းေတြက မိမိတို႕ရဲ႕အာဏာ ဆက္လက္တည္ၿမဲဖို႕ (သို႕တည္းမဟုတ္) စီးပြားေရးတံခါးဖြင့္ခ်ိန္မွာ ပိုမိုၾကြယ္၀လာဖို႕ ခုတံုးလုပ္တာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ “ ဒီခရိုနီေတြနဲ႕အာဏာပိုင္ေတြဟာ တိုင္ျပည္ကို ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေစခ်င္ၾကတယ္။ ဒီမိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈႀကီးကို သူတို႕က စံနစ္တက် ႀကိဳတင္ႀကံစည္ ဖန္တီးခဲ့ၾကတာပါ ” ဆိုၿပီး ကုန္သည္တစ္ဦးက ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို ဗလီထဲမွာ ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
( ဓာတ္ပံု – ဗုဒၶဘာသာ၀င္အၾကမ္းဖက္သမားတို႕မွ ဖ်က္ဆီးခဲ့ေသာ မိတၳီလာရိွ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ေနရာတစ္ခု)
ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးဦးေဆာင္ဆရာေတာ္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးပုည၀ံသ ကလည္း ဒီအၾကမ္းဖက္မႈေနာက္ကြယ္မွာ ခရိုနီေတြရိွေၾကာင္း လက္ခံခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေငြေၾကးေလာဘ ဆိုတာထက္ လက္လႊတ္သြားတဲ့စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ျပန္လည္အသက္သြင္းလိုတာေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္တာလို႕ သူက အျမင္ရိွတယ္။ ျပည္တြင္း မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ဘယ္ပံုဘယ္နည္း ႏွိပ္စက္ခံရတယ္ဆိုတာကို မေျပာၾကားမီ သူက “ ေျမပိုင္ဆိုင္ေရး နဲ႕ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ ျပႆနာေတြ ရိွေနၾကတယ္ ” လို႕ ဆိုပါတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြက မွန္ကန္တဲ့ အေထာက္အထားမျပႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို ခုထိ ေျမျပန္မေပးေသးတာကေတာ့ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ေနရတယ္။ ေနရာေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားအတြက္ အေထာက္အထားဆိုတာ မက်န္ရိွခဲ့ပါဘူး။ (မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးမႈထဲ ပါသြားၿပီေလ)။ ေျမေနရာျပန္ေပးဖို႕ျငင္းဆန္ျခင္းဟာ အကယ္၍ အဲ့ဒါေတြကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ တည္ေဆာက္ယင္ ျမန္မာအစိုးရေဟာင္း အဖြဲ႕၀င္အမ်ားအျပားကို အႀကီးအက်ယ္ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀သြားေစမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီျပႆနာနဲ႕စပ္လ်ဥ္းၿပီး ဘီလ္ေဒးဗစၥ က “ သူတို႕ကို အိမ္ျပန္ခြင့္မေပးဖို႕ အမိန္႕ေတြေပးထားၾကတယ္။ သူတို႕ဟာ ဒီေျမေတြကို တကယ္ပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း