News @ M-Media

Tag: islam_History

  • သရဝဏ္(ျပည္)၊ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ ႏွင့္ ရဲရင့္သစၥာ၏ သစၥာ (ေနာက္ဆံုးပိုင္း)

    သရဝဏ္(ျပည္)၊ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ ႏွင့္ ရဲရင့္သစၥာ၏ သစၥာ (ေနာက္ဆံုးပိုင္း)

    ဒီဇင္ဘာ ၁ ၊ ၂၀၁၂
    M-Media
    ရဲရင့္သစၥာ

    ၂၀.၁၁.၂၀၁၂ issue News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) မွာ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) – အမည္ရင္း ဦးညီညီ  ဆို တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ က “အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းအေၾကာင္း” https://www.facebook.com/NewsWatchJournal/posts/448696681834805 ေခါင္းစဥ္ နဲ႕ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေဆာင္းပါးမွာ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ အေတာ္မ်ားမ်ား လြဲမွားေနရုံမက၊ ကမာၻ႕ဘာသာၾကီး တစ္ရပ္လည္းျဖစ္ ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ရွိေနတဲ့ ဘာသာၾကီးေတြထဲ တစ္ရပ္လည္းျဖစ္တဲ့ “အစၥလာမ္” ဘာသာ[ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ (၂၀၀၈ ခုႏွစ္) အခန္း (၈) ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရးႏွင့္ တာဝန္မ်ား။ စာမ်က္ႏွာ ၁၅၁] နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး စာဖတ္သူမ်ား အထင္အျမင္လြဲမွားေစဖို႕ တမင္တကာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိရွိ ထိပါး ေရးသားခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္းေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။

    ၇။ သရဝဏ္ (ျပည္) –  ေဘာ္လ္ကာေဒသသည္ ေဇာ႐ိုး၀ါဒ Zoroaster (အီရန္ႏိုင္ငံတြင္ စတင္ခ့ဲေသာ ဘုရားသခင္ ဘက္ေတာ္သားမ်ားသည္ မိစာၦ၀ါဒီမ်ားကို အဆက္မျပတ္ တိုက္ခုိက္သုတ္သင္ေရး၀ါဒ)၏ မူလ ဘူတ စတင္ေမြးဖြားရာ ေနရာျဖစ္ေနသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – သရဝဏ္ (ျပည္) က  Dr. Sripali Vaiamon ရဲ့ Buddhist History of Afghanistan and South India ေဆာင္းပါးကို ဘုရားေဟာတမွ် လုံးဝ ဥႆံုမ်က္စိမွိတ္ ယုံၾကည္ထား ပုံရပါတယ္။ အဲဒီ ေဆာင္းပါးမွာ Balka လို႕ေရးထားတိုင္း သရဝဏ္ (ျပည္) က  ေဘာ္လ္ကာေဒသ လို႕ လိုက္ေရးထားပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္ က အဲဒီေဒသကို Balka လို႕ မေခၚပါဘူး။ Balkh (ဗလ္ခ္) လို႕ေခၚပါတယ္။ ကမာၻ႕သမိုင္းမွာ ေပၚထြန္းခဲ့ တဲ့ အလြန္ၾကီးက်ယ္တဲ့ သိပၸံ ဝိဇၨာ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီးေတြ (polymaths) ထဲက အထင္ကရ တစ္ပါးျဖစ္တဲ့  ကုရ္အာန္က်မ္း အာဂုံေဆာင္အစၥလာမ္ဘာသာဝင္  ပညာရွင္ၾကီး အိဗ္ႏုစီနာ (လက္တင္အမည္-Avicenna) ရဲ့ဖခင္ ဟာ Balkh ျမိဳ႕သားပါ။ Balkh ျမိဳ႕ကို ဂရိလို Bactra လို႕လည္းေခၚပါတယ္။ (ကိုးကား-Avicenna His Life and Work, Soheil M. Afnan Ph.D, George Allen and Unwin Ltd. London, 1958) ဇို႐ိုအက္စတာဝါဒဟာ “ဘုရားသခင္ဘက္ေတာ္သားမ်ားသည္ မိစာၦ၀ါဒီမ်ားကို အဆက္မျပတ္ တိုက္ခုိက္ သုတ္သင္ေရး၀ါဒ” ျဖစ္ေၾကာင္း သရဝဏ္ (ျပည္) ဘယ္က ေလ့လာ သိရွိထားပါသလဲ ေမးခ်င္ပါတယ္။ “Zoroaster” ဆိုတာ “Zarathustra” ဆိုတဲ့ အမည္ကို ဥေရာပ က အသစ္တီထြင္ေခၚေဝၚထားတဲ့ အမည္ပါဘဲ။ “Zoroaster” ဘာသာ ကိုယ္တိုင္ကလည္း သူတို႕ဘာသာကို “ဘုရားသခင္ဘက္ေတာ္သားမ်ားသည္ မိစာၦ၀ါဒီမ်ားကို အဆက္မျပတ္ တိုက္ခုိက္သုတ္သင္ေရး၀ါဒ” လို႕အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ထားတာမရွိပါ။

    (ကိုးကား- The Oxford Dictionary of the World Religions, Oxford University Press, 1997)

    ၈။ သရဝဏ္ (ျပည္) –  တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ ကြယ္လြန္ၿပီး ႏွစ္ ၃၀ ၾကာေသာအခါ (ေအဒီ ၆၀၀) အာရပ္မူဆလင္မ်ားသည္ ပါ႐ွားကိုေအာင္ႏိုင္ၿပီးေနာက္ ဘက္တားရီးယားေဒသကို ဆက္လက္တုိက္ခိုက္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားရာ ေဘာ္လ္ကာေဒသ (Balka)သို႔ပါ ေရာက္႐ွိလာခ့ဲသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – အာရပ္ ေတြ ပါရွားကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့တာ ေအဒီ ၆၀၀ မဟုတ္ပါဘူး။ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ကြယ္လြန္ခဲ့တာ ေအဒီ (၆၃၂) ျဖစ္ပါတယ္။ အာရပ္ေတြ ပါရွား အင္ပါယာကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ခုႏွစ္ဟာ ေအဒီ ၆၅၁ ျဖစ္ပါတယ္။ (ကိုးကား-The Oxford History of Islam, Oxford University Press, 1999)။ သရဝဏ္ (ျပည္) အေနနဲ႕စိတ္ေတြးထင္ရာေတြ မေရးသင့္ပါ။

    ၉။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ၎တို႔ အုပ္စိုးၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို လူခြန္ စတင္ေကာက္ခံခ့ဲသည္။ ဘုရားေက်ာင္းကန္ ေစတီ ပုထုိးမ်ားသို႔ သြားေရာက္ဖူးေမွ်ာ္ပူေဇာ္ကန္ေတာ့သူမ်ားကိုလည္း ဘုရားဖူးခြန္မ်ား ေကာက္ခံခ့ဲသည္။ ကဘူး႐ွိ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို၀င္ေရာက္လုယက္ ဖ်က္ဆီးၾကၿပီး ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ေအာင္ပြဲအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ယူငင္သိမ္းပိုက္ၾကသည္။ နာက်ဥ္းဖြယ္ အႏိုင္က်င့္ခံရမွဳသည္ ဤမွာပင္စသည္။ ကဘူးတြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ တျဖည္းျဖည္းအားနည္းလာၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ အာဖဂန္နစၥတန္မွလံုး၀ေပ်ာက္ကြယ္သြားရေတာ့သည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – အာရပ္ေတြ (အုမ္ေမယာဒ္ မင္းဆက္) ဟာ Bactra (Balkh) ေဒသကို အုပ္စိုးျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေတြကို သာမက၊ အစၥလာမ္ မဟုတ္တဲ့ အျခားဘာသာဝင္ အားလုံးကို ဂ်ိဇ္ယာ (Jizya) လို႕ေခၚတဲ့ တာဝန္ခံအခြန္ (သို႕) ကာကြယ္ေရး အခြန္ ေကာက္ခံ ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ Jizya ဟာ ဘာသာျခားတိုင္းအေပၚ ေကာက္ခံတဲ့ အခြန္မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာျခားေတြထဲမွာမွ သန္သန္မာမာ စစ္မႈထမ္းႏိုင္တဲ့ အရြယ္ေရာက္ျပီးသား ေယာက္်ား ေတြအေပၚမွာသာေကာက္ခံတာပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြ၊ ကေလးသူငယ္ ေတြ မစြမ္းသူေတြ နဲ႕ ဘုန္းၾကီး ရဟန္းေတြ အေပၚလုံးဝေကာက္ခံျခင္းမရွိပါ။ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ဇကားသ္ လို႕ ေခါတဲ့ အလႈ ကို မျဖစ္မေနေပးရသလို၊ ဘာသာျခားေတြ ကေတာ့(Jizya) ကို မျဖစ္မေနေပးရပါတယ္။ အကယ္၍ ဘာသာျခား ဟာ စစ္မႈထမ္းမယ္ဆိုရင္ အဲဒီ Jizya ကို ေပးစရာမလိုပါ။ ဆင္းရဲလြန္းလို႕ Jizya မေပးႏိုင္တဲ့ ဘာသာျခား ကို Jizya ကင္း လြတ္ခြင့္ ေပးပါတယ္။ (ကိုးကား- The Oxford Dictionary of the World Religions,Oxford University Press, 1997) အာရပ္ေတြ Bactria ကို အုပ္စိုးစဥ္မွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အခ်ိဳ႕နဲ႕ ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းထိုင္ရဟန္း တစ္ပါး ဟာ အစၥလာမ္ ဘာသာကို ကူးေျပာင္းသက္ ဝင္ ယုံၾကည္ခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ Nava Vihara ေက်ာင္းတိုက္ၾကီး ဟာ မြတ္စ္လင္မ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ စည္ပင္စြာ လည္ပတ္လွ်က္ရွိေၾကာင္း ဟန္တရုတ္လူမ်ိဳး ဘုရားဖူး Yijing (I-ching) ကိုယ္တိုင္ ေအဒီ ၆၈၀ မွာ Nava Vihara ကို ေရာက္ရွိခဲ့ျပီး အဲဒီေက်ာင္းတိုက္ ဟာ Sarvastivada (ပါဠွိ-သဗၺတၳိဝါဒ) သင္ၾကားရာ ဗဟိုဌာေနအျဖစ္စည္ပင္လွ်က္ရွိေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္လို႕ မဟာယန ဗုဒၶဘာသာပညာရွင္သုေတသီ ေဒါက္တာ Alexander Berzin က Historical Sketch of Buddhism and Islam in Afghanistan http://www.berzinarchives.com/web/en/archives/study/history_buddhism/buddhism_central_asia/history_afghanistan_buddhism.html မွာအတိအလင္း ေရးသားထားပါတယ္။ ဘုရားဖူးေတြ ကို အခြန္ေကာက္ခံတာ ကေတာ့ မဆန္းပါဘူး။ ဒီေန႕ေခတ္မွာလည္း ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ကို ဟဂ်္ခရီးသြားတဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ ေတြ၊ဂယာ အပါအဝင္ သံေဝဇနိယေလးဌာန ကို ဘုရားဖူးသြားတဲ့ သူေတြကိုလည္း သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေတြ က ေခါင္းစဥ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ေငြေၾကးေကာက္ခံတာ ရွိပါတယ္။ အာရပ္ေတြ က ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြကို ဝင္ေရာက္လုယက္ဖ်က္စီးတယ္ဆိုတာေတြ၊  ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ေအာင္ပြဲ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ယူငင္သိမ္းပိုက္ၾကတယ္ဆိုတာေတြ၊ အႏိုင္က်င့္တယ္ ဆိုတာေတြ ဟာ စာေပမတတ္ သမိုင္းမသိရွာသူေတြ (သို႕) စာေပတတ္ သမိုင္းသိေသာ္လည္း၊ လိမ္တတ္ ညာတတ္ ေကာက္က်စ္တတ္တဲ့ သူေတြ ရဲ့ ေအာက္တန္းက်စြာ မဟုတ္မမွန္ ျဖန္႕ ခ်ီတဲ့ ဝါဒဆိုးရဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြသာျဖစ္ပါတယ္။

