Tag: taliban

နိုဝင်ဘာ ၁၅၊ ၂၀၂၁
M-Media

-အမေရိကန်နဲ့ ရုရှားတို့က ထုတ်လုပ်တဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုထားတဲ့ စစ်ရေးပြပွဲတစ်ခုကို တာလီဘန်က တနင်္ဂနွေနေ့မှာ ကျင်းပခဲ့ပြီး သူပုန်အဖွဲ့တစ်ခုကနေ အမြဲတမ်းစစ်တပ်တစ်ခုအဖြစ်ပြောင်းဖို့ ကြိုးစားနေတာကို ဖော်ထုတ်ပြသတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ အာဖဂန်အစိုးရ ပြိုလဲစဉ် ဩဂုတ်လမှာ တာလီဘန်က အာဖဂန်နစ္စတန်ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်အပါအဝင် အနောက်နိုင်ငံတွေက ထောက်ပံ့ထားတဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်း တော်တော်များများကိုလည်း ရရှိခဲ့ပါတယ်။

တပ်သားသစ် ၂၅၀ သင်တန်းဆင်းပွဲနဲ့အတူ မနေ့ကပြုလုပ်တဲ့ စစ်ရေးပြပွဲအခမ်းအနားမှာ အမေရိကန်လုပ် လက်နက်တပ်စစ်သုံးယာဉ် M117 တွေ ပါဝင်ခဲ့ပြီး၊ ရုရှားလုပ် MI-17 ရဟတ်ယာဉ် ပျံဝဲတာကိုလည်း တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ တာလီဘန်စစ်သားတော်တော်များများက အမေရိကန်လုပ် M4 ရိုင်ဖယ်တွေကို ကိုင်ဆောင်ထားပါတယ်။

တာလီဘန်ဟာ သူတို့အစိုးရကို နိုင်ငံတကာက လက်ခံလာအောင် ကြိုးစားနေသလို တပ်ဖွဲ့ကိုလည်း အမြဲတမ်းစစ်တပ်အဖြစ် အသွင်ပြောင်းဖို့ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ တာလီဘန်တိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေ အရင်ဝတ်နေကြ ရိုးရာ အင်္ကျီရှည်နဲ့ ဘောင်းဘီနေရာမှာ ပုံမှန်စစ်ယူနီဖောင်းအစားထိုးသွားမှာဖြစ်ပြီး၊ အာဖဂန်အစိုးရဟောင်းလက်ထက်က လေယာဉ်မှူးတွေနဲ့ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေကို ခေါ်ယူခန့်အပ်သွားမယ်လို့ တာလီဘန်တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောကြားထားပါတယ်။

၂၀၀၂ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၁၇ ခုနှစ်အထိ အမေရိကန်က အာဖဂန်အစိုးရကိုပေးတဲ့ စစ်ရေးအကူအညီတန်ဖိုးဟာ ဒေါ်လာ ၂၈ ဘီလီယံဖိုးလောက် ရှိခဲ့ပြီး လက်နက်ခဲယမ်း၊ စစ်သုံးယာဉ်၊ အမှောင်ခွင်း ကိရိယာ၊ ​လေယာဉ်တွေ၊ ထောက်လှမ်းရေးစနစ်တွေ စသဖြင့် ပါဝင်ပါတယ်။

တာလီဘန်က အာဖဂန်ကိုသိမ်းပိုက်ချိန် အာဖဂန်စစ်သားတွေဟာ လေယာဉ်တွေနဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကို ဝင်ရောက်ခိုလှုံသွားခဲ့ပေမယ့်၊ လေယာဉ်တစ်ချို့ကို တာလီဘန်က ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်လောက်များများ အသုံးပြုနိုင်လဲဆိုတာ မသိရပါဘူး။

အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ အာဖဂန်ကနေ ပြန်လည်ထွက်ခွာသွားတဲ့အချိန်မှာ လေယာဉ် အစီး ၇၀နဲ့လက်နက်တပ် စစ်သုံးယာဉ်တစ်ချို့ကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး၊ လေကြောင်းရန် ကာကွယ်ရေးစနစ်ကိုလည်း သုံးလို့မရအောင် လုပ်ခဲ့ပါတယ်။

