ဇြန္ ၁၈၊ ၂၀၁၇
M-Media
– ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေက်ာ္ၾကားဆံုးနဲ႔ ပါရမီအရွိဆံုး ေရွ႕ေနေတြထဲက တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးကုိနီတစ္ေယာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေလဆိပ္အျပင္ဘက္မွာ ေန႔ခင္းေၾကာင္ေတာင္ လုပ္ႀကံခံရမႈဟာ ၄ လတာ ၾကာျမင့္သြားေပမယ့္ အာဏာပုိင္ေတြကေတာ့ ဒီျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ေရး နီးစပ္မႈ မရွိေသးပါဘူး။ ေသနတ္သမားၾကည္လင္းဟာ ေလဆိပ္အျပင္ဘက္က တကၠဆီယာဥ္ေမာင္းေတြ စိတ္ေပါက္ေပါက္နဲ႔ လုိက္ဖမ္းၿပီး၊ ရဲလပ္အပ္လုိက္လုိ႔သာ ဖမ္းမိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
မႏၱေလးက ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေမွာင္ခုိသမား ၾကည္လင္းဟာ ဇန္န၀ါရီ ၂၉ ရက္ေန႔မွာ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ဖုိ႔အတြက္ ငွားရမ္း တာ၀န္ေပးခံရတယ္ဆုိတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လုပ္ႀကံမႈကုိ စီစဥ္တယ္လုိ႔ သတ္မွတ္ျခင္းခံရတဲ့ စစ္တပ္အရာရွိေဟာင္း ေအာင္၀င္းခုိင္ကေတာ့ သတ္ျဖတ္မႈအၿပီး ေျခာက္ကပ္ကပ္လမ္းေတြ၊ အေဆာက္အဦးႀကဲႀကဲေတြနဲ႔ စစ္တပ္က တည္ထားတဲ့ ေနျပည္ေတာ္မွာ အစအနရွာလုိ႔မရေအာင္ ေပ်ာက္ျခင္းမလွ ေပ်ာက္သြားတာက ထူးဆန္းဖြယ္ရာပါပဲ။
စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမွာ လစ္ဟာမႈေတြ႕ရွိသလုိ အေနာက္တုိင္းမီဒီယာေတြကလည္း လမ္းေၾကာင္းလြဲတဲ့ေဖာ္ျပခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ Economist၊ the Financial Times၊ the New York Times နဲ႔ Washington Post အပါအ၀င္ အေနာက္ကမၻာက သတင္းဌာနအားလံုးနီးပါးက အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ျဖစ္ျခင္းဟာ ဦးကုိနီ သတ္ျဖတ္ခံမႈေနာက္ကြယ္က လႈံ႕ေဆာ္မႈ ျဖစ္ႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး ပံုေဖာ္ၾကပါတယ္။
Economist ကဆုိရင္ ဦးကုိနီကုိ “ဘာသာေရးလူနည္းစုေတြကုိ ကာကြယ္ေပးရာမွာ ထင္ရွားသူ” လုိ႔ ေဖာ္ျပၿပီး Financial Times က “ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အထင္ရွားဆံုး မြတ္စလင္အသံေတြထဲက တစ္ခု” ဆုိၿပီး ေရးသားၾကပါတယ္။ BBC ကလည္း သတ္ျဖတ္မႈအေၾကာင္းအရင္းကုိ ႏုိင္ငံအေနာက္ပုိင္း ရခုိင္ျပည္နယ္က ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္လူနည္းစုေတြ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံရမႈအေၾကာင္း သူတုိ႔ရဲ႕ အရင္ သတင္းတင္ျပခ်က္ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေဖာ္ျပပါတယ္။
ဦးကုိနီရဲ႕ မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္းနဲ႔ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ဒီလုိသတင္းေတြကုိ ဖတ္ရတာ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ရပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း အိုင္းရစ္ရွ္လူမ်ိဳး ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္ ဂၽြန္ အက္ဖ္ကေနဒီဟာ ၁၉၆၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သမၼတအျဖစ္ မေရြးခ်ယ္ခံရခင္ ေျပာၾကားခဲ့တဲ့”ကၽြန္ေတာ္ဟာ ကက္သလစ္သမၼတေလာင္းမဟုတ္ပါဘူး။ ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ သမၼတေလာင္းပါ” နာမည္ေက်ာ္စကားကုိ ကၽြန္ေတာ္ သြားသတိရပါတယ္။
