M-Media
ရဲရင့္သစၥာ
ယခုေဆာင္းပါးမွာ အစၥလာမ္သာသနာ ႏွင့္ပတ္သတ္ျပီး သမိုင္းအလြဲမ်ားစြာ ထည့္သြင္းေ၇းသားထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာျမစ္ဖ်ား ႏွင့္ သမိုင္း႐ႈေထာင့္ မူ၇င္းစာအုပ္လင္ခ့္ စာအုပ္ကိုဤ က်မ္းငယ္ျပဳစုသူ ရဲရင့္သစၥာမွ သမိုင္းအမွန္မ်ား ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရးသားသာ စာအုပ္မွ အခန္းဆက္ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္
“ဒါကာ” ႏွင့္ “ဓားကာ”
စာမ်က္ႏွာ (၅၃) မွာေရးထားတာကေတာ့မဂိုဘုရင္ဩရန္ဇစ္မင္းကရခိုင္ဘုရင္ေတြပိုင္တဲ့ ဒါကာ ျမိဳ႕ကို မၾကာခဏဝင္ေရာက္ က်ဴးေက်ာ္ေလ့ရွိျပီး ရခိုင္ေတြက ဓားကိုင္ကာကြယ္ခဲ့တဲ့ အတြက္အဲဒီျမိဳ႕ ကို ဓားကာ လို႕ေခၚတြင္ခဲ့ရပါတယ္တဲ့။ အလြဲၾကီး မွားေနျပန္ပါတယ္။
ပထမ အလြဲအမွားၾကီးကေတာ့- ဩရန္ဇစ္မင္းဟာ ဒါကာျမိဳ႕ကို ဘယ္တုန္းကမွ မက်ဴးေက်ာ္ခဲ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ဩရန္ဇစ္မင္း မတိုင္ခင္ကတည္းကိုက ဒါကာ ဟာ မဂိုမင္းလက္ ေအာက္မွာ ရွိခဲ့လို႕ပါဘဲ။ ဒါကာ ေဒသဟာ ရခိုင္ဘုရင္ေတြ လက္ထဲရွိခဲ့တာက ဟိုးပေဝသဏီကပါ။ ရခိုင္ဘုရင္ေတြလက္ထဲကေန ေအဒီ ၉ ရာစုမွာ ဟိႏၵဴေသနမင္းေတြ လက္ထဲေရာက္၊ ေသနမင္း ေတြ လက္ထဲကေန ဘဂၤလားဘုရင္ေတြ (Delhi Sultanate) လက္ထဲေရာက္၊အဲဒီကမွ တစ္ခါ ေအဒီ ၁၆၀၈ မွာ မဂိုဘုရင္ေတြ လက္ထဲေရာက္ခဲ့ တာပါ။ မဂိုဘုရင္ေတြက ရခိုင္ေတြဆီကေန တိုက္႐ိုက္ သိမ္းပိုက္ခဲ့တာလည္းမဟုတ္ ပါဘူး။ (ကိုးကား- South Asia: Eastern Himalayan Culture, Ecology and People, Hasna Jasimuddin Moudud. Encyclopaedia of Bangladesh, Nagendra K. Singh. Encyclopaedia of the Muslim World, Taru Bahl & M.H. Syed.)
