မတ္ ၂၆၊ ၂၀၁၈
သမုိင္းပညာရွင္ျဖစ္တဲ့ ေက်ာ္လွေမာင္တစ္ေယာက္ အဖမ္းခံရမွာကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ၿပီး သူ႕ရဲ႕ အက်ႌလက္ရွည္ကုိ ေခါက္တင္တာမ်ိဳး၊ လက္ဖ်ံကုိ ျပတာမ်ိဳး ႏွစ္ေတာ္ေတာ္ၾကာ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ – သမုိင္းပညာရွင္ျဖစ္တဲ့ ေက်ာ္လွေမာင္တစ္ေယာက္ အဖမ္းခံရမွာကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ၿပီး သူ႕ရဲ႕ အက်ႌလက္ရွည္ကုိ ေခါက္တင္တာမ်ိဳး၊ လက္ဖ်ံကုိ ျပတာမ်ိဳး ႏွစ္ေတာ္ေတာ္ၾကာ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ သူ႕ရဲ႕ လက္တစ္ခုလံုးမွာ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ေရွးေဟာင္း ျဗဟၼီအကၡရာေတြနဲ႔ အစက္အေပ်ာက္ေတြကုိ၊ အလ်ားလုိက္၊ ေဒါင္လုိက္၊ ေထာင့္ျဖတ္အလုိက္ မင္ေၾကာင္ထုိးထားလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္ အက်ႌလက္ရွည္ပဲ ၀တ္ရတယ္ဗ်။ ပူအုိက္ေနတာေတာင္မွ အဖမ္းမခံရေအာင္ အက်ႌလက္ရွည္ ၀တ္ထားရတာ” လုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳး ၁၃၅ မ်ိဳးစာရင္းမွာ ပါ၀င္တဲ့ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြဟာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ကတည္းက စတင္ခဲ့တဲ့ ‘သြတ္သြင္းမႈ’ ေပၚလစီေအာက္မွာ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ဘာသာစကား ေျပာဆုိမႈ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္သမုိင္းေၾကာင္း ေလ့လာမႈေတြ တားျမစ္ပိတ္ပင္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ တစ္ခ်ိဳ႕ေက်ာင္းေတြမွာေတာ့ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ မိခင္ဘာသာစကားကုိ ဒုတိယဘာသာစကားအေနနဲ႔ သင္ၾကားခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ေက်ာ္လွေမာင္ဟာ သူသင္ၾကားခဲ့ရတဲ့ ျဗဟၼီစာေပရဲ႕ ဗ်ည္းေတြ၊ သရေတြကို စာရြက္မွာ မွတ္တမ္းမတင္ဘဲ အသားမွာ ေရးထုိးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္တပ္ရဲ႕ စစ္ဆင္ေရးအတြင္း ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၆ သိန္းေက်ာ္ေလာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဖက္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ရတာေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း ကမၻာတစ္၀ွမ္း သတင္းေခါင္းႀကီးပုိင္းေတြမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္အေၾကာင္း လႈိင္လိႈင္ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ၀င္ေရာက္လာသူေတြလုိ႔ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြက ယူဆၾကၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈတစ္ခ်ိဳ႕မွာ ရခုိင္ေတြ ပါ၀င္ခဲ့တာလည္း ရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ‘ဗမာဇာတ္သြင္းမႈ’ လုိ႔ေခၚတဲ့ ဗမာလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈကုိ တုိင္းျပည္အတြင္းက အျခား တုိင္းရင္းသားေတြအေပၚ အဓမၼသြတ္သြင္းေနတဲ့ စစ္တပ္ရဲ႕ ဖိႏွိပ္ညႇင္းပမ္းမႈကုိ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြကုိယ္တုိင္ ခံေနရတယ္ဆုိတာကုိေတာ့ သိရွိသူ နည္းပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်ထံကေန လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးကတည္းက တုိင္းရင္းသားေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ ဗဟုိအစုိးရနဲ႔ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။
