မေ ၁၈၊ ၂၀၂၁
ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် အစ္စရေးသမ္မတ ရူဗင် ရစ်ဗ်လင် -အစ္စရေးဟာ စစ်ကောင်စီကို လက်နက်တွေ ဆက်လက်ထောက်ပံ့ဖွယ်ရှိတယ်လို့ လေ့လာဆန်းစစ်သူတွေက ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ်မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်ကောင်စီဟာ ပြည်သူလူထုအပေါ် အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ လုပ်ဆောင်နေပြီး မေလလ ၁၈ ရက်နေ့အထိ သေဆုံးသူ ၈၀၀ ကျော်ရှိနေကာ၊ ဒဏ်ရာရသူနဲ့ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသူ ထောင်ချီ ရှိနေပါတယ်။
ဒီလိုအကြမ်းဖက်မှုတွေကြောင့် စစ်ကောင်စီကို လက်နက်ပေးပို့ရောင်းချမှု ပိတ်ပင်ရေးအတွက် ကမ္ဘာ့အဖွဲ့အစည်း ၂၀၀ ကျော်က မေလအစောပိုင်းမှာ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီကို လက်မှတ်ရေးထိုး တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
တောင်းဆိုမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့ Amnesty International က မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက် တပ်ဆေင်ထောက်ပံ့ပေးရာမှာ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့က အများဆုံးဖြစ်ပြီး၊ အစ္စရေး၊ ယူကရိန်း၊ တူရကီ၊ အိန္ဒိယနဲ့ ဆားဘီးယားတို့လည်း ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အစ္စရေးဟာ မြန်မာစစ်အာဏာရှင်တွေကို အရင်ကတည်းက လက်နက်ခဲယမ်းတွေ ထောက်ပံ့တာ၊ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ အကူအညီပေးတာတွေ လုပ်ခဲ့တာပါ။ ဖရီးဂိတ်သင်္ဘောတွေ၊ လက်နက်တပ်ယာဉ်တွေကိုလည်း ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။ Amnesty International က အစ္စရေးဟာ စစ်ကောင်စီတပ်ကို လက်နက်ဆက်ရောင်းတာမျိုး ရှိနိုင်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
လက်ရှိ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာတုန်းက အစ္စရေးကို သွားရောက်ခဲ့ပြီး လက်နက်စက်ရုံတွေ၊ ရေတပ်၊ လေတပ်စခန်းတွေကို သွားရောက်ကြည်ရှုကာ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာတွေကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေကို စစ်တပ်က အစုအလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာမှာ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက်မရောင်းဖို့ အစ္စရေးလက်နက်တင်ပို့မှုဌာန အကြီးအကဲကို တောင်းဆိုခဲ့ပေမယ့် သူက ပယ်ချခဲ့ပြီး မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက်ဆက်ရောင်းနေလားဆိုတာ လျှို့ဝှက်ချက်ဖြစ်တဲ့အတွက် ထုတ်မပြောနိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ပြည်သူလူထုအပေါ် ညှင်းပမ်းနှိပ်စက်မှု၊ တိုင်းရင်းသားတွေအပေါ် ကျူးလွန်မှုကြောင့် အရင်စစ်အာဏာရှင်လက်ထက် အနောက်နိုင်ငံတွေက လက်နက်ရောင်းချမှု ပိတ်ပင်ထားတဲ့အချိန်မှာ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ အစ္စရေးထံကနေ လက်နက်တွေ ဝယ်ယူခဲ့တယ်လို့ အစ္စရေးဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်က ၂၀၁၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ အစ္စရေးစစ်တပ်ရေဒီယိုနဲ့ အင်တာဗျူးမှာ ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။ အစ္စရေးဟာ သူတို့လက်နက်တွေအသုံးပြုမှုအတွက် ကန့်သတ်ချက်တွေ မလုပ်ပေးထားဘူးလို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။
ဒီသတင်းကြောင့် ဖိအားတွေများလာပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း အစ္စရေး လက်နက်ကုမ္ပဏီတွေက ၂၀၁၈ ခုနှစ် အစောပိုင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်မှုတွေကို ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာလည်း အစ္စရေးစစ်တပ်နဲ့ မြန်မာစစ်သံမှူးဟာ အဆက်အသွယ် ပြုလုပ်နေဆဲဖြစ်တယ်လို့ အစ္စရေးရုပ်သံ Israeli Public Broadcasting က ဂျာနယ်လစ် ဂီလီကိုဟင်က ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇူလိုင်လမှာ ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့ တယ်အဗီးမြို့က လက်နက်ပြပွဲတစ်ခုကို မြန်မာစစ်တပ်ကိုယ်စားလှယ်တွေ တက်ရောက်ခဲ့တာကိုလည်း ကိုဟင်က ထပ်မံဖော်ထုတ်ခဲ့ပါတယ်။
အစ္စရေးဟာ ရဝမ်ဒါမှာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကျူးလွန်တဲ့ အစိုးရ၊ ဂွာတီမာလာမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုကိုကျူးလွန်တဲ့ စစ်အာဏာရှင်၊ ဘော့စနီးယားစစ်ပွဲမှာ စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်တဲ့ ဆားဘီးယားအစိုးရတို့ကို လက်နက်ထောက်ပံ့မှုနဲ့ အခြားကူညီမှုတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းဆိုးတွေ ထွက်ဖူးပါတယ်။
ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ဦးဆောင်တဲ့ စစ်တပ်က ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရအစိုးရကို ဖြုတ်ချအာဏာသိမ်းပြီး၊ နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ ကျူးလွန်နေတာကိုလည်း အစ္စရေးက ထိထိရောက်ရောက် ဝေဖန်ရှုတ်ချတာမျိုး မလုပ်ခဲ့ပါဘူး။
Ref: Amnesty International, 972mag
