Blog

M-Media

2012 ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ တြင္ Aljazeera သတင္းဌာန၌ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္  ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသူ ေဒါက္တာဇာနည္ ရဲ႕ Reforms in Myanmar: Challenges and prospects အမည္ျဖင့္ ေဆာင္းပါးကို M-Media စာဖတ္ပရိတ္သတ္အတြက္ ဘာသာျပန္ တင္ဆက္လိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ဆိုသည္မွာ နိုင္ငံသားမ်ားဘဝ သာယာဝေျပာေရးထက္ စစ္တပ္၏ အက်ိုးစီးပြား ေရရွည္ တည္တံ့ ခိုင္ျမဲေရး ကိုသာ အဓိက လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ပါတ္ခန့္ အတြင္း သြားေရာက္ရန္ ရွိတဲ့ အေမရိကန္ သမၼတ ဘာရက္ အိုဘားမား၏ အာရွ ခရီးစဉ္မွာ ကမၻာ့ အေဟာ့ဆံုးခရီးဟု ေျပာရမယ့္ ျမန္မာနိုင္ငံလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ တကယ္တမ္း အိုဘားမား ျမင္သင့္တာကေတာ့ အေပၚယံ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေအာက္

ဖံုးကြယ္ထားတဲ့ ေျကကြဲ ငိုေၾကြးေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္မ္ မ်ားနွင့္ ကခ်င္ ခရစ္ယ်ာန္မ်ား ကဲ့သို့ ျမန္မာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီရက္ပိုင္းမွာ လူေျပာမ်ားေနတဲ့ပြဲကေတာ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ့  ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေဖၚေဆာင္မႈေတြပါပဲ။ ရာစုနွစ္တဝက္စာ ႏိုင္ငံတကာနွင့္ အဆက္ျဖတ္ျပီး ေနခဲ့တဲ့ အထီးက်န္နိုင္ငံဘဝကို အဆံုးသတ္ခဲ့တာပါ။ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္း အုပ္ခ်ဴပ္ခဲ့တဲ့ ၁၉၆၂ ခုနွစ္မွစ၍  စံနစ္ဆိုးေျကာင့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြ၊ ျပည္တြင္း မျငိမ္သက္မႈေတြ၊ နိုင္ငံတကာနွင့္ အဆက္သြယ္ျဖတ္မႈေတြနဲ့ လူ့အဖြဲ့အစည္း ပ်က္စီးမႈေတြ  ျဖစ္ေပၚခဲ့ရပါတယ္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ုပ္မ်ားကေတာ့ အာဏာကိုတင္းျကပ္စြာ ခ်ုပ္ကိုင္ထားေပမယ့္ သူတို့စိတ္မွာေတာ့  လံုျခံဳလွျပီဆိုျပီး ျပည့္ျပည့္ဝဝ မယံုၾကည္ၾကပါဘူး။ က်ားနာတစ္ေကာင္ေပၚ ခြစီးထားရသူလို  အျမဲတေစ ခံစားေနျကရ ပါတယ္။

သူတို့ အေနနဲ့ ကာလရွည္ျကာ အနိုင္မယူနိုင္ခဲ့တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ကို နိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚ ေခၚယူလိုက္ျခင္းသည္သာ သူတို့အတြက္ နဲ့ သူတို့ထိန္းမရတဲ့ လူထုအတြက္ ေနာက္ဆံုး ေရြးခ်ယ္ရာ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ျကိုဆိုမႈ၏ သေကၤေတအျဖစ္ လြတ္လပ္ေသာ အေနာက္ ကမၻာ၊ မလြတ္လပ္ေသာ အေရွ့ကမၻာ နွင့္ တစ္စိတ္တပိုင္း လြတ္လပ္ေသာ အေရွ့ကမၻာတို့မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ေျမာက္ကိုရီးယား ဒီဇိုင္း ေျမေအာက္ လ်ိဳ႕ဝွက္လိႈဏ္ေခါင္းမ်ား ပါဝင္တည္ေဆာက္ထားေသာ ေနျပည္ေတာ္သို့ အေျပးအလႊား လာေရာက္ျကသည္။ လာေရာက္သူ အားလံုးအနက္ အေမရိကန္ သမၼတ ဘာရက္ အိုဘားမား၏ ခရီးစဉ္မွာ အထူးျခားဆံုး ျဖစ္သည္။