ဦးကုိနီကလည္း ဖြဲ႕စည္းပံုနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာကုိ ပထမဆံုး ေဆာင္ရြက္တဲ့ ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး၊ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏွစ္ဦးဟာ ေဆြးေႏြးမႈေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လုပ္ခဲ့ဖူးၿပီး ဦးကုိနီဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားအားလံုးရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူ ေရွ႕ေနတစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ သူ႕ရဲ႕ က်ယ္ျပန္တဲ့ ကုိယ္စားျပဳမႈကုိ သူ႕ရဲ႕ ဘာသာတရားနဲ႔ ဘယ္တုန္းကမွ မေရာေထြးခဲ့ပါဘူး။
ဦးကုိနီကုိ ‘မြတ္စလင္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူတစ္ေယာက္’ အျဖစ္ ပံုေဖာ္မႈက သူလုပ္ႀကံခံရမႈဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ မြတ္စလင္ေတြအၾကား လူမ်ိဳးေရး အၾကမ္းဖက္မႈရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ ျပည္သူေတြကို ယံုၾကည္လာေစခ်င္တဲ့သူေတြရဲ႕ လက္ခ်က္သာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ဦးေဆာင္ၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ခြဲအရင္က စတင္ခဲ့တဲ့ ‘စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္မႈဆုိင္ရာ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္’ အစီအစဥ္မွာလည္း ဦးကုိနီဟာ မိတ္ဖက္အျဖစ္ ပါ၀င္ပါတယ္။ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ သူဟာ မီဒီယာက႑ကုိ ထိခုိက္ေစတဲ့ ဥပေဒေရးကာ ကိစၥေတြအေၾကာင္း ေျပာေလ့ရွိၿပီး လူငယ္ေတြအတြက္ အႀကံေကာင္းဉာဏ္ေကာင္းေတြ ေပးတာမ်ိဳး၊ ဆင္ဆာေလ်ာ့ေပါ့မႈေတြနဲ႔ ဒီမုိကေရစီတစ္ပုိင္း တုိင္းသစ္ျပည္သစ္မွာ ရွိေနတဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြကေန ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ဘယ္လုိ ကာကြယ္မလဲဆုိတာေတြကုိ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ သိရွိေအာင္ အသိပညာေပးတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
သူ႕ရဲ႕ ေဟာေျပာမႈေတြမွာ “၂၀၀၈ ဖြဲ႕အစည္းပံု အေျခခံဥပေဒဟာ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ေဟာေျပာခြင့္ကုိ အာမခံေပးထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ..” လုိ႔စကားခံၿပီး ဦးကုိနီဟာ အသေရဖ်က္မႈ၊ ပုိင္နက္က်ဴးလြန္၊ တရားမ၀င္အသင္းအဖြဲ႕ဖြဲ႕မႈ၊ ႏုိင္ငံေတာ္လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ ေပါက္ၾကားမႈစတဲ့ ႁခြင္းခ်က္ေတြ တစ္သီတစ္သန္းႀကီးကုိ ေျပာျပကာ ဒီလုိ ဥပေဒေရးရာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြကေန ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အေကာင္းဆံုး ဘယ္လုိကာကြယ္ႏုိင္လဲဆုိတာကုိ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ရွင္းျပတာမ်ိဳး မၾကာခဏ လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။
ပဲ့ကုိင္ေနရာမွာ စစ္တပ္ကရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့ တုိင္းျပည္ရဲ႕ အထိမခံ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနအပါအ၀င္ အေၾကာင္းအရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိလည္း မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္းေတြျဖစ္တဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏွစ္ဦးဟာ ႏွစ္ကုိယ္ၾကား ေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီလုိ အမ်ားႀကီး ေျပာခဲ့ဆုိခဲ့တာေတြမွာ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံတစ္ခုအေနနဲ႔ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ ရွိရမယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆကလြဲလုိ႔ ဘာသာတရားနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ ဘယ္လုိအေၾကာင္းအရာမ်ိဳးမွ သူေျပာတာ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ခါမွ မၾကားခဲ့ရပါဘူး။
