ဒီဇင္ဘာ ၂၂၊ ၂၀၁၇
အိႏၵိယေရာက္ ခ်င္းဒုကၡသည္မိသားစုတစ္ခု – “ေနာက္တစ္ေခါက္ဆုိ ကၽြန္မတုိ႔အလွည့္ပါ။ ဒါေပမယ့္ အိမ္ျပန္ရင္ လက္စားေခ်ခံရမလားဆုိၿပီး ေၾကာက္ေနပါတယ္” လုိ႔ အသက္ ၄၄ ႏွစ္အရြယ္ Sang Par က ေျပာပါတယ္။
ဒါဟာ အိႏၵိယႏုိင္ငံ နယူးေဒလီၿမိဳ႕ လူေနအထူထပ္ဆံုး ရပ္ကြက္ေတြထဲ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Chanakya Place က အိပ္ခန္းတစ္ခန္းပါ တုိက္ခန္းေတြမွာ ႁပြတ္သိပ္က်ပ္ညပ္စြာ ေနထိုင္ေနရတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက ရာနဲဲ႔ခ်ီတဲ့ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ စုိးရိမ္ေၾကာက္ရြံ႕မႈကုိ ထင္ဟပ္ေနပါတယ္။
ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း ျပန္႔ႏွံ႔ေနတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၵသည္ ေထာင္နဲ႔ခ်ီကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျပန္ပုိ႔မယ့္ အိႏၵိယအစုိးရရဲ႕ အစီအစဥ္ကုိ တရား႐ံုးခ်ဳပ္က ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားသံုးသပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက အျခားလူမ်ိဳးစုတစ္စုျဖစ္တဲ့ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြကလည္း ဒီလုိကံၾကမၼာမ်ိဳး ႀကံဳလာရမွာကုိ စုိးရိမ္ေနၾကပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္မွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာတစ္ခုကို လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံက ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးသြားရတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ၆၅၀၀၀၀ ေလာက္ကုိ ေနရပ္ျပန္လည္ပုိ႔ေဆာင္ေရး လမ္းပြင့္ေစခဲ့ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ စုႏွစ္တစ္ခုေက်ာ္က Sang Par ရဲ႕ မိသားစုဟာ ခ်င္းျပည္နယ္က ဇာတိ တန္းဟန္ၿမိဳ႕ကေန အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးလာခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
“သတိလစ္သြားတဲ့အထိ စစ္တပ္က ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ခါးပတ္နဲ႔႐ုိက္တယ္။ ရြာသားေတြ ငတ္မြတ္သြားေအာင္ သူတုိ႔ေတြဟာ ကၽြဲႏြားေတြကုိလည္း သတ္ပစ္ၾကပါတယ္” လုိ႔ Sang Par ရဲ႕ အသက္ ၄၄ ႏွစ္အရြယ္ ခင္ပြန္း Mang Hmung က သူတုိ႔အေတြ႕အႀကံဳကုိ ျပန္ေျပာျပပါတယ္။ Mang Hmung ဟာ နာတာရွည္ အစာအိမ္ေရာဂါေၾကာင့္ အိပ္ယာထဲ လဲေနသူပါ။
သူတုိ႔ရဲ႕ ရင္ေသြး ၅ ဦးဟာ UNHCR ရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ Don Bosco အဖြဲ႕က ဖြင့္ထားတဲ့ ေက်ာင္းမွာ အခမဲ့ တက္ရေပမယ့္ လတ္တေလာလေတြမွာ အိမ္ငွားခ မေပးႏုိင္တာေၾကာင့္ အိမ္ရွင္က သူတုိ႔ကုိ ေမာင္းခ်မယ္လုိ႔ ၿခိမ္းေျခာက္ထားပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္အာဏာသိမ္းမႈမတုိင္ခင္ ဗုဒၶဘာသာကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ ေၾကျငာၿပီးကတည္းက ခ်င္းေတာင္တန္းရဲ႕ ဌာေနျဖစ္တဲ့ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြအပါအ၀င္ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူနည္းစုေတြဟာ အစုိးရကမကထျပဳတဲ့ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကုိ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရပါတယ္။
