ဒီဇင္ဘာ ၂၈၊ ၂၀၁၅
M-Media
– ဘ၀ကံၾကမၼာကုိ ေျပာင္းလဲႏုိင္မည့္ ေက်ာက္စိမ္းတံုးေလးမ်ား ေတြ႕လုိေတြ႕ညား ရွာေဖြရင္းျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ျပည္သူမ်ားမွာ အသံုးမတည့္သည့္ ေျမစာပံုမ်ားအၾကားတြင္ အသက္ေပ်ာက္ၾကရသည္။
ႏုိ၀င္ဘာ ၂၁ ရက္ေန႔က ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းတြင္ ေျမစာပံုၿပိဳၾကမႈေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့သည္။ ေနာက္တစ္ေန႔မနက္တြင္ေတာ့ ေျမစာပံုမ်ားေအာက္မွ အေလာင္းေပါင္းမ်ားစြာ ဆြဲထုတ္ခဲ့ရေလသည္။
ဒီဇင္ဘာ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္လည္း ထုိေဒသ၌ပင္ ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈေၾကာင့္ ဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီေသာ လူမ်ား ေသဆံုးမည့္ အႏၱရာယ္ ရွိေနေလသည္။ ႐ုတ္တစ္ရတ္ျဖစ္ပြားေသာ အဆုိပါ ျဖစ္ရပ္ဆုိးႀကီးမ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ေၾကာက္စရာေကာင္းၿပီး ျခစားမႈျပည့္ေနသည့္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းအား ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွ စိတ္၀င္စားမႈကို ျမင့္တက္ေစခဲ့သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ အာရွတစ္၀ွမ္းလံုးတြင္ စိတ္ပ်က္စရာအေကာင္းဆံုး ေနရာမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ေလသည္။ ထုိေဒသမ်ားတြင္ ေသျခင္းတရား မင္းမူေနၿပီး၊ ဥပေဒမဲ့မႈက ျမင္မေကာင္းေအာင္ျဖစ္ေနသည္။ ထုိအေၾကာင္းေၾကာင့္ပင္ အစုိးရက ျပင္ပမွလူမ်ားကုိ ထုိေနရာသုိ႔ လာေရာက္ၾကည့္႐ႈခြင့္ ပိတ္ပင္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈမ်ားက ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ဖုန္ထူၿပီး သီးသန္႔ျဖစ္ေနေသာ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္ခ်ိန္က စိမ္းစုိခဲ့ေသာ ေတာင္တန္းမ်ားမွာ ယေန႔တြင္ေတာ့ အ၀ိစိေခ်ာက္နက္ႀကီး ျဖစ္ေနေလသည္။ အက်ယ္က ေဘာလံုးကြင္းႀကီးမ်ားေလာက္ ရွိေနၿပီး လကမၻာမွ ခ်ိဳင့္ခြက္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တူေနသည္။ ေက်ာက္စိမ္းအတုိအစကေလးမ်ား ရရွိမလားဟူေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ ထုိတြင္းနက္ႀကီးမ်ားသုိ႔ ဆင္းရွာၾကသူမ်ားလည္း ေန႔စဥ္ ရွိၾကေလသည္။
ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ စစ္တပ္မွ ထိပ္သီးပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ ၎တုိ႔ႏွင့္ ပတ္သက္သက္သူမ်ားက လႊမ္းမုိးခ်ဳပ္ကုိင္ထားၾကၿပီး ၎တုိ႔၏ ကုမၸဏီမ်ားက ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကုိ ဧရာမစက္ႀကီးမ်ားသံုးကာ တူးေဖာ္ ထုတ္ယူေနၾကသည္။
ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းမွရရွိသည့္ အက်ိဳးအျမတ္က ေၾကာက္စရာပင္ျဖစ္၏။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းတြင္ပင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၁ ဘီလီယံရရွိခဲ့သည္ဟု အက်ိဳးအျမတ္မယူသည့္ Global Witness အဖြဲ႕၏ စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္မႈမ်ားအရ သိရသည္။ ထုိအဖြဲ႕က ဖားကန္႔ကုိ “စိတ္ဆင္းရဲစရာ စြန္႔ပစ္ေျမ” ဟု ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့သည္။
