စက္တင္ဘာ ၂၃ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ျမန္မာအစိုးရသည္ လူ႔အခြင့္အေရးက႑မ်ားကို ဦးစားေပးရမည့္အစား စီးပြားေရးနာလန္ထေရးကိုသာ အင္တိုက္အားတိုက္ဦးေဆာင္ေနေၾကာင္း ေ၀ဖန္ေရးသမားတို႔က ဆိုၾကသည္။
(၂၀၁၂)ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ပထမဆံုး အလည္အပတ္လာေရာက္သည့္ အေမရိကန္သမၼတ အျဖစ္ ဘားရက္အိုဘားမား ေရာက္ လာစဥ္က ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္တို႔သည္ အိုဘားမားရည္ညႊန္းသည့္ “ ဒီမိုကေရစီသို႔ ေရွ႕ရႈေသာ ထူးျခားခရီးစဥ္” အေပၚ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုထူေထာင္မည့္ အခိုင္အမာေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ရိွေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။
(၂၀၁၂)ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္က လမ္းစဥ္(၁၁)ရပ္ကို ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ၎၌ ႏွစ္(၆၀)အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလအတြင္း မတရားဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေပါင္း (၂၅၀၀)အား (၂၀၁၃)ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ ေနာက္ဆံုးထား ျပန္လႊတ္ေပးေရး၊ (၂၀၁၃)ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ မတိုင္မီ ႏွစ္ေပါင္း(၅၀)ေက်ာ္ အစိုးရအား စစ္ဆင္ရင္ဆိုင္လာၾကေသာ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားႏွင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲျခင္းကို ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေရး၊ ပဋိပကၡ ဒဏ္သင့္ေဒသမ်ားထံ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထား အကူအညီေပးမႈ ေရာက္ရိွေစေရး၊ နယ္ႏွင္ဒဏ္ခံႏွင့္ ျပည္၀င္ခြင့္ပိတ္ပင္ခံရေသာ ဂ်ာနယ္လစ္ႏွင့္ ေ၀ဖန္ေရးသမား တို႔အား အမည္ဆိုးစာရင္းမွ ပယ္ဖ်က္ေရး စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။
(၂၀၁၁)ခုႏွစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစိုးရ အာဏာ ရယူခဲ့ခ်ိန္မွစၿပီး ဤေဆာင္ရြက္ခ်က္ အခ်ဳိ႕ကို လက္ေတြ႕ျမင္ၾကရလင့္ ကစား ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ ကတိျပဳထားေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကိစၥ အမ်ားစုမွာေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္း မရိွေသးေခ်။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္း လူမ်ဳိးေရး အၾကမ္းဖက္မႈ ျမင့္တက္လာျခင္းက ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စ္လင္မ္ေပါင္း ခန္႔မွန္းေခ် တစ္သိန္းေလးေသာင္းကို အိုးအိမ္မဲ့ဘ၀သို႔ တြန္းပို႔ခဲ့သည္။ ထို႔အတူ မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွ တိုင္းရင္းသား ပဋိပကၡမ်ားသည္လည္း လူေပါင္း တစ္သိန္းႏွစ္ေသာင္းကို ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားသို႔ ေရာက္ရိွ သြားေစသည္။ ထိုအေရးမ်ားမွာ ေဒသတြင္း၏ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ အစိုးရိမ္ရဆံုးျပႆနာအျဖစ္ စင္ေပၚေရာက္လာေလသည္။
တၿပိဳင္နက္တည္းဆိုသလို ပဋိပကၡေဒသမ်ားသို႔ စာနာကူညီေရးအဖြဲ႕မ်ား မေရာက္ႏိုင္ေအာင္ ကန္႔သတ္မႈ မျပတ္ျပဳခဲ့သည့္အျပင္၊ အၾကမ္းဖက္ခံ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စ္လင္မ္ ႏွစ္ ဒါဇင္ခန္႔ကို ေဆးကုသေပးသည္ဆိုေသာသတင္း ထြက္လာၿပီးေနာက္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၌ ျပင္သစ္အေျခစိုက္ ႏိုင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ကူေရး အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္သည့္ နယ္စည္းမထား ဆရာ၀န္မ်ားအဖြဲ႕ MSF ကို တမင္ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ ႏွင္ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။