​ေဒၚလာသန္းရာခ်ီေသာ လူမႈေရး အကူအညီမ်ား ရရွိျခင္း၊ ေဒၚလာ ၃.၇ ဘီလီယံ ေၾကြးျမီမ်ားကိုေလ်ာ္ေပးလိုက္ျခင္း နွင့္ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအေျကာင္း ခ်ီးက်ဴးမႈမ်ားသည္ ဝါရွင္တန္၊ လန္ဒန္၊ ဘာလင္၊ ပဲရစ္၊ ေအာ္စလို၊ ဘရပ္ဆဲလ္ နွင့္ ဟိုမွ သည္မွ ထြက္ေပၚလာေနသည္။

ရံုးခန္းသစ္မ်ား လာေရာက္ ဖြင့္လွစ္လာျကသည္။ ခဏတာ ျဖစ္ေစ ေရရွည္ ျဖစ္ေစ လာေရာက္လည္ပတ္သူမ်ားသည္ နိုင္ငံ၏ လူ့အဖြဲ့အစည္း လူ့စြမ္းအား ျမင့္တင္ေပးေရး တြင္ ပါဝင္ အားျဖည့္ျကပါတယ္။ ရင္းနွီးျမုတ္နွံသူမ်ား ကုသိုလ္ျပုသူမ်ား အားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ပင္။ ကဲ… ျမန္မာနိုင္ငံ ျကြေရာက္လာပါျပီ။

ျမန္မာနိုင္ငံ၏ေယဘုယ် အနာဂါတ္

တကယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို အရာေတြကမ်ား ဒီလို အေျပာင္းအလဲေတြလုပ္ဖို့  တြန္းပို့ခဲ့လဲ ဆိုတာကို သေဘာေပါက္ဖို့ လိုပါတယ္။ ဘယ္လို အလားအလာေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေတြ၊ ေတြျကံုရမလဲ ဆိုတာေတြ တြက္ဆျပီးေတာ့ေပါ့။ အဓိကအားျဖင့္ကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားက ျပည္သူလူထုျဖစ္ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ားစု  ဗမာရယ္၊ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစု ေတြျဖစ္တဲ့ ေျမာက္ပိုင္းမွာ ကခ်င္၊ အေနာက္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ အေရွ့က ရွမ္းနဲ့ ကရင္တို့ရဲ့ ဘဝမ်ားေပၚသက္ေရာက္မႈျဖစ္ပါတယ္။

သမိုင္းေျကာင္းအရ ဆိုရင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေတြအဖို့  ၈.၈.၈၈ လိုမ်ိဳး လူထုအံုျကြမႈေျကာင့္ သူတို့ ရာစုနွစ္တဝက္ေလာက္ ခ်ဴပ္ကိုင္ထားတဲ့ အာဏာေတြ ခ်မ္းသာျကြယ္ဝမႈေတြ ကို လက္လွြတ္ ဆံုးရံႈးရမွာ ကိုအရမ္း ေျကာက္ပါတယ္။  ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုေနာက္ပိုင္း ရာစုနွစ္ ေလးပံုတပံုခန့္အၾကာမွာေတာ့ သူတို့ရဲ့ ေၾကာက္ရြံ့မႈေျကာင့္ပဲ အေျပာင္းအလဲ ေတြလုပ္ရပါေတာ့တယ္။ မူဝါဒဆိုင္ရာ နွင့္ အုပ္ခ်ဴပ္ပံု စံနစ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ရွိလာပါတယ္။ ေအာက္လွြတ္ေတာ္ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးေရႊမန္းက စစ္ဗိုလ္ခ်ုပ္ေတြရဲ့ ေျကာက္ရြံ႕မႈအေျကာင္း ဝန္ခံခဲ့တယ္လို့ ဆိုပါတယ္။ သန္းေရႊလက္ထက္ အစိုးရမွာ တတိယ အာဏာအရွိဆံုး ျဖစ္ခဲ့သူ ဦးေရႊမန္းဟာ ၂၀၁၂ဒီဇင္လာလထဲမွာ ဟီလာရီကလင္တန္နဲ့ လႊတ္ေတာ္မွာေတြဆံုစဉ္က ျမန္မာ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြကို ေျပာခဲ့တာကေတာ့ ”က်ေနာ္တို့ အာရပ္တိုင္းျပည္ေတြက အာဏာရွင္ေတြလို အဆံုးမသတ္ခ်င္ပါဘူး။ ဒီေန့ အာဏာအျပည့္ရွိေနေပမယ့္ ေနာက္တစ္ရက္ေရာက္ေတာ့ ရွက္စရာပံုစံနဲ့ ေသရနိုင္တာမ်ိဳးပါ။”

