Blog

မတ္ ၂၆၊ ၂၀၁၉
M-Media

– ဖမ္းဆီးရမိထားတဲ့ IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕၀င္ေတြကုိ ႏိုင္ငံတကာ ခံု႐ံုးတစ္ခုဖြဲ႕ကာ တရားစြဲဆုိ စစ္ေဆးဖုိ႔အတြက္ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံ ေျမာက္ပုိင္းကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ကာ့ဒ္အစုိးရအဖြဲ႕က တုိက္တြန္း ေဆာ္ၾသလုိက္ပါတယ္။

ဆီးရီးယားႏုိင္ငံအေရွ႕ပုိင္းက IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ေျခကုပ္စခန္းကုိ ကာ့ဒ္တပ္ဖြဲ႕ဦးေဆာင္တဲ့ ဆီးရီးယား ဒီမုိကရက္တစ္တပ္ဖြဲ႕ (SDF) က ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္မွာ သိမ္းယူႏုိင္ခဲ့ရာမွာ IS အဖြဲ႕၀င္ ၅ ေထာင္ေလာက္ကုိ အရွင္ ဖမ္းမိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအထဲက တစ္ေထာင္နီးပါးဟာ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ကာ့ဒ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကျငာခ်က္မွာ ဖမ္းဆီးရမိထားတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာဥပေဒေတြ၊ လူ႕အခြင့္အေရး သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ မွ်မွ်တတ တရားစီရင္ႏုိင္ေရး ဆီးရီးယားႏုိင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပုိင္းမွာ ႏုိင္ငံတကာ အထူးခံု႐ံုးတစ္ခု ဖြဲ႕စည္းဖုိ႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ရဲ႕ ႏုိင္ငံျခားေရးဆုိင္ရာ အႀကီးအကဲ အဘ္ဒူလ္ ကရင္ အုိမာရ္က IS အဖြဲ႕၀င္ ႏုိင္ငံျခားသားေတြကုိ သူတုိ႔ရဲ႕ မိခင္ႏုိင္ငံေတြက ျပန္မေခၚတဲ့ကိစၥကလည္း အေျခအေနကုိ ပုိမုိၾကပ္တည္းေစတယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

IS အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ ေဆြမ်ိဳး ၇ ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ကိုလည္း ကာ့ဒ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕က တာ၀န္ယူထားရၿပီး အဲဒီအထဲက ၉၀၀၀ ေက်ာ္ဟာ ႏုိင္ငံျခားသား IS အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ ေဆြမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးရီးယားႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ ဂ်ိမ္းစ္ ဂ်က္ဖရီက အေမရိကန္အေနနဲ႔ စစ္ေသြးႂကြေတြကုိ ေနရပ္ျပန္ပုိ႔ေရး အာ႐ံုစုိက္သြားမွာျဖစ္ၿပီး ႏုုိင္ငံတကာ ခံုသမာဓိ႐ံုးတစ္ခု ဖြဲ႕စည္းဖုိ႔အတြက္ လက္ရွိမွာ အစီအစဥ္မရွိေသးဘူးလုိ႔ တနလၤာေန႔မွာ သတင္းေထာက္ေတြကို ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြက ေဘာ္လ္ကန္စစ္ပြဲ၊ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္က ရ၀မ္ဒါ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြအၿပီး ႏုိင္ငံတကာ ခံုသမာဓိ႐ံုးဖြဲ႕ကာ က်ဴးလြန္သူေတြကုိ စစ္ေဆးခဲ့ေပမယ့္ ဆီးရီးယားမွာ ဒီလုိခံု႐ံုးဖြဲ႕ဖုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ဥပေဒကၽြမ္းက်င္သူေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။

Ref: BBC

မတ္ ၂၆၊ ၂၀၁၉
M-Media

– ဆီးရီးယားပုိင္ ဂုိလန္ကုန္းျမင့္ေဒသကုိ အစၥေရးပုိင္နက္အျဖစ္ အေမရိကန္က အသိအမွတ္ျပဳမႈအတြက္ မဟာမိတ္ႏုိင္ငံေတြအပါအ၀င္ ကမၻာတစ္၀ွမ္းက အေမရိကန္အေပၚ ေ၀ဖန္႐ႈတ္ခ်မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

အစၥေရးဟာ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ စစ္ပြဲမွာ ဂုိလန္ကုန္းျမင့္ေဒသကုိ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ထားတာပါ။ ကုလနဲ႔ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတြဟာ ဂုိလန္ကုန္းျမင့္ေဒသကုိ ဆီးရီးယားပုိင္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကၿပီး အစၥေရးကုိ က်ဴးေက်ာ္သူအျဖစ္နဲ႔သာ ေျပာဆုိသံုးႏႈန္းၾကပါတယ္။