    ၁၀။ သရဝဏ္ (ျပည္) – အာရပ္တို႔ အာဖဂန္ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ၿပီး အစၥလာမ္၀ါဒ ကို သယ္ေဆာင္လာဖို႔ စစ္ေရးျဖင့္ က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္လာေသာအခါ အာဖဂန္ေဒသခံ ေတာင္ေပၚသားတို႔သည္၎တို႔၏ ပိုက္နက္နယ္ေျမကို လက္နက္စြဲကိုင္ကာ ခုခံကာကြယ္ခ့ဲၾကေပသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – အာရပ္ေတြ ဟာ အာဖဂန္ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ တာ အစၥလာမ္ဝါဒ ကို စစ္ေရးနဲ႕ျဖန္႕ ခ်ီဖို႕ျဖစ္ေၾကာင္း သရဝဏ္ (ျပည္) က ေရးသားျပီး အစၥလာမ္ဘာသာကို ထိုးႏွက္ထားပါတယ္။ အာရပ္ေတြက အာဖဂန္ ကို ဝင္မတိုက္ခင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကတည္း က အဲဒီ ေဒသ ကို ပါရွန္းေတြ ထံ က မစီဒိုနီယားဘုရင္  မဟာအလက္ဇႏၵား က တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီး၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဂရိေတြ အုပ္စိုး၊ တာ႕ခ္ေတြ ဝင္တိုက္၊ ကူရွန္ ေတြ ဝင္တိုက္ မင္းဆက္ေတြ တည္ေထာင္ခဲ့ျပီး ေအဒီ ၅ ရာစု နဲ႕ ၆ရာစုေတြ မွာ Hephthalite (ေခၚ) ဟန္ျဖဴ (White Huns)  လူမ်ိဳးေတြ ဝင္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေဒသ ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ျပီးကူရွန္မင္းဆက္ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူ ကူရွန္ ေတြ ဟာ မဟာယန ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ (ကိုးကား-Encyclopaedia Britannica, entries : Balkh, Hun, Kushan Dynasty ၊ A Brief History of Afghanistan Shaista Wahab and Barry Youngerman, University of Nebraska at Omaha, 2010)

    အာဖဂန္ နစၥတန္ မွာ အျမစ္တြယ္ခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ဟာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶ ဘာသာလုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး။ ေထရဝါဒီ ေတြ က အဓမၼဝါဒလို႕သမုတ္ထားတဲ့ မဟာသံဃိက ဂိုဏ္းသာ အာဖဂန္ နစၥတန္ မွာ အျမစ္တြယ္ ခဲ့တာ ျဖစ္ေၾကာင္းေဒါက္တာ Dr. Alexander Berzin က သူ႕ရဲ့Historical Sketch of Buddhism and Islam in Afghanistan မွာ ေရးသားထားပါတယ္။ တာလီဘန္ ေတြ က ၂၀၀၁ မွာ ဖ်က္စီးခဲ့တဲ့ ဗာမီယန္ ရုပ္ပြါးေတာ္ ဟာ မဟာသံဃိက ဂိုဏ္း ကေနထပ္ျပီး ခြဲထြက္ခဲ့တဲ့ ေလာကုတၱရ ဝါဒီ ေတြ က ထုလုပ္ကိုးကြယ္ခဲ့တာျဖစ္ ေၾကာင္းလည္းအထက္ပါ သုေတသနစာတမ္း မွာေရးသားထားပါေသးတယ္။ ေအဒီ ၅၁၅ မွာ ဟန္ျဖဴ (White Huns) လူမ်ိဳး ဘုရင္ Mihirakula က ဗုဒၶဘာသာ ကို ဖိႏွိပ္ခဲ့ျပီးဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြ ကို ဖ်က္ဆီး၊ ဘုန္းၾကီး အေျမာက္အမ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္းလည္းေရးသားထားပါတယ္။ ဒါေတြ ဟာ အာရပ္ေတြ အာဖဂန္ေဒသထဲဝင္မလာခင္ အေျခအေနေတြပါ။

    မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဝင္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာ Alexander Berzin ရဲ့ အထက္ပါသုေတသန စာတမ္းhttp://www.berzinarchives.com/web/en/archives/study/history_buddhism/buddhism_central_asia/history_afghanistan_buddhism.htm lကို ေသခ်ာေလ့လာၾကည့္လိုက္ရင္ အာရပ္ ေတြ ဟာ အာဖဂန္ နစၥတန္ ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ၿပီး အစၥလာမ္၀ါဒကို သယ္ေဆာင္လာဖို႔ စစ္ေရးနဲ႕ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတာ လုံးဝ မဟုတ္ေၾကာင္း အလြန္ထင္ရွားလာပါလိမ့္မယ္။ အာရပ္မြတ္စ္လင္မ္ ေတြ ဟာအာဖဂန္နစၥတန္ မွာ ဗုဒၶဘာသာ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့တာမဟုတ္ေၾကာင္း အေထာက္အထားေတြ အေနနဲ႕ သမိုင္းက်မ္းေတြ ကို ကိုးကားျပႏိုင္ ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု မျပေသးပဲ သိမ္းထားခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္ေနာင္လိုအပ္လာတဲ့ အခါ အသုံးျပဳဖို႕ပါ။ အစၥလာမ္ ဘာသာကို စစ္ေရးနဲ႕ျဖန္႕ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အေရးအသား က မြတ္စ္လင္မ္ တစ္ဦး အတြက္တင္ မက အစၥလာမ္ ဘာသာ က်မ္းစာေတြ ကို အစြဲကင္းကင္း ျဖဴျဖဴစင္စင္နဲ႕ ေလ့လာ ဖူးသူပညာရွင္တိုင္းအတြက္ ဟာသ သဖြယ္သာျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္

    ကုရ္အာန္က်မ္း ၂း၂၅၆ မွာ –

    “ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ေသာ (အစၥလာမ္သာသနာေတာ္၏) တရားလမ္းစဥ္ သည္ မမွန္ကန္ေသာ လမ္းစဥ္ႏွင့္(သိသိသာသာ) ရွင္းလင္းထင္ရွားစြာ ကြဲျပားျခားနား လ်က္ရွိေနျပီျဖစ္ေပရာ (မည္သူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ကိုမွ် အစၥလာမ္)သာသနာေတာ္တြင္း၌ (ဝင္ေရာက္ရန္အတြက္) အတင္းအဓမၼ အႏိုင္အထက္ အလ်င္းမျပဳရ။”

    ၁၁။ သရဝဏ္ (ျပည္) – အာရပ္မ်ားသည္ ေဒသခံမ်ားကို အစၥလာမ္ ကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္ ဘာသာေျပာင္းေစရန္ ႀကံေဆာင္မွဳမွာ ကနဦးတြင္ အာဖဂန္ေတာင္ေပၚသား မ်ား ၏ အဆက္မျပတ္ အျပင္းအထန္ ခုခံေတာ္ လွန္မွဳေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခ့ဲေပ။

    ရဲရင့္သစၥာ – အထက္ပါ စာသားေတြ ကေတာ့ Wiki: Islamic conquest of Afghanistan entry ထဲက စာတစ္ေၾကာင္း ကို သရဝဏ္(ျပည္) က မိမိစိတ္ေတြးထင္ရာ စကားလုံးေတြတမင္တကာ ထည့္သြင္းျပီးဘာသာျပန္ထားျခင္းပါဘဲ။ Wiki မွာေရးထားတဲ့ မူရင္းစာသားေတြ က ေအာက္မွာပါ။

    “The Arabs were unable to succeed in converting the population of that area because of constant revolts from the mountain tribes.”

    အထက္ပါစာပိုဒ္ မွာ “အစၥလာမ္ ကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္” ဆိုတဲ့ စကားလုံးေတြ လုံးဝ မပါရွိပါ။ သရဝဏ္ (ျပည္) ရဲ့ တမင္တကာလိမ္လည္ လုပ္ၾကံေရးသားထားမႈ ျဖစ္ေၾကာင္း ပရိသတ္တို႕ေလ့လာၾကပါ။

    သရဝဏ္ (ျပည္) –  ေအဒီ ၈၇၀ တြင္မူ ယေန႔ေခတ္ အာဖဂန္နစၥတန္ဟုေခၚတြင္ေနေသာ  ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို ရာကြတ္ဘင္လာသီဆာဖာ ဆိုသူက တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္ခ့ဲၿပီး၊ အစၥလာမ္၀ါဒကို စစ္ေရးျဖင့္ တုိးခ်ဲ႔ႏိုင္ခ့ဲသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – အဲဒီ စာပိုဒ္မွာပါတဲ့ Yaʿqūb ibn Layth al-Ṣaffār ဆိုသူဟာ Saffarid မင္းဆက္ကိုတည္ေထာင္ခဲ့သူပါ။ အဲဒီလူ ဟာ အာရပ္လုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး။ ပါရွန္းလူမ်ိဳးသာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ လူ ဟာ ဓားျပ တစ္ဦးျဖစ္ျပီး ကိုယ္ပိုင္စစ္ တပ္ ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့သူ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေအဒီ ၈၇၈ မွာ သူဟာ ဘဂၢဒတ္ ျမိဳ႕မွာ နန္းစိုက္တဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ Caliph ကို စစ္တိုက္ဖို႕ေတာင္ စစ္ခ်ီခဲ့ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေၾကာင္း Encyclopaedia Britannica, Yaʿqūb ibn Layth al-Ṣaffār entry မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သရဝဏ္ (ျပည္) က Wiki: Islamic conquest of Afghanistan entry ထဲက idea ကို ယူျပီး မိမိဘာသာလုပ္ၾကံထားတဲ့ စကားလုံးေတြထည့္သြင္းေရးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ မူရင္း Wiki ထဲ က စာသားေတြ ကို ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

    “The fanatic founder of this dynasty, the coppersmith’s apprentice Yaqub ibn Layth Saffari, came forth from his capital at Zaranj in 870 and marched through Bost, Kandahar, Ghazni, Kabul, Bamyan, Balkh and Herat, conquering in the name of Islam”

    အဲဒီစာပိုဒ္မွာ ယာကြတ္ ကို “The fanatic” လို႕သုံးႏွုန္းထားျပီး၊ သူ ဟာ အစၥလာမ္ အမည္ကို အသုံးျပဳျပီး ဘို႕စ္၊ ကန္ဒဟရ္၊ ကဘူးလ္၊ ဗာမ္ယန္၊ ဗလ္ခ္၊ ဟီရတ္ နယ္ေတြကို သိမ္းပိုက္ခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးထားတာပါ။ အဲဒီ စာပိုဒ္မွာ “အစၥလာမ္၀ါဒကို စစ္ေရးျဖင့္ တုိးခ်ဲ႔ႏိုင္ခ့ဲသည္”လို႕ ဆိုလိုတဲ့ အေရးအသားလုံးဝ မပါရွိပါ။

    အာဖဂန္ ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ ဘုရင္ အခ်ိဳ႕ဟာ အျခားဘာသာဝင္ေတြ ကို ႏွိပ္ကြပ္တာေတြ ၊ အာဏာစက္ နဲ႕ ဘာသာေျပာင္းေအာင္ လုပ္ခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစၥလာမ္ ဘာသာ က အဲဒီလို လုပ္ဖို႕ သင္ၾကားထားလို႕ လုပ္တာမ်ိဳး လုံးဝမဟုတ္ပါ။

    သရဝဏ္ (ျပည္) – ေအဒီ ၉၉၈ ႏွင့္ ၁၀၃၀ ၾကားတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲေသာ တူရကီမင္းဆက္ စူလတန္ မိုဟာမက္သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံကို ၁၇ ႀကိမ္ခန္႔ ၀င္ေရာက္ တုိက္ခိုက္ခ့ဲၿပီး အိႏိၵယႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္ လူအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ အစၥလာမ္ဘာသာသို႔ အတင္းအဓမၼ ေျပာင္းလဲ၀င္ေရာက္ေစခ့ဲသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – ေအဒီ ၉၉၈ ႏွင့္ ၁၀၃၀ ၾကားတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲေသာ တူရကီမင္း ဟာ စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ဂဇ္နီပါ။ စူလ္တန္ မိုဟာမက္ မဟုတ္ပါ။ စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ဂဇ္နီ (ေအဒီ ၉၇၁-၁၀၃၀) ဟာ မူလက အာဖဂန္အိႏၵိယ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ ရွိအိုက္ ေတြကို စစ္ျပဳခဲ့ရုံမက၊အိႏၵိယမွာရွိတဲ့ ဟိႏၵဴ ဘုရင္ေတြကို လည္း က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ့မူလ စစ္ဆင္ေရးဟာ အိစ္မာအိလီရွိအိုက္ ေတြကိုဦး တည္ခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အိႏၵိယက ဟိႏၵဴရွာဟီဘုရင္ေတြနဲ႕ နယ္ပယ္ေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါ တယ္။ သူဟာ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းေတြကိုလည္း တိုက္ခိုက္လုယက္ဖ်က္စီးခဲ့ပါေသးတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ ေက်ာင္းတိုက္တစ္ခ်ိဳ႕ကို ဖ်က္စီးခဲ့တာလည္းဟုတ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ဥဒၵိယန (ဩရစၥ) ဟာ တႏၲရဝါဒျဖန္႕ခ်ီရာ ဗဟိုဌာန ျဖစ္ခဲ့ေပမဲ့ စည္ပင္ထြန္းကားတဲ့ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမ်ား မရွိခဲ့ေၾကာင္း Harvard University က ေဒါက္တာဘြဲ့ရထားတဲ့ မဟာယနဗုဒၶဘာသာ ပညာရွင္ ေဒါက္တာ အလက္ဇႏၵား ဘာဇင္န္ က သူ႕ရဲ့ The Historical Interaction between the Buddhist and IslamicCultures before the Mongol Empire, (၂၀၀၆)၊ The Ghaznavid Campaign in Gandhara and Northwestern India ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။ အဲဒီဘုရင္ဟာ ရွိအိုက္ နဲ႕ဘူယစ္ဒ္ေတြ (Buyid) အေပၚ အဓိကထား တိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီး၊ အစပိုင္းမွာဟိႏၵဴေတြကိုလည္းတိုက္ခိုက္ခဲ့ေပမဲ့၊ ဗုဒၶဘာသာအေပၚမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းမရွိပါဘူး။ ဒါ့အျပင္သူ႕ ေခတ္မွာ လူအခ်ိဳ႕ကေဂါတမဗုဒၶကို တမန္ေတာ္ တစ္ပါးအျဖစ္ မွတ္ယူခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ ပါရွန္း သမိုင္းပညာရွင္ၾကီး အလ္ဗိ႐ူနီ ကဗုဒၶဘာသာဘက္ကို အေကာင္းျမင္ေရးသား မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေၾကာင္း ဗုဒၶဘာသာပညာရွင္ ေဒါက္တာအလက္ဇႏၵားဘာဇင္န္ ရဲ့ အထက္ေဖာ္ျပပါ မွတ္တမ္း မွာေရးသားထားပါေသးတယ္။  ဒါဟာ သမိုင္းအမွန္ပါ။ ႐ိုးသားျဖဴစင္တဲ့ လူသားမွန္ရင္ သမိုင္း အမွန္ကို လက္ခံရဲ ရုံမက၊ က်န္လူသားေတြေရွ႕လည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ခ်ျပတတ္ ရပါတယ္။

