ဒီဇင္ဘာ ၁ ၊ ၂၀၁၂
M-Media
ရဲရင့္သစၥာ
၂၀.၁၁.၂၀၁၂ issue News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္) မွာ ေဆာင္းပါးရွင္ သရဝဏ္ (ျပည္) – အမည္ရင္း ဦးညီညီ ဆို တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ က “အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းအေၾကာင္း” https://www.facebook.com/NewsWatchJournal/posts/448696681834805 ေခါင္းစဥ္ နဲ႕ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေဆာင္းပါးမွာ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ အေတာ္မ်ားမ်ား လြဲမွားေနရုံမက၊ ကမာၻ႕ဘာသာၾကီး တစ္ရပ္လည္းျဖစ္ ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ရွိေနတဲ့ ဘာသာၾကီးေတြထဲ တစ္ရပ္လည္းျဖစ္တဲ့ “အစၥလာမ္” ဘာသာ[ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ (၂၀၀၈ ခုႏွစ္) အခန္း (၈) ႏိုင္ငံသား၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ မူလအခြင့္အေရးႏွင့္ တာဝန္မ်ား။ စာမ်က္ႏွာ ၁၅၁] နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး စာဖတ္သူမ်ား အထင္အျမင္လြဲမွားေစဖို႕ တမင္တကာ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိရွိ ထိပါး ေရးသားခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္းေလ့လာေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။
၇။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ေဘာ္လ္ကာေဒသသည္ ေဇာ႐ိုး၀ါဒ Zoroaster (အီရန္ႏိုင္ငံတြင္ စတင္ခ့ဲေသာ ဘုရားသခင္ ဘက္ေတာ္သားမ်ားသည္ မိစာၦ၀ါဒီမ်ားကို အဆက္မျပတ္ တိုက္ခုိက္သုတ္သင္ေရး၀ါဒ)၏ မူလ ဘူတ စတင္ေမြးဖြားရာ ေနရာျဖစ္ေနသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – သရဝဏ္ (ျပည္) က Dr. Sripali Vaiamon ရဲ့ Buddhist History of Afghanistan and South India ေဆာင္းပါးကို ဘုရားေဟာတမွ် လုံးဝ ဥႆံုမ်က္စိမွိတ္ ယုံၾကည္ထား ပုံရပါတယ္။ အဲဒီ ေဆာင္းပါးမွာ Balka လို႕ေရးထားတိုင္း သရဝဏ္ (ျပည္) က ေဘာ္လ္ကာေဒသ လို႕ လိုက္ေရးထားပါတယ္။ အာဖဂန္နစၥတန္ က အဲဒီေဒသကို Balka လို႕ မေခၚပါဘူး။ Balkh (ဗလ္ခ္) လို႕ေခၚပါတယ္။ ကမာၻ႕သမိုင္းမွာ ေပၚထြန္းခဲ့ တဲ့ အလြန္ၾကီးက်ယ္တဲ့ သိပၸံ ဝိဇၨာ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီးေတြ (polymaths) ထဲက အထင္ကရ တစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ကုရ္အာန္က်မ္း အာဂုံေဆာင္အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ပညာရွင္ၾကီး အိဗ္ႏုစီနာ (လက္တင္အမည္-Avicenna) ရဲ့ဖခင္ ဟာ Balkh ျမိဳ႕သားပါ။ Balkh ျမိဳ႕ကို ဂရိလို Bactra လို႕လည္းေခၚပါတယ္။ (ကိုးကား-Avicenna His Life and Work, Soheil M. Afnan Ph.D, George Allen and Unwin Ltd. London, 1958) ဇို႐ိုအက္စတာဝါဒဟာ “ဘုရားသခင္ဘက္ေတာ္သားမ်ားသည္ မိစာၦ၀ါဒီမ်ားကို အဆက္မျပတ္ တိုက္ခုိက္ သုတ္သင္ေရး၀ါဒ” ျဖစ္ေၾကာင္း သရဝဏ္ (ျပည္) ဘယ္က ေလ့လာ သိရွိထားပါသလဲ ေမးခ်င္ပါတယ္။ “Zoroaster” ဆိုတာ “Zarathustra” ဆိုတဲ့ အမည္ကို ဥေရာပ က အသစ္တီထြင္ေခၚေဝၚထားတဲ့ အမည္ပါဘဲ။ “Zoroaster” ဘာသာ ကိုယ္တိုင္ကလည္း သူတို႕ဘာသာကို “ဘုရားသခင္ဘက္ေတာ္သားမ်ားသည္ မိစာၦ၀ါဒီမ်ားကို အဆက္မျပတ္ တိုက္ခုိက္သုတ္သင္ေရး၀ါဒ” လို႕အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆို သတ္မွတ္ထားတာမရွိပါ။
(ကိုးကား- The Oxford Dictionary of the World Religions, Oxford University Press, 1997)
