ေအာက္တိုဘာ ၅ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ေဟာင္ေကာင္ေဒသခံေတြရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအေရး တိုက္ပြဲ၀င္မႈဟာ တရုတ္ျပည္အတြက္ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္လာပါၿပီ။
ေဟာင္ေကာင္ တစ္ၿမိဳ႕လံုးကို ထီးႀကီး ထီးငယ္အသြယ္သြယ္နဲ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြက တရိွန္ထိုး၀င္ေရာက္လာတဲ့ တိုင္ဖြန္း မုန္တိုင္းကဲ့သို႔ ေယာက္ယက္ ခတ္သြားေစပါတယ္။ စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္မွာ ေဟာင္ေကာင္ၿမိဳ႕လမ္းေတြေပၚ ထီးေတြ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ျဖန္႔ခင္းလိုက္တဲ့ အတိုင္းပါပဲ။ ဒီတစ္ႀကိမ္ ထီးရြက္ေတြျဖန္႔ၾကျခင္းက မိုးႀကီးေလႀကီးေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ မဟုတ္ဘဲ မ်က္ရည္ယိုဓာတ္ေငြ႕နဲ႔ ငရုတ္ေကာင္း ျဖန္းေဆးရည္ေတြကို ခုခံ ကာကြယ္ဖို႔ျဖစ္ေနပါတယ္။ ကမာၻ႕ေဘးရန္ အကင္းရွင္းဆံုးနဲ႔ စနစ္အက်ဆံုးျဖစ္ၿပီး ၇.၂ သန္း လူဦးေရရိွတဲ့ ၿမိဳ႕ျပႀကီးဟာ ဒီႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းမွာ လူသတ္မႈ ၁၄ မႈထိ ႀကံဳဆံုခ့ဲရလို႔ စစ္ေျမျပင္သဖြယ္ အသြင္ေျပာင္း သြားပါတယ္။ ျဖစ္စဥ္ကေတာ့ ေဘဂ်င္းမွာရိွေနတဲ့ ဒီေဒသရဲ႕အရွင္သခင္ေဟာင္းထံကေန ဒီမိုကေရစီေရး ကတိျပဳခ်က္ေတြကို ေထာင္ခ်ီတဲ့ လူမ်ားက ျပန္လည္ေတာင္းဆို ဆႏၵျပခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလူအုပ္ႀကီးအေပၚ ဓာတ္ေငြ႕ကာမ်က္ႏွာဖံုးတပ္ အဓိကရုဏ္းႏွိမ္ႏွင္းေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက အဆိပ္ရိွ ဓာတုဓာတ္ေငြ႕မ်ား ပက္ဖ်န္းႀကဲခ်လိုက္လို႔ပါပဲ။
ေဟာင္ေကာင္ေဒသတြင္းထဲ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးေတြ၊ ဖိတ္ဖိတ္ေတာက္ ေစ်း၀ယ္ဆိုင္ခန္းေတြေၾကာင့္ Admiralty လို႔ အထူးေက်ာ္ၾကားတဲ့ေနရာမွာ ပထမဆံုး မ်က္ရည္ယိုဗံုးခြဲတယ္။ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္သူမ်ားထံမွာ ထီးမ်ားနဲ႔ မိုးကာ၊ စကိတ္ျပား၊ ပလပ္စတစ္ခ်ပ္မ်ား စတဲ့ အလြယ္တကူ သယ္ယူႏိုင္စရာမ်ားကလြဲလို႔ ဘာလက္နက္မွ မရိွၾကပါဘူး။ လူတန္းစားအလြာ အသီးသီးက လူေပါင္းေသာင္းခ်ီပါ၀င္တဲ့ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပမႈေတြအေပၚ ေဘဂ်င္းက ေဒါသနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ တုန္႔ျပန္လိုက္ပါတယ္။ လာမယ့္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေခါင္းေဆာင္ကို ေဒသခံမ်ားအေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ခြင့္ ရရိွေရးအတြက္ ဆႏၵျပၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
“တစ္ျပည္ေထာင္စု၀င္ စနစ္ႏွစ္မ်ဳိး စည္းမ်ဥ္း”နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ ကတိေပးမႈနဲ႔အတူ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီနယ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ ေဟာင္ေကာင္ ကၽြန္းႏိုင္ငံဟာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္က တရုတ္ျပည္မနဲ႔ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းခဲ့တယ္။ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ႏွစ္ငါးဆယ္အထိ လြတ္လပ္စြာ တရား၀င္ (ဆက္လက္)က်င့္သံုးခြင့္ရိွေၾကာင္း အာမခံခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေျပာင္းလက္လႊဲလုပ္ၿပီး ၁၇ ႏွစ္အၾကာမွာပဲ ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ ေနရာတိုင္း၊ အေရးအရာတိုင္းမွာ တရုတ္ျပည္မႀကီးရဲ႕လုပ္ထံုး အတိုင္း ျပဳမူေဆာင္ရြက္လာတယ္။ ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ လြတ္လပ္မႈက ေခ်ာင္ကပ္သြားရတယ္။ ငရုတ္ေကာင္း ျဖန္းေဆးရည္နဲ႔ မ်က္ရည္ယိုဓာတ္ေငြ႕ေတြကို တအံုတက်င္း သံုးစြဲလိုက္တာေၾကာင့္ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီၿပီး လူေတြ ဒဏ္ရာရသြားတယ္။ ဒီအခါမွာ ဆႏၵျပလႈပ္ရွားမႈက ေနာက္မဆုတ္တဲ့အျပင္ ပိုၿပီး ႀကီးထြားအံုၾကြလာပါေတာ့တယ္။
“တရုတ္အစိုးရကို က်ဳပ္တို႔ မေၾကာက္ဘူး။ မွ်တေကာင္းမြန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အတြက္ က်ဳပ္တို႔ တိုက္ပြဲ၀င္ပါၿပီ” ဟု အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္ ဘာသာျပန္စာေရးဆရာ Kusa Yeung က ေျပာၾကားပါတယ္။ သူဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ စက္တင္ဘာ ၂၉ ရက္ ညဥ့္သန္းေခါင္ခ်ိန္အထိ ဆႏၵျပသူမ်ားကို ေရေ၀ေပးသူသာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ခုေတာ့ “ထီးေဆာင္းေတာ္လွန္ေရး” တံခါးကို ၀င္ေရာက္ဖြင့္လွစ္လိုက္ပါၿပီ။
ေဟာင္ေကာင္ျပည္သူလူထုရဲ႕ အာခံမႈ အစီအစဥ္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ ၿမိဳ႕လယ္ဗဟို စုရပ္တစ္ခုကေန စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္မွာ စတင္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီေနာက္မွာ အဓိကလူစည္ကားရာ ေစ်း၀ယ္စင္တာနဲ႔ ကမာၻ႕လွည့္ခရီးသြားေတြ က်က္စားရာ ရပ္၀န္း ႏွစ္ခုအထိ က်ယ္ျပန္႔လာခဲ့တယ္။ မဆုတ္မနစ္ဆႏၵျပသူေတြရဲ႕ ထီးေတြနဲ႔ ဖဲႀကိဳး၀ါမ်ားကို ကမာၻက သတိကရုျပဳလာသလို အာဏာရတရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ တြန္းတိုက္မႈကို ခံယူေတာ့မွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ေဘဂ်င္းမွာ ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္က မီးရွဴးမီးပန္းပစ္ေဖာက္ျခင္းနဲ႔ စစ္ေရးျပ အခမ္းအနားကို ခမ္းနားထည္၀ါလွစြာ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕လက္ထဲ အာဏာတည္ေနဆဲ ၆၅ ႏွစ္ေျမာက္ အခမ္းအနားေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ေဟာင္ေကာင္မွာေတာ့ မျပဳလုပ္ပဲ ဖ်က္သိမ္းခဲ့တယ္။
တရုတ္ျပည္မႀကီးရဲ႕ ေသးငယ္လွတဲ့ ဒီေဒသကို ဆႏၵျပမႈေတြ ဖံုးလႊမ္းသြားမႈက သမၼတ ရီွဂ်င္းပင္ကို အတိုင္းအတာတစ္ရပ္ အထိ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ အၾကပ္အတည္း တစ္ခု ျဖစ္သြားေစပါတယ္။ စင္စစ္မွာေတာ့ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဟာ ဌာနီတြင္းမွာ မေက်နပ္မႈေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရင္ဆိုင္ေနရၿပီးသားပါ။ ႏွစ္ေပါင္းသံုးဆယ္ အတြင္း ပရမ္းပတာ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ၊ ၀င္ေငြကြာဟခ်က္ႀကီးထြားမႈ၊ အရိွန္အဟုန္ျမင့္လာတဲ့ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ စတဲ့ အဆိပ္သင့္၀န္းက်င္က ျဖစ္သင့္သလိုမျဖစ္ပဲ ခက္ခဲတဲ့အေနအထားတစ္ရပ္ ျဖစ္လာေစပါတယ္။
