ဇူလုိင္ ၁၁၊ ၂၀၁၄
M-Media
– “ဟားမက္စ္၏ တစ္ေက်ာ့ျပန္တုိက္ခုိက္မႈကုိ အစၥေရးခံေနရ” ဂါဇာတြင္ျဖစ္ပြားေနသည့္ ေသြးထြက္သံယုိမႈမ်ားအတြက္ ယမန္ေန ႔(အဂၤါေန႔)က ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ BBC ၏ သတင္းေခါင္းစဥ္ျဖစ္သည္။ ကေလးငယ္ တစ္ေယာက္က တံေတြးျဖင့္ေထြးေသာေၾကာင့္ လမ္းေလွ်ာက္တတ္ကာစ ထုိကေလးအား မုိက္တုိင္ဆန္က ထုိးလုိက္သည္ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနေလ၏။ တလ္အဗီး အေျခစုိက္ အစၥေရးလူ႕အခြင့္အေရးသမား အဲလီဇဘက္ ဆာရ္ေကာ့ဗ္က Twitter စာမ်က္ႏွာတြင္ ဂါဇာတုိက္ခုိက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဤသုိ႔ေရးခဲ့ေလသည္။
“အသံုးမက်တဲ့ ဒံုးပ်ံေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ ပစ္မွတ္ထား တုိက္ခုိက္ေနပါတယ္။ ဂါဇာေတြကေတာ့ ဧရာမဗံုးေတြနဲ႔ ႀကဲခံေနရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ အခ်က္ေပးဥၾသေတြ၊ Iron Dome (ဒုံးပ်ံကာကြယ္ေရးစနစ္) ေတြနဲ႔ ၀န္းရံထားၿပီး သူတုိ႔မွာေတာ့ ဇီး႐ုိးပါပဲ”
အရပ္သားမ်ားေနထုိင္ရာ ေဒသသုိ႔ အစၥေရးတုိ႔ ပစ္ခတ္ေသာ ဒံုးက်ည္မ်ားအတြက္ ဟားမက္စ္တြင္ ကာကြယ္ေရးစနစ္မရွိ။ အခ်က္ေပးဥၾသစနစ္ေတြလည္း အစၥေရးလုိမရွိ။ ဟားမက္စ္၏ တုိက္ခုိက္မႈအတြက္ သာမန္အစၥေရးမ်ားအၾကား ေၾကာက္ရြံ႕မႈကုိ လစ္လ်ဴမ႐ႈသင့္၊ အထင္မေသးသင့္။
သုိ႔ေသာ္လည္း F 15 တုိက္ေလယာဥ္မ်ား၊ AH-64 အပါခ်ီရဟတ္ယာဥ္မ်ား၊ ဒလီလာဒံုးက်ည္မ်ား၊ IAI Heron-1 ဒ႐ုန္းေလယာဥ္မ်ားႏွင့္ ဂ်ီရီခ်ိဳ ၂ ဒံုးက်ည္မ်ား(ႏူးကလီးယားဗံုးကေတာ့ ခၽြင္းခ်က္အျဖစ္ထားသည္) စသည့္ လက္နက္ေကာင္းမ်ားရွိသည့္ စူပါ ပါ၀ါႏုိင္ငံႏွင့္ ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က “အက်ဥ္းစခန္း” ဟု ေခၚေ၀ၚသမုတ္ခဲ့ၿပီး မည္သည့္အာနိသင္မွ မရွိသည့္ ဒံုးက်ည္မ်ား ပစ္လႊတ္သည့္ ႏုိင္ငံတုိ႔ ထိပ္တုိက္ေတြ႕ဆံု တုိက္ခုိက္မႈမ်ား အတြက္ မီဒီယာတြင္ေဖာ္ျပမႈက တကယ့္အျဖစ္မွန္ႏွင့္ ကင္းကြာေနေလ၏။
ဟားမတ္စ္၏ ဒံုးက်ည္ေၾကာင့္ အစၥေရးတစ္ဦးမွ မေသဆံုးေသးေသာ္လည္း အစၥေရး၏ ေလေၾကာင္းမွ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားေၾကာင့္ လတ္တေလာတြင္ ပါလက္စတုိင္း ၂၇ ဦး ေသဆံုးခဲ့ရေလသည္။ (ဇူလုိင္ ၁၀ ရက္ေန႔အထိ ေသဆံုးသူမွာ ၁၅၀ ၀န္းက်င္ရွိေနသည္) BBC ကေတာ့ “ဟားမက္စ္၏ တစ္ေက်ာ့ျပန္ တုိက္ခုိက္မႈကုိ အစၥေရးခံေနရသည္” ဟူ၏။
ေသြးထြက္ေအာင္မွန္သည့္ အမွန္တရားတစ္ခုကေတာ့ အစၥေရးတစ္ေယာက္၏အသက္က ပါလက္စတုိင္း တစ္ေယာက္၏ အသက္ထက္ ပုိ၍တန္ဖုိးရွိသည္ဟု အေနာက္တုိင္း မီဒီယာမ်ားက မွတ္ယူထားျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။ လက္ေတြ႕ဘ၀ အစၥေရးႏွင့္ ပါလက္စတုိင္းတို႔အၾကား “ေသျခင္းတရား၏ အဆင့္အတန္း” ကုိ ဤေဖာ္ျပမႈတြင္ ၾကည့္ႏုိင္ေလသည္။ အစၥေရးလူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ BTseleem ၏ အဆုိအရ အစၥေရးလံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ား၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ပါလက္စတုိင္း ၅၆၅ ဦး ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ဟားမက္စ္တုိ႔ေၾကာင့္ အစၥေရးအရပ္သား ၂၈ ဦးႏွင့္ အစၥေရးလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္ ၁၀ ဦးသာ ေသဆံုးသည္ဟူ၏။
ပဋိပကၡဟု အမည္ေပးထားသည့္ ဤျဖစ္ရပ္၏ အခ်ိဳးမညီမွ်မႈက ေသဆံုးသည့္စာရင္းတြင္ ထင္ဟပ္ေနသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ဤသတင္းက သတင္းမီဒီယာမ်ားတြင္ေတာ့ တက္လာျခင္းမရွိ။
ထုိကဲ့သုိ႔ပင္ အစၥေရးလူငယ္သံုးဦးအား ျပန္ေပးဆြဲျခင္းႏွင့္ မ်က္ႏွာဖံုးလူသတ္သမားတုိ႔၏ အေၾကာင္းကုိ မီဒီယာမ်ားက ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆုိင္ဆုိင္ ေဖာ္ျပၾကေလသည္။ အေနာက္တုိင္းမီဒီယာမ်ား မေဖာ္ျပသည္က ထုိလူငယ္သံုးