အုိင္ယာလန္မွာေမြးဖြားခဲ႔တဲ႔ ေမရီဂီးဘတ္ ဟာ ကေခ်သည္ အျဖစ္ အသက္ေမြးရန္ ၁၈၄၀ မွာ ပဲရစ္သို႔ေရာက္လာသည္။ လိုလာမြန္တက္စ္ ဟူေသာ နာမည္ကိုယူကာ သူ႔ကိုယ္သူ စပိန္ အကမယ္အျဖစ္ ေၾကျငာခဲ႔ေလသည္။ သို႔ေသာ္ ကေခ်သည္အျဖစ္ မေအာင္ျမင္ေပ။ သူ႔ကိုကယ္တင္ႏုိင္သူမွာတစ္ေယာက္သာရွိသည္။ ထိုသူမွာ ပဲရစ္တြင္ အေအာင္ျမင္ဆံုး သတင္းစာပုိင္ရွင္ျဖစ္ၿပီး အႏုပညာေ၀ဖန္ေရးသမားလည္းျဖစ္သည္။ သူ႔နာမည္က အလက္ဇန္းဒါဒူဂ်ရီယာ။ လုိလာမြန္းတက္စ္ ကသူ႔ကို ခ်ဥ္းကပ္ရန္ဆံုးျဖတ္ခဲ႔သည္။ ဒူဂ်ရီယာမွာ မနက္တိုင္း ျမင္းဆီးထြက္ေလ႔ရွိသည္။ လိုလာ ကိုယ္တိုင္လည္း ကၽြမ္းက်င္ေသာ ျမင္းစီးသမားတစ္ေယာက္ျဖစ္ရာ တေန႔တြင္ ဒူဂ်ရီယာ စီးလာေသာျမင္းႏွင္႔ “မေတာ္တဆ” ၀င္တုိက္မိေလ၏။ ေနာက္ေန႔မ်ားတြင္ လိုလာႏွင္႔ ဒူဂ်ရီယာတို႔သည္ အတူတကြ ျမင္းစီးထြက္ၾကေလေတာ႔သည္။ သိတ္မၾကာခင္မွာပဲ လိုလာမြန္းတက္စ္ သည္ ဒူဂ်ရီယာ၏ အခန္းသုိ႔ေျပာင္းသြားေလ ေတာ႔သည္။ ဒူဂ်ရီယာ၏ အကူအညီ ျဖင္႔ သူမ၏ ကေခ်သည္ဘ၀ သည္လည္းအေတာ္အသင္႔ေအာင္ျမင္လာေလသည္။ အဆင္႔အတန္းခ်င္းမတူေသာ္လည္း ဒူဂ်ရီယာ သည္ လိုလာ႕ကို ေႏြဦးေပါက္တြင္ လက္ထပ္မည္ဟုဆိုေလသည္။ သို႔ေသာ္ တျခားတဘက္တြင္လည္း ဒူဂ်ရီယာ ကိုသူ႔အသိုင္း အ၀ိုင္းက ၀ုိင္းပယ္လာၾကသည္။ သူ႔စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာလည္းက်ဆင္းလာသည္။ တရက္တြင္ ပဲရစ္ၿမိဳ႕၏ လူကံုထံတစ္ဦး တည္ခင္းေသာ ဧည္႕ခံပြဲကိစၥႏွင္႔ပတ္သတ္၍သူတို႔ႏွစ္ဦး ပထမဆံုးအႀကိမ္ ရန္ျဖစ္ၾကေလသည္။ လိုလာ က ထိုဧည္႕ခံပြဲသို႔ လိုက္ခ်င္သည္။ ဒူဂ်ရီယာက လိုလာ႔ကို မေခၚလိုပဲ တစ္ေယာက္တည္းသြားခဲ႔သည္။ ဧည္႕ခံပြဲတြင္ အလြန္အကၽြံမူးေနေသာ ဒူဂ်ရီယာသည္ လိုလာ႔ကိစၥႏွင္႔ ပတ္သတ္ၿပီး ေ၀ဖန္ေရးသမား တစ္ဦးႏွင္႔စကားမ်ားၾကေလသည္။ ေနာက္ဆံုး ေသနတ္ခ်င္းယွဥ္ပစ္ရန္စိန္ေခၚသည္႕အေျခအေနထိေရာက္လာသည္။ ေနာက္ေန႔မနက္တြင္ ေသနတ္ခ်င္းယွဥ္ပစ္ၾကရာ ေသနတ္မွန္၍ ဒူဂ်ရီယာ ေသဆံုးသြားေလေတာ႔သည္။ လုိလာသည္လည္း ပဲရစ္မွ စြန္႔ခြာကာ ျမဴးနစ္ ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လာသည္။