“ရွီဂ်င္းပင္ ျမင္ခ်င္ေနတဲ့ေနာက္ဆံုးအခ်က္က ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြပါပဲ။ သူ႔မွာ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းေနရတဲ့ ျပႆနာ အပံုအပင္ရိွေနတယ္ေလ” လို႔ Hong Kong Baptist University က ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ Jean-Pierre Cabestan အေနနဲ႔ သံုးသပ္ေျပာၾကားပါတယ္။
ထက္ျမက္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီတစ္ဦးျဖစ္သူ ရွီနဲ႔ သူ႔အေပါင္းအပါအုပ္စုတို႔က တရုတ္ျပည္ထဲ လူမႈအေနအထားပရမ္းပတာျဖစ္ျခင္းဟာ “ျပည္ပတြန္းအားမ်ား”ေၾကာင့္ ဆိုၿပီး ထာ၀စဥ္ျပစ္တင္ေနေလ့ရိွၾကတယ္။ တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအလိုက် အြန္လိုင္းက People’s Daily ရဲ႕ စက္တင္ဘာ ၂၉ အျမင္ေဖာ္ျပခ်က္ တစ္ရပ္မွာ ေဟာင္ေကာင္ဆႏၵျပသူမ်ားကို “အေနာက္တိုင္း ဒီမိုကေရစီအေတြး၀င္ေနၿပီး ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို လိုလားေနတဲ့ တရုတ္ျပည္ ဆန္႔က်င္ေရးအင္အားစုေတြ” လို႔ စြပ္စြဲလိုက္ပါတယ္။ ေဟာင္ေကာင္ျပႆနာနဲ႔အတူ လူမႈမတည္ၿငိမ္မႈေတြဟာ တရုတ္ျပည္မႀကီးက ဗဟိုပဲ့ကိုင္ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုယ္တိုင္ သြတ္သြင္းခဲ့မႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာ ရျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒီစံနစ္ဟာ ျပည္မႀကီးရဲ႕အစြန္အဖ်ားေဒသခံေတြကို မစိုးမိုးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။
“တရုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားဟာ ျပည္သူေတြနဲ႔ သီးျခားစီ ျဖစ္ မေနေစရဘူး”လို႔ ေဘဂ်င္းမွာ အမ်ဳိးသားေန႔ မိန္႔ခြန္းအတြင္း ရီွက ေၾကြးေၾကာ္ေျပာဆိုပါတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ေဟာင္ေကာင္ ဆႏၵျပသူတို႔နဲ႔ တစ္ေသြးတစ္သားတည္းရိွမႈကို ျပသၾကတဲ့ ျပည္မ လႈပ္ရွားသူမ်ားကိုလည္း ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းလိုက္ပါေတာ့တယ္။
ေဟာင္ေကာင္က အရိုးစြဲေနတဲ့အစဥ္အလာကို လိုက္ေလ်ာညီေထြ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္မယ့္အစား တရုတ္အစိုးရက မိမိရဲ႕ႏို္င္ငံေရးပါးနပ္မႈ မရိွျခင္းကို ခင္းက်င္းျပသခဲ့တယ္။ ပထမဆံုးက ဗဟိုအစိုးရရဲ႕ ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ေဒသတြင္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး စတဲ့အရာေတြအေပၚ တစ္ခ်က္လႊတ္အမိန္႔ျပ႒ာန္းမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ ၾသဂုတ္လ ၃၁ ရက္မွာ ေဟာင္ေကာင္းသားေတြ အေနနဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးကို မဲေပးေရြးခ်ယ္ႏိုင္တယ္၊ သို႔ေသာ္ ေဘဂ်င္းေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳေကာ္မတီက တင္သြင္းတဲ့လူ ၂-၃ ဦးအနက္မွသာ သင့္ေတာ္ရာကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္တယ္လို႔ တရုတ္အစိုးရက ဥပေဒထုတ္လိုက္တယ္။
