“အာဆီယံကို ၀ေဖန်တာမျိုးထက် စစ်ကောင်စီကိုသာ ၀ေဖန်ရမှာပါ။ အပြစ်တင်ကြေး၊ မအောင်မြင်တာကို ပြောကြေးဆိုရင် ကျွန်မတို့ကို၊ အာဆီယံကို လက်ညှိုးထိုးရမှာ မဟုတ်ဘူး။ ကျွန်မတို့ဖက်က လုပ်ရမှာအားလုံး လုပ်ခဲ့တယ်။ နိုင်ငံရေးပြဿနာကနေ မြန်မာနိုင်ငံကို ဆွဲထုတ်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးမှုတွေ ကျွန်မတို့ လုပ်ပေးတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာကို မြန်မာပြည်သူတွေကလွဲပြီး အပြင်လူတွေ မဖြေရှင်းနိုင်ဘူးဆိုတာ ကျွန်မတို့ သိပါတယ်”
(ရက်တနို မာဆူဒီ – အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး)
အောက်တိုဘာ ၁၅၊ ၂၀၂၂
M-Media
-မလေးရှားမှာ လာမယ့် ၂ လအတွင်း အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပဖို့ရှိနေပြီး ဒီရွေးကောက်ပွဲကြောင့် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ဟာ အဓိက မဟာမိတ်တစ်ဦး ဆုံးရှုံးဖွယ် ရှိနေပါတယ်။
လက်ရှိ မလေးရှား နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးအဖြစ် တာ၀န်ယူထားတဲ့ ဆိုက်ဖူဒင် အဘ်ဒူလာရဲ့ပါတီဟာ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရဖို့ အလားအလာ နည်းတဲ့အတွက်ကြောင့်ပါ။
ရွေးကောက်ပွဲအပြီး တက်လာမယ့် မလေးရှားအစိုးရဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာကို အာရုံစိုက်မလားဆိုတာ မသေချာပါဘူး။
၂၀၂၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး ဖြစ်ကတည်းက ဆိုက်ဖူဒင်ဟာ အာဏာသိမ်းစစ်အစိုးရရဲ့ လုပ်ရပ်တွေအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ၀ေဖန်ပြီး NUG နဲ့ ဆက်သွယ်ပြောဆိုမှုတွေ အဆက်မပြတ် ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
အာဆီယံကိုလည်း NUG နဲ့ ပိုမို ဆက်သွယ်ကာ မြန်မာ့အရေးကို ဖြေရှင်းဖို့ ဆိုက်ဖူဒင်ကပဲ ဦးဆောင်လှုံ့ဆော်ခဲ့တာပါ။
“သူဟာ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုနဲ့ ဒီမိုကရေစီ ရည်မှန်းချက်တွေကို ဦးထိပ်ထားတဲ့ အမျှော်အမြင်ရှိတဲ့ ၀န်ကြီးတစ်ဦးပါ။ စစ်ကောင်စီရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို အရေးယူရေး ပွင့်ပွင်းလင်းလင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးရာထူးမှာ ဆိုက်ဖူဒင်သာ မရှိတော့ဘူးဆိုရင် မလေးရှားထံကနေ ဒီလိုအသံတွေ သိပ်ကြားရဖို့ မရှိတော့ပါဘူး” လို့ မလေးရှား Institute of Strategic and International Studies (ISIS) အဖွဲ့ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူ သောမတ်စ် ဘင်ဂျမင် ဒန်နီယဲလ်က ပြောပါတယ်။
ဆိုက်ဖူဒင်ရဲ့ မူ၀ါဒကြောင့် မလေးရှားဟာ ဧပြီလမှာ NUG အစိုးရနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး အာဆီယံမှာ NUG နဲ့ တရား၀င်ဆက်သွယ်တဲ့ ပထမဆုံး နိုင်ငံ ဖြစ်လာပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလက ရရှိခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ကို မြန်မာအာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီက မလိုက်နာတဲ့အတွက် အခြားနည်းလမ်းတစ်မျိုးနဲ့ မြန်မာအရေးကို ချဥ်းကပ်ဖြေရှင်းဖို့လည်း ဆိုက်ဖူဒင်က ပထမဆုံး တိုက်တွန်းခဲ့တာပါ။
လာမယ့်နို၀င်ဘာ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအ၀ေးမှာ မြန်မာ့အရေးကို အကျေအလည်ဆွေးနွေးဖို့ ဆိုက်ဖူဒင်က စောစောပိုင်းမှာ တိုက်တွန်းထားပေမယ့် ဒီအစည်းအ၀ေးကို သူ တက်ရောက်နိုင်ဖို့ မရှိပါဘူး။