၈။ သရဝဏ္ (ျပည္) – တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ ကြယ္လြန္ၿပီး ႏွစ္ ၃၀ ၾကာေသာအခါ (ေအဒီ ၆၀၀) အာရပ္မူဆလင္မ်ားသည္ ပါ႐ွားကိုေအာင္ႏိုင္ၿပီးေနာက္ ဘက္တားရီးယားေဒသကို ဆက္လက္တုိက္ခိုက္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားရာ ေဘာ္လ္ကာေဒသ (Balka)သို႔ပါ ေရာက္႐ွိလာခ့ဲသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – အာရပ္ ေတြ ပါရွားကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့တာ ေအဒီ ၆၀၀ မဟုတ္ပါဘူး။ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္ ကြယ္လြန္ခဲ့တာ ေအဒီ (၆၃၂) ျဖစ္ပါတယ္။ အာရပ္ေတြ ပါရွား အင္ပါယာကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ခုႏွစ္ဟာ ေအဒီ ၆၅၁ ျဖစ္ပါတယ္။ (ကိုးကား-The Oxford History of Islam, Oxford University Press, 1999)။ သရဝဏ္ (ျပည္) အေနနဲ႕စိတ္ေတြးထင္ရာေတြ မေရးသင့္ပါ။
၉။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ၎တို႔ အုပ္စိုးၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို လူခြန္ စတင္ေကာက္ခံခ့ဲသည္။ ဘုရားေက်ာင္းကန္ ေစတီ ပုထုိးမ်ားသို႔ သြားေရာက္ဖူးေမွ်ာ္ပူေဇာ္ကန္ေတာ့သူမ်ားကိုလည္း ဘုရားဖူးခြန္မ်ား ေကာက္ခံခ့ဲသည္။ ကဘူး႐ွိ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို၀င္ေရာက္လုယက္ ဖ်က္ဆီးၾကၿပီး ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ေအာင္ပြဲအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ယူငင္သိမ္းပိုက္ၾကသည္။ နာက်ဥ္းဖြယ္ အႏိုင္က်င့္ခံရမွဳသည္ ဤမွာပင္စသည္။ ကဘူးတြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ တျဖည္းျဖည္းအားနည္းလာၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ အာဖဂန္နစၥတန္မွလံုး၀ေပ်ာက္ကြယ္သြားရေတာ့သည္။
ရဲရင့္သစၥာ – အာရပ္ေတြ (အုမ္ေမယာဒ္ မင္းဆက္) ဟာ Bactra (Balkh) ေဒသကို အုပ္စိုးျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေတြကို သာမက၊ အစၥလာမ္ မဟုတ္တဲ့ အျခားဘာသာဝင္ အားလုံးကို ဂ်ိဇ္ယာ (Jizya) လို႕ေခၚတဲ့ တာဝန္ခံအခြန္ (သို႕) ကာကြယ္ေရး အခြန္ ေကာက္ခံ ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ Jizya ဟာ ဘာသာျခားတိုင္းအေပၚ ေကာက္ခံတဲ့ အခြန္မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာျခားေတြထဲမွာမွ သန္သန္မာမာ စစ္မႈထမ္းႏိုင္တဲ့ အရြယ္ေရာက္ျပီးသား ေယာက္်ား ေတြအေပၚမွာသာေကာက္ခံတာပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြ၊ ကေလးသူငယ္ ေတြ မစြမ္းသူေတြ နဲ႕ ဘုန္းၾကီး ရဟန္းေတြ အေပၚလုံးဝေကာက္ခံျခင္းမရွိပါ။ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ ဇကားသ္ လို႕ ေခါတဲ့ အလႈ ကို မျဖစ္မေနေပးရသလို၊ ဘာသာျခားေတြ ကေတာ့(Jizya) ကို မျဖစ္မေနေပးရပါတယ္။ အကယ္၍ ဘာသာျခား ဟာ စစ္မႈထမ္းမယ္ဆိုရင္ အဲဒီ Jizya ကို ေပးစရာမလိုပါ။ ဆင္းရဲလြန္းလို႕ Jizya မေပးႏိုင္တဲ့ ဘာသာျခား ကို Jizya ကင္း လြတ္ခြင့္ ေပးပါတယ္။ (ကိုးကား- The Oxford Dictionary of the World Religions,Oxford University Press, 1997) အာရပ္ေတြ Bactria ကို အုပ္စိုးစဥ္မွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အခ်ိဳ႕နဲ႕ ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းထိုင္ရဟန္း တစ္ပါး ဟာ အစၥလာမ္ ဘာသာကို ကူးေျပာင္းသက္ ဝင္ ယုံၾကည္ခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ Nava Vihara ေက်ာင္းတိုက္ၾကီး ဟာ မြတ္စ္လင္မ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ စည္ပင္စြာ လည္ပတ္လွ်က္ရွိေၾကာင္း ဟန္တရုတ္လူမ်ိဳး ဘုရားဖူး Yijing (I-ching) ကိုယ္တိုင္ ေအဒီ ၆၈၀ မွာ Nava