စစ္တပ္က ႀကီးစိုးေနတုန္း၊ ႀကီးႀကီးမားမား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မျပဳဘဲ ေပေတတင္းခံေနတဲ့ အင္အားစု ျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ။ မေျဖရွင္းပဲ လႊတ္ထားတဲ့ ျပႆနာေဟာင္း အမ်ားအျပားရိွေနတယ္။ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးအရိပ္ခိုၿပီး အဲ့ဒါေတြက ပိုလို႔ေတာင္ ႀကီးမား က်ယ္ျပန္႔လာေန တာကို ေတြ႕ရတယ္”
David Mathieson
ေနာက္ျပန္ေလွ်ာက်ျခင္း၏ သာဓက
အဆံုးမသတ္ႏိုင္သည့္ ယင္းအေရးမ်ား ျမင္ကြင္းေရွ႕ေရာက္ေနျခင္းႏွင့္အတူ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးလမ္းစဥ္ၿပိဳလဲေအာင္ တမင္ရည္ရြယ္ႀကံေဆာင္ေနေၾကာင္း၊ ယင္းႀကံစည္ခ်က္၏ေနာက္ဆံုး အေျခအေနေရာက္ေနေၾကာင္းဟု အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ေလ့လာသူမ်ားက ယံုၾကည္ၾကသည္။ အာဏာရွင္ လမ္းေဟာင္းသို႔ ေျခေခ်ာ္သေယာင္ ေနာက္ျပန္ေလွ်ာက်ေနသည့္လကၡဏာမ်ားအျဖစ္ အခ်ဳိ႕က ရႈျမင္ေနပါသည္။
“အဓိကအေရးပါတဲ့ အခန္း က႑မ်ားကိုၾကည့္ရင္၊ အျခားက႑မ်ားမွာ ေႏွးေကြးေစျခင္း သို႔မဟုတ္ အေျပာင္းအလဲမရိွျခင္းကို ၾကည့္ရင္ ေနာက္ျပန္လွည့္မယ့္ သာဓကေတြဆိုတာ သံသယ ၀င္စရာ မရိွပါဘူး။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ေခါင္းေဆာင္ပိုင္း အနည္းစုေလးသာ စိတ္၀င္တစားလုပ္ေဆာင္ေနတာကို ဘယ္လိုျဖစ္ျဖစ္ ခန္႔မွန္း တြက္ဆႏိုင္ပါတယ္။ စစ္တပ္က ႀကီးစိုးေနတုန္း၊ ႀကီးႀကီးမားမား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မျပဳဘဲ ေပေတတင္းခံေနတဲ့ အင္အားစု ျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ။ မေျဖရွင္းပဲ လႊတ္ထားတဲ့ ျပႆနာေဟာင္း အမ်ားအျပားရိွေနတယ္။ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးအရိပ္ခိုၿပီး အဲ့ဒါေတြက ပိုလို႔ေတာင္ ႀကီးမား က်ယ္ျပန္႔လာေနတာကို ေတြ႕ရတယ္” ဟုု နယူးေယာက္ခ္ အေျခစိုက္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈအဖြဲ႕၏ အႀကီးတန္းသုေတသီ David Mathieson မွ ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မႀကံဳဖူးေလာက္ေအာင္ စီးပြားေရးေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရေနေသာ္လည္း ယိုယြင္းေနေသာ တရားေရးစနစ္၊ အခြင့္ထူး ခံၾသဇာႏွင့္ ႏိုင္ငံ့အေျခခံ အေဆာက္အဦ လစ္ဟာခ်က္္တို႔ေၾကာင့္ အာဏာပိုင္ အခ်ဳိ႕အား တိုင္းျပည္တစ္၀ွမ္း အတိုင္းထက္အလြန္ ျခယ္လွယ္ ခြင့္ေပးသလိုျဖစ္ေနရာ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရး နည္းစဥ္သည္ ခ်ည့္နဲ႔ၿပိဳလဲေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သူက ဆိုသည္။
“ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးလို႔ အသံေကာင္း လႊင့္ေနတဲ့ကာလအတြင္း ႏိုင္ငံ့အႀကီးအကဲေတြ အေတာ္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ က်ဴးလြန္လိုက္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈတစ္ခ်ဳိ႕ကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မွတ္တမ္းျပဳထားပါတယ္။ စစ္ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈမဲ့ရာဇ၀တ္မႈ ေဘာင္၀င္ေနေသာ ႏွိပ္စက္ေစာ္ကားခ်က္မ်ားလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း မဟုတ္ပါဘူး” ဟူ၍ Fortify Rights ၏ တည္ေထာင္သူႏွင့္ အမႈေဆာင္ဒါရိုက္တာ Matthew Smith က ရခိုင္ျပည္နယ္ရိွ လတ္တစ္ေလာ အကြက္ခ် သတ္ျဖတ္မႈႏွင့္ စစ္တပ္မွ ေဒသခံျပည္သူတို႔အား အဓမၼခိုင္းေစမႈကို ေထာက္ျပကာ ေျပာဆိုလိုက္သည္။
ၾသဂုတ္လလယ္ပိုင္းက တစ္ႏိုင္ငံလံုးအပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ပဲ့ကိုင္ဦးတည္မည့္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ စဥ္ဆက္မျပတ္ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ တိုင္းရင္းသူပုန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားက အစိုးရ အရာရိွမ်ားကို ထည့္သြင္းခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက မၾကာျမင့္မီ ထိုအစည္းအေ၀းမ်ားမွ သေဘာတူညီခ်က္ တစ္ရပ္ ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္မည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း တိုင္းရင္းအုပ္စုမ်ားအေပၚ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္စီရင္ႏိုင္ခြင့္ကို မဆိုစေလာက္မွ်သာ ေပးမည့္ သေဘာထားအား ေတြ႕ရေၾကာင္း အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဆိုသည္။