ျမဴးနစ္တြင္ လိုလာသည္ ဘာေဗးရီးယားဘုရင္ လဒ္၀စ္ အားစည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းျပန္သည္။ လဒ္၀စ္ မွာကပ္စည္းနည္းသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေသာ္လည္း လိုလာ႔အား ျမဴးနစ္ၿမိဳ႕၏ အေကာင္းဆံုးတုိက္ခန္းတြင္ထားရုံမက အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ လက္ေဆာင္ မ်ားကိုလည္း ေပးေလသည္။ သို႔ေသာ္လုိလာ၏ မူလအက်င္႔မ်ားက ျပန္ေပၚလာျပန္သည္။ တေန႔တြင္ လိုလာျမင္းစီးထြက္ရာလမ္း၌ အဘိုးႀကီးတစ္ဦးလမ္းျဖတ္ကူးေလရာ ေႏွးသည္ဆုိ၍ ျမင္းစီးၾကာပြတ္ျဖင္႔ အဘုိးႀကီးအား ႐ိုက္ေလသည္။ တခါကလည္း လိုလာသည္ သူ႔ေခြးႏွင္႔လမ္းေလွ်ာက္ထြက္လာရာ ေခြးမွာ တျခားလမ္းေလွ်ာက္သူတစ္ဦးအား ကိုက္ေလေတာ႔သည္။ ေခြးကိုက္ခံရသူကို ကူညီရမည္႔အစား လိုလာသည္ ထိုသူ႔ကုိ ေခြးလည္ပတ္ႀကိဳးျဖင္႔ ႐ိုက္ေလသည္။ ဘာေဗးရီးယား ျပည္သူတို႔မွာ လုိလာ႔အား အႀကီးအက်ယ္မုန္းတီးလာေလေတာ႔သည္။ သုိ႔ေသာ္ လဒ္၀စ္မွာ ထိုကိစၥမ်ားကို လွ်စ္လ်ဴ႐ူ႕ထား႐ုံမက လုိလာ႔ အား အျပစ္တင္သူမ်ားကိုပင္ ရာထူးမွခ်ထားျခင္း၊ အျပစ္ေပးျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ေလသည္။ အရင္တုန္းက ခ်စ္ခင္႐ိုေသ ျခင္းကိုခံခဲ႔ရေသာ လဒ္၀စ္ မွာ ယခုအခါ ျပည္သူေတြရဲ႕ မုန္းတီးျခင္းကိုခံလာရသည္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ႔ တုိင္းျပည္႕အႏွံ႔တြင္ မေက်မနပ္ ဆႏၵျပမႈ႕မ်ား ေပၚေပါက္လာသည္။ တခါတုန္းက ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာခ႔ဲတဲ႔ တုိင္းျပည္ဟာ အခုေတာ႔ ျပည္တြင္းစစ္ႏႈတ္ခမ္းကိုေရာက္လာသည္။ ၁၈၄၈ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာေတာ႔ လဒ္လ၀စ္ဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ဆႏၵကို လ်စ္လ်ဴ႐ူ႕လို႔ မရေတာ႔ပါဘူး။ လိုလာမြန္းတက္စ္ ကိုတုိင္းျပည္ကေန ခ်က္ခ်င္းထြက္သြားဖို႔ အမိန္႔ထုတ္လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူေတြရဲ႕ေဒါသက ဒီမွာၿပီးမသြားပါဘူး။ ေနာက္ဆံုးမွာ ဘုရင္လဒ္၀စ္ ကိုယ္တုိင္ ထီးနန္းကိုစြန္႔လိုက္ရပါေတာ႔သည္။
လိုလာမြန္းတက္စ္ဟာလည္း အဂၤလန္ကို ထြက္သြားပါသည္။ အဂၤလန္မွာ စစ္ဗုိလ္ေလး ေဂ်ာ႔ထရက္ဖက္ဟီးလ္ ႏွင္႔ေတြ႕သည္။ ဟီးလ္မွာ လိုလာ႕ထက္ ဆယ္ႏွစ္ခန္႔ငယ္ေလသည္။ အဂၤလိပ္အသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ လိုလာ႔ထက္ေခ်ာေသာ၊ ခ်မ္းသာေသာ လူကံုတံ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ေ႐ြးႏုိင္ေသာ္လည္း ဟီးလ္မွာ လိုလာမြန္းတက္စ္၏ မာယာ ေက်ာ႔ကြင္းမွ လြတ္ေအာင္မ႐ုန္းႏုိင္ေပ။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ ၁၈၄၉ မွာ လက္ထက္လိုက္ပါသည္။ တကယ္တမ္းလိုလာဟာ သူမအသက္ ၁၉ ႏွစ္ေလာက္က အဂၤလိပ္တစ္ဦးနဲ႔ တိတ္တိတ္ပုန္းလက္ထပ္ထားဘူးပါသည္။ တရား၀င္လည္း မကြာရွင္းရေသးေပ။ ထိုေၾကာင္႔ ဟီးလ္မွာ လင္ရွိမိန္းမတစ္ဦးကိုေပါင္းသင္းမႈ႕ျဖင္႔ တရားစြဲခံရေလသည္။ ထိုအမႈ႕ကိုေရွာင္ရန္ သူတို႔ႏွစ္ဦးသည္ စပိန္သို႔ ထြက္ေျပးၾကေလသည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦး၏ အိမ္ေထာင္ေရးမွာလည္း ဆိုး၀ါးလာသည္။ တႀကိမ္တြင္ လိုလာက ဟီးလ္အား ဓါးႏွင္႔ ခုတ္ေလသည္။ ေနာက္ဆံုးကြာရွင္းသည္႔ အေျခအေနသုိ႔ေရာက္သြားသည္။ ဟီးလ္မွာ သူ႔တုိင္းျပည္တြင္ လည္း အရွက္ကြဲ၍ မ်က္ႏွာ မျပ၀ံ႔ရကား ေပၚတူဂီသို႔ သြားေရာက္ေနထုိင္ရေလသည္။ မၾကာမွီ သေဘၤာေမွာက္၍ ဟီးလ္ ေသဆံုးသြားေလသည္။ ၁၉၅၃ မွာ လိုလာမြန္းတက္စ္ ဟာ အေမရိကန္ သို႔ေရာက္လာျပန္ပါသည္။ အေမရိကန္တြင္ ပတ္ေဟာ ဆိုသူႏွင္႔ေတြ႕ကာ လက္ထပ္လုိက္ျပန္သည္။ သူတို႔ အိမ္ေထာင္ေရးမွာလည္း ထံုးစံအတုိင္း အဆင္မေျပျဖစ္ကာ ကြဲၾကျပန္သည္။ ပတ္ေဟာလ္မွာ အရက္သမားလံုးလံုးျဖစ္ကာ ေနာက္ဆံုး စိတ္က်ေရာဂါႏွင္႔ ေသေလသည္။လိုလာမြန္းတက္စ္မွာလည္း လူ၀တ္ေၾကာင္ဘ၀ကိုစြန္႔ကာ သီလရွင္၀တ္သြားေလေတာ႔သည္။ သီလရွင္၀တ္ၿပီး ႏွစ္ႏွစ္အၾကာ ၁၈၆၁ မွာ လုိလာမြန္းတက္စ္ ေသဆံုးသြားေလသည္။
လိုလာမြန္းတက္စ္ ရဲ႕ ေယာက္်ားေတြကို ဆြဲေဆာင္မႈ႕ဟာ ရမၼက္ဆႏၵထက္ပိုပါတယ္။ သူမရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ႔ စိတ္ဓာတ္ေတြ၊ စ႐ုိက္ေတြက ေယာက်ာ္းေတြကို ဆြဲေဆာင္ထားတာပါ။ လိုလာမြန္းတက္စ္ နဲ႔ ပတ္သတ္မိတဲ႔သူေတြဟာ ကူးစက္ေရာဂါ တစ္ခုခု ဆြဲကပ္သလိုပဲ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေ၀ဒနာဆိုး၀ါးလာၾကပါတယ္။ သူမရဲ႕ မဆံုးႏုိင္တဲ႔ ျပသနာေတြ၊ မေရာင္႔ရဲႏုိင္မႈ႕ေတြဟာ သူမ ခ်စ္သူေတြကိုပါ ကူးစက္ကုန္တာပါပဲ။ ဒါေပမယ္႔ သူမခ်စ္သူေတြဟာ သံေယာဇဥ္ေၾကာင္႔ လိုလာမြန္းတက္စ္ ကို မစြန္႔ခြာႏုိင္ပဲ ျပသနာ၀ဲၾသဂ ထဲမွာ တလည္လည္ျဖစ္ၿပီး ဘ၀ဆံုးၾကရပါတယ္။ ဒါဟာ ျပသနာရဲ႕ အဓိက အခ်က္ပါပဲ။ လိုလာမြန္းတက္စ္လိုလူမ်ိဳးဟာ ကူညီလို႔မရႏုိင္ပါဘူ။ ဒီလိုလူမ်ိဳးကို အျမန္ဆံုးစြန္႔ခြာတာဟာ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္း ပါပဲ။ ဒီစ႐ုိက္ဟာ ေယာက်ာ္းျဖစ္တာ၊ မိန္းမျဖစ္တာနဲ႔ မဆုိင္ပါဘူး။ ဒီလိုမတည္ၿငိမ္တဲ႔စိတ္ဓာတ္မ်ိဳးရွိတဲ႔သူဟာ ျပသနာေတြ ဒုကၡေတြကို လက္ယပ္ ေခၚေနတာပါပဲ။ သူတို႔ရဲ႕ ျပသနာေတြဟာ ကုိယ္႔ ကိုတင္မက ပါဘူး။ ကိုယ္႔ပတ္၀န္းက်င္ အသိုင္းအ၀ိုင္း ကိုပါ ကူးစက္တတ္ပါတယ္။ လဒ္၀စ္နဲ႔ ကိစၥမွာ ဆုိရင္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးကိုပါ ကူးစက္သြားပါတယ္။
