ေအာက္တိုဘာ၊ ၉
M-Media
ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးမ်ားအေနႏွင့္ တရားရံုးတြင္ အမႈလိုက္ခြင့္ ႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးဆိုင္ရာ ဥပေဒအဖြဲ႔ တည္ေထာင္ခြင့္ ရေတာ့မည္ျဖစ္၏။
ဘုရင့္နယ္ေျမအတြင္း တရားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ တရား၀င္ခြင့္ျပဳခ်က္ခ်ေပးၿပီးေနာက္ ေဆာ္ဒီတရားရံုးမ်ားတြင္ အမႈလိုက္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ကို ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးေလးဦးမွ ပထမဆံုးသမိုင္း၀င္ ရရိွသြားၿပီျဖစ္သည္။
“ ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးလုိင္စင္ရေရွ႕ေနေတြကို ၀န္ႀကီးဌာနက ကိုယ္ပိုင္ဥပေဒအက်ဳိးေဆာင္ရံုးဖြင့္ခြင့္ေပးဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ျခင္းဟာ အမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေနမ်ားအဖို႔ အခက္အခဲမရိွ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္သြားႏိုင္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးသမီးေရွ႕ေနမ်ားနဲ႔သာဆက္ဆံလိုတဲ့ မိန္းမသားမ်ားကို ကူညီရာေရာက္ သြားပါတယ္ ” ဟု ေအာက္တိုဘာ ၇ ရက္၊ တနလၤာေန႔တြင္ အမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္သူ Feriyal Al-Kinj က Arab News သို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးမ်ားအေနႏွင့္ တရားရံုးတြင္ အမႈလိုက္ခြင့္ ႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးဆိုင္ရာဥပေဒအဖြဲ႔တည္ေထာင္ခြင့္ ရေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း တရားေရး၀န္ႀကီးဌာန၏အဆိုအရ သိရသည္။
ဥပေဒပညာကိုသင္ၾကားဆည္းပူးခဲ့ေသာ္လည္း ဥပေဒေရးရာလုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ခြင့္ ႏွင့္ အမႈလိုက္ခြင့္ မရရိွခဲ့ေသာ ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးမ်ားစြာက ဤဆံုးျဖတ္ခ်က္အားေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနသည္မွာ ၾကာျမင့္ၿပီျဖစ္သည္။
လက္ရိွကာလစိန္ေခၚခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွ အမ်ဳိးသမီး အခြင့္အေရးအား ကာကြယ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ‘I am a female lawyer’ ေခါင္းစဥ္တပ္ ဆိုရွယ္မီဒီယာ ကမ္ပိန္းတစ္ခုကို ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးမ်ားမွ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။
“ ဒီလိုင္စင္က အမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေနေတြ ဒီသက္ေမြးလမ္းေၾကာင္းအတြင္း အလုပ္လုပ္ကိုင္သြားႏိုင္ေစပါမယ္။ ႏိုင္ငံ့တရားရံုးေတြမွာအမႈလိုက္ဖို႔ အရည္အေသြးျပည့္မီေအာင္ျဖည့္ဆည္းၿပီးတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေနေတြကို ဒီလိုင္စင္ ထုတ္ေပးမွာျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ ထူးျမတ္ႀကီးက်ယ္တဲ့ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႏွစ္ခုကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သူ ဘုရင္ အဗ္ဒုလႅာဟ္က ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးေတြ အေပၚ အျပည့္အ၀ ကူညီေပးမယ့္ေျခလွမ္းတစ္ရပ္ပါပဲ ” ဟု Arab News ကိုကိုးကား၍ ေဆာ္ဒီ အမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေန Bayan Zahran မွ ဆိုပါသည္။
ဂ်ီဒဟ္ရိွ King Abdulaziz တကၠသိုလ္ဘြဲ႕ရ Arwa Al-Hujaili အား တရား၀င္ကြင္းဆင္းေလ့က်င့္သူအျဖစ္ ၿပီးခဲ့သည့္ ဧၿပီလက လိုင္စင္ထုတ္ေပးခဲ့ၿပီးေနာက္ သူမသည္ သံုးလအတြင္း လိုင္စင္ရအမႈလိုက္ေရွ႕ေနတစ္ဦး ျဖစ္လာေပေတာ့မည္။
“ အမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေနေတြကို လုိင္စင္ထုတ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးသက္ေမြးလုပ္ငန္းႀကီးတစ္ခုကို ေဆာ္ဒီအာေရဗ်က ဖြင့္လွစ္ေပးလိုက္တာပါပဲ ” ဟု အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖြဲ႔ လက္ေထာက္ ဒါရိုက္တာ Eric Goldstein က Sydney Morning Herald သို႔ ဧၿပီလတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဤေဆာင္ရြက္ခ်က္မွာ ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ ပထမဆံုး သမိုင္း၀င္ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ရပ္ မဟုတ္ပါ။ ဤႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလက အမ်ဳိးသားမ်ားသာပါ၀င္ေသာ အစိုးရအတိုင္ပင္ခံဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ – ယွဴရာ ေကာင္စီအတြင္း ေဆာ္ဒီဘုရင္ အဗ္ဒုလႅာဟ္မွ အမ်ဳိးသမီးအမတ္ ေလးေနရာခန္႔အပ္လိုက္ျခင္းျဖင့္ ပင္လယ္ေကြ႕ႏိုင္ငံ၌ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ မွတ္တိုင္တစ္ခု စိုက္ထူခဲ့သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကလည္း လာမည့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား မဲေပးခြင့္ ႏွင့္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ကို ေပးခဲ့သည္။
