ၾသဂုတ္ ၂၈ ၊ ၂၀၁၅
M-Media
– ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အစၥေရးက ဂါဇာအား တုိက္ခုိက္မႈ၌ စစ္ရာဇ၀တ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ဆုိေသာ စြပ္စြဲခ်က္ အတြက္ အစၥေရး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေနတန္ယာဟုအား ဖမ္းဆီးရန္ တုိက္တြန္းသည့္ အြန္လုိင္းမွ ေတာင္းဆိုမႈမွာ ယူေကပါလီမန္တြင္ ေဆြးေႏြးရန္ လုိအပ္ေသာ ျပည္သူမ်ား၏ လက္မွတ္ တစ္သိန္း ရရွိေတာ့မည္အေျခအေန ရွိေနသည္။
“႐ုိး႐ုိးသားသားေျပာရရင္ ကမၻာ့ တရားစီရင္ေရး ဥပေဒေတြေၾကာင့္ သူ႕(ေနတန္ယာဟု)ကုိ ဖမ္းဆီးဖုိ႔ မေမွ်ာ္လင့္ပါဘူး။ သူ႕ကုိ ဒီမလာေစခ်င္တဲ့သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းစကားကုိပဲ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေပးခ်င္တာပါ” ဟု ယူေကသုိ႔ စက္တင္ဘာလတြင္ လာေရာက္မည္ဟု ေနတန္ယာဟု၏ ေၾကညာခ်က္ကုိ တုန္႔ျပန္သည့္အေနျဖင့္ အဆုိပါ ေတာင္းဆို လႈပ္ရွားမႈကုိ စတင္ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ဒါမိန္း ေမာ္ရန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ၾသဂုတ္လ ၇ ရက္ေန႔က စတင္လႊင့္တင္ခဲ့ေသာ အဆုိပါ ေတာင္းဆိုမႈတြင္ ယခုအခ်ိန္အထိ လူေပါင္း ၇၆၀၀၀ ေက်ာ္ လက္မွတ္ေရးထုိးထားၿပီး အစိုးရထဲမွ တရား၀င္ တုန္႔ျပန္ေျပာၾကားေရး အတြက္ လုိအပ္ေသာ လက္မွတ္ ၁၀၀၀၀ ကုိ ေကာင္းမြန္စြာ ေက်ာ္ျဖတ္ႏုိင္ခဲ့သည္။
အဆုိပါလက္မွတ္မ်ား တစ္သိန္းေက်ာ္သြားပါက ေတာင္းဆိုမႈတြင္ပါ၀င္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ပါလီမန္တြင္ ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ စဥ္းစားခံရမည္ျဖစ္သည္။
လက္နက္သေဘာတူညီခ်က္
ေမာ္ရန္၏ အဆုိပါအသနားခံစာတြင္ အဓိကေဖာ္ျပမႈမွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လမွစ၍ ၅၁ ရက္ၾကာျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး အရပ္သား ၁၄၉၂ ဦးအပါအ၀င္ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူ ၂၂၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့သည့္ ဂါဇာကုိ အစၥေရးက ဗံုးႀကဲမႈျဖစ္သည္။
အဆုိပါတုိက္ခုိက္မႈအတြင္း အစၥေရးစစ္သား ၆၆ ဦးႏွင့္ အရပ္သား ၅ ဦး ေသဆံုးခဲ့သည္။
“ဘင္ဂ်မင္ေနတန္ယာဟုက ဒီစက္တင္ဘာမွာ လန္ဒန္လာၿပီး ေဆြးေႏြးမွာပါ။ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒေအာက္မွာ ေနတန္ယာဟုကို ယူေကေရာက္တာနဲ႔ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က အရပ္သား ၂၂၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးမႈအတြက္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ ဖမ္းဆီးသင့္ပါတယ္” ဟု အဆုိပါ ေတာင္းဆိုမႈ ကမ္ပိန္းတြင္ ေရးသားထားသည္။
ဒါရီတြင္ ေမြးဖြားၿပီး လက္ရွိတြင္ မန္ခ်က္စတာ၌ ေနထုိင္ေနေသာ ေဆာ့ဖ္၀ဲ ပညာရွင္ ေမာ္ရန္က ၎အေနျဖင့္ ထုိလႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ ရလဒ္ တစ္ခုခုထြက္ရန္ မေမွ်ာ္လင့္ဟုဆုိသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္ အစၥေရး၏ ဂါဇာတြင္ စစ္ေရးေဆာင္ရြက္မႈကုိ ထင္ရွားေစခ်င္ေန၏။
