ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၈ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ဘာသာျပန္ဆိုသူ- ETZ
အိုင္ဇြာလ္ရိွ လူစည္ကားရာ လမ္းေဘး ေစ်းေနရာ တစ္ခုတြင္ ျမန္မာ့ရိုးရာ အစားအစာကို ခ်က္ျပဳတ္ေနေသာ ခ်င္းဒုကၡသည္ မိန္းမရြယ္တစ္ဦး (ဓာတ္ပံု – Flora Bagenal/IRIN)
လက္ရိွႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈက အေရွ႕ေတာင္အာရွ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းရိွ ခ်င္းျပည္နယ္၏ အေျခအေနကို တိုးတက္ေအာင္ မျပဳလုပ္ေပး ႏိုင္ေသးေခ်။ သို႔ေသာ္ အိမ္နီးခ်င္း အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ ခ်င္းလူမ်ဳိး အမ်ားအျပားသည္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ႏွင့္ ခိုလႈံခြင့္ရေရး အတြက္ ဆက္လက္ ရွာေဖြေနရသည္။ ၎တို႔၏ဘဝမွာ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အကာအကြယ ္မရိွဘဲ ရုန္းကန္ ရွင္သန္ေနရၿပီး၊ ေဒသခံ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ တင္းမာမႈတို႔ကို ရင္ဆိုင္ေနရသည္ ဟုု ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက ဆိုသည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စစ္အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈသည္ ႏိုင္ငံသား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို အသက္ ဆံုးရႈံးေစခဲ့သည္သာမက ခ်င္းျပည္နယ္ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံ အစိတ္အပိုင္း အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ စစ္ဇံုအျဖစ္ သြတ္သြင္းခံခဲ့ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အျခား တိုင္းရင္းသား မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားနည္းတူ ခ်င္း လူမ်ဳိးမ်ားသည္လည္း ျပင္းထန္ၾကမ္းတမ္းေသာ ဆင္းရဲျခင္း ဒုကၡ ႏွင့္ စစ္အုပ္ခ်ဴပ္ေရး၏ ဒဏ္ကို ခံစားၾကရေလသျဖင့္ အမ်ားအျပားမွာ ႏိုင္ငံနယ္စပ္ႏွင့္ ၁၄၆၃ ကီလိုမီတာ အရွည္ရိွသည့္ နယ္စပ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္၍ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ မီဇိုရမ္ျပည္နယ္တြင္းသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကသည္။ ထိုေဒသတြင္ ခ်င္းလူမ်ဳိး တစ္သိန္း ၀န္းက်င္ခန္႔ ေနထိုင္ေနၾကသည္ဟု လူ႔အခြင့္အေရး ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား၏ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါသည္။
“ ကြ်န္ေတာ္က ၈၈ အေရးအခင္းမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပ ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ပါ။ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္က မင္းတို႔ ကိုယ့္အသက္ကို ကာကြယ္ခ်င္ရင္ေတာ့ မီဇိုရမ္ကိုေျပးဆိုလို႔ အဲဒီအခ်ိန္တည္းက ကြ်န္ေတာ္ ဒီကိုေရာက္ေနတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုျပန္ရင္ လံုၿခံဳမႈရိွမယ္လို႔ တစ္ခါမွ မခံစားခဲ့ရတဲ့ အတြက္ မျပန္ျဖစ္ခဲ့တာပါ ” ဟု အသက္၄၈ ႏွစ္အရြယ္ ရိုဘီခ ခ်င္းဂရြန္ က ေျပာျပခဲ့ပါသည္။
လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ား အဖြဲ႕ HRW ၏ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွတ္တမ္းမ်ားအရ လူနည္းစုခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားစြာမွ တိမ္းေရွာင္ထြက္ေျပးရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းရင္းတစ္ခုသည္ အဓမၼဖမ္းဆီးမႈ၊ ထိန္းသိမ္းမႈ၊ ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား ႏွင့္ အလုပ္သမားအျဖစ္ အင္အား သံုးေစခိုင္းမႈမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ ေဒလီအေျခစိုက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့ ္ပဋိပကၡမ်ား ေလ့လာေရးအဖြဲ႕ IPCS ၏သုေတသန အဆိုျပဳခ်က္မ်ားက ခ်င္းလူမ်ိဳး အမ်ားစုသည္ မိမိတို႔၏စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္း ရွာေဖြရန္အတြက္သာ မီဇိုရမ္သို႔ လာေရာက္ေနထိုင္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ရည္ညြန္းေျပာဆိုေသာ္လည္း၊ အျခားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ထိုကဲ့သို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္င ံအတြင္း လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရးႏွင့္ လူမ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ မျပတ္တမ္း ဖိႏွိပ္ညွင္းပန္းမႈမ်ား၏ သရုပ္သကန္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကေပသည္။
ကမာၻ႕ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၏ စာရင္းဇယားမ်ားအရ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အဆင္းရဲဆံုး ေဒသျပည္နယ္ျဖစ္ျပီး ၅၀၀,၀၀၀ ခန္႔ ရိွသည့္လူဦးေရ အနက္ အနည္းဆံုး ၇၃% မွာ ဆင္းရဲမႈ အေျချပမ်ဥ္း၏ ေအာက္သို႔ ေရာက္ရိွေနသည္ဟု ေဖာ္ျပထားရာ ၂၅% သာလွ်င္ သာမန္ အေျခအေနတြင္ ေနထိုင္ႏိုင္ေၾကာင္း သိရပါသည္။ အစာေရစာ မေလာက္ငမႈသည္လည္း ကာလရွည္ျပႆနာ တစ္ရပ္ျဖစ္ျပီး ခ်င္းျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕နယ္ ကိုးခုက ယင္းျပႆနာကို ေတြ႕ႀကံဳခံစားေနၾကရပါသည္။
အိႏိၵယႏိုင္ငံသို႔ ၎တို႔ ဝင္ေရာက္ ခိုလႈံရသည့္အေၾကာင္းအရင္းကို အသာထားဦး။ ထိုေဒသမ်ားတြင္လည္း ၄င္းတို႔၏ ေန႔စဥ္ဘဝမွာ မၾကာခဏ ဆိုသလို ေစာ္ကားမႈမ်ား ႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားကို ခံစားေနၾကရသည္ဟု တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ား ႏွင့္ ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက ဆိုပါသည္။
တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ မရွိေသာေၾကာင့္ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြျခင္း၌လည္း ဒုကၡေရာက္လ်က္ရိွရာ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား အတြက္ မိမိတို႔ ဌာနီတြင္ႀကံဳခဲ့ရေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္းကိုသာ ေနာက္ထပ္ မိတၱဴတစ္စံု လက္၀ယ္ရေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနပါေတာ့သည္။
