ဒီဇင္ဘာ ၃၁၊ ၂၀၁၅
M-Media
– အခမဲ့ အင္တာနက္အသံုးျပဳခြင့္ရဖုိ႔အတြက္ အိႏၵိယႏုိင္ငံဟာ စစ္ေျမျပင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ႏုိင္ငံအတြင္းမွာ အင္တာနက္ အခမဲ့အသံုးျပဳခြင့္ေပးဖုိ႔ Facebook တည္ေထာင္သူ မာ့ခ္ဇူကဘာ့ဂ္ရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းမႈကုိ ေဒသအတြင္းက နည္းပညာကုမၸဏီေတြ ပူးေပါင္းကာ ကန္႔ကြက္ဖုိ႔ အားႀကိဳးမာန္တက္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကပါတယ္။
Fee Basics လုိ႔ေခၚတဲ့ Facebook ရဲ႕ အဲဒီ အခမဲ့အင္တာနက္အစီအစဥ္ကုိ ေလာေလာဆယ္မွာ ခဏဆုိင္းငံ့ထားဖုိ႔ အိႏၵိယအစုိးရက အမိန္႔ေပးထားၿပီး သူတုိ႔ဘာလုပ္ရမလဲဆုိတာကို ဆံုးျဖတ္ဖုိ႔အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံ ၃၀ ေက်ာ္ေလာက္မွာ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဒီအစီအစဥ္ဟာ ၀ဘ္ဆုိက္ေတြကုိ မုိဘုိင္းဖုန္းထဲ ေရာက္ရွိေစၿပီး၊ Facebook ကို မက္ေဆ့ခ်္အပါအ၀င္ ပုိက္ဆံေပးစရာမလုိဘဲ သံုးစြဲႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ Reliance Communications ကုမၸဏီနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ လကတည္း အိႏၵိယမွာ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ Facebook ရဲ႕ အခမဲ့အင္တာနက္အစီအစဥ္ဟာ အင္တာနက္ကုမၸဏီေတြကို ဥပေဒက တူညီစြာ ဆက္ဆံရမယ္ဆုိတဲ့ စည္းကမ္းကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနတယ္လုိ႔ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္သူေတြက ေစာဒကတက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၀ဘ္ဆုိက္ကုမၸဏီအေသးေလးေတြနဲ႔ တည္ေထာင္ကာစ ကုမၸဏီေလးေတြကုိလည္း ထိခုိက္ေစတယ္လုိ႔လည္း ဆုိၾကပါတယ္။
“အိႏၵိယဟာ Facebook လုိ ကုမၸဏီတစ္ခုအတြက္ အစမ္းသပ္ခံေနရာပါပဲ။ ဒီမွာျဖစ္တာေတြဟာ အဲဒီ အင္တာနက္ အခမဲ့အစီအစဥ္ကုိ သြားလုပ္မယ့္ အျခားေသာ ႏုိင္ငံငယ္ေလးေတြမွာလည္း သက္ေရာက္မွာပါ။ အဲဒီႏုိင္ငံေတြမွာ အခုအခ်ိန္အထိ သတိမျပဳမိၾကေသးပါဘူး” လုိ႔ နည္းပညာနဲ႔ အင္တာနက္ အႀကံေပး ျပႆနာေတြနဲ႔ပက္သတ္ၿပီး အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ နယူးေယာက္အေျခစုိက္ ဥပေဒပညာရွင္ မီရွီေခ်ာင္ဒရီက ဆုိပါတယ္။
Facebook ရဲ႕ အင္တာနက္အခမဲ့ အစီအစဥ္ဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ အႀကီးဆံုးေစ်းကြက္ႀကီးကို အေမရိကန္ျပင္ပမွာ ခ်ဲ႕ထြင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံရဲ႕ ၁.၃ ဘီလီယံေသာ လူဦးေရမွာ အင္တာနက္အသံုးျပဳခြင့္ရသူဟာ ၂၅၂ သန္းသာ ရွိပါေသးတယ္။ ဒါဟာ Google နဲ႔ Facebook တုိ႔လုိ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ ေစ်းကြက္တုိးတက္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းပါပဲ။
စံခ်ိန္တင္ေတာင္းဆုိမႈ