ဗမာဇာတ္သြင္းမႈ ေပၚလစီ
ေက်ာ္လွေမာင္ဟာ ရခုိင္ျပည္နယ္သမုိင္း သင္ၾကားမႈ၊ ရခုိင္ဘာသာစာေပ ေလ့လာမႈေတြကုိ ျပန္လည္ရွင္သန္ေစခ်င္သူ တစ္ေယာက္ပါ။
ျပည္နယ္အတြင္း မတူညီတဲ့လူမ်ိဳးေတြ၊ ဘာသာတရားေတြအေၾကာင္း ေလ့လာသင္ယူမႈဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈ အထူးသျဖင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈမွာ အေရးပါတဲ့ကိစၥလုိ႔ အသက္ ၆၄ ႏွစ္အရြယ္ရွိတဲ့ သူက ယံုၾကည္ေနပါတယ္။
ေက်ာ္လွေမာင္ဟာ သမုိင္းပညာရွင္ဆုိတာထက္ ေရာ့ကာတစ္ေယာက္နဲ႔ ပုိတူပါတယ္။ အျပာရင့္ေရာင္ရွပ္အက်ႌနဲ႔ ေခါင္းေလာင္းဘာင္းဘီ၀တ္ထားတဲ့ သူဟာဟာ ေရွးေခတ္ ရခုိင္ဘုရင့္ႏုိင္ငံျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ ခရီးသြားလမ္းညႊန္အျဖစ္ လုပ္ကုိင္ေနသူပါ။
ရခုိင္ဘာသာစကားကုိ လက္ရွိမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေျပာဆုိအသံုးျပဳေနၾကေပမယ့္ ရခုိင္စာေပသင္ၾကားတဲ့ ဆရာေတြဟာ အစုိးရေက်ာင္းခ်ိန္အၿပီး ဘာသာစကားအတန္းေတြမွာ ေစတနာ့၀န္ထမ္း သင္ေပးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရေက်ာင္းေတြနဲ႔ ေကာလိပ္ေတြမွာေတာ့ ဗမာဘာသာစကားတစ္ခုတည္းကုိ အသံုးျပဳရပါတယ္။
စစ္အစုိးရေအာက္ ‘ဗမာဇာတ္သြင္းမႈ’ ေၾကာင့္ ဗမာဘာသာစကားဟာ ႐ံုးသံုးဘာသာစကားျဖစ္လာၿပီး ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းက စာသင္ေက်ာင္းေတြဟာလည္း ဒီေပၚလစီကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ရပါတယ္။ အစုိးရစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ တုိင္းရင္းသားဘာသာစကားေတြ သင္ၾကားမႈကုိေတာ့ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ပိတ္ပင္ခဲ့ပါတယ္။
ေက်ာ္လွေအာင္က သူဟာ ဖခင္၊ သမုိင္းပညာရွင္ျဖစ္တဲ့ သူ႕ရဲ႕ အဖုိး ဦးသာထြန္းထံကေန ရခုိင္ဘာသာစကားနဲ႔ သမုိင္းေက်ာင္းေတြကုိ သင္ယူတက္ေျမာက္ခဲ့တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ဦးသာထြန္းကုိေတာ့ ‘ဆရာႀကီး’ လုိ႔ သူက ဂုဏ္ေပး ေခၚေ၀ၚပါတယ္။
“ရဲေတြ၊ စစ္သားေတြေရာက္လာရင္ ျပႆနာတက္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ဟာ ေတာနက္နက္ထဲသြားၿပီး သင္ခဲ့ရပါတယ္” လုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ဓည၀တီေခတ္၊ ေ၀သာလီေခတ္၊ ေလးၿမိဳ႕ေခတ္နဲ႔ ေျမာက္ဦးေခတ္ စတဲ့ ရခိုင္သမုိင္းက ေခတ္ႀကီးေတြရဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းေတြ၊ ‘ဗုဒၶပူဇနိယ’ လုိ ႐ုိးရာဓမၼပူဇာေတးေတြနဲ႔ ရခုိင္ထီးနန္းကို စုိးစံခဲ့ၾကတဲ့ ဘုရင္ေတြအေၾကာင္းေျပာျပေနတဲ့ ေက်ာက္စာေတြကုိ ဖတ္တတ္ဖုိ႔အတြက္ ယုိယြင္းေနတဲ့ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နဲ႔ သိပ္မေ၀းတဲ့ ေတာထဲမွာ သူဟာ သင္ၾကားခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဦးသာထြန္း အဖမ္းခံရၿပီးတဲ့ေနာက္ သင္ၾကားမႈဟာ ႐ုတ္တရက္ ရပ္တန္႔သြားခဲ့ၿပီး ဦးသာထြန္းလည္း စစ္ေတြေထာင္ထဲမွာပဲ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဗမာအစုိးရလက္ေအာက္မွာ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြ ဖိႏွိပ္ခံရမႈအေၾကာင္း ေဟာေျပာမႈအတြက္ ဆရာျဖစ္သူ ဖမ္းဆီးခံခဲ့ရတာလုိ႔ ေက်ာ္လွေမာင္က ယံုၾကည္ေနပါတယ္။
ျဗဟၼီဘာသာစကား