ႏုိင္ငံလူဦးေရရဲ႕ ၁ ရာခုိင္ႏႈန္း လူဦးေရ ၅ သိန္းသာရွိတဲ့ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းက ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ မာရွယ္ေလာ ေၾကျငာၿပီးေနာက္ၿပီး စစ္ေျမျပင္အျဖစ္ ဖန္တီးမႈ၊ ဗမာဇာတ္သြင္းမႈေတြကုိ ျမန္မာစစ္တပ္က တုိးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္လာၿပီး ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း ထင္တုိင္းႀကဲဖမ္းဆီးတာ၊ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္တာေတြကုိ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။
Physicians for Human Rights အဖြဲ႕က ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး အစီရင္ခံစာမွာ ခ်င္းျပည္နယ္က သူတုိ႔ စစ္တမ္းေကာက္ယူခဲ့တဲ့ အိမ္ေထာင္စုေတြရဲ႕ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ေလာက္ စစ္တပ္ရဲ႕ အဓမၼ လုပ္အားခုိင္းေစျခင္းကုိ ခံခဲ့ရတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္းက သူတုိ႔ေတြဟာ စစ္သားေတြရဲ႕ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္တာ၊ အဓမၼက်င့္တာေတြကုိ ခံရတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
သူတုိ႔ရဲ႕ ဇာတိေျမမွာ ၀မ္းေရး ခက္ခဲလာတာေၾကာင့္ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြဟာ ႏုိင္ငံရပ္ျခားကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက မေလးရွားကိုသြားၾကၿပီး တစ္သိန္းေလာက္က အိႏၵိယႏုိင္ငံ မီဇုိရမ္ျပည္နယ္ကုိ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္ခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ Physicians for Human Rights က ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိႏၵိယမွာလည္း ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြဟာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းမႈကုိ ခံေနရၿပီး အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ နယ္ႏွင္တာမ်ိဳးေတြကုိလည္း ေတြ႕ႀကံဳရတယ္လုိ႔ Human Rights Watch က ဆုိပါတယ္။
အိႏၵိယဟာ ေတာင္အာရွမွာ ဒုကၡသည္အမ်ားဆံုး လက္ခံထားတဲ့တုိင္းျပည္ ျဖစ္ေပမယ့္ အိႏၵိယအစုိးရဟာ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ဒုကၡသည္ဆုိင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကို လက္မွတ္ေရးထုိးထားျခင္း မရွိပါဘူး။ ဒုကၡသည္ေတြ အဆင့္သတ္မွတ္တာမ်ိဳးလုိ ဆက္စပ္ ဥေပဒေတြလည္း မရွိဘဲ သူတုိ႔အားလံုးကို ႏုိင္ငံျခားသားဆုိတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာပဲ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။
ကံဆုိးမ သြားရာ မုိးလုိက္လုိ႔ရြာ
လက္ရွိ အိႏၵိယက ခ်င္းဒုကၡသည္အေရအတြက္ဟာ အျငင္းပြားဖြယ္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ နယူးေဒလီ UNHCR ႐ံုးက ျမန္မာႏုိင္ငံကေန ဒုကၡသည္အျဖစ္၊ ခုိလႈံလာသူအျဖစ္ စာရင္းသြင္းထားသူ ၂၁၀၀၀ ေလာက္ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ေပမယ့္ အဲဒီအထဲမွာ ၃၃၀၀ သာ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒလီအေျခစုိက္ ခ်င္းလူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ (CHRO) က အိႏၵိယေျမေပၚမွာ ခ်င္းလူမ်ိဳး ၂ ေသာင္းေလာက္ ေနထုိင္ေနၿပီး ၃၅၀၀ က ၿမိဳ႕ေတာ္ေဒလီမွာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