Ref: Reuters

အောက်တိုဘာ ၈၊ ၂၀၂၁
M-Media

-အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ ဖျက်ဆီးခံထားရတဲ့ ရှေးဟောင်းသမိုင်းဝင် ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော် နှစ်ဆူနေရာကို တာလီဘန်က လက်ရှိမှာ လုံခြုံရေးယူပေးထားပြီး ပြင်ဆင်မှုတွေ ဆက်လုပ်နိုင်ရေး ကုလသမဂ္ဂ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ် စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့ ယူနက်စကို (UNESCO) ကို ဖိတ်ခေါ်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၁၅၀၀ အရင်က ဗာမီယန်ဒေသ ကျောက်ဆောင်တွေမှာ ထွင်းထုတည်ထားခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်နှစ်ဆူကို တာလီဘန်တွေ ပထမအကြိမ် အုပ်စိုးစဉ် ၂၀၀၁ ခုနှစ်က ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခဲ့တာပါ။ တိုင်းပြည်ရဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေကို မဖျက်ဆီးဖို့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက အကြိမ်ကြိမ် သတိပေးခဲ့ပေမယ့် တာလီဘန်က လက်မခံဘဲ အဖွဲဝင်ရာချီနဲ့ ၃ ပတ်ကြာ တစ်စစီ ဖြိုချဖျက်ဆီးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဗာမီယန် ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်တွေကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးရာမှာ အဓိကတာဝန်ရှိသူတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ မိုဟာမက် ဟာဆန် အက်ဟွန်ဟာ လက်ရှိမှာတော့ တာလီဘန်အစိုးရမှာ ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန် ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။ အခုတစ်ခေါက် အာဏာရယူမှုမှာတော့ တိုင်းပြည်က သမိုင်းအမွေအနှစ်တွေကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်မယ်လို့ တာလီဘန်က ကတိပြုထားပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ ‘ဤ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်များကို ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် တာလီဘန်အာဏာပိုင်များက ဖျက်ဆီးခဲ့သည်’ လို့ ရေးထိုးထားတဲ့ ကဗျည်းမော်ကွန်းနားမှာ တာလီဘန်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၂ ဦး စောင့်ကြပ်ကာ လုံခြုံရေး ယူပေးထားပါတယ်။

“အရင်ကကိစ္စနဲပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော် မှတ်ချက်မပေးလိုပါဘူး။ အဲဒီတုန်းက ကျွန်တော် တော်တော်ငယ်သေးတယ်။ အဲဒီတုန်းက အဲဒီလိုလုပ်ခဲ့တာဟာ အကြောင်းတစ်ခုခုတော့ ရှိမှာပါ။ ဒါပေမယ့် အခုအချိန်မှာတော့ တိုင်းပြည်က သမိုင်းအမွေအနှစ်တွေကို ကျွန်တော်တို့ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်သွားမယ်ဆိုတာ သိပ်သေချာပါတယ်။ ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့ တာဝန်ပါ” လို့ ဗာမီယန်ဒေသ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာရုံးရဲ့ အကြီးအကဲ တာလီဘန်အဖွဲ့ဝင် ဆိုက်ဖူ ရာမန် မိုဟာမာဒီက ပြောပါတယ်။

အရင် အာဖဂန်အစိုးရလက်ထက်တုန်းက ဗာမီယန်ရုပ်ပွားတော်တွေကို ပြန်လည်တည်ထားနိုင်ရေး ယူနက်စကိုရဲ့ ကူညီမှုနဲ့ ကန်ဒေါ်လာ သန်း ၂၀ ကျော် အကုန်အကျခံ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာပါ။

ဒါပေမယ့် ဩဂုတ်လအလယ် အာဖဂန်နစ္စတန်ကို တာလီဘန်က သိမ်းပိုက်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ ယူနက်စကို တာဝန်ရှိသူတွေအားလုံး တိုင်းပြည်က ထွက်သွားကြပါတယ်။ တာလီဘန်က ဆင်းတု​တော်တွေ ပြန်လည်တည်ထားရေး ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ဖို ယူနက်စကို ဖိတ်ခေါ်ထားတယ်လို့လည်း မိုဟာမာဒီက ဆိုပါတယ်။

ဗာမီယန်ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ရှိရာ နေရာအနီးက ဂိုထောင်တွေမှာ သိမ်းဆည်းထားတဲ့ ဆင်းတုတော် အစိတ်အပိုင်းတွေ အခိုးခံလိုက်ရတယ်လို့ ယူနက်စကို တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ဒေသခံအာဏာပိုင်တွေက ပြောပါတယ်။

မိုဟာမာဒီက ဒီလိုအခိုးခံလိုက်ရတဟာ သူတို့အဖွဲ့တွေ ဒီနေရာကို မသိမ်းပိုက်မီကဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာတော့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေပြုလုပ်ကာ ရုပ်ပွားတော်အစိတ်အပိုင်းတွေ ပြန်ရအောင် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Ref: AFP

စက်တင်ဘာ ၁၊ ၂၀၂၁
M-Media

-ကာဘူးလ်မြို့ ဟာမစ်ကာဇိုင်း​ လေဆိပ်ကနေ စစ်သားတွေ နောက်ဆုံးအသုတ် ထွက်ခွာတဲ့အချိန်မှာ စစ်လက်နက်နဲ့ ယာဉ်မျိုးစုံကို ဖျက်ဆီးခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်က အတည်ပြု ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။

ဩဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့ သန်းခေါင်ယံအချိန် နောက်ဆုံး မထွက်ခွာခင် လေဆိပ်မှာရှိနေတဲ့ စစ်သုံးယာဉ် MRAP အစီး ၇၀၊ Humvee ယာဉ် ၂၃ စီး၊ လေယာဉ်မျိုးစုံ ၇၃ စီး၊ ဒုံးကျည်တွေ၊ အမြောက်တွေ၊ မော်တာကျည် စတဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေကို အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေက ဖျက်ဆီးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန် ဗဟိုစစ်ဌာနချုပ် အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ် မက်ကင်ဇီက ဒီယာဉ်တွေ၊ လက်နက်တွေကို ဘယ်သူကမှ အသုံးပြုနိုင်မှာ မဟုတ်တော့ဘူးလို့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အရပ်ဖက် လေကြောင်းပျံသန်းမှုမှာ သုံးနိုင်တဲ့ ကိရိယာတွေကိုတော့ အမေရိကန်က ဒီအတိုင်း ထားခဲ့ပါတယ်။

တာလီဘန်တွေဟာ အမေရိကန်ထုတ်လက်နက်တော်တော်များများကို ရရှိလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ ပြောကြားမှုမျိုးတွေ ရှိနေပေမယ့် အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေကတော့ ဒါတွေကို ငြင်းပါတယ်။

ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဂျွန်ကီရ်ဘီက တာလီဘန်တွေဟာ လေယာဉ်တွေကို ကြည့်ပြီး ဓာတ်ပုံရိုက် ဝါဒဖြန့်လို့ရပေမယ့် အသုံးပြုနိုင်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ တာလီဘန်တွေ လက်နက်တစ်ချို့ ရသွားတာမျိုး ရှိနိုင်ပြီး၊ တစ်ချို့လက်နက်တွေကို အာဖဂန်တွေလက်ထဲ ထည့်ပေးခဲ့တယ်လို့လည်း ကီရ်ဘီက ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

Black Hawk ရဟတ်ယာဉ်တွေ၊ C-130 ပို့ဆောင်ရေးလေယာဉ်တွေ အာဖဂန်မှာ ကျန်ခဲ့တာမျိုးရှိပေမယ့် တာလီဘန်တွေဟာ ဒီယာဉ်တွေကို မောင်းဖို့ လေယာဉ်မှူး ရှာလို့ရမှာ မဟုတ်သလို၊ ရှာရရင်လည်း ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှု လုပ်ဆောင်နိုင်မှာမဟုတ်ဘဲ၊ အပိုပစ္စည်းတွေလည်း ရှာလို့ရမှာမဟုတ်ဘူးလို့ အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။

ဟာမစ်ကာဇိုင်းလေဆိပ်မှာ လေယာဉ်တွေ၊ စစ်ကားတွေကို ဖျက်ဆီးခဲ့မှုအတွက် တာလီဘန်အဖွဲ့က အမေရိကန်ကို ပြစ်တင်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

Ref: CBS, The Week

စက်တင်ဘာ ၂၂၊ ၂၀၂၀
M-Media

-တာလီဘန်အဖွဲ့နဲ့ အာဖဂန်အစိုးရတို့ကြား ဆွေးနွေးမှုတွေ စတင်ခဲ့တဲ့ပြီး စက်တင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့နောက်ပိုင်း အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း တိုက်ခိုက်မှုတွေ အကြီးအကျယ်ဖြစ်ပွားခဲ့တာကြောင့် အနည်းဆုံး လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၅၇ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။

တနင်္ဂနွေနေ့ညက နိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ​အူရူဇ်ဂန်ပြည်နယ်မှာ တာလီဘန်တွေက စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေကို တိုက်ခိုက်ခဲ့တာကြောင့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဘဂ်လန်၊ တက်ဟာရ်၊ ဟဲလ်မန်၊ ကာပီဆာ၊ ဘော့လ်ခ်၊ မိုင်ဒန်ဝါရ်ဒက်၊ ကွန်ဒွဇ် စတဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာလည်း တာလီဘန်တွေက အစိုးရနဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ ပစ်မှတ်တွေကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။

အာဖဂန် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး တာရစ် အာရီယန်က နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းမှာ တာလီဘန်တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်း ၂ပတ်အတွင်း အရပ်သား ၉၈ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ ၂၃၀ ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

တိုက်ခိုက်မှုတွေအတွင်း အနည်းဆုံး တာလီဘန်အဖွဲ့ဝင် ၈၀ လောက်သေဆုံးတယ်လို့လည်း အာဖဂန်တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ တာလီဘန်ကတော့ တိုက်ခိုက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထုတ်မပြောသေးပါဘူး။

ကာတာနိုင်ငံ ဒိုဟာမြို့မှာ အာဖဂန်အစိုးရနဲ့ တာလီဘန်အဖွဲ့တို့အကြား ဆွေးနွေးမှုတွေပြုလုပ်လာတာ ၁၀ ရက် ကြာမြင့်ပြီဖြစ်ပေမယ့် ​တိုးတက်မှုအနည်းငယ်သာ ရှိနေပါတယ်။

Ref: Aljazeera