ဝါရွင္တန္ရဲ့  နည္းဗ်ဴဟာခ်ိန္ခြင္လွ်ာ အေရွ့ဘက္ကို ဦးလွည့္လာတာကလည္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေတြကို ကတုတ္က်င္းထဲက  ထြက္လာေစတဲ့ အေျကာင္းတစ္ခ်က္ပါပဲ။ အေမရိကန္က သူတို့ရဲ့ ပထဝီဗ်ဴဟာသေဘာအရ ျမန္မာနိုင္ငံကို တရုတ္လႊမ္းမိုးမႈေအာက္က ထြက္လာေစခ်င္တဲ့ ဆနၵရွိေနပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဴးေတြ အဖို့မွာေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံကို တရုတ္ရဲ႕ ႏို႔ျပတ္ေအာင္လုပ္ေပး နိုင္မယ့္ ဝါရွင္တန္ကို ေက်းဇူးေတာင္ တင္ျကပါေသးတယ္။ ဒါကေတာ့ ျမန္မာနဲ့ အေမရိကန္ရဲ့ အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲ ျပဳမႈ အလားအလာေကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာနိုင္ငံသားတို့ရဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းအသိေတြကို အေျခခံထားတဲ့အျမင္မွာေတာ့  နိုင္ငံျခားသားေတြျမင္သလို လွပတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလို့ လက္မခံနိုင္ေသးပါဘူး။ နိုင္ငံတကာရဲ့ လက္လြတ္စပါယ္ အေကာင္းျမင္မႈေတြကိုလည္း သေဘာမတူျကပါဘူး။ ဘာေျကာင့္လဲဆိုေတာ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေတြရဲ့ နိုင္ငံေတာ္သစ္ျကီးတည္ေဆာက္ေရး အိပ္မက္ဆိုးေတြက ေျခာက္လွန့္ေနဆဲေျကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၆၂ ခုနွစ္ကစျပီး ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ပထမ ပိုင္းမွာ ဆိုရွစ္လစ္တပ္သားေတြ အျဖစ္ေျပာင္းလဲျပီး ဆိုရွယ္လစ္ စီးပြားေရးကို တည္ေထာင္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ လည္း အရင္းရွင္ ဒီမိုကရက္ေတြ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲျပီး တင္းျကပ္တဲ့ အုပ္ခ်ဴပ္ေရးကို က်င့္သံုးျပန္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ အနွစ္ ၅၀ ခန့္က ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေနဝင္းဟာ နိုင္ငံရဲ့  ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ စံနစ္ကိုဖ်က္သိမ္းကာ ဆိုရွယ္လစ္ နိုင္ငံေတာ္ျကီး တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ေန့ခ်င္းညခ်င္းပဲ စစ္တပ္အရာရွိေတြဟာ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစည္ပါတီ ေကဒါေတြ ျဖစ္လာျကပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဆိုရွယ္လစ္ စမ္းသပ္မႈျကီးဟာ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ျပိဳလဲသြားရပါေတာ့တယ္။ စံနစ္ဆိုးရဲ့ရလဒ္အျဖစ္ နိုင္ငံရဲ့ လူသားအရင္းအျမစ္ဆိုင္ရာ၊ လူထု က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ၊ တိုင္းရင္းသား အေရးနွင့္ စီးပြားေရး ယဉ္ေက်းမႈ ပိုင္းဆိုင္ရာ အားလံုး  ျပက္သုန္းခဲ့ရပါတယ္။  ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္အျပီး ၂၅နွစ္တာ စစ္အဏာရွင္စံနစ္က တိုင္းျပည္ကို ထပ္ျပီး ႏြံ႕နစ္ေစျပန္ပါတယ္။