Vihara ကို ေရာက္ရွိခဲ့ျပီး အဲဒီေက်ာင္းတိုက္ ဟာ Sarvastivada (ပါဠွိ-သဗၺတၳိဝါဒ) သင္ၾကားရာ ဗဟိုဌာေနအျဖစ္စည္ပင္လွ်က္ရွိေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္လို႕ မဟာယန ဗုဒၶဘာသာပညာရွင္သုေတသီ ေဒါက္တာ Alexander Berzin က Historical Sketch of Buddhism and Islam in Afghanistan http://www.berzinarchives.com/web/en/archives/study/history_buddhism/buddhism_central_asia/history_afghanistan_buddhism.html မွာအတိအလင္း ေရးသားထားပါတယ္။ ဘုရားဖူးေတြ ကို အခြန္ေကာက္ခံတာ ကေတာ့ မဆန္းပါဘူး။ ဒီေန႕ေခတ္မွာလည္း ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ကို ဟဂ်္ခရီးသြားတဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ ေတြ၊ဂယာ အပါအဝင္ သံေဝဇနိယေလးဌာန ကို ဘုရားဖူးသြားတဲ့ သူေတြကိုလည္း သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေတြ က ေခါင္းစဥ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ေငြေၾကးေကာက္ခံတာ ရွိပါတယ္။ အာရပ္ေတြ က ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြကို ဝင္ေရာက္လုယက္ဖ်က္စီးတယ္ဆိုတာေတြ၊ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ေအာင္ပြဲ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ယူငင္သိမ္းပိုက္ၾကတယ္ဆိုတာေတြ၊ အႏိုင္က်င့္တယ္ ဆိုတာေတြ ဟာ စာေပမတတ္ သမိုင္းမသိရွာသူေတြ (သို႕) စာေပတတ္ သမိုင္းသိေသာ္လည္း၊ လိမ္တတ္ ညာတတ္ ေကာက္က်စ္တတ္တဲ့ သူေတြ ရဲ့ ေအာက္တန္းက်စြာ မဟုတ္မမွန္ ျဖန္႕ ခ်ီတဲ့ ဝါဒဆိုးရဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြသာျဖစ္ပါတယ္။
၁၀။ သရဝဏ္ (ျပည္) – အာရပ္တို႔ အာဖဂန္ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ၿပီး အစၥလာမ္၀ါဒ ကို သယ္ေဆာင္လာဖို႔ စစ္ေရးျဖင့္ က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္လာေသာအခါ အာဖဂန္ေဒသခံ ေတာင္ေပၚသားတို႔သည္၎တို႔၏ ပိုက္နက္နယ္ေျမကို လက္နက္စြဲကိုင္ကာ ခုခံကာကြယ္ခ့ဲၾကေပသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – အာရပ္ေတြ ဟာ အာဖဂန္ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ တာ အစၥလာမ္ဝါဒ ကို စစ္ေရးနဲ႕ျဖန္႕ ခ်ီဖို႕ျဖစ္ေၾကာင္း သရဝဏ္ (ျပည္) က ေရးသားျပီး အစၥလာမ္ဘာသာကို ထိုးႏွက္ထားပါတယ္။ အာရပ္ေတြက အာဖဂန္ ကို ဝင္မတိုက္ခင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကတည္း က အဲဒီ ေဒသ ကို ပါရွန္းေတြ ထံ က မစီဒိုနီယားဘုရင္ မဟာအလက္ဇႏၵား က တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီး၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဂရိေတြ အုပ္စိုး၊ တာ႕ခ္ေတြ ဝင္တိုက္၊ ကူရွန္ ေတြ ဝင္တိုက္ မင္းဆက္ေတြ တည္ေထာင္ခဲ့ျပီး ေအဒီ ၅ ရာစု နဲ႕ ၆ရာစုေတြ မွာ Hephthalite (ေခၚ) ဟန္ျဖဴ (White Huns) လူမ်ိဳးေတြ ဝင္တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေဒသ ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ျပီးကူရွန္မင္းဆက္ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူ ကူရွန္ ေတြ ဟာ မဟာယန ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ (ကိုးကား-Encyclopaedia Britannica, entries : Balkh, Hun, Kushan Dynasty ၊ A Brief History of Afghanistan Shaista Wahab and Barry Youngerman, University of Nebraska at Omaha, 2010)
