News @ M-Media

Category: ပြည်တွင်း

  • မတရားျပဳက်င့္မႈကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ေရး ျမန္မာတုိင္းရင္းသူမ်ား ကရာေတးသင္ယူေန

    မတရားျပဳက်င့္မႈကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ေရး ျမန္မာတုိင္းရင္းသူမ်ား ကရာေတးသင္ယူေန

    ဇန္န၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၇
    M-Media

    girl
    အရွက္ႏွင့္သိကၡာကုိ ကာကြယ္ရန္ ကရာေတးသင္ယူေနသည့္ တုိင္းရင္းသူေလးမ်ား

    – ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကတည္းကစ၍ ျမန္မာစစ္တပ္မွ တိုင္းရင္းသူအမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ မုဒိန္းက်င့္ျခင္းႏွင့္ လိင္ေစာ္ကားျခင္း အမႈေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ မွတ္တမ္းျပဳစုထားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ Women’s League of Burma က ဆိုသည္။

    ရပ္ရြာစြန္႔ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာေက်ာင္း၌ ဆယ္ေက်ာ္သက္မိန္းကေလး ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔သည္ အ၀ါေရာင္၊ အျပာေရာင္၊ အျဖဴေရာင္ စသည့္ ခါးပတ္အေရာင္ပါ အျဖဴေရာင္တူညီ၀တ္စံုမ်ားဆင္ယင္လ်က္ ေန႔လည္ခင္းတိုင္း ကြင္းျပင္ေပၚ တန္းစီလိုက္ၾကသည္။ ဂ်ပန္လိုဟစ္ေအာ္ကာ ေလထုထဲ လက္သီးထိုးျခင္း၊ ခုန္ပ်ံအျမင့္ကန္ျခင္း ေလ့က်င့္ခန္းတို႔ကို အားရရႊင္ျမဴးစြာ ရပ္နားခ်ိန္အထိ ျပဳလုပ္ေနၾကသည္။

    ဤသင္တန္းမွ မိန္းကေလးမ်ားစြာ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အခိုင္အမာတစ္ခုတည္းျဖစ္၏။ သူတို႔သည္ အမိေျမမွ အစုိးရစစ္တပ္၏ ေစာ္ကားမႈမ်ားမွ အကာအကြယ္ရရန္ ဆႏၵျပင္းျပေနျခင္းပင္။

    အမ်ားစုမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ႏွင့္ ၁၆ ႏွစ္ၾကားအရြယ္ျဖစ္သည္။ ကာလရွည္ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ သူတို႔သည္ အိုးအိမ္မဲ့သူမ်ား၊ မိသားစု ဆံုးရံႈးရသူမ်ားျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ယင္းျပည္တြင္းစစ္ပြဲကာလတစ္ေလွ်ာက္ အစိုးရစစ္သားတို႔က မိန္းမပ်ဳိႏွင့္အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္လ်က္ရိွေၾကာင္း ေက်ာ္ၾကားသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းျပစ္မႈမ်ားအေပၚ တရားစီရင္ျခင္းကား မဆိုစေလာက္ နည္းပါးလြန္းေနသည္။ ဤကရာေတးသင္တန္းသည္ အဆိုပါ ကယ္ရာမဲ့မ်ားအတြက္ အတိုင္းအတာတစ္ရပ္အထိ နည္းပင္နည္းျငား ခြန္အားတစ္ရပ္ျဖစ္ထြန္းေစသည္။

    “မိမိအေပၚ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈျပဳလုပ္လာလွ်င္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ခုခံကာကြယ္ရမယ့္ပံု၊ ျပန္လည္ရင္ဆိုင္တိုက္ခိုက္ပံုေတြကို မိန္းကေလးမ်ားအားလံုးအတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သင္ၾကားေပးေနပါတယ္။ ျပည္တြင္းက အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ကေလးငယ္အားလံုးေတြဆီ တစ္စံုတစ္ရာ အားရေက်နပ္မႈျဖစ္ေစမယ့္အခြင့္အေရးနဲ႔ မိမိကိုယ္ကိုယံုၾကည္မႈကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခိုင္အမာ ေပးကမ္းခ်င္ေနခဲ့တာ ၾကာပါၿပီ” ဟု နည္းျပဆရာ ခြန္ေနာ္က ေျပာၾကားသည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ လူတစ္သိန္းေက်ာ္မွာ အစိုးရစစ္တပ္ႏွင့္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားအၾကား တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးေနၾကရသည္။ ကခ်င္တပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ ပိုမိုလြတ္လပ္ေသာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရိွေရးအတြက္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ ၁၇ ႏွစ္တာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားမႈက ၂၀၁၁ ခုနွစ္တြင္ အဆံုးသတ္သြားၿပီး တိုက္ပြဲမ်ားမွာ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားလာသည္။

    အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ ေခါင္ရာ သည္ လူဦးေရ ၈၀၀၀ ေက်ာ္ရိွေသာ ဒုကၡသည္ဦးေရအမ်ားဆံုး ဂ်ီယန္းစခန္းမွ မိန္းမငယ္ေလးျဖစ္သည္။ သူမသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ ႏွစ္ အသက္ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားသျဖင့္ သူမ၏ရြာ မန္ဒန္းမွ အသက္လုေျပးထြက္လာရသည္။ ထိုအခ်ိန္ကစၿပီး သူမ၏မိဘမ်ားကို ျပန္မေတြ႕ရေတာ့ေပ။

    သူနာျပဳတစ္ဦးျဖစ္ရန္ တစ္ခ်ိန္က စိတ္ကူးယဥ္ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုတြင္မူ အလ်ဥ္းေျပာင္းလဲသြားၿပီျဖစ္သည္။ “ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ကၽြန္မျဖစ္လိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲ့ဒီအတြက္လည္း လံုး၀ စိတ္မပ်က္ပါဘူး” ဟု သူမက ဆိုသည္။

    သို႔ေသာ္ ေဒသတြင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားေပၚ မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကားျခင္းအေၾကာင္း ၾကားသိၿပီးေနာက္ ေခါင္ရာသည္ ကရာေတးပညာကို ေလ့လာသင္ၾကားလ်က္ရိွသည္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ က်ဳိးေပါက္သြားခ်ိန္မွစၿပီး KIA လက္ေအာက္မွ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုသည္ ကခ်င္တို႔၏ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမ်ားတြင္ ကရာေတးသင္တန္းမ်ားကို ဖြင့္လွစ္ေဆာင္ရြက္ေနသည္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ မိန္းကေလးႏွင့္ေယာက္်ားေလးမ်ားအတြက္ မိမိကိုယ္ကိုကာကြယ္ႏိုင္ရန္၊ မိမိကိုယ္ကိုယံုၾကည္စိတ္ရိွရန္ ထိုသို႔ သင္ၾကားေပးျခင္းျဖစ္သည္။

    “သူတို႔(တပ္မေတာ္)က အမ်ဳိးသမီးေတြကို မုဒိန္းက်င့္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္မ ကရာေတးပညာကို သင္ၾကားဖို႔ စိတ္၀င္စားၿပီး ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ပါ” ဟု ေခါင္ရာက ဆိုသည္။

