Tag: IslamicArt

ဧျပီ ၂၉ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
.ေဆြမြန္ေရးသားသည္။

ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ အစၥလာမ့္ လက္ေရးလွ Calligraphy အတတ္ပညာရပ္ (သို႔) အစၥလာမ့္ယဥ္ေက်းမႈ၌သာ သီးသန္႔ထြန္းကားေနဆဲျဖစ္ေသာ လက္ေရးလွ Calligraphy အတတ္ပညာရပ္

လက္ေရးလွ Calligraphy အတတ္ပညာရပ္ကို Oxford Advanced Learners’ အဘိဓာန္မွာ Beautiful handwriting that you do with a special pen or brush / The art of producing this လို႔ ဖြင့္ပါတယ္။ အစၥလာမ့္လက္ေရးလွ အတတ္ပညာရပ္ကို အာရဗီလက္ေရးလွ အတတ္ပညာရပ္လို႔လည္း လူသိမ်ားၾကပါေသးတယ္။ တကယ့္ကို အႏုပညာေျမာက္ေအာင္ ေရးသားရတဲ့ ပညာရပ္ တစ္ခုျဖစ္သလို တစ္ခ်ဳိ႕စာလံုးေတြကို ေရးသားဖို႔ လနဲ႔ခ်ီၿပီး အခ်ိန္ေပးကာ ေရးဆြဲရပါတယ္။ အစၥလာမ့္ လက္ေရးလွ အတတ္ပညာရပ္ဟာ ကမၻာ့မြတ္ဆလင္မ္ အားလံုး လြယ္ကူစြာ ဖတ္တတ္ၾကတဲ့ အာရဗီစာလံုးေတြကိုပဲ အေျခခံကာ ေရးဆြဲသားရသလို ဖန္ဆင္းရွင္ အလႅာဟ္အရွင္ရဲ႕ အမည္နာမံေတာ္ေတြ၊ ဂုဏ္ေတာ္ေတြ၊ က်မ္းေတာ္ျမတ္ ကုရ္အာန္လာ က်မ္းခ်က္ေတြ၊ အစၥလာမ့္ယံုၾကည္ခ်က္ေတြ၊ ကဆြီဒါကဗ်ာေတြ၊ စကားပံုစတာေတြကို လက္ရာေျမာက္စြာ လက္ေရးသီးသန္႔နဲ႔ပဲ တီထြင္ေရးသားရပါတယ္။

အာရပ္၊ ပါရွန္၊ ေအာ္တိုမန္ လက္ေရးလွ အတတ္ပညာရပ္ေတြဟာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေတြရဲ႕ နံရံေတြ၊ မ်က္ႏွာက်က္ေတြကို အလွတန္ဆာဆင္ခဲ့ၾကတဲ့ အာရပ္အႏုပညာဒီဇိုင္းေတြနဲ႔ မ်ားစြာ ဆက္ႏြယ္လ်က္ရွိခဲ့ပါတယ္။ အစၥလာမ့္လက္ေရးလွ အတတ္ပညာရပ္ဟာ က်န္တဲ့အစၥလာမ့္ အႏုပညာလက္ရာေတြၾကားထဲမွာေတာ့ တကယ့္စြဲမွတ္အထင္ႀကီးစရာ ပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္ရတာက က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္က က်မ္းခ်က္ေတြကိုပဲ အေျခခံက်က်ေရးဆြဲမႈကို ထိန္းသိမ္း မူမပ်က္ေစတဲ့ အေၾကာင္းတရားေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရုပ္ပံုေတြနဲ႔ပံုေဖာ္တင္စားတဲ့ လက္ေရးလွအတတ္ပညာရပ္ဟာ အႏုပညာပံုေဖာ္ျခင္းတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ေခာတ္စားလာခဲ့ေပမယ့္လည္း ဘာသာေရးဆိုင္ရာ က်မ္းခ်က္ေတြကိုပဲ ရုပ္ပံုအေနနဲ႔ အဓိကထားကာ ေရးဆြဲေနၾကဆဲျဖစ္ပါတယ္။