အိႏၵိယဟာ UNHCR ကုိ လက္ခံထားေပမယ့္ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ဥပေဒနဲ႔ အာမခံထားျခင္း မရွိတာေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြကုိ ကာကြယ္ေပးေရးကိစၥေတြဟာ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ႏုိင္ငံျခားေရေပၚလစီေအာက္ ေရာက္သြားတာ၊ ျပည္တြင္းက သေဘာထားကုိ အေျခခံရတာေတြ ရွိေနပါတယ္။
လတ္တေလာ အစုိးရအေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ေတြဟာ အစုိးရ၀န္ေဆာင္မႈေတြ၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းအသံုးျပဳမႈေတြမွာ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္လာရပါတယ္။
“စာရင္းသြင္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္အသစ္ေတြ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အေျခခံ၀န္ေဆာင္မႈေတြ၊ အခြင့္အလမ္းေတြကုိ ဒုကၡသည္ေတြ ရရွိခံစားႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ကာလရွည္ ေနထုိင္ခြင့္ ထုတ္ေပးတာ၊ ကုလကထုတ္ေပးတဲ့ အေထာက္အထားေတြကို အာဏာပုိင္ေတြအေနနဲ႔ အသိအမွတ္ျပဳတာေတြလုပ္ဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တုိက္တြန္းတာေတြ ရွိပါတယ္” လုိ႔ အိႏၵိယက UNHCR ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ အလ္ဆာ ရွီရင္ မက္သယူးက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
UNHCR ဟာ ဒုကၡသည္မွတ္ပံုတင္ကဒ္ျပားေတြကို ထုတ္ေပးထားၿပီး ဒီကဒ္ေတြက ေရရွည္ေနထုိင္ခြင့္ရႏိုင္မယ့္ အက်ိဳးေက်းဇူး ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိႏၵိယအစုိးရယႏၱရားရဲ႕ အလုပ္မတြင္မႈေၾကာင့္ အနည္းငယ္သာ ေနထုိင္ခြင့္ ရထားၾကပါတယ္။
“ေဒသတြင္းအဖြဲ႕ေတြက ဒုကၡသည္ကဒ္ေတြကုိ လက္မခံၾကဘူး” လုိ႔ အသက္ ၃၇ ႏွစ္အရြယ္ ကေလး ၃ ေယာက္မိခင္ Manu Long Kan က ေျပာပါတယ္။
“ဒီကဒ္နဲ႔ ဘဏ္အေကာင့္ေတာင္ ဖြင့္လုိ႔မရဘူး။ အိႏၵိယမွတ္ပံုတင္ မရွိတာေၾကာင့္ ကၽြန္မတုိ႔ကေလးေတြလည္း ေက်ာင္းတက္လုိ႔ မရဘူး” လုိ႔ သူမက ဆုိပါတယ္။
Jesuits Refugee Service (JRS) အဖြဲ႕ကျပဳလုပ္တဲ့ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမွာ နယူးေဒလီ ခ်င္းလူ႕အဖြဲ႕စည္းက ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ စာမတတ္မႈႏႈန္းဟာ သူတုိ႔မိခင္ေတြရဲ႕ စာမတတ္မႈႏႈန္းထက္ ပုိျမင့္ေနတယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။
တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳမႈ မရတာေၾကာင့္ ခ်င္းလူမ်ိဳးတြဟာ တရားမ၀င္ လမ္းေၾကာင္းကေန လုပ္ရကုိင္ရၿပီး ဒါဟာ ေနထုိင္ခြင့္ဆံုး႐ံႈးမယ့္ အႏၱရာယ္လည္း ရွိေနတာပါ။
“ဘာအခြင့္အေရးမွမရွိဘူး။ ေနမေကာင္းတာနဲ႔၊ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္တာနဲ႔ အလုပ္ရွင္ေတြက အလုပ္ထုတ္တယ္” လုိ႔ Manu Long Kan ရဲ႕ အသက္ ၃၉ ႏွစ္အရြယ္ ခင္ပြန္း Salai Hnai Thang က သူဇနီးရဲ႕ က်န္းမာေရးအေျခအေနကုိ ရည္ညႊန္းၿပီး ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေရာဂါေၾကာင့္ ရက္အနည္းငယ္ အလုပ္ပ်က္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ Manu Long Kan ဟာ သူအလုပ္လုပ္ေနတဲ့စက္႐ံုကုိ ျပန္၀င္လုိ႔ မရေတာ့ပါဘူး။
သူမရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ UNHCR က ေထာက္ပံ့မႈမရွိတာေၾကာင့္ Thang ရဲ႕ လခ ႐ူပီး ၅၀၀၀ (က်ပ္ေငြ ၁ သိန္း၀န္းက်င္) ဟာ ဇနီးသည္ေဆးဖုိးနဲ႔ ကေလးေတြရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္ေတြအတြက္ေတာင္ မေလာက္ပါဘူး။