အေထာက္အထားေတြျပရမယ္လို႕ ဒီလူေတြက ေျပာတယ္။ ဒီလိုေျပာဆိုတဲ့ ပထမအေၾကာင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျမပိုင္ဆိုင္မႈစံနစ္ဆိုတာ မရိွပါဘူး (အားလံုးက ႏိုင္ငံပိုင္ေျမ ျဖစ္တယ္)။ ဒုတိယအခ်က္က အေထာက္အထားျပသႏိုင္ယင္ေတာင္မွ အိမ္ေတြဖ်က္ဆီးခံလိုက္ရၿပီျဖစ္လို႕ ဘယ္လိုမွ ရယူျပသလို႕မရေတာ့တာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ ” လို႕ေျပာတယ္။ သက္ေသအခ်က္အလက္မရိွတဲ့အတြက္ ဒီသီအိုရီအတိုင္း အေသအခ်ာျဖစ္တယ္လို႕ အတည္ျပဳေျပာၾကားတာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ “ (အဖ်က္ဆီးခံ) ေျမေနရာအမ်ားစုဟာ စီးပြားေရး နဲ႕ ကုန္ကူးသန္းမႈမွာ အေရးပါတဲ့ လမ္းမႀကီး တစ္ေလွ်ာက္ေပၚ တည္ရိွေနတယ္။ အထူးသျဖင့္ စီးပြားေရးလက္၀ါးႀကီးအုပ္လိုသူေတြအဖို႕ ဒီေျမေတြကို လိုခ်င္ေနတာအမွန္ပါဘဲ။ ကခ်င္ျပည္နယ္ နဲ႕ ကရင္ျပည္နယ္လို ျမန္မာျပည္ အျခားေဒသမ်ားမွာလည္း အာဏာပိုင္ေတြက အဓမၼေျမသိမ္းတဲ့ အလားတူအေျခအေနမ်ဳိး ရိွေနပါတယ္ ” ဆိုၿပီး ျဖည့္စြက္ေျပာဆိုသြားခဲ့တယ္။
ဗလီထဲမွာ ေတြ႕ဆံုေျပာဆိုမႈၿပီးစီးတဲ့ေနာက္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ အၾကမ္းဖက္အပ်က္အစီးျမင္ကြင္းေတြကို ၾကည့္ရႈဖို႕ လမ္းသလားခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿမိဳ႕ရဲ႕အခ်ဳိ႕အစိပ္အပိုင္းဟာ ေလေၾကာင္းစစ္ဆင္ေရးခံထားရသလိုမ်ဳိးနဲ႕ ခပ္ဆင္ဆင္ တူေနပါတယ္။ ေလလြင့္သူေတြကလည္း အပ်က္အစီးပံုထဲက ပစၥည္းေကာင္းေတြကို ရွာေဖြတူးဆြေနၾကတယ္။ မီးကၽြမ္းၿပိဳလဲေနတဲ့ အိမ္၀င္းတစ္ခုထဲမွာေတာ့ ဆိတ္ေက်ာင္းသားနဲ႕ဆိတ္အုပ္ေတြက သြားလာက်က္စားေနၾကတယ္။ အဲ့ဒီေနရာဟာ တစ္ခ်ိန္တုန္းက ေတာက္ေျပာင္ခမ္းနားတဲ့ စားေသာက္ခန္းတစ္ခု ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ခဲ့မွာပါဘဲ။ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ ……….။
( ဓာတ္ပံု – အဖ်က္ဆီးခံမြတ္စ္လင္မ္အိမ္မ်ား၌ သြားလာက်က္စားေနသည့္ ဆိတ္မ်ား)
ေန႕လည္စာစားၿပီးအခိုက္အတန္႕မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕အတြက္စီစဥ္သူက အရပ္သားအသြင္ေဆာင္ထားတဲ့ ရဲေထာက္လွမ္းေရးအရာရိွတစ္ေယာက္ကို ၫႊန္ျပပါတယ္။ အဲ့ဒီလူဟာ ၿမိဳ႕လယ္နဲ႕အတန္ငယ္ လွမ္းတဲ့ေနရာတစ္ခုမွာ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းက လူတစ္ခ်ဳိ႕နဲ႕ကၽြန္ေတာ္တို႕ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေမးျမန္းတာကို ေနာက္ေယာင္ခံ လိုက္ခဲ့တဲ့သူပါ။ အိမ္တစ္အိမ္မွာ IDP ကလူတစ္ခ်ဳိ႕ကို ကၽြန္ေတာ္တို႕နဲ႕ေတြ႕ဆံုစကားေျပာဖို႕ ေခၚထုတ္လာခဲ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ၾကမယ့္အိမ္ထဲကို စီစဥ္သူက