    အဲဒီအခ်ိန္က အာဖဂန္ဘုရင္စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ ရဲ့မင္းဆက္ေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ အေပၚဖိႏွိပ္မႈ ေတြမရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ Nava Vihara (ေနာင္ဝ္ဗဟာရ္) မွာရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ နံရံ ေဆးေရးပန္းခ်ီ အႏုပညာ လက္ရာေတြ နဲ႕ အာဖဂန္အလယ္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဗာမီယန္ဗုဒၶ ရုပ္ပြါးေတာ္ၾကီးေတြကို လုံးဝထိခိုက္မႈမရွိခဲ့ ေၾကာင္း၊ Sogdia ေတာင္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္း ေတြဟာလည္း လႈပ္ရွား အသက္ဝင္စည္ပင္ထြန္းကားလွ်က္ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ ၾကီးေက်ာင္းေတြနဲ႕မြတ္စ္လင္မ္ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြဟာ ေဘးခ်င္းယွဥ္လွ်က္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာတည္ရွိခဲ့ေၾကာင္းအထက္ပါ ဗုဒၶဘာသာ ပညာရွင္ ေဒါက္တာအလက္ဇႏၵားဘာဇင္န္ ကေရးသားထားပါတယ္။

    ၁၂။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးေရးခ့ဲေသာ ဂါသက်မ္း ၌ လည္း ဗုဒၶဘုရား႐ွင္သည္ သူ၏လက္၀ဲဘက္ ေျခေတာ္ရာကို သမၼႏိုလာ (သီရိလကၤာ) အရပ္တြင္ ခ်ေတာ္မူၿပီး၊ လက္ယာေျခေတာ္ရာကို ယိုနာကာပူရ္ (ေဆာ္ဒီအာေရဗ်)ႏိုင္ငံ မကၠာမာ(မကၠာ)တြင္ ခ်ေတာ္မူသည္ဟု အထူးအေလးထား ေဖာ္ျပထားပါသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – ကြၽန္ေတာ္ အရင္လည္းေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ သရဝဏ္ (ျပည္) က Dr. Sripali Vaiamon ရဲ့ Buddhist History of Afghanistan and South India ေဆာင္းပါးကို ဘုရားေဟာတမွ် လုံးဝ ဥႆံုမ်က္စိမွိတ္ ယုံၾကည္ထားပုံရပါတယ္ လို႕။ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီး က သူ၏လက္၀ဲဘက္ ေျခေတာ္ရာကို သမၼႏိုလာ (သီရိလကၤာ) အရပ္တြင္ ခ်ေတာ္မူၿပီး၊ လက္ယာေျခေတာ္ရာကို ယိုနာကာပူရ္ (ေဆာ္ဒီအာေရဗ်)ႏိုင္ငံ မကၠာမာ (မကၠာ)တြင္ ခ်ေတာ္မူတယ္လို႕ ဂါသက်မ္းမွာလည္း ေရးထားတာမေတြ႕မိပါဘူးခင္ဗ်ား။ ဂါသက်မ္း (Gathas) အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ ကို သြားေရာက္ဖတ္႐ႈၾကည့္ပါ။ http://www.sacred-texts.com/bud/mzb/mzb01.htm Dr. Sripali Vaiamon ဆိုသူက လူေတြလက္လွမ္းမမွီေလာက္ပါဘူးလို႕ ထင္ျမင္ျပီး က်မ္းတစ္ခုအမည္ကို ေဆာင္းပါးထဲမွာထည့္၊ ကိုယ္ေရးခ်င္တာေရးျပီး လိမ္လည္ထားတာကို သရဝဏ္ (ျပည္) က မစူးစမ္း မဆင္ျခင္၊ မေလ့လာမဆန္းစစ္ပဲ ဂါသက်မ္းကို ကိုယ္တိုင္ဖတ္႐ႈေလ့လာဖူးသလို ထပ္ဆင့္လိမ္လည္ေရးသားလိုက္ေတာ့ သရဝဏ္ (ျပည္) ရဲ့ ေဆာင္းပါးေလး က အလြန္႕အလြန္ကို တန္ဖိုးမဲ့သြားျပန္ပါေတာ့တယ္။ သရဝဏ္ (ျပည္)ဗဟုသတ ရဖို႕ ေျပာျပခ်င္တာ က  ဂါသက်မ္းဆိုတာ ဇို႐ိုအက္စတာဘာသာမွာလည္း ရွိပါတယ္။ ဓမၼေတး ၁၇ ပုဒ္ ကို (Gathas) လို႕ေခၚပါတယ္။  (ကိုးကား-The Hymns of Zoroaster usually called the GATHAS by KENNETH SYLVAN LAUNFAL GUTHRIE, The Platonist Press, U.S.A, 1914) ဟိႏၵဴ ဘာသာမွာလည္း ဂါသက်မ္းေတြ ရွိပါတယ္။ (ကိုးကား-The Oxford Dictionary of the World Religions, Oxford University Press, 1997)

    ၁၃။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ဤအခ်က္သည္ မြတ္ဆလင္တို႔က ကဘာဟုေခၚေသာ မကၠာ႐ွိ ေျခရာတစ္ခုကို ရည္ညႊန္းပံုရသည္။ မြတ္ဆလင္၊ ခရာဇ္ယန္ႏွင့္ ဂ်ဴးဘာသာ၀င္တို႔ အေလး အျမတ္ထားၾကေသာ ေအဘရာဟမ္းဆိုသည့္ ပုဂၢိဳလ္သည္ ေက်ာက္နံရံေပၚ၌ သူ၏ေျခရာကိုတစ္ခ်ိန္က ခ်ထားခ့ဲသည္ဆို၏။ ထိုေျခရာ မခ်ခင္ကပင္ မူလေျခရာတစ္ခုသည္ ႐ွိႏွင့္ေနၿပီးျဖစ္ရာ ေအဘရာဟမ္သည္ ထိုမူလေျခရာကို အာဒမ္၏ေျခရာဟု ယူဆခ့ဲၿပီး ေက်ာက္တံုးတစ္ခုႏွင့္ ဖံုးအုပ္ထားခ့ဲၿပီး ေျခရာအမည္ကို ကဘာဟု အမည္ေပးခ့ဲသည္ဟု ဆို၏။

    ရဲရင့္သစၥာ – ဗုဒၶ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ ဟာ သကၠရာဇ္ ဘီစီ ၆ ရာစု မွာ ဖြားျမင္ေတာ္ မူခဲ့ေၾကာင္း အေထာက္အထားအကိုးအကား အထူးေပးျပီး ေဖာ္ျပေနစရာ မလိုဘူးလို႕ထင္ပါတယ္။ (လိုအပ္ရင္ေတာ့ ေျပာပါ)။ တမန္ေတာ္ အစ္ဘရာဟင္မ္ (Abraham)ဟာ ဘီစီ  ၂၀၀၀ အေစာပိုင္း မွာ ရွင္သန္ေနထိုင္ခဲ့သူ ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္ အမ်ားစုၾကီး က လက္ခံထားပါတယ္။ (ကိုးကား–Encyclopaedia Britannica, entry:Abraham) ဘီစီ ၂၀၀၀ အေစာပိုင္းမွာ ေနထိုင္သူ က ဘီစီ ၆၀၀ အနီးအနားမွာ ေနထိုင္ခဲ့သူရဲ့ ေျခရာ ကို ေတြ႕ခဲ့တယ္ လို႕ ေရးထားတဲ့ က်မ္းကို ကိုးကားျပီး ေဆာင္းပါးထဲ ထည့္ေရးတာဆို ေတာ့ အားနာနာနဲ႕ပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။  Dr. Sripali Vaiamon နဲ႕ သရဝဏ္ (ျပည္) တို႕ စိတ္မွႏွံ႕ေသးရဲ့လားလို႕။

    ၁၄။ သရဝဏ္ (ျပည္) –  ဤကိစၥသည္ အေသးစိတ္ဆက္လက္ေလ့လာ သုေတသနျပဳသင့္ေသာ ကြင္းဆက္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – ဘီစီ ၆၀၀ အနီးအနား ေနထိုင္ခဲ့သူရဲ့ ေျခရာကို ဘီစီ ၂၀၀၀ အေစာပိုင္းေနထိုင္သူ က ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ အဆိုကို အေသးစိတ္ဆက္လက္ေလ့လာ သုေတသန ျပဳဖို႕ အတြက္ သရဝဏ္(ျပည္) ဦးေဆာင္ျပီး ျမန္မာ့သမိုင္းေကာ္မရွင္တို႕၊ ကမာၻ႕တကၠသိုလ္ ၾကီးေတြ က သမိုင္းဌာန ၾကီးတို႕ကို အၾကံေပးကမ္းလွမ္းၾကည့္ပါလို႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။ သရဝဏ္ (ျပည္) ရဲ့ proposal ကို Oxford လို တကၠသိုလ္ ၾကီးက လက္ခံလိုက္ရင္ျဖင့္ တိုင္းျပည္ ဂုဏ္ သိကၡာ ပိုတက္သြားႏိုင္တာေပါ့။ (တမင္တကာဟာသ ရသေျမာက္ေအာင္ “ရြဲ႕” ေျပာေနတာပါ၊ တကယ္သြားမလုပ္ပါနဲ႕။ သရဝဏ္ (ျပည္) ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ေရာ၊ ျမန္မာပညာရွင္ေတြ ေရာ ဂုဏ္ သိကၡာက်ဆင္းသြားပါလိမ့္မယ္ တိုင္းျပည္ ဂုဏ္မေဆာင္ႏိုင္ရင္ေနပါ။ တိုင္းျပည္ သိကၡာ ကိုေတာ့ မခ်ၾကပါနဲ႕လို႕ တိုင္းျပည္အေပၚ သစၥာၾကီးမားတဲ့ သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႕ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ သတိေပးလိုပါတယ္။ )

    ၁၅။ သရဝဏ္ (ျပည္) – အာဖဂန္နစၥတန္က့ဲသို႔ပင္ ဗုဒၶသာသနာ စည္ပင္ထြန္းကားၿပီးမွ ကြယ္ေပ်ာက္သြားေသာ အျခားေနရာတစ္ခုမွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းတြင္ မဟာယာနႏွင့္  ေထရ၀ါဒရဟန္းေတာ္မ်ား သီတင္းသံုးခ့ဲသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေပါင္း မ်ားစြာကို ေတြ႔ခ့ဲရသည္ဟု ေျပာပါသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – ဗုဒၶဘာသာ အိႏၵိယ က ဘာလို႕ကြယ္ခဲ့ရလဲ တကယ္ သိခ်င္ရင္ ကြၽန္ေတာ္ ေရးထားတဲ့ “သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္” စာအုပ္ကို ဖတ္ၾကည့္ပါ။ http://www.scribd.com/doc/95059107/Thamine-Hu-The