အဲဒီ အခ်ိန္က မဂိုမင္းလက္ေအာက္မွာရွိတဲ့ ဘဂၤလားနယ္ေတြကို ရခိုင္ ဘုရင္ေတြက သာလွ်င္ မၾကာခဏ က်ဴးေက်ာ္ သိမ္းပိုက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေျမာက္ဦး ဘုရင္ မင္းခေမာင္းဟာ ေပၚတူဂီေတြနဲ႕ ေပါင္းျပီး မဂိုမင္းပိုင္ ဘဂၤလားနယ္ေတြကို က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္၊ေတြ႕သမွ် လူေတြကို ဖမ္းဆီးျပီး ဒတ္ခ်္ေတြထံကြၽန္အျဖစ္ေရာင္းစားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလို က်ဴးေက်ာ္ရင္း မင္းခေမာင္းဟာ အဲဒီ အခ်ိန္ကမဂိုမင္းေတြပိုင္တဲ့ ဒါကာ ျမိဳ႕ကို ေတာင္ သိမ္းပိုက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြ ဟာ Ohio University မဟာ ေက်ာင္းသား Michael W. Charney ကသူ႕ရဲ့ မဟာ ဝိဇၨာဘြဲ႕ အတြက္ ၁၉၉၃ မွာ ျပဳစုခဲ့တဲ့ Arakan, Min Yazagyi, and the Portuguese: The Relationship Between the Growth of Arakanese Imperial Power and Portuguese Mercenaries on the Fringe of Mainland Southeast Asia 1517-1617 မွာအက်ယ္တဝင့္ပါရွိပါတယ္။
ရခိုင္ဘုရင္ေတြ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ထား တဲ့ မဂိုပိုင္ “ဒါကာ” ျမိဳ႕ကိုဩရန္ဇစ္မင္းက ျပန္လည္ တိုက္ခိုက္ သိမ္းယူျခင္းသာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါကာ ရဲ့ ရာဇဝင္ သမိုင္းေၾကာင္း သိခ်င္ရင္၊ မ “အ” ခ်င္ရင္ B.C Allen ရဲ့ Eastern Bengal District Gazetteers: Dacca (၁၉၁၂) ကိုဖတ္ၾကည့္ပါလို႕ အၾကံေပးလိုပါတယ္ခင္ဗ်ား။
ဒုတိယ အလြဲအမွားၾကီးကေတာ့- ရခိုင္ေတြက ဓားကိုင္ကာကြယ္ခဲ့လို႕ ဓားကာ လို႕ေခၚရင္း ဒါကာ ျဖစ္လာတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ အဲဒီအဆိုဟာ ပါးစပ္ ရာဇဝင္သာျဖစ္ပါ လိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆိုရင္”ဒါကာ” ဆိုတဲ့ အမည္ဟာ ဟိႏၵဴနတ္ဘုရားေဒဝီ Dhakeshwari ကို အစြဲျပဳဆင္း သက္လာတယ္လို႕အခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြက ယူဆသလို၊ “ဒါကာ” ဆိုတာ အဲဒီေဒသမွာအေျမာက္အမ်ား ရွိတဲ့ “ဒဟ္က္” လို႕ ေခၚတဲ့ အပင္ (သိပၸံအမည္-Butea Frandosa) ကို အစြဲျပဳ ဆင္းသက္တာလို႕ အခ်ိဳ႕ ပညာရွင္ေတြက ဆိုၾကပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ “ဒဟ္က္”ဆိုတာ ဘင္ဂါလီဘာသာ စကားနဲ႕ “ဗုံၾကီး” ကိုေခၚတာျဖစ္ျပီး၊ ေအဒီ ၁၆၀၈ မွာ မဂိုမင္းရဲ့ ဘုရင္ခံ Shaikh Alauddin Islam Khan က အဲဒီျမိဳ႕ကို မဂိုအင္ပါယာရဲ့ျမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ေၾကညာျပီး နယ္နိမိတ္ကိုဗုံၾကီးေတြတီးသတ္မွတ္ ရာကေန “ဒါကာ” ျမိဳ႕လို႕ ေခၚတြင္ခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္းဆိုၾကပါတယ္။ ဘယ္လိုဘဲ ဆိုၾကပါေစ၊ ေသခ်ာတာကေတာ့ “ဒါကာ” ဆိုတာ”ဓားကာ” ကေနဆင္းသက္တာမဟုတ္ပါဘူး။ ေရွးေခတ္က ျမိဳ႕ေတြရြာေတြကို ခုခံ ကာကြယ္ရင္ ဓား၊ လွံတို႕ကို အသုံးျပဳရတာပါ။ အဲဒီလို အသုံးျပဳရတိုင္းသာ ျမိဳ႕ေတြ ရြာေတြကို အမည္ ေပးရရင္ျဖင့္ ျမန္မာျပည္ကျမိဳ႕တိုင္းရြာတိုင္းနီးနီးရဲ့ အမည္ဟာ “ဓားကာ”၊”လွံကာ” ေတြျဖစ္ကုန္မွာ ေပါ့။ သမိုင္းကို သမိုင္းလို ေရးရပါတယ္၊ မွတ္တမ္းတင္ရပါတယ္။ ပါးစပ္ရာဇဝင္ေတြ၊ လွ်ာေပၚလာ ေတာင္စဥ္ေရ မရေတြေလွ်ာက္ေရးရင္ သမိုင္းေတြပ်က္ကုန္မွာပါ။ (ကိုးကား-Dacca- a record of Its Changing Fortunes, Dr Ahmed Hasan Dani)