ဘ၀မွာ ကိုယ္ မထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္တဲ႔ ကိုယ္မစီမံႏုိင္တဲ႔ အေျခအေနေတြေၾကာင္႔ ဒုကၡေရာက္ရသူေတြဟာ က်ေတာ္တို႔ရဲ႕ ကူညီမႈ႕ေတြ၊ စာနာေထာက္ထားမႈ႕ေတြနဲ႔ အျပည္႔အ၀ ထုိက္တန္ပါတယ္။ သူတို႔ကို က်ေတာ္တို႔ တက္ႏုိင္သေလာက္ ကူညီသင္႔ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ေလာကမွာ ေနာက္ထပ္လူတစ္မ်ိဳးရွိပါေသးတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ပင္ကိုယ္မတည္ၿငိမ္၊ မေရာင္႔ရဲႏုိင္တဲ႔ စိတ္ဓာတ္ေတြ၊ အပ်က္စိတ္ဓာတ္ေတြေၾကာင္႔ ဒုကၡေရာက္ရသူေတြပါ။ ဒီလိုစိတ္ဓာတ္မ်ိဳးဟာ ကူးစက္တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုစိတ္ဓာတ္မ်ိဳး ရွိသူေတြကို က်ေတာ္တို႔ သူတို႔ရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈ႕ကို ၾကည္႕ၿပီး အကဲ ခပ္ရပါမယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အတိတ္က ျပသနာေတြ၊ သူတို႔နဲ႔ သူမ်ားေတြ ဆက္ဆံေရး ဒါေတြကို ေလ႔လာပါ။ ခဏခဏ ျပသနာျဖစ္ေနတယ္၊ ခဏခဏ ကြဲလိုက္ၿပဲလိုက္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ အဲလိုလူမ်ိဳးကို ေ၀းေ၀းကေရွာင္ပါ။ ဘ၀မွာ တခါတေလ ျပသနာျဖစ္တာ၊ အဆင္မေျပျဖစ္ဘူးတာကို ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ အၿမဲတမ္းျပသနာျဖစ္ေနတဲ႔သူမ်ိဳးေတြ တကယ္ရွိပါတယ္။ သူတို႔ျပသနာေတြကို ကူညီေျဖရွင္းေပးမယ္လို႔ ေယာင္လို႔မ်ားစိတ္မကူးမိပါနဲ႔။ ကိုယ္ပါ သူတို႔ရဲ႕ ဒုကၡ ပင္လယ္ထဲမွာေမ်ာသြားပါလိမ္႔မယ္။
ဒီဥပေဒသ ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ဟာလည္း မွန္ကန္ပါတယ္။ ဒါကိုေတာ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသိပါတယ္။ ဘ၀မွာ ေအာင္ျမင္တိုးတက္ေနတဲ႔သူေတြ၊ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ႔သူေတြ၊ အျပဳသေဘာျမင္တတ္တဲ႔သူေတြနဲ႔ ေပါင္းသင္းပါ။ သူတို႔ရဲ႕ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ႔စိတ္ဓာတ္ေတြ၊ ေအာင္ျမင္မႈ႕ကိုဆြဲေဆာင္တတ္တဲ႔ စိတ္ဓာတ္ေတြ ဟာလည္း က်ေတာ္တို႔ကို ကူးစက္လာေစႏုိင္ပါတယ္။
လူမင္းဟန္