“ေဟာင္ေကာင္က ဒီမိုကေရစီကို ပယ္လွန္ဖယ္ရွားျခင္းက ဆိုး၀ါးတဲ့ တန္ျပန္အက်ဳိးဆက္ကို ျဖစ္ေပၚေစတာပါပဲ။ ဒီကလူေတြဟာ အခုဆိုရင္ ဗဟိုအစိုးရအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ကင္းမဲ့သြားၿပီ။ ဆႏၵျပသူေတြကို ရွင္းလင္းဖို႔ႀကိဳးစားလိုက္တာက ဆႏၵျပသူအင္အား ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္လိုက္သလိုပါပဲ” ဆိုၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ အဖြဲ႕က ေဟာင္ေကာင္အေျခစိုက္ သုေတသီ Maya Wang မွ ေျပာၾကားပါတယ္။ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္သူေတြ တစစနဲ႔လူစုကြဲသြားခဲ့ရင္ေတာင္မွ ဒီယံုၾကည္မႈ ပ်က္ျပားသြားျခင္းဟာ ေဟာင္ေကာင္ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းကို ေအာက္ေျခကစလို႔ အေျပာင္းအလဲျဖစ္သြားေစႏိုင္ပါတယ္။
ထီးေဆာင္းေတာ္လွန္ေရး
—————————-
လက္ရိွႏွစ္မ်ားရဲ႕ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲေဖာ္ေဆာင္မႈေတြကို အေၾကာင္းခံ သို႔မဟုတ္ အမ်ဳိးအစားတစ္ခုခုနဲ႔ သတ္မွတ္ဖြင့္ဆိုမယ္ဆိုရင္ ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ သေဘာကြဲလြဲမႈကို ထီးတစ္ေခ်ာင္းနဲ႔တင္ သေကၤတျပဳလို႔ရေနပါတယ္။ ထီးေတြကို အေရာင္အမ်ဳိးမ်ုဳိးနဲ႔ ေရာယွက္ျပဳလုပ္ေလ့ရိွတယ္။ ဒါက အေရွ႕တိုင္းသားနဲ႔ အေနာက္တိုင္းသားတို႔ ေရာယွက္ေမြးဖြားလိုက္တဲ့ အေသြးစံုအျမင္စံုၿမိဳ႕ျပပံုဟန္ကို ထင္ဟပ္ျပေနပါတယ္။ သူတို႔ဟာ မစို႔မပို႔ဒီမိုကေရစီစံနစ္ ေပးအပ္ ခံရမယ္လို႔ ေတြးမိၾကမွာ မဟုတ္ဘူး။
ဒါ့အျပင္ ထီးေတြဆိုတာ ဆြဲေဆာင္မႈမရိွေပမယ့္ မရိွမျဖစ္အရာအျဖစ္ အသံုး၀င္ပါတယ္။ ေဟာင္ေကာင္ဟာ တရုတ္ျပည္မႀကီးရဲ႕ ေစ်းကြက္ႀကီးအတြက္ ကာလရွည္ဟင္းလ်ာအိုးတစ္လံုးလို ေငြရွာေဒသတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္ႀကိဳးစားမႈ၊ ၿခိဳးၿခံေခၽြတာမႈ ဆိုတာ ဒီၿမိဳ႕ႀကီးရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္ပါ။
အလုပ္နဲ႔လက္ မျပတ္ရတဲ့ ဒီၿမိဳ႕ေတာ္မွာ တနလၤာနဲ႔အဂၤါေန႔က လူအုပ္ေတြကို မ်က္ရည္ယိုဓာတ္ေငြ႕ေတြလည္း လူစုကြဲေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ မ်က္ရည္ယိုဓာတ္ေငြ႕ေတြ ပက္ဖ်န္းမႈေၾကာင့္ အဓိကရုဏ္းႏွိမ္ႏွင္းေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ရႈတ္ခ်ခံရတဲ့အျပင္ လူငယ္မ်ားစြာဟာ အေရာင္ေတာက္ပတဲ့ အကာအေဆာင္းမ်ားနဲ႔အတူ ထပ္တိုးၿပီး ထြက္ရိွလာၾကပါတယ္။ ၀ီလ်ံမား (၄၇ ႏွစ္)ဟာ သူ႔သမီး ေဒၚရသီ (၁၁ ႏွစ္)ကို ဆႏၵျပေနရာဆီ စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္က ေခၚေဆာင္လာၿပီး ဒီလိုေျပာဆိုပါတယ္။
“ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္စဥ္ဘ၀က ဒီမိုကေရစီဆိုတာကို လံုး၀ မခံစားဖူးခဲ့ပါဘူး။ (ခုအခ်ိန္မွာ) ကၽြန္ေတာ္ ေသေကာင္းေသသြားႏိုင္ေပမယ့္ သူမအဖို႔ ဒီမိုကေရစီကို ခံစားရၿပီး အေကာင္းဆံုးဘ၀ကို ရရိွႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္”။
ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈကို လက္ဦးစတင္လိုက္တဲ့ ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔အတူ စေတာ့ပြဲစားမ်ားပါ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာမႈက ဒီရက္သတၱပတ္ရဲ႕ျမင္ကြင္းကို ပိုလို႔ လွပေတာက္ေျပာင္လာေစခဲ့ပါတယ္။ အထက္တန္းေက်ာင္းသားေလးေတြက လမ္းေလးလူသြားလမ္းအုတ္ခံုေပၚ သူတို႔ရဲ႕အိမ္စာေတြကို စူးရွတဲ့ေနေရာင္ထဲ ဂဏန္းတြက္စက္ေလးေတြကို မရမကအာရံုစိုက္ၾကည့္ ျပဳလုပ္ေနၾကတယ္။ ပါ၀င္ဆႏၵျပသူအခ်ဳိ႕က မိမိတို႔ဟာ ႏိုင္ငံေရးလူသစ္တန္းမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ရဲမ်ားရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့တုန္႔ျပန္ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ မခံမရပ္ျဖစ္ၿပီး ထြက္ရိွပါ၀င္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ခံေျပာဆိုပါတယ္။
