ဇြန္လ ၁၈ ရက္၊ ၂၀၁၄
M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္- ဦးဦးေမွာ္ဆရာ
အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ (Sovereignty) သေဘာ
လူမွာ `အသက္´ရွိတယ္လို႕ေျပာရင္ အခ်က္အလက္တစ္ခုအေနနဲ႕ လူတိုင္းလက္ခံၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ .. `အသက္´ဆိုတာ `ဒါၾကီးကိုေခၚတာကြ´..`ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ဒီေနရာမွာရွိတယ္´လို႔ ရုပ္သ႑ာန္အားျဖင့္ ျပလို႔ေတာ့မရဘူး။ ေနာက္ျပီး – ဒီလူကေတာ့ လူေကာင္ထြားထြားၾကီးျဖစ္လို႕ `အသက္´က အၾကီးၾကီးရွိျပီး၊ ဒီလူကေတာ့ လူေကာင္ပိစိေလးမို႕လို႕ သူ႕ရဲ႕ အသက္ကလည္း ေသးေသးေလးပဲ ရွိတယ္လို႕ ေျပာလို႕မရဘူး။ လူမွာ အသက္ရွိျခင္း ဆိုတာဟာ ၀ိ၀ါဒကြဲျပားစရာမလိုတဲ့ Fact ျဖစ္တယ္..။
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံလို႕ေျပာဖို႕ရာမွာ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ (အမ်ားစု လက္ခံထားၾကတဲ့) အခ်က္(၅)ခ်က္ရွိတယ္။ Territory (နယ္နိမိတ္)၊ People (ျပည္သူ)၊ Government (အစိုးရ)၊ Sovereignty (အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ) နဲ႔ အျခားႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး ထူေထာင္ႏိုင္ေသာစြမ္းရည္ တို႔ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအခ်က္(၅)ခ်က္နဲ႔ျပည့္စံုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္လို႕ ေယဘုယ်သတ္မွတ္လို႕ရတယ္။ အဲဒီမွာ ပထမ(၃)ခ်က္က ရုပ္၀တၳဳ သြင္ျပင္အားျဖင့္ လက္ေတြ႕ျပလို႕ရေပမဲ့၊ `အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ´ ဆိုတာကေတာ့ က်ေနာ္ အေပၚမွာေျပာခဲ့သလိုပဲ လူ႔အသက္နဲ႕တူတယ္။ `အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ´ ဆိုတာ အဲဒါပဲကြယ့္..လို႕ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ျပလို႕မရဘူး။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ရွိျခင္းရဲ႕ သရုပ္သကန္ေတြကိုပဲ ေျပာျပလို႕ရတယ္။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႕ပက္သက္တဲ့ အယူအဆေတြက ခုခ်ိန္ထိလည္း ေမးခြန္း ထုတ္စရာေတြ၊ ၀ိ၀ါဒကြဲျပားမႈေတြ အမ်ားၾကီးပဲ။ ဒါေပမဲ့ theoretically ေျပာရရင္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ Sovereignty (အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ) ဆိုတာ အၾကြင္းမဲ့အာဏာ (Supreme Power / Supreme Authority) ပဲ။ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ သူ႔ထက္ျမင့္တဲ့ အာဏာဆိုတာ မရွိဘူး။ ေနာက္ျပီး အစပိုင္းမွာ လူ႕အသက္နဲ႕ ဥပမာေပးခဲ့သလိုပဲ ႏိုင္ငံၾကီးၾကီး၊ေသးေသး အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာရွိျခင္းရဲ႕ သေဘာသဘာ၀က အတူတူပဲျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနဲ႕ ဘူတန္ရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ အတူတူပဲ။ ႏိုင္ငံၾကီးလို႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ အၾကီးၾကီးရွိျပီး၊ ႏိုင္ငံေသးရင္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ ေသးေသးေလးပဲ ရွိတယ္လို႕ မွတ္ယူလို႕မရဘူး။
အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကိုပဲ ျပည္တြင္းနဲ႔ျပည္ပ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာဆိုျပီး ႏွစ္ပိုင္းခြဲျခားရႈျမင္ၾကတယ္။ ျမင္သာေအာင္ ဥပမာအေနနဲ႔ေျပာရရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီႏွစ္မိုးတြင္းက စျပီး စပါးတစ္ပင္မွ မစုိက္ေတာ့ဘူးလို႕ ဆံုးျဖတ္လိုက္ရင္ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဘယ္ႏိုင္ငံကမွ “ဟ .. ဒါေတာ့ ဘယ္ျဖစ္မလဲကြ” လို႕ ၀င္ဟန္႔လို႕မရပါဘူး။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံက `ေဟ့ေကာင္ေတြ.. ျပန္စိုက္ကြာ..´ လို႕ အမိန္႔ေပးလို႕မရဘူး။ ဒါက ျမန္မာျပည္သူေတြနဲ႕ ျမန္မာ အစိုးရသာ ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ရမဲ့ ကိစၥ..။ အဲဒါ `ျပည္တြင္း အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ´(internal Sovereignty) ရဲ႕ သေဘာကို ေဖၚျပတယ္။ `ျပည္ပအခ်ဳပ္အျခာအာဏာ´(external Sovereignty) ရဲ႕ ေယဘုယ် သေဘာကေတာ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒေတြကို ကိုယ့္သေဘာ ဆႏၵအေလ်ာက္ စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ျခင္းကို ဆိုလိုတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ကိုယ့္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္စိုးမႈကို တျခားေသာႏိုင္ငံေတြက အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ သေဘာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို ဘယ္သူ႔ကိုမွ ၀င္ေရာက္ ခြင့္မေပးဘူးဆိုရင္ (ဥပမာ-ေျမာက္ကိုရီးယား) ဘယ္ႏိုင္ငံ၊ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းကမွ ၀င္လာခြင့္မရွိဘူး။ ကိုလိုနီ လက္ေအာက္ခံႏိုင္ငံေတြကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ျပည္တြင္း ျပည္ပ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာႏွစ္ရပ္လံုး ဆံုးရံႈးသြားတာကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေတြ႔ရလိမ့္မယ္။
ႏိုင္ငံတကာအခင္းအက်င္းကို သရုပ္မွန္၀ါဒက မင္းမဲ့သေဘာတရား(Concept of Anarchy)အေနနဲ႔ ရႈျမင္ၾကတယ္။ ဒီသေဘာတရားအရ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံေတြအၾကား တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက ေနာက္တစ္ႏိုင္ငံကို အမိန္႔ေပးေစခိုင္းလို႕မရသလို၊ အမိန္႔ေပးတာကိုလည္း နာခံစရာ မလိုအပ္ဘူး။ ခုေျပာခဲ့တာေတြက အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာအေၾကာင္း သေဘာတရား ရႈေထာင့္က အက်ဥ္းမွ်ေျပာခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ တကယ့္လက္ေတြ႔ အေနအထားေတြကိုၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေတြ၊ အစုိးရေတြ နဲ႕ ႏိုင္ငံစံုေကာ္ပိုေရးရွင္းၾကီးေတြ အၾကား ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားနဲ႔ ယွဥ္တဲ့ ဆက္ဆံေရးကို အေျခခံျပီး တစ္ႏိုင္ငံကို ေနာက္ တစ္ႏိုင္ငံက လြမ္းမိုးျခယ္လွယ္တာမ်ိဳး၊ လက္၀င္လွ်ိဳတာမ်ိဳး ေတြရွိတယ္။ `အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ´အေၾကာင္း ျပည့္ျပည့္စံုစံုေရးမယ္ဆိုရင္ အခန္းဆက္ေဆာင္းပါးရွည္ၾကီး ေရးမွ ျပည့္စံုႏိုင္မယ္။ က်ေနာ္ အခုေရးမွာက သာမာန္ေဆာင္းပါး တစ္ေစာင္သာျဖစ္လို႔ ေဆာင္းပါးပါအေၾကာင္းအရာနဲ႔ ဆက္စပ္လို႕ ရေလာက္ေအာင္ပဲ သေဘာတရား အက်ဥ္းခ်ဳပ္မွ် ေဖၚျပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
စကၠဴက်ား
ႏိုင္ငံတကာပဋိပကၡေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္ ကုလသမဂၢ၊ အီးယူတို႕က သူတို႕၀န္ထမ္းေတြကို ျပႆနာျဖစ္ပြားေနတဲ့ ေနရာကို သြားေရာက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ခိုင္းတာေတြ လုပ္လို႕ရတဲ့အတြက္ တျခားႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ေက်ာ္လြန္ျပီး လုပ္ႏိုင္တယ္၊ အားေကာင္းတယ္လို႕ ျမင္ရတယ္။ အမွန္တကယ္ကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ေတြကို အေျခခံျပီး လက္ခံမယ့္ အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံက သေဘာတူသေလာက္ပဲ သူတို႔ပေရာဂ်က္ေတြကို လုပ္လို႕ရတာပါ။ ဒါကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႕ လက္ေတြ႕က်က် နားလည္လက္ခံၾကဖို႕ လိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ `အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ´ဆိုတာကပဲ အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္သလို၊ အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ကပဲ ပိုျပီးအဓိကက်တယ္။ ျပင္ပကလာတဲ့ ဧည့္သည္ေတြ၊ ကူညီကယ္ဆယ္ေရးေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ .. ဘယ္သူ႔ကိုမွ လက္မခံဘူး၊ မေနနဲ႕ဆိုရင္ ခ်က္ခ်င္းထြက္ခြာေပးရတယ္၊ မသြားနဲ႕ဆိုတဲ့ေနရာကို သြားခြင့္မရွိဘူး။ မလာနဲ႕ဆို လာလို႕မရဘူး။ ျပန္ပါဆိုရင္ ျပန္ရတယ္။ Sovereignty State ျဖစ္တဲ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကပဲ အတည္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ုိင္းဆိုတာက ႏွစ္ဖက္ သေဘာတူညီမွသာ လာကူညီႏိုင္တဲ့ အေနအထားလို႕ေျပာရမယ္။ အိမ္ရွင္က သေဘာမတူရင္ ဘာမွလုပ္လို႕မရဘူး။ ဒီေနရာမွာ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာရဲ႕ သေဘာကို နားမလည္ရင္ က်ေနာ္ေျပာတာကို လက္ခံႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ (ဒါေၾကာင့္ အစပိုင္းမွာ အခ်ဳပ္အျခာ သေဘာကို အၾကမ္းဖ်င္းမွ် ၾကိဳ ရွင္းျပခဲ့တာျဖစ္တယ္။)
ကမာၻအရပ္ရပ္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသေတြက ဖိႏွိပ္ညွင္းဆဲခံေနရသူေတြကိုၾကည့္ရင္ ကုလသမဂၢ၊ အီးယူ၊ အိုအိုင္စီ၊ အေမရိကန္ စသျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႕ ပက္သက္ျပီး သူတို႔ အျပည့္အ၀ နားမလည္ၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။ သူတို႔ရဲ႕အျမင္မွာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက သူတို႔အစိုးရကို ၀င္ဟန္႔တားလိုက္ရင္ အစုိးရ လက္တြန္႔သြားလိမ့္မယ္၊ မလုပ္ရဲၾကေတာ့ဘူးလို႕ ထင္မွတ္ေနခဲ့ၾကတယ္။ ေနာက္ဆံုး ေျပာမရတဲ့အစုိးရေတြကို အင္အားၾကီးႏိုင္ငံေတြက ၀ိုင္းေလွာ္ၾကလိမ့္မယ္လို႕ ခပ္လြယ္လြယ္ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတယ္။ အမွန္တကယ္မွာလည္း စစ္အင္အားသံုး၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ ခဲ့တဲ့ သမိုင္းေတြကရွိေနေတာ့ ဒီအယူအဆကို ပိုမိုခိုင္မာေစတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလူေတြ မသိၾကတာက ဘာေၾကာင့္ ဒီလို စစ္အင္အား သံုးခဲ့တာလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုပါ .. တကယ္တမ္း သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္သလို ျဖစ္မလာဘဲ၊ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈ ေတြ အမ်ားၾကီးျဖစ္ပြားျပီးတဲ့အခါမွပဲ ႏိုင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ိုင္းဆိုတာ ဘာမွ အစြယ္မရွိဘူးဆိုတာ ဒီလူေတြ နားလည္သြားၾကတယ္။ အမွန္တကယ္က အစြယ္ မရွိဘူးဆိုတာထက္၊ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို ဦးစားေပးတဲ့ ေပၚလစီေၾကာင့္ပါ။ ႏိုင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံခ်င္းစီရဲ႕ ေပၚလစီက သူတို႔ရဲ႕ (Value) နဲ႔ (Interest) ေပၚမူ အဓိကမူတည္ပါတယ္။ ဥပမာ- သမၼတအိုဘားမား လက္ထက္ အေမရိကန္ေပၚလစီမွာ (Smart Power Diplomacy) ျဖစ္သည္။ ကိစၥ တစ္ခုခ်င္းစီကို တြက္ခ်က္ကာ လိုအပ္သည္ဟု ယူဆရေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ အေမရိကန္တို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားေအာင္ျမင္ေအာင္ အေကာင္ထည္ေဖၚမည့္ နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္။