    စစ္တပ္သည္ မုဒိန္းက်င့္ျခင္းကို စစ္လက္နက္သဖြယ္ အသံုးခ်ေနသည္မွာ အခ်ိန္ကာလၾကာရွည္ေနၿပီဟု အမ်ဳိးသမီးမ်ားဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေျပာၾကသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကတည္းကစ၍ ျမန္မာစစ္တပ္မွ တိုင္းရင္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ မုဒိန္းက်င့္ျခင္းႏွင့္ လိင္ေစာ္ကားျခင္း အမႈေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ မွတ္တမ္းျပဳစုထားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ Women’s League of Burma က ဆိုသည္။ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ကမူ ဤအေရးကိစၥႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ စိုးစဥ္းမွ် အသံမထြက္ဘဲ ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနလ်က္ရိွသည္။

    ယခုႏွစ္ေဆာင္းဦးကာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းရိွ လူနည္းစု၀င္မ်ားအား တပ္မေတာ္သားႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက ထပ္ဖန္တလဲ မုဒိန္းမႈ က်ဴးလြန္ေနေၾကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္မ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုမ်ားက ဆိုသည္။ အမ်ဳိးအမည္မသိ တိုက္ခိုက္ေရးသမားမ်ားမွ နယ္စပ္ေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ကိုးဦးအား သတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာ ေအာက္တိုဘာလကတည္းက အာဏာပိုင္တို႔သည္ အဆိုပါေဒသတစ္ခြင္၌ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ေဒသတြင္းသို႔ ႏိုင္ငံျခားမီဒီယာမ်ား မ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ အစိုးရက ပိတ္ဆို႔ထားသည္။ သို႔ေသာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဖက္ အလြတ္ရုန္းထြက္ေျပးသြားႏိုင္ခဲ့ၾကသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔က လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔၏ မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းအေၾကာင္း သတင္းေပးေဖာ္ျပၾကသည္သာမက ၿဂိဳဟ္တုပံုရိပ္မ်ားက ေဖာ္ျပေနသည့္ ရြာလံုးကၽြတ္မီးေလာင္တိုက္သြင္းမႈမ်ားကလည္း ထိုသူတို႔၏စကားကို ခိုင္မာသြားေစသည္။ မၾကာေသးမီက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတစ္ခုတြင္ စစ္တပ္၏ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူ စိုးႏိုင္ဦးက ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း တပ္မေတာ္သားမ်ားက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေသာ္လည္းေကာင္း၊ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈေသာ္လည္း အလ်ဥ္း မက်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း ျငင္းဆိုထားသည္။

    ထိုင္းႏိုင္ငံရိွ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ဥပေဒေရးရာကူညီေရးကြန္ရက္သည္ ယမန္ႏွစ္က အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ၎၌ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ကခ်င္လူမ်ဳိး ပရဟိတဆရာမႏွစ္ဦးကို ရက္စက္စြာ မုဒိန္းက်င့္ၿပီး သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ျဖစ္စဥ္အေပၚ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈပ်က္ကြက္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ အဆိုပါ မုဒိန္းျမင္ကြင္းအနီးတြင္ ဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီေသာ တပ္မေတာ္သားမ်ားစြာ ရိွေနၾကၿပီး အေလာင္းရွာမေတြ႕မီ အသီးသီးထြက္ခြာသြားၾကသျဖင့္ မည္သည့္ မသကၤာသူကိုမွ် မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကေခ်။

    ယင္းသို႔ကိစၥမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ မရိွသေလာက္သာ ျဖစ္ေနသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းရိွ ကခ်င္မိန္းကေလးငယ္တစ္ဦးကို မုဒိန္းက်င့္သည့္အမႈျဖင့္ တပ္မေတာ္သားတစ္ဦးအား ေထာင္ ၇ ႏွစ္ျပစ္ဒဏ္ စီရင္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာစစ္သားတို႔ကို စစ္ခံုရံုးတြင္သာ စစ္ေဆးစီရင္ေလ့ရိွေသာ္လည္း အဆိုပါအမႈတြင္ ဥပေဒဘက္ေတာ္သားေရွ႕ေနမ်ားက ျပည္သူ႔တရားခံုရံုးတင္ႏိုင္ေအာင္ ဖိအားေပးႀကိဳးပမ္းႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။

    ယမန္ႏွစ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အား လူနည္းစု၀င္တိုင္းရင္းသားတို႔မွ ေရြးခ်ယ္ခံအစိုးရသစ္တစ္ရပ္ ျဖစ္ထြန္းလာေရးအတြက္ ေသာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳ မဲေပးခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ စစ္တပ္လႊမ္းမိုးသည့္ အစိုးရသာ ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီး၊ ယခုအခါ အစိုးရ၏ တိုင္းရင္းသားပဋိပကၡေျဖရွင္းမႈေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအေပၚ အမ်ားအျပားက စိတ္ပ်က္လာၾကသည့္အျပင္ စစ္တပ္ကို ေဘးမဲ့ေပးထားသည္ဟု အျမင္ရိွေနၾကေပသည္။

    “လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအေပၚ မေျပာဆိုရင္၊ မတရားခံရသူေတြအတြက္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တကို လ်စ္လ်ဴရႈထားရင္ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံမွာ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္ထြန္းလာမွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု Women’s League of Burma ၏ အတြင္းေရးမွဴး ဂ်ဴလီယာမာရစ္ပ္ က ေျပာၾကားလိုက္သည္။

    တပ္မေတာ္သားတို႔၏ အက်င့္ဆိုးမ်ားကို ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ နည္းပါးလွသည္ျဖစ္၍ ကရာေတးသင္တန္းသူ မိန္းကေလးငယ္တို႔က အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ မိမိတို႔အေပၚ ၎တို႔၏က်ဴးလြန္ေစာ္ကားျခင္းမွ ဟန္႔တားႏိုင္ေရးကိုသာ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကရေပသည္။ သူတို႔သည္ အခ်င္းခ်င္း ယွဥ္ၿပိဳင္ေနၾကရင္း အခ်ဳိ႕ကမူ တိုက္ခိုက္ေရးပညာကို သက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းအဆင့္အထိ ေမွ်ာ္မွန္းထားၾက၏။

    “ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံရပ္ျခားထိသြားၿပီး ပိုမိုအဆင့္ျမင့္ေအာင္ သင္ယူႏိုင္တယ္လို႔ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ နည္းျပဆရာကေျပာတယ္။ ကၽြန္မလည္း ျပည္ပထြက္သြားခ်င္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ တိုက္ခိုက္ေရးသမား ျဖစ္ခ်င္ပါတယ္” ဟု ႏုဂ်ာ က ေျပာၾကားသည္။

    “မိမိကိုယ္ကို ဘယ္လိုခုခံကာကြယ္ရမယ္လို႔ သူတို႔ သိလာခ်ိန္မွာ သူတို႔ရဲ႕မိသားစု၀င္ေတြ၊ သူတို႔လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံကို သူတို႔တစ္ေတြ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္စြမ္း ရိွလာပါလိမ့္မယ္” ဟူ၍ နည္းျပဆရာ ခြန္ေနာ္က ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။

    Ref : Associated Press

  • ကမၻာ့ မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္လြယ္ဆံုး ၁၀ ႏုိင္ငံစာရင္းတြင္ ျမန္မာပါ၀င္

    ကမၻာ့ မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္လြယ္ဆံုး ၁၀ ႏုိင္ငံစာရင္းတြင္ ျမန္မာပါ၀င္