“ယူေကက ႏုိင္ငံေရးသမားေတြက အစၥေရးကို ေထာက္ခံၾကတယ္။ (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္) ေဒးဗစ္ ကင္မရြန္းကလည္း အစၥေရးကုိ ေထာက္ခံတယ္။ ၿဗိတိန္အစုိးရကလည္း လက္နက္ေရာင္းခ်ဖုိ႔ အစၥေရးနဲ႔သေဘာတူညီခ်က္သစ္ တစ္ခု ရထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၿဗိတိန္ရဲ႕လက္နက္ေတြကုိ ဂါဇာအေပၚ က်ဴးလြန္မႈမွာ သံုးမလားဆုိတာကုိလည္း သူတုိ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ မေျပာႏုိင္ပါဘူး” ဟု ေမာ္ရန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“တုိက္ခုိက္ေနတဲ့ သီတင္းပတ္အတြင္းမွာပဲ သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ေဒးဗစ္ ကင္မရြန္းက အတည္ျပဳလုိက္တယ္။ ဒါမ်ိဳးက မျဖစ္သင့္ဘူးဗ်။ လူေတြက ဒါကုိမလုိခ်င္ဘူးဆုိ၊ ဘာ့ေၾကာင့္ အစုိးရက လုပ္ရတာလဲ။ ဒီမွာ ဘယ္သူက ဘယ္သူ႕အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတာလဲ” ဟု ယူေကက အတည္ျပဳခဲ့ေသာ ကန္ေဒၚလာ ၆.၃ သန္းတန္ လက္နက္ေရာင္းခ်ေရး သေဘာတူညီခ်က္ကုိ ရည္ညႊန္း၍ ၎က ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။ အဆုိပါ သေဘာတူညီခ်က္တြင္ ေ၀ဟင္မွ ေျမျပင္ပစ္ မစ္ဆုိင္းဒံုးက်ည္မ်ားလည္း ပါ၀င္ေလသည္။
ယခုႏွစ္ဇူလုိင္လတြင္ အစၥေရးအေပၚ က်န္ရွိေနသည့္ လက္နက္ေရာင္း၀ယ္ေရး ကန္႔သတ္ခ်က္အားလံုးကုိ ယူေကအစုိးရက ဖယ္ရွားလုိက္သည္။ ယူေက၏ ႏုိင္ငံျခားသုိ႔ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈ သတ္မွတ္ခ်က္တြင္ လက္နက္မ်ားကုိ လူ႕အခြင့္အေရးအား ခ်ိဳးေဖာက္ေရး အသံုးျပဳမည္ဟု “ထင္ရွားေသာ အႏၱရာယ္” ရွိေနသည့္ မည္သည့္ေနရာကုိမဆုိ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈကုိ ပိတ္ပင္ရမည္ဟု ပါ၀င္သည္။
အစုိးရက တုန္႔ျပန္မႈျပဳလုပ္ရန္အတြက္ လုိအပ္ေသာ လက္မွအေရအတြက္ ရရွိခဲ့ၿပီး သီတင္းပတ္အနည္းငယ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ေသာ္လည္း အစုိးရ၏ တုန္႔ျပန္မႈကုိ ေမာ္ရန္တစ္ေယာက္ ေစာင့္ေနရဆဲျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း မိမိ၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ လႊတ္ေတာ္တြင္ ျငင္းခံုရသည့္ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္လာရန္ ျဖစ္သည္ဟု သူကဆုိသည္။ ထုိကိစၥအား ေျဖရွင္းေပးေရး အတြက္ေတာ့ သူက မေမွ်ာ္လင့္။
“သူတုိ႔က ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ တရားစီရင္ေရးစနစ္၊ ကံေကာင္းပါေစ.. ဘာညာ ေလွ်ာက္ေျပာမွာေပါ့ဗ်ာ”
လန္ဒန္ရွိ အစၥေရးသံ႐ံုးမွ အလ္ဂ်ာဇီးရားသတင္းဌာနသုိ႔ ေပးပို႔ေသာ အီးေမးလ္တြင္ အဆုိပါ ေတာင္းဆိုမႈကုိ “အဓိပၸါယ္မရွိေသာ စတန္႔တစ္ခု” သာ ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
“အစၥေရးနဲ႔ ယူေကအစုိးရတုိ႔ရဲ႕ဆက္ဆံေရးဟာ ဘယ္တုန္းကမွ နီးကပ္မႈ မရွိခဲ့ပါဘူး အျပန္အလွန္ကုန္သြယ္မႈေတြက ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ေတြမွာ ၂ ဆ တုိးလာတယ္။ ပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ကလည္း ပံုမွန္တုိးတက္ေနပါတယ္” ဟု အဆုိပါေမးလ္တြင္ ထည့္သြင္းေရးသားထားသည္။
စစ္ရာဇ၀တ္မႈလား
Operation Protective Edge (ဂါဇာအား အစၥေရးတုိ႔၏ တုိက္ခုိက္မႈအမည္) ႏွင့္ပတ္သက္၍ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ ျပႆနာမ်ားအျဖစ္ အသံထြက္လာျခင္းမွာ ယခုအႀကိမ္သည္ ပထမဆံုးအႀကိမ္မဟုတ္ေတာ့။