ခိုလံႈမႈအေရအတြက္ က်ဆင္းလာျခင္း
IPCS အဖြဲ႕၏သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ အိႏိၵယနယ္စပ္အာဏာပိုင္မ်ားသည္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ျခင္းကို ေစာင့္ၾကပ္ေလ့လာမႈ မျပဳၾကေၾကာင္း၊ ယာယီဝင္ခြင့္ျပဳခ်က္ျပႆနာျဖစ္ပြားမႈေပၚမူတည္ၿပီး မီဇိုရမ္ျပည္နယ္၏ၿမဳိ႕ေတာ္ အိုင္ဇြာလ္၌ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားကို ေရတြက္ သိရိွေရး စံနစ္ တစ္ခုျပဳလုပ္ေရး အတြက္ မၾကာခဏ ဖိအားေပးခဲ့ေသာ္လည္း ေရွာင္ကြင္းမႈမ်ားရွိေနဆဲပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းအဖြဲ႕ကဆုိပါသည္။
ေဒလီအေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာအဖြဲ႕( UNHCR)၏ လက္ေထာက္တာဝန္ခံ ဟန္စ္ ဖရက္ဒရစ္ စေကာ့ဒါ က “ ေဒလီၿမိဳ႕တြင္ ခ်င္းႏိုင္ငံေရးခိုလံႈခြင့္ေတာင္းသူမ်ားမွ UNHCR သို႔ ေလွ်ာက္ထားမႈအေရအတြက္မွာ ယခင္ႏွစ္မ်ားထက္ သိသိသာသာေလ်ာ့က်သြားသည္ ”
ဟုမွတ္ခ်က္ေပးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ မီဇိုရမ္ နယ္စပ္လံုျခံဳေရး အာဏာပိုင္မ်ား၏ေျပာျပခ်က္အရ ခ်င္းျပည္နယ္မွ မီဇိုရမ္သို႔ ဝင္ေရာက္ေနေသာ လူဦးေရပမာဏမွာ ဆက္လက္ျမင့္တက္လ်က္ရွိေနၿပီး ေရာက္ရိွလာသူအမ်ားစုမွာ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြရန္ အတြက္ ေရႊ႕ေျပာင္း ၀င္ေရာက္လာျခင္းျဖစ္သည္ ဟုဆိုပါသည္။
ေလာင္းရိပ္္မ်ားေအာက္မွ ရုန္းထရွင္သန္ျခင္း
ခ်င္းဂရြန္ သည္ အုိင္ဇြာလ္ၿမိဳ႕တြင္ေနထိုင္ၿပီး ဇနီးႏွင့္ သားသမီးသံုးေယာက္ကို လမ္းေဘးတြင္ ေစ်းေရာင္း၍ ရွာေဖြေကြ်းေမြးေနရသူျဖစ္သည္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏွစ္ဆယ ္ကာလအတြင္း တည္ၿမဲဖူလံုေသာ အလုပ္ကိုတခါမွ မရခဲ့ပါ။ “ အလုပ္ရွင္ေတြက ကြ်န္ေတာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံလာတဲ့ လူမွန္း သိတာနဲ႔ အလုပ္ျဖဳတ္ပစ္ၾကတယ္ ” ဟု သူက ေျပာျပပါသည္။ မိမိမိသားစု၀မ္းေရး အတြက္ မစို႔မပို႔ေငြေၾကး ရရိွေအာင္ ၎၏ လမ္းေဘးေစ်းသည္ ဘ၀ျဖင့္ ေန႔စဥ္ လႈပ္ရွားရုန္းကန္ ေျဖရွင္းေနရေပသည္။
အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ ေဒလီအေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒျပဳမႈကြန္ယက္၏ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္သုေတသန စာတမ္းပါေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ မီဇိုရမ္ရွိ ခ်င္းလူမ်ိဳး အမ်ားစုသည္ အိမ္ေဖာ္၊ လမ္းေဖာက္လုပ္သား၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး အလုပ္အကိုင္မ်ား၌ ေအာက္ေစ်း၀င္ လုပ္သားမ်ားအျဖစ္ အဆံုးသတ္ေနရသည္။
သစ္ေတာမ်ား၌ သစ္ျဖတ္ျခင္း၊ ဟင္းရြက္ေရာင္း လမ္းေဘးပ်ံက်ေစ်းသည္မ်ား၊ လမ္းသန္႔ရွင္းေရး လုပ္သားမ်ားႏွင့္ အခ်ဳိ႕မွာ ေတာတြင္း၀င္၍ သစ္ဥသစ္ဖုမ်ား ရွာေဖြျခင္းျဖင့္ အသက္ေမြးေနရျခင္းလည္း အပါအဝင္ ျဖစ္ေၾကာင္းဟု သိရသည္။