မလေးရှား၀န်ကြီးချုပ် ဆာဘရီယာကွဘ်က အောက်တိုဘာ ၁၀ ရက်နေ့မှာ လွှတ်တော်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး သူတို့အစိုးရကလည်း ရွေးကောက်ပွဲမပြီးမီအထိ အိမ်စောင့်အစိုးရအဖြစ်နဲ့ တာ၀န်ထမ်းဆောင်မယ်လို့ ကြေငြာသွားလို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆိုက်ဖူဒင်ဟာ ၀န်ကြီးချုပ်ဟောင်း မုဟ်ယစ်ဒင် ယာစင်ရဲ့ Bersatu ပါတီ၀င်ဖြစ်ပြီး လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ Bersatu ပါတီဟာ အမတ်နေရာ များများစားစား အနိုင်ရနိုင်ခြေ မရှိဘူးလို့ မလေးရှား နိုင်ငံရေးကျွမ်းကျင်သူတွေက သုံးသပ်ထားပါတယ်။
မလေးရှားအစိုးရသစ်ဟာ လက်ရှိနိုင်ငံခြားရေးမူ၀ါဒအတိုင်း မြန်မာအာဏာသိမ်းအစိုးရကို ဆက်လက်ဆန့်ကျင်သွားမှာ ဖြစ်ပေမယ့် ဆိုက်ဖူဒင်လို ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောဆိုထောက်ပြတဲ့ နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီးမျိုး ပြန်လာမလားဆိုတာ မရေရာမသေချာတဲ့ အနေအထားပါ။
Ref: RFA
စက်တင်ဘာ ၂၄၊ ၂၀၂၂
M-Media
-မြန်မာစစ်တပ်က တပ်ဖွဲ့၀င်တွေကို နောက်ထပ် လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးတော့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဂျပန် ကာကွယ်ရေး၀န်ကြီးဌာန တာ၀န်ရှိသူ Takeshi Aoki က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
လူထုအပေါ် ဖိနှိပ်အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ကျူးလွန်နေတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်က အရာရှိ၊ စစ်သည်တွေကို အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဆက်လက် လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးမှုအတွက် ဂျပန်ကို နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေက ၀ေဖန်နေကြတာပါ။
ဂျပန်ဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ကတည်းက မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လာတာဖြစ်ပြီး လက်ရှိမှာ အရာရှိ ၂ ဦးနဲ့ ဗိုလ်လောင်း ၉ ဦးကို လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးနေပါတယ်။
“လက်ရှိလုပ်ဆောင်နေတဲ့ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ အပြန်အလှန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ဆက်လုပ်ဖို့ မသင့်တော်တော့ဘူးလို့ ကျွန်တော်တို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်” လို့ Takeshi Aoki က ပြောပါတယ်။
ဇူလိုင်လအတွင်း ဒီမိုကရေစီအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေကို ကွပ်မျက်လိုက်တာက အခုလိုဆုံးဖြတ်ရတဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်း ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။
ဂျပန်က လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးလိုက်တဲ့ စည်သည်အချို့ဟာ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်နဲ့ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးတို့အတွင်း စစ်တပ်က ကျူးလွန်တဲ့ သတ်ဖြတ်မှုတွေမှာ ပါ၀င်ခဲ့တယ်လို့ Human Rights Watch နဲ့ Justice For Myanmar က မြေပြင်အချက်အလက်တွေကို ကိုးကားပြီး မေလမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
Ref: HRW
စက်တင်ဘာ ၁၄၊ ၂၀၂၂
M-Media
-မြန်မာစစ်တပ်က ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် စစ်ရာဇ၀တ်မှုနဲ့
လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေမယ့် အချက်အလက်တွေကို Facebook က ကုလ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ ကို ပေးအပ်လိုက်ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂဟာ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့ IIMM ကို ဖွဲ့စည်းပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ စတင်ခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေအေပါ် ဖိနှိပ်သတ်ဖြတ်မှုကို စုံစမ်းနေတာပါ။