ဒါဆုိရင္ ဦးကုိနီက ဘာ့ေၾကာင့္ အသတ္ခံခဲ့ရတာလဲ။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ မ႐ုိးမသားနဲ႔ ျပည္သူ႕ဆႏၵခံယူခဲ့ၿပီး၊ ေရြးေကာက္ခံအဖြဲ႕ထက္ စစ္တပ္ကုိ ႁခြင္းခ်က္မဲ့ ႏုိင္ငံေရးအာဏာ ပုိေပးထားတဲ့ လက္ရွိ ဖြဲ႕စည္းပံုေနရာမွာ အစားထုိးဖုိ႔ ပုိၿပီး ဒီမုိကေရစီနည္းက်တဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္တစ္အုပ္ကုိ ဦးကုိနီက ေရးဆြဲေနတယ္ဆုိတာ သူ႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးသူတုိင္း သိၾကပါတယ္။
လက္ရွိဖြဲ႕စည္းပံုက လႊတ္ေတာ္မွာ စစ္တပ္ကုိ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေပးထားသလုိ၊ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ နယ္စပ္ေရးရာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြလုိ႔ တုိင္းျပည္ရဲ႕ အေရးပါဆံုး ၀န္ႀကီးဌာနေတြကုိလည္း စစ္တပ္ကထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးထားပါတယ္။ ဦးကုိနီရဲ႕ အဓိကစုိးရိမ္မႈက တုိင္းေဒသႀကီး၊ ျပည္နယ္အဆင့္ကေန ခ႐ုိင္၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္အထိ အစုိးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၀န္ထမ္းေတြအားလံုးကုိ ခန္႔အပ္ရတဲ့ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနဟာ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္မွာ ရွိေနတာျဖစ္ပါတယ္။
၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ NLD ပါတီ အႏုိင္ရၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္း ခန္႔အပ္ခံခဲ့ရတဲ့ ၀န္ႀကီးေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ သက္ဆုိင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြကုိ ေခါင္းေဆာင္႐ံုသာ ေဆာင္ရၿပီး ေအာက္ေျခအဆင့္ဆင့္မွာေတာ့ စစ္တပ္က ခန္႔အပ္ထားတဲ့ အရာရွိေတြနဲ႔သာ ျပည့္ႏွက္ေနကာ သူတုိ႔ေတြဟာ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြလုပ္ခဲ့တဲ့ အရင္ အာဏာရွင္လက္ထက္မွာ ေက်ပြန္စြာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
သမုိင္းတြင္မယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္ခင္က စစ္တပ္ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ အရပ္သားတစ္ပုိင္းအစုိးရဟာ ၀န္ႀကီးဌာနေတြကုိ လည္ပတ္ဖုိ႔တြက္ အၿမဲတမ္းအတြင္း၀န္ေတြကို ခန္႔အပ္ခဲ့ၿပီး ဒီမုိကေရစီနည္းက် ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားတဲ့ အစုိးရ အာဏာရလာရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပုိင္ဆုိင္ရာ အခုအခံအျဖစ္ ထားရွိဖုိ႔ ရည္ရြယ္ပံု ရပါတယ္။
ဒီမုိကေရစီနည္းက် အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ ခုိင္ၿမဲေစဖုိ႔အတြက္ ဦးကုိနီဟာ ဒီအရာေတြအားလံုးကုိ ေျပာင္းလဲခ်င္ေပမယ့္ လက္ရွိ ႏုိင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ဖုိ႔ဆုိတာ လံုး၀နီးပါး မျဖစ္ႏုိင္ဘူးဆုိတာကုိလည္း သူက သိပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ ဖြဲ႕စည္းပံုရဲ႕ မည္သည့္အစိတ္အပုိင္းကုိမဆုိ ျပင္ခ်င္ရဲ႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကုိ လႊတ္ေတာ္မွာ ရရွိဖုိ႔လုိၿပီး စစ္တပ္က သူ႕လူ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိထည့္ကာ ဗီတုိသံုးပယ္ခ်ႏုိင္တဲ့ ပါ၀ါကုိ ယူထားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဦးကိုနီးဟာ စစ္တပ္ဖြဲ႕စည္းပံုရဲ႕ ဟာကြက္ေတြကုိ ရွာေဖြရာမွာ ကၽြမ္းက်င္သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး ဒီစြမ္းရည္ေၾကာင့္ အသက္ပါေပးဆပ္လုိက္ရတာ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ NLD ပါတီက ေသာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳ အႏုိင္ရတဲ့အခါ၊ သားႏွစ္ေယာက္က ႏုိင္ငံျခားသားျဖစ္ေနတာက သူမအတြက္ သမၼတရာထူးရယူဖုိ႔ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏုိင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာမႈကုိ တားဆီးဖုိ႔ စစ္တပ္က ဖြဲ႕စည္းပံုထဲမွာ အထူးထည့္သြင္းထားတဲ့ အပုိဒ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ဒီျပႆနာအတြက္ ဥပေဒအရ အေျဖတစ္ခုကို ဦးကုိနီက ရွာေဖြခဲ့ၿပီး ‘ႏုိင္ငံေတာ္၏ အတုိင္ပင္ခံ’ ဆုိတဲ့ အစုိးရကုိ လႊမ္းမုိးႏုိင္မယ့္ ရာထူးအသစ္ကုိ ဖန္တီးေပးခဲ့ကာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ဦးေသွ်ာင္ ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာေတာ့ သူမရဲ႕ လူယံု၊ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဦးထင္ေက်ာ္ဟာ တရား၀င္ သမၼတျဖစ္ေနေပမယ့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ တုိင္းျပည္ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ အျငင္းပြားဖြယ္မရွိ မွတ္ယူခံေနရၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ေဆြးေႏြးမႈေတြထဲက တစ္ခုမွာ ဦးကုိနီက ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကုိ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ႀကိဳးစားလုိ႔ရမယ့္ အေနအထားမ်ိဳး မရွိေပမယ့္ စစ္တပ္က အေျခခံဥပေဒမွာ ထည့္ထားတဲ့အခ်က္ေတြထဲမွာ လႊတ္ေတာ္မွာ မဲအမ်ားစုနဲ႔ အေျခခံဥပေဒကုိ ဖ်က္သိမ္းလုိ႔မရဘူးဆုိတဲ့အခ်က္ မပါ၀င္ဘဲ ဒီလုိလုပ္ျခင္းက ဒီမုိကေရစီပိုဆန္တဲ့ အေျခခံဥပေဒအသစ္ကုိ ျပဌာန္းႏုိင္ေရး လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ဦးကုိနီဟာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္တစ္ခု ေရးဆြဲေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အသတ္ခံခဲ့ရတာျဖစ္တယ္လုိ႔ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသိၾကၿပီး ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္မွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာလည္း ဒီအခ်က္က ေပၚထြက္လာပါတယ္။ ဒီရွင္းလင္းပြဲမွာ ျပည္တြင္းသတင္းေထာက္တစ္ေယာက္က ဦးကုိနီ လုပ္ႀကံခံရမႈဟာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္ ေရးဆြဲေနမႈနဲ႔ ပတ္သက္ေနလားဆုိၿပီး ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။
ရဲ႕ခ်ဳပ္ေဇာ္၀င္းကေတာ့ ဒီအေမးအတြက္ ဆင္ေ၀ွ႔ရန္ေရွာင္ ေျဖသြားၿပီး အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ ဒီလူသတ္မႈအတြက္ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ လႈံ႕ေဆာ္မႈအားလံုးကုိ စံုးစမ္းေနတယ္လုိ႔သာ ေျဖၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ စစ္တပ္နဲ႔ႏြယ္ေနတဲ့ အဓိကသံသယရွိသူ မယံုႏုိင္စရာေပ်ာက္ဆံုးေနမႈ၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕က ဆက္လက္ရွာေဖြေနပါတယ္လုိ႔ ေျပာဆုိမႈေတြ ရွိေနေပမယ့္ ေသခ်ာတာတစ္ခုကေတာ့ ဦးကုိနီ ဒီလုိ ေသြးေအးေအးနဲ႔ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရတာဟာ မြတ္စလင္တစ္ဦး ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ၊ ဒီမုိကရက္တစ္ဦးျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ပါပဲ။
Ref: Asia Times
(Asia Times တြင္ ဘာေတးလ္ လင္တနာေရးသားသည့္ No justice for slain Myanmar lawyer Ko Ni ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
