လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခလို ကိစ္စမျိုးမှာ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီတွေကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ တားဆီးတာ၊ ငြင်းပယ်တာတွေဟာ စစ်ရာဇ၀တ်မှု မြောက်ပါတယ်။ တမင်သတ်ဖြတ်တာ၊ ညှင်းပမ်းနှိပ်စက်တာ၊ အစာငတ်အောင်လုပ်တာ၊ မဆိုင်ဘဲ အပြစ်ပေးတာလို ဖိနှိပ်တဲ့လုပ်ရပ်တွေနဲ့ အတူတူပါပဲ
-ကုလသမ္မဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ
ဇွန် ၃၀၊ ၂၀၂၃
M-Media
-ဆော်ဒီ အိမ်ရှေ့မင်းသား မိုဟာမက် ဘင် ဆလ်မန်ဟာ မနေ့က VIP
ဟဂျ်ဘုရားဖူးခရီးသည်တွေကို မက္ကာမြို့မှာ လက်ခံတွေ့ဆုံ ကြိုဆိုခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်းက ဘုရင်တွေ၊ အစိုးရအရာရှိတွေ၊ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေ၊ အခြား ထင်ရှားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ပါ၀င်ပါတယ်။
မလေးရှားနိုင်ငံ ဘုရင်၊ ဆီနီဂေါ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှင်၊ ပါကစ္စတန်က သမ္မတတွေ၊ မော်လ်ဒိုက်နိုင်ငံ ဒုတိယသမ္မတ၊ အီဂျစ်၊ လက်ဘနွန်၊ ပါလက်စတိုင်း၊ ဆိုမာလီယာနဲ့ နိုင်ဂျာနိုင်ငံတိုက ၀န်ကြီးချုပ်တွေ စတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေ ဒီတွေ့ဆုံပွဲမှာ ပါ၀င်ခဲ့ပါတယ်။
မြင့်မြတ်တဲ့ ဗလီ၀တ်ကျောင်းတော် ပရ၀ုဏ်အတွင်းမှာ ဘုရားဖူးခရီးသည်တွေကို ဒီလို လက်ခံကြိုဆို နှုတ်ဆက်ခွင့်ရတဲ့အတွက် ကျေနပ်ပီတိဖြစ်မိတယ်လို့ အိမ်ရှေ့မင်းသား ဘင် ဆလ်မန်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဘုရားဖူးတွေ အေးအေးချမ်းချမ်း ဟဂျ်ပြုနိုင်ဖို့အတွက် ဆော်ဒီအစိုးရဟာ တတ်နိုင်သမျှ စွမ်းဆောင်ပေးထားတယ်လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။
အခုနှစ် ဟဂျ်ဘုရားဖူးရာသီမှာ ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်းက အစ္စလာမ်ဘာသာ၀င် ၂ သန်းခွဲလောက် လာရောက်မယ်လို့ ဆော်ဒီအာဏာပိုင်တွေက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
Ref: Arab News
ဇွန် ၃၀၊ ၂၀၂၃
M-Media
-၁၂ နှစ်တာ ဆီးရီးယားပြည်တွင်းစစ်မှာ ပျောက်ဆုံးသွားတဲ့ လူပေါင်း ၁၃၀၀၀၀ ကျော်ရဲ့ ကံကြမ္မာကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်ဖို့အတွက် ကုလ အထွေထွေညီလာခံက လွတ်လပ်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ခု ဖွဲ့စည်းလိုက်ပါတယ်။
အဖွဲ့ဖွဲ့ဖို့ မနေ့က မဲခွဲရာမှာ ၈၃ နိုင်ငံက ထောက်ခံမဲ ပေးခဲ့ကြပြီး၊ ၁၁ နိုင်ငံက ကန့်ကွက်မဲပေးကာ ၆၂ နိုင်ငံက ကြားနေခဲ့ပါတယ်။ ပျောက်ဆုံးသွားသူတွေရဲ့ မိသားစု၀င်တွေက ဒီကိစ္စကို ဖြေရှင်းဖို့ တောင်းဆိုရာကနေ ကုလမှာ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ ဖွဲ့တဲ့အထိ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
ကန့်ကွက်တဲ့ နိုင်ငံတွေထဲမှာ ဆီးရီးယားအစိုးရ၊ ရုရှား၊ တရုတ်၊ ဘယ်လာရုဇ်၊ မြောက်ကိုရီးယား၊ ကျူးဘားနဲ့ အီရန်တို့ ပါ၀င်ပါတယ်။
