စက္တင္ဘာ ၂၉ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
(၁) မႈန္ရီ အိပ္မက္
———————
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း သီးျခားဆန္ၿပီး အဆင္းရဲဆံုးေဒသမ်ားအနက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈအကူအညီမ်ား ႏွင့္ ရည္ညႊန္းရန္ခက္ခဲသည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအကူအညီမ်ား လိုအပ္ေနေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္လည္း ပါ၀င္္သည္။ ဆင္းရဲနိမ့္က်မႈႏႈန္း ျမင့္မားေနလ်က္မွပင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ လူမ်ဳိးေရးဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ လူမႈစီးပြားအေျခအေနမွာ ဆင့္ကဲဆိုးရြားသြားျပန္သည္။
ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္ႏွင့္ၾသဂုတ္လ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ေရႀကီးမႈမ်ားက ဤျပႆနာမ်ားကို ပိုမို ယိမ္းထိုးသြားေစ၏။ ေျမြပူရာကင္းေမွာင့္ဆိုသလို ကာလရွည္ ခြဲျခားခံလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရိွ ကေလးသူငယ္တို႔၏ ပညာေရးမွာလည္း ျပင္းထန္ေသာထိခိုက္မႈ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
သူတို႔သည္ ခိုင္မာေသာ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံစီးပြားေရး မရိွၾက၊ ကမာၻ႕စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႕ WFP ၏ ေထာက္ပံ့မႈအေပၚ မွီခိုေနျခင္းျဖင့္ ဘ၀ဆက္ေနၾကရ၏။
သူဇာသည္ သူမ၏ အတန္း၌ အထူးခၽြန္ဆံုး မိန္းကေလးျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ မရခဲ့ရွာေသာသူမ၏မိခင္ ဆံုးပါးသြားသျဖင့္ ေက်ာင္းဆက္ မတက္ႏိုင္ေတာ့။ ယခုေသာ္ သူမ၏ဖခင္ ဦးလွေက်ာ္ႏွင့္အတူ UNHCR ၏ ရြက္ဖ်င္တဲေဟာင္း၊ ၀ါး၊ သစ္တို႔ျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ အိမ္ငယ္ေလးရိွ ဆင္၀င္ေလးေပၚထိုင္ေနၾကရ၏။ ထိုကဲ့သို႔ ျဖစ္သလိုေဆာက္လုပ္ထားသည့္ အိမ္ငယ္မ်ား မနည္းလွေခ်။ မိုးလည္းရြာေနသလို အိမ္မ်ားအၾကား ေျမျပင္မွာလည္း စိုစြတ္ထိုင္းမႈိင္းသည့္ ရႊံ႕ဗြက္ျပင္ ျဖစ္လ်က္ရိွသည္။
“ ကၽြန္မ ရြာထဲမွာ ပိုေနခ်င္တာေပါ့။ ေက်ာင္းနဲ႔နီးေတာ့ ေန႔စဥ္ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အေဖက စက္ျပင္ ၀ပ္ေရွာ့ဆိုင္ဖြင့္ထားၿပီး ၀င္ေငြေကာင္းခဲ့တယ္။ အေမလည္း အသက္ရွင္ေနခဲ့ေတာ့ ကၽြန္မတို႔ဘ၀ သာသာယာယာ ရိွခဲ့ၾကပါတယ္ ” ဟု သူဇာက ေျပာျပသည္။
သူမ၏ဖခင္ကလည္း “ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္ စက္ျပင္ အလုပ္လုပ္ေနဆဲပါ။ တစ္ရက္ကို ၃-၄ ေထာင္ ၀င္ေငြရိွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနထိုင္ရပ္တည္ေရးနဲ႔ က်န္းမာေရးစားရိတ္ အတြက္ မေလာက္ငပါဘူး။ ဆန္၊ ဆီ၊ ပဲေတြကို WFP ကေန မဆိုစေလာက္ေတာ့ ရေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီမွာ လံုၿခံဳေပမယ့္ ေစ်းကိုေက်ာ္ၿပီး သြားလာခြင့္ မရၾကဘူး။ ေနရာေဟာင္းကို ျပန္ေရာက္ေနထိုင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ ကၽြန္ေတာ္ ထင္ပါတယ္ ” ဟူ၍ ရင္ဖြင့္ပါသည္။
