News @ M-Media

Tag: Minority In Myanmar

  • စစ္တပ္က ရခိုင္ရြာသားမ်ားကို ဖမ္းဆီးထားစဥ္ က်ဴးလြန္မႈမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင္း ကုလတာ၀န္ရွိသူမ်ား ထုတ္ျပန္

    စစ္တပ္က ရခိုင္ရြာသားမ်ားကို ဖမ္းဆီးထားစဥ္ က်ဴးလြန္မႈမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင္း ကုလတာ၀န္ရွိသူမ်ား ထုတ္ျပန္

    စက္တင္ဘာ ၄၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    ရေသ့ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မွ ဗံုးမွန္ထားသည့္ ေနအိမ္တစ္လံုး (Photo credit – AFP)

    -ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ မတည္ၿငိမ္မႈေတြအတြင္း အစိုးရစစ္တပ္ဟာ အရပ္သားေတြကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းၿပီး ႏွိပ္စက္တာ၊ မိသားစုနဲ႔ ေတြ႕ခြင့္မေပးတာေတြတာ ရွိတဲ့အတြက္ စိုးရိမ္မိတယ္လို႔ ကုလ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူ ၃ ဦးက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္းဟီးလီ၊ ကုလ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ံုးက တာ၀န္ရွိသူေတြျဖစ္တဲ့ အဂ္နက္စ္ ခ်ာလာမဒ္နဲ႔ နီလ္စ္ မဲလ္ဇာတို႔က ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ မေန႔မွာ ေၾကျငာခ်က္တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာပါ။

    ေၾကျငာခ်က္ဟာ ကုလကိုယ္စားမဟုတ္ဘဲ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို သူတို႔ ၃ ဦး သီးသန္႔ ထုတ္ျပန္တာလို႔ ဆိုပါတယ္။

    မၾကာေသးမီကာလအတြင္း ရခိုင္အမ်ိဳးသားေတြနဲ႔ ေယာက္်ားေလးငယ္ေတြ အမ်ားအျပား အၾကမ္းဖက္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရၿပီး ဘယ္သူနဲ႔မွလည္း ေတြ႕ခြင့္မေပးေၾကာင္း၊ ထိန္းသိမ္းစဥ္အတြင္း ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံရတာေတြလည္းရွိေၾကာင္း ေၾကျငာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    “ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းၿပီး ဘယ္သူနဲ႔မွ ေတြ႕ခြင့္မေပးတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို ခ်က္ျခင္း ရပ္တန္႔ပစ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ AA နဲ႔ ပတ္သက္တယ္ဆိုတဲ့ စြဲခ်က္နဲ႔ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ ညႇင္းပမ္းမႈေတြ၊ လူမဆန္တဲ့ အျပဳအမူေတြ လုပ္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ၊ ဖမ္းဆီးခံရစဥ္ ေသဆံုးမႈေတြ၊ ဖိအားေပးၿပီး ထြက္ဆိုခိုင္းတာေတြ အတြက္လည္း လြတ္လပ္ၿပီး ယံုၾကည္ရေလာက္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ိဳး လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ က်ဴးလြန္သူေတြ အားလံုးကိုလည္း အေရးယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္”

    AA နဲ႔ ပတ္သက္တယ္လို႔ဆိုကာ ဖမ္းဆီးထားမႈအတြင္း အနည္းဆံုး ၁၅ ဦး ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ဒါနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြကိုလည္း လူ႕အခြင့္အေရး တာ၀န္ရွိသူေတြက ရရွိထားတယ္လို႔ ေၾကျငာခ်က္မွာ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    ႐ိုဟင္ဂ်ာလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ARSA က ရဲကင္းစခန္းေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္က ျပဳလုပ္တဲ့ စစ္ဆင္ေရးေတြအတြင္း တရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ ညႇင္းပမ္းမႈေတြ၊ အုပ္စုဖြဲ႕ အဓမၼက်င့္မႈေတြ၊ ရြာလံုးကၽြတ္ မီး႐ႈိ႕မႈေတြ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ ထြက္ေပၚလာၿပီးကတည္းက ရခိုင္ျပည္နယ္က လူ႕အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက အာ႐ံုစိုက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ကုလ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြရဲ႕ မေန႔ကထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ဖမ္းဆီးမႈကို ခံခဲ့ရတဲ့ ရခိုင္ရြာသားေတြ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံရမႈအခ်ိဳ႕ကို ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    ဖမ္းဆီးခံရစဥ္ ေသဆံုးသြားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ထားတဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ရလဒ္ေတြကို အမ်ားျပည္သူထံ ခ်ျပသြားဖို႔၊ က်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူဖို႔လည္း ေၾကျငာခ်က္မွာ တိုက္တြန္းထားပါတယ္။

    Ref: AFP

  • ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အဖိုးတန္ပယင္းေက်ာက္မ်ား တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ေမွာင္ခိုထြက္ေန

    ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အဖိုးတန္ပယင္းေက်ာက္မ်ား တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ ေမွာင္ခိုထြက္ေန

    ၾသဂုတ္ ၃၀၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    -ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းက ပယင္းေက်ာက္ထြက္ရွိရာ ေနရာေတြကို အစိုးရစစ္တပ္က သိမ္းယူၿပီး တရားမ၀င္ထုတ္ေရာင္းေနတယ္လို႔ ေဒသတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြက ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

    ကခ်င္ျပည္နယ္မွာရွိေနတဲ့ အဲဒီ ပယင္းေက်ာက္တြင္းေတြဟာ အေမႊးပါ ဒိုင္ႏိုေဆာ အၿမီးေတြ၊ ငွက္ေတြ၊ ဖြတ္ေတြ၊ ဖားေတြနဲ႔ အျခား ေက်ာ႐ိုးမဲ့ သတၱဝါေတြ အပါအ၀င္ ႏွစ္ေပါင္း ၉၉ သန္းေလာက္ သက္တမ္းရွိၿပီး သိပၸံဆိုင္ရာ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ႐ုပ္ႂကြင္းေတြ တည္ရွိရာေနရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

    အဲဒီ ႐ုပ္ႂကြင္းေတြကို စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ တူးယူကာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ေမွာင္ခိုထုတ္ၿပီး ယူနန္ျပည္နယ္အေနာက္ပိုင္း Tengchong ၿမိဳ႕က ေက်ာက္ေစ်းကြက္မွာ ေရာင္းခ်ေနတယ္လို႔ လန္ဒန္အေျခစိုက္ သိပၸံမဂၢဇင္း New Scientist က ေမလမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