    ဇန္န၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၇
    M-Media

    mayan

    – လန္ဒန္အေျခစုုိက္ တတ္သိပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕ International Crisis Group မွ ထုတ္ျပန္ေသာ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ႏုိင္ေခ်အတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ရမည့္ ၁၀ ႏုိင္ငံ စာရင္းတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပါ၀င္လာသည္ဟု သိရသည္။

    “ကမၻာ့ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္လြယ္ဆံုး ႏုိင္ငံမ်ား” (world’s most volatile flashpoints) ေခါင္းစဥ္ႏွင့္အတူ အဖြဲ႕၏ ဥကၠႏွင့္ အမႈေဆာင္ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ မစၥတာ ဂ်ီယန္ မာရီ ဂီဟန္ႏုိ၏ မွတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ဇန္န၀ါရီလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ Foreign Policy ၌ ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    စာရင္းတြင္ ဆီးရီးယား၊ အီရတ္၊ တူရကီ၊ ယီမင္တုိ႔က ထိပ္ဆံုးတြင္ အစဥ္လုိက္ရွိေနၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကမူ အာဖဂန္ႏွင့္ ယူကရိန္းတုိ႔ၾကား အဆင့္ ၈ ေနရာတြင္ ရွိေနသည္။

    ဂီဟန္ႏုိကမူ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ လတ္တေလာ ျဖစ္ပြားေနသည့္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ နီးပါးၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ လက္နက္ကုိင္ပဋိပကၡ အဆံုးသတ္ရန္ ႀကိဳးစားမႈမ်ားကို ထိခုိက္ပ်က္စီးေစခဲ့သည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ၿပီး ႏုိ၀င္ဘာလက ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းတြင္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႕ ၄ ခုက စုေပါင္း၍ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားေၾကာင့္ တုိက္ပြဲမ်ား ျပင္းထန္လာျခင္းကုိ ရည္ညႊန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ဒါဟာ ေဖေဖာ္၀ါရီမွာ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ရွိေနတဲ့ ၂၁ ရာစု ပင္လံုညီလာခံ ေနာက္တစ္ဆင့္မွာ တုိးတက္မႈေတြ ျမင္ရဖုိ႔အတြက္ နိမိတ္ေကာင္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ လူနည္းစုေတြရဲ႕ ကံၾကမၼာကလည္း ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ စုိးရိမ္မႈေတြကုိ အသစ္ျပန္ျဖစ္ေစပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြက စစ္ေသြးႂကြလား၊ အရပ္သားလား ခြဲျခားမႈသိပ္မရွိဘဲ ၾကမ္းၾကမ္းရမ္းရမ္း တုန္႔ျပန္တယ္။ တရားလက္လြတ္သတ္ျဖတ္မႈ၊ အဓမၼျပဳက်င့္မႈ၊ မီး႐ႈိ႕မႈေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔ စြပ္စြဲမႈေတြလည္း ရွိေနပါတယ္”

    ထုိ႔ျပင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ အစြန္းေရာက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု မည္သည့္အခ်ိန္ကမွ မျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာအစုိးရစစ္တပ္၏ ၾကမ္းတမ္းစြာ တုန္႔ျပန္မႈမ်ားက အၾကမ္းဖက္မႈ ျပန္႔ႏွံ႔ျဖစ္ပြားႏုိင္သည့္ အႏၱရာယ္ကုိ ျမင့္တက္ေစေၾကာင္း၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ နစ္နာဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားကုိ ႏုိင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက ၎တုိ႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ အသံုးခ်ႏုိင္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း ဘာသာေရးတင္းမာမႈမ်ားကုိ မီးထုိးေပးသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဂီဟန္ႏုိက ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္လြယ္ဆံုး ႏုိင္ငံ ၁၀ ႏုိင္ငံစာရင္းတြင္ ကြန္ဂုိႏွင့္ ေတာင္ဆူဒန္ႏုိင္ငံမ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။

    Ref: Frontiermyanmar

  • ေညာင္ျမစ္တူးရအံုးမည့္ ျမန္မာ့ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈက႑

    ေညာင္ျမစ္တူးရအံုးမည့္ ျမန္မာ့ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈက႑

    စက္တင္ဘာ ၃၀၊ ၂၀၁၆
    M-Media

    jade-2

    – ၁၉ ရာစု တ႐ုတ္ဧကရာဇ္ဘုရင္မ က်ီယီႏွင့္ သူမ အဆက္အႏြယ္ျဖစ္ေသာ ေခတ္သစ္တ႐ုတ္ျပည္သူမ်ား အျမတ္တႏုိး စြဲလမ္းတန္ဖုိးထားၾကသည့္ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံမွလာသည္။ အရည္အေသြးေကာင္းမြန္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားမွာ ‘ေက်ာက္စိမ္းတကာတုိ႔၏ ထြဋ္ေခါင္’ ဟု အမည္တြင္ၿပီး ကမၻာေပၚတြင္ တန္ဖုိးအႀကီးဆံုး၊ ေစ်းကြက္အ၀င္ဆံုး ျဖစ္သည္။

    တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ဧကရာဇ္နန္းေတာ္ႀကီး ခမ္းနားႀကီးက်ယ္မႈက ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ေက်ာက္စိမ္းထြက္ရာ ဖားကန္႔ေဒသႏွင့္ လံုး၀ ကြဲျပားျခားနားသည္။ အဆုိပါ မုိင္းတြင္မ်ားတြင္ ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူမ်ား၏ ဘ၀က အလြန္ ပင္ပန္းဆင္းရဲသည္။ ကမၻာ့ အႀကီးဆံုးေက်ာက္စိမ္းထြက္ရာေဒသရွိ ေတာင္တန္းမ်ားေပၚတြင္ လုပ္ကြက္ရထားသည့္ ကုမၸဏီမ်ားက စြန္႔ပစ္ထားေသာ ေျမစာပံုမ်ားတြင္ ၎တုိ႔က ေက်ာက္စိမ္းမ်ား ေတြ႕လုိေတြ႕ျငား ရွၾကသည္။ ကံေကာင္းေထာက္မ၍ ေတြ႕ပါက ကုန္သည္မ်ား၊ ေက်ာက္သမားမ်ားကို ျပန္ေရာင္းၾကသည္။

    ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေလ့လာစမ္းစစ္မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ Global Witness အဖြဲ႕မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာတစ္ခုအရ ဖားကန္႔မွထြက္ေသာ ေက်ာက္စိမ္းအမ်ားစုအတြက္ တုိင္းျပည္မွ အခြန္မရဘဲ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ ေမွာင္ခုိလမ္းေၾကာင္းမွ ေရာက္ရွိသြားသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ တစ္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္မွ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ ေမွာင္ခုိထြက္သြားေနသည့္ ေက်ာက္စိမ္း တန္ဖုိးကုိ Global Witness မွ စံုစမ္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ထုိအစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိေသာ္လည္း ကန္ေဒၚလာ ၃၁ ဘီလီယံခန္႔ ရွိႏုိင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။