အဲ့ဒီသူကို ၀င္ေရာက္ေစခဲ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အဲ့ဒီလူနဲ႕အေပးအယူ တစ္ခုလုပ္ခဲ့တယ္။ သူက လက္ႏွစ္ဖက္လံုးသံုးၿပီး အင္ဒရူးက လက္တစ္ဖက္ထဲနဲ႕ လက္ေမာင္းလွဲအားၿပိဳင္လို႕ သူႏိုင္ယင္ အထဲမွာေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႕ အင္ဒရူးကႏိုင္သြားခဲ့ယင္ သူက ထြက္ခြာသြားေပးရမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ေပါ့။ ဆယ္မိနစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ၾကာလြန္ သြားတဲ့ေနာက္ အဲ့ဒီလူက မအီမလည္ေအာင့္သက္သက္နဲ႕ ထြက္ခြာသြားရတယ္ေလ။
သူက အေနာက္တိုင္းဂ်ာနယ္လစ္ႏွစ္ဦးကို ကိုင္တြယ္ဖို႕၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈလုပ္ဖို႕အေနအထား မရိွခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕အင္တာဗ်ဴးအေၾကာင္းအရာ နဲ႕ စီစဥ္သူကိုေတာ့ ဒီလို သေဘာထားခ်င္မွ ထားပါလိမ့္မယ္။ “ျမန္မာ့ေႏြဦး” လုိ႕ဆိုရမယ့္အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေနေသာ္လည္း၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလံုးကို လႊတ္ေပးမယ္လို႕ တစိုက္မတ္မတ္ဆိုေနေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မြတ္စ္လင္မ္ေတြ၊ လူ႕အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူအေပါင္းက အေနာက္တိုင္း ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားနဲ႕ေတြ႕ဆံုေျပာဆိုမႈအေပၚ ရဲေထာက္လွမ္းေရးနဲ႕သတင္းေပးေတြဖက္က ေရွ႕ဆက္ဒုကၡေပးလာမွာကို စိုးရိမ္မႈ ရိွေနတယ္လို႕ ေျပာျပၾကပါတယ္။
ဇူလုိင္လတုန္းက အာဏာပိုင္ေတြကို ေထာက္ျပေျပာဆိုေလ့ရိွတဲ့ လႈပ္ရွားတက္ၾကြသူ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသားႀကီးတစ္ဦးကို အေရးယူၿပီးေထာင္ခ်ခဲ့ၾကတယ္။ အဲ့ဒီပုဂၢိဳလ္ဟာ က်န္းမာေရးလည္း မေကာင္းသလို ေဆးကုသမႈခံယူခြင့္လည္း ေကာင္းေကာင္းမရခဲ့ပါဘူး။ ရခိုင္ျပည္နယ္ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းက ယာယီတဲေတြကို ၿဖိဳလွဲေနတဲ့ ရဲ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ဓာတ္ပံုကို ေဖ့စ္ဘြတ္ေပၚတင္လိုက္တဲ့ လူမႈလႈပ္ရွားသူတစ္ဦးဟာလည္း ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္အတြင္း အဖမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။
( ဓာတ္ပံု – ကၽြႏ္ုပ္တို႕အား ေနာက္ေယာင္ခံလိုက္ခဲ့သည့္ ေထာက္လွမ္းေရးရဲအရာရွိ )