    ၁၆။ သရဝဏ္ (ျပည္)– ယခုအခါ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာမွာ အိႏိၵယမွာ ေရာ၊ သီရိလကၤာမွာေရာ ေရာေထြးေနေပသည္။ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းတိုင္းတြင္ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားပုထိုးမ်ားမွာလည္း ဟိႏၵဴနတ္႐ုပ္မ်ား ႐ွိေလသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာ တို႕ဟာ သီရိလကၤာ မွာ ဘယ္လိုလဲ မေျပာတတ္ပါဘူး။ အိႏိၵယ ေဒသအမ်ားစု မွာ ေတာ့ ေရာေရာေႏွာေႏွာ မရွိပါဘူး။ အိႏိၵယ က  ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းတိုင္းမွာ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ မရွိပါဘူး။ မေတြ႕ရပါဘူး။ ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားပုထိုးမ်ားမွာ (ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားပုထိုးတိုင္းမွာ) လည္း ဟိႏၵဴနတ္႐ုပ္မ်ားမရွိပါဘူး။

    ၁၇။ သရဝဏ္ (ျပည္)–  ဗုဒၶဘာသာကို ရန္သူသဖြယ္ တိုက္ခိုက္ႏွင္ထုတ္ခ့ဲေသာ အာဖဂန္နစၥတန္ႏွင့္ ယွဥ္၍ သံုးသပ္ၾကည့္ေစလိုပါသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ – အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ မင္းအခ်ိဳ႕ကလြဲလို႕ ဘုရင္ အမ်ားစု က ဗုဒၶဘာသာကို ရန္သူသဖြယ္ တိုက္ခိုက္ႏွင္ထုတ္ခ့ဲတယ္ဆိုတာ ေပၚေပၚထင္ထင္ အလိမ္အညာ (Plain Lie) ၾကီးပါ။

    ထပ္မံ သတိေပးခ်က္။ သရဝဏ္ (ျပည္) နဲ႕ News Watch (ေစာင့္ၾကည့္) ဂ်ာနယ္တို႕ ဟာ ယေန႕မွ စ၍ တစ္လ အတြင္း (1.1.2013 ေနာက္ဆုံးထား၍) ကြၽႏု္ပ္ ရဲရင့္သစၥာ ၏ ေထာက္ျပေဝဖန္မႈမ်ားသည္ မွားယြင္း ေနေၾကာင္း ျပန္လွန္ ေဆြးေႏြးႏိုင္ျခင္း မရွိပါက ႏိုင္ငံေတာ္အသိအမွတ္ျပဳ ဘာသာတရား တစ္ရပ္ ျဖစ္သည့္ အစၥလာမ္ ဘာသာႏွင့္ပတ္သက္၍ အလြဲအမွားေရးသားမႈမ်ား ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားအတြက္ တိုင္းသိျပည္သိ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္ မွ တစ္ဆင့္တရားဝင္ေတာင္းပန္ ရန္ ႏွင့္ အကယ္၍ ထိုသို႕ ေတာင္းပန္ျခင္းမျပဳပါက ကြၽႏု္ပ္ ကိုယ္တိုင္ တရားလိုျပဳ၍  တရားဥပေဒအရ တရားစြဲဆို မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေလးစားစြာ သတိေပးအပ္ပါသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ (၁.၁၂.၂၀၁၂)

    ရဲရင့္သစၥာ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ M-Media တြင္ ေဖာ္ျပပါသည္။

  • သရဝဏ္ (ျပည္) ၊ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ ႏွင့္ ရဲရင့္သစၥာ ၏ သစၥာ (၁)

    သရဝဏ္ (ျပည္) ၊ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ ႏွင့္ ရဲရင့္သစၥာ ၏ သစၥာ (၁)

    ႏုိဝင္ဘာ ၂၄၊ ၂၀၁၂
    M-Media
    ရဲရင့္သစၥာ

    ၂၀.၁၁.၂၀၁၂ issue News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) မွာ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) – အမည္ရင္း ဦးညီညီ  ဆို တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ က “အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းအေၾကာင္း” https://www.facebook.com/NewsWatchJournal/posts/448696681834805 ေခါင္းစဥ္ နဲ႕ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေဆာင္းပါးမွာ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ အေတာ္မ်ားမ်ား လြဲမွားေနရုံမက၊ ကမာၻ႕ဘာသာၾကီး တစ္ရပ္လည္းျဖစ္ ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ရွိေနတဲ့ ဘာသာၾကီးေတြထဲ တစ္ရပ္လည္းျဖစ္တဲ့ “အစၥလာမ္” ဘာသာ[ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ (၂၀၀၈ ခုႏွစ္) အခန္း (၈) ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရးႏွင့္ တာဝန္မ်ား။ စာမ်က္ႏွာ ၁၅၁] နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး စာဖတ္သူမ်ား အထင္အျမင္လြဲမွားေစဖို႕ တမင္တကာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိရွိ ထိပါး ေရးသားခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္းေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) ဟာ သူ႕ရဲ့ ေဆာင္းပါးေရးသားရာမွာ အဓိက ကိုးကားခဲ့တဲ့ အရင္းအျမစ္ ဟာ Dr. Sripali Vaiamon ဆိုသူေရးသားတဲ့ ေဆာင္းပါး “Buddhist History of Afghanistan and South India” ျဖစ္ပါတယ္။ သရဝဏ္ (ျပည္) ဟာ အဲဒီေဆာင္းပါးကို ကိုးကားရုံတင္မကပါ။ အခ်ိဳ႕စာပိုဒ္ေတြ ကို အပိုဒ္လိုက္ ဘာသာျပန္ျပီး သူ႕ရဲ့ ေဆာင္းပါးမွာ ထည့္ေရးထားတာျဖစ္ပါတယ္။

    သမိုင္းအေပၚမွာ သစၥာ တည္ခ်င္ တဲ့ ကြၽန္ေတာ္ ရဲရင့္သစၥာ က သရဝဏ္ (ျပည္) ဆိုသူရဲ့ အထက္ေဖာ္ျပပါ ေဆာင္းပါးပါအလြဲအမွားေတြ ၊ ထိပါးမႈေတြ ကို ေထာက္ျပ ေပးသြားပါ့မယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ေထာက္ျပတဲ့ အခ်က္ေတြကို သရဝဏ္ (ျပည္) နဲ႕ တကြ News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) က ဘယ္ပညာရွင္မဆို ျပန္လည္ ေဆြးေႏြးႏိုင္ေၾကာင္း နဲ႕ အကယ္၍မ်ားကြၽန္ေတာ္႕ေထာက္ျပခ်က္ေတြ ကို ရက္ေပါင္း (၃၀) အတြင္း ျပန္လည္ ကန္႕ကြက္ မေဆြးေႏြးႏိုင္ရင္ သရဝဏ္ (ျပည္) အေနနဲ႕ေရာ၊ News Watch (ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) အေနနဲ႕ေရာ လြဲမွားတဲ့ အခ်က္ေတြ အတြက္ ဂ်ာနယ္ က တစ္ဆင့္ တရားဝင္ ေတာင္းပန္ေစလိုပါတယ္။ အဲဒီလို မွ မျပဳမူ ဆိုရင္ေတာ့ တရားဥပေဒ အရ တရားစြဲဆို သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေလးစား စြာ ကတိေပး ေျပာၾကားလိုပါတယ္။ အလြဲအမွားေတြကို ေထာက္ျပျခင္းအမႈ စတင္ပါျပီ။

    ၁။ သရဝဏ္ (ျပည္) – အစၥလာမ္၀ါဒ မထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အဓိကကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာမွာ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ပါသည္။

     

    ရဲရင့္သစၥာ– အစၥလာမ္၀ါဒ မထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အဓိက ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ က ဗုဒၶဘာသာ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ပါ။ ဗုဒၶဘာသာ ဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ မထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္မွာ ရွိတဲ့ ဘာသာၾကီးေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း သရဝဏ္ (ျပည္) အကိုးအကားျပဳထားတဲ့ Wikipedia မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ http://en.wikipedia.org/wiki/Buddhism_in_Afghanistan မွာသြားေရာက္ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။ အစၥလာမ္၀ါဒ မထြန္းကားမီ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ အဓိက ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာ က ဗုဒၶဘာသာ တစ္ခုတည္းျဖစ္ပါတယ္ လို႕ သရဝဏ္ (ျပည္) က တိုက္႐ိုက္ေရးမထားပါဘူး။ သို႕တေစလည္း စာဖတ္သူ ေတြအေနနဲ႕ ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္သြားေအာင္ေရးထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားကို ဗဟုသုတ ရေစလိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ public media တစ္ခုမွာ သမိုင္းေဆာင္းပါး ေရးသူ ဟာ အဲဒီလို ထင္ေယာင္ ထင္မွားျဖစ္ေစမည့္ အေရးအသားမ်ိဳးကို မေရးသင့္ပါဘူး။ တကယ္လို႕ သရဝဏ္ (ျပည္) ဟာ စာေရး သီကုံးရာမွာ အေတြ႕အၾကဳံနည္းပါးလို႕ မွားတာဆိုရင္ ျပန္လည္ေတာင္းပန္ျခင္း အမႈကို ျပဳသင့္ပါတယ္။ ျပန္လည္ေတာင္းပန္ျခင္း အမႈမျပဳရင္ေတာ့ unethical writing “က်င့္ဝတ္ႏွင့္မညီေသာ ေရးသားမႈ”လို႕ ကြၽန္ေတာ္ အမည္တပ္ရပါလိမ့္မယ္။

    ၂။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ႀကီးကို အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံ ကဘူးခ႐ိုင္ ဂန္ဒါရာတြင္ ထည္ထားခ့ဲၾကသည္။ ယခုအခါ ထိုေဒသကို ကန္ဒါဟာ ေခၚၾကသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ– ေရွးေခတ္ အာဖဂန္နစၥတန္ ကဘူးခ႐ိုင္ က ဂန္ဒါရာ (Gandhara) သည္ ယေန႕ေခတ္ ကန္ဒါဟာလို႕ေခၚတဲ့ ေဒသ ျဖစ္ေၾကာင္းေရးထားျခင္း ဟာ အလြဲၾကီးလြဲမွားေနျပန္ပါတယ္။ Gandhara ဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ အေရွ႕ဖက္ မွာ တည္ရွိခဲ့ေၾကာင္း http://en.wikipedia.org/wiki/Gandhara မွာ ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ ယေန႕ေခတ္ ကန္ဒါဟာ (Kandahar) ဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ ေတာင္ပိုင္းမွာ ရွိေၾကာင္း http://en.wikipedia.org/wiki/Kandahar မွာေလ့လာၾကည့္ပါ။ ကဘူး (Kabul) ဟာ အာဖဂန္နစၥတန္ အေရွ႕ပိုင္းမွာရွိေၾကာင္းကိုလည္း http://en.wikipedia.org/wiki/Kabul မွာ ေလ့လာ ၾကည့္ပါ။ သရဝဏ္ (ျပည္) အေနနဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ကမာၻ႕ေျမပုံ တစ္ခုကိုေဆာင္ထားျပီး၊ စာေရးသားျခင္းမျပဳမီ အရင္ေလ့လာသင့္တယ္လို႕ အၾကံေပးလိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးပညာ ဝိဇၨာ ဘြဲ႕ရ တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ သရဝဏ္ (ျပည္) က ကမာၻ႕ ျမိဳ႕ေတြအေၾကာင္း အလြဲေတြေရးေနရင္ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ေဆာင္ သမိုင္းဝင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ၾကီး အပါအဝင္ တကၠသိုလ္ၾကီးေတြ က ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ပညာရွင္ေတြ ပါ ထိခိုက္ႏိုင္ရုံ မက ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီး တစ္ခုလုံးရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာပါ ထိခိုက္ဖြယ္ရာရွိလာႏိုင္လို႕ဒီလို အၾကံေပးရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

    ၃။ သရဝဏ္ (ျပည္) -မၾကာေသးမီ အခ်ိန္ပိုင္းက ႐ွာေဖြေတြ႔႐ွိခ်က္မ်ားအရ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံ ေလာ္ဂ်ာျပည္နယ္(ကဘူးၿမိဳ႔ေတာင္ဘက္)တြင္ ဗုဒၶ၏ ဓါတ္ေတာ္ေမြေတာ္ ၄၂ ဆူကို တူးေဖာ္ေတြ႔႐ွိခ့ဲပါသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ– အာဖနစၥတန္ မွာ ေလာ္ဂ်ာ ဆိုတဲ့ျပည္နယ္ မရွိပါဘူး။ လိုဂရ္ ျပည္နယ္ (Logar Province) ဘဲရွိပါတယ္။ ဗုဒၶ ၏ ဓါတ္ေတာ္ေမြေတာ္ ၄၂ ဆူကိုတူးေဖာ္ ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ေနရာ ဟာ လိုဂရ္ ျပည္နယ္ျဖစ္ပါတယ္။အဲဒီ လိုဂရ္ အသံထြက္ကို သရဝဏ္ (ျပည္) က က်က်နန မေလ့လာဘဲ ေရးသားမိတဲ့ အတြက္ ဒီလိုလြဲမွားရျခင္းျဖစ္မွာပါ။ ဂ်ာနယ္ တစ္ခုရဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္ တစ္ဦး အေနနဲ႕ ႏိုင္ငံျခားဘာသာ စကားေဝါဟာရေတြကို ေခၚေဝၚေရးသားရာမွာ အသံထြက္ မွန္ ဖို႕အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ထင္ရာျမင္ရာ အသံထြက္ေတြ ေလွ်ာက္ေရးရင္ စာဖတ္သူေတြ ကို အသိအမွား ေပးေနသလိုျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ေလ့လာပါ သရဝဏ္ (ျပည္)။