“ဒါက ႏိုင္ငံေရး ကစားကြက္တစ္ခုပါပဲ။ စားပြဲ၀ိုင္းေဆြးေႏြးမႈျပဳလုပ္ေနၾကတဲ့သူေတြဟာ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈ ရိွမေနတဲ့အတြက္ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ အလုပ္မျဖစ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ အစိုးရဖက္က သိထားပါတယ္” ဟု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဗယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္ေသာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ဦးဥာဏ္၀င္းက ေျပာၾကားသည္။ ေဒၚစုၾကည္မွ ယင္းေဆြးေႏြးပြဲ တက္ရန္ ကမ္းလွမ္းေသာ္လည္း အစိုးရဖက္မွ သူမအား ထည့္သြင္းပါ၀င္ရန္ စိတ္မ၀င္စားေၾကာင္း ျဖည့္စြက္ေျပာျပခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ အႀကီးအက်ယ္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစႏိုင္မည့္ (၂၀၁၅) ႏို၀င္ဘာလ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ၌ ေဒၚစုၾကည္အား သမၼတရာထူး ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ေရး အတားအဆီးျဖစ္ေနေသာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒစည္းမ်ဥ္းတစ္ရပ္ကို အေျပာင္းအလဲျပဳဖို႔ အစိုးရဖက္က ျငင္းဆန္ထားသည္။ အစိုးရ၏ ယင္းသို႔တင္းခံေနျခင္းက လာလတၱံ႕ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ လြတ္လပ္၍တရားမွ်တျခင္း မရိွႏိုင္ေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားကို ယံုၾကည္သြားေစေလသည္။
“ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးလို႔ အသံေကာင္း လႊင့္ေနတဲ့ကာလအတြင္း ႏိုင္ငံ့အႀကီးအကဲေတြ အေတာ္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ က်ဴးလြန္လိုက္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇ၀တ္မႈတစ္ခ်ဳိ႕ကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မွတ္တမ္းျပဳထားပါတယ္။ စစ္ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ လူသားခ်င္းစာနာမႈမဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ ေဘာင္၀င္ေနေသာ ႏွိပ္စက္ေစာ္ကား ခ်က္မ်ားလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း မဟုတ္ပါဘူး”
ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးအား တားဆီးထားသည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ား
ျမန္မာ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္၏ သိသာလွေသာ ေနာက္ျပန္လွည့္မႈမွာ အခါခပ္သိမ္း ျဖစ္ေပၚေနျခင္းေတာ့ မဟုတ္ေခ်။ (၂၀၁၁)ခုႏွစ္ကတည္းကစ၍ ရာႏွင့္ခ်ီေသာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို လႊတ္ေပးခဲ့ၿပီး ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာသူတို႔အား အမည္ပ်က္စာရင္းမွ ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့သည္။ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ဖက္ကလည္း ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာအတြင္း ျပည္တြင္း၌ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈကို အားေပးမည့္ဥပေဒျပ႒ာန္းရန္ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ အသံထြက္ေပၚခဲ့သည္။
သို႔ျဖင့္ ေျပာင္းလဲမႈ အရိွန္အဟုန္ အားေပ်ာ့သြားသည့္တိုင္ ေဒသတြင္း စီးပြားေရး သမဂၢျဖစ္သည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ား အသင္း(အာဆီယံ)၏ ဥကၠဌအျဖစ္ အပ္ႏွင္းခံရသည္။