အခုအဖွဲ့မှာ ပျောက်ဆုံးသွားသူတွေရဲ့ မိသားစုတွေပါ ကိုယ်စားပြု ပါ၀င်မှာဖြစ်ပြီး မျှတရေး၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိရေး၊ အချက်အလက် လုံခြုံမှုရှိရေး စတဲ့ မူတွေအပေါ်မှာ အခြေခံ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ပြုလုပ်သွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကုလ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်ဟာ ရက်ပေါင်း ၈၀ အတွင်း လုပ်ဆောင်ရမယ့် လုပ်ငန်းစဥ်တွေကို ရေးဆွဲတင်ပြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကုလဆိုင်ရာ ဆီးရီးယားသံအမတ် ဘာဆမ် ဆဘ်ဘာက ဒီအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းတာဟာ နိုင်ငံရေးလှုံ့ဆော်မှုတွေ ပါ၀င်နေပြီး အမေရိကန်နဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေက ဆီးရီးယားအပေါ် ရန်လိုတဲ့ ဆောင်ရွက်မှုဖြစ်တယ်လို့ တုန့်ပြန်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာ အာဏာရှင်အာဆတ်ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ပြည်သူ့ ဆန္ဒပြမှုကနေ ဆီးရီးယားမှာ ပြည်တွင်းစစ်မီး တောက်လာခဲ့တာဖြစ်ပြီး အနည်းဆုံး လူသန်း၀က်လောက် သေဆုံးကာ ၂၃ သန်း အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။
Ref: Aljazeera
ဇွန် ၂၇၊ ၂၀၂၃
M-Media
-ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံအတွင်း ဂျူးအခြေချနေထိုင်သူတွေရဲ့ ပါလက်စတိုင်းလူထုအပေါ် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုဟာ အလွန်အမင်း မြင့်တက်လာတာကို လေ့လာဆန်းစစ်မှုမှာ တွေ့ရပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ဂျူးတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးသူ ပါလက်စတိုင်းအရေအတွက်ဟာ အနည်းဆုံး ၁၀၆ ဦးရှိပြီး ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ထက်စာရင် ၂ ဆတက်လာတာလို့ အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ လေ့လာဆန်းစစ်ရေးအဖွဲ့ Abraham Initiatives က ပြောပါတယ်။
ဒါဟာ အစ္စရေးရဲတပ်ဖွဲ့က မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ ပမာဏဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအမှုတွေရဲ့ ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကိုသာ အစ္စရေးက အရေးယူထားပါတယ်။
ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေတွေကို ဂျူးလက်နက်ကိုင်တွေက အဓမ္မသိမ်းပိုက်ပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံထူထောင်တဲ့ ၁၉၄၈ ခုနှစ်ကတည်းက ဂျူးအခြေချနေထိုင်သူတွေ ဌာနေပါလက်စတိုင်းတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု ရှိလာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဂျူးလယ်ယာစွန်းရောက် ၀န်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟု သိပ်မကြာခင်က အာဏာပြန်ရအပြီးမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ပိုမို များပြားလာပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ၊ ကလေးငယ်တွေ၊ ဘာသာရေးနဲ့ လူမှုရေး အခမ်းအနားတွေပါမကျန် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြုလုပ်လာတာပါ။