    ၄။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ျမတ္ဗုဒၶ၏ ပထမဆံုး ဥပသကာႏွစ္ပါးျဖစ္ေသာ တဖုႆႏွင့္ ဘလိက ကုန္သည္ ညီေနာင္ႏွစ္ပါးသည္ သူတို႔၏ ဇာတိၿမိဳ႔ျဖစ္ေသာ ဘာသ္ၿမိဳ႔တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းကိုေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခ့ဲရာ——-

    ရဲရင့္သစၥာ– Tapassu နဲ႕ Bhallika တဖုႆႏွင့္ ဘလိက တို႕ရဲ့ ဇာတိျမိဳ႕ ဟာ Balkh ျဖစ္ပါတယ္။ “ဗလ္ခ္” လို႕အသံထြက္ရပါတယ္။ ဘာသ္ မဟုတ္ပါဘူး။

    ၅။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပါကစၥတန္၊ သီရိလကၤာ၊ ဂ်ပန္တို႔မွ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႔မ်ားလႊတ္ကာ ထိုသို႔မလုပ္ဖို႔ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးခ့ဲေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခ့ဲေပ။

    ရဲရင့္သစၥာ– တာလီဘန္ ေတြ ဗာမီယန္ ရုပ္ပြါးေတာ္ၾကီး ႏွစ္ဆူ ကို ဒိုင္းနမိုက္ နဲ႕ ျဖိဳခြဲမယ္ လုပ္တုန္းက အစၥလာမ္ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ် ၊ ပါကစၥတန္ နဲ႕ UAE ႏိုင္ငံ တို႕ ဟာ အစၥလာမ္ ႏိုင္ငံ ၅၇ ႏိုင္ငံစုေပါင္းဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ OIC (ယခင္ Organization of Islamic Conference၊ ယခု Organization of Islamic Cooperation) နဲ႕အတူ တရားဝင္ ကမာၻသိ ကန္႕ကြက္ခဲ့ၾကျပီး၊ ရုပ္ပြါးေတာ္ၾကီးေတြ ကို ဒိုင္းနမိုက္နဲ႕ ျဖိဳခြဲအျပီးမွာေတာ့ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် နဲ႕ UAE ႏိုင္ငံ တို႕ က တာလီဘန္ေတြရဲ့ လုပ္ရပ္ဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ တဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္ေၾကာင္း တရားဝင္ ကမာၻသိ ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ အေၾကာင္းေတြ ကိုသရဝဏ္ (ျပည္) က ေဆာင္းပါးမွာ ထည့္မေရးတဲ့ အတြက္ မ႐ိုးသားရာေရာက္ေနေၾကာင္း (သို႕) သမိုင္းေဆာင္းပါးတစ္ေစာင္ေရးႏိုင္ရန္ အရည္အခ်င္းမွီသူမဟုတ္ေၾကာင္း။

    ၆။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ထိုေဒသတြင္ေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ျပည္နယ္ဘုရင္ခံမ်ားသည္ ဂ်ာလာလာဘတ္ အနီး႐ြာမ်ားတြင္ဟိႏၵဴ၊ မူဆလင္၊ အာဖဂန္ မိန္းမမ်ားစြာကိုယူကာ အစၥလာမ္ဘာသာ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ခ့ဲၾကသည္ဟု ေအဒီ ၉၈၂ ေရးသားေသာ ဟူဒတ္အယ္အလမ္ (Hudud-al-Alam)ဆိုေသာ စာအုပ္တြင္ ေဖာ္ျပခ့ဲသည္။

    ရဲရင့္သစၥာ– အထက္ပါ စာပိုဒ္ ကို သရဝဏ္ (ျပည္) က ဘယ္က်မ္း စာအုပ္ထဲ က ကူးေရးထားလဲ မသိပါ။ သရဝဏ္ (ျပည္) အေနနဲ႕ “ဟုဒူဒုလ္အာလမ္” စာအုပ္ကိုျမင္ဖူးခဲ့ျခင္း ရွိမွာေတာင္မဟုတ္ေၾကာင္းကြၽန္ေတာ္အေသအခ်ာဆိုဝံ့ပါတယ္။သရဝဏ္ (ျပည္) က က်မ္းကိုး အျဖစ္ ေဖာ္ျပထား တဲ့ Wikipedia : Islamic conquest of Afghanistan http://en.wikipedia.org/wiki/Islamic_conquest_of_Afghanistan ကို ေလ့လာၾကည့္လိုက္ေတာ့ Willem Vogelsang ရဲ့ “The Afghans” စာအုပ္ ကို ကိုးကားျပီးဒီလိုေရးထား တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

    ” In a book called Hudud-al-Alam, written in 982, it mentions a village near Jalalabad, Afghanistan, where the local king used to have many Hindu, Muslim and Afghan wives” ဘာသာျပန္ျပရရင္-

    [ ၁၉၈၂ ႏွစ္ မွာ ေရးသားခဲ့တဲ့ “ဟုဒူဒုလ္အာလမ္” (ကမာၻ႕နယ္စည္းမ်ား) စာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတာ က အာဖဂန္နစၥတန္ဂ်လာလ္အာဘားဒ္ အနီး ရြာတစ္ရြာမွာ ေဒသခံဘုရင္ဟာ ဟိႏၵဴ ၊ မြတ္စ္လင္မ္ နဲ႕အာဖဂန္ မိန္းမ အေျမာက္အမ်ား ယူေၾကာင္း] ေဒသခံဘုရင္လို႕ ဆိုထားေတာ့ အဲဒီဘုရင္ေတြ ဟာ ဟိႏၵဴ (သို႕) ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေတြ ျဖစ္ႏိုင္တာ ရာႏွုန္း အေတာ္မ်ားေနပါတယ္။ မိန္းမေတြ အမ်ားၾကီး ယူျပီး အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာလဲ မပါပါဘူး။ မူရင္း အကိုးအကားမွာမပါပဲ၊ သရဝဏ္ (ျပည္) ဟာ မိမိစိတ္ေတြးထင္ရာ ကို ထည့္ေရးျပီး အစၥလာမ္ဘာသာကို တိုက္ခိုက္ ထားတဲ့ အတြက္ သရဝဏ္ (ျပည္) ကို “လူလိမ္” လို႕ ကြၽန္ေတာ္ သမုတ္ လိုက္တဲ့အျပင္ သရဝဏ္ (ျပည္) နဲ႕ တကြ News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) တာဝန္ရွိသူေတြ မိမိ အမွားကို တရားဝင္ဝန္ခံေတာင္းပန္ျခင္း မျပဳရင္ ကြၽန္ေတာ္ ကိုယ္တိုင္ တရားလိုျပဳျပီး ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ တည္ဆဲ ဥပေဒ အရ တရားစြဲဆို ပါ့မယ္။ ေလ့လာထားေစခ်င္တာ က ျပစ္မႈဆိုင္ ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၉၅-က။

    ဆက္ရန္-သရဝဏ္ (ျပည္) ၊ ေစာင့္ၾကည့္ဂ်ာနယ္ ႏွင့္ ရဲရင့္သစၥာ ၏ သစၥာ (၂)

     

    News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) မွာေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) – အမည္ရင္း ဦးညီညီ ဆို တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ က “အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္း အေၾကာင္း မူရင္းေဆာင္းပါး
    News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) မွာေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) – အမည္ရင္း ဦးညီညီ ဆို တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ က “အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားျခင္းအေၾကာင္း မူရင္းေဆာင္းပါး
  • သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၄ [မင္းၾကီးအေသာက ႏွင့္ ေယာနက-အာဖဂန္ ႏွင့္ အစၥလာမ္- အာဖဂန္မင္းႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ]

    သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-၄ [မင္းၾကီးအေသာက ႏွင့္ ေယာနက-အာဖဂန္ ႏွင့္ အစၥလာမ္- အာဖဂန္မင္းႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ]

    ရဲရင့္သစၥာ

    ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္။

    တဆက္ထဲမွာ ယခု ရက္ပိုင္းအတြင္း News Watch ဂ်ာနယ္တြင္ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ အမွားမ်ားစြာႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာအား တဖက္သက္တိုက္ခိုက္ ေရးသားထားသည့္ ေရးသားသူ သရ၀ဏ္ (ျပည္) ဆိုသူရဲ႕ အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းအေၾကာင္း –  ပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ယွဥ္တြဲဖတ္ရႈ႕ၾကပါရန္။

     

    မင္းၾကီးအေသာက ႏွင့္ ေယာနက

    စာမ်က္ႏွာ ၄၄၊ ၄၅ မွာ စာေရးသူက “ဂႏၶာရတိုင္း ၊ ေယာနကတိုင္း ဟုေခၚေသာ (ယခု အာဖဂန္နစၥတန္၊ တဂတ္မင္ နစၥတန္၊အီရန္ ၊ အီရတ္၊ တူရကီ၊ ဆီးရီးယားႏွင့္ ေဂ်ာ္ဒန္) ေဒသတို႕မွာ အေသာက မင္းၾကီး ႏွင့္ မိလိႏၵ မင္းၾကီး တို႕ စိုးစံ ခဲ့ေသာ (ဘီစီ-၂၄၄) မွ (ဘီစီ-၁၄၀) အတြင္းႏွစ္ေပါင္း (၁၀၄) ႏွစ္ေက်ာ္မွ် ေထရ ဝါဒဗုဒၶသာသနာ ထြန္းလင္းရာ ေဒသျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုေဒသအားလုံး မွာ ယခု အခါအစၥလမ္ထီးရိပ္ေအာက္ သို႕ဝင္ေရာက္ ခိုလႈံသြားခဲ့ၾကျပီျဖစ္သည္။”

    အဲဒီလိုေရးသားထားတဲ့အတြက္ ဆိုလိုရင္းကဘယ္လိုပုံေပါက္ေနသလဲဆို ေတာ့ အဲဒီေနရာေတြမွာ ေထရဝါဒဗုဒၶသာသနာထြန္းလင္းခဲ့ေပမဲ့၊ မြတ္စ္လင္မ္ ေတြကတိုက္ခိုက္ျပီး သိမ္းသြင္းလိုက္လို႕အစၥလာမ္ ထီးရိပ္ေအာက္ကိုေရာက္သြား သလိုလို။

    ဂႏၶာရတိုင္း ဆိုတာက “အာဖဂန္နစၥတန္၊ တဂတ္မင္ နစၥတန္တို႕ကို ေခၚ တယ္” ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ အျငင္းပြါးစရာမရွိပါ။ သို႕ေသာ္ေယာနကတိုင္းဆိုတာ အီရန္ ၊ အီရတ္၊ တူရကီ၊ ဆီးရီးယား ႏွင့္ေဂ်ာ္ဒန္ တို႕ကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ေၾကာင္း စာေရးသူ ဆရာေတာ္ အပါအဝင္ အခ်ိဳ႕ဗုဒၶဘာသာပညာရွင္ေတြ က ေရးထားေပမဲ့ ေယာနက တိုင္းဆိုတာ ဇင္းမယ္ခ႐ိုင္ကိုဆိုလိုတာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယိုးဒယားေျမာက္ပိုင္း ျဖစ္ေသာ ဇင္းမယ္ (ခ်င္းမိုင္) ၊ က်ိဳက္ေခါင္စတဲ့ ျမိဳ႕ေတြရဲ့ တည္ေနရာျဖစ္ေၾကာင္း၊  ရာဇဂု႐ု-ရာဇာဓိ ရာဇ ဂု႐ု တံဆိပ္ေတာ္ႏွစ္တန္ အပူေဇာ္ခံရေသာ ေမာင္းေထာင္ဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီး ေရးသားထား တဲ့ ပါဠွိ ဘာသာသာသနာဝင္က်မ္း၏ ျမန္မာဘာသာျပန္မွာ အတည့္အလင္း ပါရွိလို႕ေနပါတယ္။

    စာေရးသူ ရဲ့ အေရးအသားနဲ႕အဲဒီက်မ္းရဲ့ အလို နဲ႕ယွဥ္ရင္အေရွ႕ အေနာက္ဆန္႕က်င္ဖက္ၾကီး ကို ကြာျခားလို႕ေနပါေတာ့တယ္ ခင္ဗ်ာ ။ ဘယ္အဆိုအမွန္လဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ပညာရွင္အခ်င္းခ်င္း ညွိ ယူၾကေစခ်င္ပါတယ္။