အာဖဂန္ နစၥတန္ မွာ အျမစ္တြယ္ခဲ့တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ဟာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶ ဘာသာလုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး။ ေထရဝါဒီ ေတြ က အဓမၼဝါဒလို႕သမုတ္ထားတဲ့ မဟာသံဃိက ဂိုဏ္းသာ အာဖဂန္ နစၥတန္ မွာ အျမစ္တြယ္ ခဲ့တာ ျဖစ္ေၾကာင္းေဒါက္တာ Dr. Alexander Berzin က သူ႕ရဲ့Historical Sketch of Buddhism and Islam in Afghanistan မွာ ေရးသားထားပါတယ္။ တာလီဘန္ ေတြ က ၂၀၀၁ မွာ ဖ်က္စီးခဲ့တဲ့ ဗာမီယန္ ရုပ္ပြါးေတာ္ ဟာ မဟာသံဃိက ဂိုဏ္း ကေနထပ္ျပီး ခြဲထြက္ခဲ့တဲ့ ေလာကုတၱရ ဝါဒီ ေတြ က ထုလုပ္ကိုးကြယ္ခဲ့တာျဖစ္ ေၾကာင္းလည္းအထက္ပါ သုေတသနစာတမ္း မွာေရးသားထားပါေသးတယ္။ ေအဒီ ၅၁၅ မွာ ဟန္ျဖဴ (White Huns) လူမ်ိဳး ဘုရင္ Mihirakula က ဗုဒၶဘာသာ ကို ဖိႏွိပ္ခဲ့ျပီးဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြ ကို ဖ်က္ဆီး၊ ဘုန္းၾကီး အေျမာက္အမ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္းလည္းေရးသားထားပါတယ္။ ဒါေတြ ဟာ အာရပ္ေတြ အာဖဂန္ေဒသထဲဝင္မလာခင္ အေျခအေနေတြပါ။
မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဝင္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာ Alexander Berzin ရဲ့ အထက္ပါသုေတသန စာတမ္းhttp://www.berzinarchives.com/web/en/archives/study/history_buddhism/buddhism_central_asia/history_afghanistan_buddhism.htm lကို ေသခ်ာေလ့လာၾကည့္လိုက္ရင္ အာရပ္ ေတြ ဟာ အာဖဂန္ နစၥတန္ ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ၿပီး အစၥလာမ္၀ါဒကို သယ္ေဆာင္လာဖို႔ စစ္ေရးနဲ႕ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတာ လုံးဝ မဟုတ္ေၾကာင္း အလြန္ထင္ရွားလာပါလိမ့္မယ္။ အာရပ္မြတ္စ္လင္မ္ ေတြ ဟာအာဖဂန္နစၥတန္ မွာ ဗုဒၶဘာသာ ကို တိုက္ခိုက္ခဲ့တာမဟုတ္ေၾကာင္း အေထာက္အထားေတြ အေနနဲ႕ သမိုင္းက်မ္းေတြ ကို ကိုးကားျပႏိုင္ ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု မျပေသးပဲ သိမ္းထားခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္ေနာင္လိုအပ္လာတဲ့ အခါ အသုံးျပဳဖို႕ပါ။ အစၥလာမ္ ဘာသာကို စစ္ေရးနဲ႕ျဖန္႕ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အေရးအသား က မြတ္စ္လင္မ္ တစ္ဦး အတြက္တင္ မက အစၥလာမ္ ဘာသာ က်မ္းစာေတြ ကို အစြဲကင္းကင္း ျဖဴျဖဴစင္စင္နဲ႕ ေလ့လာ ဖူးသူပညာရွင္တိုင္းအတြက္ ဟာသ သဖြယ္သာျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္
ကုရ္အာန္က်မ္း ၂း၂၅၆ မွာ –
“ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ေသာ (အစၥလာမ္သာသနာေတာ္၏) တရားလမ္းစဥ္ သည္ မမွန္ကန္ေသာ လမ္းစဥ္ႏွင့္(သိသိသာသာ) ရွင္းလင္းထင္ရွားစြာ ကြဲျပားျခားနား လ်က္ရွိေနျပီျဖစ္ေပရာ (မည္သူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ကိုမွ် အစၥလာမ္)သာသနာေတာ္တြင္း၌ (ဝင္ေရာက္ရန္အတြက္) အတင္းအဓမၼ အႏိုင္အထက္ အလ်င္းမျပဳရ။”
၁၁။ သရဝဏ္ (ျပည္) – အာရပ္မ်ားသည္ ေဒသခံမ်ားကို အစၥလာမ္ ကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္ ဘာသာေျပာင္းေစရန္ ႀကံေဆာင္မွဳမွာ ကနဦးတြင္ အာဖဂန္ေတာင္ေပၚသား မ်ား ၏ အဆက္မျပတ္ အျပင္းအထန္ ခုခံေတာ္ လွန္မွဳေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခ့ဲေပ။
ရဲရင့္သစၥာ – အထက္ပါ စာသားေတြ ကေတာ့ Wiki: Islamic conquest of Afghanistan entry ထဲက စာတစ္ေၾကာင္း ကို သရဝဏ္(ျပည္) က မိမိစိတ္ေတြးထင္ရာ စကားလုံးေတြတမင္တကာ ထည့္သြင္းျပီးဘာသာျပန္ထားျခင္းပါဘဲ။ Wiki မွာေရးထားတဲ့ မူရင္းစာသားေတြ က ေအာက္မွာပါ။
“The Arabs were unable to succeed in converting the population of that area because of constant revolts from the mountain tribes.”