အဖုိးျဖစ္သူ ဦးသာထြန္း ကြယ္လြန္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္ သင္ထားတာေတြ ေမ့မွာစုိးရိမ္တဲ့အတြက္ ေက်ာ္လွေမာင္ဟာ သူ႕ရဲ႕လက္မွာ ျဗဟၼီအကၡရာေတြကုိ မင္ေၾကာင္ထုိးခဲ့ပါတယ္။
ရခုိင္မင္းဆက္ေတြအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ေခတ္ေလးေခတ္ရဲ႕ ပထမေခတ္ျဖစ္တဲ့ ေအဒီ ၄ ရာစုအလယ္ ဓည၀တီေခတ္မွာ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ ဒီအကၡရာေတြဟာ ေျမာက္ဦး ေရွးေဟာင္းသမုိင္း၀င္ဇုန္တစ္၀ုိက္မွာရွိတဲ့ ေက်ာက္စာေတြကုိ ဖတ္႐ႈဖုိ႔အတြက္ အဓိကက်တဲ့ စာေပ ျဖစ္ပါတယ္။
ေျမာက္ဦးဘုရင့္ႏုိင္ငံဟာ ရခုိင္သမုိင္းမွာ ေရႊေရာင္လႊမ္းတဲ့ ေခတ္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၄ ရာစုကေန ၁၈ ရာစုအထိ ရွည္ၾကာခဲ့တဲ့ ဒီေခတ္မွာ ဘာသာစံု၊ လူမ်ိဳးစံုရွိတဲ့ ရပ္၀န္းေတြ ထြန္းကားခဲ့ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေျမာက္ဦးဟာ ေပၚတူဂီေတြ၊ ဒက္ခ်္ေတြ၊ အာေမးနီးယန္းေတြ၊ အာရပ္ေတြနဲ႔ ပါရွန္ကုန္သည္ေတြ မၾကာခဏ လာေရာက္ၾကတဲ့ အေရးပါတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးဗဟုိခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ပင္လယ္တစ္ဖက္ကမ္းက ဘဂၤလားရဲ႕ၾသဇာကလည္း ဗုဒၶဗိသုကာနယ္ပယ္မွာ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ လႊမ္းမုိးမႈကုိ ျဖစ္ေစခဲ့ၿပီး ေျမာက္ဦးဘုရင္ေတြဟာ ဒဂၤါးေတြကုိ အာရဘီ၊ ရခုိင္ ႏွစ္ဘာသာနဲ႔ သြန္းေလာင္းမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ေျမာက္ဦးအင္ပါယာကုိ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ဗမာဘုရင္က က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ခဲ့တဲ့ ၁၈ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းအထိ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြဟာ သာယာ၀ေျပာမႈ၊ ႂကြယ္၀မႈတြကုိ ရရွိခံစားခဲ့ရပါတယ္။ သိမ္းပုိက္ခံရၿပီးေနာက္ပိုင္း ရခုိင္လူမ်ိဳးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သံု႔ပန္းေတြအျဖစ္ ပါသြားခဲ့ပါတယ္။
၁၉ ရာစု ၿဗိတိသွ်က ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ လယ္ယာလုပ္ဖုိ႔အတြက္ ဘဂၤလားကေန ေထာင္ေသာင္းခ်ီတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားေတြ ေခၚလာခဲ့ၿပီး ရခုိင္ျပည္နယ္က ေဒသခံျပည္ေတြနဲ႔ တင္းမာမႈေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သမုိင္းပညာရွင္ေတြကေတာ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ သမုိင္းဟာ ၈ ရာစုေလာက္ကေနစတယ္လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္က အျခားေသာ ေဒသေတြထက္စာရင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ေဒသတစ္ခု ျဖစ္ၿပီး လူမ်ားစု ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ အျခားဘာသာ၀င္ေတြ၊ လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ အတူယွဥ္တြဲ ေနထုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ရခုိင္နဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအျပင္ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း ၿမိဳ၊ ခ်င္း၊ ဒုိင္းနက္၊ သက္နဲ႔ အျခားလူနည္းစု လူမ်ိဳးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ရာစုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ေနထုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အဆင္းရဲဆံုး