“ဥပေဒအရ ကာကြယ္ေပးမႈနဲ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ အကူအညီေတြရရွိဖုိ႔ ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြဟာ UNHCR ႐ံုးေရွ႕မွာ ႏွစ္တုိင္း ဆႏၵသြားျပပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေျခအေနက မေျပာင္းလဲပါဘူး။ UNHCR နဲ႔ မိတ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြအေပၚ သူတုိ႔ စိတ္ပ်က္လာၾကပါၿပီ” လုိ႔ နယူးေဒလီက ခ်င္းလူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ CHRO ဒါ႐ုိက္တာ Salai Cung Dawt က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ႐ံုးခ်ဳပ္ဖြင့္ထားၿပီး Open Society Foundation၊ National Endowment for Democracy နဲ႔Canadian InterPares တုိ႔လုိ NGO အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ CHRO ဟာ ခ်င္းလူ႕အဖြဲ႕အစည္းက ခံစားေနရတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကုိ မွတ္တမ္းတင္ကာ အိႏၵိမွာ ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြ ဥပေဒအရ အကူအညီရဖုိ႔ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကတည္းက ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ပါတယ္။
မိတ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔အတူ UNHCR ဟာ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြ၊ စားရိတ္ေထာက္ပံ့တာေတြ ရွိၿပီး စားရိတ္ကေတာ့ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္တဲ့သူေတြကုိ ႁခြင္းခ်က္အျဖစ္ ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။
South Asia Human Rights Documentation Centre (SAHRDC) က ဒုကၡသည္ေတြဟာ အနိမ့္ဆံုးလုပ္ခေတာင္ မရရွိဘဲ၊ ေထာက္ပ့ံေၾကးကလည္း အိမ္ေထာင္ဦးစီးေတြကုိသာေပးကာ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ မွီခုိျဖစ္ေစတာၾကာင့္ UNHCR ဟာ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ခြဲျခားတဲ့ ေပၚလစီမ်ိဳး က်င့္သံုးတယ္လုိ႔ ေ၀ဖန္ခဲ့ပါတယ္။
“အိႏၵိယ UNHCR က သူ႕ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအတြင္းမွာေတာင္ ဒုကၡသည္ေတြကုိ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ကာကြယ္မႈမေပးႏုိင္ပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ အစုိးရဲ႕ လွ်ာေပၚလာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ အေပၚမွာလည္း လုိတာထက္ပုိၿပီး အေရးတယူလုပ္ပါတယ္။ အမွန္တကယ္ အလုပ္ျဖစ္မယ့္ အေျဖေတြကုိလည္း မရွာႏုိင္ပါဘူး။ ဒီလုိ အလုပ္မျဖစ္တာေတြ၊ UNHCR ႐ံုးနဲ႔ အဲဒီက ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ အျပဳအမူေတြေပါင္းၿပီး ဒုကၡသည္ေတြကုိ ပုိမုိဒုကၡေရာက္ေစပါတယ္” လုိ႔ SAHRDC က ဒါ႐ုိက္တာ ရာဗီ နာအီရ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အိႏၵိယ UNHCR က ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ အဲလ္ဆာ ရွီရင္ မက္သယူးက ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ခုိလႈံလာသူေတြကို အိႏၵိယအစုိးရရဲ႕ ကာကြယ္ေရးေပးေရးလုပ္ငန္းမွာ UNHCR နဲ႔ မိတ္ဖက္အဖြဲ႕ေတြက တတ္ႏုိင္သေလာက္ ကူညီပံ့ပုိးေပးေၾကာင္း၊ မိမိသေဘာဆႏၵအေလ်ာက္ ေနရပ္ျပန္ေရး၊ အကူအညီ အထူးလုိအပ္ေနတဲ့ ဒုကၡသည္အခ်ိဳ႕အတြက္ အိႏၵိယမွာ ေနရာခ်ထားေရးေတြကုိ စီစဥ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ေရရွည္အေျဖမ်ိဳးကိုလည္း ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း တုန္႔ျပန္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“ဇာတိႏုိင္ငံေတြက အေျခအေနေတြေၾကာင့္ လက္ရွိမွာ ဒုကၡသည္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ ေရရွည္တည္တံ့မယ့္ အေျဖမ်ိဳးရဖုိ႔ မလြယ္ေသးပါဘူး”
လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမႈႏွင့္ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈ
ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ကုိ ေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ေဒသခံေတြဟာ ဒုကၡသည္ေတြအေပၚ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားတုိက္ခုိက္မႈေတြ၊ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ၾကပါတယ္။ JRS ရဲ႕ စစ္တမ္းေကာက္ယူမႈမွာ နယူးေဒလီက ခ်င္းလူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ၉၂ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ေက်ာ္က သူတုိ႔ေနထုိင္တဲ့ရပ္ကြက္ေတြမွာ မလံုၿခံဳဘူးလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး၊ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကေတာ့ ေမာင္းထုတ္တာေတြ၊ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေစာ္ကားခံရမႈေတြ ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“ေဒသခံေတြက ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါး ႐ုိက္ႏွက္ခဲ့ၿပီးကတည္းက ကၽြန္မေယာက်္ားဟာ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ကၽြန္မသမီးႏွစ္ေယာက္လည္း တုိက္ခုိက္ခံခဲ့ရပါတယ္” လို႔ အသက္ ၄၉ ႏွစ္အရြယ္ Ngun Sui Men က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားတုိက္ခုိက္မႈေတြကုိ UNHCR ရဲ႕ လူမႈေရးဌာနကုိ သတင္းပုိ႔ေပမယ့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကုိ တုိင္ၾကားမႈ မရွိတာေၾကာင့္ ဥပေဒအရ အေရးယူမႈေတြ မရွိပါဘူး။
“ေဒသခံေတြက မဲမွာေၾကာက္တာေၾကာင့္ အာဏာပုိင္ေတြကုိ ကၽြန္မတုိ႔ မတုိင္ရဲပါဘူး” လုိ႔ Ngun Sui Men က ဆုိပါတယ္။
သူတုိ႔မိသားစုေနထုိင္တဲ့ အခန္းခ ေက်ေအာင္လုိ႔ Ngun Sui Men ဟာ ခ်င္း႐ုိရာ ငါးေျခာက္လုပ္ကာ ႏုိင္ငံရပ္ျခားက ခ်င္းလူမ်ိဳးေတြဆီတင္ပုိ႔ၿပီး လုိအပ္တဲ့အခန္းခ ႐ူပီး ၇၀၀၀ (က်ပ္ေငြ ၁၄၀၀၀၀ ေက်ာ္) ကုိ ရွာေဖြရပါတယ္။
ငါးေျခာက္နံ႔ေၾကာင့္ အခုႏွစ္အေစာပုိင္းမွာ ရပ္ကြက္က သူတုိ႔ကုိ ေမာင္းထုတ္မယ္လုိ႔ ၿခိမ္းေျခာက္တာကုိလည္း ခံခဲ့ရပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ NLD ပါတီ အႏုိင္ရခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ Ngun Sui Men တစ္ေယာက္ အိမ္ျပန္ဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ေျပာင္းလဲသြားၿပီလုိ႔ လူေတြက ထင္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္က ထိန္းခ်ဳပ္ထားတုန္းပါ။ အဲဒီမွာေနရတာ မလံုၿခံဳပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျပန္မယ့္အစား ကၽြန္မ ဒီမွာပဲ အေသခံလုိက္မယ္”
Ref: Aljazeera
(Aljazeera သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ Myanmar’s stateless Chin endure refugee life in India ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။)