အရင္က အေမရိကန္ရဲ႕ရပ္တည္ခ်က္ဟာ ဒီအတုိင္းျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ သမၼထရမ့္က ဂုိလန္ကုိ အစၥေရးရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာပုိင္ေဒသအျဖစ္ သတ္မွတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္က်ၿပီလုိ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ပတ္ ၾကာသာပေတးေန႔မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ မေန႔က အစၥေရး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေနတန္ယာဟုနဲ႔ ေတြဆံုစဥ္မွာ အေမရိကန္က ဂုိလန္ကုိ အစၥေရးပုိင္နက္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း ထရမ့္က တရား၀င္ လက္မွတ္ေရးထုိး ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

ေနတန္ယာဟုက ထရမ့္ရဲ႕ ဒီလုပ္ရပ္ကုိ ႀကိဳဆုိခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ေလာက္ မိတ္ေဆြပီသတဲ့ႏိုင္ငံမ်ိဳး အစၥေရးမွာ မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။ ေနတန္ယာဟုဟာ ဂုိလန္ေဒသကုိ အစၥေရးပိုင္ျဖစ္ေရး ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလကတည္းက ေဆာ္ၾသခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ား ႐ႈတ္ခ်

ဒီလုပ္ရပ္ကုိ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံက လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္္ပဲ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး မိမိတုိ႔ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ၊ မိမိတုိ႔ရဲ႕ပုိင္နက္ကုိ “ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း တုိက္ခုိက္မႈ” ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဂုိလန္ေဒသကုိျပန္ယူဖုိ႔ မိမိတုိ႔မွာ အခြင့္အေရးအျပည့္ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ႏုိင္ငံျခားေရ၀န္ႀကီး ၀ါလစ္ အလ္-မူအာလင္က ဂုိလန္ဟာ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပုိက္ခံထားရတဲ့ ဆီးရီးယားပုိင္နက္ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အမွန္တရားဟာ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ေျပာင္းလဲသြားမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ပါလက္စတုိင္းသမၼတ မဟ္မူးဒ္အဘတ္စ္နဲ႔ ဂါဇာအေျခစုိက္ ဟားမက္စ္အဖြဲ႕တုိ႔ကလည္း အေမရိကန္ရဲ႕ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ကုိ ႐ႈတ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။

ပါလက္စတုိင္းသမၼတ႐ံုးရဲ႕ ထုတ္ျပတ္ေၾကျငာခ်က္မွာ ဂုိလန္ဟာ ဆီးရီးယားပုိင္နက္သာျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ ကုလ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ေၾကျငာခ်က္ေတြကို ေက်ာ္လြန္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အခြင့္အာဏာ ဘယ္သူ႕ဆီမွာမွ မရွိဘူးလုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဟားမက္စ္ေခါင္းေဆာင္ အစၥေမးလ္ ဟာနီယာက ဂုိလန္ကုန္းျမင့္ေဒသဟာ “ထာ၀ရ ဆီးရီးယားပုိင္နက္ ျဖစ္ေနမယ္” လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ကုလအေထြေထြအတြင္းရးမွဴး အန္တုိနီယုိ ဂူတာရက္စ္က  ‘ဂုိလန္ကုန္းျမင့္ေဒသရဲ႕ လက္ရွိအေနအထားဟာ လံုး၀ ေျပာင္းလဲမွာ မဟုတ္ဘူး’ လုိ႔ ေျပာၾကာခဲ့ပါတယ္။

“ဂုိလန္ေဒသနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကုလရဲ႕ ေပၚလစီဟာ လံုၿခံဳေရးကာင္စီရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြအတိုင္းသားျဖစ္ၿပီး၊ ဒီမူ၀ါဒ ေျပာင္းလဲမွာ မဟုတ္ပါဘူး” လုိ႔ ဂူတာရက္စ္ရဲ႕ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ စတီဖနီ ဒူဂ်ာရစ္က ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

ေနတုိးအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံ တူရကီက အေမရိကန္ရဲ႕ ဒီအသိအမွတ္ျပဳမႈဟာ လက္မခံႏုိင္စရာျဖစ္ၿပီး ကုလအပါအ၀င္ ေနရာတုိင္းမွာ ဆန္႔က်င္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။

အာရပ္လိဂ္ကေတာ့ ထရမ့္ရဲ႕ ဒီလုပ္ရပ္ဟာ ဂုိလန္ေဒသရဲ႕ လက္ရွိအေနအထားကုိ ေျပာင္းလဲေစမွာမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ႐ႈတ္ခ်ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

အေရွ႕အလယ္ပုိင္းႏုိင္ငံေတြ၊ ယူေက၊ ဂ်ာမနီ၊ ျပင္သစ္၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ အီဂ်စ္၊ ႐ုရွား၊ ဗင္နီဇြဲလားနဲ႔ ဘုိလီဗီးယားႏုိင္ငံတုိ႔ကလည္း အေမရိကန္ရဲ႕ ဒီလုပ္ရပ္ကုိ
႐ႈတ္ခ်ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ၾကပါတယ္။

Ref: Aljazeera