အထက္ပါစာပိုဒ္ မွာ “အစၥလာမ္ ကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္” ဆိုတဲ့ စကားလုံးေတြ လုံးဝ မပါရွိပါ။ သရဝဏ္ (ျပည္) ရဲ့ တမင္တကာလိမ္လည္ လုပ္ၾကံေရးသားထားမႈ ျဖစ္ေၾကာင္း ပရိသတ္တို႕ေလ့လာၾကပါ။
သရဝဏ္ (ျပည္) – ေအဒီ ၈၇၀ တြင္မူ ယေန႔ေခတ္ အာဖဂန္နစၥတန္ဟုေခၚတြင္ေနေသာ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို ရာကြတ္ဘင္လာသီဆာဖာ ဆိုသူက တိုက္ခိုက္ေအာင္ျမင္ခ့ဲၿပီး၊ အစၥလာမ္၀ါဒကို စစ္ေရးျဖင့္ တုိးခ်ဲ႔ႏိုင္ခ့ဲသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – အဲဒီ စာပိုဒ္မွာပါတဲ့ Yaʿqūb ibn Layth al-Ṣaffār ဆိုသူဟာ Saffarid မင္းဆက္ကိုတည္ေထာင္ခဲ့သူပါ။ အဲဒီလူ ဟာ အာရပ္လုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး။ ပါရွန္းလူမ်ိဳးသာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ လူ ဟာ ဓားျပ တစ္ဦးျဖစ္ျပီး ကိုယ္ပိုင္စစ္ တပ္ ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့သူ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေအဒီ ၈၇၈ မွာ သူဟာ ဘဂၢဒတ္ ျမိဳ႕မွာ နန္းစိုက္တဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ Caliph ကို စစ္တိုက္ဖို႕ေတာင္ စစ္ခ်ီခဲ့ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေၾကာင္း Encyclopaedia Britannica, Yaʿqūb ibn Layth al-Ṣaffār entry မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သရဝဏ္ (ျပည္) က Wiki: Islamic conquest of Afghanistan entry ထဲက idea ကို ယူျပီး မိမိဘာသာလုပ္ၾကံထားတဲ့ စကားလုံးေတြထည့္သြင္းေရးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ မူရင္း Wiki ထဲ က စာသားေတြ ကို ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။
“The fanatic founder of this dynasty, the coppersmith’s apprentice Yaqub ibn Layth Saffari, came forth from his capital at Zaranj in 870 and marched through Bost, Kandahar, Ghazni, Kabul, Bamyan, Balkh and Herat, conquering in the name of Islam”
အဲဒီစာပိုဒ္မွာ ယာကြတ္ ကို “The fanatic” လို႕သုံးႏွုန္းထားျပီး၊ သူ ဟာ အစၥလာမ္ အမည္ကို အသုံးျပဳျပီး ဘို႕စ္၊ ကန္ဒဟရ္၊ ကဘူးလ္၊ ဗာမ္ယန္၊ ဗလ္ခ္၊ ဟီရတ္ နယ္ေတြကို သိမ္းပိုက္ခဲ့တာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးထားတာပါ။ အဲဒီ စာပိုဒ္မွာ “အစၥလာမ္၀ါဒကို စစ္ေရးျဖင့္ တုိးခ်ဲ႔ႏိုင္ခ့ဲသည္”လို႕ ဆိုလိုတဲ့ အေရးအသားလုံးဝ မပါရွိပါ။
အာဖဂန္ ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ မြတ္စ္လင္မ္ ဘုရင္ အခ်ိဳ႕ဟာ အျခားဘာသာဝင္ေတြ ကို ႏွိပ္ကြပ္တာေတြ ၊ အာဏာစက္ နဲ႕ ဘာသာေျပာင္းေအာင္ လုပ္ခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစၥလာမ္ ဘာသာ က အဲဒီလို လုပ္ဖို႕ သင္ၾကားထားလို႕ လုပ္တာမ်ိဳး လုံးဝမဟုတ္ပါ။
သရဝဏ္ (ျပည္) – ေအဒီ ၉၉၈ ႏွင့္ ၁၀၃၀ ၾကားတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲေသာ တူရကီမင္းဆက္ စူလတန္ မိုဟာမက္သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံကို ၁၇ ႀကိမ္ခန္႔ ၀င္ေရာက္ တုိက္ခိုက္ခ့ဲၿပီး အိႏိၵယႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ တြင္ လူအစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ အစၥလာမ္ဘာသာသို႔ အတင္းအဓမၼ ေျပာင္းလဲ၀င္ေရာက္ေစခ့ဲသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – ေအဒီ ၉၉၈ ႏွင့္ ၁၀၃၀ ၾကားတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲေသာ တူရကီမင္း ဟာ စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ဂဇ္နီပါ။ စူလ္တန္ မိုဟာမက္ မဟုတ္ပါ။ စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ဂဇ္နီ (ေအဒီ ၉၇၁-၁၀၃၀) ဟာ မူလက အာဖဂန္အိႏၵိယ နယ္စပ္မွာရွိတဲ့ ရွိအိုက္ ေတြကို စစ္ျပဳခဲ့ရုံမက၊အိႏၵိယမွာရွိတဲ့ ဟိႏၵဴ ဘုရင္ေတြကို လည္း က်ဴးေက်ာ္တိုက္ခိုက္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ့မူလ စစ္ဆင္ေရးဟာ အိစ္မာအိလီရွိအိုက္ ေတြကိုဦး တည္ခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အိႏၵိယက ဟိႏၵဴရွာဟီဘုရင္ေတြနဲ႕ နယ္ပယ္ေတြကို တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါ တယ္။ သူဟာ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းေတြကိုလည္း တိုက္ခိုက္လုယက္ဖ်က္စီးခဲ့ပါေသးတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ ေက်ာင္းတိုက္တစ္ခ်ိဳ႕ကို ဖ်က္စီးခဲ့တာလည္းဟုတ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ဥဒၵိယန (ဩရစၥ) ဟာ တႏၲရဝါဒျဖန္႕ခ်ီရာ ဗဟိုဌာန ျဖစ္ခဲ့ေပမဲ့ စည္ပင္ထြန္းကားတဲ့ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းမ်ား မရွိခဲ့ေၾကာင္း Harvard University က ေဒါက္တာဘြဲ့ရထားတဲ့ မဟာယနဗုဒၶဘာသာ ပညာရွင္ ေဒါက္တာ အလက္ဇႏၵား ဘာဇင္န္ က သူ႕ရဲ့ The Historical Interaction between the Buddhist and IslamicCultures before the Mongol Empire, (၂၀၀၆)၊ The Ghaznavid Campaign in Gandhara and Northwestern India ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။ အဲဒီဘုရင္ဟာ ရွိအိုက္ နဲ႕ဘူယစ္ဒ္ေတြ (Buyid) အေပၚ အဓိကထား တိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီး၊ အစပိုင္းမွာဟိႏၵဴေတြကိုလည္းတိုက္ခိုက္ခဲ့ေပမဲ့၊ ဗုဒၶဘာသာအေပၚမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းမရွိပါဘူး။ ဒါ့အျပင္သူ႕ ေခတ္မွာ လူအခ်ိဳ႕ကေဂါတမဗုဒၶကို တမန္ေတာ္ တစ္ပါးအျဖစ္ မွတ္ယူခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ ပါရွန္း သမိုင္းပညာရွင္ၾကီး အလ္ဗိ႐ူနီ ကဗုဒၶဘာသာဘက္ကို အေကာင္းျမင္ေရးသား မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေၾကာင္း ဗုဒၶဘာသာပညာရွင္ ေဒါက္တာအလက္ဇႏၵားဘာဇင္န္ ရဲ့ အထက္ေဖာ္ျပပါ မွတ္တမ္း မွာေရးသားထားပါေသးတယ္။ ဒါဟာ သမိုင္းအမွန္ပါ။ ႐ိုးသားျဖဴစင္တဲ့ လူသားမွန္ရင္ သမိုင္း အမွန္ကို လက္ခံရဲ ရုံမက၊ က်န္လူသားေတြေရွ႕လည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ခ်ျပတတ္ ရပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္က အာဖဂန္ဘုရင္စူလ္တန္မဟ္မူဒ္ ရဲ့မင္းဆက္ေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ အေပၚဖိႏွိပ္မႈ ေတြမရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ Nava Vihara (ေနာင္ဝ္ဗဟာရ္) မွာရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ နံရံ ေဆးေရးပန္းခ်ီ အႏုပညာ လက္ရာေတြ နဲ႕ အာဖဂန္အလယ္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဗာမီယန္ဗုဒၶ ရုပ္ပြါးေတာ္ၾကီးေတြကို လုံးဝထိခိုက္မႈမရွိခဲ့ ေၾကာင္း၊ Sogdia ေတာင္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္း ေတြဟာလည္း လႈပ္ရွား အသက္ဝင္စည္ပင္ထြန္းကားလွ်က္ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ ၾကီးေက်ာင္းေတြနဲ႕မြတ္စ္လင္မ္ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြဟာ ေဘးခ်င္းယွဥ္လွ်က္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာတည္ရွိခဲ့ေၾကာင္းအထက္ပါ ဗုဒၶဘာသာ ပညာရွင္ ေဒါက္တာအလက္ဇႏၵားဘာဇင္န္ ကေရးသားထားပါတယ္။