(၂၀၁၃)ႏွစ္ကုန္တြင္ ႏို္င္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလံုး လႊတ္ေပးရန္ ဦးသိန္းစိန္မွ အခိုင္အမာ ကတိျပဳထားေသာ္လည္း ဇူလိုင္လအထိ ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပား၌ အမ်ဳိးသမီး(၉)ဦးအပါအ၀င္ လူေပါင္း (၆၉)ဦးကို ႏို္င္ငံေရး ပုဒ္မျဖင့္ အက်ဥ္းခ်ထားဆဲျဖစ္ေၾကာင္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးအသင္း၏အဆိုအရ သိရသည္။
ႏိုင္ငံတကာဦးေဆာင္သူမ်ားမွ သတိ မေပးမခ်င္း ၾကာေညာင္းေနဦးမည္ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဂၽြန္ကယ္ရီသည္ ၾသဂုတ္လ (၉)ရက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ေရာက္စဥ္က (၂၀၁၂)ခုနွစ္ အေမရိကန္၏ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ ေျဖေလ်ာ့ေပးၿပီးစဥ္မွစ၍ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္လာျခင္းအေပၚ အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး ေနာက္ျပန္မလွည့္ရန္ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္တို႔အား သတိေပးေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေမရိကန္ကြန္ကရက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားမွ ျပင္းထန္စြာ လက္မွတ္ထိုးေရးသားခ်က္ထြက္ေပၚၿပီး ရက္ပိုင္းအတြင္း ကယ္ရီမွ ယင္းသို႔ ေျပာၾကားလိုက္ျခင္းျဖစ္၏။
အလ္ဂ်ဇီးရားမွ ဆက္သြယ္ရာတြင္ သမၼတရံုးေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူႏွင့္ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးသစ္ ဦးရဲထြဋ္က တစ္စံုတစ္ရာမွတ္ခ်က္ေပးရန္ ေရွာင္ဖယ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ စက္တင္ဘာ(၂)ရက္တြင္ ဦးသိန္းစိန္သည္ ႏိုင္ငံပိုင္ေရဒီယိုမွ မိမိ၏ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္အား ဆံုးခန္းတိုင္သည္အထိ စိစစ္ေဆာင္ရြက္သြားရန္ ခံယူထားေၾကာင္း လူထုသို႔ ထပ္မံ၍ အခိုင္အမာကတိျပဳ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားသည္။
“လက္ရိွျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ယထာဘူတက်က် ဆန္းစစ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လမ္းေၾကာင္းမွန္မွန္နဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ပန္းတိုင္ဆီသြားေနေၾကာင္း ျငင္းဆို မရတာကို ေတြ႕ရပါမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုးဟာ ေခတ္မွီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ခံယူခ်က္အားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းသစ္တစ္ရပ္ နဲ႔ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေအာင္ျမင္ဖို႔ ႏိုင္ငံ့အက်ဳိးအတြက္ ေကာင္းက်ဳိးေမွ်ာ္ၿပီး ကိုယ္စီကိုယ္ငွ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္”
လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ
သို႔ေသာ္ ေရွ႕ေနာက္မညီမႈ ထပ္မံျဖစ္ပြားျပန္သည္။ ဇူလိုင္လတြင္ ျမန္မာႏို္င္ငံအလယ္ပိုင္းမွ ဓာတု လက္နက္စက္ရံုအေၾကာင္းေဖာ္ျပလိုက္သည့္ “ယူနတီ” ျပည္တြင္း ဂ်ာနယ္၏ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ႏွင့္ ဂ်ာနယ္လစ္ေလးဦးကို ေထာင္ဒဏ္(၁၀)ႏွစ္ျဖင့္ ျပင္းထန္ၾကမ္းတမ္းစြာ စီရင္ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။ အျခားေသာ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားသည္လည္း သတင္းေဖာ္ျပယံု သက္သက္ျဖင့္ မတန္မရာ စြဲခ်က္တင္ကာ အမႈရင္ဆိုင္ေနရေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားက ဆိုသည္။