“ျပည္သူလူထုဟာ ဘာလက္နက္မွမကိုင္ပဲ သူတို႔ရဲ႕လက္ေတြကို ေျမွာက္ျပေနၾကတာပါ။ သူတို႔က မည္သည့္သတိေပးခ်က္မွမရိွဘဲ မ်က္ရည္ယိုဓာတ္ေငြ႕ေတြကို သံုးလိုက္ၾကတာေလ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ ဒီလိုလုပ္လိုက္ျခင္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ပိုၿပီး အားေကာင္းသြားေစတယ္၊ ပိုၿပီး စုစည္းညီညြတ္သြားေစပါတယ္” လို႔ တနလၤာေန႔မွာ လႈပ္ရွားမႈထဲပါ၀င္လာသူ သခၤ်ာဆရာ ေရမြန္ခ်န္းက ဆိုပါတယ္။
ေဟာင္ေကာင္က ဒီလိုလႈပ္ရွားမႈဟာ အမ်ဳိးသားေပါင္းစည္းမႈ အတြက္ အႏၱရာယ္တစ္ရပ္ပါပဲ။ ဒီအတြက္ ေဘဂ်င္းဖက္က အထူး အာရံုျပဳခဲ့ၾကတယ္။ ေထာက္လွမ္းေရးယႏၱရားက ရရိွတဲ့ ဌာနဆိုင္ရာအသုံးျပဳေငြက စစ္တပ္ ထက္ေတာင္ ပိုရရိွၾကပါတယ္။ ေဟာင္ေကာင္မွာတင္ မကပါဘူး။ တိဗက္နဲ႔ ရွင္းက်န္းမွာ လက္၀ါးႀကီးအုပ္ကၽြန္ျပဳခဲ့ၾကလို႔ အခုဆိုရင္ ပုန္ကန္ေနၾကပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့တစ္ႏွစ္ေက်ာ္က အစၥလာမ့္နယ္ပယ္ျဖစ္တဲ့ ရွင္းက်န္းမွာ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့လူေတြရဲ႕ဘ၀ကို အၾကမ္းဖက္ခံရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ျပည္တြင္းစစ္မွာ အေရးမလွလို႔ ခ်န္ေကရိွတ္ရဲ႕အုပ္စုေတြ ထြက္ေျပးဆုတ္ခြာခဲ့တဲ့ ထိုင္၀မ္ကၽြန္း ကိုလည္း ေဘဂ်င္းက ျပန္လည္ ရယူခ်င္ေနခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ရွီရဲ႕ “တစ္ျပည္ေထာင္ စံနစ္နွစ္မ်ဳိး” ေသြးေဆာင္မႈဟာ ထိုင္၀မ္ကို ျပည္မစည္း၀ိုင္းျပန္လည္ ၀င္ေရာက္လာေအာင္ လုပ္ဖို႔ ဘယ္လိုမွ မလြယ္ကူႏိုင္ဘူးဆိုၿပီး ေဟာင္ေကာင္အေရးက မီးေမာင္းထိုးျပေနပါတယ္။ ေပၚတူဂီလက္ကလြတ္ၿပီး ၁၉၉၉ ခုႏွစ္က ေဘဂ်င္းနဲ႔ျပန္လည္ ပူးေပါင္းဖို႔ ေဟာင္ေကာက္ထက္ အားသန္ခဲ့တဲ့ မကာအိုက လူမႈ လႈပ္ရွားသူမ်ားပင္လွ်င္ မိမိတို႔ေဒသတြင္းေခါင္းေဆာင္ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ အတြက္ ေတာင္းဆိုေနၾကၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ဟစ္သံက သူ႔ရဲ႕စတုရန္းမိုင္ေလးရာနယ္နမိတ္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး ပဲ့တင္ထပ္ေနပါၿပီ။ ဒါဟာ စုစည္းညီညြတ္ေသာ တရုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံဆိုတဲ့ အဆုိကို တိုက္ရိုက္စိန္ေခၚေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
“အမွန္ကေတာ့ ေဟာင္ေကာင္ဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ပိုၿပီးရင္းႏွီးၿပီးသားျဖစ္ေနယ္။ ေဟာင္ေကာင္ကို ဒီမိုကေရစီနည္းက်အုပ္ခ်ုဳပ္ဖို႔ အဆင္သင့္မျဖစ္တာက တရုတ္ျပည္ပါ။ အၾကြင္းမဲ့မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မွာကို သူ(တရုတ္ျပည္မ)က စိုးရိမ္ေနၿပီေပါ့” ဆိုၿပီး ယခင္ ေဟာင္ေကာင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေဟာင္း ေဒသတြင္းဒုတိယေခါင္းေဆာင္ Anson Chan က Time ရဲ႕ မွတ္ခ်က္ေနရာမွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
ေခတ္တစ္ပတ္လည္မည္ေလာ ?