IIMM အဖွဲ့ အကြီးအကဲ နီကိုလက်စ် ကူမီဂျန်က ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အမှတ်သညာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပုံဖျက်ရေးသားမှုအတွက် ဖယ်ရှားခဲ့တဲ့ အကောင့်တွေက သန်းနဲ့ချီတဲ့ အချက်အလက်တွေကို Facebook က သူတို့အဖွဲ့ထံ ပေးအပ်ခဲ့တယ်လို့ အခုတစ်ပတ်အစောပိုင်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ စစ်ရာဇ၀တ်မှု ကျူးလွန်မှုအတွက် သက်ဆိုင်သူတွေကို အရေးယူနိုင်ရေး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းရဲ့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ်လို့ Facebook ရဲ့ မိခင်ကုမ္ပဏီ Meta က ပြောကြားထားပါတယ်။
ကူမီဂျန်က နိုင်ငံတကာ တရားရေးဆိုင်ရာ တာ၀န်ရှိသူတွေကို ပေးအပ်ဖို့အတွက် အထောက်အထားအချက်အလက် ၆၇ စုံကို ပြင်ဆင်ထားတယ်လို့ ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
Ref: Reuters
စက်တင်ဘာ ၈၊ ၂၀၂၂
M-Media
-ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမီရ်ပူတင်ဟာ ရုရှားကို ကမ္ဘာ့နံပါတ် ၁ နိုင်ငံဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် ဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာ အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ချီးကျူးပါတယ်။
စစ်ခေါင်းဆောင်ဟာ ရုရှားက ဦးဆောင်ကျင်းပတဲ့ Eastern Economic Forum တက်ရောက်ဖို့ ရုရှားနိုင်ငံကို ရောက်နေတာပါ။ မနေ့က သမ္မတပူတင်နဲ့ တွေ့ခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။
ပူတင်က မြန်မာဟာ အရှေ့တောင်အာရှမှာ ရုရှားရဲ့ စိတ်ချရတဲ့ မိတ်ဖက်အဖြစ် အရင်ကတည်းက ရှိခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဆက်ဆံရေးကလည်း အပြုသဘောဆောင်ကာ တိုးတက်လာတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ဟာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ရုရှားကို အကြိမ်ကြိမ် လာခဲ့ပေမယ့် အရင်က ပူတင်နဲ့ တွေ့ခွင့် မရခဲ့ပါဘူး။
မနေ့ကတွေ့ဆုံမှုမှာ စစ်ခေါင်းဆောင်က ပူတင်အတွက် ဂုဏ်ယူကြောင်း၊ ပူတင်အာဏာရလာပြီးနောက်ပိုင်း ရုရှားဟာ ကမ္ဘာ့နံပါတ် ၁ ဖြစ်လာပြီး ပူတင်ကလည်း ရုရှားခေါင်းဆောင်သာမဟုတ်ဘဲ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ကြောင်း ချီးကျူးပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒါအပြင် ပူတင်ဟာ ကမ္ဘာတစ်၀ှမ်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ပေးသူ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုအတွက် ရုရှားဟာ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀ိုင်းရဲ့ ဖယ်ကျဥ်မှုကို ခံနေရပြီး မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်ကလည်း အာဏာသိမ်းမှုအတွက် ပူတင်လိုအခြေအနေမျိုး ကြုံတွေ့နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပူတင်နဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်တို့ဟာ နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး၊ ဆက်ဆံရေးနဲ့ ကမ္ဘာ့အရေးကိစ္စတွေကို ရင်းရင်းနှီးနှီး ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ မြန်မာအာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီဖက်က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။
Ref: CNA