ဗိုလ္ခ်ုပ္ေနဝင္းရဲ့ ဆိုရွယ္လစ္စံနစ္ျကီး ျပိဳလဲျပီး ေနာက္ နွစ္၅၀ အျကာမွာ ဗိုလ္ခ်ဴပ္မႉးျကီး သန္းေရွြက ”စည္းကမ္းျပည့္ဝေသာ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္ေရး” စီမံကိန္းျကီး အတြက္ ျပဇာတ္ ဒါရိုက္တာ တစ္ေယာက္လို သူရဲ့ စစ္တပ္ကလူေတြကို အုပ္ခ်ဴပ္ေရး ေနရာအသီးသီးမွာ ေနရာခ်ထား သရုပ္ေဆာင္ခိုင္းသြားပါတယ္။

ေမ်ာက္ျပ ဆန္ေတာင္းသည့္ နည္းလမ္း

ေနျပည္ေတာ္ရဲ့ျပဇာတ္သစ္မွာ စစ္သားေတြက ဒီမိုကေရစီေဖၚေဆာင္သည့္ ေက်ာရိုးမျကီး အျဖစ္ သရုပ္ေဆာင္ျကျပီး တိုးတက္တဲ့ အေနာက္တိုင္းပညာတတ္  အမ်ိုးသားေရးဝါဒီေတြကို အျကံေပးေတြ အျဖစ္ သရုပ္ေဆာင္ေစပါတယ္။ သရုပ္ေဆာင္ေတြထဲမွာေတာ့ ေဒၚစုဟာလည္း အေရးျကီးတဲ့ အခန္းမွာ ပါလာပါတယ္။ ေဒၚစုရဲ့ ဖခင္ျဖစ္တဲ့ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္းဟာ တပ္မေတာ္ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူ ျဖစ္တယ္ဆိုဆဲ့ အခ်က္ကို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက စစ္တပ္စည္းရံုးေရးမွာ အသံုးခ်နိုင္ပါတယ္။ အမွန္တကယ္မွာေတာ့ ဒီအခ်က္ဟာ သူတို့ကို ကမၻာကလက္ခံလာနိုင္မယ္ တစ္ခုတည္းေသာ အခ်က္မို့ အသံုးခ်လိုက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ အဖို့မွာေတာ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ့ ျပဇာတ္သစ္ကို ကမၻာကို ေရာင္းခ်ရာမွာ ခမ္းခမ္းနားနား ပါဝင္ေပးခဲ့ရျပီး တဖက္မွာ ေတာ့ စစ္တပ္ကက်ဴးလြန္ေနတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ား၊ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ လူမ်ိုးသုန္းသတ္ျဖတ္မႈမ်ားနွင့္ လယ္သမားမ်ား၏ လယ္ယာေျမမ်ားကို စစ္တပ္နွင့္ စီးပြားေရးကုမၸဏီမ်ားမွ သိမ္းယူေနမႈေတြကိုေတာ့ တိတ္တဆိတ္ ႏႈတ္ပိတ္ေနခဲ့ရပါတယ္။

ရွင္းေနတာကို ထပ္ရွင္းရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ စစ္တပ္ အရာရွိေဟာင္းေတြနဲ့ လက္ရွိစစ္တပ္အရာရွိေတြဟာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဉ္ေတြအားလံုးမွာ လက္ဝါးျကီးအုပ္ထားတာပါပဲ။ ဒီအသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ကာလျကီးမွာ အစိုးရအဖြဲအစည္း အဆင့္ဆင့္တိုင္းနဲ့ လႊတ္ေတာ္နွစ္ရပ္ အပါအဝင္ တရားေရ၊ အုပ္ခ်ုပ္ေရး၊ စီးပြားေရး စတဲ့ က႑ေပါင္းဆံုမွာ သူတို့ပဲ ေဘာင္းဘီဝတ္ ပံုစံနဲ့ျဖစ္ျဖစ္ ေဘာင္းဘီကြ်တ္ပံုစံနဲ့ ျဖစ္ျဖစ္ လႊမ္းမိုးထားပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ့ ပါတ္သတ္လို့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အာဏာကို ပိုင္ထားတာလည္း သူတို့ပါပဲ။