“ ေဆာ္ဒီလူ႔ေဘာင္နယ္ပယ္တိုင္းမွာ အမ်ဳိးသမီးရဲ႕အခန္းက႑အေပၚ ခြဲျခားတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ လက္မခံပါဘူး ” ဟု ဘုရင္အဗ္ဒုလႅာဟ္က ယွဴရာေကာင္စီသို႔ ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း သိရ၏။
ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီးတို႔အား ဥပေဒေရးရာတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ေပးလိုက္ျခင္းသည္ ဘုရင့္နယ္ေျမအတြင္းရိွ တရားရံုးစံနစ္အေပၚ အမ်ဳိးသားႏွင့္အမ်ဳိးသမီး အာဏာအားၿပိဳင္မႈအက်ဳိးသက္ေရာက္ေတာ့မည္ေလာဟု စိုးရိမ္ေသာက ျဖစ္လာေစသည္။
ေဆာ္ဒီတရားစီရင္ေရးစံနစ္မွာ ကြာရွင္းျပတ္စဲျခင္းကိစၥမ်ား၌ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို အခြင့္အေရးမေပးဘဲ ဖခင္မ်ား၊ ခင္ပြန္းမ်ားဖက္သို႔ တစ္ဖက္သတ္မ်က္ႏွာလိုက္မႈမ်ား ရိွေနသည္ဟု က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ရံႈ႕ခ်စြပ္စြဲခံခဲ့ရသည္။
“ အမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေနမ်ားက အမ်ဳိးသားေရွ႕ေနမ်ားနဲ႔ မပတ္သက္ဘဲ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္သြားႏိုင္မွာပါ ” ဟု Zahran က ေျပာၾကားေၾကာင္း Arab News မွ ေဖာ္ျပသည္။
သို႔ေသာ္ လိုင္စင္ရအမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေနတို႔သည္ တရားရံုေတာ္မ်ားအတြင္း ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံမႈ၊ တရားရံုးတက္ရန္ တစ္ဦးတည္းလြတ္လပ္စြာသြားလာခြင့္ စေသာ စိန္ေခၚခ်က္အခ်ဳိ႕ကို ရင္ဆိုင္ၾကရဦးမည္ျဖစ္သည္။
ေဆာ္ဒီတရားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ တရားရံုးမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ သီးသန္႔ခန္းမေဆာင္မ်ား တည္ေဆာက္ရန္ စီမံထားေၾကာင္း၊ ဘုရင့္နယ္ေျမအတြင္း တရား၀င္ဥပေဒအက်ဳိးေဆာင္အမ်ဳိးသမီး ၂၀၀၀ ေက်ာ္ကို လ်ာထားေၾကာင္း Al-Kinj က ေျပာၾကားသည္။ “ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕အမႈသည္ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က အမ်ဳိးသားေတြ ျဖစ္တယ္ ” ဟု ၄င္းမွ ေျပာျပခဲ့သည္။
အမ်ဳိးသမီးေရွ႕ေနျဖစ္ေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳေရး၌ ၄င္းတို႔၏ နိကာ့ဗ္ (ေခါင္းၿမီးၿခံဳရိုးရာ၀တ္စံု)ကို မဖယ္ရွားပဲ လက္ေဗြႏွိပ္စံနစ္တစ္ရပ္ျဖင့္ ၀န္ႀကီးဌာနမွ အစားထိုးစီမံထားသည္ဟု တနလၤာေန႔က ရိုက္တာသတင္းဌာနမွ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ဘုရင္ အဗ္ဒုလႅာဟ္ နန္းတက္သည့္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွစ၍ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၌ အေျပာင္းအလဲမ်ားစြာကို ေတြ႕ရိွရသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ဳိးသမီးပညာေရးအတြက္ Norah al-Fayez ကို ပညာေရးဒု၀န္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ရာ၊ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးအေနျဖင့္ ၀န္ႀကီးအဆင့္သို႔ ပထမဆံုးေရာက္ရိွသူ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
မ်ားမၾကာေသးမီကလည္း ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီး ႏွစ္ဦးမွာ လန္ဒန္အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပြဲသို႔ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းျဖင့္ အေျခခံပံုဟန္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္သြားသည္။
ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔က လန္ဒန္ေျပးခုန္ပစ္ၿပိဳင္ပြဲတြင္ တာလတ္အေျပးသမား Sarah Attar ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္သည္၌ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ကိုယ္စားျပဳ ပထမဆံုးအမ်ဳိးသမီးအားကစားသမားအျဖစ္ သမိုင္း၀င္ခဲ့ၿပီး၊ ရက္အနည္းငယ္အၾကာ ဂ်ဴဒိုၿပိဳင္ပြဲတြင္ ေဆာ္ဒီအမ်ဳိးသမီး Wojdan Shaherkani ကိုလည္း ထပ္မံ ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရ၏။
Ref: OnIslam