က်ေနာ္တို႕ အေသအခ်ာ နားလည္ထားရမွာက ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းဆိုတာ စုစည္းညီညႊတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္း မဟုတ္သလို၊ ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးတည္းက ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတြ အခ်င္းခ်င္း စုေပါင္း လုပ္ေဆာင္ေနၾကတာ ျဖစ္သလို၊ အဲဒီႏိုင္ငံအသီးသီးရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အစုိးရေတြက ကုိယ့္အက်ိဳးစီးပြားေတြ အေလ်ာက္ သူတို႕ သန္ရာ သန္ရာဘက္ကိုလိုက္ျပီး လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံ အခ်င္းခ်င္းၾကားက ဆက္ဆံေရးပံုစံ တစ္ခုပဲ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလို အက်ိဳးစီးပြားေတြကို အရင္းခံထားတဲ့ ဆက္ဆံေရး တစ္ရပ္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က သေဘာမတူရင္ ေနာက္လူေတြက ဘာမွလိုက္လုပ္ေပးလို႔ မရဘူး။ အားလံုး သေဘာတူတဲ့ ကိစၥဆိုတာလဲ ေပၚလာဖို႕သိပ္ခက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကမာၻေပၚမွာ အင္အားအၾကီးဆံုးဆိုတဲ့ (၅)ႏိုင္ငံကို ၾကည့္လုိက္ရင္ တဘက္မွာ အေမရိကန္၊ ျဗိတိန္၊ ျပင္သစ္တို႕ရွိေနျပီး၊ က်န္္တဘက္မွာ သူတို႕နဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္မတူတဲ့ ရုရွား နဲ႕ တရုတ္တို႕ ရွိေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႕ၾကားက အခ်င္းခ်င္း အားျပိဳင္မႈ(Power Balance)ေတြေၾကာင့္ တဘက္က လုပ္ခ်င္ေပမယ့္လည္း ေနာက္တဘက္က သေဘာမတူတဲ့အတြက္ အေကာင္အထည္ေပၚ မလာတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီေန႔ေခတ္ အေျခအေနမွာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းဆိုတာ တကယ္တမ္း အၾကပ္အတည္း ေတြ႕လာျပီဆုိရင္ ဘာမွ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ စကၠဴက်ား သာသာပဲ ျဖစ္ေနတယ္။
လူအစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြကို ျပန္ၾကည့္ရင္ အဲဒီမွာအသတ္ခံေနရတဲ့ လူေတြထက္စာရင္ ကုလသမဂၢ၀န္ထမ္း လူျဖဴေတြရဲ႕ အသက္က ပိုျပီးတန္ဖိုးၾကီးေနတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြ႕ရတယ္။ လူျဖဴတစ္ေယာက္ အသက္အေသခံမလား၊ ဒီကလူေတြ ေထာင္ေသာင္းခ်ီေသတာကို လက္ခံမလားဆိုရင္ေတာင္ သူတို႕လူတစ္ေယာက္ အေသမခံဘဲ ကယ္ထုတ္သြားရမဲ့ အေနအထားကိုေတြ႕ရတယ္။ အဲဒါ သူတို႕ရဲ႕ ပထမ ဦးစားေပးေပါ့.. ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အသက္က ဒုတိယေနရာမွာပဲရွိတယ္။ ဒီလိုအျဖစ္အပ်က္ေတြက ေဘာ့စနီးယား၊ ကိုဆိုဗို၊ ရ၀န္ဒါ၊ သီရိလကၤာ စတဲ့ေနရာစံုမွာ ဒီလိုပဲေတြ႕ရတယ္။ ကုလသမဂၢလို အဖြဲ႕အစည္းေတြက ေဒသခံေတြရဲ႕အသက္ကို ဘယ္လိုပဲ ကယ္တင္လိုစိတ္ ရွိေနပါေစ .. သူတို႕လူျဖဴေတြရဲ႕ အသက္ကို အာမခံခ်က္ရွိမွပဲ လုပ္ၾကတာ။ အာမခံခ်က္ မရွိတဲ့အခါ ေဒသခံေတြ ဘာခ်ည္းပဲျဖစ္ေနပါေစ .. သူတို႕လူေတြကိုပဲ အရင္ဆံုး ကယ္ထုတ္ သြားၾကတာပါပဲ။
က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းဆိုတိုင္း၊ ကုလသမဂၢဆိုတိုင္း က်ေနာ္တို႕အေနနဲ႕ လက္ေတြ႔ မက်ဘဲ သေဘာထားႏုနယ္တဲ့ အေတြးေတြ မရွိသင့္ေတာ့ဘူး။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းဆိုတိုင္း ျပည္တြင္းေရးမွာ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ႏိုင္တာပဲ .. အာဏာရွင္ေတြကို တားဆီးႏိုင္တာပဲ .. သူတို႕ ဒါမ်ိဳးေတြ မလုပ္ရဲေအာင္ ၀င္ေျပာႏိုင္တာပဲ .. ႏိုင္ငံတကာက ၀င္ေျပာလိုက္ရင္ ဒီအစုိးရ လုပ္ရဲေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး .. စသျဖင့္ က်ေနာ္တို႕ ဒါမ်ိဳး ႏုနယ္တဲ့ သေဘာထားေတြ၊ မရင့္က်က္တဲ့ အျမင္ေတြ မရွိသင့္ေတာ့ဘူး။ လက္ေတြ႔က်က် စဥ္းစားၾကဖို႔ လိုပါျပီ။
`ရင့္´ဖို႔လိုျပီ