အသက္ ၂၀ အရြယ္ ခ်င္းအမ်ဳိးသမီးေလး ဒီဒင္းမ္ သည္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ မီဇိုရမ္သို႔လာေရာက္ခဲ့ၿပီး မီဇိုတိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္တစ္စု၏အိမ္တြင္ အိမ္ေစအျဖစ္ အလုပ္ရခဲ့ပါသည္။ မီဇိုရမ္ရွိ အျခားေသာ ခ်င္းလူမ်ဳိး အိမ္အကူလုပ္သားမ်ားကဲ့သို႔ပင္ သူမသည္ တစ္ပတ္လွ်င္ ၇ ရက္လံုး ခ်က္ျပဳတ္ေရးႏွင့္ သန့္ရွင္းေရးကို လုပ္ေဆာင္ၿပီး က်ဥ္းေျမာင္းလွေသာ အခန္းငယ္ေလးအတြင္း၌ အိပ္စက္ရပါသည္။ ရက္သတၱတစ္ပတ္တြင္ တနဂၤေႏြတစ္ရက္သာ ဘုရားေက်ာင္းတက္ရန္အတြက္ အိမ္အျပင္ထြက္ခြင့္ရပါသည္။ ရံဖန္ရံခါ အိမ္ရွင္မိသားစုဝင္မ်ားက လုပ္အားခေငြကို မေပးျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ေစာ္ကားမႈမ်ားေသာ္လည္းေကာင္း ရွိသည္ဟု ဒီဒင္းမ္ က သူမ၏အေတြ႕အႀကံဳကို ေျပာျပခဲ့ပါသည္။ “ ရဲကိုသြားတိုင္ရင္လဲ သူတို႔က ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္ မရိွၾကဘူး ” ဟု သူမက ဆိုသည္။ အိႏိၵယတြင္ တရား၀င္ေနထိုင္ခြင့္ မရိွသျဖင့္ အာဏာပိုင္မ်ားမွေတြ႕ရိွေသာ္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္ပုိ႔ လိုက္မည္ကိုလည္း ခ်င္းလူမ်ဳိးအမ်ားစုက စိုးရိမ္ေနၾကသည္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအသင္းအဖြဲ႕မ်ားသမဂၢကလည္း “ ခ်င္းအမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အာဏာပိုင္ေတြဆီမွာ အကူအညီေတာင္းခံလိုျခင္း လံုး၀မရိွသေလာက္ပါပဲ ” ဟူ၍ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အစီရင္ခံစာတြင္ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။
အိႏိၵယႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနေသာ အသင္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ ခ်င္းျပည္နယ္အမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဴပ္၏ ဥကၠဌျဖစ္သူ ဇိုဆန္ဘြီး ကသူမသည္ ခ်င္းလူမ်ဳိး အိမ္ေဖာ္မ်ား ႏွင့္ မီဇို အလုပ္ရွင္မ်ားၾကား အျငင္းပြားမႈကို ပံုမွန္ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးေနရေၾကာင္းကို “ ကြ်န္မတို႔ဟာ လုပ္အားခနဲ႔ အလုပ္ခ်ိန္ျပႆနာေတြကို ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းေပးရပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစုက ရဲကိုတိုင္ၿပီး ေျဖရွင္းတာမ်ဳိး မျဖစ္ခ်င္ၾကဘူးေလ ” ဟု ေျပာသြားပါသည္။
သစ္ေတာမ်ား သို႔မဟုတ္ စက္ရံုမ်ားရိွ လုပ္သားမ်ားအဖို႔ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသြားပါက ဝင္ေငြရပ္ဆိုင္းသြားရ၏။ အသက္ ၁၉ႏွစ္ အရြယ္ ဇီ က သစ္ေတာထဲမွ ေလးပင္သည့္သစ္လံုးႀကီးေတြကိုသယ္ထုတ္ရေသာ သူမ၏အကိုျဖစ္သူသည္ ခါးဒဏ္ရာရခဲ့ေသာ္လည္း အလုပ္ရွင္က သူမ၏မိသားစုအား ေလ်ာ္ေၾကးေငြေပးျခင္း မရွိေၾကာင္း IRIN ထံေျပာျပခဲ့သည္မွာ – “ ကၽြန္မအစ္ကုိက သူ႔အတြက္ အလုပ္ဆက္မလုပ္ေပးႏိုင္ေတာ့လို႔ လုပ္အားခေတြကို ကၽြန္မတို႔ ေတာင္းခြင့္မရိွေတာ့ဘူး လို႔ဆိုၿပီး သူေ႒းက လုပ္ခလစာမ်ားကို ထုတ္မေပးခဲ့ဘူးေလ ” ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။
တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ျဖင့္ ေရွာင္ေနသူမ်ား
မီဇိုရမ္ရိွ အခ်ဳိ႕ေသာခ်င္းမ်ားသည္ နယ္စပ္ဂိတ္ကေပးသည့္ တံဆိပ္တံုးပါတစ္လတာေနထိုင္ခြင့္လက္မွတ္ ရရွိေသာ္လည္း အမ်ားစုသည္ အခ်ိန္သတ္မွတ္မႈကို လ်စ္လ်ဴရႈၿပီး တာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္မဆံုေအာင္ ေရွာင္ရွားၾကပါသည္။ ၎တို႔ကို IPCS သုေတသီမ်ားက “တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ျဖင့္ ေရွာင္ေနသူမ်ား” ဟု ေခၚဆိုၾကသည္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံအေျခစိုက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ အစုိးရ မဟုတ္ေသာအဖြဲ႕အစည္း၏အဆိုအရ “ အိႏိၵယႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာ ဒုကၡသည္မ်ားရိွေနၾကျခင္းကို ေယဘူယ်အားျဖင့္ လိုက္ေလ်ာထားပါသည္။ သို႔ေသာ္ အလုပ္သမားမ်ားကို တရားဝင္ အကာအကြယ္ မေပးၾကသည့္အျပင္ ဖိႏွိပ္ျခင္း၊ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း ႏွင့္ ေမာင္းထုတ္ ဖယ္ရွားျခင္းထဲမွာ ပစ္ထားၾကပါသည္ ” ဟု ဆိုထားသည္။
ႏိုင္ငံေရးခိုလႈံခြင့္ေလွ်ာက္ထားလိုသူမ်ားသည္လည္း ၂၂၀၀ ကီလိုမီတာအထိ ကြာေဝးေသာ ေဒလီၿမိဳ႕ရွိ UNHCR ရံုးသို႔ သြားေရာက္ၾကရသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ ဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္ထားေသာ ခ်င္းလူမ်ဳိးေပါင္း ၇၀၀၀ ခန္႔ ရိွသည္ဟု UNHCR က ဆိုသည္။
ဆက္ဆံေရးတင္းမာမႈသည္ ဆူပူမႈကိုျဖစ္ေစ
ခ်င္းလူမ်ဳိးးမ်ား ႏွင့္ မီဇို လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအၾကား ဆက္ဆံေရးတင္းမာမႈသည္ ယမန္ႏွစ္က ျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီး တခါတရံတြင္ ဆူပူေသာင္းက်န္းသည္ အထိ ျဖစ္ပြားရာ အိႏၵိယရွိ ခ်င္းလူမ်ဳိးတို႔ကို ဆက္လက္ရပ္တည္ရန္ မေသခ်ာမေရရာေသာ အေနအထားသို႔ တြန္းပို႔လိုက္သလို ျဖစ္ေနေပသည္။ “
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီရၿပီ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပန္သင့္ၿပီလို႔ လူေတြက ထင္ျမင္ယူဆတာေၾကာင့္ ျပည္ေတာ္ျပန္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဖိအားေပးခံေနရပါတယ္ ” ဟု ေဒလီရိွ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားေကာ္မတီ NGO အဖြဲ႕ဥကၠဌ ေဒးဗစ္ ငြန္လ်န္း က ေျပာျပခဲ့ပါသည္။
အိုင္ဇြာရွိ မီဇိုမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံေရး တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာသည္ဆိုေသာ ေရပန္းစားသည့္ အျမင္သစ္ေၾကာင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းလာသူ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ား အိမ္ျပန္ရန္သင့္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ျပတ္သားစြာ ေျပာဆိုမႈမ်ားထြက္ေပၚလာခဲ့ပါသည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၉ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာနယ္စပ္ႏွင့္ ၄ ကီလိုမီတာအကြာရွိ ခ်င္းလူမ်ဳိးတို႔၏ ဆိုက္ဟြမ္ဖိုင္းရြာကို လူတစ္စုမွ အၾကမ္းဖက္မီးရႈိ႕ခဲ့ရာ ေနအိမ္ ၅၀ခန္႔ပ်က္စီး၍ လူ ၂၀၀ ခန္႔ထြက္ေျပးခဲ့ရပါသည္။