အိႏၵိယ တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရးဆုိင္ရာ အာဏာပုိင္အဖြဲ႕ TRAI ကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ဥပေဒသတ္မွတ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ေရွ႕ေျပးအျဖစ္ အမ်ားျပည္သူ အႀကံျပဳေရးအစီအစဥ္မွာ စံခ်ိန္တင္ အႀကံျပဳမႈကုိ ရရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ဒီကေန႔မွာ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ Facebook ကေနတစ္ဆင့္ ရရွိတဲ့ မွတ္ခ်က္ေပါင္း ၁.၈ သန္းမွာ ၄ ပံု ၃ ပံုေက်ာ္ဟာ အခမဲ့အင္တာနက္အစီအစဥ္ကုိ ေထာက္ခံၾကတယ္လုိ႔ TRAI ဥကၠဌ ရမ္ ဆီဗက္ ရာရ္မာက သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့သီတင္းပတ္ကလည္း Facebook ဟာ အိႏၵိယမွာရွိတဲ့ အသံုးျပဳသူေတြကုိ TRAI ဆီ လႈမႈကြန္ယက္ေတြ၊ မုိဘိုင္းဖုန္းေတြကေနတစ္ဆင့္ အခမဲ့အင္တာနက္ ပိတ္ပင္ေရးအစီအစဥ္ကုိ တုန္႔ျပန္ေျပာဆုိၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ျပင္းထန္တဲ့ ဟန္႔တားမႈကုိေတာ့ Facebook က ႀကံဳေတြ႕ေနရပါတယ္။
Reuters သတင္းဌာနက ရရွိခဲ့တဲ့ စာတစ္ေစာင္ထဲမွာ Alibaba ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားတဲ့ Paytm နဲ႔ Zomato တုိ႔အပါ၀င္ တည္ေထာင္တာမၾကာေသးတဲ့ အင္တာနက္လုပ္ငန္း ၉ ခုက အႀကီးအကဲေတြဟာ လက္မွတ္ေရးထုိးထားၿပီး TRAI ကုိ လိပ္မႈထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ စာထဲမွာေတာ့ အင္တာနက္အသံုးျပဳခြင့္ကုိ ေစ်းႏႈန္း ကြဲျပားမႈမရွိေစဘဲ လုပ္ကုိင္ခြင့္ေပးေရးကို ေသခ်ာေအာင္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
အင္တာနက္အသံုးျပဳခြင့္အတြက္ မတူညီတဲ့ ေစ်းႏႈန္းေတြကုိ လုပ္မယ္ဆုိရင္ Free Basics ၀န္ေဆာင္မႈနဲ႔ Facebook လုိ ကုမၸဏီအနည္းစုဟာ ေစ်းကြက္ကုိ သိမ္းႀကံဳးယူသြားလိမ့္မယ္လုိ႔ အဲဒီစာမွာ ထည့္သြင္းေရးသားခဲ့ပါတယ္။
”ဆင္းရဲသူေတြကုိ အင္တာနက္အသံုးျပဳခြင့္ေပးတယ္ဆုိတဲ့ ေခါင္းနဲ႔ ကန္႔သတ္ထားတဲ့၀န္ေဆာင္မႈေတြကုိေပးၿပီး ဒစ္ဂ်စ္တယ္လုပ္ငန္းကုိ ခြဲပစ္ဖုိ႔ကုိ ဘယ္လုိမွ လက္မခံႏုိင္ပါဘူး” လုိ႔ နည္းပညာဆုိင္ရာ အဲဒီကုမၸဏီေတြရဲ႕ အႀကီးအကဲေတြက ထည့္သြင္းေရးသားခဲ့ပါတယ္။
ဇူကာဘာ့ဂ္ကလည္း ျပန္လည္တုန္႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
“အင္တာနက္ကုိ အသံုးျပဳေနသူ ၁၀ ဦးမွာ အၾကမ္းဖ်င္း တစ္ဦးဟာ ဆင္းရဲတဲ့သူျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သိပါတယ္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံကုိ တုိးတက္ေအာင္လုပ္ဖုိ႔ဆုိရင္ လူ ၁ ဘီလီယံေက်ာ္ေလာက္ဟာ အင္တာနက္ ဆက္သြယ္အသံုးျပဳႏုိင္ဖုိ႔ လုိအပ္တယ္ဆုိတာကုိလည္း ကၽြန္ေတ္ာတုိ႔ သိပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အလုပ္အကိုင္ရရွိေရး၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးေတြအတြက္ အေရးပါတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈ ရရွိတာကုိ လက္မခံတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းက ဘာလဲ” လုိ႔ ဒီတစ္ပတ္ထုတ္ the Times of India သတင္းစာမွာ ဇူကာဘာ့ဂ္က ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