က်ေနာ့္ေဆာင္းပါးက ျပည္ပအကူအညီေတြ အေပၚ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ထားေနသူေတြ စိတ္ပ်က္ အားေလ်ာ့သြားေအာင္ ေရးထားတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီေဆာင္းပါးကုိ ဖတ္ေနတဲ့ ခင္ဗ်ားတုိ႔မွာ အသိဥာဏ္ကိုယ္စီရွိပါတယ္။ က်ေနာ္ေျပာေနတာ ျဖစ္ႏိုင္၊မျဖစ္ႏိုင္ ဆိုတာေလာက္ေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႕ စဥ္းစားႏိုင္ၾကလိမ့္မယ္။ လက္ေတြ႔ျဖစ္ေနတာေတြကို ေထာက္ျပျပီး သတိေပးေနတာပါ။ က်ေနာ္ေရးတာ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္မႈ ရွိ၊မရွိဆိုတာ ရိုဟင္ဂ်ာ ကိစၥကိုၾကည့္ရင္ပဲ သိသာပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာက ခုခ်ိန္မွ ဒါမ်ိဳးၾကံဳရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ခုတိုင္းပဲ ႏွိပ္စက္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီဘက္ေခတ္မွာဆို သန္းေရႊလက္ထက္ ၁၉၉၆ ၀န္းက်င္ခန္႔ကလည္း ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ခုထက္ပိုျပီး အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ မသိတာမဟုတ္ပါဘူး။ မသိေယာင္ေဆာင္ ေနၾကတာပါ။ ကခ်င္ေတြကိုလည္း စစ္ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ေနတာ ကမာၻသိပါ။ ေနရာတိုင္းမွာ မုဒိန္းက်င့္ျခင္းကို လက္နက္သဖြယ္ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သက္ေသ အေထာက္အထားေတြလည္း အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး “စိုးရိမ္မိပါတယ္..” “အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္..” “၀မ္းနည္းပါတယ္..” ဆိုတဲ့ ေၾကျငာခ်က္ေတြကလြဲရင္ ဘယ္ႏိုင္ငံေတြက ဘယ္ အတိုင္းအတာထိ ေျပလည္ေအာင္ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ခဲ့ပါသလဲ..။ ခုခ်ိန္မွာ ကုလသမဂၢကိုျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္ကိုျဖစ္ေစ ငိုျပရင္လည္း ခင္ဗ်ားတို႔ခ်င္း စားပြဲေပၚမွာ ေျပလည္ေအာင္ညွိၾကလို႔ပဲ ေျပာမွာပါ။ ဒီကိစၥေတြအတြက္ ဘယ္သူကမွ စြန္႔စြန္႔စားစား မလုပ္လိုဘူးဆိုတဲ့ ဆႏၵကိုေဖၚျပေနပါတယ္။ ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ၾကပါ။
က်ေနာ္ ေဆာင္းပါးနဲ႕ပတ္သက္ျပီး သေဘာေပါက္လြဲမွာစုိးလို႔ အေသအခ်ာ ထပ္ေျပာခ်င္တာ တစ္ခုက- ဘယ္ႏိုင္ငံမွာ ဘာျဖစ္ျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းက လက္ပိုက္ၾကည့္ေနရမယ္လို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ ဘာမွ၀င္စြက္ဖက္လို႕ မရတာမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့လပိုင္းက Responsibility to Protect(R2P) Link ဆိုတဲ့အေၾကာင္း က်ေနာ္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေရးျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ႏိုင္တဲ့ ဥပေဒေတြရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီဥပေဒေတြ အသက္၀င္လာေအာင္၊ အေရးယူမႈေတြ ရွိလာေအာင္ ကိုယ့္ဘက္က လမ္းေၾကာင္းေပးႏိုင္မွာပဲ ရမွာပါ။
က်ေနာ္တို႕အျမင္မွာ သိန္းစိန္က အရည္အခ်င္း မရွိတဲ့ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့၊ သူ႔နားမွာရွိတဲ့ master mind ေတြကေတာ့ အခ်ဥ္ေတြမဟုတ္ပါဘူး။ အစုိးရတစ္ရပ္ကို ေလ်ာ့ မတြက္ၾကပါနဲ႔။ ဒီလို စဥ္းလဲယုတ္ညံ့တဲ့အစုိးရမ်ိဳးကို ကေလးကြက္ေတြနဲ႕ ရင္ဆိုင္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနမဲ့အစား လိမၼာပါးနပ္စြာ ဆက္ဆံၾကဖို႕လိုအပ္ေနပါျပီ။