ျပည္နယ္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ၿပီး လူမ်ိဳးေရးတင္းမာမႈေတြ၊ ‘လူမ်ိဳးစုံတဲ့ ရခုိင္လူထုရဲ႕ ကံၾကမၼာကို ကုိယ္တုိင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္ရေရး’ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ တုိက္ခုိက္ေနတဲ့ ရခုိင္လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ AA အပါအ၀င္ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားရာေနရာလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။
လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ
ေက်ာက္ျဖဴက ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ စီမံကိန္းလုိ ဧရာမ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ စီမံကိန္းႀကီးေတြ စီစဥ္ေဖာ္ေဆာင္တာေတြမွာ ေဒသခံ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ Arakan Watch လုိ႔ေခၚတဲ့ အသိပညာေပးအဖြဲ႕တစ္ခုက ဒီစီမံကိန္းေတြကလာမယ့္ အက်ိဳးအျမတ္ေတြဟာ ေဒသခံျပည္သူေတြထက္ ဗဟုိအစုိးရဆီသာ သြားတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခံရၿပီး၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ပညာေရး ရရွိခံစားခြင့္ေတြကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ခံထားရတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းက တစ္ခ်ိဳ႕ဟာ စစ္တပ္လက္ေအာင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံရၿပီးတဲ့ေနာက္ လက္နက္ကုိင္တုိက္ခုိက္တာေတြ လုပ္လာပါတယ္။
ၾသဂုတ္လက ႐ုိဟင္ဂ်ာတုိက္ခုိက္ေရးသမားေတြရဲ႕ တုိက္ခုိက္မႈကုိ ျမန္မာစစ္တပ္က တုန္႔ျပန္မႈအတြင္း အနည္းဆံုး ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၆၇၀၀ ေလာက္ အသတ္ခံရၿပီး၊ ရြာလံုးကၽြတ္ မီး႐ႈိ႕ခံရမႈေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဘလၤားေဒ့ရွ္ဖက္ကုိ ထြက္ေျပးလာသူေတြထဲမွာ ရက္ရက္စက္စက္ တုိက္ခုိက္ခံရမႈေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ဒဏ္ရာေတြကုိ ဆရာ၀န္ေတြက ကုသခဲ့ရၿပီး၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသမီးေတြ၊ မိန္းကေလးငယ္ေတြ အဓမၼက်င့္ခံရမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိလည္း ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။
ကုလ လူ႕အခြင့္အေရးအႀကီးအကဲ ဇုိက္ ရာအဒ္ အလ္ဟူစိန္က ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ညႇင္းပမ္းမႈဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ ေျမာက္ႏုိင္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဘက္မလုိက္ဘဲ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ဖုိ႔ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ေဆာ္ၾသတုိက္တြန္းမႈေတြကုိ ႏုိဘယ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ ျမန္မာအစုိးရက အခုအခ်ိန္အထိ လစ္လ်ဴ႐ႈထားတုန္းပါ။
သူ႕ရဲ႕ျပည္နယ္မွာ ဒီလုိ ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတာကုိ ျမင္ရတဲ့အတြက္ ေက်ာ္လွေမာင္က စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ေနပါတယ္။