၁၂။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးေရးခ့ဲေသာ ဂါသက်မ္း ၌ လည္း ဗုဒၶဘုရား႐ွင္သည္ သူ၏လက္၀ဲဘက္ ေျခေတာ္ရာကို သမၼႏိုလာ (သီရိလကၤာ) အရပ္တြင္ ခ်ေတာ္မူၿပီး၊ လက္ယာေျခေတာ္ရာကို ယိုနာကာပူရ္ (ေဆာ္ဒီအာေရဗ်)ႏိုင္ငံ မကၠာမာ(မကၠာ)တြင္ ခ်ေတာ္မူသည္ဟု အထူးအေလးထား ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – ကြၽန္ေတာ္ အရင္လည္းေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ သရဝဏ္ (ျပည္) က Dr. Sripali Vaiamon ရဲ့ Buddhist History of Afghanistan and South India ေဆာင္းပါးကို ဘုရားေဟာတမွ် လုံးဝ ဥႆံုမ်က္စိမွိတ္ ယုံၾကည္ထားပုံရပါတယ္ လို႕။ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္ျမတ္ၾကီး က သူ၏လက္၀ဲဘက္ ေျခေတာ္ရာကို သမၼႏိုလာ (သီရိလကၤာ) အရပ္တြင္ ခ်ေတာ္မူၿပီး၊ လက္ယာေျခေတာ္ရာကို ယိုနာကာပူရ္ (ေဆာ္ဒီအာေရဗ်)ႏိုင္ငံ မကၠာမာ (မကၠာ)တြင္ ခ်ေတာ္မူတယ္လို႕ ဂါသက်မ္းမွာလည္း ေရးထားတာမေတြ႕မိပါဘူးခင္ဗ်ား။ ဂါသက်မ္း (Gathas) အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ ကို သြားေရာက္ဖတ္႐ႈၾကည့္ပါ။ http://www.sacred-texts.com/bud/mzb/mzb01.htm Dr. Sripali Vaiamon ဆိုသူက လူေတြလက္လွမ္းမမွီေလာက္ပါဘူးလို႕ ထင္ျမင္ျပီး က်မ္းတစ္ခုအမည္ကို ေဆာင္းပါးထဲမွာထည့္၊ ကိုယ္ေရးခ်င္တာေရးျပီး လိမ္လည္ထားတာကို သရဝဏ္ (ျပည္) က မစူးစမ္း မဆင္ျခင္၊ မေလ့လာမဆန္းစစ္ပဲ ဂါသက်မ္းကို ကိုယ္တိုင္ဖတ္႐ႈေလ့လာဖူးသလို ထပ္ဆင့္လိမ္လည္ေရးသားလိုက္ေတာ့ သရဝဏ္ (ျပည္) ရဲ့ ေဆာင္းပါးေလး က အလြန္႕အလြန္ကို တန္ဖိုးမဲ့သြားျပန္ပါေတာ့တယ္။ သရဝဏ္ (ျပည္)ဗဟုသတ ရဖို႕ ေျပာျပခ်င္တာ က ဂါသက်မ္းဆိုတာ ဇို႐ိုအက္စတာဘာသာမွာလည္း ရွိပါတယ္။ ဓမၼေတး ၁၇ ပုဒ္ ကို (Gathas) လို႕ေခၚပါတယ္။ (ကိုးကား-The Hymns of Zoroaster usually called the GATHAS by KENNETH SYLVAN LAUNFAL GUTHRIE, The Platonist Press, U.S.A, 1914) ဟိႏၵဴ ဘာသာမွာလည္း ဂါသက်မ္းေတြ ရွိပါတယ္။ (ကိုးကား-The Oxford Dictionary of the World Religions, Oxford University Press, 1997)
၁၃။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ဤအခ်က္သည္ မြတ္ဆလင္တို႔က ကဘာဟုေခၚေသာ မကၠာ႐ွိ ေျခရာတစ္ခုကို ရည္ညႊန္းပံုရသည္။ မြတ္ဆလင္၊ ခရာဇ္ယန္ႏွင့္ ဂ်ဴးဘာသာ၀င္တို႔ အေလး အျမတ္ထားၾကေသာ ေအဘရာဟမ္းဆိုသည့္ ပုဂၢိဳလ္သည္ ေက်ာက္နံရံေပၚ၌ သူ၏ေျခရာကိုတစ္ခ်ိန္က ခ်ထားခ့ဲသည္ဆို၏။ ထိုေျခရာ မခ်ခင္ကပင္ မူလေျခရာတစ္ခုသည္ ႐ွိႏွင့္ေနၿပီးျဖစ္ရာ ေအဘရာဟမ္သည္ ထိုမူလေျခရာကို အာဒမ္၏ေျခရာဟု ယူဆခ့ဲၿပီး ေက်ာက္တံုးတစ္ခုႏွင့္ ဖံုးအုပ္ထားခ့ဲၿပီး ေျခရာအမည္ကို ကဘာဟု အမည္ေပးခ့ဲသည္ဟု ဆို၏။
ရဲရင့္သစၥာ – ဗုဒၶ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ ဟာ သကၠရာဇ္ ဘီစီ ၆ ရာစု မွာ ဖြားျမင္ေတာ္ မူခဲ့ေၾကာင္း အေထာက္အထားအကိုးအကား အထူးေပးျပီး ေဖာ္ျပေနစရာ မလိုဘူးလို႕ထင္ပါတယ္။ (လိုအပ္ရင္ေတာ့ ေျပာပါ)။ တမန္ေတာ္ အစ္ဘရာဟင္မ္ (Abraham)ဟာ ဘီစီ ၂၀၀၀ အေစာပိုင္း မွာ ရွင္သန္ေနထိုင္ခဲ့သူ ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္ အမ်ားစုၾကီး က လက္ခံထားပါတယ္။ (ကိုးကား–Encyclopaedia Britannica, entry:Abraham) ဘီစီ ၂၀၀၀ အေစာပိုင္းမွာ ေနထိုင္သူ က ဘီစီ ၆၀၀ အနီးအနားမွာ ေနထိုင္ခဲ့သူရဲ့ ေျခရာ ကို ေတြ႕ခဲ့တယ္ လို႕ ေရးထားတဲ့ က်မ္းကို ကိုးကားျပီး ေဆာင္းပါးထဲ ထည့္ေရးတာဆို ေတာ့ အားနာနာနဲ႕ပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ Dr. Sripali Vaiamon နဲ႕ သရဝဏ္ (ျပည္) တို႕ စိတ္မွႏွံ႕ေသးရဲ့လားလို႕။