ပါလက်စတိုင်းတွေအားလုံးကို လူမျိုးတုန်းရှင်းပစ်ချင်တဲ့ ဂျူးအစွန်းရောက်ခေါင်းဆောင် အီတာမာရ် ဘန် ဂဗီရ်ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ် နှောင်းပိုင်းမှာ နေတန်ယာဟုက ပြည်ထဲရေး၀န်ကြီးအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ပြီး နောက်ဆက်တွဲ ဂျူးအစွန်းရောက်တွေဟာ ပိုမိုအတင့်ရဲစွာနဲ့ အကြမ်းဖက်လုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ဆောင်လာကြပါတယ်။
အစ္စရေးက အာရပ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများဆိုင်ရာကော်မတီ ဥက္ကဌ မူဒါယူနစ်က အကြမ်းဖက်မှုတွေ မြင့်တက်လာမှုမှာ ဘန် ဂဗီရ်က အဓိက တာ၀န်ရှိသူဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“သူက အားလုံးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ပုံစံမျိုး ဖမ်းနေတာ။ တကယ်တော့ သူ ဘာကိုမှ မထိန်းချုပ်နိုင်ပါဘူး”
အကြမ်းဖက်မှုတွေ လျော့ပါးစေရေး ဘန် ဂဗီရ်က စီမံကိန်းတစ်ချို့လုပ်ခဲ့ပေမယ့် မအောင်မြင်ပါဘူး။
“သူ့အစီအစဥ်တွေက ပြဿနာတွေကို မဖြေရှင်းပေးနိုင်တဲ့အပြင် ပိုတောင်များလာပါသေးတယ်” လို့ ပါလက်စတိုင်းရေးရာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ရှဟာဒါက ပြောပါတယ်
ဂျူးအစွန်းရောက် ဘန် ဂဗီရ်ဟာ သူကိုယ်တိုင် အပြည့်အ၀ ထိန်းချုပ်နိုင်မယ့် ခါးပိုင်ဆောင်တပ်ကိုတောင် ဖွဲ့စည်းဖို့ ကြိုးပမ်းနေသူ ဖြစ်ပါတယ်။
တားဆီးဖို့ ကြိုးပမ်း
ဂျူးအခြေချနေထိုင်သူတွေရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို နိုင်ငံတကာက ၀ေဖန်မှုတွေ ပြုလုပ်လာတဲ့အတွက် အစ္စရေးအစိုးရက တားဆီးဖို့ ကြိုးပမ်းလာပါတယ်။
ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့မှာ ၀န်ကြီးချုပ်နေတန်ယာဟုဟာ ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် ကော်မတီတစ်ခု ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီအဖွဲ့မှာ ဂျူး ၁၈ ယောက် ပါ၀င်ပေမယ့် ပါလက်စတိုင်း ၂ ဦးသာ ထည့်သွင်းထားပါတယ်။
ဂျူးအစွန်းရောက်ခေါင်းဆောင် ဘန် ဂဗီရ်နဲ့ အစ္စရေးဘဏ္ဍာရေး၀န်ကြီး ဘီဇာလီ စမိုထရစ်ချ်တို့လည်း ဒီအဖွဲ့မှာ ပါ၀င်ပါတယ်။ ကော်မတီရဲ့ ပထမဆုံးအစည်းအ၀ေး ကျင်းပဖို့ စီစဥ်ထားပေမယ့် အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့တွေက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ အနောက်ဖက်ကမ်းဒေသကို ၀င်စီးတဲ့ ဖြစ်ရပ်ကြောင့် အစည်းအ၀ေးကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ရပါတယ်။
ရှဟာဒါကတော့ ဒီကော်မတီကနေ ဘာမှ မျှော်လင့်လို့ မရဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
Ref: Aljazeera
ဇွန် ၂၇၊ ၂၀၂၃
M-Media
-နိုင်ငံတိုင်းက အရေးပါတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ခိုးယူဖို့၊ စစ်ဖက်တည်နေရာတွေမှတ်သားဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့ တရုတ်ရဲ့ စပိုင်မိုးပျံပူဖောင်း ပြဿနာကို အာရှနိုင်ငံတွေလည်း ရင်ဆိုင်လာရပါတယ်။
အမေရိကန်မှာ တရုတ်စပိုင်ပူဖောင်းတွေ တွေ့လာရတဲ့ အခုနှစ်အစောပိုင်းကစပြီး ဒီပြဿနာကို ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်းက အာရုံစိုက်လာကြတာပါ။
အမေရိကန်အနောက်မြောက်ပိုင်း အရေးပါတဲ့ စစ်စခန်းနဲ့ နျူတပ်စခန်းတွေအပေါ်မှာ ပျံ၀ဲနေတဲ့ ပူဖောင်းတွေကို ကန်စစ်တပ်က ပစ်ချခဲ့ရပါတယ်။