အစၥေရး၏ဗံုးႀကဲမႈၿပီးဆံုးၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာပင္ Amnesty International က “ထုိတုိက္ခုိက္မႈမ်ားမွာ အရပ္သားမ်ားႏွင့္ အရပ္သားမ်ား၏ ပိုင္ဆုိင္မႈမ်ားကုိ တမင္သက္သက္ ပစ္မွတ္ထား ေဆာင္ရြက္ပံုေပၚၿပီး စစ္ရာဇ၀တ္မႈတြင္ အႀကံဳး၀င္သည္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ထုိ႔ျပင္ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူမ်ားအေပၚ အစၥေရးတုိ႔၏ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကုိလည္း ထုိအဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
“အစၥေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြဟာ….. အရပ္သားေတြရဲ႕ အိမ္ေတြကုိ အႀကိမ္ႀကိမ္အခါခါ တုိက္ခုိက္ျခင္း၊ လူသတ္ပြဲနဲ႔မျခား လုပ္ျပျခင္းျဖင့္ စစ္ပြဲ၏ ဥပေဒမ်ားကို ေျပာင္ေျပာင္ တင္းတင္း ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့သည္ ” ဟု Amnesty အဖြဲ႕၏ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းႏွင့္ အေျမာက္အာဖရိကဆုိင္ရာ ဒါ႐ုိက္တာ ဖီးလစ္ လူသာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“အစၥေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြက အရပ္သားအိမ္ေတြဆီ တုိက္ခုိက္မႈေတြကုိ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားၿပီး ဒါေတြက သတိေပးခ်က္မရတဲ့၊ ထြက္ေျပးဖုိ႔အခြင့္အေရးမရတဲ့ ပါလက္စတုိင္းျပည္သူေတြရဲ႕ အသက္ေတြအေပၚ အေလးမထားမႈကုိ တုန္လႈပ္ဖြယ္ရာ ေတြ႕ရတာလည္းျဖစ္ပါတယ္”
“လူေနအိမ္ေတြကုိ ထပ္ခါတစ္လဲလဲနဲ႔ မသင့္ေလ်ာ္တဲ့တုိက္ခုိက္မႈေတြက အစၥေရးရဲ႕ လက္ရွိ စစ္ဘက္နည္းလမ္းေတြဟာ သိသိသာသာ အျပစ္အနာအဆာရွိေနၿပီး ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ ဥပေဒရဲ႕ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြနဲ႔လည္း အေျခခံက်က်ကုိ ဆန္႔က်င္ေနပါတယ္” ဟု လူသာက ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
အစၥေရး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေနတန္ယာဟုကမူ အစၥေရး၏ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ ကာကြယ္ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ကုလသမဂၢအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ေ၀ဖန္မႈမ်ားကုိ ပယ္ခ်ခဲ့သည္။
“အစၥေရးဟာ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒအရ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ကာကြယ္တာပါ။ ဒီလုိေျပာတာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တစ္ႏုိင္ငံတည္း မဟုတ္ပါဘူး” ဟု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ျပည္သူအား ေျပာၾကားေသာ မိန္႔ခြန္း၌ ထည့္သြင္းေျပာဆုိခဲ့သည္။
အဆုိပါအသနားခံစာ၏ တရား၀င္မႈကလြဲလွ်င္ အမွန္တစ္ကယ္ အရာေရာက္သည့္ ရလဒ္မ်ိဳး ထြက္လာႏုိင္သည့္ အလားအလာမရွိ။
ယူေက၏ ႏုိင္ငံျခားေရးႏွင့္ ဓနသဟာယေရးရာ ႐ံုးမွ အလ္ဂ်ာဇီးရားသုိ႔ ေျပာၾကားရာတြင္ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒေအာက္၌ မိမိႏုိင္ငံသုိ႔ လာေရာက္လည္ပတ္ေသာ ႏုိင္ငံျခား တုိင္းျပည္အစုိးရ၏ အႀကီးအကဲတစ္ဦးမွာ ဥပေဒေရးရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ကင္းလြတ္ခြင့္ရွိၿပီး ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္း၍ မရဟု ဆုိသည္။
သို႔ေသာ္လည္း အဓိကအခ်က္က အစုိးရ၏ အေရးယူမႈမ်ား မဟုတ္ဘဲ၊ ျပည္သူမ်ား၏ တုံ႔ျပန္မႈသာ ျဖစ္ေလသည္။
“လက္မွတ္တစ္ေသာင္းေလာက္ထက္ပုိၿပီး ကၽြန္ေတာ္ မမွန္းခဲ့ပါဘူး။ ဒီကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မီးေမာင္းထုိးျပခ်င္႐ံုေလာက္ပါပဲ။ ဒါႀကီးကုိ လစ္လ်ဴမ႐ႈေစခ်င္ပါဘူး”
Source: Al Jazeera