    ထုိပမာဏက ျမန္မာႏုိင္ငံ ဂ်ီဒီပီ၏ တစ္၀က္ရွိၿပီး က်န္းမာေရးက႑အတြက္ အစုိးရကခ်ေပးသည့္ အသံုးစားရိတ္ထက္ ၄၆ ဆ မ်ားေလသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ျပဳလုပ္သည့္ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာျပပြဲတြင္ ျပသသည့္ ေက်ာက္စိမ္းတံုးမ်ားမွ တစ္တံုးမွာ ၾကမ္းခင္းေစ်းပင္ ယူ႐ုိသန္း ၆၀ ရသည္ဟု တရား၀င္ထုတ္ျပန္မႈမရွိသည့္ ရင္းျမစ္တစ္ခု ဆုိသည္။

    ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္းက႑ကုိ ႏုိင္ငံတကာမွ စိတ္၀င္တစား ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့သည့္ ဇြန္လတြင္ ေက်ာက္စိမ္း ကုန္သြယ္သူ အုပ္စုတစ္စုက ယခင္အစုိးရမွ အႀကီးတန္းအရာရွိမ်ားမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားရွင္လွ်ိဳ႕၀ွက္ဆက္သြယ္ကာ ကန္ေဒၚလာ သန္းႏွင့္ခ်ီရယူခဲ့သည္ဟု ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္ အုပ္စုတစ္စုက စြပ္စြဲခဲ့သည္။ အစုိးရက ထုိကိစၥအတြက္ စံုစမ္းစေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ယခင္ေရတပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ၀န္ႀကီးတစ္ဦးအပါအ၀င္ အစုိးရအရာရွိမ်ားမွာ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္ဟု ေၾကျငာခဲ့သည္။ Global Witness မွ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူတစ္ဦးျဖစ္သူ ဂ်ဴမန္ ကဘ္ဘာက အဆုိပါ ေက်ာက္စိမ္းက႑မွာ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ ‘လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္မ်ား’ ရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး ‘ျခစားမႈ မရွိေတာ့ဟု ေျပာဆုိယံုမွ်ျဖင့္ မလံုေလာက္’ ဟု ေ၀ဖန္ခဲ့ေလသည္။

    ေက်ာက္စိမ္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္ေနသည့္ KIC Group မွ ဥကၠဌျဖစ္ဦး အစုိးရအား ေစာဒကတက္ခဲ့သူမ်ားတြင္ တစ္ဦးအပါအ၀င္ျဖစ္သည့္ ကုိေက်ာ္ေက်ာ္ဦးက အာဏာပုိင္းမ်ားအေနျဖင့္ ၾကည့္႐ႈရန္ ဆႏၵရွိပါက မိမိတြင္ပင္ အေထာက္အထားမ်ား ရွိေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ေငြေတြဘယ္လုိေပးခဲ့ရတယ္ဆုိတာကုိ အေသးစိတ္ေရးသားထားတဲ့ ျဖတ္ပုိင္းေတြ ကၽြန္ေတာ့္ဆီမွာပဲ အထပ္လုိက္ရွိပါတယ္။ ဒီေငြေတြ ဘယ္လုိသံုးလဲဆုိတာကုိ အေသးစိတ္ကုိ စစ္ေဆးရင္ ဘယ္ေလာက္ မသမာမႈေတြ ရွိေနလဲဆုိတာကုိ ေတြ႕မွာပါ”

    ထုိျဖတ္ပုိင္းမ်ားက ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၊ စက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေက်ာက္စိမ္းမွရသည့္ ၀င္ေငြမ်ားကုိ ရရွိေနသည္ဟု ျပသေနသည္။

    ေက်ာင္းစိမ္းမွရရိွသည့္ အက်ိဳးအျမတ္ မဆုိစေလာက္သာ ေဒသ၏ စီးပြားေရးအတြင္းသုိ႔ စီး၀င္သည္။ ကမၻာ့ဘဏ္၏အဆုိအရ ေက်ာက္စိမ္း အႀကီးက်ယ္တူးေဖာ္ေနသည့္ ကုမၸဏီက ျမန္မာႏုိင္ငံသားအမည္ျဖင့္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားျဖစ္ၿပီး ၀ယ္သူအမ်ားစုက တ႐ုတ္၊ ေဟာင္ေကာင္ႏွင့္ ထုိင္၀မ္ႏုိင္ငံတုိ႔မွ လာေရာက္ၾကသည္ဟု သိရသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္အထိ ေက်ာင္းစိမ္းအတြက္ အေကာက္ခြန္ဆုိသည္ မရွိ။ ေက်ာက္႐ုိင္းတံုး တင္ပုိ႔မႈအတြက္ ေလဗီေၾကး ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ေပးေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရွားသည့္ နည္းလမ္းမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ထုိအခြန္ကုိ ေရွာင္ရန္အတြက္ ေက်ာက္မုိင္းမ်ားမွာ ၎တုိ႔ထံမွ ထြက္ရွိသည့္ ေက်ာင္းစိမ္းမ်ားကုိ ကုမၸဏီမ်ားသုိ႔ မေရာင္းမီ မွတ္ပံုတင္ေသာ္လည္း ေစ်းကုိ အလြန္အမင္းခ်ထားေလသည္။ ျခစားမႈရွိေနျခင္း၊ တုိင္းရင္းသားပဋိပကၡ၊ ရန္မီး၀ါဒတုိ႔ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္သည့္ အဆုိပါ ေက်ာက္စိမ္းစီးပြားေရးက ၀႐ုန္သုန္းကားႏုိင္သည့္ ေမွာင္ခုိစီးပြားေရး ျဖစ္သည္ဟု Global Witness က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ မုိင္းတြင္းမ်ားမွ အခြန္ ၆.၂ ဘီလီယံ ဆံုး႐ံႈးသည္ဟုလည္း ၎တုိ႔အဖြဲ႕က ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္သည္။

    “အာဏာပါ၀ါရွိတဲ့သူေတြက က်န္တဲ့ျပည္သူတြကုိ မလိမ့္တပတ္လုပ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေပါႂကြယ္၀တဲ့ ေက်ာက္စိမ္းေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အျမတ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိ မရပ္တန္႔ႏုိင္တဲ့ အျမတ္ထုတ္မႈေတြက ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေျမၿပိဳမႈေတြ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္ဆီးမႈေတြကုိ ျဖစ္ေစပါတယ္” ဟု ကဘ္ဘာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားမွစ၍ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ၾသဇာ လႊမ္းမုိးလာမႈႏွင့္အတူ ေက်ာက္စိမ္း၀ယ္လုိအားမွာလည္း ျမင့္တက္လာသည္ဟု ကုလသမဂၢ၏ ကုန္သြယ္ေရး ကိန္းဂဏန္းမ်ားက ေဖာ္ျပေနသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္မ်ားမွာ ေက်ာက္စိမ္းေပါႂကြယ္၀ေသာ ဖားကန္႔ကုိ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ KIA ထံမွ သိမ္းယူရန္ တြန္းအားျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ထုိသိမ္းယူႏုိင္မႈတြင္ စစ္ဖက္အႀကီးအကဲမ်ား အလြန္အမင္း အျမတ္ထြက္ခဲ့ၿပီး ၎တုိ႔၏ အခြင့္ထူးမ်ားကုိ ေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ ခ႐ုိနီမ်ားႏွင့္ ေ၀စားမွ်စား လုပ္ခဲ့ၾကသည္ဟု Global Witness ၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

    ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈ ျမင့္တက္လာသည္ႏွင့္အမွ် ျခစားမႈမ်ား၊ လူမႈေရးႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ကပ္ဆုိက္မႈမ်ားလည္း ျမင့္တက္လာသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္းက ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈတစ္ခုအတြင္းမွာပင္ ေရမေဆးေက်ာက္ရွာေဖြသူ လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ပိတ္ပစ္ရန္ သတၱဳတြင္းဒု၀န္ႀကီးက အဆုိျပဳရသည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ေဒသတြင္း လူထုအေျချပဳအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူမ်ား၏ ၃ ပံု ၂ ပံုမွာ မုိင္းတြင္းမ်ားတြင္ လြယ္လြယ္ကူကူရရွိေနေသာ ေဆးစြဲေနသည္ဟု ဆုိသည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ နီးပါး ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အရပ္သားဦးေဆာင္သည့္ အစုိးရႏွင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကုိ စတင္ခဲ့ေသာ္လည္း စစ္တပ္အရာရွိမ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားေရးဦးပုိင္လီမီတက္ကဲ့သုိ႔ စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ ကုမၸဏီမ်ားက ကုန္သြယ္မႈမ်ား၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္ခြဲေ၀ေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ ဆက္လက္ခ်ဳပ္ကုိင္ထားဆဲျဖစ္သည္ဟု ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ဆုိၾကသည္။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားေရးဦးပုိင္လီမီတက္မွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကတည္းက အေမရိကန္၏ ပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ခံခဲ့ရသည္။

    ျမန္မာႏုိင္ငံ သဘာ၀သယံဇာတ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေဖာ္ေဆာင္ေရး လႈပ္ရွားမႈ (MEITI) အရ ေက်ာက္စိမ္းကုမၸဏီမ်ားကုိ ပုိင္ဆုိင္မႈ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ရွိေနသည့္ အစုရွင္ယာရွင္မ်ားအား ထုတ္ေဖာ္ေရးႏွင့္ သတၳဳတြင္းလုပ္ငန္းဆုိင္ရာ ဥပေဒမ်ားကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ စီမံကိန္းကုိ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ျမန္မာအစုိးရက သေဘာတူခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ေက်ာက္ျမတ္ရတနာ ေရာင္း၀ယ္ေရးလုပ္ငန္း(MGE) ကေတာ့ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာ လုပ္ကြက္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္မွာ ယခုလအတြင္း သက္တမ္းကုန္မည္ျဖစ္ၿပီး လုပ္ပုိင္ခြင့္အသစ္မ်ားကုိ ဇူလိုင္လတြင္ ေၾကျငာမည္ဟု ဆုိသည္။

    MGE မွ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာျပပဲြမ်ားကုိ စီစဥ္က်င္းပေပးၿပီး၊ ဥပေဒစည္းကမ္းမ်ား ခ်မွတ္ျခင္း၊ ဖားကန္႔အနီးရွိ အေရးပါသည့္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ကြက္ႀကီးမ်ားတြင္ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္ျခင္းမ်ားကုိလည္း ေဆာင္ရြက္ေလသည္။ EMG အေပၚသက္ေရာက္ေနသည့္ ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ား အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ရွိေနသည့္ ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားအားလံုးကုိ ဖယ္ရွားေပးမည္ဟု ႏုိင္ငံတာ္၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္း သမၼတ အုိဘားမား ေျပာၾကားမႈက ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕မ်ားကုိ လက္မႈိင္က်ေစေလသည္။

    ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းတြင္ ပုိမို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရး လႈပ္ရွားေနသည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ NLD လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးလွဆန္းက မၾကာေသးမီကာလအတြင္း ေပၚထြက္လာခဲ့သည့္ မသမာမႈမ်ားမွာ အေပၚယံသာျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။

    “ကုမၸဏီေတြအခ်င္းခ်င္း ကေတာက္ကဆျဖစ္ရင္ ျခစားမႈအေသးစိတ္အခ်က္အလက္ေတြကုိ ၾကားရမွာျဖစ္ၿပီး၊ ျပည္သူလူထုကလည္း သိရမွာပါ” ဟု ဦးလွဆန္းက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    (စစ္တပ္တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူမ်ား ပါ၀င္ေနေသာ) MGE ၏ အဆက္အသြယ္မ်ားက လႊမ္းမုိးမႈ၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္မ်ားရွိေနသည္ဟု သဘာ၀သယံဇာတမ်ား ထုတ္ယူသံုးစြဲမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္သည့္ Natural Resource Governance Institute အဖြဲ႕မွ အႀကံေပး မက္သယူး ေဆာ္လမြန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “MEG ရဲ႕ တာ၀န္ေတြက ဘာမွန္း ေရေရရာရာမသိရဘူးဗ်။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ ျမန္မာေက်ာက္ျမတ္ရတနာ ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒလုိမ်ိဳး အဓိကက်တဲ့ စာရြက္စာတမ္းမ်ိဳး သူတုိ႔ရဲ႕ ဒုိမိန္းထဲမွာ မရွိဘူး။ ေနာက္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳး၊ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမ်ိဳးလည္း မရွိဘူး”

    ထိုကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ MGE မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက မွတ္ခ်က္မေပးခဲ့။

    ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရး လႈံ႕ေဆာ္ေနသည့္ အဖြဲ႕မ်ား၏ ေနာက္ထပ္ စုိးရိမ္မႈတစ္ခုက အမ်ားျပည္သူမ်ား ေလ့လာၾကည့္႐ႈႏုိင္ျခင္းမရွိသည့္ MGE မွ ဘဏ္အေကာင့္မ်ားျဖစ္သည္။ EITI ၏ အစီရင္ခံစာတြင္ MGE မွာ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာလုပ္ငန္းမွ အက်ိဳးျမတ္ ထက္၀က္ေက်ာ္ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၂၀၀ ေက်ာ္ကုိ ထုိေငြစာရင္းမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္းထားသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ မစၥတာ ေဆာ္လမြန္ကေတာ့ ထုိပမာဏမွာ အေလွ်ာ့ေပါ့ဆံုး ခန္႔မွန္းထားျခင္းျဖစ္ၿပီး အမွန္ကတယ္ပမာဏမွာ ထုိထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ မ်ားျပားႏုိင္ကာ သန္း ၆၅၀ ေက်ာ္အထိရွိမည္ဟု ဆုိေလသည္။

    KIC Group မွာ ကုိေက်ာ္ေက်ာ္က တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွ ၀ယ္လုိအားျမင့္တက္ေနခ်ိန္တြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကုိ မျဖစ္မေန ျပဳလုပ္ရမည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သူေတြကုိ အျပစ္ေပးဖုိ႔လုိတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ အကူအညီမပါဘဲ ဒီကိစၥကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္လုိ႔မရပါဘူး။ သူတုိ႔ ပူးေပါးပါ၀င္မွ၊ ဒါကုိ ကူညီေပးမွ အေျခအေနေတြက ေျပာင္းလဲမွာပါ”

    Ref: finicialtimess

    ( Financial Times မွ The dark shadow of Myanmar’s jade trade ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျ
    ပန္ဆုိသည္။)

  • ယခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔လာေရာက္သည့္ ခရီးသြားအေရအတြက္ ၄ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ တက္လာ

    ယခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔လာေရာက္သည့္ ခရီးသြားအေရအတြက္ ၄ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ တက္လာ

    စက္တင္ဘာ ၂၀၊ ၂၀၁၆
    M-Media

    tour

    – ယခုႏွစ္ ပထမ ၇ လအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ေလေၾကာင္းႏွင့္ ေရေၾကာင္း၀င္ေပါက္မ်ားမွ ေရာက္ရွိလာသည့္ ကမၻာလွည့္ခရီးသြား အေရအတြက္မွာ ၇၅၀၀၀၀ နီးပါး ရွိသည္ဟု ဟုိတယ္ႏွင့္ ခရီးသြားလာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေျပာၾကားလုိက္သည္။

    ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလမွ ဇူလုိင္လအတြင္း လာေရာက္ခဲ့သည့္ ခရီးသြားအရအတြက္မွာ ၇၄၀၇၇၇ ဦး ရွိေနၿပီး ထုိအထဲမွ ၃၀၀၀၀၀ ၀န္းက်င္မွာ ခရီးသြားဗီဇာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ၄၅၀၀၀၀ မွာ စီးပြားေရးဗီဇာ၊ ေက်ာင္းသားဗီဇာတုိ႔အပါအ၀င္ အျခားေသာ ဗီဇာမ်ားျဖင့္ လာေရာက္ျခင္းျဖစ္သည္။

    ထုိပမာဏမွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ပထမ ၇ လႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက ၄ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ တုိးတက္လာျခင္းျဖစ္ၿပီး ခရီးသြားက႑အား ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားကမူ ေအာက္တုိဘာလ အလယ္ပုိင္းတြင္ ျပန္လည္စတင္မည့္ ခရီးသြားရာသီအတြင္း ေနာက္ထပ္ ၅ သိန္းခန္႔ လာေရာက္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ ထုိခန္႔မွန္းထားခ်က္အတုိင္း ျဖစ္ေပၚလာပါက ယခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ လာေရာက္သည့္ ခရီးသြားအေရအတြက္မွာ ၁ သန္း ေက်ာ္မည္ျဖစ္သည္။

    ပထမ ၇ လအတြင္း ခရီးသြားဗီဇာျဖင့္ လာေရာက္သည့္ ခရီးသြားမ်ားတြင္ ၂ သိန္းေက်ာ္မွာ ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွလည္းေကာင္း၊ ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္မွာ မႏၱေလးေလဆိပ္မွလည္းေကာင္း၊ ၂၀၀၀ ေက်ာ္မွာ ေနျပည္ေတာ္ေလဆိပ္မွလည္းေကာင္း၊ ၈၃၄၇ ဦးမွာ ေရလမ္းေၾကာင္းမွလည္းေကာင္း လာေရာက္ျခင္းျဖစ္သည္။

    ယခုထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ကိန္းဂဏန္းမွာ ကုန္းလမ္းမွ လာေရာက္သည့္ ခရီးသြားမ်ား၏ အေရအတြက္ မပါ၀င္ဘဲ ျမန္မာခရီးသြားလုပ္ငန္း ေစ်းကြက္ရွာေဖြေရး ေကာ္မတီမွ အႀကံေပးျဖစ္သူ ေဒါက္တာေအာင္ျမတ္ေက်ာ္က ကုန္းလမ္းမွ လာေရာက္သည့္ ခရီးသြားအေရအတြက္မွာ ေလေၾကာင္း၊ ေရလမ္းေၾကာင္းတုိ႔မွ လာေရာက္သူမ်ားထက္ ၃ ဆ မ်ားျပားႏုိင္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ လာေရာက္ခဲ့သည့္ ခရီးသြားအေရအတြက္ ၄.၆၈ သန္းရွိသည္ဟု ဟုိတယ္ႏွင့္ ခရီးသြားလာေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ စာရင္းအရ သိရၿပီး ထုိအထဲမွ ၃.၇ သန္းမွာ တ႐ုတ္ႏွင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံတုိ႔မွတစ္ဆင့္ ၀င္ေရာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုႏွစ္အတြင္း ခရီးသြား စုစုေပါင္း ၅.၅ သန္း လာေရာက္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။

    Ref: Irrawaddy

  • ခ်က္ျခင္းေျဖရွင္းရန္ လုိအပ္သည့္ ႏုိင္ငံအတြင္းမွ ေမ့ေလ်ာ့ခံ အိမ္တြင္းကေလးလုပ္သား ျပႆနာ

    ခ်က္ျခင္းေျဖရွင္းရန္ လုိအပ္သည့္ ႏုိင္ငံအတြင္းမွ ေမ့ေလ်ာ့ခံ အိမ္တြင္းကေလးလုပ္သား ျပႆနာ

    ဇြန္ ၂၇၊ ၂၀၁၆
    M-Media

    child labour

    – လုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္ ကေလးအလုပ္သမားမ်ားအသံုးျပဳမႈအေပၚ ခ်က္ျခင္းအေရးယူမည္ဟု အစိုးရက ၿပီးခဲ့သည့္တစ္ပတ္တြင္ ကတိျပဳခဲ့သည့္ သတင္းမွာ သတင္းေကာင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။

    အသက္ ၁၄ ႏွစ္ေအာက္ကေလးငယ္မ်ားအား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အျမတ္ထုတ္အသံုးခ်ေနမႈအေပၚ ထုိကဲ့သုိ႔ အာ႐ံုစုိက္လာျခင္းက ႀကိဳဆုိစရာကိစၥတစ္ခုျဖစ္ေသာ္လည္း ေနအိမ္မ်ားတြင္ ကေလးအလုပ္သမားမ်ားအား အသံုးျပဳေနမႈမွာ ထင္ထင္ေပၚေပၚမရွိဘဲ လႈိက္စားေနသည့္ ျပႆနာတစ္ခု ျဖစ္ေလသည္။

    ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အိမ္ျပင္ထြက္အလုပ္လုပ္ရသည့္ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ အိမ္တြင္ေနရသည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအၾကား လႈမႈေရးဆုိင္ရာ စည္းျခားမႈကုိ နိစၥဓူ၀ ျမင္ေနၾကရသကဲ့သုိ႔ ကေလးအလုပ္သမားမ်ားအၾကားတြင္လည္း ထုိစည္းျခားမႈမွာ သိသိသာသာ ရွိေနေလသည္။

    လက္ဖက္ရည္ဆုိင္မ်ား၊ ဘီယာဆုိင္မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း အျခားေသာ အမ်ားျပည္သူႏွင့္သက္ဆုိင္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ကုိင္ေနၾကရေသာ ေယာက်ၤာေလးမ်ားကုိ အလြယ္တကူ ေတြ႕ႏုိင္၊ ျမင္ႏုိင္ၾကသည္။

    သုိ႔ရာတြင္ ေနအိမ္မ်ား၌ အိမ္အကူအျဖစ္ အလုပ္လုပ္ေနၾကရသည့္ မိန္းကေလးငယ္မ်ားစြာမွာ အိမ္တြင္း၌ လုပ္ကုိင္ရေသာ ၎တုိ႔၏ အလုပ္သဘာ၀ေၾကာင့္ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံရမႈ၊ အႏုိင္က်င့္ခံရမႈ အခြင့္အလမ္း ပုိမ်ားေနသည္ဆုိသည့္ ျပႆနာကုိမူ သိသင့္သေလာက္ မသိၾက။

    ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လူကုန္ကူးမႈအေပၚ အာ႐ံုစုိက္မႈမွာ အေတာ္ေလးျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ မၾကာေသးမီကပင္ ႏုိင္ငံျခား အထူးသျဖင့္ စင္ကာပူႏုိင္ငံတြင္ အိမ္အကူအျဖစ္ အလုပ္လုပ္ေနေသာ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ား အႏုိင္က်င့္ခံရမႈမ်ားကုိ တားဆီးေရး ႀကိဳးပမ္းမႈအျဖစ္ ဥေပေဒေၾကာင္းအရ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး ရလဒ္မွာ အေကာင္းအဆုိး ၂ မ်ိဳးစလံုး ရွိခဲ့သည္။

    သုိ႔ေသာ္လည္း အေရးတယူေဆာင္ရြက္ျခင္းမခံရဘဲ၊ ယခုအခ်ိန္အထိ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနေသာ ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ အိမ္အကူအမ်ိဳးသမီးငယ္မ်ား အႏုိင္က်င့္ခံရျခင္းႏွင့္ ေခါင္းပံုျဖတ္ခံရျခင္းျပႆနာအေပၚ ပုိမုိအာ႐ံုစုိက္ေဆာင္ရြက္ရန္၊ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ လုိအပ္ေနၿပီျဖစ္သည္။

    ျမန္မာႏုိင္အတြင္းရွိေနသည့္ ကေလးအိမ္အကူလုပ္သားအေရအတြက္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ တိက်ေသာ ကိန္းဂဏန္း မွတ္တမ္းမ်ားမရွိ။ သုိ႔ေသာ္လည္း အသက္ ၁၀ ႏွစ္မွ ၁၇ ႏွစ္အၾကား ကေလး ၅ ဦးတြင္ ၁ ဦးမွာ ေက်ာင္းမတက္ရဘဲ အလုပ္လုပ္ေနရသည္ဟု သန္ေခါင္စာရင္းေကာက္ယူမႈမွ အလုပ္အကုိင္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ မၾကာေသးခင္က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အခ်က္အလက္မ်ားအရ သိရေလသည္။

    မိန္းကေလးငယ္မ်ားအား အိမ္အကူအျဖစ္ အသံုးျပဳမႈကုိ ႏုိင္ငံအတြင္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေတြ႕ရယံုသာမက၊ အမ်ားစုကလည္း ထုိအေျခအေနကုိ လက္ခံထားၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာအေျခအေနမ်ားတြင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ အသုိင္းအ၀ုိင္းမွ ဆင္းသက္လာေသာ ကေလးမ်ားကုိ ေနရာထုိင္ခင္းႏွင့္ အလုပ္အကုိင္ေပးသည့္ ထုိအေျခအေနမ်ိဳးကုိ လူမႈဖူလံုေရး ပံုစံတစ္ခုအျဖစ္ပင္ မွတ္ယူၾကသည္။

    ထုိကဲ့သုိ အိမ္အကူအျဖစ္ ခုိင္းေစၾကသူ အိမ္ရွင္အခ်ိဳ႕မွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ေကာင္းမ်ား ရွိသည္ဆုိေသာ္လည္း အႏုိင္က်င့္ခံရႏုိင္ေျခ ရွိသည္ဆုိသည့္ အေျခအေနကုိေတာ့ ျငင္း၍ မရ။ အိမ္အကူ မိန္းကေလးငယ္္မ်ားအား အလြန္အမင္း ခုိင္းေစျခင္း၊ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာႏွင့္ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အႏုိင္က်င့္မႈ ျပႆနာမ်ားကုိလည္း မၾကာခဏ ေတြ႕ျမင္ေနရသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ အႏုိင္က်င့္မႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ တုိင္ၾကားမႈမရွိ၊ အေရးမႈမရွိ ဆုိသည္ကုိလည္း သိရွိရသည္။

    အစုိးရကေတာ့ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ားအား အလုပ္မခုိင္းရန္ႏွင့္ မလုိက္နာပါက ဒဏ္ေငြ သိန္း ၅၀ မွ၊ သိန္း ၁၀၀ အထိျဖစ္ေစ၊ ေထာင္ဒဏ္ ၆ လအထိျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္စလံုးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ခံရမည္ဟု စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအား ၿပီးခဲ့သည့္တစ္ပတ္တြင္ သတိေပးခဲ့သည္။ ေဟာ္တယ္လုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္သူမ်ား၊ စားေသာက္ဆုိင္ပုိင္ရွင္မ်ား၊ အလတ္စားႏွင့္ အငယ္စား စက္႐ံုပုိင္ရွင္မ်ား၊ ေစ်းဆုိင္ဖြင့္လွစ္ေရာင္းခ်သူမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုစဥ္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ထုိကဲ့သုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    ထုိအေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အလယ္အလတ္အဆင့္ အိမ္ရွင္မမ်ားအား ရွင္းျပေျပာဆုိရန္ႏွင့္ အိမ္အကူမ်ားအေပၚ ေခါင္းပံုျဖတ္၊ အျမတ္ထုတ္ျခင္းမ်ားကုိ ေရွာင္ရွားေရး သတိေပးရန္မွာလည္း အေရးႀကီးသည့္ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္သည္။

    စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆုိင္ရာႏွင့္ပတ္သက္၍ ရည္ရြယ္ျပဌာန္းထားေသာ ဥေပဒမ်ားတြင္ မီးဖုိေဆာင္အပါအ၀င္ အႏၱရာယ္ရွိေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ကေလးငယ္မ်ားအား အလုပ္လုပ္ကုိင္ေစျခင္းမွ တားဆီးေရး သတ္မွတ္ခ်က္လည္း ပါ၀င္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ခ်က္ျခင္းျပဳတ္ျခင္းက အိမ္အကူမ်ား၏ အလုပ္တာ၀န္မ်ားတြင္ ပံုမွန္ပါ၀င္ေနသည့္ အစိတ္အပုိင္းတစ္ခု ျဖစ္ေလသည္။

    လက္ေတြ႕လုိက္နာက်င့္သံုးမႈ နည္းပါးေသာ္လည္း ထုိဥပေဒတြင္ အသက္ ၁၄ ႏွစ္မွ ၁၆ ႏွစ္ရွိ ကေလးငယ္မ်ားအား တစ္ေန႔လွ်င္ ၄ နာရီထက္ပုိ၍ အလုပ္ခုိင္းေစျခင္းကုိ တားျမစ္ထားသည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ အိမ္အကူ အမ်ိဳးသမီးငယ္အမ်ားအေပၚ ထုိကဲ့သို႔ အခ်ိန္ပုိင္းအလုပ္ စီစဥ္ေပးသူ၊ သုိ႔မဟုတ္ ခြင့္ျပဳသူ အိမ္ရွင္မည္မွ် ရွိသနည္းဆုိသည္မွာလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာပင္။

    လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးအေျခအေနအရ အသက္ ၁၆ ႏွစ္ သုိ႔မဟုတ္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားအား အလုပ္ခုိင္းေစမႈကုိ ခ်က္ျခင္းလက္ငင္း အေရးယူျခင္းမွာ လက္ေတြ႕မက်ဆုိသည္က အမွန္တရားတစ္ခုျဖစ္ၿပီး လူငယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏မိသာစုမ်ား ၀င္ေငြျပတ္လပ္မႈအထိ ဦးတည္သြားႏုိင္ေလသည္။

    သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိအခ်က္က ကေလးငယ္မ်ားအေပၚ ေခါင္းပံုျဖတ္အျမတ္ထုတ္မႈမ်ားကုိ ဖာေထးရန္ ဆင္ေျခတစ္ခု ျဖစ္၍မရ။ ကေလးငယ္မ်ား အလုပ္လုပ္ေနရမႈအေျခအေနကုိ အဆံုးသတ္ရန္ လုိအပ္သည့္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈတုိင္းကုိ တတ္ႏိုင္သမွ်ျမန္ျမန္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္။

    ကေလးမ်ား အလုပ္ခန္႔ထားမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအား ရွင္းလင္းေျပာၾကားရာတြင္ အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႏွင့္ ျပည္သူ႕အင္အား၀န္ႀကီးဌာန၏ စက္႐ံုႏွင့္ အေထြေထြအလုပ္သမားေရးရာ ဥပေဒမ်ား ေလ့လာဆန္းစစ္ေရးဌာနမွ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမွဴးျဖစ္သူ ဦးေအာင္ႏုိင္က ဥပေဒေရးရာ တာ၀န္၀တၱရာမ်ားကုိ အဓိကထား ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ႏုိင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ေတြအရ၊ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ဆုိရင္ ကေလးလုိ႔ပဲ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္က ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံလုိ ဖြံၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံနဲ႔ အဆင္မေျပဘူးေလ။ တကယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ကေလးေတြကုိ အလုပ္မခုိင္းဘူးဆုိရင္ သူတုိ႔ဟာ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြဆံုး႐ံႈးၿပီး သူတုိ႔နဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ မိသားစုေတြကလည္း ၀င္ေငြရဖုိ႔ ခက္ခဲမွာပါ” ဟု ညႊန္ၾကားေရးမွဴးကဆုိသည္။

    သုိ႔ေသာ္လည္း ကေလးမ်ားအား ေက်ာင္းမထားဘဲ ကၽြမ္းက်င္မႈမရွိသည့္ အလုပ္မ်ားတြင္ ခုိင္းေစျခင္းက ေရရွည္တြင္ မိသားစု၏ ဆင္းရဲတြင္းကုိ ပုိ၍ နက္သထက္ နက္လာေစမည္ျဖစ္သည္။ မိန္းကေလးငယ္မ်ားကုိ အိမ္အကူလုပ္ငန္းတြင္သာ ဘ၀တစ္သက္တာလံုး ထည့္သြင္းႏွစ္ျမႇဳပ္ထားျခင္းက ႏုိင္ငံအတြင္း ရွင္သန္ႀကီးထြားရန္ လုိအပ္ေနသည့္ က်ား၊ မ တန္းတူညီမွ်ေရးအတြက္ တုိင္းျပည္ရွိ အခြင့္အလမ္းမ်ားကုိ ဓားျမတုိက္ယူလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။

    တုိင္းရင္းသားေရးရာ တန္းတူညီမွ်မႈကုိ ေဆာင္ရြက္သည့္အခါမ်ိဳးတြင္ အိမ္တြင္း ကေလးလုပ္သားျပႆနာကုိလည္း အေရးပါသည့္ ကိစၥတစ္ခုအျဖစ္ မွတ္ယူသင့္သည္။ မည္သည့္တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳး အသုိင္းအ၀ုိင္းတြင္မဆုိ ကေလးငယ္မ်ားအေနျဖင့္ ၎တုိ႔အတြက္ ကုန္က်စားရိတ္ကုိ ျပန္လည္ရွာေဖြေပးရမည္ဆုိသည့္ သေဘာထားမ်ိဳး အခ်ိဳ႕မိသားစုမ်ားတြင္ ရွိေနသည္မွာ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းသည့္ ကိစၥျဖစ္သည္။

    သုိ႔ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေသာ အသုိင္းအ၀ုိင္းမ်ားတြင္ ပုိေကာင္းသည့္ဘ၀တစ္ခုကုိ အလုိအေလ်ာက္ရရွိႏုိင္လိမ့္မည္ဆုိသည့္ ယံုၾကည္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ကေလးမ်ားအား ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္ ေစလႊတ္မႈမ်ားမွာလည္း တြင္က်ယ္သည့္ကိစၥ ျဖစ္ေနၿပီး ထုိျပႆနာမွာလည္း ေျဖရွင္းရမည့္ျပႆနာ ျဖစ္သည္။

    ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ေနထုိင္သည့္ ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ အလြန္အမင္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈကုိ ခံစားရျခင္းေၾကာင့္ ၿမိဳ႕သုိ႔လႊတ္၍ အလုပ္ခိုင္းျခင္းကုိ နားလည္ေပး၍ရသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ မိသားစုမ်ားက ၎တုိ႔ထံတြင္ အလုပ္လုပ္ေနသည့္ ကေလးမ်ားအား ေက်ာင္းတက္ရန္ ခြင့္ျပဳသည္။

    သုိ႔ေသာ္လည္း ကေလးငယ္မ်ားအား ၎က်င္လည္ရာအသုိင္းအ၀ုိင္း၊ တတ္ကၽြမ္းရာဘာသာစကားႏွင့္ ေ၀းရာသုိ႔ပုိ႔ျခင္း၊ ေက်ာင္းမထားျခင္း၊ အျမတ္ထုတ္ခံရႏုိင္ဖြယ္ရွိသည့္ အေျခအေနမ်ားသုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ျခင္း စသည္တုိ႔ေၾကာင့္ ေရရွည္တြင္ျဖစ္လာမည့္ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာမ်ားကုိမူ တုိင္းျပည္ရွိ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ အနာဂတ္တုိ႔အား ကာကြယ္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ လုပ္ေဆာင္ရန္ အမွန္တစ္ကယ္ စိတ္ဆႏၵရွိသူမ်ားအေနျဖင့္ ခ်က္ျခင္းေဆာင္ရြက္ရမည့္ အေရးႀကီးကိစၥတစ္ခုအျဖစ္ မွတ္ယူသင့္သည္။

    အခ်ဳပ္ဆုိရလွ်င္ မည္သည့္တုိင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္မဆုိ၊ ေယာက်္ားေလးျဖစ္ေစ၊ မိန္းကေလးျဖစ္ေစ ကေလးငယ္တုိင္းမွာ အထက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ အေျခအအေနမ်ိဳးတြင္ ထိခိုက္ခံစားေနရသည္ကုိ မိမိတုိ႔က သတိတရ ရွိရမည္ျဖစ္သည္။

    စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကေလးငယ္မ်ား ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္ခံေနရမႈမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရန္ အစုိးရက ေဆာင္ရြက္ေနသည္ကုိ ျမင္ရျခင္းမွာ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ အေျခအေနျဖစ္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ ေနအိမ္မ်ားအတြင္း ျဖစ္ေနသည့္ ကေလးငယ္မ်ားအေပၚ ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ထုတ္မႈမ်ားမွာလည္း ေမ့ေလ်ာ့ထား၍မရသည့္ ကိစၥပင္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။

    Ref: mmtimes

    (Myanmar Times တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ The fight against child labour begin at home ေဆာင္းပါးအား ေလးေမာင္မွ
    ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)