အာရဗီလက္ေရးလွ စာလံုးပံုစံေတြဟာ သူတို႔အစျပဳရာၿမိဳ႕အမည္ေတြကို အစြဲျပဳၿပီး ကူဖစ္ပံုစံ၊ ကာလဘ္တီပံုစံ၊ ဟီဂ်ာဇီပံုစံ၊ ပါရွန္ပံုစံစသည္ျဖင့္ ခြဲျခားသလို တီထြင္ေရးသားသူေတြရဲ႕ အမည္ေတြကို အစြဲျပဳၿပီး ကာလယာကိုတာပံုစံ၊ ရီဟာနီပံုစံ၊ ဂဇ္လာနီပံုစံစသည္ျဖင့္ ကြဲျပားၾကပါေသးတယ္။

ကူဖစ္ပံုစံလက္ေရးလွစာလံုးေတြဟာ ရိုးရွင္းတယ္၊ ဂ်ီၾသေမႀထီပံုစံက်တယ္၊ ရိုးရွင္းတဲ့ ကာရံေတြကို ေရညီမ်ဥ္းေတြနဲ႔ ေရးသားေလ့ရွိပါတယ္။ သရစာလံုးေတြကို အနီေရာင္အစက္ေတြနဲ႔ ေရးၿပီး ဗ်ည္းေတြကို မ်ဥ္းတိုေတြနဲ႔ ဖတ္ရလြယ္ေအာင္ ခြဲျခားေပးပါတယ္။ တူနီးရွားႏိုင္ငံ၊ ကိုင္ရိုအန္ၿမိဳ႕က ဗလီႀကီးမွာ ကူဖစ္ပံုစံေရးထြင္းထားတဲ့ လက္ေရးလွစာလံုးေတြကို ျမင္ႏိုင္ေသးသလို ေရွးေဟာင္း ဒဂၤါးျပားေတြမွာလည္း ကူဖစ္လက္ေရးလွေတြကို ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ မဂ္ရီဗီ နဲ႔ အန္ဒလူစီ မူကြဲေတြဟာ အေကြ႔အေကာက္ေတြ ပိုမိုပါ၀င္တဲ့ ကူဖစ္လက္ေရးလွပံုစံကြဲေတြျဖစ္ပါတယ္။ ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ နဲ႔ အေထာက္အထားေတြကို ေရးသားၾကရာမွာ ပိုၿပီးေကြ႔ေကာက္မႈေတြပါ၀င္တဲ့ ကူဖစ္လက္ေရးလွေတြ အစားထိုး၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

နက္ရွ္ခ္လက္ေရးလွပံုစံကို ပါရွန္လူမ်ဳိးျဖစ္တဲ့ Ibn Muqla Shirazi (d. 939) က ၁၀ ရာစုႏွစ္မွာ ဦးေဆာင္စတင္ခဲ့ၿပီး သူ႔ရဲ႕ဆက္ခံသူေတြျဖစ္တဲ့ Ibn al-Bawwab (d. 1022) နဲ႔ Yaqut al-Musta’simi (d. 1298) တို႔က ပိုမိုေကာင္းမြန္ေအာင္ ျပဳျပင္ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။ နက္ရွ္ခ္လက္ေရးလွပံုစံဟာ ပိုၿပီး ေရးရ ဖတ္ရတာလြယ္ကူတဲ့အတြက္ အေစာပိုင္းကူဖစ္ပံုစံေတြထက္ လူႀကိဳက္မ်ားခဲ့ကာ တန္ဆာဆင္ယင္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြလည္း ပိုမိုပါ၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ နက္ရွ္ခ္လက္ေရးလွပံုစံဟာ ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ျပန္႔ႏွံ႔မႈအေကာင္းဆံုးျဖစ္ေနၿပီး ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ကို လက္ေရးလွေရးသားရာမွာ တရား၀င္ရံုးသံုးပံုစံျဖစ္ေနပါၿပီ။ ၁၇ ရာစုရဲ႕ အထင္ရွားဆံုးနက္ရွ္ခ္ လက္ေရးလွေရးဆြဲ သူကေတာ့ ေအာ္တိုမန္ လက္ေရးလွေရးဆြဲသူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဟာဖဇ္ အြတ္ဆမန္ပဲျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ လက္ေရးလွေရးဆြဲဟန္ေတြဟာ ယေန႔က်မ္းေတာ္ျမတ္ ကုရ္အာန္ပံုႏိွပ္ စာလုံးေတြရဲ႕ အေျခခံျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