နိုင္ငံရဲ့ ဝင္ေငြအားလံုးဟာ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျကီးမ်ားရဲ့ ကိုယ္ပိုင္ဘဏ္စာရင္းထဲ ေရာက္သြားျပီး နိုင္ငံျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးမွာ လိုအပ္တဲ့ အသံုးစရိတ္မ်ားကို ကမၻာ့ ကုလသမဂၢနဲ့ တျခားနိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အလႉရွင္ ဘဏ္မ်ား နိုင္ငံမ်ားဆီက ရယူေနပါတယ္။ ဥပမာ တခု အေနနဲ့ ျပရရင္ ေနျပည္ေတာ္မွာျပဳလုပ္တဲ့ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ့ ေဆြးေနြးပြဲပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုဝန္ျကီး ဦးေအာင္မင္းရဲ့ အဆိုအရ အစိုးရအေနနဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ျကားဝင္ ညွိနိုင္းသူေတြအတြက္ ဟိုတယ္ ကုန္က်စရိတ္ေတာင္ အစိုးရကမေပးပါဘူး။

ေနျပည္ေတာ္ အတြက္ ဝင္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ေပးသူကေတာ့ ေအာ္စလိုမွေရာက္ရွိလာတဲ့ ယခင္ကသီရိလကၤာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆာင္ရြက္ခဲသူမ်ား နွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ ခရိုနီ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္ေသာ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕၏ ျကားခံ Myanmar Egress တို့ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥမွာပါဝင္သူ အားလံုးအဖို့ကေတာ့ စစ္ပြဲျပီးေဒသေတြမွာ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ေဒၚလာသန္းခ်ီတန္မယ့္ အထူးစီးပြားေရးဇံုမ်ားမွ စီးပြားေရး နဲ့ ဗ်ဴဟာ ဆိုင္ရာ အသီးအပြင့္ေတြကို ရိတ္သိမ္းရဖို့က အဓိကျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကေတာ့ တိုင္းရင္းသား သူပုန္မ်ားအား လက္ပ္ေတာ့ပ္ နွင့္ လက္နက္ လဲလွယ္ နိုင္မယ္လို့ ကဗ်ာဆန္ဆန္ ေျပာသြားပါတယ္။

အဓိကအားၿဖင့္ကေတာ့ စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြအေနနဲ ့ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးကို လုပ္ေဆာင္ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ လြဲေနသလိုပါပဲ။ သူတို႔ရဲ ႔ ရည္ရြယ္္ထားတာက  သူတို႔ရဲ ႔ ေရရွည္ရွင္သန္ႏိုင္ေရး၊ စစ္တပ္မိသားစုမ်ားအတြက္ အာဏာကိုဆြဲကိုင္ထားႏိုင္ေရး ပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ေနာက္ခံတြန္းအားေတြေၾကာင့္ပါပဲ။ အဲဒီလို စိတ္ကူးမ်ိဳးနဲ ့ ေၿပာင္းလဲခဲ့တဲ့အတြက္ တကယ္တမ္းလိုအပ္တဲ့ ၿပည္သူလူထု ဘဝ သာယာ၀ေၿပာေရး ၊ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ၊ ဒီမိုကေရစီအေရး တို႔ကို ၿမွင့္တင္ေပးရမယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ေတြကို ၾကိဳတင္ၿပင္ဆင္ထားၿခင္း မရွိပါဘူး။

စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား၏ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရး ႏွင့္ ဆိုးက်ိဳးမ်ား

တကယ္တမ္းဆိုေတာ့ အခုလုပ္ေနတဲ့ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးဟာ ကြဲရွလြယ္တယ္ ၊ ေနာက္ၿပန္သြားႏိုင္တယ္၊ ၀ိေရာဓိေတြ ရွိေနတယ္ လို႔ေၿပာႏိုင္ပါတယ္။ ရင္းႏွီးၿမွပ္ႏွံမႈနဲ ့ စီးပြားေရးဥပေဒေတြ ၊ လြတ္လပ္စြာေၿပာဆိုခြင့္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္ေနဆဲပါပဲ။  ဒီကိစၥေတြက အရင္းရွင္စီးပြားေရးသမားေတြနဲ ့ လူလတ္တန္းစား ပညာတတ္ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္သူေတြအတြက္ အေရးပါပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒီၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးဟာ ပဋိပကၡရွိရာေဒသေတြ ၊ ဗ်ဴဟာေၿမာက္ၾကားခံနယ္ေၿမေတြ ၊ သယံဇာတၾကြယ္၀တဲ့ ေၿမလြတ္ေတြကို ေၿပာင္းလဲေစပါတယ္။