၁၄။ သရဝဏ္ (ျပည္) – ဤကိစၥသည္ အေသးစိတ္ဆက္လက္ေလ့လာ သုေတသနျပဳသင့္ေသာ ကြင္းဆက္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – ဘီစီ ၆၀၀ အနီးအနား ေနထိုင္ခဲ့သူရဲ့ ေျခရာကို ဘီစီ ၂၀၀၀ အေစာပိုင္းေနထိုင္သူ က ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ အဆိုကို အေသးစိတ္ဆက္လက္ေလ့လာ သုေတသန ျပဳဖို႕ အတြက္ သရဝဏ္(ျပည္) ဦးေဆာင္ျပီး ျမန္မာ့သမိုင္းေကာ္မရွင္တို႕၊ ကမာၻ႕တကၠသိုလ္ ၾကီးေတြ က သမိုင္းဌာန ၾကီးတို႕ကို အၾကံေပးကမ္းလွမ္းၾကည့္ပါလို႕ ေျပာခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။ သရဝဏ္ (ျပည္) ရဲ့ proposal ကို Oxford လို တကၠသိုလ္ ၾကီးက လက္ခံလိုက္ရင္ျဖင့္ တိုင္းျပည္ ဂုဏ္ သိကၡာ ပိုတက္သြားႏိုင္တာေပါ့။ (တမင္တကာဟာသ ရသေျမာက္ေအာင္ “ရြဲ႕” ေျပာေနတာပါ၊ တကယ္သြားမလုပ္ပါနဲ႕။ သရဝဏ္ (ျပည္) ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ေရာ၊ ျမန္မာပညာရွင္ေတြ ေရာ ဂုဏ္ သိကၡာက်ဆင္းသြားပါလိမ့္မယ္ တိုင္းျပည္ ဂုဏ္မေဆာင္ႏိုင္ရင္ေနပါ။ တိုင္းျပည္ သိကၡာ ကိုေတာ့ မခ်ၾကပါနဲ႕လို႕ တိုင္းျပည္အေပၚ သစၥာၾကီးမားတဲ့ သူ တစ္ေယာက္အေနနဲ႕ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ သတိေပးလိုပါတယ္။ )
၁၅။ သရဝဏ္ (ျပည္) – အာဖဂန္နစၥတန္က့ဲသို႔ပင္ ဗုဒၶသာသနာ စည္ပင္ထြန္းကားၿပီးမွ ကြယ္ေပ်ာက္သြားေသာ အျခားေနရာတစ္ခုမွာ အိႏိၵယႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းတြင္ မဟာယာနႏွင့္ ေထရ၀ါဒရဟန္းေတာ္မ်ား သီတင္းသံုးခ့ဲသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေပါင္း မ်ားစြာကို ေတြ႔ခ့ဲရသည္ဟု ေျပာပါသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – ဗုဒၶဘာသာ အိႏၵိယ က ဘာလို႕ကြယ္ခဲ့ရလဲ တကယ္ သိခ်င္ရင္ ကြၽန္ေတာ္ ေရးထားတဲ့ “သမိုင္းဟူသည္ ဤသို႕တည္” စာအုပ္ကို ဖတ္ၾကည့္ပါ။ http://www.scribd.com/doc/95059107/Thamine-Hu-The
၁၆။ သရဝဏ္ (ျပည္)– ယခုအခါ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာမွာ အိႏိၵယမွာ ေရာ၊ သီရိလကၤာမွာေရာ ေရာေထြးေနေပသည္။ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းတိုင္းတြင္ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္ၿပီး၊ ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားပုထိုးမ်ားမွာလည္း ဟိႏၵဴနတ္႐ုပ္မ်ား ႐ွိေလသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာ တို႕ဟာ သီရိလကၤာ မွာ ဘယ္လိုလဲ မေျပာတတ္ပါဘူး။ အိႏိၵယ ေဒသအမ်ားစု မွာ ေတာ့ ေရာေရာေႏွာေႏွာ မရွိပါဘူး။ အိႏိၵယ က ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းတိုင္းမွာ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ မရွိပါဘူး။ မေတြ႕ရပါဘူး။ ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားပုထိုးမ်ားမွာ (ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားပုထိုးတိုင္းမွာ) လည္း ဟိႏၵဴနတ္႐ုပ္မ်ားမရွိပါဘူး။
၁၇။ သရဝဏ္ (ျပည္)– ဗုဒၶဘာသာကို ရန္သူသဖြယ္ တိုက္ခိုက္ႏွင္ထုတ္ခ့ဲေသာ အာဖဂန္နစၥတန္ႏွင့္ ယွဥ္၍ သံုးသပ္ၾကည့္ေစလိုပါသည္။
ရဲရင့္သစၥာ – အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္ မင္းအခ်ိဳ႕ကလြဲလို႕ ဘုရင္ အမ်ားစု က ဗုဒၶဘာသာကို ရန္သူသဖြယ္ တိုက္ခိုက္ႏွင္ထုတ္ခ့ဲတယ္ဆိုတာ ေပၚေပၚထင္ထင္ အလိမ္အညာ (Plain Lie) ၾကီးပါ။
ထပ္မံ သတိေပးခ်က္။ သရဝဏ္ (ျပည္) နဲ႕ News Watch (ေစာင့္ၾကည့္) ဂ်ာနယ္တို႕ ဟာ ယေန႕မွ စ၍ တစ္လ အတြင္း (1.1.2013 ေနာက္ဆုံးထား၍) ကြၽႏု္ပ္ ရဲရင့္သစၥာ ၏ ေထာက္ျပေဝဖန္မႈမ်ားသည္ မွားယြင္း ေနေၾကာင္း ျပန္လွန္ ေဆြးေႏြးႏိုင္ျခင္း မရွိပါက ႏိုင္ငံေတာ္အသိအမွတ္ျပဳ ဘာသာတရား တစ္ရပ္ ျဖစ္သည့္ အစၥလာမ္ ဘာသာႏွင့္ပတ္သက္၍ အလြဲအမွားေရးသားမႈမ်ား ထိုးႏွက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားအတြက္ တိုင္းသိျပည္သိ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္ မွ တစ္ဆင့္တရားဝင္ေတာင္းပန္ ရန္ ႏွင့္ အကယ္၍ ထိုသို႕ ေတာင္းပန္ျခင္းမျပဳပါက ကြၽႏု္ပ္ ကိုယ္တိုင္ တရားလိုျပဳ၍ တရားဥပေဒအရ တရားစြဲဆို မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေလးစားစြာ သတိေပးအပ္ပါသည္။
ရဲရင့္သစၥာ (၁.၁၂.၂၀၁၂)
ရဲရင့္သစၥာ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ M-Media တြင္ ေဖာ္ျပပါသည္။