    အေသာကမင္းၾကီး ဟာ ကိုးတိုင္းကိုးဌာန ကို ဗုဒၶသာသနာျပဳေတြ ေစလႊတ္ခဲ့ တယ္လို႕ဗုဒၶဘာသာ သမိုင္းေတြမွာေရးသားထားၾကတာအမွန္ပါဘဲ။ အဲဒီလိုေစလႊတ္ခဲ့ ေပမဲ့ အဲဒီတိုင္းေဒသၾကီးေတြမွာ  ေထရဝါဒဗုဒၶသာသနာ ဘယ္ေလာက္ ၾကာၾကာ ထြန္းလင္းခဲ့သလဲ? ေထရဝါဒကိုဝါးမ်ိဳျပီး အျခားဂိုဏ္းအယူဝါဒေတြဘယ္လိုထြန္း လင္းလာသလဲဆိုတာအက်ယ္တဝင့္မေရးျပေတာ့ပါဘူး။ စိတ္ဝင္စားသူ မ်ားအေန နဲ႕ ဦးစိန္ထြန္း (မာမက-သုေတသီ) ရဲ့ “ကမာၻပတ္ ၍ ဘုရားရွာျခင္း” နဲ႕ ေမာင္အံ့ မဟာဝိဇၨာ (ဘုံေဘ) ရဲ့ “ဗုဒၶသာသနာေတာ္ ၂၅၀၀ ခရီး” တို႕ကို ေလ့လာၾကည့္ၾကပါ။

    အာဖဂန္ ႏွင့္ အစၥလာမ္

    အာဖဂန္နစၥတန္မွာ အစၥလာမ္ဘာသာျပန္႕ပြါးခဲ့တာ ဟာ တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ လို႕မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာတရားတစ္ခုကအျခားဘာသာကိုလႊမ္းမိုးဖို႕ဆိုတာတိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္လိုက္ရုံနဲ႕မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဘာသာတရားတစ္ခုအေပၚ ၾကံ့ၾကံ့ခံ ရပ္တည္ႏိုင္ ျခင္းဟာ အဲဒီဘာသာအေပၚမွာ ထားတဲ့ ယုံၾကည္မႈ နဲ႕ဘဲဆိုင္ပါတယ္။ မြန္ဂိုေတြဟာ အစၥလာမ္ဘာသာ ထြန္းကားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္တိုက္ ခိုက္ခဲ့တဲ့အျပင္ အစၥလာမ္ဘာသာကိုလည္းအၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ခံရတဲ့ နယ္ေျမေတြမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ ဟာ မေပ်ာက္ပ်က္သြားရုံမကပိုျပီးတိုးပြါးလာတဲ့ အျပင္ ေနာက္ပိုင္း မြန္ဂိုမင္းဆက္ေတြ ပါ မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ျဖစ္ကုန္ပါတယ္။ အဲဒီ အေၾကာင္း ကို ဗုဒၶဘာသာ ျမစ္ဖ်ားႏွင့္သမိုင္း႐ႈေထာင့္စာအုပ္ စာေရးသူ ကိုယ္တိုင္က စာမ်က္ႏွာ (၄၉) မွာေရး ထားပါတယ္။ အစၥလာမ္ ဘာသာ ဟာ တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ျပီး ျပန္႕ပြါးေစခဲ့တဲ့ ဘာသာမဟုတ္ေၾကာင္း မြန္ဂိုေတြမြတ္စ္လင္မ္ျဖစ္ခဲ့ျခင္း က အေကာင္း ဆုံး သက္ေသပါဘဲ။

    အာဖဂန္နစၥတန္ကိုအစၥလာမ္ဘာသာစတင္ ေရာက္ရွိကတည္းကအာဖဂန္ သား အမ်ားစုၾကီး ဟာ စြန္နီ မြတ္စ္လင္မ္ ေတြပါ။ အာဖဂန္နစၥတန္သားေတြဟာ ရွီအာ (ရွိအိုက္) ေတြ ျဖစ္တယ္ လို႕ ဗုဒၶ ဘာသာျမစ္ဖ်ားႏွင့္သမိုင္း႐ႈေထာင့္စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ (၄၅) မွာေရးထားတဲ့ အတြက္ ဆိုးရြားစြာကိုမွားယြင္းေနေၾကာင္းပါ။

    အာဖဂန္မင္းႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ

    အာဖဂါနစၥတန္ ဘုရင္ေတြထဲမွာ စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ဂဇ္နီ (ေအဒီ ၉၇၁-၁၀၃၀) ဟာ မူလက အာဖဂန္အိႏၵိယ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ ရွိအိုက္ ေတြကို စစ္ျပဳခဲ့ရုံ မက၊ အိႏၵိယ မွာ ရွိတဲ့ ဟိႏၵဴ ဘုရင္ေတြကို လည္း က်ဴးေက်ာ္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သူျဖစ္ပါ တယ္။သူ႕ရဲ့မူလစစ္ဆင္ေရးဟာအိစ္မာအိလီရွိအိုက္ေတြကိုဦးတည္ခဲ့ျပီးေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အိႏၵိယက ဟိႏၵဴရွာဟီဘုရင္ေတြနဲ႕ နယ္ပယ္ေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။

    သူဟာဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းေတြကိုလည္းတိုက္ခိုက္လုယက္ဖ်က္ဆီးခဲ့ပါေသးတယ္။မဟာယနဗုဒၶဘာသာ ေက်ာင္းတိုက္တစ္ခ်ိဳ႕ကိုဖ်က္ဆီးခဲ့တာလည္း ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ သမိုင္း အမွန္ပါ။ ႐ိုးသားျဖဴစင္တဲ့ လူသားမွန္ရင္ သမိုင္းအမွန္ကို လက္ခံရဲ ရုံမက၊ က်န္လူသားေတြ ေရွ႕လည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ခ်ျပတတ္ရပါတယ္။ သို႕ေသာ္ စူလ္တန္ မဟ္မူဒ္ တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ဥဒၵိယန (ဩရစၥ) ဟာေတာ့ တႏၲရ ဝါဒ ျဖန္႕ခ်ီ ရာဗဟိုဌာနျဖစ္ခဲ့ျပီး စည္ပင္ထြန္းကားတဲ့ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ေက်ာင္းမ်ား မရွိခဲ့ေၾကာင္း Harvard University က ေဒါက္တာဘြဲ့ရထား တဲ့မဟာယနဗုဒၶ ဘာသာပညာရွင္ ေဒါက္တာ အလက္ဇႏၵား ဘာဇင္န္ က သူ႕ရဲ့ The Historical Interaction between the Buddhist and Islamic Cultures before the Mongol Empire, (၂၀၀၆)၊ The Ghaznavid Campaign in Gandhara and Northwestern India ေခါင္းစဥ္ ေအာက္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။

    အဲဒီဘုရင္ဟာ ရွိအိုက္နဲ႕ဘူယစ္ဒ္ေတြ (Buyid) အေပၚ အဓိကထား တိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီး၊ အစပိုင္း မွာ ဟိႏၵဴေတြကိုလည္းတိုက္ခိုက္ခဲ့ေပမဲ့၊ ဗုဒၶဘာသာအေပၚမွာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ က်ဴး လြန္ခဲ့ျခင္းမရွိပါဘူး။ ဒါ့အျပင္သူ႕ေခတ္မွာလူအခ်ိဳ႕ကေဂါတမဗုဒၶကိုတမန္ေတာ္ တစ္ ပါးအျဖစ္ မွတ္ယူခဲ့ၾက ေၾကာင္း၊ ပါရွန္း မြတ္စ္လင္မ္ သမိုင္းပညာရွင္ၾကီး အလ္ဗိ႐ူနီ ကဗုဒၶဘာသာကိုအေကာင္းျမင္ေရးသားမွတ္တမ္း တင္ခဲ့ေၾကာင္း ဗုဒၶဘာသာ ပညာ ရွင္ ေဒါက္တာအလက္ဇႏၵား ဘာဇင္န္ ရဲ့ အထက္ေဖာ္ျပပါ သုေတ သနမွာေရးသား ထားပါေသးတယ္။

    အဲဒီအခ်ိန္က အာဖဂန္ဘုရင္စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ ရဲ့မင္းဆက္ေတြဟာ ဗုဒၶဘာ သာ အေပၚဖိႏွိပ္မႈေတြ မရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ Nava Vihara (ေနာင္ဝ္ဗဟာရ္) မွာရွိတဲ့ ဗုဒၶ ဘာသာနံရံ ေဆးေရးပန္းခ်ီ အႏုပညာ လက္ရာေတြ နဲ႕ အာဖဂန္အလယ္ပိုင္းမွာရွိ တဲ့ ဗာမီယန္ဗုဒၶ ရုပ္ပြါးေတာ္ၾကီးေတြ ကို လုံးဝထိခိုက္မႈမရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ Sogdia ေတာင္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းေတြဟာလည္းလႈပ္ရွား အသက္ဝင္စည္ပင္ထြန္းကားလွ်က္ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္း ေတြနဲ႕မြတ္စ္ လင္မ္ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြဟာ ေဘးခ်င္းယွဥ္လွ်က္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ တည္ရွိခဲ့ေၾကာင္းအထက္ပါဗုဒၶဘာသာ ပညာရွင္ ေဒါက္တာအလက္ဇႏၵားဘာဇင္န္ ကေရးသားထားပါတယ္။

    အာရွအလယ္ပိုင္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ ျပန္႕ပြါးစည္ပင္ခဲ့ ရျခင္းဟာဓားမိုး သာသနာကူးေျပာင္းေစခဲ့ျခင္းေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ၊မြတ္စ္လင္မ္သူေတာ္စင္ဆူဖီ (Sufi) ၾကီး မ်ားရဲ့ ေဟာေျပာပို႕ခ် သာသနာျပဳမႈေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အခ်က္ကို ကမာၻ႔ သမိုင္းပညာရွင္ၾကီး အေတာ္မ်ားမ်ားက ဖြင့္ဟဝန္ခံထားပါတယ္။ အဲဒီ ပညာရွင္ေတြ ထဲမွာ ဗုဒၶ ဘာသာသမိုင္းေရးရာကြၽမ္းက်င္သူပညာရွင္ၾကီး မ်ားလည္း ပါပါတယ္။ နမူနာ အေနနဲ႕….ေဒါက္တာ Alexander Berzin က သူ႕ရဲ့ အထက္ပါသုေတသန ရဲ့ The Spread of Islam among and by the Turkic Peoples (840 – 1206 CE)ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ေဝဝါးျခင္းမရွိဘဲ၊ အတိအလင္းဖြင့္ဟေရး သား ထားတာကို ေလ့လာၾကည့္ေစလိုပါတယ္။

     

    ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္ အပိုင္း(၅) [အိႏၵိယ ႏွင့္ ေထရဝါဒ- တႏၲရ မႏၲရ အယူဝါဒ]

     

    အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့

    ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္

  • “မြတ္စလင္မ္ေတြ ဘယ္တုန္းကမွ် ဘယ္လူမ်ိဳးကိုမွ် မၿမိဳခဲ့ဘူးပါ”

    “မြတ္စလင္မ္ေတြ ဘယ္တုန္းကမွ် ဘယ္လူမ်ိဳးကိုမွ် မၿမိဳခဲ့ဘူးပါ”

    ေအာက္တိုဘာ၊ ၂၀၁၂
    M-Media
    ေဆာင္းပါးရွင္- Mohammed Naeem

    ဒီေန႔ မေလးရွားႏုိင္ငံ ပူထရာဂ်ာရာျမိဳ႕ မွာရွိတဲ့ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးရုံးကို မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ ဗီဇာသတ္တမ္းတိုးဖို႔ လိုက္သြားတုန္း ျမန္မာႏုိင္ငံက သံဃာေတာ္ ၂ပါး လည္းသက္တမ္းတိုးဖို႔ ေရာက္ေနတယ္။ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက အစစ အရာရာ လိုအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ ျဖည့္စြက္ေရးသား ကူညီေပးေနတာ ေတြ႔လိုက္ရပါတယ္။ ေတြ႔ရတဲ့ ျမင္ကြင္းအတြက္ ပီတိလည္းျဖစ္မိပါတယ္။

    အေၾကာင္းရာအရာ တစ္ခုလည္း တျပိဳင္နက္တည္း ေတြးေနမိပါတယ္။

    ဒီေန႔ Facebook ေပၚမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳးဝါဒ ျဖန္႔ေနၾကတဲ့ ခါေတာ္မီ မ်က္ကန္းမ်ိဳးခ်စ္မ်ားဟာ အမွန္တကယ္ေတာ့ racial harmony တို႔၊ mutual respect တို႔ စတဲ့ ႏုိင္ငံအမ်ားအျပား လက္ခံက်င့္သံုးေနၾကတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို နကန္းတစ္လံုးမွ် နားလည္ၾကဟန္မရွိယံုသာမက မဟုတ္မမွန္ လုပ္ႀကံဇာတ္လမ္းမ်ားပင္ ျပဳလုပ္ကာ “ေတာမီးေလာင္ ေတာေၾကာင္ လက္ခေမာင္းခတ္” ဆိုသလို ကိုယ္က်ိဳးရွာလို႔ အျမတ္ထုတ္ရန္ သူ႔ထက္ငါဦးေအာင္ ၾကိဳးစားေနၾကပါတယ္။