ကံေကာင္းေထာက္မစြာျဖင့္ သူဇာမွာ သူမ၏ပညာေရး လမ္းတစ္စ ပြင့္လာသည္။ UNICEF မွ ပံ့ပိုးၿပီး Lutherian World Federation မွ စီစဥ္ေသာ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္း ယာယီ စာသင္ေဆာင္၌ တက္ေရာက္ သင္ၾကားရသည္။
ျပင္ပတြင္ မိုးသည္းေနေသာ္ျငား စာသင္ေဆာင္ေလးအတြင္း၌ ေယာက္်ားေလးမ်ားက တစ္ဖက္ မိန္းကေလးမ်ား တစ္ျခမ္းစီထိုင္လ်က္ အာရံုစိုက္ၿပီး ကေလးငယ္မ်ား စာသင္ၾကားႏိုင္ၾကသည္။ သင္ပုန္းေပၚတြင္ ဆရာမ ေရးသားထားသည့္စာကို သူဇာႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားက စာသင္ေဆာင္ အျပင္ဖက္မွ ၾကားရသည္ အထိ သံၿပိဳင္ရြတ္ဆိုေနၾကသည္။
ထိုစာသင္ေဆာင္္၌ စာသင္ၾကားေနသူ ကေလးငယ္ ၁၁၅ ေယာက္ရွိသည္။ ယမန္ႏွစ္က အထူးခၽြန္ဆံုးေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ထိုစခန္းအနီးရိွ အစိုးရ အလယ္တန္းေက်ာင္းသစ္သို႔ တက္ေရာက္ခြင့္ ရခဲ့ၾကသည္။ သူဇာသည္လည္း ထိုသုိ႔ သြားခြင့္ရႏိုင္မည့္သူဟု သူမ၏ ဆရာက ေျပာသည္။
“ ကေလးမေလးက စာေကာင္းေကာင္းလိုက္ႏိုင္တယ္။ ဒီကိုေရာက္လာၿပီးကတည္းက သူမရဲ႕ တိုးတက္မႈကို ကၽြန္ေတာ္ ျမင္ခဲ့ရတယ္။ သူမဟာ မိခင္ဘာသာစကား အျပင္ ရခိုင္စကားကိုလည္း ေျပာဆိုႏိုင္တယ္။ အခု ျမန္မာနဲ႔ အဂၤလိပ္စာကို သင္ယူေနပါတယ္ ”။
စာသင္ၾကားခြင့္ကို လက္လႊတ္ မခံေသာ သူဇာက “ မနက္ပိုင္းမွာ ကၽြန္မ စာသြားသင္တယ္။ ေန႔လည္ခင္းမွာ စာေတြျပန္ဖတ္မွတ္ၿပီး အိမ္မႈကိစၥေတြကို ကူလုပ္ပါတယ္။ ဘာသာစကား သင္ၾကားမႈကို ႏွစ္သက္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္စာကို ေကာင္းေကာင္း ေရးႏိုင္ဖတ္ႏိုင္ခဲ့ရင္ ဘ၀အတြက္ အလြန္အသံုး၀င္လာမွာပါ။ ကၽြန္မ ႀကီးျပင္းလာတဲ့အခါ WFP အတြက္ အလုပ္လုပ္ပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူတုိ႔က လူေတြအတြက္ စားနပ္ရိကၡာ စီစဥ္ေပးကမ္းၾကလို႔ပါပဲ ” ဟု ေျပာျပၿပီး အနာဂတ္ ရည္မွန္းခ်က္ထားရိွေသာ္လည္း မိမိမွာ စခန္းထဲမွာပင္ ေနထိုင္သြား ရဖြယ္ရိွေနေၾကာင္း အားငယ္စြာ ေတြးထင္ေနပါ၏။
(၂) ေျခဦးလွည့္ခြင့္
———————–
ဒုကၡသည္စခန္းႏွင့္ မေ၀းကြာလွေသာ ရြာတစ္ရြာတြင္ လိႈ္င္လိႈင္ဦး(၁၁ ႏွစ္)၏မိသားစုမွာ ဆင္းဆင္းရဲရဲ ရုန္းကန္ေနထိုင္လ်က္ရိွသည္။ သူတို႔အသိုင္းအ၀ိုင္း၏ အေျခအေနသည္ ႏြမ္းပါးၿပီး ကေလးမ်ားျပား၏။ မိသားစုမ်ားမွာ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ ခြင့္ကန္႔သတ္ခံထားရ၍ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ မ်ား မျပည့္စံုႏိုင္ၾက။
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္အနည္းငယ္က သူမ၏မိဘမ်ားသည္ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ား အျဖစ္ သြားေရာက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သူမႏွင့္ေမာင္ေလးျဖစ္သူအား ရန္ကုန္ရိွ ေဆြမ်ဳိးမ်ားထံထားရစ္ခဲ့သည္။ စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႔ ျပန္လာၾကေသာအခါ သူမကို ေက်ာင္းအပ္ရန္ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္အထား မျပသႏိုင္ ခဲ့ၾကပါ။
“ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ ကၽြန္ေတာ္က လွ်ပ္စစ္မီးသမား၊ ကၽြန္ေတာ့္အမ်ဳိးသမီးက ထရန္စေဖာ္မာပံုး/ဘူး ေဆးသုတ္တဲ့ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။ ၀င္ေငြေကာင္းၾကေပမယ့္ ကေလးေတြကို မခြဲႏိုင္လို႔ စစ္ေတြကို ျပန္လာခ့ဲၾကတာပါ။ အခုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ဆိုင္ကယ္တကၠစီ ဆြဲပါတယ္။ ေႏြဖက္ဆိုရင္ တစ္ေန႔ တစ္ေသာင္းေလာက္ ရွာေဖြႏိုင္ၿပီး မိုးတြင္းကာလမွာ ငါးေထာင္ေလာက္ေတာ့ ရပါတယ္ ” ဟု သူမ၏ဖခင္ ဦးေက်ာ္ႏိုင္စိုးက ဆိုသည္။
ပံုမွန္အတန္းေက်ာင္း မတက္ေရာက္ႏိုင္သျဖင့္ UNICEF ၏ပံ့ပိုးမႈျဖင့္ Myanmar Literacy Resource Centres မွစီစဥ္ ဖြင့္လွစ္ေသာ ျပင္ပသင္ အေျခခံပညာေရးအစီအစဥ္ မင္းကန္ေက်ာင္း၌ အပ္ႏွံသင္ၾကားရသည္။ ေနအိမ္ထဲတြင္ ကေလးငယ္မ်ားကို ထိန္းေက်ာင္းေနရသူမ်ားႏွင့္ မိသားစု၀မ္းေရး အတြက္ ေန႔ခင္းအလုပ္လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ား အပါအ၀င္ ေက်ာင္းမတက္ႏိုင္ေသာ ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ ၎၌ ညေနခင္း သင္တန္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ေပးထားသည္။ လႈိင္လိႈင္ဦးသည္ ထိုသင္ၾကားေရး အစီအစဥ္ၿပီးေျမာက္ ခဲ့ၿပီ။ ယခုစာသင္ႏွစ္တြင္ ပံုမွန္အတန္းေက်ာင္း၌ သတၱမတန္းသို႔ တက္ေရာက္သင္ၾကားႏိုင္ခဲ့သည္။
ပထမဆံုးေက်ာင္းဖြင့္ရက္မ်ားတြင္ ကေလးသူငယ္မ်ားမွာ အျဖဴအစိမ္းေက်ာင္း၀တ္စံုကိုယ္စီျဖင့္ စိတ္လႈပ္ရွားစြာ ေပ်ာ္ရႊင္ ဆူညံလ်က္ ရိွၾကသည္။ မိုးႀကီးခ်ိန္ စာသင္ၾကားမႈ ေခတၱရပ္နားလွ်င္ ေယာက္်ားေလး မ်ားက ျမက္ခင္းကြင္းျပင္ထဲ ေျပးလႊားလ်က္၊ မိန္းကေလးမ်ားက အုပ္စုလိုက္ ႀကိဳးခုန္လ်က္ ေဆာ့ကစားၾကသည္။
“ ေက်ာင္းျပန္တက္ရတာ ကၽြန္မ သိပ္ေပ်ာ္တာပါပဲ။ ကၽြန္မ အႏွစ္သက္ဆံုးဘာသာရပ္က ျမန္မာစာပါ။ တျခားကေလးေတြနဲ႔ အတူ ေက်ာင္းကိုလာရတာ စိတ္ခ်မ္းသာတယ္။ ကၽြန္မ သူငယ္ခ်င္း စိန္စိန္လည္း ကၽြန္မနဲ႔ တစ္ခန္းတည္းပဲ။ ကၽြန္မ ႀကီးျပင္းလာတဲ့အခါ အင္ဂ်င္နီယာျဖစ္ခ်င္တယ္၊ အေဆာက္အဦေတြ ေဆာက္လုပ္ခ်င္ပါတယ္ ” ဟု လိႈင္လိႈင္ဦးက ဆိုသည္။
(၃) ထပ္တူက် ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းႏွင့္အိပ္မက္မ်ား
———————————————–
မတူကြဲျပားသည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ အၾကား ေနထိုင္ရွင္သန္ေနၾကေသာ္လည္း သူဇာႏွင့္ လႈိင္လိႈင္ဦး ႏွစ္ဦး စလံုး၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ အိပ္မက္မ်ားမွာ ထပ္တူက်ေန၏။ သူတို႔၏အနာဂတ္အတြက္ ပညာေရးသည္ အေရးႀကီးလွေၾကာင္း ႏွစ္ဦးစလံုး အျမင္တူၾက၏။ ဤထပ္တူက် အိပ္မက္မ်ားကို တည္ေဆာက္ေပးမည့္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြက္ ကေလးငယ္မ်ား၏ ပူးေပါင္း အနာဂတ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးမည့္ စြမ္းအားစုသည္ ပညာေရးထံ၌ တည္ရိွေနပါသည္။
ၾသစေတးလ်၊ ဒိန္းမတ္၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ ဂ်ပန္၊ နယ္သာလန္၊ ေနာ္ေ၀း၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ တူရကီ၊ ၿဗိတိန္၊ အေမရိကန္တို႔၏ပံ့ပိုးကူညီမႈျဖင့္ UNICEF သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ကေလးငယ္အားလံုး၏ အလားအလာေကာင္း တို႔ကို လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚေရာက္ေစရန္ လုပ္ကိုင္ သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ရန္ကား