ေက်ာက္စိမ္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ သဘာ၀ကေပးေသာ ဆုလာဘ္ျဖစ္ေသာ္လည္း လူတစ္စုက မဟားဒယား အက်ိဳးခံစားေနသည္။ မျဖစ္စေလာက္ေသာ ပမာဏကသာ တုိင္းျပည္ရွိ ပ်က္ဆီးယုိယြင္းေနေသာ လမ္းမ်ား၊ ေဆး႐ံုမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းမ်ားအား ျပင္ဆင္မႈဘက္သုိ႔ ေရာက္ရွိေလသည္။ အ၀တ္တစ္ထည္ကုိယ္တစ္ခုျဖင့္ ေျခညႇပ္ဖိနပ္စီးကာ ေက်ာက္တြင္းတူးရသည့္ အလုပ္သမားမ်ား၏ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းေရးအတြက္ အသံုးျပဳမႈမွာ မရွိသေလာက္ပင္ရွား၏။
စစ္တပ္ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသည့္ ကုမၸဏီမ်ားက ေက်ာက္စိမ္းမွရရွိေသာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကုိ အငမ္းမရျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ထုိစီးပြားေရးက ဘ၀ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့ေနသည့္ အမ်ိဳးသားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိ ေက်ာက္စိမ္းတြင္း၏ အနားသုိ႔ ေရာက္ရွိေအာင္ ဆြဲေခၚေနလသည္။ ၎တုိ႔မွာ စက္ႀကီးမ်ားႏွင့္ တူးေဖာ္ၿပီး က်န္ခဲ့ေသာ ေျမမ်ားတြင္ တစ္ႏုိင္တစ္ပုိင္ ေက်ာက္စိမ္းလုိက္ရွာသူမ်ား ျဖစ္သည္။
ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈဒဏ္ကို ခံရသူမ်ားတြင္ အမ်ားစုမွာလည္း ၎တုိ႔ပင္ျဖစ္သည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ ေက်ာက္စိမ္းရွာေဖြမႈမွာ တရားမ၀င္။ ေက်ာက္စိမ္းတူေဖာ္မည့္ေျမေနရာႏွင့္ တူးဆြၿပီေနာက္ က်န္ခဲ့ေသာ ေျမစာပံုမ်ားအား ပုိင္ဆုိင္ခြင့္မွာ စစ္တပ္က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားသည့္ ကုမၸဏီမ်ားတြင္ပင္ ရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ျပည္သူအမ်ားစုက တစ္ေန႔လွ်င္ ကန္ ၂ ေဒၚလာေအာက္ျဖင့္သာ အသက္ရွင္ေနထုိင္ရသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေက်ာက္စိမ္းကုမၸဏီမ်ားက မေတြ႕၍ က်န္ခဲ့ေသာ ေက်ာက္စိမ္းတံုးေလးမ်ားကုိ လုိက္ရွာရန္အတြက္ ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈ၊ လံုၿခံဳေရးအေစာင့္မ်ား၏ ႐ုိက္ႏွက္မႈ စသည့္အႏၱရာယ္မ်ားကုိ အရဲစြန္႔ရင္ဆုိင္ျခင္းမွာ ထုိက္တန္သည္ဟု အခ်ိဳ႕က ယုံၾကည္ေနၾကေလသည္။
“ခင္ဗ်ားကုိ မီလီယံနာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ ေက်ာက္တုံးလား၊ ဘာမွအဖုိးမတန္တဲ့ ေက်ာက္တုံးလားဆုိတာ အျပင္ကေနၾကည့္ရင္ ခြဲျခားမသိႏုိင္ဘူးေလ” ဟု ေက်ာက္တူးသမားတစ္ဦးျဖစ္သူ မ်ိဳးေအာင္က GlobalPost သို႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“အဲဒီေက်ာက္တံုးကုိ စုတ္ပ်က္ေနတဲ့ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္လုိ သေဘာထားၾကည့္ေပါ့ဗ်ာ။ သူက ေရလည္းမခ်ိဳးဘူး၊ အလွလည္းမျပင္ဘူး။ တကယ္လုိ႔ ကုိယ္ထူကုိယ္ထ ေက်ာက္တူးသမားတစ္ေယာက္ဟာ အဲလုိေက်ာက္တုံးမ်ိဳးကုိ အေရာင္တင္ၿပီး သြားေရာင္းႏုိင္တယ္ေလ” ဟု ၎က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ၀င္ေငြမွာ ဘ၀တစ္ခုလံုး ေျပာင္းလဲသြားႏုိင္သည္ဟု ဆုိသည္။
ကန္ေဒၚလာ ၃ ေသာင္းႏွင့္အထက္ တန္ေၾကးရွိမည့္ ေက်ာက္စိမ္းတံုးေလးမ်ား ေတြ႕မလားဟူေသာ ထုိေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က ေက်ာက္စိမ္းတြင္း၏ ဆင္ေျခဖံုးေဒသမ်ားသုိ႔ ကုိယ္ထူကုိယ္ထ ေက်ာက္တူးသမားမ်ားကုိ ေရာက္ရွိေစခဲ့သည္။ ထုိသူမ်ားက ၎တုိ႔ အဓိကရွာေဖြမည့္ေနရာမ်ားႏွင့္ မလွမ္းမကမ္းတြင္ တဲမ်ားထုိးကာ ေနထုိင္ၾကသည္။