    ႐ုပ္ႂကြင္းေလ့လာသူေတြဟာ အဲဒီ ပယင္းေက်ာက္႐ုပ္ႂကြင္းေတြကို အဓိကထား ၀ယ္ယူၿပီး ႐ုပ္ႂကြင္းအသစ္ေတြအေၾကာင္း လတိုင္း စာတမ္းေတြ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီ ေရးသားၾကတယ္လို႔လည္း New Scientist က ဆိုပါတယ္။

    ပယင္းေက်ာက္တြင္းေတြရွိရာ ေဒသေတြဟာ ကခ်င္လက္နက္ကိုင္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က အဲဒီေနရာေတြကို တိုက္ခိုက္သိမ္းယူခဲ့ပါတယ္။

    တရားမ၀င္ ေက်ာက္တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို တားဆီးဖို႔နဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ ဒီလို သိမ္းယူရတာလို႔ ေျပာေပမယ့္ Hukawng ေတာင္ၾကားမွာ စစ္တပ္က တရားမ၀င္ ပယင္းေက်ာက္ တူးေဖာ္မႈကို ျပန္လည္ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ ကခ်င္အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Kachin Development Networking Group (KDNG) ရဲ႕ အစီရင္ခံစာအသစ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    Hukawng ေတာင္ၾကားဟာ အဖိုးတန္ ပယင္းေက်ာက္နဲ႔ ႐ုပ္ႂကြင္းေတြ ထြက္ရွိရာေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ ႐ုပ္ႂကြင္းနမူနာေတြကို ၀ယ္လိုအား ျမင့္လာတာေၾကာင့္ တူးၿပီးသားေတြ တ႐ုတ္ဖက္ေရာင္းခ်မႈကလည္း ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေၾကာင္း၊ ေရာင္းခ်မႈတန္ဖိုးဟာ တစ္ႏွစ္ကို ကန္ေဒၚလာ ၁ ဘီလီယံေလာက္ ရွိႏိုင္ေၾကာင္း KDNG က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    ပယင္းေက်ာက္ထြက္ရွိရာေဒသေတြကို စစ္တပ္က တိုက္ခိုက္သိမ္းယူမႈအတြင္း အရပ္သားေသဆံုးမႈေတြ၊ ေထာင္ေသာင္းခ်ီ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရမႈေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး၊ လက္ရွိ လူ ၃၀၀၀ ေလာက္ဟာ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြမွာ ေနထိုင္ေနရကာ စစ္တပ္ကလည္း အကူအညီေတြကို ပိတ္ပင္ထားတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    ထိခိုက္ခံစားခဲ့ရတဲ့ ေဒသတြင္းက လူ ၂၁ ဦးကို အေသးစိတ္ေမးျမန္းၿပီး အစီရင္ခံစာ ေရးသားထုတ္ျပန္တာလို႔ KDNG က ဆိုပါတယ္။ ပယင္းေက်ာက္တူးေဖာ္ ေရာင္းခ်မႈကို ရပ္တန္႔ဖို႔နဲ႔ ေနရပ္စြန္႔ခြာရသူေတြကို အိမ္ျပန္ခြင့္ေပးဖို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ကို KDNG က ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ဆက္မလုပ္ဖို႔၊ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီေတြ ဆက္ေပးဖို႔လည္း တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

    KDNG ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လန္ဒန္က ျမန္မာသံ႐ံုးကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ေပမယ့္လည္း ေျဖၾကားခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလို႔လည္း New Scientist ရဲ႕ ဒီကေန႔သတင္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    Ref: New Scientist

  • ျမန္မာစစ္တပ္ပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္မည္ဟု နာမည္ေက်ာ္ ဖက္ရွင္ကုမၸဏီမ်ား  ထုတ္ျပန္

    ျမန္မာစစ္တပ္ပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္မည္ဟု နာမည္ေက်ာ္ ဖက္ရွင္ကုမၸဏီမ်ား ထုတ္ျပန္

    ၾသဂုတ္ ၂၆၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    Photo credit – Nikkei Asian

    -ျမန္မာစစ္တပ္ လက္ေအာက္မွာရွိေနတဲ့ စက္မႈဇုန္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္မႈကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ နာမည္ႀကီး ဖက္ရွင္ကုမၸဏီေတြက ေျပာၾကားလိုက္ေၾကာင္း Nikkei Asian Review သတင္းဌာနက ဒီကေန႔မွာ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

    ေဟာင္ေကာင္အ၀တ္အထည္ ကုမၸဏီ Esprit က သူတို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ႏြယ္တဲ့ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုနဲ႔ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္မႈ ျဖတ္ေတာက္လိုက္ၿပီလို႔ ေျပာၾကားခဲ့သလို H&M နဲ႔ Bestseller တို႔ကလည္း အေျခအေနကို သံုးသပ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

    ႏိုင္ငံတကာ အ၀တ္အထည္ ကုမၸဏီေတြက သူတို႔ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုစာရင္းကို ခ်ျပထားရာမွာ နာမည္ႀကီး တံဆိပ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ခ်ဳပ္ေပးေနတဲ့ စက္႐ံုေတြဟာ စစ္တပ္ ဦးပိုင္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းစု MEHL က ပိုင္ဆိုင္တဲ့ စက္မႈဇုန္ ၂ ခုမွာ ရွိေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအတြက္ အခ်က္အလက္ရွာေဖြဖို႔ ကုလက ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕ဟာ ၾသဂုတ္လအေစာပိုင္းက အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္က ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့ ဧရာမ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစု ၂ စုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးပိုင္ လိမိတက္ MEHL နဲ႔ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း MEC တို႔အေၾကာင္းကို ဖြင့္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

    ေဆာက္လုပ္ေရး၊ ေက်ာက္စိမ္း၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ အာမခံလုပ္ငန္း၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္းေတြအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိက စီးပြားေရးလုပ္ငန္း စုစုေပါင္း ၁၂၀ ေက်ာ္ကို ဒီလုပ္ငန္းစု ၂ ခုက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတာျဖစ္ၿပီး ရရွိတဲ့ အက်ိဳးအျမတ္ေတြကလည္း စစ္တပ္ရဲ႕ က်ဴးလြန္မႈေတြကို ပံ့ပိုးေပးသလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕က ဆိုပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းစု ၂ ခုဟာ ျပည္တြင္းက ခ႐ိုနီကုမၸဏီ အနည္းဆံုး ၂၇ ခုနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရွိေနတယ္ဆိုတာ ကုလက ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။

    ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ဖို႔လည္း ကုလက တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

    ဖက္ရွင္ကုမၸဏီမ်ား


    Photo credit – Nikkei Asian

    Next၊ Bestseller၊ H&M၊ Marks & Spencer၊ C&A နဲ႔ Esprit တို႔လို ဖက္ရွင္ကုမၸဏီေတြ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္စက္႐ံုေတြဟာ ဦးပိုင္လုပ္ငန္းစုပိုင္ စက္မႈဇုန္ေတြျဖစ္တဲ့ ေငြပင္လယ္ စက္မႈဇုန္၊ ပ်ဥ္းမပင္ စက္မႈဇုန္ေတြမွာ တည္ရွိတာပါ။

    Esprit ကုမၸဏီက စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေငြပင္လယ္ စက္မႈဇုန္မွာရွိတဲ့ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္း Perfect Gains Garment Manufacturing နဲ႔ အဆက္အသြယ္ ခ်က္ျခင္းျဖတ္ေတာက္ေတာ့မယ္လို႔ Nikkei Asian ကို ေပးပို႔တဲ့ အီးေမးလ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    အရင္တုန္းက ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္မႈရွိတာကို မသိတဲ့အတြက္ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

    H&M ကေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ကုလအစီရင္ခံစာပါ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို သံုးသပ္ေနၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုကာ ကုလ၊ ဥေရာပသမဂၢတို႔ရဲ႕ အၾကံျပဳခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း၊ ဒီကိစၥကို ေသေသခ်ာခ်ာ စံုစမ္းေနၿပီး သင့္ေလ်ာ္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    လူ႕အခြင့္အေရးကို အေလးထားျမႇင့္တင္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ျဖစ္ေရးအတြက္ ဥပေဒအရ ရွိေနတဲ့ တာ၀န္ ၀တၱရားေတြကို အျပည့္အ၀ လိုက္နာသြားမယ္လို႔လည္း H&M က အီးေမးလ္မွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

    BestSeller ကလည္း ကုလရဲ႕ အစီရင္ခံစာပါ အခ်က္အလက္ေတြကို သံုးသပ္ေနတယ္လို႔ ေျဖၾကားခဲ့ေၾကာင္း Nikkei Asian က ေဖာ္ျပၿပီး C&A ကေတာ့ ေမးျမန္းမႈကို ျပန္မေျဖဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

    Marks & Spencer ဟာ ျမန္မာစစ္တပ္ကပိုင္တဲ့ စက္မႈဇုန္ႏွစ္ခုက အထည္ခ်ဳပ္ စက္႐ံုေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္လုပ္ကိုင္ေနတာကို ေတြ႕ရသလို၊ ဦးပိုင္နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားကုမၸဏီ Pan-Pacific Co တို႔ ပူးတြဲပိုင္ဆိုင္တဲ့ Myanmar Wise-Pacific Apparel လုပ္ငန္းနဲ႔လည္း အဆက္အသြယ္ ရွိေနပါတယ္။

    Wise-Pacific နဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျဖတ္လိုက္ေၾကာင္း Marks & Spencer က ထုတ္ျပန္ခဲ့ေပမယ့္ ဘယ္တုန္းက ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖတ္လိုက္လဲဆိုတဲ့ ေမးျမန္းမႈကို မေျဖဘူးလို႔ Nikkei Asian က ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    အခုလအေစာပိုင္းက ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီ Newtec က သူတို႔ဟာ MEC နဲ႔ အဆပ္အစပ္ရွိတဲ့ Mytel နဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္မႈကို ျဖတ္ေတာက္ခဲ့တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

    ျမန္မာ့ စီးပြားေရးဦးပိုင္ လိမိတက္ MEHL ကေတာ့ ေမးျမန္းမႈကို ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလို႔ Nikkei Asian က ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းကို စီမံေနတဲ့ အဖြဲ႕ကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္နဲ႔ ဒုတိယ ကာကြယ္ကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး စိုး၀င္းတို႔က ဦးေဆာင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

    သူတို႔ ၂ ဦးစလံုးဟာ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအရ စစ္ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္မႈအတြက္ တာ၀န္ရွိသူေတြလို႔ ကုလက သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံအတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးကို ဆိုးဆိုးရြားရြား ခ်ိဳးေဖာက္မႈအတြက္လည္း ကုလရဲ႕ ပိတ္ဆို႔မႈကို ခံထားရပါတယ္။

    Ref: Nikkei Asian Review

  • လူလုပ္စက္အျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္သုို႔ ေရာင္းစားခံေနရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား

    လူလုပ္စက္အျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္သုို႔ ေရာင္းစားခံေနရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား

    ၾသဂုတ္ ၁၉၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    တ႐ုတ္မယားအျဖစ္ ေရာင္းစားခံလိုက္ရသည့္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ ညိဳ

    -ဘယ္ေရာက္ခဲ့လဲဆိုတာ သူမ မသိသလို၊ စကားလည္း မတတ္ပါဘူး။ သူမဟာ အသက္ ၁၆ ရြယ္သာ ရွိပါေသးတယ္။

    ဖုန္းထဲက ဘာသာျပန္ ေဆာ့ဖ္ဝဲရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္က ‘ငါ နင့္ေယာက်ၤား’ လို႔ ေျပာတာကို သူမ သိခဲ့ရတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးသားရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈကိုလည္း သူမ ခံစားခဲ့ရပါတယ္။

    သူမကေတာ့ ‘ညိဳ’ ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရွမ္းေတာင္တန္းေဒသရဲ႕ ရြာတစ္ရြာက ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္တယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ိဳးလဲလို႔ ေကာင္းေကာင္းမသိခင္မွာပဲ ကိုယ္ေတြ႕ၾကံဳခဲ့ရပါတယ္။ ၉ ရက္သားအရြယ္ သူမရဲ႕ သမီးငယ္က အေမႊးေရးေရးေလးေတြနဲ႔ လံုး၀ တ႐ုတ္မ်က္ႏွာေပါက္ျဖစ္ပါတယ္။

    “ႏႈတ္ခမ္းေတြကအစ သူ႕အေဖလိုပဲ” လို႔ ညိဳက ေျပာပါတယ္။

    “တ႐ုတ္ေပါ့”

    က်ိန္စာရြတ္သလို ေျပာလိုက္တာပါ

    တစ္အိမ္ေထာင္ ကေလးတစ္ေယာက္ ေပၚလစီေၾကာင့္ လူဦးေရေပါက္ကြဲမႈ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဂုဏ္ယူ၀င့္ႂကြားစြာ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္မိသားစုေတြက မိန္းကေလးကိုယ္၀န္ဆိုရင္ ဖ်က္ခ်တာ၊ သားေယာက်ၤားေလး ရဖို႔အတြက္ နည္းလမ္းေပါင္းစံု သံုးၾကတာေၾကာင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ၾကာတဲ့အခါမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ မိန္းကေလးေတြကို တစ္ျခားတိုင္းျပည္ေတြကေန ဓားျပတိုက္ရတဲ့အဆင့္ ျဖစ္လာပါတယ္။

    အဲဒီကေလးေတြဟာ အခုအခ်ိန္မွာ လူလားေျမာက္လာၾကၿပီး မ်ိဳးဆက္မဲ့သူေတြအျဖစ္ အေခၚခံလာရပါတယ္။ မဂၤလာေဆာင္ႏိုင္မယ့္ သတို႔သမီးရွားပါးၿပီး မိသားစုမ်ိဳးဆက္ ဆက္မထိန္းႏိုင္တာေၾကာင့္ပါ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ က်ား၊ မ မညီမွ်မႈ အျမင့္ဆံုးအခ်ိန္ ျဖစ္တဲ့ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာဆိုရင္ ေမြးဖြားႏႈန္းဟာ ေယာက်ၤားေလး ၁၂၁ ေယာက္မွာ၊ မိန္းကေလး ၁၀၀ သာ ရွိပါတယ္။

    ဒီလို အမ်ိဳးသမီးရွားပါးမႈ ျပႆနာကို ေက်ာ္လႊားဖို႔အတြက္ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသားေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြကို တင္သြင္းၾကားၿပီး တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဒါမ်ိဳးကို အဓမၼ လုပ္ေဆာင္တာမ်ိဳးအထိ ရွိလာပါတယ္။

    “တ႐ုတ္မယားလုပ္ဖု႔ိအတြက္ လူကုန္ကူးတာဟာ ရွမ္းျပည္မွာ အၿမဲလိုလို ျဖစ္ေနပါတယ္” လို႔ လား႐ႈိးၿမိဳ႕ လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕က အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဇာ္မင္းထြန္းက ေျပာပါတယ္။

    Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health နဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံက ကခ်င္ အမ်ိဳးသမီးအသင္းတို႔ရဲ႕ ေလ့လာမႈအရ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းကေန တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပည္နယ္တစ္ခုတည္းကို ပို႔ေဆာင္ကာ အဓမၼ လက္ထပ္ျခင္း ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ အေရအတြက္ဟာ ၂၁၀၀၀ ခန္႔ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း ရွမ္းကုန္းျမင့္ေပၚ မိုင္းရြယ္ၿမိဳ႕က ရြာငယ္ေလးတစ္ရြာဟာ စစ္တန္းလ်ား သာသာသာ ရွိၿပီး စစ္သားေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုေတြဟာ ညစ္ပတ္ေနတဲ့ လမ္းေတြေပၚက သြပ္မိုးတဲေလးေတြမွာ ေနထိုင္ရတာပါ။

    ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ေက်ာင္းၿပီးသြားတဲ့ေနာက္ ညိဳနဲ႔ သူမရဲ႕ အတန္းေဖာ္ ျဖဴတို႔ဟာ ဒီစစ္တန္းလ်ားမွာ
    ေထိုင္ရတာထက္ ပိုၿပီးအသက္႐ႈေခ်ာင္တဲ့ဘ၀မ်ိဳးကို ရရွိခ်င္လာၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အသက္ မျပည့္ေသးတာေၾကာင့္ အမည္လႊဲေတြနဲ႔ ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္သူ ေဒၚစန္းၾကည္ဆိုသူက အျခားရြာက ေဒၚႏွင္းေ၀ဆိုသူနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး တ႐ုတ္နယ္စပ္မွာ စားပြဲထိုးအလုပ္ရမယ္လို႔ ကတိေပးခဲ့ပါတယ္။

    ရြာထဲမွာ ေဒၚႏွင္းေ၀ရဲ႕ အိမ္က အေကာင္းဆံုး၊ အသာဆံုးမို႔ သူရဲ႕ စားပြဲထိုးအလုပ္အေၾကာင္းကလည္း တာသြားပါတယ္။

    “သူ႕ကို ကၽြန္မတို႔ ယံုခဲ့မိတာပါ” လို႔ လက္ရွိမွာ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ျဖဴက ေျပာပါတယ္။

    ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လရဲ႕ မနက္ပိုင္းတစ္ခုမွာ ဗန္ကားတစ္စီး မိုင္းရြယ္ကို ေရာက္ရွိလာၿပီး မိန္းကေလးငယ္ေတြကို ေခၚေဆာင္သြားပါေတာ့တယ္။ ေတာင္ေပၚလမ္းေၾကာင့္ ျဖဴတစ္ေယာက္ ကားမူးခဲ့ၿပီး ေဒၚစန္းၾကည္က ေဆး ၄ လံုး ေပးခဲ့ပါတယ္။ ပန္းေရာင္တစ္လံုး၊ အျဖဴေရာင္ ၃ လံုးပါ။

    ေဆးေသာက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျဖဴဟာ ရီေ၀ေ၀ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ သူမရဲ႕ လက္ေမာင္းမွာ တစ္ေယာက္ေယာက္က ေဆးလာထိုးတယ္လို႔လည္း သူမက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ႐ိုက္ထားတဲ့ ပံုမွာေတာ့ သူမဟာ မ်က္ႏွာမို႔ၿပီး မ်က္လံုးရီေ၀ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