—————————
ႏွစ္သံုးဆယ္အလ်င္က ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မားဂရက္သက္ခ်ာနဲ႔ ေက်ာက္က်ိယန္တို႔ဟာ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ ေဟာင္ေကာင္ကို တရုတ္ျပည္ဆီ ျပန္လည္ လႊဲေျပာင္းေပးဖို႔ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တယ္။ ကိုလိုနီနယ္ဆိုတာ ႏို္င္ငံေရးအဖြဲ႕တစ္စုစုက အေသပိုင္ဆိုင္တာ မဟုတ္ဘူး၊ ၿမိဳ႕ရဲ႕အဓိက အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရးသမားနဲ႔ ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ ေငြေကာင္းေကာင္းရွာႏိုင္ေနသမွ် ဘယ္သူ အုပ္ခ်ုဳပ္သည္ျဖစ္ေစ လိုက္နာနာခံသြားမွာပဲ ဆိုၿပီး စဥ္းစားခဲ့ၾကတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္တရုတ္ျပည္ဟာ ႏိုင္ငံေရးအမည္ဆိုးတြင္တဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ခုပါ။ ေနာက္ငါးႏွစ္အၾကာမွာ တီယန္အန္းမင္ မွာ ဒီမိုကေရစီေထာက္ခံသူ ဆႏၵျပေက်ာင္းသားရာဂဏန္းမွ်ကို တင့္ကားေတြနဲ႔ ၿဖိဳခြင္းခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔အတူ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပၾကသူ အေျမာက္အမ်ား စုၿပံဳသတ္ျဖတ္တာ ခံခဲ့ရတယ္။ လက္ေတြ႕ျဖစ္တည္မႈ၀ါဒီေက်ာင္းသားမ်ားကို လူထုၾကားထဲ ျပန္လည္ျပဳျပင္မႈ ေဟာေျပာခြင္ေပးခဲ့တဲ့ အႏၱရာယ္ကို တရုတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ရိပ္စားနားလည္သြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးယႏၱရားအေပၚ ျပန္လည္ကုစားခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။
ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မႈစနစ္ ပိုမိုအားေကာင္းလာေစေရးအတြက္ ရွီက အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကို အသံုးခ်ထားတယ္။ ၂၀၁၂ ႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္း အာဏာရလာၿပီးကတည္းက ဥပေဒသမားနဲ႔ဘေလာ့ဂ္ေရးသူမ်ားကေန စာနယ္ဇင္းသမားနဲ႔အႏုပညာရွင္ေတြအထိ လူထုလြတ္လပ္ခြင့္ လႈပ္ရွားသူမ်ားကို ၿဖိဳခြင္းတယ္၊ လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္သူ ရာေပါင္းမ်ားစြာကို ထိန္းသိမ္းတယ္၊ ပါတီနဲ႔လူထု ေသြးခြဲမယ္ဆိုယင္ လံုး၀လက္မတြန္႔ေၾကာင္း သူက ျပသခဲ့တယ္။ ၀ီဂါလူနည္းစု၀င္အမ်ားဆံုးရိွတဲ့ ရွင္းက်န္းနယ္က အလယ္အလတ္ပညာရွင္ အိလ္ဟာမ္ တိုတီကို ခြဲထြက္ေရးလႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ဆိုၿပီး တစ္သက္တစ္ကၽြန္း ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္လိုက္တယ္။ သူက အဲ့ဒီျပစ္မႈကို တကယ္က်ဴးလြန္သလားဆိုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သက္ဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ဥပေဒမ်ားအေပၚ တရုတ္ျပည္အေနနဲ႔ အေလးထားဖို႔ အင္တာနက္ေပၚက အသံထုတ္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲ့ဒီကာလက ေဟာင္ေကာင္မွာ ႏိုင္ငံေရးအသံေတြ ထြက္ေနခဲ့တယ္။ တီယန္အန္းမင္ ႏွစ္ပတ္လည္ေန႔တိုင္း ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့လူေတြစုရံုးၿပီး အမွတ္တရ ဖေယာင္တိုင္ထြန္း ဆုေတာင္းပြဲျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ဒီလိုအမွတ္တရပြဲမ်ဳိးကို တရုတ္ျပည္ပိုင္နက္အတြင္းမွာ ျပဳခြင့္ရတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာနယ္ပယ္ေဒသဟာ ေဟာင္ေကာင္ပါပဲ။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ေဒသခံေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ပညာေရးစနစ္ထဲ မ်ဳိးခ်စ္၀ါဒသြတ္သြင္းမႈအဆိုကို လက္မခံႏိုင္ၾကလို႔ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈတစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းေတြ ဒီလိုျပ႒ာန္းဖို႔ ႀကိဳးစားတာကို ေအာင္ျမင္စြာနဲ႔ ဖယ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။
တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ေဟာင္ေကာင္ကို ျပည္မႀကီးက အျခားၿမိဳ႕မ်ားလို ကၽြန္ျပဳဇာတ္သြင္းေတာ့မယ္ဆိုတာ ေဟာင္ေကာင္သားေတြ သိျမင္သြားၾကတယ္။ တကယ္လို႔ ေဘဂ်င္းက ဒီမိုကေရစီတန္ဖိုးေတြအေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ျပဳလုပ္လာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေဟာင္ေကာင္ရဲ႕ အလားအလာ ဘာျဖစ္သြားမလဲ ?
