ၾသဂုတ္ ၆၊ ၂၀၁၉
M-Media
ပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဦးပိုင္ လီမိတက္ (MEHL) ပိုင္ ဆာလ္ဖ်ဴရစ္အက္ဆစ္စက္႐ံု
-ျမန္မာစစ္တပ္က ဦးစီးလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ၊ အဲဒါေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေနတဲ့ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ လုပ္ငန္းေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း စစ္တပ္ရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန ပံ့ပိုးကူညီေပးေနသလို ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို အေရးယူဖို႔ ကုလ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးေကာ္မရွင္က ႏိုင္ငံတကအသိုင္းအဝိုင္းကို တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းက ႐ိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေတြ အပါအ၀င္၊ တိုင္းရင္းသားေတြ၊ လူနည္းစုေတြအေပၚ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြအတြက္ အခ်အလက္ရွာေဖြဖို႔ ကုလကဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕က မေန႔မွာ အစီရင္ခံစာေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီအစီရင္ခံစာမွာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးကို စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေခတ္အဆက္ဆက္ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားၿပီး၊ စစ္တပ္ပိုင္လုပ္ငန္းနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ကုမၸဏီေတြဟာ ႏိုင္ငံအတြင္းက လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းက ပံ့ပိုးေပးေနသလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေထာက္ျပထားပါတယ္။
“ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ လုပ္ငန္းေတြကေန စစ္တပ္က ရရွိေနတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ေတြဟာ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို လက္လြတ္ေျခလြတ္ လုပ္ေဆာင္ေနတာကို တြန္းအားေပးလို ျဖစ္ေနပါတ” လို႔ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ျပင္သစ္၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ ေဟာင္ေကာင္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေတြက လုပ္ငန္းေတြအပါအ၀င္ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီ ၅၉ ခုအေၾကာင္းကို အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အစၥေရး၊ အိႏၵိယ၊ ေတာင္ကိုရီးယားနဲ႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတို႔က ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းေတြအပါအ၀င္ အနည္းဆံုး ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီ ၁၄ ခုေလာက္က ျမန္မာစစ္တပ္ကို လက္နက္ေတြ ေရာင္းခ်ေနတယ္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။
လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထား
ကုလရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ စစ္တပ္ပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီး ၂ ခုျဖစ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ စီးပြားေရးဦးပိုင္ လီမိတက္ (MEHL) နဲ႔ ျမန္မာစီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း (MEC) တို႔ရဲ႕ တည္ေဆာက္ပံုေတြ စီးပြားေရးကြန္ယက္ ျဖန္႔က်က္ထားပံုေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ အပါအ၀င္ လက္ရွိ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အရင္က စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းေတြ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ အဲဒီ လုပ္ငန္းႀကီး ၂ ခုဟာ ေက်ာက္စိမ္း၊ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕နဲ႔ ႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက၀င္ေငြရတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေပါင္း ၁၂၀ ေလာက္ကို လုပ္ကိုင္ေနတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။
အက်ိဳးအျမတ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရေနတဲ့ အဲဒီလုပ္ငန္းေတြဟာ အရပ္သားအစိုးရရဲ႕ ေစာင့္ၾကည့္ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ မရွိဘဲ၊ စစ္တပ္ရဲ႕ က်ဴးလြန္မႈေတြကို ဒီအက်ိဳးအျမတ္ေတြက တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန အေထာက္အကူျဖစ္ေစေၾကာင္းလည္း အစီရင္ခံစာမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။
စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ သူတို႔က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကေန လြတ္ေျမာက္ေန႐ံုသာမကဘဲ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈကို ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးလုပ္ေနေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ကို လိုခ်င္ရင္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ စစ္တပ္က ႀကီးႀကီးမားမား ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ေနမႈကို အနည္းဆံုးျဖစ္ေအာင္၊ စစ္တပ္ကို အရပ္သားအစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ေရာက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္းလည္း ကုလ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ျပည္ပလုပ္ငန္းမ်ားလည္း တာ၀န္မကင္း
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ကစလို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ကို လက္နက္ေရာင္းခ်ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီ ၁၄ ခုကို အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားၿပီး၊ ဒီလို ေရာင္းခ်မႈေတြကို လံုး၀ ပိတ္ပင္ႏိုင္ေရး ေဆာင္ရြက္ဖို႔လည္း ကုလလံုျခံဳေရးေကာင္စီကို တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢ ကေနဒါနဲ႔ ၾသစေတးလ်တို႔က ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြ လုပ္ထားပါတယ္။
အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ကေတာ့ တကယ္တမ္း ထိေရာက္ဖို႔ဆိုရင္ ပိုၿပီးထိေရာက္တဲ့ အေရးယူမႈ၊ ျမန္မာစစ္တပ္က ပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းအုပ္စု ၂ ခု၊ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံေတြက သီးျခား ပစ္မွတ္ထားအေရးယူတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳး လိုအပ္တယ္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာမွာ အၾကံျပဳထားပါတယ္။
အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္တဲ့ မာဇူကီ ဒါ႐ုစ္မန္က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရး
လက္ဝါဒႀကီးအုပ္ခံရမႈကေန ကင္းလြတ္ေရးအတြက္ စစ္တပ္နဲ႔ကင္းတဲ့ လုပ္ငန္းေတြမွာ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ဖို႔ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကို တိုက္တြန္းတာ၊ စစ္တပ္ပိုင္လုပ္ငန္းေတြကို ပိတ္ဆို႔အေရးယူတာေတြကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းက ေဆာင္ရြက္သင့္တယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ပါတယ္။
“ဒါဟာ သဘာ၀သယံဇာတ အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစဖို႔ အားေပးရာေရာက္သလို၊ ျပည္သူလူထုအေပၚ တာ၀န္ခံမႈရွိေစေရး၊ တန္းတူညီမွ်ျဖစ္ေရးနဲ႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရး အကူအညီေပးရာလည္း ေရာက္ပါတယ္”
Ref: DW, hrw.org