    “ဒါေတြမျဖစ္ခင္တုန္းက ျဖဴဟာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္ၿပီး တက္ႂကြသူပါ။ ဒါေပမယ့္ သူ သတိမရေအာင္ သူတို႔က တစ္ခုခုလုပ္လိုက္ၿပီး အေသြးအသားကိုလည္း စားသံုးလိုက္ပါတယ္။ ႐ိုက္တယ္ႏွက္တယ္။ ဘ၀ပ်က္သြားတယ္ဆိုတာကိုေတာင္ သူမ မသိလိုက္ပါဘူး” လို႔ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚေအးဦးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    လက္ရွိမွာ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ ညိဳကေတာ့ ေဆးေသာက္ဖို႔ ျငင္းခဲ့ပါတယ္။ မွတ္ဉာဏ္က
    ရွင္းလင္းေပမယ့္ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတာ့ ရွိဆဲပါ။ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္က တည္းခိုခန္းေတြမွာ ကားရပ္တယ္။ သူတို႔အလုပ္လုပ္မယ့္ စားေသာက္ဆိုင္က မိုးႀကီးလို႔ ပိတ္လိုက္ရတယ္ဆိုတဲ့ ဇာတ္လမ္းကိုလည္း သူတို႔ ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ေလွေတြ၊ ကားေတြ ဆက္စီးခဲ့ရပါတယ္။

    ၁၀ ရက္ေလာက္ အဆင့္ဆင့္ သြားခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ စားေသာက္ဆိုင္မွာ အလုပ္လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ အေတြးဟာ ေရွ႕ဆက္ရမယ့္ သူတို႔ဘ၀မွာ ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔ ညိဳက ေျပာပါတယ္။ သူမနဲ႔ ျဖဴတို႔ဟာ ထြက္ေျပးဖို႔ ၂ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ႀကိဳးစားခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သြားရမွန္း မသိခဲ့ပါဘူး။ လူကုန္ကူးသမားေတြက သူတို႔ကို ျပန္ဖမ္းမိသြားၿပီး အခန္းထဲမွာ ေလွာင္ပိတ္ထားတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဖုန္းေတြကလည္း လိုင္းမမိပါဘူး။

    တ႐ုတ္စကားေျပာတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြက သူတို႔ကို လာၾကည့္ၾကတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က တစ္ေယာက္ကို ႀကိဳက္ၿပီး၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ေနာက္တစ္ေယာက္ကို ႀကိဳက္ၾကပါတယ္။

    “ေရာင္းစားခံလိုက္ရတယ္ဆိုတဲ့ အသိမ်ိဳး ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မ မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး” လို႔ ျဖဴက ေျပာပါတယ္။

    လူကုန္ကူးသမားတစ္ေယာက္က ကံေကာင္းတယ္လို႔ ျဖဴ႕ကို ေျပာပါတယ္။ သူ႕ကိုႀကိဳက္တဲ့ အမ်ိဳးသားေတြထဲက တစ္ဦးကို ေရြးခြင့္ေပးတယ္။ ဗိုက္ပူတစ္ေယာက္နဲ႔ လူအိုတစ္ေယာက္ကို ျဖဴက ျငင္းလိုက္ပါတယ္။ သူမ ငိုတဲ့အခါ လူကုန္ကူးသူက မငိုဖို႔နဲ႔ ခင္ပြန္းေလာင္းအတြက္ လွေနဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

    “ကၽြန္မ လက္မထပ္ခ်င္ဘူးလို႔၊ အိမ္ျပန္ခ်င္တယ္လို႔ ေျပာခဲ့တယ္” လို႔ သူမက ဆိုပါတယ္။

    အခုႏွစ္အတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ (Human Rights Watch) က ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကေန တ႐ုတ္ႏိုင္ငံထံ သတို႔သမီး လူကုန္ကူးမႈ ေနာက္ကြယ္က ေရခံေျမခံေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    “အလြယ္တကူ ၀င္လို႔ရတဲ့ နယ္စပ္၊ ႏွစ္ဖက္စလံုးက တာ၀န္ယူမႈမရွိတဲ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးအဖြဲ႕ စတာေတြက လူကုန္ကူးသမားေတြ ရွင္သန္ႀကီးထြားႏိုင္တဲ့ အေျခအေနတစ္ခုကို ျဖစ္ေစပါတယ္”

    တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ေရာက္သြားေပမယ့္ ညိဳေရာ ျဖဴပါ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့တာကို မမွတ္မိၾကေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီေနာက္ ခင္ပြန္းျဖစ္လာမယ့္ သူေတြနဲ႔ေတြ႕ကာ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ ကြဲသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ သေဘာတူမႈကိုယူၿပီး လက္ထပ္စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ထိုးရတာမ်ိဳးေတြလည္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ ရထားအၾကာၿပီးစီးၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သူမဟာ ေဘဂ်င္းကို ေရာက္လာခဲ့တယ္လို႔
    ျဖဴက ထင္ခဲ့ပါတယ္။ သူမကို ၀ယ္ယူခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားကေတာ့ အသက္ ၂၁ ႏွစ္အရြယ္ ယြမ္ဖိုင္း
    ျဖစ္ပါတယ္။

    ေဘဂ်င္းၿမိဳ႕ဟာ မီေရာင္းစံုေတြ၊ ဓာတ္ေလွကားေတြ အမ်ားအျပားရွိတဲ့ ၿမိဳ႕တစ္ခုပါ။

    “တိုက္ေတြျမင့္တာမ်ား ထိပ္ဆံုးကိုေတာင္ ကၽြန္မ မျမင္ရပါဘူး” လို႔ ျဖဴက ေျပာပါတယ္။

    သူ႕ခင္ပြန္း ယြမ္က ဖုန္းမွာပါတဲ့ ဘာသာျပန္ေဆာ့ဖ္ဝဲနဲ႔ စကားေျပာဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖဴက စကားေျပာဖို႔ ျငင္းဆိုပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တီဗီတစ္လံုးရွိတဲ့ အခန္းတစ္ခုထဲမွာ သူမ ေသာ့ပိတ္ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ညေနပိုင္းေတြမွာ ယြမ္က ၀င္လာၿပီး လက္ေမာင္းမွာ ေဆးထိုးကာ အဓမၼ လိင္ဆက္ဆံဖို႔ ႀကိဳးစားေလ့ရွိတယ္လို႔ သူမက ေျပာပါတယ္။

    “ထံုၾကင္သလို ကၽြန္မ ခံစားရတယ္။ ခ်ဥ္ေစာ္လည္း နံပါတယ္။ သူက ေဆးလိပ္ေသာက္တယ္”

    ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ေပ်ာ္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္လိုက္ရတယ္လို႔ ျဖဴက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီေတာ့မွ လက္ေမာင္းကို ေဆးထိုးတာ ရပ္သြားပါတယ္။ ေရွာ့ပင္းစင္တာတစ္ခုကို သူတို႔ သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ယြမ္က သူမေနာက္ကို တစ္ေကာက္ေကာက္လိုက္ၿပီး ေရခ်ိဳးခန္းေတာင္ အလြတ္မေပးပါဘူး။ ယြမ္ရဲ႕ အမစ္၊ သူမရဲ႕ ကေလး ၃ ေယာက္နဲ႔အတူ သူတို႔ ကစားကြင္းကို တစ္ေခါက္ ေရာက္ခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ခင္ပြန္းသည္က စီးစရာေတြ စီးခဲ့ေပမယ့္ ျဖဴကေတာ့ မစီးပါဘူး။

    မန္ဒရင္း စကားအခ်ိဳ႕ကိုလည္း ျဖဴက သင္ယူခဲ့ပါတယ္။

    “Bu ku le’ ဆိုတာက မငိုနဲ႔ ဆိုတာကို ေျပာတာ”

    ခင္ပြန္းျဖစ္သူရဲ႕ ဖုန္း password ကို သိေအာင္ လုပ္ထားလိုက္ၿပီး တစ္ည သူမူးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆိုရွယ္မီဒီယာ app ကေနတစ္ဆင့္ ျဖဴဟာ မိခင္ျဖစ္သူထံ ဖုန္းေခၚခဲ့ပါတယ္။

    “သမီးနဲ႔ေတြ႕ေတာ့ ေပ်ာ္လိုက္တာ။ ဒါေပမယ့္ သူက အရင္လို မဟုတ္ေတာ့သလိုပဲ။ အေမေရ – သမီးေတာ့ ေရာင္းစားခံလိုက္ရၿပီ – လို႔ သူက ေျပာပါတယ္” လို႔ မိခင္ျဖစ္သူ ေဒၚေအးဦးက ဆိုပါတယ္။

    ညိဳကေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ဘယ္ေနရာကို ေခၚေဆာင္ခံရသလဲဆိုတာ မသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္သူမက သိေအာင္လုပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ ပထမေတာ့ သူမေယာက္်ား ေဂါင္ဂ်ီဟာ သူမကို အခန္းထဲမွာ ပိတ္ေလွာင္ထားၿပီး အင္တာနက္ ေပးမသံုးဘဲ ႐ိုက္လည္း႐ိုက္ပါတယ္။

    ဒါေပမယ့္ ရက္ေတြၾကာလာတဲ့အခါမွာေတာ့ သူဟာ သူမကို ယံုၾကည္စျပဳလာၿပီး Wechat အပါအ၀င္ ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြကို အသံုးျပဳခြင့္ ေပးလာပါတယ္။

    ညိဳဟာ အရမ္းပိန္တဲ့အတြက္ ကေလးမေမြးႏိုင္မွာကို သူတို႔နဲ႔အတူေနတဲ့ ေဂါင္ဂ်ီရဲ႕ မိခင္က စိုးရိမ္လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသူေခၽြးမ အားရွိေအာင္လို႔ သူမဟာ ဆန္ျပဳတ္၊ ေခါက္ဆြဲျပဳနဲ႔ ေပါက္စီေတြ လုပ္ေႂကြးပါတယ္။

    “သူက အၿမဲတမ္း chi chi လို႔ ေျပာေနတာ” လို႔ ညိဳက ဆိုပါတယ္။ မန္ဒရင္း ဘာသာစကားနဲ႔ ‘စားစား’ လို႔ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။

    ဘယ္ေနရာလဲဆိုတာ သိႏိုင္မယ့္အရာေတြကို ညိဳက သူမရဲ႕ဖုန္းနဲ႔ လွ်ိဳ႕၀ွက္႐ိုက္ကူးခဲ့ပါတယ္။ ေဂါင္ရဲ႕ ဆိုင္ကယ္ေနာက္ကေန လိုက္စီးရင္း ႐ိုက္တာ၊ မိသားစုကားရဲ႕ ကားနံပါတ္ျပား၊ သူတို႔ေနတဲ့ ၂ ထပ္အိမ္ရဲ႕ ၀င္ေပါက္ေတြကို ႐ိုက္တာမ်ိဳးေတြပါ။ ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ ဗီဒီယိုေတြ ဓာတ္ပံုေတြကို သူမက geotag လည္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

    အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ သူမဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ဟီနန္ျပည္နယ္က ေရွာင္ခ်န္ခ႐ိုင္ကို ေရာက္ရွိေနတယ္ဆိုတာ သိလိုက္ရပါတယ္။ ဟီနန္ဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက လူေနအထူထပ္ဆံုး ျပည္နယ္ေတြထဲကတစ္ခုျဖစ္ၿပီး လူ သန္း ၁၀၀ ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူဦးေရရဲ႕ ၂ ဆေလာက္ ျဖစ္ပါတယ္။

    ၂၀၀၅ ခုႏွစ္က ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ဟီနန္ျပည္နယ္ဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ က်ား၊ မ အခ်ိဳးမညီဆံုး ျပည္နယ္ေတြထဲကတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆိုတာေတြကို ေတြ႕ခဲ့ရၿပီး မိန္းကေလး ၁၀၀ မွာ ေယာက္်ားေလး ၁၄၂ ေယာက္ ျဖစ္ေနတာပါ။ (တစ္ခ်ိဳ႕ မိန္းကေလးေမြးတဲ့သူေတြဟာ အာဏာပိုင္ေတြကို သတင္းပို႔ျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ တကယ့္အေရအတြက္ဟာ ဒီထက္ပိုၿပီး က်ဆင္းႏိုင္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လူဦးေရထိန္းခ်ဳပ္မႈ စည္းမ်ဥ္းေတြကို အခုအခ်ိန္မွာ ေလ်ာ့ေပါ့ေပးလိုက္ပါၿပီ)

    ေရွာင္ခ်န္ခ႐ိုင္ဟာ အရင္ကလည္း လူကုန္ကူးကာ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ေခၚသြင္းတဲ့သမိုင္း ရွိပါတယ္။ အခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီး ၃ ဦးနဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံက အမ်ိဳးသမီး ၁ ဦးတို႔ကို ကယ္ထုတ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဟီနန္ျပည္နယ္ သတင္းမီဒီယာေတြက ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တုန္းကဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၁၀ ဦးကို ကယ္ထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။

    ျဖဴကလည္း ေရွာင္ခ်န္ခ႐ိုင္မွာ ေရာက္ေနတာျဖစ္ၿပီး ေဘဂ်င္းမဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားတဲ့ရြာက လာေရာက္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြအတြက္ေတာ့ ေရွာင္ခ်န္ဟာ ဧရာမေဒသႀကီးတစ္ခု ျဖစ္လို႔ေနမွာပါ။