ေဒသတြင္းမီဒီယာသတင္းမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား၏အဆိုအရ အစိုးရအေနျဖင့္ ရြာထဲရိွခ်င္းမ်ားကို ႏွင္ထုတ္မႈအားရပ္တန္႔ရန္ တရားရံုးတစ္ခု၏ အမိန္႔ခ်မွတ္မႈက အၾကမ္းဖက္မႈကို ျဖစ္ေပၚလာေစသည္။ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားႏွင့္ သတင္းမ်ားကလည္း ကပ္လ်က္ရိွေနေသာ
မီဇိုရြာ၏ေဒသခံမ်ားက တိုက္ခိုက္မႈကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ဟု အခိုင္အမာဆိုေနပါသည္။
“ မီဇိုရမ္ကလူေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔အေပၚ မလိုမုန္းထားျဖစ္ေနၾကတယ္။ သူတို႔က ဒုကၡသည္ေတြ လႊမ္းမိုးလာမွာကို မလိုလားၾကဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကိုလည္း ထြက္သြားေစခ်င္ၾကတယ္ ” ဟု ဆိုက္ဟြမ္ဖိုင္းရြာ၏ သင္းအုပ္ဆရာ အသက္ ၅၄ႏွစ္ အရြယ္ စာတင္ခါးမား ကေျပာျပခဲ့ပါသည္။
“ ေဒသတြင္းထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကေရြ႕ေျပာင္းလာသူေတြက လူဦးေရရဲ႕ ၁၀% ေလာက္ ရွိေနၿပီး ႏိုင္ငံေရးအရ လြမ္းမိုးသြားမွာကို မီဇိုေတြက စိုးရိမ္ေနၾကတယ္။ ဒီအေၾကာင္းက စိုးရိမ္ခံစားစိတ္ကို ပြင့္ထြက္လာေစတာျဖစ္တယ္ ” ဟု IPCS အစီရင္ခံစာ တြဲဖက္ေရးသားသူ မီရ္ဇာ ဇူလ္ဖီကုရ္ ရဟ္မာန္းက ဆိုသည္။ “ ဆက္ဆံေရးတင္းမာျခင္းက ဆူပူအၾကမ္းဖက္ျခင္းကို ျဖစ္ပြားေစႏိုင္တယ္။ ေဒသခံေခါင္းေဆာင္နဲ႔ႏိုင္ငံေရးသမားေတြက သူတို႔ရဲ႕ ဒုစရိုက္လုပ္ရပ္ေတြအတြက္ ေရႊ႕ေျပာင္းလာသူမ်ားကို ဓားစာခံအျဖစ္ အသံုးခ်ေနတာျဖစ္တယ္ ” ဟု ဆိုၿပီး ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားမွာ မီဇိုရမ္၌ တရားမ၀င္ အရက္ခ်က္လုပ္သူ ႏွင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲေရာင္းခ်သူမ်ားျဖစ္သည္ ဟူသည့္ စြပ္စြဲထားခ်က္ကို ေထာက္ျပထားပါသည္။ ခ်င္းလူမ်ိဳးမ်ား၏အဆိုအရ ၎းတို႔သည္ ေန႔တဓူဝ ပင္ပန္းစြာလုပ္ကိုင္ရေသာ္လည္း ဖိႏွိပ္ေစာ္ကားမႈမ်ားျမင့္မားလာျခင္း၊ စာသင္ေက်ာင္းတြင္ ကေလး သူငယ္မ်ားအား ရန္ရွာျခင္း၊ ကုန္သည္မ်ားအား ေစ်းအတြင္း ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈကိုပိတ္ပင္ျခင္းတို႔ရွိေနၾကာင္း သိရသည္။
အိႏိၵယေရာက္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားအား ဆန္႔က်င္ေရးစကားဆိုေနခဲ့ေသာ မီဇိုေက်ာင္းသားမ်ား အသင္း ဥကၠဌ လဲဟ္မက္ခၽြမ္း က ဒုကၡသည္မ်ားအား ျမန္မာျပည္သို႔ျပန္ရန္ ဖိအားေပးျခင္းကို ျငင္းဆိုေသာ္လည္း “ ဒုကၡသည္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ ေမွာင္ခိုကုန္ကူးမႈမ်ားမွာ ပါဝင္ေနၾကပါတယ္။