“ေဟာင္ေကာင္ဟာ တမူျခားစြာ တည္ရိွေနတုန္းပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေျခအေန ယိုယြင္းေတာ့မယ့္အေေနအထားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ေနရပါတယ္” လို႔ Chinese University of Hong Kong ရဲ႕ တရုတ္ျပည္ေရးရာေလ့လာမႈွဌာနက ပေရာ္ဖက္ဆာ ၀ီလီလမ္မွ ဆိုပါတယ္။
တစ္ျပည္ေထာင္ စနစ္ႏွစ္မ်ဳိး
——————————–
ေဟာင္ေကာင္နဲ႔ တရုတ္ျပည္အၾကား အႀကီးအက်ယ္ ျခားနားေနတဲ့စနစ္ေတြကို အတူယွဥ္တြဲၿပီး တစ္စုတည္းေသာႏိုင္ငံတည္ေထာင္ေရးလမ္းစဥ္ဟာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ယခုဆိုရင္ အလြယ္တကူ ရိပ္စားမိပါၿပီ။ ကြာဟခ်က္ကို နီးကပ္ေအာင္ ႀကိဳးစားမႈမွန္သမွ် သဲထဲေရသြန္ ျဖစ္ဖြယ္ရိွပါတယ္။ ႏႈတ္ထြက္ဖို႔ေတာင္းဆိုခံရတဲ့ၾကားက ဆန္႔က်င္ဖက္ကိုတံတားထိုးဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ေဘဂ်င္းေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ လူႀကိဳက္နည္း ေဟာင္ေကာင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး Leung Chun-ying က “ေဟာင္ေကာင္ဟာ တစ္ျပည္ေထာင္ စနစ္ႏွစ္မ်ဳိးေအာက္က ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီကို မိမိဖာသာ ဖန္တီးခြင့္ မရိွပါဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေရြးခ်ယ္တဲ့ နည္းစဥ္က ေျခာက္ပစ္ကင္းသဲလဲစင္ မဟုတ္ေပမယ့္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစမွာပါ” လို႔ စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္မွာ ေျပာၾကားတယ္။ ငရုတ္ေကာင္းရည္ ပက္ဖ်န္းအေရးယူမႈ မျပဳလုပ္ခင္ ေျပာၾကားတာပါ။
ပိုၿပီးေကာင္းတယ္ဆိုတာ လံုးလံုးလ်ားလ်ားေကာင္းမြန္တာမ်ဳိး မဟုတ္လို႔ မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားဟာ ေဟာင္ေကာင္လမ္းမမ်ားအေပၚ ျပင္းထန္တဲ့ခံစားခ်က္နဲ႔ တအံုတက်င္း ထြက္လာၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅ ႏွစ္က တီယန္အန္းမင္အေရးအခင္းျဖစ္ေအာင္လႈံ႕ေဆာ္တဲ့အတြက္ အက်ဥ္းစံခဲ့ၿပီး ယခုေဟာင္ေကာင္မွာ ေနထိုင္ေနသူ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္ Han Dongfang က ဒီလိုဆိုပါတယ္။ မိမိ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့စဥ္ကထက္ ဒီေဒသက လက္ရိွလူငယ္လႈပ္ရွားသူမ်ားဟာ မိမိလိုခ်င္တာကို မိမိထက္ ပိုၿပီး ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိေနၾကပါတယ္တဲ့။ Mongkok အရပ္က အသက္ ၇၆ ႏွစ္အရြယ္အထည္ခ်ဳပ္သူ Fu-tat က ေဟာင္ေကာင္ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈအေပၚ “သူတို႔ဟာ တရုတ္ျပည္အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ပဲ” လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့တနလၤာေန႔ညဥ့္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ လူထုဆႏၵျပမႈေၾကာင့္ ေဟာင္ေကာင္ လံုၿခံဳေရးအႀကီးအကဲရာထူးက ႏႈတ္ထြက္လိုက္ရၿပီး လူထုပါတီသစ္ရဲ႕ လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္ေနတဲ့ Regina Ip ကေတာ့ ဒီလိုဆိုပါတယ္။