    ရုိးရုိးေလးသာစဥ္းစားၾကည့္ပါ။ သူတို႔ေျပာသလို OIC လာကူညီမယ္ ရုံးဖြင့္မယ္ဆိုယံုမွ်နဲ႔ ျမန္မာျပည္ဟာ မြတ္စလင္မ္တိုင္းျပည္ ျဖစ္္သြားႏုိင္သလား။

    ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ၈၈% ရွိပါတယ္။ မြတ္စလင္မ္ေတြ အေရအတြက္ ၅% ရွိတယ္ပဲထားပါ။ ဘယ္လိုအခ်ိဳးခ်တဲ့ သခ်ၤာပံုေသနည္း ႏွင့္ပဲတြက္ပါ ဘယ္နည္းႏွင့္မွ် ျမန္မာျပည္တြင္း ေနထိုင္သူ လူဦးေရ ကြာျခားခ်က္အရ အစၥလာမ္ႏုိင္ငံျဖစ္လာစရာမရွိပါ။
    အာေရဗီးယားကြ်န္းဆြယ္တစ္ခုလံုးကို ႏွစ္ေပါင္း ၁၄၀၀ အတြင္း အၾကာဆံုး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တာ မြတ္စလင္မ္ေတြပါ။ ဒီေန႔ အာရပ္တစ္ခြင္မွာ မိရုိးဖလာ ခရစ္ယာန္ကိုးကြယ္သူ Coptic Christian အေရအတြက္ ၁၄သန္းေက်ာ္ ရွိတယ္။ တကယ္လို႔ အခုဝါဒျဖန္႔ေနသလို မြတ္စလင္မ္ေတြဟာ အင္အားႀကီးမားလာရင္ စစ္ပြဲေတြ ဖန္တီးၿပီး အစၥလာမ္ဘာသာထဲ အတင္း အဓမၼ သြတ္သြင္းတယ္ဆိုရင္ ဒီ Coptic Christian ေတြ ဒီေန႔ ရွိေတာ့မည္ပင္ မဟုတ္ပါ။

    အိႏၵိယႏုိင္ငံကိုၾကည့္ပါ။ ိမြတ္စလင္မ္ေတြ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေပမဲ့ ဟိႏၵဴ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ဒီေန႔ထိ စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕ ၈၀%အတိုင္းအတာျဖင့္ လူမ်ားစု အျဖင့္ရွိေနဆဲပါ။ တကယ္လို႔ မြတ္စလင္မ္ေတြ အင္အားရွိလာရင္ လူေတြကို အစၥလာမ္ဘာသာထဲ အတင္းဝင္ခိုင္း မဝင္ရင္ သတ္ပစ္တာတို႔ လုပ္ရုိးမွန္လ်င္ ဒီေန႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံမွာ မြတ္စလင္မ္ေတြဟာ ၈၀%က်န္သင့္တာပါ။ သို႔ေသာ္ အျဖစ္မွန္ဟာ လက္ရွိဝါဒျဖန္႔ေနတာေတြရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရမွာပါ။

    စပိန္ႏုိင္ငံကိုၾကည့္ပါ။ မြတ္စလင္မ္ေတြ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀ နီးပါး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါတယ္။ မည္သည့္ ဘာသာျခားတစ္ဦးကိုမွ် အင္အားသံုးၿပီး အစၥလာမ္ဘာသာကို လက္မခံခိုင္းခဲ့ပါ။ ဒါေပမဲ့ Crusaders ေတြဟာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ တစ္ဦးမက်န္ေအာင္ သုတ္သင္ရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔ စပိန္မွာ မည္သည့္မြတ္စလင္မ္ တစ္ဦးမွ် ဝတ္ျပဳရန္ ဖိတ္ေခၚခြင့္ပင္မေပးပါ။

    ကမာၻအျမင့္ဆံုး ရပ္ေတာ္မူ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းရိွရာ ဘာသူေဂဖ့္ တြင္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္တို႔ ဘုရားပြဲေတာ္ ကာလ (မေလးရွား သည္ OIC အမာခံ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။)

    အေရွ႕ အာဖရိက၊ မေလးရွား ႏွင့္ ကမၻာ့မြတ္စလင္မ္ အမ်ားဆံုး ႏုိင္ငံတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံ မ်ားကိုၾကည့္ပါ။ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ဘယ္မြတ္စလင္မ္ စစ္တပ္မွ အဲဒီႏုိင္ငံေတြကို မေရာက္ရွိခဲ့ပါ။ အဲဒီေဒသက လူမ်ိဳးစုေတြကို အစၥလာမ္ဘာသာကို လက္ခံရန္ မည္သူမွ် အင္အားမသံုးခဲ့ပါ။

    ဝါဆိုလျပည့္ေန႔ ကြာလာလမ္ပူျမိဳ႕ျမင္ကြင္း တရုတ္လူမ်ိဳး ဗုဒ္ဓဘာသာဝင္မ်ား (Photo-FB)
    ယေန႔တြင္ ကြာလာလမ္ပူတျမိဳ႕ထဲတြင္ ျမန္မာ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း (၅၀) ခန္႔ရိွေနျပီ ျဖစ္သည္။

    အစၥလာမ္ဘာသာမွာ အင္အားသံုးၿပီး သာသနာထဲ ဇြတ္ဝင္ခိုင္းဖို႔ ဘယ္လိုမွ်မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေျခခံအခ်က္ဟာ ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ထဲမွာ ပါရွိတဲ့ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ရဲ႕ ေအာက္ပါ အမိန္႔အရ သာပိုၿပီး ထင္ရွားေစပါတယ္။

    “—မည္သူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ကိုမွ် အစၥလာမ္သာသနာေတာ္တြင္း၌ ဝင္ေရာက္ရန္အတြက္ အတင္းအဓမၼ အႏုိင္အထက္ အလ်င္းမျပဳရ။ —“

    ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ က႑ေတာ္ ၂၊ စာပိုဒ္အမွတ္ ၂၅၆။

    အစၥလာမ္ဘာသာဟာ လူတို႔ရဲ႕ ထံပါး ဓါးမိုး၍ ျပန္႔ခဲ့တယ္ဆိုတာမွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဓါးဟာ သံႏွင့္ျပဳလုပ္ထားတာ မဟုတ္ပဲ မွန္ကန္မႈ၊ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္မႈ စတဲ့ Intellect ဆိုတဲ့ ဥာဏ္ပညာရဲ႕ ဓါးပဲျဖစ္ပါတယ္။ အစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕ သင္ၾကားမႈေတြဟာ လူေတြရဲ႕ အသိဥာဏ္တဲ့ ေလ်ာ္ညီတဲ့ ႏွလံုးသားက လက္ခံႏုိင္တဲ့ သဘာဝကို မဆန္႔က်င္ပဲ သဘာဝကို အသံုးခ်ၿပီး ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္႒ာနရဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းမႈကို ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္တဲ့ အတြက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

    အဲဒါေၾကာင့္လည္း အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ဟာ ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္မွာ အခုလို အမိန္႔ေပးထားပါတယ္။

    “——အသင္သည္ လူတို႔အား ဥာဏ္ပညာျဖင့္လည္ေကာင္း၊ ေကာင္းျမတ္ေသာ ဆုံးမၾသဝါဒျဖင့္ လည္းေကာင္း အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ ဘက္ေတာ္သို႔ ဖိတ္ေခၚပါေလ။ ထိုမွတပါး အသင္သည္ ၎တို႔အား အေကာင္းဆံုးနည္းျဖင့္ အေခ်အတင္ေျပာဆိုပါေလ—-“

    ကုရ္အာန္က်မ္းျမတ္ ကဏၭေတာ္ ၁၆၊ စာပိုဒ္အမွတ္ ၁၂၅။

    ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ Reader’s Digest ‘Almanac’ မွာ ေဆာင္းပါးတစ္ခုမွာ ကမၻာ့ဘာသာႀကီးမ်ားရဲ႕ တိုးတက္မႈ စာရင္းဇယားကို ၁၉၃၄ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္ အထိ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ကာလ အပိုင္းအျခား တစ္ခု ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေရးသားထားပါတယ္။ အဲဒီ ေဆာင္းပါးကိုပဲ ‘The Plain Truth’ မဂၢဇင္းမွာထပ္မံ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

    အဲဒီေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္ဘာသာဟာ ၂၃၅% တိုးတက္ခဲ့တဲ့ အတြက္ နံပါတ္ ၁ ေနရာ ရခဲ့ၿပီး ခရစ္ယာန္ဘာသာဟာ ၄၇% တိုးတက္ခဲ့ပါတယ္။

    အဲဒီ ႏွစ္၅၀ အတြင္း ဘယ္မြတ္စလင္မ္စစ္တပ္မွ စစ္ပြဲေတြျဖစ္ၿပီး သူတပါးႏုိင္ငံကို အင္အားသံုးၿပီး မြတ္စလင္မ္ထဲ မဝင္ခိုင္းခဲ့ပါ။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာသူမ်ားဟာ ႏွစ္ ၅၀ အတြင္း အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

    ဒီေန႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ လိမ္လည္ဝါဒျဖန္႔ေနတဲ့ၾကားက အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ႏွင့္ ဥေရာပမွာ အစၥလာမ္ဘာသာဟာ လက္ခံကိုးကြယ္ယံုၾကည္လာသူ အမ်ားဆံုးစာရင္းထဲမွာ ထိပ္ဆံုးမွာပါ။ အဲဒီႏုိင္ငံေတြမွာ ဒီေလာက္ အစၥလာမ္ဆန္႔က်င္ေရး ပိုစတာေတြတပ္ၿပီး တိုက္ခိုက္ေနတာေတာင္ သိန္း သန္းခ်ီၿပီး အစၥလာမ္ဘာသာကိုလက္ခံလာသူေတြတိုးလာေနတာ ဘယ္ဓါးနဲ႔ ၿခိမ္းေျခာက္ေနလို႔လည္း စဥ္းစားၾကည့္ရင္သိႏုိင္ပါတယ္။

    မေလးရွားႏုိင္ငံံမွာ မြတ္စလင္မ္ေတြရဲ႕ အေရအတြက္ဟာ စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕ ၅၅%သာရွိပါတယ္။ က်န္တာ တရုတ္ဗုဒၶဘာသာ၊ တရုတ္ခရစ္ယာန္၊ တမီလ္ဗုဒၶဘာသာ၊ တမီလ္ခရစ္ယာန္ စသျဖင့္ လူေတြ ႏွစ္သက္ရာကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ေပးထားသလို ဘယ္ဘာသာကိုမွ် ဘာမီဒီယာကိုမွ် သံုးစြဲၿပီးေစာ္ကားခြင့္မရွိပါဘူး။ မည္သည့္ဘာသာဝင္ကမွ် အမ်ိဳးေပ်ာက္မွာလည္း စိုးေၾကာက္မေနသလို လူဝင္မႈႀကီးႀကပ္ေရးလိုရုံးမွာေတာင္ “ေျမျမိဳ၍ လူမ်ိဳးမေပ်ာက္၊ လူျမိဳမွ လူမ်ိဳးေပ်ာက္မည္” ဆိုတဲ့စာတမ္း အစား “ယဥ္ေက်းပါ၊ တာဝန္ေက်ပါ၊ ၿပံဳးရႊင္စြာ အကူအညီေပးပါ” စတဲ့ စာတမ္းမ်ားႏွင့္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနေသာ လူယဥ္ေက်းမ်ားရဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို ျမင္ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

    နိဂံုးခ်ဳပ္အေနႏွင့္ Dr. Joseph Adam Pearson ဆိုတဲ့ ပညာရွင္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေျပာခဲ့တဲ့ စာပိုဒ္ေလး တစ္ခု တင္ျပခ်င္ပါတယ္။

    “ဒီေန႔ လူေတြဟာ အာရပ္ေတြလက္ထဲ တစ္ေန႔က်ရင္ ျႏဴကလီယားဗုန္းေရာက္သြားမွာကို စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ အမွန္ေတာ့ အဲဒီ လူေတြဟာ အျဖစ္မွန္ကို ယေန႔တိုင္ မရိပ္စားမိတာပါ။ အစၥလာမ္ဆိုတဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဗုန္းဟာ ကမၻာေပၚမွာ တမန္ေတာ္ျမတ္ မုဟမၼဒ္(peace be upon him) ေမြးဖြားလာတဲ့ေန႕ မွစၿပီး က်ေရာက္ၿပီးျဖစ္တယ္ ဆိုတာပါ။”

    လက္ေတြ႕အျဖစ္အပ်က္ကေလး တစ္ခုမွာ လူငယ္တစ္ဦး ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွာရွိေနစဥ္ လူမ်ိဳးေရးမုန္းတီးမႈ ျဖစ္လာေအာင္ Youtube ကေန ေစာ္ကားထားတာကို မေလးရွားႏုိင္ငံအတြင္းေရာက္တာႏွင့္ ေလဆိပ္မွာတင္ တရားဝင္ ဝန္ခ်ေတာင္းပန္ေစခဲ့ပါတယ္။

    ဒီလိုအေရးယူမႈမ်ိဳးေတြ အမွန္တကယ္လုပ္လာမယ္ဆိုရင္ ယုတ္မာလွတဲ့ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ေန အမုန္းဝါဒီမ်ားရဲ႕ တစ္နပ္စား အၾကံမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မွာျဖစ္သလို ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ားနည္းတူ တိုးတက္တဲ့လူ႔ေဘာင္သစ္ဆီသို႔ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္မွာျဖစ္ေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။

    Ref: Was Islam Spread by the sword? ; History of Islam ; Heroes and Hero worship.