ဘက္ႏွစ္ဖက္
Facebook ရဲ႕ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူတစ္ဦးကေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ Free Basics အခမဲ့အင္တာနက္၀န္ေဆာင္မႈဟာ အင္တာနက္က ဘာေတြကုိ ေပးအပ္ႏုိင္လဲဆုိတာကုိ လူေတြျမည္းစမ္းဖုိ႔အတြက္ ရည္ရြယ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕အစီအစဥ္အတြက္ ဆန္႔က်င္မႈေတြကို သတင္းစာေတြမွာ စာမ်က္ႏွာအျပည့္ ေၾကာ္ျငာေတြထည့္ျခင္း၊ လမ္းေတြမွာ ဆုိင္းဘုတ္အႀကီးေတြ ေထာင္ျခင္းအားျဖင့္လည္း ျပန္လည္တုန္႔ျပန္မႈေတြ ျပဳလုပ္ေနပါတယ္။
“Free Basics အဒီအစဥ္ဟာ ပိတ္ပင္ခံရမယ့္ အႏၱရာယ္ ရွိေနပါတယ္။ ၿပီေတာ့ အိႏၵိယရဲ႕ ဒစ္ဂ်စ္တယ္တုိးတက္မႈကုိ ေႏွးေကြးေစပါလိမ့္မယ္” လုိ႔ မေန႔က မြမ္ဘုိင္းသတင္းစာမွာ ထည့္သြင္းခဲ့တဲ့ Facebook ရဲ႕ ေၾကာ္ျငာမွာ သတိေပးထားၿပီး ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ဒီလႈပ္ရွားမႈကုိ ေထာက္ခံဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဇမ္ဘီယာမွာ စတင္ခဲ့တဲ့ အဲဒီ Free Basics အခမဲ့အင္တာနက္အစီအစဥ္ဟာလည္း အင္တာနက္ဆုိင္ရာ ညီမွ်မႈစည္းမ်ဥ္းကုိ ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဆုိၿပီး အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနၾကပါတယ္။ အီဂ်စ္မွာေတာ့ ယမန္ေန႔က ကုန္သြားတဲ့ ပါမစ္သက္တမ္းကုိ ထပ္မတုိးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ Facebook ရဲ႕ အဲဒီအစဥ္ဟာ ရပ္ဆုိင္းခံလုိက္ရပါတယ္။
TRAI ကေတာ့ ေနာက္လမွာ သူတုိ႔ ေနာက္ဆံုး ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်ခင္ထိ ဒီ အခမဲ့ အင္တာနက္၀န္ေဆာင္မႈကုိ ရပ္ဆုိင္းထားေပးဖုိ႔ Facebook နဲ႔ Reliance Communications တုိ႔ကုိ ေတာင္းဆုိထားပါတယ္။
“ဒီမုိကေရစီမွာ ဘက္ႏွစ္ဖက္ ရွိပါတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈအတြက္ Facebook က ေငြေတြအမ်ားႀကီး သံုးေနသလုိ။ အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း အင္တာနက္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ႀကိဳးပမ္းမႈေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕အလုပ္ကေတာ့ တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရး ေအာ္ပေရတာေတြနဲ႔ အိႏၵိယက အသံုးျပဳသူေတြ အက်ိဳးမယုတ္ေအာင္ ေပၚလစီခ်မွတ္ေပးဖုိ႔ပါပဲ” လုိ႔ TRAI က တာ၀န္ရွိသူ ရွာရ္မာက ယမန္ေန႔မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
(Reuters သတင္းဌာနမွ Facebook fights for free Internet in India, global test-case ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္မွ ဆီေလ်ာေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