ကၽြန္ေတာ္တို႕ေတြ႕ဆံုခဲ့တဲ့ IDP စခန္းထဲကလူအားလံုးဟာ အၾကမ္းဖက္မႈစတင္စဥ္ကတည္းႀကံဳေတြ႕ရမႈကို ေျပာျပခဲ့တာ ထပ္တူထပ္မွ်ျဖစ္ေနပါတယ္။ သူတို႕ဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားနဲ႕ ကာလရွည္ၾကာစြာ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း အတူေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ တင္းမာမႈေတြ တျဖည္းျဖည္းျမွင့္တက္လာမႈကိုလည္း သတိထားမိခဲ့ၾကတယ္။ မိမိအိမ္ကို မီးတင္ရိႈ႕ခံလိုက္ရတဲ့ အၿငိမ္းစားရဲအရာရိွတစ္ဦးက “ ကၽြန္ေတာ္တို႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက ဘာမွမက်ဴးလြန္ခဲ့ပဲနဲ႕ ဘာေၾကာင့္ဒီလိုျဖစ္ပ်က္ရတယ္ဆိုတာ မသိရပါဘူး ” လို႕ ေျပာပါတယ္။ မိမိရပ္ကြက္ထဲက ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကို မိမိကိုယ္တိုင္ခ်က္ျပဳတ္ေကၽြးေမြးေပးတဲ့အထိ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္ခဲ့ၾကတာပါလို႕ ေနာက္တစ္ဦးကလည္း ဆိုျပန္တယ္။
တိုက္ခိုက္မႈအတြက္ သူတို႕အားလံုး အျပစ္တင္တာကေတာ့ ဦး၀ီရသူ ပါဘဲ။ စစ္တပ္နဲ႕အာဏာပိုင္ေတြ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈရိွတယ္လို႕လည္း ေျပာၾကတယ္။ “ တစ္ခ်ိန္တုန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႕ ၿငိမ္းခ်မ္းသင့္ျမတ္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စံနစ္တက်ႀကံစည္ထားတဲ့ အမုန္းမီးေမႊးမႈ ပ်ံ႕ႏွံ႕လာခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေနာက္ လူေတြၾကားထဲ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း စိမ့္၀င္သြားခဲ့တာပါဘဲ ” လို႕ တစ္ဦးေသာသူက ရွင္းျပခဲ့တယ္။
လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းအခ်င္းခ်င္းအၾကားမွာ အယံုအၾကည္ကင္းမဲ့သြားခဲ့ပါၿပီ။ မိမိတို႕လံုၿခံဳမႈကိုအာမခံေပးတဲ့ မူ၀ါဒတစ္ခုကို အစိုးရဖက္က ျပဳလုပ္ဖို႕လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ အခုလက္ရိွအခ်ိန္မွာေတာ့ သူတို႕အဖို႕ IDP စခန္းထဲကေန ထြက္ခြာႏိုင္ဖို႕က အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္ေနပါတယ္။
( ဓာတ္ပံု – ခရိုင္အားကစားကြင္းထဲရိွ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းအျဖစ္ျပဳလုပ္ထားေသာအားကစားရံု )
ကၽြန္ေတာ္တို႕ ပထမဆံုးသြားေရာက္ခဲ့တဲ့စခန္းက ခရိုင္အားကစားကြင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေသးငယ္တဲ့အားကစားရံုထဲမွာ လူ ၆၀၀ ေက်ာ္ ျပြတ္သိပ္ၿပီးေနေနတာကို ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ မတ္လ ၂၁ ရက္ေန႕ကစၿပီး ဒီပံုစံနဲ႕ ေနထိုင္လာခဲ့တာ ငါးလ ရိွပါၿပီ။ သီးျခားအကန္႕မရိွဘဲ ၾကမ္းျပင္ေပၚျဖစ္သလို ဖ်ာေတြ၊ ေစာင္ေတြခင္းၿပီး အ၀တ္အိတ္နဲ႕ပိုင္ဆိုင္မႈေတြ နံေဘးမွာကိုယ္စီခ်ထားလို႕ ေနအိမ္သဖြယ္ ေနထိုင္ေနရတာပါ။ လူႏွစ္ေယာက္ ပခံုးခ်င္းယွဥ္ျဖတ္ေလွ်ာက္လို႕မရတဲ့အထိ ၾကမ္းျပင္တစ္ေၾကာ လူေတြျပည့္က်ပ္ေနပါတယ္။ မိမိရဲ႕ဖ်ာတစ္ခ်ပ္စာေနရာမွာ သူ႕မိသားစု ၇ ဦးေနထိုင္ေနရတယ္လို႕ လူတစ္ဦးက ေျပာျပတယ္။