Comparative Politics ကို ေလ့လာဖူးသေလာက္ ေျပာရရင္ ျပည္ပအင္အားသံုး စြက္ဖက္မႈေတြကို လမ္းခင္းေပးႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက ေယဘုယ် အားျဖင့္ ႏွစ္ခ်က္ ရွိတာေတြ႕ရတယ္။ တခ်က္က ျပည္တြင္း အင္အားစုေတြရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈ၊ ေနာက္ တခ်က္ကေတာ့ သယံဇာတမက္လံုး..။ အထူးသျဖင့္ လက္ရွိ သိန္းစိန္ အစိုးရလိုမ်ိဳး ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ကို မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ က်င့္သံုးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို ျပင္ပမွ အင္အားသံုး စြက္ဖက္တာမ်ိဳး လုပ္ေလ့မရွိဘူး။ ေနာက္ျပီး Rome Statue ကိုလည္း လက္မွတ္ ထိုးထားျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ လူအစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားစဲြဖို႔ ပိုမို ခက္ခဲပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ High Intensity Violence အျဖစ္ သတ္မွတ္လို႔ရတဲ့ စစ္ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားကိုသာ ျပည္ပမွ စစ္အင္အားသံုး ၀င္စြက္ေလ့ရွိတာေတြ႔ ရတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕အေနအထားကို ျပန္ၾကည့္ရင္ high intensity လို႔ ေျပာရမွာထက္ တရိရိ တိုက္စားေနတာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ တဘက္ကိုျပန္ၾကည့္ရင္ ဖိႏွိပ္ညွင္းပမ္းေနသူေတြကို ျပန္လွန္ တြန္းလွန္တာမ်ိဳး ျပည္တြင္းမွာ လံုး၀မရွိဘူး။ ေျပာရရင္ သိန္းစိန္အစုိးရက ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေပၚလစီကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ဗန္းျပ အသံုးခ်ႏိုင္ေနသလို၊ တဘက္ အင္အားစုေတြကလည္း ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အေျဖရွာေရးကို ဦးတည္ေနတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးမွာ ဘယ္ျပည္ပႏိုင္ငံကမွ အင္အားသံုး ၀င္စြက္ဖက္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလို ျပည္တြင္း အင္အားစုေတြရဲ႕ တိုက္ပြဲပံုစံမရွိဘဲ ပါးစပ္က ထိုင္ေအာ္ေနယံုနဲ႔ေတာ့ ဘယ္ႏိုင္ငံျခား စစ္တပ္ကမွ ၀င္တိုက္ေပးမွာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။
ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ `ႏု´ရာကေန `ရင့္´လာၾကရတာပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ တကယ့္အေျခအေနမွန္ကို လက္ခံႏိုင္စြမ္း မရွိရင္ ေရွ႕ဆက္လုပ္ေဆာင္ရမဲ့ အစီစဥ္ေတြမွာ တလႊဲတေခ်ာ္ေတြပဲ ဆက္ေတြးေနလိမ့္မယ္။ ဒီလိုအေတြးမွားေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ လက္ေတြ႔ အေျခအေန(reality)ကို ေ၀၀ါးသြားေစပါတယ္။ ခုၾကံဳေတြ႔ေနရတာေတြက ရက္ပိုင္း၊ လပိုင္းအတြင္း ျဖစ္လာတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အစီစဥ္ခ်ျပီး လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာပါ။ က်ေနာ္တို႕အျမင္မွာ သိန္းစိန္က အရည္အခ်င္း မရွိတဲ့ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့၊ သူ႔နားမွာရွိတဲ့ master mind ေတြကေတာ့ အခ်ဥ္ေတြမဟုတ္ပါဘူး။ အစုိးရတစ္ရပ္ကို ေလ်ာ့ မတြက္ၾကပါနဲ႔။ ဒီလို စဥ္းလဲယုတ္ညံ့တဲ့အစုိးရမ်ိဳးကို ကေလးကြက္ေတြနဲ႕ ရင္ဆိုင္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနမဲ့အစား လိမၼာပါးနပ္စြာ ဆက္ဆံၾကဖို႕လိုအပ္ေနပါျပီ။ စိတ္ကူးယဥ္(Utopia) အိပ္မက္ေတြထဲက ထြက္လာျပီး ျပတ္သားတဲ့၊ လက္ေတြ႔က်တဲ့၊ စနစ္က်တဲ့၊ ရည္မွန္းခ်က္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရး (deliberated politics)ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႕ လိုအပ္ေနပါျပီ။ Strategy ေကာင္းေကာင္းတစ္ခု ရွိရပါမယ္။ မွန္ကန္တဲ့ Vision (ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္) ရွိရပါမယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္ Vision ကိုခ်ည္း ေအာ္ေနလို႕မရပါဘူး။ ဒီ Vision ကိုေရာက္ေအာင္ သြားႏိုင္ဖို႕ လက္ေတြ႔အက်ဆံုးက ခင္ဗ်ားတို႕ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ရမယ့္ Mission ပါ။ လုပ္သင့္တယ္ထင္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြ အားလံုးကို ထည့္စဥ္းစားၾကဖို႔ သင့္ပါတယ္။