တရုတ်က ဒီပူဖောင်းတွေဟာ မိုးလေ၀သလို နယ်ပယ်မျိုးမှာ သုသေသနအတွက် အသုံးပြုတာဖြစ်ပြီး အမေရိကန် နယ်နမိတ်ထဲကို လမ်းကြောင်းမှား ၀င်လာတာလို့ တုန့်ပြန်ထားပါတယ်။
ဂျပန်နဲ့ ထိုင်၀မ်
ဘီဘီစီသတင်းအဖွဲ့ Panorama ရဲ့ လေ့လာမှုတွေအရ အရှေ့အာရှ နိုင်ငံတွေမှာလည်း တရုတ်စပိုင်ပူဖောင်းပြဿနာ ရှိနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။
ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Synthetaic က ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံတွေကို လေ့လာဆန်းစစ်ရာမှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအတွင်း ဂျပန်နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းမှာ စပိုင်ပူဖောင်းတစ်လုံး ပျံသန်းနေတာကို တွေ့ခဲ့ပါတယ်။
ဒီပူဖောင်းကို ခြေရာခံကြည့်ရာမှာ တရုတ်နိုင်ငံအတွင်းပိုင်း မွန်ဂိုလီးယားတောင်ပိုင်းကနေလာတာကို တွေ့ရတယ်လို့ Synthetaic ကုမ္ပဏီကို တည်ထောင်သူ ကိုရေး ဂျက်စ်ကိုလ်စကီးက ပြောပါတယ်။
ဂျပန်ဟာ အမေရိကန်ရဲ့ အနီးကပ် မဟာမိတ်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်စစ်သားတွေ အများဆုံးရှိတဲ့ နိုင်ငံလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျပန်ကာကွယ်ရေး၀န်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ယူကို မူရာကာမိက ဒီအခြေအနေကို နေ့စဥ်နဲ့အမျှ စောင့်ကြည့်နေပြီး ပြည်သူလူထုရဲ့ အသက်၊ အိုးအိမ်၊ စည်းစိမ်ကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် စပိုင်ပူဖောင်းတွေကို ပစ်ချသွားဖို့အထိ စီစဥ်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာနှောင်ပိုင်းမှာ ထိုင်၀မ်မြို့တော် ထိုင်ပေမှာ တရုတ်စပိုင်ပူဖောင်းတစ်လုံး ပျံသန်းနေတာကိုလည်း Panorama အဖွဲ့က ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
ထိုင်၀မ်အစိုးရက ဒီပူဖောင်းဟာ မိုးလေ၀သ ပူဖောင်းသာဖြစ်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြောင်း ဘီဘီစီကို ပြောပါတယ်။
သူလျှိုလုပ်ငန်း
တရုတ်ဟာ ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်း လျို့၀ှက်ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းကို အကြီးအကျယ် လုပ်ကိုင်နေကြောင်း ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အနည်းအငယ်အတွင်း ကမ္ဘာက သိလာပါတယ်။
နိုင်ငံတိုင်းမှာ လျှို့၀ှက်ရဲစခန်းတွေ ဖန်တီးတာ၊ မိုးပျံ စပိုင်ပူဖောင်းတွေ လွှတ်တာ စတဲ့ နည်းလမ်းမျိုးစုံနဲ့ပါ။
အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ CIA ရဲ့ အရှေ့အာရှ သုတေသနပညာရှင် ဂျွန်ကူလ်ဗာက တရုတ်ရဲ့ မိုးပျံ စပိုင်ပူဖောင်းလုပ်ငန်းဟာ အနည်းဆုံး လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်လောက်ကတည်းက စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်း ဖြန့်ကျက်ထားနိုင်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
လက်ရှိမှာတော့ ဂျက်စ်ကိုလ်စကီးတို့လို နည်းပညာသမားတွေဟာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာကို အသုံးချပြီး တရုတ်စပိုင်ပူဖောင်းကိစ္စကို ခြေရာခံတုန့်ပြန်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
Ref: BBC