ျမန္မာႏို္င္ငံသို႔ (၁၀)ရက္ ခရီးစဥ္အၿပီး လတ္တေလာခန္႔အပ္လိုက္သည့္ ျမန္မာႏို္င္ငံဆိုင္ရာ ကုလ အထူးသံတမန္ ေယာင္ဟီးလီ က ဇူလိုင္ (၂၈)ရက္တြင္ “ေနာက္ျပန္ဆုတ္ႏိုင္ဖြယ္ လကၡဏာမ်ားအေပၚ စိုးရိမ္ရေၾကာင္း” ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အာဏာ လက္၀ယ္ရွိသူတို႔၏ မလိုလားၾကေသာ သတင္းကို ေဖာ္ျပၾကသည့္ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား အေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ၊ ေႏွာက္ယွက္မႈ၊ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားႏွင့္ ညွင္းပန္းမႈမ်ားကို မီးေမာင္းထိုးျပသြားသည္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားက ဒီမိုကေရစီ အသိုင္းအ၀ိုင္းအဖို႔ လက္မခံႏိုင္စရာ အေနအထား ျဖစ္လို႔ေနပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ယူဆခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာေဖာ္ထုတ္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ စုရံုး/ဖြဲ႕စည္းခြင့္ဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားက ဒီအေျခအေနကို ထင္ဟပ္ေစ ပါတယ္။ ေဆြးေျမ႕ေနတဲ့ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားက ဒီလိုအခြင့္အေရးေတြကို အသက္ရွဴခြင္ ့ပိတ္ထားေသးတယ္။ ထပ္ဆင့္ဆိုရရင္ လြတ္လပ္စြာ စုရံုး/သင္းဖြဲ႕ခြင့္ ဆိုင္ရာ ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ားက ႏို္င္ငံတကာ စံခ်ိန္ စံႏႈန္းနဲ႔ မကိုက္ညီပါဘူး” ဟု သူမက အလ္ဂ်ဇီးရားသို႔ ေျပာျပသည္။
အစိုးရ စာရင္းဇယားအရ ၿပီးခဲ့ေသာ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံျခားတိုက္ရိုက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမွာ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ႏွင့္ႏိႈင္းစာေသာ္ (၁၉၂.၈၅)ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ ေရာက္သြားသည္ အထိ စံခ်ိန္တင္သြားခဲ့သလို ယခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးသည္ (၈.၅)ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ တည္ၿငိမ္စြာ တိုးတက္လာေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကး ရံပံုေငြအဖြဲ႕က ဆိုထားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လူသားခ်င္းစာနာမႈျပႆနာအား ခ်က္ျခင္းမေျဖရွင္းပါက ၎ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမွာ ေရရွည ္မတည္တံ့ႏိုင္ပါဟု လီက ဆိုပါသည္။
“စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို ဦးစားေပး ထူေထာင္သင့္တယ္လို႔ ေျပာဆိုျခင္းဟာ အဆိုးရြားဆံုးအမွားပါပဲ။ စီးပြားေရးကို ေမာင္းႏွင္တာဟာ လူသားေတြျဖစ္တယ္။ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးကို ျပည့္ျပည့္၀၀ မေပးပဲနဲ႔ ဘယ္အစိုးရကမွ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို စြမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး”။
အျမင္မတူသူမ်ားလည္း ရိွေနၾကေပသည္။
“ျမန္မာႏို္င္ငံဟာ စီးပြားေရး အလားအလာေကာင္းဖက္ကုိ သြားေနပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ အသစ္ေတြကို အဓိကအားျဖင့္ အစိုးရဖက္ ကျဖစ္ေနေသာ္လည္း ေန႔စဥ္နီးပါး ေၾကျငာေပးေနပါတယ္။ အဓိကရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအေၾကာင္းန႔ဲပတ္သက္လို႔ လူတိုင္းကို ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခဲပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမယ္ဆိုရင္ လက္ရိွႏိုင္ငံေရးအေျခအေန၊ သတင္းစာလြတ္လပ္ခြင့္၊ ရိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ ဘယ္မီဒီယာအေသးစားကိုမဆို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမယ့္အေၾကာင္းတစ္ရပ္ပါပဲ။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ျမန္မာတစ္ႏို္င္ငံတည္း ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ျပႆနာေတြ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု ျမန္မာ့ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ေဒသတြင္းဘ႑ာေရးအႀကံေပးအဖြဲ႕မန္ေနဂ်ာ Gregory Miller က ေျပာေလသည္။
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
အလ္ဂ်ဇီးရားမွ ေဖာ္ျပေသာ Are Myanmar’s reforms backsliding? ေဆာင္းပါးကုိ ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ျပန္ဆိုသည္။