စိတ္ဓါတ္ ျမွင့္တင္တာလား .. စိတ္ဓါတ္ဖ်က္ဆီးတာလား
က်ေနာ္ မွတ္မွိပါေသးတယ္။ မူၾကိဳကေလးဘ၀တုန္းက ရြယ္တူကေလးေတြ က်ေနာ့္ကို ေၾကာက္ေအာင္ `င့ါအေဖက ေဟာဒီ အိမ္ၾကီးေလာက္ ၾကီးတာ.. မင္းတို႔ကို ဘယ္လို ကိုင္ေပါက္ ပစ္လိုက္လိမ့္မယ္..´ဆိုျပီး ျဖဲေျခာက္ေလ့ရွိတယ္။ ကိုယ့္လိုပဲ ဘာမွ မသိနားမလည္ေသးတဲ့ ကေလးခ်င္းကေတာ့ က်ေနာ့္ေလလံုးေတြကုိ အဟုတ္မွတ္ျပီး ေၾကာက္တာေပါ့။ ဒီေတာ့ က်ေနာ့္ကိုလည္း လာဖားၾကတယ္.. မုန္႔တ၀က္ ခြဲေကၽြးတာေတြ လုပ္ၾကတယ္။ ဒီအေၾကာင္း လူၾကီးေတြသိသြားတဲ့ အခါက်ေတာ့ ၀ိုင္းရယ္ၾကတာေပါ့ဗ်ာ..။
အခုလည္း ဒီအသက္အရြယ္ေရာက္မွ ငယ္ငယ္က အေၾကာင္းေတြကို ျပန္သတိရဖို႔ အေၾကာင္းဖန္လာတယ္။ တခါတေလ အြန္လိုင္းေပၚကမိတ္ေဆြတခ်ိဳ႕ share လုပ္ထားၾကတဲ့ တခ်ိဳ႕ေသာ စာေတြဟာ မူၾကိဳအရြယ္ ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ကပဲ စိတ္ကူးယဥ္ျပီး ခ်ေရးထားသလားလို႔ ထင္မိတယ္။ အဲဒီေလာက္ အႏွစ္သာရကင္းမဲ့ျပီး ေပါခ်ာခ်ာႏိုင္တဲ့စာေတြကို ေတြ႔ရေတာ့ ပထမ က်ေနာ္ အံံၾသမိပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ စဥ္းစားစရာျဖစ္လာတယ္။ ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဒီေလာက္ ေပါခ်ာခ်ာစကားေတြ ေလ်ာက္ေျပာေနတာလဲလို႔..။
ျမန္မာျပည္က မြတ္ဆလင္ေတြကို အေၾကာင္းခံျပီး ဘယ္ႏိုင္ငံ၊ ဘယ္ အဖြဲ႕အစည္းကမွ သိန္းစိန္အစုိးရကို လာျဖဳတ္ခ်မွာ မဟုတ္သလို၊ သိန္းစိန္ကို ၾကိဳးစင္ပို႔မယ္ဆိုတာလည္း လက္ရွိအခ်ိန္ထိ လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားဥပေဒကို ဖ်က္လိုက္ပါလို႔ ကုလသမဂၢကလည္း အမိန္႔ေပးလို႔မရသလို၊ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ႏိုင္ငံသားေပးလုိက္ပါလို႕ ဘယ္သူကမွ အမိန္႔ေပးေစခိုင္းလို႔လည္း မရပါဘူး။ ဒါဟာ မၾကိဳက္ရင္လည္း လက္ခံရမ့ဲ အရွိတရားပါ။
က်ေနာ္(ဦးဦး ေမွာ္ဆရာ) ဘာတစ္ခုမွ မသိဘူးလို႔ပဲ ထားပါေတာ့။ ဒီလို ေရးသားေနသူေတြနဲ႔ပက္သက္လို႕ ပုဂၢိဳလ္ေရးေတြ၊ အတြင္းေရးကိစၥေတြ လံုး၀ မပါေစဘဲ အေပၚယံရွပ္ေတြးၾကည့္ရင္ေတာင္ အဲဒီလို လုပ္ရပ္ေတြမွာ အဓိကဆိုးက်ိဳး(၃)ခု ေတြ႔ရတယ္။
(၁) ျပင္ပဗဟုသုတလည္းခ်ိဳ႕တဲ့ျပီး တကယ့္လက္ေတြ႔ခံစားေနရတဲ့ ျပည္တြင္းကလူတခ်ိဳ႕စိတ္ထဲမွာ ဒီလို ေလလံုးေတြ နားေယာင္သြားတဲ့အခါ မိမိတို႔ရဲ႕အေျခအေန ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ဆိုးရြားေနတယ္ဆိုတာကို လက္ေတြ႔က်က် သံုးသပ္ႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ မနက္ဖန္ပဲ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေတာ့မလိုလို၊ ေနာက္တစ္လၾကာရင္ပဲ တိုင္းရင္းသား ျဖစ္လာေတာ့ မလိုလို …၊ ဟိုလူေတြ လာလုပ္ႏိုးႏိုး၊ ဒီလူေတြ ၀င္လာကူႏိုးႏိုး စိတ္ကူး ယဥ္မႈေတြေၾကာင့္ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ နည္းလမ္းတက်ၾကိဳးစားမွပဲ ရလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ အသိ စိတ္ဓါတ္ကို ေ၀၀ါးေပ်ာက္ဆံုးသြားေစတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ apolitical trend ကို ဦးတည္တယ္။
(၂) ျပႆနာအေပၚ သူတို႔ရဲ႕ရႈျမင္ပံုက လမ္းလႊဲသြားတဲ့ အတြက္ ေျဖရွင္းမႈနဲ႔ပက္သက္လို႔လည္း မွန္ကန္တဲ့၊ ျဖစ္သင့္ ျဖစ္ထိုက္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္ရဲ႕ (capacity building) အရည္အေသြးကို ျမွင့္တင္ရေကာင္းမွန္း မသိၾကေတာ့ဘူး။ စိတ္ဓါတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို ဖ်က္ဆီးရာေရာက္ပါတယ္။