တူလု႔တ္လက္ေရးလွပံုစံကေတာ့ အခက္အႏြယ္ေတြနဲ႔ ရွည္လ်ားလွတဲ့ ေထာင္လိုက္မ်ဥ္းေတြသံုးကာ ပိုမိုအားရွိတဲ့ဖက္ကို ယိမ္းခဲ့ပါတယ္။ တူလု႔တ္လက္ေရးလွပံုစံကို ၁၄ ရာစုကုန္ ၁၅ ရာစုဆန္းစကာလေတြမွာ မာမ္းလုက္မ်ဳိးႏြယ္ေတြက သံုးစြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ စြဲမက္စရာေကာင္းလွတဲ့ ဒီလက္ေရးလွပံုစံေတြဟာ တူရကီႏိုင္ငံက ဟူဆီရင္ နဲ႔ ဖူအတ္ဘာဆာေဒသေတြမွာ ရွင္သန္ေနဆဲပါ။

တာ၀္ကီလက္ေရးလွပံုစံဟာ အဘာဆစ္ဒ္ခါလီဖာေတြ လက္ထက္မွာ ေပၚေပါက္ထြန္းကားခဲ့ပါတယ္။ တရား၀င္ဥပေဒေတြကို ျပဌာန္းရာမွာ တရား၀င္သံုးစြဲခဲ့ၾကၿပီး ရွည္လ်ားလွတဲ့ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းႀကီးေတြ၊ က်ယ္ျပန္႔ကားလွတဲ့ အေကြ႔ပံုစံေတြနဲ႔တာ၀္ကီလက္ေရးလွပံုစံကေတာ့ အသံုးနည္းလ်က္ရွိေနပါတယ္။ ရစ္ကာအာလက္ေရးလွပံုစံကေတာ့ တာ၀္ကီလက္ေရးလွပံုစံရဲ႕ေသးငယ္တဲ့မူကြဲပံုစံတစ္မ်ဳိးပါ။

၁၇ ရာစုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ပိုမိုၿပီးအေကြ႔အေကာက္ေတြနဲ႔ တန္ဆာဆင္ယင္ထားတဲ့ အာရဗီလက္ေရးလွ စာလံုးပံုစံေတြဟာ တူရကီ နဲ႔ ပါရွန္းေျမေတြမွာ ထြန္းကားလာခဲ့ျပန္ပါတယ္။ နာစ္တာလစ္က္လက္ေရးလွပံုစံ၊ ရွီကားစ္တက္လက္ေရးလွပံုစံစသည္ျဖင့္ ပံုစံကြဲေတြ ရွိခဲ့ၿပီး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေတြရဲ႕ ၀င္ေပါက္ေတြမွာ တန္ဆာဆင္ယင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီ၀န္နီလက္ေရးလွပံုစံေတြဟာ ေအာ္တိုမန္တူရကီေတြ ၁၇ ရာစုက သံုးခဲ့တဲ့ ပံုစံျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္ျပည္မွာေတာ့ ဆီနီလို႔ေခၚတဲ့ အာရဗီလက္ေရးလွ ပံုစံကြဲတစ္မ်ဳိး ေပၚေပါက္ ထြန္းကားခဲ့တာကို ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ၾကပါေသးတယ္။

လက္ေရးလွ Calligraphy အတတ္ပညာရပ္ဟာ မြတ္ဆလင္မ္ေတြရဲ႕ ကမၻာမွာ အစၥလာမ့္အႏုပညာရပ္တစ္ခုအေနနဲ႔ ထြန္းေတာက္ထင္ရွားေနဆဲျဖစ္သလို စာလံုးတစ္လံုးနဲ႔ တစ္လံုး ကူးယွက္ႏြယ္ကာ ေရးသားျပသတဲ့ လက္ေရးလွ အတတ္ပညာရပ္ဟာ ေခတ္ အဆက္ဆက္က ျမင္ရသူတိုင္းကို အာရဗီ ဘာသာစကားကို မတတ္ေျမာက္ေစကာမူ သူ႕ရဲ႕ ခမ္းနားႀကီးက်ယ္နက္နဲမႈေတြ၊ လွပႏူးညံ့မႈေတြနဲ႔ ဖမ္းစားေနဦးမွာ အမွန္ပဲျဖစ္ပါေတာ့တယ္။

ေဆြမြန္
၂၇ ဧၿပီ ၂၀၁၄