စခန္းငယ္ေလးပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေနသည့္ ၎တုိ႔၏တဲမ်ားက ေပ ၅၀၀၀ ျမင့္သည့္ ေျမစာပံုႀကီး၏ အရိပ္ေအာက္တြင္ ရွိေနေလသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္စေနေန႔ အာ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ ထုိေျမစာပံုႀကီး ၿပိဳက်သည့္အခ်ိန္တြင္ေတာ့ ၎တုိ႔အားလံုးလည္း နစ္ျမဳပ္ကုန္ၾကေလသည္။ ေက်ာက္တူးသမားအမ်ားစုမွာ အိပ္ေနရင္းပင္ ေသဆံုးသြားခဲ့ၾကသည္။
အဆုိပါ စခန္းခ်ရာေနရာမ်ားက ဆင္းရဲသားမ်ား ေနထုိင္သည့္ ရပ္ကြက္ကဲ့သုိ႔ျဖစ္သည္ဟု Reuters မွ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့သည့္ ေဒသခံ ေက်ာက္တူးသမားတစ္ဦးက ေျပာေလသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္ပိုင္ သတင္းစာကေတာ့ အဆုိပါ ေက်ာက္တူးသမားမ်ားကုိ ယခင္က ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းရန္ သတိေပးၿပီးျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။
ဖားကန္႔ေဒသအား ႏုိင္ငံျခားသားအားလံုးနီးပါး မ၀င္ရသည့္ နယ္ေျမအျဖစ္ စစ္တပ္က သတ္မွတ္ထားေသာေၾကာင့္ အခ်က္အလက္အေသးစိတ္ကုိ ရရွိရန္မွာ ခက္ခဲေလသည္။ (ခၽြင္းခ်က္တစ္ခုက ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ေက်ာက္စိမ္း၀ယ္လာဘ္ျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွ အ၀ယ္ေတာ္မ်ားကေတာ့ တံခါးမရွိ ဓားမရွိ ၀င္ေရာက္ခြင့္ရေလသည္။)
အဆုိပါေဘးအႏၱရာယ္မ်ားက လူ႕အသက္ကုိ ဂ႐ုမစုိက္ေသာ ထုိလုပ္ငန္းမ်ားကုိ စစ္တပ္က ဆက္လက္လႊမ္းမုိးထားသည္ဟု သတိေပးေနျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာစစ္တပ္၏ ဘ႑ာေရးစက္ကြင္းက ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္း၌ပင္ ရွိေနသည္မဟုတ္။ GlobalPost မွ စံုစမ္းခဲ့ၿပီး Asia’s Meth Wars အမည္ျဖင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာတြင္ အာရွ၏ ေဒၚလာဘီလီယံႏွင့္ခ်ီေသာ စိတ္ႂကြေဆး ကုန္သြယ္မႈတြင္ အဓိကေနရာမွ ပါ၀င္ေနေသာ စစ္တပ္ႏွင့္ ျပည္သူစစ္မ်ားအၾကား ဆက္ႏြယ္မႈကုိ ေဖာ္ျပထားေလသည္။
၎တို႔၏ အဓိကထြက္ကုန္ျဖစ္ေသာ စိတ္ႂကြေဆးျပားမ်ားမွာ လက္နက္ကုိင္အုပ္စုမ်ားရွိရာ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားတြင္ ျပန္႔ႏွံ႔ေနသည္။ ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္သည့္ ေဒသမ်ားတြင္လည္း ထုိစိတ္ႂကြေဆးႏွင့္ ဘိန္းျဖဴတုိ႔က တရား၀င္ပံုစံ ျဖစ္ေနၿပီး ရဲတပ္ဖြဲ႕ကလည္း လစ္လ်ဴ႐ႈထားသည္။
ေက်ာက္စိမ္းထြက္ရာေဒသႏွင့္ စိတ္ႂကြေဆးထြက္ရွိရာ ေဒသမ်ားသုိ႔ ဦးတည္ေနေသာလမ္းမ်ားတြက္ စစ္တပ္ စစ္ေဆးေရးစခန္းမ်ားစြာ ရွိေနျခင္းကလည္း အေၾကာင္းရွိသည္။
တစ္ကမၻာလံုးက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဆုိးရြားေသာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္မွာ ပုိမိုလြတ္လပ္ေသာ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံသုိ႔ ေျပာင္းလဲေတာ့မည္ဟု ယူဆေနခ်ိန္တြင္ စစ္တပ္က ၎တုိ႔ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသူ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ား ဂုပ္ေသြးစုပ္ အျမတ္ထုတ္ေနၾကေသာ ေနရာမ်ားအား ျပင္ပမွလူမ်ား ၾကည့္႐ႈျခင္းကို တားဆီးခ်င္ေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ေလသည္။
(USA Today မွ ေဖာ္ျပသည့္ Why Myanmar’s massive jade industry is so deadly ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