လူတို႕သဘာဝ
ရခိုင္ျပည္နယ္ေမာင္းေတာ ၊ ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕ေတြမွာ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြရွိသလို ခိုးဝင္လာတဲ့ ဘဂၤါလီေတြလည္းရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္ကို ခိုးဝင္ျပီး အေျခခ်ေနထိုင္ေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြလည္း အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ တစ္ဖက္နဲ႕တစ္ဖက္ခိုးဝင္တယ္ ဆိုတာက နယ္စပ္ခ်င္း ထိစပ္ေနတဲ့ေနရာေတြရဲ့ သဘာဝပါဘဲ။ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕နယ္စပ္ျခင္းထိစပ္ေနတဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံဖက္ကို ခိုးဝင္ျပီး အေျခခ်ေနထိုင္ေနတဲ့ျမန္မာေတြရွိသလို၊ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕နယ္စပ္ျခင္း ထိစပ္ေနတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံဖက္ကို ခိုးဝင္ျပီး ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာ အေျခခ်ေနတဲ့ ျမန္မာေတြလည္း ဒုနဲ႕ေဒးပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕နယ္ခ်င္း မထိတဲ့ မေလးရွားတို႕ စင္ကာပူတို႕ အထိေတာင္ ေရာက္ေအာင္ခိုးဝင္ျပီး အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနထိုင္သူျမန္မာ လူမ်ိဳးေတြ တစ္ပုံတစ္ပင္ပါ။ ဒါေတြဟာ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံ အာဏာပိုင္ေတြက မိမိတို႕ရဲ့နယ္စပ္ေတြနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ကိုင္တြယ္ပုံနဲ႕ဘဲဆိုင္ပါတယ္။ လူေတြရဲ့သဘာဝကိုက ေရၾကည္ရာအရပ္ကို ရွာေဖြေနထိုင္ တတ္တာပါ။ ျမန္မာစကားမွာ စကားပုံေတာင္ရွိပါတယ္၊ “တစ္ရြာမေျပာင္းသူေကာင္းမျဖစ္” ဆိုျပီး။
ေဒသတစ္ခုမွာ ဗုဒၶဘာသာမ်ားလာရင္ေစတီပုထိုး ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေဆာက္လာၾကမွာပါ။ေဒသ တစ္ခုမွာ ခရစ္ယ်ာန္ ဘာသာဝင္မ်ားလာရင္ ခရစ္ယ်ာန္ဘုရား ရွိခိုးေက်ာင္းေတြေဆာက္လာမွာပါ။ ေဒသတစ္ခုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားလာလို႕ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြေဆာက္ခ်င္တာ၊ေဆာက္ခဲ့တာဟာ သမိုင္းစာအုပ္လို႕အမည္ခံထားတဲ့ စာအုပ္မ်ိဳးမွာ အထူးတလည္ေရးျပေနစရာ မလိုဘူးလို႕ျမင္ပါတယ္။ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႕အျပားမွာ ခရစ္ယ်ာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြလည္းအမ်ားၾကီးပါ။ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္း ေတြလည္း အမ်ားၾကီးပါ။ ဗလီၾကီးေတြ ဟီးေနေအာင္ေဆာက္တယ္ဆိုတာက ဘာသာတရားအေပၚ ထားတဲ့ေစတနာေပါ့ခင္ဗ်ာ။ အဲလို ဟီးေနေအာင္ေဆာက္ေတာ့လည္း မနာလိုစိတ္ရွိသူ လူဆိုးေတြက ဖ်က္လိုဖ်က္စီးလုပ္ၾကပါေရာ။
ဆက္ရန္- သမိုင္းဟူသည္ဤသို႕တည္ [မြတ္စ္လင္မ္ဆိုတာလူမ်ိဳးလား-ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္]
sandar lain