    အိမ္ကလည္း ႀကီးတယ္လို႔ ညိဳက ေျပာပါတယ္။ သူ႕ကို ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ေဂါင္က အဓမၼ ႐ိုက္ႏွက္တဲ့အခါ ေအာ္တဲ့အသံကို ေဂါင္ရဲ႕ မိဘေတြ မၾကားႏိုင္ေလာက္တဲ့အထိ က်ယ္တာပါ။

    “သူ ခ်မ္းသာတယ္လို႔ ကၽြန္မ ထင္တယ္။ မခ်မ္းသာရင္ ဒီလိုအိမ္ႀကီးတစ္အိမ္နဲ႔ မိန္းမတစ္ေယာက္ကို ဘယ္လို ၀ယ္ထားလို႔ရမွာလဲ”

    တကယ္ေတာ့ ဆင္းရဲတဲ့ တ႐ုတ္အမ်ိဳးသားတြကသာ လူကုန္ကူးခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ၀ယ္လိုၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေစ်းႀကီးေတာ့ ေပးရတုန္းပါပဲ။ ညိဳဟာ ကန္ေဒၚလာ ၂၆၀၀၀ နဲ႔ ေရာင္းစားခံလိုက္ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဒီကိစၥကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးတဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္က ရဲအရာရွိ မ်ိဳးေဇာ္၀င္းက ေျပာပါတယ္။

    တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ လိင္ကၽြန္ျပဳခံေနရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးငယ္ေတြကို ကယ္ထုတ္ေပးေနတဲ့ ႐ွမ္းအမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးကေနတစ္ဆင့္ မ်ိဳးေဇာ္၀င္းဟာ ညိဳနဲ႔ သူမရဲ႕ေယာက္်ား ေဂါင္ရဲ႕ Wechat အေကာင့္ေတြကို ဆက္သြယ္ခဲ့ပါတယ္။ ညိဳရဲ႕ အစ္ကိုအေနနဲ႔ ဆက္သြယ္ခဲ့တာပါ။

    တ႐ုုတ္အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္ရွိတဲ့ မ်ိဳးေဇာ္၀င္ဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ အကြက္ေရႊ႕လာပါတယ္။ ေဂါင္က သံသယျဖစ္သြားၿပီး မ်ိဳးေဇာ္၀င္းကို ဘယ္သူလဲလို႔ ေမးပါေတာ့တယ္။ အဂၤလိပ္စကားလံုး ‘Police’ လို႔႐ိုက္ကာ မ်ိဳးေဇာ္၀င္းက အေျဖျပန္ေပးခဲ့ပါတယ္။

    မိန္းကေလးငယ္ေတြ ရွန္ေခ်ာင္ကိုေရာက္ၿပီး ၂ လအၾကာမွာေတာ့ တ႐ုတ္ရဲေတြက အိမ္လာၿပီးတံခါးလာေခါက္ၾကပါေတာ့တယ္။

    မိန္းကေလးေတြရဲ႕ ခင္ပြန္းေတြျဖစ္တဲ့ ယြမ္နဲ႔ ေဂါင္တို႔ဟာ ဥပေဒမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့အတိုင္း
    ရက္ေပါင္း ၃၀ ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရတယ္လို႔ ရွန္ေခ်ာင္ ရဲဗ်ဴ႐ိုက ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ႏ်ဴတင္ေဟြက ေျပာပါတယ္။ သူတို႔ေတြ ထပ္ၿပီး အဖမ္းခံထားရလားဆိုတာကိုေတာ့ မသိဘူးလို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

    “ေကာင္မေလးေတြအတြက္ ပိုက္ဆံေတြအမ်ားႀကီး သံုးထားၿပီး ဆံုး႐ံႈးလိုက္ရတဲ့အတြက္ အဲဒီေယာက္်ားေတြ သူတို႔ရဲ႕ မိသားစုေတြက ေတာ္ေတာ္ ေဒါသထြက္ခဲ့တာ”

    တ႐ုတ္အမ်ိဳးသား ေက်ာက္မိုးေမာ္ဆိုသူလည္း မိန္းကေလးငယ္ေတြကို အဓမၼ လိင္ကၽြန္ျပဳမႈ စြဲခ်က္ေတြအတြက္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္း ခံခဲ့ရပါတယ္။

    သီးတင္းပတ္အနည္းငယ္ ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္ မိန္းကေလး ၂ ဦးဟာ မိုင္းရြယ္ကို ျပန္ေရာက္လာၾကပါတယ္။ ပထမဆံုး သူတို႔ကို တ႐ုတ္ဖက္ျခမ္းက ရဲစခန္းကို ပို႔ေဆာင္ခဲ့ၿပီး တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္မႈနဲ႔ တရားစြဲဆိုခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ရထားတဲ့ ေတာင္ဘက္ကိုသြားကာ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းက လူကုန္ကူးမိန္းကေလးငယ္ေတြ ခိုလႈံရာေနရာကို ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

    “ျမန္မာစာနဲ႔ ဆိုင္းဘုတ္ကိုျမင္လိုက္ရေတာ့ ကၽြန္မ အရမ္းကို ေပ်ာ္သြားတာ” လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ေျခခ်ခဲ့တဲ့ အခိုက္အတန္႔ကို ျဖဴက ျပန္ေျပာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    ဟိမ၀ႏၲာေတာင္ေျခ ရွမ္းျပည္နယ္က သူမရဲ႕ဇာတိဟာ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီၾကာတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးေနပါၿပီ။ ျမန္မာစစ္တပ္က တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္မႈ၊ ကုလကေျပာတဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္မႈေတြၾကားမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရးဆိုတာေတြက ေရႊျပည္ေတာ္
    ေမွ်ာ္တိုင္းေ၀းေနတုန္းပါ။ အားႏြဲ႕သူေတြျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြကေတာ့ ထိခိုက္ခံစားမႈဒဏ္ကို အမ်ားဆံုး ခံစားရသူေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။

    “သတို႔သမီး ကုန္ကူးမႈဆိုတာကလည္း ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲပါ” လို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ အျခစိုက္ Htoi Gender and Development Foundation က ပေရာဂ်က္မန္ေနဂ်ာ Lauh Khaw Swang က ေျပာပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟာ ရွမ္းျပည္နယ္နဲ႔ ကပ္ေနၿပီး လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡဒဏ္ကို ခံစားေနရတဲ့ ေဒသလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