ႏိုင္ငံရဲ ႔ စီးပြားေရးအရေရာ ဗ်ဴဟာအရေရာ အေရးၾကီးတဲ့နယ္စပ္ေဒသေတြၿဖစ္တဲ့ လူဦးေရ၄၀% ရွိရာ တိုင္းရင္းသား ကခ်င္လူမ်ိဳး ၊ ရခိုင္လူမ်ိဴး ၊ ရွမ္းလူမ်ိဳး ၊ ကရင္လူမ်ိဳး ၊ မြန္လူမ်ိဳး နဲ ့ ကရင္နီ လူမ်ိဳးတို႔ရဲ ႔ ေဒသေတြမွာေတာ့ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးဆိုတာဟာ နယ္ေၿမေၿပာင္းေရြ ႔ခံရတာေတြ ၊  စစ္တပ္ပိုမိုလႊမ္းမိုးလာတာ၊ စစ္ေၿပးဒုကၡသည္ တိုးပြားလာတာေတြသာ ၿဖစ္ေနပါတယ္။ တိုက္ဆိုင္မႈတစ္ခု မဟုတ္ႏိုင္တာကေတာ့ အၾကမ္းဖက္အဓိကရုဏ္းေတြနဲ ့ စစ္ပြဲေတြ ၿဖစ္ပြားေနတဲ့ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြ ေနထိုင္ရာ ေဒသေတြဟာ စီပြားေရးစီမံကိန္းမ်ား ၊ သယံဇာတထုတ္ယူမႈမ်ား ၊ အထူးစီးပြားေရးဇုန္မ်ား ၊ စက္မႈနဲ ့စိုက္ပ်ိဳးေရး ၿဖစ္ထြန္းရာ ေဒၚလာ ဘီလီယံခ်ီ တန္တဲ့ ေဒသမ်ား ၿဖစ္ေနပါတယ္။

ေၿပာရရင္ တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ ႔ ကီလိုမီတာ ၂၈၀၀ေက်ာ္ ရွည္တဲ့ ပိုက္လိုင္းႏွစ္ခုရဲ ႔ အစနဲ ့ အဆံုးေဒသေတြဟာ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးတံုးသတ္ၿဖတ္ခံရတဲ့ ရခိုင္ကမ္းရိုးတမ္း နဲ ့ တရုတ္နယ္စပ္ပိုင္း စစ္ပဲြေတြၿဖစ္ပြားရာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ကုန္းၿမင့္ေဒသေတြ ၿဖစ္ပါတယ္။ ယေန႔ထိ ခန္႔မွန္းေခ် ရိုဟင္ဂ်ာ တစ္သိန္းခန္႔ဟာ ကမာၻ႔ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ပိတ္ေလွာင္ခံထားၾကရၿပီး ကခ်င္စစ္ေၿပးဒုကၡသည္ အေရအတြက္ ဟာလည္း တစ္သိန္းခန္႔ရွိေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ ႔ အေရွ ႔ဘက္ ထိုင္း-ၿမန္မာ နယ္စပ္မွာေတာ့ DFID (Britiain’s Department for International Development)  နဲ ့ အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံ ၿဖစ္တဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔ဟာ ကရင္စစ္ေၿပးဒုကၡသည္ တစ္သိန္းခြဲခန္႔ကို ေနရပ္ၿပန္ပို႔ဖို႔ စီစဥ္ေနပင္မဲ့ ကရင္ၿပည္နယ္မွာ ေရရွည္တည္တံ့မယ့္ အပစ္အခတ္ရပ္ဆဲေရး ၊ ၿငိမ္ခ်မ္းေရးဆိုတာ မရွိေသးပါဘူး။