“လက္ရိွဦးေဆာင္သူေတြဟာ ေဟာင္ေကာင္မွာ တီယန္အန္းမင္လို ေနာက္ထပ္ျဖစ္ရပ္ တစ္ခု ေပၚလာဖို႔ စီမံေနတယ္လို႔ ကၽြန္မ ခံစားရတယ္။ ကၽြန္မတို႔လို ေဟာင္ေကာင္ လူထုအတြက္ ဘာေကာင္းက်ဳိးရိွမွာလဲ ? တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈကို ကၽြန္မတို႔ လိုခ်င္ပါတယ္။ ျပႆနာေတြဆိုတာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးမႈနဲ႔ ေျဖရွင္းသင့္တပါတယ္။ လမ္းေပၚထြက္ ဆႏၵျပမႈနဲ႔ မေျဖရွင္းသင့္ဘူး”။
ေဟာင္ေကာင္မွာေကာက္ယူတဲ့စစ္တမ္းအရ အၾကမ္းအားျဖင့္ လူဦးေရ ထက္၀က္ေလာက္ဟာ ေဘဂ်င္းရဲ႕ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ေရးေဖာ္ျမဴလာကို လက္ခံလိုၾကတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းသံုးသပ္ခ်က္တစ္ရပ္က ဆိုပါတယ္။ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈမ်ားဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို ထိခိုက္ေစတယ္၊ တီယန္အန္းမင္တေစၦ ေျခာက္ခံရသူေတြအဖုိ႔ တုန္လႈပ္ေစတယ္။ ေဟာင္ေကာင္ဦးေဆာင္သူေတြ ၿဖိဳခြင္းဖို႔ ရွီက တရုတ္တပ္ဖြဲ႕ေတြကို အမိန္႔ေပးမေပးဆိုတာ စဥ္းစားရခက္ပါတယ္။ သူဟာ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ခါးသည္းေနေပမယ့္လည္း ေဟာင္ေကာင္က ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ဖယ္ရွားဖို႔ဆိုတာ ေတြ႕ရဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဆႏၵျပသူမ်ားအဖို႔ မိမိတို႔လိုလားခ်က္ မျပည့္၀ရင္ေတာင္မွ အထိုက္အေလ်ာက္ ရရိွမယ္လို႔ တြက္ဆထားပါတယ္။ လက္ရိွလႈပ္ရွားမႈကို ေထာက္ခံအားေပးေနတဲ့ လူထုပါတီဥကၠဌ Audrey Eu က “ေဘဂ်င္းအေနနဲ႔ သူရဲ႕ရပ္တည္မႈကို ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေဟာင္ေကာင္လူထုအေနနဲ႔ ဦးေမာ့ရင္ေကာ့ထားရပါမယ္၊ မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္သြားရပါမယ္” လို႔ ေျပာၾကားပါတယ္။
ထီးေဆာင္းေတာ္လွန္ေရးဟာ မွတ္တိုင္ႀကီးတစ္ခု စိုက္ထူလိုက္ၿပီးျဖစ္တယ္။
“တရုတ္ျပည္က လူေတြအေနနဲ႔ ေဟာင္ေကာင္ကို တရုတ္ပိုင္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ သို႔ေသာ္ ေဟာင္ေကာင္လူထုကေတာ့ ေဟာင္ေကာင္ဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ေပမယ့္ ကမာၻပိုင္(ကမာၻ႕နယ္ေျမတစ္ခု)သာ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္” လို႔ အသက္ ၂၀ အရြယ္ေက်ာင္းသား ဂ်ဴလီယန္လမ္က ဆိုပါတယ္။
ေဟာင္ေကာင္ၿမိဳ႕ခံတိုင္းက မ်က္ရည္ယိုဓာတ္ေငြ႕သံုး ထပ္မံတိုက္ခိုက္မႈကို ရင္ဆိုင္ဖို႔ အသင့္ရိွေနၾကပါၿပီ။ တရုတ္အစိုးရ၀ါဒျဖန္႔ေနသလို လြတ္ေျမာက္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈဟာ ေဘဂ်င္းကၾသဇာကိုၿဖိဳလွဲဖို႔အတြက္ အေနာက္တိုင္းရဲ႕ ႀကံစည္ခင္းက်င္းထားမႈ မဟုတ္ဘူး၊ လူသားအေပါင္းရဲ႕ အာသာဆႏၵျဖစ္တယ္ဆိုတာ ရွင္းရွင္းႀကီး သိရိွသြားခဲ့ၿပီေလ။
ကဲ့ – ကမာၻ႕တစ္၀ွန္းက ထီးေတြ စုစည္းညီညြတ္ၾကပါေစလား။
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Hannah Beech ေရးသားေသာ Time မဂၢဇင္း၏မ်က္ႏွာဖံုးေဆာင္းပါး Why the territory’s fight for democracy is a challenge for China ကို
ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