မိမိတို႕ရဲ႕အနာဂတ္ ဘာျဖစ္လာမလဲ၊ ဘာကိုေရြးခ်ယ္ရမလဲဆိုတာ ဘယ္သူမွ ေသေသခ်ာခ်ာ မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒီမွာမလြတ္လပ္ဘူး၊ ကိုယ့္အိမ္ကိုယ္ျပန္မွျဖစ္မယ္၊ ေနာက္တစ္ေန႕ျပန္ခြင့္ရတာနဲ႕ထြက္ခြာမယ္ စသျဖင့္ ကိုယ္စီ ဆိုေနၾကပါတယ္။
အခ်ဳိ႕က်ေတာ့ လမ္းျပင္ေရာက္ယင္ လံုၿခံဳမႈ မရိွဘူးလို႕ ဆိုၾကျပန္တယ္။ “ ကၽြန္မတို႕ဆီမွာ အနာဂတ္ မရိွေတာ့လို႕ အိမ္ကိုလည္း မျပန္ခ်င္ေတာ့ဘူး ” ဆိုၿပီး ေနအိမ္တစ္ခုလံုး မီးထဲပါသြားတဲ့ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးက ေျပာဆိုပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႕ေရာက္ဖူးတဲ့ ျမန္မာျပည္အျခားေဒသက IDP စခန္းေတြနဲ႕မတူပဲ မိတၳီလာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕သြားတဲ့ေနရာတိုင္း ရဲတစ္စုက လိုက္ေနခဲ့ၾကတယ္။ အခ်ဳိ႕က ယူနီေဖာင္းနဲ႕၊ တစ္ခ်ဳိ႕က်ေတာ့ အရပ္၀တ္နဲ႕ျဖစ္တယ္။ ရဲအရာရိွတစ္ဦးေရွ႕မွာျဖစ္ေစ၊ စကား၀ိုင္းထဲ သူ၀င္ပါတဲ့အခါျဖစ္ေစ ေမးျမန္းေျပာဆိုမႈေတြကို ခက္ခဲသြားေစပါတယ္။ အဲ့လို၀င္စြက္လိုက္ယင္ ေရွ႕ဆက္တိုးဖို႕ မလြယ္ေတာ့ပါဘူး။
အားကစားရံုအျပင္ဖက္မွာ ၀ါးတဲထိုးၿပီး ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြလည္းရိွၾကတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕က ခ်က္ျပဳတ္ေနၾကတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕က ဆိုင္ငယ္ေလးေတြခင္းၿပီး သြားေရစာနဲ႕ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကို ေရာင္းခ်ေနၾကတယ္။ အဲ့ဒါက ေဘာလံုးကြင္းထဲမွာပါ။ တစ္ခ်ဳိ႕ကေတာ့ အမိုးမိုးဖို႕ ကြန္ကရစ္တိုင္သံုးမယ့္အထိ စိတ္ကူးေနၾကတယ္။
( ဓာတ္ပံု – ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းတစ္ခု၏ျပင္ပမွ ရဲအရာရိွမ်ား )
ခရိုင္အားကစားကြင္းကေနထြက္ခြာလာၿပီးတဲ့ေနာက္ ၿမိဳ႕ထဲနဲ႕နီးတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဒုကၡသည္စခန္းတစ္ခုကို ၀င္ပါတယ္။ အဲ့ဒီကအေျခအေနေတြကလည္း သိပ္ၿပီးမထူးျခားပါဘူး။ ေမွာင္ပိန္းညစ္ပတ္တဲ့တဲေတြထဲမွာ လူေတြ ေနေနၾကရတယ္။ အဲ့ဒီမွာေတာ့ အာဏာပိုင္ေတြ သိပ္မရိွၾကပါဘူး။
ကင္တားနား သြားေရာက္ဖို႕ရည္ရြယ္ထားတဲ့ ေနာက္ထပ္စခန္းတစ္ခုကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ေရာက္ျပန္တယ္။ ဒုကၡသည္စခန္း လုပ္ထားတဲ့ ေရေပးေ၀ေရးစက္ရံုတစ္ခုပါ။ အျပင္ဖက္မွာ လူတစ္ခ်ဳိ႕ ၀ိုင္းဖြဲ႕ထိုင္ေနၾကတယ္။ ထင္းေခြသူေတြ ေခြၾက၊ ျခင္းလံုးခတ္သူေတြ ခတ္ၾကနဲ႕ေပါ့။ ၀ါးတဲမ်ားနဲ႕ တစ္ထပ္တိုက္အေဆာက္အဦထဲမွာ မိသားစုတစ္စုအတြက္ ၁၀ ေပ ပတ္လည္ကန္႕သတ္ေနရာခ်ထားေပးတယ္။ ဒီစခန္းက အေျခအေနေတာ္ေတာ္ေကာင္းပံုရပါတယ္။