အခုကို စစ္ပြဲေတြဟာ ပဋိပကၡေတြရွိတဲ့ေဒသေတြကို UN နဲ ့ အၿခားအကူအညီေပးေရးအဖြဲ ႔ေတြ မေရာက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ အခုလို ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရး အေမွာင္ဘက္ၿခမ္းကို သာမန္အားၿဖင့္ မၿမင္ႏိုင္ခဲ့ၾကပင္မဲ့ အေမရိကန္ေစာင့္ၾကည့္ေရး ၿဂိဳလ္တုမ်ားကေတာ့ ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ ႔ရဲ ႔ ဗ်ဴဟာေၿမာက္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းစီမံကိန္း ရွိရာ အနီးတ၀ိုက္လံုး ၿပာပံုၿဖစ္သြားခဲ့တာကို ဓါတ္ပံုရိုက္ယူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အခုလို အမုန္းခံေနရတဲ့ လူနည္းစု ဘာသာၿခား တိုင္းရင္းသားမ်ားကို ပင္လယ္ထဲေမာင္းထုတ္ၿပီး အိမ္ေတြကို မီးတင္ရိႈ႕ပစ္လိုက္တဲ့အတြက္လည္း ဘာအေလ်ာ္အစားမွ ေပးရန္ မလိုၿပီ မဟုတ္ပါေလာ။ ယခုလို အစိုးရကိုယ္တုိင္ ၾကိဳးကိုင္ဖန္တီးခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြဟာလည္း ႏိုင္ငံတကာက တဖြဲဖြဲေရာက္လာေနတဲ့ ဂုဏ္သေရရွိပညာရွင္ေတြနဲ ့ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္းေတြရဲ ႔ မ်က္ကြယ္ဘက္မ်ား ေရာက္ရွိေနပါတယ္။

ပိုၿပီးေတာ့ ဆိုးရြားႏိုင္တာေတြကေတာ့ လူမ်ိဳးေရး ၊ ေဒသဆိုင္ရာပဋိပကၡမ်ား ေနရာေဒသေရြ ႔ေၿပာင္းစြန္႕ခြာမႈမ်ား ၊ ေၿမယာသိမ္းပိုက္ခံရမႈမ်ား ၊ လူႏွင့္အစားအေသာက္ လံုၿခံဳေရး ၊ ၀င္ေငြနည္းပါးမႈမ်ား စသၿဖင့္ရွိလာႏိုင္ၿပီး ၿပည္သူလုထုအေနၿဖင့္ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးရဲ  ႔အသီးအပြင့္ေတြကို ခံစားဖို႔ စိတ္ရွည္စြာ ေပးဆပ္ရအံုးမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ကန္႔သတ္မထားဘဲ တိုးတက္မႈနဲ ့ ေရရွည္တည္တံ့ႏိုင္တဲ့ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈဆိုတဲ့ အဆင့္ႏွစ္ဆင့္ ၿဖစ္ေပၚလာမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံရဲ ႔ ဒီမိုကေရစီသေကၤတလို႔ေခၚတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပင္လွ်င္ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားေတြရွိတဲ့ စစ္ေၿမၿပင္ကို သြားေရာက္ၿခင္းမရွိပဲ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ ႔ ဆိုးက်ိဳးမ်ားတဲ့ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးကို အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ ႔ အလယ္မွာ ေစ်းကြက္ၿမွင့္တင္ေပးေနပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ လူမ်ိဳးေရးခြဲၿခားမႈႏွင့္ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးေခတ္သစ္

အစိုးရရဲ ႔ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားေတြနဲ ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈေတြကို ၿပန္လည္ဆန္းစစ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း၆၀ေက်ာ္ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီဘ၀ကေန လြတ္လပ္ေရး ရၿပီကတည္းက စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားေၿပာတာ သာ ေၿပာေနၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းကို တကယ္မေလွ်ာက္ခဲ့ၾကေပ။  ဥပမာအေနနဲ ့ေၿပာရရင္ ႏိုင္ငံရဲ ႔တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ႔ေတြၿဖစ္တဲ့ KIO ၊ KNU တို႔နဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို ၿပရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ ့ သူတို႕ရဲ ႔သတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လိုက္နာခိုင္းတဲ့ သေဘာၿဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ ့ အဓိကၿပႆနာၿဖစ္တဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္တန္း တူညီမွ်ခြင့္ေတြကို ေဆြးေႏြးဖို႔ထက္ အဲဒီေဒသေတြက သဘာ၀သယံဇာတေတြကို အသံုးခ်ဖို႔ စီးပြားနဲ႔ ဗ်ဴဟာေၿမာက္လမ္းေၾကာင္းေတြ ရရွိဖို႔ကိုသာ စိတ္၀င္စားေနပါတယ္။

၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးၿဖစ္တဲ့ ကိုၿမေအး ဟာ ကခ်င္ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ ့ ေဆြးေႏြးဖို႕ ကခ်င္ၿပည္နယ္ စစ္ပြဲေဒသေတြကို သြားေရာက္ခဲ့ အၿပီးမွာ ေၿပာတာကေတာ့ “အစိုးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဘာေတြေၿပာင္းလဲရမယ္ဆိုတာ သိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔မလုပ္ခ်င္ၾကဘူး။ အစိုးရက ႏိုင္ငံတကာရဲ ႔ အၿမင္မွာ ၾကည့္ေကာင္းဖို႔ သက္သက္လုပ္ၿပေနတာပါပဲ’’ ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးဟာ ေသခ်ာၾကည့္ရင္ တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးစံုသင့္ၿမတ္မႈနဲ ့ ဘာသာေပါင္းစံုသင့္ၿမတ္မႈ ၊ အမ်ားၿပည္သူဘ၀ သာယာ၀ေၿပာမႈႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအေရး တို႔ထက္ စစ္တပ္ရဲ ႔ ေရရွည္အက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ စစ္တပ္ခရိုနီမ်ားရဲ ႔ အက်ိဳးစီးပြားတိုးတက္ေရးမ်ားသာ အဓိက ၿဖစ္ေနပါတယ္။ အနီးကပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၿမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ တမူထူးၿခားတဲ့ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈရဲ ႔ ေတာက္ေၿပာင္မႈေတြ ေမွးမွိန္ေလ်ာ့နည္းလာပါၿပီ။ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရး ေခတ္တခုၿဖစ္အေနနဲ ႔ အရပ္သားတစ္ပိုင္းအစိုးရ ေပၚထြက္လာခဲ့တာကေတာ့ ၿငင္းမရတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ ဒါပင္မဲ့ သူတို႔ ဦးတည္သြားေနတာကေတာ့ အရာအားလံုးထက္ စစ္တပ္ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ပါပဲ။

ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲေရးေတြဟာ တိုးတက္မႈရဲ ႔ေနာက္ဆံုး အေၿခအေနထိ အရွိန္အဟုန္ ၿမွင့္သြားေနပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ ႔ စီးပြားေရးစြမ္းေဆာင္မႈ နဲ ႔ သူတို႔ က်င္႔သံုးတဲ့ ဗုဒၶဘာသာလူမ်ိဳးေရးခြဲၿခားမႈ ၀ါဒ တို႔ကလည္း သူတို႕အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ႏိုင္ေရးမွာ အက်ိဳးရွိလာမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အၿမင္က်ဥ္းေၿမာင္းေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ရဲ ႔ တယူသန္ လူမ်ိဳးေရးခြဲၿခားမႈ၀ါဒဟာ ရွင္သန္ ထက္ျမက္ လာေနၿပီး ပြင့္လင္းလြတ္လပ္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီ နဲ ႔ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံု တန္းတူ ယွဥ္တြဲ ရပ္တည္မႈေတြဟာ ေမွးမွိန္လို႔ လာေနပါတယ္။
လက္ရွိၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈဟာ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ အက်ိဳးရွိမယ့္ စီးပြားေရးစနစ္တစ္ခု ၿဖစ္လာႏိုင္ေၿခ မရွိပါဘူး။ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းတာကေတာ့ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားနဲ ့ အၿခားႏိုင္ငံေတြဟာ ၿမန္မာႏိုင္ငံၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈရဲ ႔ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ေတြကို သတိမမူမိၾကပဲ ငိုေၾကြးေနရတဲ့ ၿမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သစ္ကို လ်စ္လ်ဴရူထားၾကတာပါပဲ။

ေမာင္ဇာနည္ (ေဒါက္တာဇာနည္)သည္ Free Burma Coalition(1995-2004) ကို တည္ေထာင္သူၿဖစ္ၿပီး Department of International Development,London School of Economics  ရဲ ႔ visiting fellow ၿဖစ္ပါတယ္။ သူရဲ ႔ ၿမန္မာႏိုင္ငံအေၾကာင္းစာအုပ္ကို  Yale  University စာအုပ္တိုက္မွ  ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

ဤေဆာင္းပါးပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ ေဆာင္းပါးရွင္၏ အာေဘာ္သာ ၿဖစ္ပါသည္။