    ျပန္ေပးဆြဲရာမွာ ပါ၀င္ခဲ့တယ္လို႔ မိန္းကေလးေတြေျပာတဲ့ ေဒၚစန္းၾကည္တစ္ေယာက္လည္း လက္ရွိ လား႐ႈိးမွာ ေထာင္က်ေနပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ေဒၚႏွင္းေ၀ကေတာ့ ထြက္ေျပးေနပါတယ္။

    ေဒၚႏွင္းေ၀ရဲ႕ ခင္ပြန္း ဦးေနာင္ေနာင္ကေတာ့ လူကုန္ကူးလို႔ရတဲ့ ေကာ္မရွင္နဲ႔ မကင္းတဲ့ ပၚတီကိုပါ ပန္းေရာင္ အိမ္ႀကီးမွာ ဆက္လက္ေနထိုင္ဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဇနီးသည္ ဘယ္ေရာက္ေနလဲဆိုတာ မသိဘူးလို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

    “သူ ဘာအမွားေတြ လုပ္ခဲ့လဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ မသိပါဘူး။ ေဗဒင္ဆရာမအျဖစ္ စီးပြားရွာတယ္လို႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္ သိတာပါ”

    မိန္းကေလးႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ မိသားစုေတြကို အႀကိမ္ႀကိမ္အခါခါ ေတာင္းပန္းခဲ့တယ္လို႔လည္း ဦးေနာင္ေနာင္က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူနဲ႔ တစ္လမ္းတည္းမွာေနတဲ့ ျဖဴရဲ႕မိခင္ကေတာ့ ဦးေနာင္ေနာင္ဟာ သူ႕ထံကို လံုး၀ မလာခဲ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

    ကိုယ္၀န္ရလတဲ့အခါ ေမြးၿပီးရင္ ေမြးစားဖို႔ ေပးလိုက္မယ္လို႔ ညိဳတစ္ေယာက္ တြက္ထားတာပါ။
    ေနာက္ပိုင္းမွာ ကေလးေမြးလာခဲ့ပါတယ္။

    “သူမ်ားကို ေပးပစ္ခ်င္တာ။ တ႐ုတ္တိရစၧာန္ေကာင္ရဲ႕ ႏႈတ္ခမ္းေတြ ပါလာေပမယ့္ သမီးကို ကၽြန္မၾကည့္ၿပီး ခ်စ္သြားတယ္”

    (Newyork Times သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Teenage Brides Trafficked to China Reveal Ordeal: ‘Ma, I’ve Been Sold’ ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္)

  • ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ကုမၸဏီတစ္ခုက ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္

    ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ကုမၸဏီတစ္ခုက ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္

    ၾသဂုတ္ ၁၄၊ ၂၀၁၉
    M-Media

    -ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ က်ဴးလြန္မႈေတြမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြက တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန အေထာက္အကူျပဳေပးသလို ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ကုလရဲ႕ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထြက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း ဘယ္လ္ဂ်ီယံ ကုမၸဏီတစ္ခုက ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ေတာက္ေၾကာင္း ေၾကျငာလိုက္ပါတယ္။

    ၿဂိဳဟ္တုဆက္သြယ္ေရး ကုမၸဏီ Newtec ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံက တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္း Mytel နဲ႔ ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္ေနတာပါ။

    ရခိုင္ျပည္နယ္က ႐ိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းက တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြအေပၚအစုိုးရစစ္တပ္က က်ဴးလြန္မႈေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ကုလက ဖြဲ႕စည္းေပးထားတဲ့ အဖြဲ႕၀င္ ၃ ဦးပါ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးေကာ္မတီဟာ အခုလအေစာပိုင္းက အစီရင္ခ့စာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

    အစီရင္ခံစာထဲမွာ စစ္တပ္ပိုင္ လုပ္ငန္းစု ၂ ခုက တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးအေပၚ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားမႈကို အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ဒီလုပ္ငန္းစုေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ကုမၸဏီေတြဟာ စစ္တပ္ရဲ႕ က်ဴးလြန္မႈေတြကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းကေန အားေပးကူညီသလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    ဒါ့အျပင္ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ မလုပ္ဖို႔လည္း ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီေတြကို အခ်က္အလက္ ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕က တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

    Newtec ရဲ႕ အခုတစ္ပတ္အေစာပိုင္းက ေၾကျငာခ်က္မွာ မိမိတို႔အေနနဲ႔ “ကုလအစီရင္ခံစာပါ
    အၾကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္နာၿပီး Mytel နဲ႔ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ဆက္ဆံမႈေတြကို ရပ္တန္႔လိုက္တယ္” လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

    “တပ္မေတာ္ရဲ႕ အၾကမ္းဖက္လႈပ္ရွားမႈ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ဘယ္လိုအဖြဲ႕အစည္း၊ ဘယ္လိုကုမၸဏီမ်ိဳးကိုမွ သိသိႀကီးနဲ႔ ပစၥည္းေတြ ေရာင္းမွာ မဟုတ္ပါဘူး” လို႔ Newtec က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေမးျမန္းမႈကို Mytel ရဲ႕ ျပည္သူ႕ဆက္ဆံေရးဌာနက ျပန္လည္ေျဖၾကားျခင္း မရွိဘူးလို႔ VOA သတင္းဌာနက ေဖာ္ျပပါတယ္။

    Newtec ရဲ႕ ဒီလုပ္ရပ္အေပၚ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ခ်ီးက်ဴးမႈေတြ ရွိခဲ့သလို၊ ေဆာင္ရြက္တာ ေနာက္က်တယ္ဆိုတဲ့ ေ၀ဖန္မႈေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။

    ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုမယ္ဆိုရင္ တရားစြဲမယ္လို႔ Newtec ရဲ႕ စီအီးအို Thomas Van den Driessche က ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ႏို၀င္ဘာမွာ Burma Campaign UK အဖြဲ႕ကို ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။

    လူ႕အခြင့္အေရးေရွ႕ေနျဖစ္ၿပီး ကုလရဲ႕ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႕က အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ခရစၥတိုဖာ ဆီဒိုတီက သူတို႔အဖြဲ႕ အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ၿပီးေနာက္ပိုင္း စစ္တပ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီတစ္ခ်ိဳ႕က သူတို႔ရဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ေနတဲ့ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းၾကားမႈေတြ ရွိတယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

    Ref: VOA