ဒီလုိစခန္းမ်ဳိးထဲမွာေတာင္ ရဲနဲ႕ေထာက္လွမ္းေရးအရာရိွေတြက အခ်င္းခ်င္းရယ္ေမာစကားဆိုယင္း ကၽြန္ေတာ္တို႕ေနာက္ကို ထပ္ၾကပ္မကြာ လိုက္ေနခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ဖို႕ႀကိဳးပမ္းခ်က္အမ်ားစုက သဲထဲေရသြန္ျဖစ္သြားရတယ္ေလ။ ေျခာက္ေသြ႕ပူျပင္းတဲ့ဒဏ္၊ ဖရိုဖရဲ၀န္းက်င္အေျခအေနေတြ၊ စခန္းပတ္လည္က လံုၿခံဳေရးအေစာင့္ေတြေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ပ်ဳိ႕အန္ခ်င္သလို ခံစားလာခဲ့ရပါတယ္။ အက်ဥ္းသေဘာေလာက္သာ ေလွ်ာက္ၾကည့္ၿပီး ရဲအေစာင့္ေတြကို ေကာင္းမြန္စြာ ႏႈတ္ဆက္ထြက္ခြာလာၾကပါတယ္။
( ဓာတ္ပံု – ေရေပးစက္ရံုစခန္းပတ္လည္မွ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ေနာက္လိုက္ေနသည့္ လံုၿခံဳေရးအုပ္စု၀င္မ်ား )
ဒုကၡသည္ေတြကို ဘယ္ေန႕ဘယ္ရက္မွာအိမ္ျပန္ခြင့္ျပဳမယ္ဆိုတာ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြက တပ္အပ္ေသခ်ာ မေျပာၾကပါဘူး။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြအၾကား ရင္ၾကားေစ့ေရးအစီအစဥ္ျပဳလုပ္ေပးမယ့္လမ္းလည္း မျမင္ရဘူး။ ေနာက္ထပ္အၾကမ္းဖက္လာႏိုင္ေခ်ရိွတဲ့အရာကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ မူ၀ါဒစံနစ္တစ္ရပ္ကိုပင္ မခ်မွတ္ထားတာလည္း ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။
မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈနဲ႕ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ကင္တားနားက “ အနီးအနားမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြရိွေနပါလ်က္ အကာအကြယ္မဲ့ေနရတဲ့ ဒီအျဖစ္ကိုႀကံဳေတြ႕လိုက္ရတဲ့အခါ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႕မႈကို ခံစားလိုက္ရတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့မတ္လ အၾကမ္းဖက္မႈႀကီးအတြင္း လူရမ္းကားအုပ္စုေတြက လူ ၄၃ ဦးကို ေသတဲ့အထိ ရိုက္ႏွက္၊ ထိုးခုတ္၊ မီးရိႈ႕ေနပါလ်က္ ရဲေတြက ေစာင့္ဆိုင္းရပ္ၾကည့္ေနခ်ိန္မွာ ၿမိဳ႕ခံလူေတြရဲ႕ေသာကေ၀ဒနာကို ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ဒီအျဖစ္က ကိုယ္ခ်င္းစာနားလည္မႈ ျဖစ္သြားေစပါတယ္ ” လို႕ ေဖာ္ထုတ္ေျပာၾကားခဲ့ပါၿပီ။
ကုလသမဂၢသံတမန္တစ္ဦးကိုပင္လွ်င္ အာဏာပိုင္ေတြက မကာကြယ္ႏိုင္ဘူး ဒါမွမဟုတ္ ကာကြယ္ေပးလိုစိတ္မရိွဘူး ျဖစ္ေနတဲ့အခါ မိတၳီလာက မြတ္စ္လင္မ္ေတြအတြက္ အနာဂတ္အလားအလာေကာင္းဖို႕ မျမင္ေတာ့ပါဘူးဗ်ာ။
( International Centre For Journalists ထံသို႕ Danny Gold ၏ Spending time with the displace muslims of Myanmar ေခါင္းစဥ္ျဖင့္တင္ျပခ်က္ကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္ )
Photos Credit: Andrew Stanbridge