ကေလးငယ္တို႔၏ လိုအပ္လစ္ဟာခ်က္မ်ားအား ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရန္၊ ကေလးငယ္ သူငယ္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ျမွင့္တင္ေပးရန္၊ အၾကမ္းဖက္ခံ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ရသူတို႔၏ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီအား ျဖည့္ဆည္းေပးရန္ ေဆာင္ရြက္သြားရေပမည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာအသိုင္းအ၀ိုင္းကို တည္ေဆာက္ဖို႔ ေနရာေဒသတိုင္းရိွ လူအဖြဲ႕အစည္းတိုင္းမွ မိသားစုႏွင့္ကေလးသူငယ္မွန္သမွ် ၀န္ေဆာင္မႈခံစားခြင့္၊ တူညီေသာသိကၡာႏွင့္ အခြင့္အေရးအတိုင္း ေနထိုင္ရွင္သန္ခြင့္ ရရိွရန္ လိုအပ္ေပသည္။
သူဇာႏွင့္ လိႈင္လိႈင္ဦးတို႔ ခံစားခဲ့ရသည့္ ျပင္ပသင္ ပညာေရးကဲ့သို႔ပင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ား အတြက္ သက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း အတတ္ပညာမ်ားအလို႔ငွာ ပံ့ပိုးကူညီျခင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ ၿမိဳ႕နယ္ ၈ ခုတြင္ ပထမတန္းေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား အားလံုးအတြက္ ေက်ာပိုးအိတ္မ်ာ အျပင္ ပထမတန္းမွ ဆ႒မတန္းအထိ စာေရးကိရိယာမ်ား ေထာက္ပံ့ျခင္းတို႔ကို UNICEF မွ ေဆာင္ရြက္ေပးေနပါသည္။ ယခုႏွစ္မွာေတာ့ ေက်ာင္းမြမ္းမံေရးအစီအစဥ္တစ္ရပ္ႏွင့္ ေႏြးေထြးစြာသင္ၾကားေပးေရးစနစ္မ်ားကို စတင္ပါမည္။
“ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ UNICEF ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ သက္တမ္း ႏွစ္ ၆၀ ရိွေနပါၿပီ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၊ အရပ္ဖက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အတူ လူမ်ဳိး ဘာသာ အဆင့္အတန္း အေျခအေနမေရြး ရခိုင္ျပည္နယ္ကေလးငယ္မ်ားအားလံုးအတြက္ ပညာေရးခိုင္မာႏိုင္ဖို႔ လက္တြဲေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါတယ္ ” ဟု UNICEF Myanmar ၏ ပညာေရးအဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ Cliff Meyers မွ ေျပာၾကားသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အနာဂတ္သည္ သူဇာႏွင့္လိႈင္တုိ႔၏ ထပ္တူက်အိပ္မက္မ်ား၌လည္းေကာင္း၊ သူတို႔အား က်ားကန္ ရပ္တည္ေပးေနၾကေသာ ဖခင္တို႔၏ရည္ေမွ်ာ္ခ်က္မ်ား၌လည္းေကာင္း မူတည္ေနပါသည္။
“ ကၽြန္ေတာ့္သမီးကို ပညာတတ္ႀကီး အမွန္တကယ္ ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ သူက ေတာ္ေတာ္ထက္တာ။ သူမအတြက္ ကၽြန္ေတာ္ ဂုဏ္ယူပါတယ္ ” ဟု ေျပာၾကားရင္း သူဇာ၏ဖခင္မွာ သမီးျဖစ္သူ ပညာေရး ေရွ႕ဆက္ႏိုင္မႈအေပၚ ၾကည္ႏွဴးမဆံုး ……………… ။
“ ကၽြန္ေတာ့္သမီးရဲ႕အနာဂတ္မွာ ပညာေရးစနစ္ေကာင္းေကာင္း ရရိွဖို႔က ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ အဓိက ေမွ်ာ္လင့္မႈပါပဲဗ်ာ ” ဟု လိႈင္၏ဖခင္မွာလည္း ထပ္တူက်သေဘာထားကို တင္ျပေျပာဆိုရင္း ……………… ။
+++++++++
** Andy Brown ၏ In Myanmar, the power of education to build a joint future ကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
Ref : UNICEF Myanmar