(၃) အဲဒီလိုအေျခအျမစ္မရွိတဲ့ ကေပါက္တိ ကေပါက္ခ်ာေလလံုးေတြကို ယံုၾကည္မိတဲ့လူေတြ စိတ္ထဲမွာ တကယ့္ လက္ေတြ႔က်က် ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ အေပၚ ေရရွည္မွာ အျမင္ေကာင္းႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဥပမာ- ျပည္ပက ဘယ္သူေတြက ဘယ္လိုက်ိန္း၀ါးထားတာ။ ဘယ္ႏွစ္လ အတြင္း ဘာေတြ လုပ္ေပးေစရမယ္လို႔ စိတ္ခ်လက္ခ် ယံုမွတ္ေနသူေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမယ္ အဲဒီလုပ္ရပ္ေတြကပဲ ဒီျပႆနာရဲ႕ ေျဖရွင္းနည္းလို႔ တထစ္ခ် သတ္မွတ္ျပီးသား ျဖစ္ေန လိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္တြင္းမွာ အခက္အခဲေတြၾကားက လက္ေတြ႕ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းေနသူေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ေနမႈ အေပၚ နားလည္လက္ခံေပးႏိုင္ဖို႔ သိပ္မလြယ္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီလူေတြ “ေသမွာေၾကာက္လို႕၊ စည္းစိမ္ဥစၥာ ထိခိုက္မွာေၾကာက္လို႔ အစုိးရ ေနာက္ျမီးဆြဲေနတယ္..” ဆိုတဲ့ အျမင္ထက္ ထူးျပီး အေကာင္းျမင္ႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ (ေသမွာေၾကာက္တာ အျပစ္မဟုတ္ဘူး) အမွန္တကယ္ အစိုးရအလိုေတာ္ရိေတြ၊ ကိုယ္က်ိဳးရွာသူေတြ၊ ေနာက္ျမီးဆြဲ သစၥာေဖါက္သူေတြ မရွိမဟုတ္… ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ ရည္ညႊန္းခ်င္တာက လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကိုပါ။ လုပ္ရပ္တစ္ခုကိုပဲ အေျဖလို႔ တထစ္ခ်မွတ္ယူလိုက္တဲ့အခါ က်န္တာေတြအားလံုးကို အေကာင္း မျမင္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ သေဘာပါ။
စာလည္း သိပ္ရွည္သြားျပီ။ နိဂံုးခ်ဳပ္ပါမယ္။ မိတ္ေဆြတို႔ကုိ အထူး သိေစခ်င္တာက ျမန္မာျပည္က မြတ္ဆလင္ေတြကို အေၾကာင္းခံျပီး ဘယ္ႏိုင္ငံ၊ ဘယ္ အဖြဲ႕အစည္းကမွ သိန္းစိန္အစုိးရကို လာျဖဳတ္ခ်မွာ မဟုတ္သလို၊ သိန္းစိန္ကို ၾကိဳးစင္ပို႔မယ္ဆိုတာလည္း လက္ရွိအခ်ိန္ထိ လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားဥပေဒကို ဖ်က္လိုက္ပါလို႔ ကုလသမဂၢကလည္း အမိန္႔ေပးလို႔မရသလို၊ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ႏိုင္ငံသားေပးလုိက္ပါလို႕ ဘယ္သူကမွ အမိန္႔ေပးေစခိုင္းလို႔လည္း မရပါဘူး။ ဒါဟာ မၾကိဳက္ရင္လည္း လက္ခံရမ့ဲ အရွိတရားပါ။ ခုခ်ိန္ထိ လက္ေတြ႔ ၾကံဳေနရတာေတြကို တခ်က္ျပန္ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ေနာက္ျပီး ဘယ္ႏွစ္လအတြင္း ဘာျဖစ္ေစရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးကလည္း က်ေနာ့္အေတြ႔အၾကံဳအရ လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါ။ ခင္ဗ်ားတို႔ကိုယ္တိုင္ ေလ့လာဆန္းစစ္ျပီး ခ်င့္ခ်ိန္ယံုၾကပါ။ ျမန္မာမြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး နစ္နာဆံုးရံႈးေနတဲ့ ကိစၥက လြယ္လြယ္ေလးနဲ႔ အေျဖမရပါႏိုင္ဘူး။ ခင္ဗ်ားတို႔ကိစၥကို ခင္ဗ်ားတို႔ ကိုယ္တိုင္ လုပ္မွရလိမ့္မယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ ဘယ္နည္းလမ္းသံုးျပီး အေရြ႕တစ္ခုကို ဖန္တီးမလဲဆိုတာကိုေတာ့ ခံစားခ်က္ရွိတဲ့လူေတြကိုယ္တိုင္ လက္ေတြ႕က်က် စဥ္းစားခ်ိန္တန္ပါျပီ။ Strategy ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ပါးပါးနပ္နပ္ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆိုရင္ ျပည္ပ ဖိအားေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာအေရးယူမႈေတြ ရွိလာမွာျဖစ္သလို၊ ထိုက္သင့္တဲ့ေအာင္ျမင္မႈလည္း ရလာမယ္ဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ..
စိတ္ကူးယဥ္မေနၾကပါနဲ႔။
အင္မတန္ခက္ခဲတဲ့ အေျခအေနဆိုတာ သတိျပဳၾကပါ။
လမ္းစေပ်ာက္ျပီး လံုးပါး ပါးသြားပါလိမ့္မယ္..။
ဦးဦး ေမွာ္ဆရာ
(၁၇ – ၆ – ၂၀၁၄)
** ေဆာင္းပါးရွင္၏ အျမင္ႏွင့္ အာေဘာ္သာျဖစ္ပါသည္။