“႐ုိဟင္ဂ်ာေတြဟာ လူသားေတြျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထုိင္ခြင့္ရွိတယ္ဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္ လက္ခံပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ သူတုိ႔ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြနဲ႔အတူ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ၾကာကတည္းက ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထုိင္ခဲ့ၾကလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ဒါေတြ(႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ) ကုိ ျမင္ရတဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ ရခုိင္ျပည္နယ္ကုိ မၿငိမ္းခ်မ္းေစခ်င္တဲ့ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြက ဒါေတြကုိ လုပ္ေနၾကတာပါ” လုိ႔ ေက်ာ္လွေအာင္က ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး စစ္တပ္ဟာ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြကို ဆက္လက္ဖိႏွိပ္ေနဆဲျဖစ္တယ္လုိ႔ ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
၁၇၈၄ ခုႏွစ္က ရခုိင္ဘုရင့္ႏုိင္ငံက်ဆံုးမႈ ေအာက္ေမ့ဖြယ္အခမ္းအနားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိပ္မၾကာေသးခင္ ဇန္န၀ါရီ ၁၆ ရက္ေန႔က ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ဆႏၵျပမႈမွာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက ပစ္သတ္လုိ႔ ဆႏၵျပသူ ၇ ဦး ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။
ေက်ာ္လွေမာင္ကေတာ့ အဲဒီေသြးလႊမ္းတဲ့ တုိက္ခုိက္မႈဟာ ရခုိင္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ သမုိင္းကုိ ေခ်မႈန္းမႈျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈ၊ သမုိင္းနဲ႔ သူတုိ႔ရင္ဆုိင္ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ ျပႆနာေတြကုိ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခြင့္ မရဘူးလုိ႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ျပန္လည္ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔ လုိပါတယ္”
မိသားစု လက္ဆင့္ကမ္း ေျပာၾကားလာမႈနဲ႔ ေက်ာက္စာေတြကုိေလ့လာမႈ ေပါင္းထားတဲ့ စာအုပ္တစ္အုပ္ကုိ ေက်ာ္လွေမာင္တစ္ေယာက္ မၾကာေသးခင္ကဘဲ အၾကမ္းေရးလုိ႔ ၿပီးစီးခဲ့ပါတယ္။ ေဒသရဲ႕သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ျပန္လည္ေဖၚထုတ္ေရး၊ မတူညီတဲ့ လူနည္းစုေတြအၾကားမွာ တည္ရွိေနတဲ့ မ်ားျပားလွတဲ့ ဘာသာျပန္ဆုိေဖာ္ျပမႈေတြကုိ လက္ခံေရးေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရခုိင္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာ အနည္းဆံုး ေဆြးေႏြးမႈေလးတစ္ခု စတင္ႏုိင္မယ္လုိ႔ သူက ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။
“ဒါ(ေဒသသမုိင္း) ကုိ ေမ့ထားလုိ႔ မရပါဘူး။ သမုိင္းဆုိတာ ေပ်ာက္သြားတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ အစုိးရက ေဖ်ာက္ထားလို႔ ေမွးမွိန္ေနတာမ်ိဳးပါ” လုိ႔ ေက်ာ္လွေမာင္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
Ref: Aljazeera
(အလ္ဂ်ာဇီးရား သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ One man’s mission to save Rakhine culture and history ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။ ေဆာင္းပါးပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားသည့္ ေဆာင္းပါးရွင္၏ ေရးသားခ်က္မ်ားသာျဖစ္ၿပီး M-Media ၏ အာေဘာ္မဟုတ္ပါ)