ထိုအရာမ်ားကိုေကာင္းစြာကိုင္တြယ္ႏိုင္ဖို႔ ဥပေဒမ်ားကိုေရးဆြဲျပ႒ာန္းၿပီး နယ္စပ္ကိုလည္း အေကာင္းဆံုးကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဴပ္သင့္ပါတယ္ ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။
အိုင္ဇြာလ္ခရိုင္ရဲမင္းႀကီး အယ္လ္ အာ ဒင္းလ်ာနာ ဆိုင္လို L.R. Dingliana Sailo ကေတာ့ “ ျမန္မာႏွင့္ အိႏၵိယ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားက မီဇိုရမ္နယ္စပ္တေလွ်ာက္ တရားမဝင္မူးယစ္ေဆးဝါးေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈျမင့္တက္လာျခင္းအတြက္ နယ္ခံမ်ား နဲ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလာသူမ်ား ႏွစ္ဖက္စလံုး တာ၀န္ မကင္းပါဘူး။ ဒုကၡသည္မ်ားေရာ ေဒသခံမ်ားပါ တရားမဝင္အလုပ္ေတြကို စိတ္မ၀င္စား မခ်ဥ္းကပ္ႏိုင္ေအာင္ ဆင္းရဲမႈတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းကို တိုးျမွင့္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္ ” ဟု ဆိုပါသည္။
ဒဏ္ရာကုစားေနရေသာ လူ႔အစုအေ၀း
ဆိုက္ဟြမ္ဖိုင္းရြာတြင္ ဧၿပီလဆူပူမႈၿပီးကတည္းက ခ်ာ့ခ်္ဘုရားေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ မီဇိုႏွင့္ခ်င္းမ်ားအၾကား ၎တို႔၏တူညီေသာ မ်ဳိးရိုးႏြယ္စဥ္ဆင္းသက္မႈကို ျပန္လည္ေဖာ္ေဆာင္ေပးၿပီး ခ်စ္ၾကည္ေရးရရန္ ႀကိဳးပမ္းေနပါသည္။ မီဇိုရမ္ ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္တို႔မွာ
ကိုလိုနီေခတ္မတိုင္မီတစ္ခ်ိန္က ခ်င္းေတာင္တန္းေဒသ Chin Land ဟူေသာအမည္ျဖင့္ စုဖြဲ႕တည္ရိွခဲ့ေသာနယ္ေျမျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ ၎ႏွစ္ဖက္မ်ဳိးႏြယ္၀င္အမ်ားစုမွာ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။
“ သိမ္ေမြ႕တဲ့နည္းလမ္းနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေဆာင္ရြက္ထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္ ” ဟု မီဇိုရမ္ရိွ ခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာအဖြဲ႕ ဒါရိုက္တာ တီရာသန္႔လြမ္ ကေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ ယင္းအဖြဲ႕သည္ ျပည္တြင္းသတင္းစာမ်ား၌ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားဖက္မွ အေကာင္းျမင္ေဇာင္းေပးသည့္ ပင္တိုင္ေဆာင္းပါးတစ္ကန္႔အား ပံုမွန္ေဖာ္ျပလ်က္ရိွသည္။
ခ်င္းႏွင့္မီဇိုရမ္ ေက်ာင္းသားမ်ားေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက စည္းလံုးညီညြတ္မႈကို ပိုမိုျဖစ္ေပၚလာေစေသာ္လည္း ထိရွလြယ္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေျခအေနမ်ားအတြက္ အခ်ဳိ႕က စိုးရိမ္ေနဆဲျဖစ္၏။
“ ဒီအေျခအေနဟာ အခ်ိန္မေရြး ျပႆနာထျဖစ္ႏိုင္ေစတဲ့ မီးပြားလိုပါပဲ ” ဟု၍ သန္႔လြမ္ ကေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။
Women News Network တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ “Ethnic indigenous Chin christians afraid to return home” ေဆာင္းပါးကို ETZ (M-Media) မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။