    Mohammed Naeem FB စာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။

  • သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-အပိုင္း-၃ (ခလီဖြာ (Caliph) ႏွင့္ သာသနာျပန္႕ပြါးျခင္း)

    သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္-အပိုင္း-၃ (ခလီဖြာ (Caliph) ႏွင့္ သာသနာျပန္႕ပြါးျခင္း)

    ရဲရင့္သစၥာ

    စာမ်က္ႏွာ (၄၃) မွာေရးသားထားတာက-
    “မိုဟာမက္ကြယ္လြန္ေသာအခါတပည့္ျဖစ္သူ အဘူေဘကာရ္ကသူ၏ အ႐ိုက္ အရာကိုဆက္ခံ၏။ သူ႕လက္ထက္တြင္ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၏ ေျမာက္ ဘက္တြင္ ရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားကိုတိုက္ခိုက္ သိမ္းယူျပီး အစၥလမ္ထီးရိပ္ေအာက္သို႕ထပ္မံသြတ္သြင္း ႏိုင္ခဲ့ျပန္သည္။”

    တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ဟာ ေအဒီ (၆၃၂) မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ေၾကာင္း အထက္ မွာေရးသားခဲ့ပါတယ္။ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ကြယ္လြန္ျပီးေနာက္ အဗူဗကရ္ အဆြ္ ဆြိဒ္ဒီးက္ ဟာတမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ရဲ့ အ႐ိုက္ အရာကို ဆက္ခံတဲ့ ပထမဆုံး ခလီဖြာ (Caliph) အျဖစ္ကို ရရွိခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ Caliph သက္တမ္း ဟာ ၂၇ လခန္႕ဘဲ ရွိ ခဲ့ပါတယ္။ သူ႕သက္တမ္းမွာ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ လက္ထက္က စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ အခ်ိဳ႕ အာရပ္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြ ဟာ ပုန္ကန္ျခားနားလာခဲ့ျပီး အစၥလာမ္ဘာသာနဲ႕ မဒီနာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကို ထိပါး ေစာ္ကားလာခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ မ်ိဳးႏြယ္ စုေတြဟာ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ အျဖစ္ ခံယူလင့္ကစား၊ အစၥလာမ္သာသနာရဲ့ ပညတ္ခ်က္ ေတြကိုတရား ဝင္ျငင္းဆန္ခ်ိဳးေဖာက္ျပီး သာသနာကိုဖ်က္ဆီးလာၾကျပန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Caliph ဟာ မဒီနာစစ္တပ္ကို အသင့္ျပင္၊ ခါလိဒ္ဘင္န္ ဝလိဒ္ မည္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုအလံႏွင္းျပီး မဒီနာေျမာက္ပိုင္း ပုန္ကန္ျခားနားမႈေတြကို ႏွိမ္နင္းခဲ့ရပါတယ္။ မဒီနာစစ္တပ္ဟာ သာသ နာ ကို ပုံဖ်က္တဲ့ ပုန္ကန္သူေတြ နဲ႕မဒီနာျမိဳ႕ကို လုပ္ၾကံမည့္ ညြန္႕ေပါင္းအင္အား စု ေတြကို ႏွိမ္နင္း ျပီးေနာက္မွာေတာ့ အာေရဗ် ကြၽန္းဆြယ္တစ္ခုလုံးမွာ မဒီနာအုပ္ခ်ဳပ္မႈ အေျခခိုင္သြား ပါေတာ့တယ္။

    တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ရဲ့ အ႐ိုက္အရာကို ဆက္ခံတဲ့ ပထမဆုံး (Caliph) အဗူ ဗကရ္ရဲ့လက္ထက္မွာ အာေရဗ်တစ္ခြင္ကို မြတ္စ္လင္မ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သက္ေရာက္ ခဲ့ေပမဲ့၊ခရစ္ယ်ာန္ဘာသာဝင္ေတြနဲ႕ဂ်ဴးဘာသာဝင္ေတြကို၎တို႕ဘာသာ အေလ်ာက္ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ျပဳခဲ့ေၾကာင္း University of Chicago က အေရွ႕တိုင္း သမိုင္းပါေမာကၡၾကီး Fred M. Donner က သူ႕ရဲ့ Muhammed and the Believers စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ (၁၀၁) မွာ ဆိုထားပါတယ္။

    တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ နဲ႕ Caliph ေတြရဲ့ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သမိုင္းေတြကို ေလ့လာမယ္ဆိုရင္အဲဒီေခတ္ အဲဒီအခ်ိန္က အာေရဗ် ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရွိတဲ့အင္ပါ ယာၾကီးေတြ (Empires) နဲ႕ႏိုင္ငံေရးျခိမ္းေခ်ာက္မႈ (political threat)၊ စစ္ေရးျခိမ္း ေခ်ာက္မႈ (military threat) ေတြ ကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားလို႕မရပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္ မွာ မဒီနာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အၾကီးအက်ယ္ျခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ အင္အားၾကီး အင္ပါ ယာၾကီး (၂)ခု ရွိခဲ့ပါတယ္။ အာေရဗ် အေရွ႕ေျမာက္ဖက္မွာ Sassanian/ Sassanid လို႕ေခၚတဲ့ ပါရွန္းအင္ပါယာနဲ႕ေျမာက္ဖက္မွာ Byzantine လို႕ေခၚတဲ့ အေရွ႕ေရာမ အင္ပါယာေတြပါ။ အဲဒီအင္ပါယာၾကီးေတြရဲ့  ျခိမ္းေျခာက္မႈေၾကာင့္ အာရပ္မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ဟာ အရဲစြန္႕ျပီး အဲဒီအင္ပါယာၾကီးေတြနဲ႕ ရင္ဆိုင္ရင္း တစ္ျဖည္းျဖည္းနဲ႕ေအာင္ျမင္ လာတာျဖစ္ပါတယ္။ က်မ္း အလြန္ေလးသြားမွာစိုးလို႕ အဲဒီ သမိုင္းေတြကို အေသးစိတ္ ဒီမွာေရးမျပေတာ့ပါဘူး။ တကယ္သိခ်င္ရင္၊ တကယ္ မ “အ” ခ်င္ရင္ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္က်သာ ေလ့လာၾကည့္ ပါေတာ့လို႕ ရိုေသ စြာ အားေပးတိုက္တြန္းအပ္ပါတယ္။

    ဘိုင္ဇန္တင္း (Byzantine) အင္ပါယာရဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ဆီးရီးယားနဲ႕အီဂ်စ္မွာရွိတဲ့ ခရစ္ယ်ာန္ဘာသာဝင္ေတြ ၊ စတ္စနီယန္း ပါရွန္း အင္ပါယာ မွာရွိတဲ့ဇို႐ိုအက္စတာ ဘာသာဝင္ေတြဟာအစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြ အျဖစ္ကို ၎ တို႕ဆႏၵအေလ်ာက္ေရာက္ရွိခဲ့ တာျဖစ္ေၾကာင္း၊အဓမၼသြတ္သြင္းျခင္းခံရတာ မဟုတ္ ေၾကာင္း University of Cambridge မွ ကထိက တစ္ဦးျဖစ္သူ Reynold A. Nicholson က သူ႕ရဲ့ “A Literary History of the Arabs” စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ (၁၈၄) မွာ အခိုင္အမာကို ေရးသားထားပါတယ္။

    Caliph ေတြဟာအျခားဘာသာဝင္ေတြကိုအတင္းအဓမၼအစၥလာမ္ ဘာသာ ထဲသြတ္သြင္းခဲ့ျခင္းမရွိရုံမက၊အျခားဘာသာသာသနာရဲ့ဘာသာေရး အေဆာက္အဦး ေတြကိုပါ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖို႕ ေသာကၾကီးခဲ့ပါ ေသးတယ္။ ဥပမာအေန နဲ႕- ဒုတိယ Caliph ၾကီး အုမရ္အိဗ္ႏုအလ္ခသ္သားဗ္ ဟာ ေဂ်႐ုစလင္မ္ ျမိဳ႕ကို ေရာက္ ေတာ့ မြန္းလြဲဝတ္ျပဳခ်ိန္က် ေရာက္ေနပါတယ္။ ေဂ်႐ုစလင္မ္ျမိဳ႕ရဲ့ သာသနာ ပိုင္ Patriarch ခရစ္ယ်ာန္ဘုန္းေတာ္ၾကီးဟာ Caliph အေနနဲ႕ရွင္ျပန္ထေျမာက္ျခင္း ဘုရားေက်ာင္း (Church of the Resurrection) / (Church of the Holy Sepulchre) မွာ မြန္းလြဲဝတ္ျပဳႏိုင္ေၾကာင္း ကမ္းလွမ္းခဲ့ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ Caliph ဟာ ဘယ္ေလာက္ေသာကၾကီးခဲ့သလဲ ဆိုရင္၊ အကယ္၍သာ အဲဒီ ခရစ္ယ်ာန္ ဘုရားေက်ာင္း မွာသူဝတ္ျပဳလိုက္ရင္ ေနာင္လာေနာက္သား အခ်ိဳ႕က ဒီေနရာဟာ တို႕Caliph အလႅာဟ္ကိုဦးခ်ခဲ့ တဲ့ေနရာဘဲလို႕ အျမတ္တႏိုးမွတ္ယူျပီး ခရစ္ယ်ာန္ ေတြရဲ့ ဘုရားေက်ာင္း ေနရာ မွာ ဗလီေဆာက္ လိုက္ၾကရင္ ခက္ရေခ်ရဲ့ လို႕ေတြးပူခဲ့ ျပီး ခရစ္ယ်ာန္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ရဲ့ ကမ္းလွမ္းဖိတ္ၾကားခ်က္ကို လက္မခံခဲ့ပါဘူး။ သူ ဟာ ဘုရားေက်ာင္း အျပင္ဖက္ အနီးအနား မွာဘဲ ဝတ္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒီ အေၾကာင္း ကို အဂၤလိပ္ လူမ်ိဳးသမိုင္း ဆရာ နဲ႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Edward Gibbon ကသူ႕ရဲ့ The Decline and Fall of the Roman Empire အတြဲ ၉၊ စာမ်က္ႏွာ (၁၆၂) မွာ မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။ Caliph အုမရ္ ဝတ္ျပဳခဲ့တဲ့ေနရာဟာ Mosque of Umar အမည္နဲ႕ ယေန႕တိုင္ Jerusalem ျမိဳ႕ Holy Sepulchre ဘုရားေက်ာင္း ေတာင္ဖက္အနီးမွာတည္ရွိေနပါတယ္။ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ လက္ထက္မွာ မကၠဟ္ ျမိဳ႕ကို ေသြးေျမတစ္စက္ မက်ဘဲ မြတ္စ္လင္မ္ေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခဲ့သလို၊ Great Prophet တစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ခရစ္ေတာ္ ဂ်ီးစတ္စ္ ခ႐ိုက္စ္ (Jesus Christ) သာသနာျပဳခဲ့ရာ ေဂ်႐ုစလင္မ္ ျမိဳ႕ကိုလည္း တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္ ရဲ့ ဒုတိယ Caliph လက္ထက္မွာ ေသြးေျမတစ္စက္မက်ဘဲ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

    အထက္မွာ စတိသေဘာတင္ျပခဲ့တဲ့ သမိုင္းအစစ္အမွန္ေတြက ဘယ္အခ်က္ကိုေရာင္ျပန္ဟပ္ျပေနသလဲ ဆိုရင္ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ရဲ့ အ႐ိုက္အရာ ကိုဆက္ခံခဲ့ တဲ့ အစၥလာမ္ ဘာသာရဲ့ Caliphေတြဟာ အျခားတိုင္းႏိုင္ငံေတြကို ထီးေအာက္ သြင္းေရးဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ၾကီးနဲ႕တိုက္ခိုက္သိမ္း ပိုက္ျပီးအစၥလာမ္ထီးရိပ္ေအာက္ ကိုသြင္းခဲ့တာမဟုတ္ဘူး ဆိုတာ။

    ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္ [မင္းၾကီးအေသာက ႏွင့္ ေယာနက-အာဖဂန္ ႏွင့္ အစၥလာမ္-အာဖဂန္မင္းႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ]

    အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့

    ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္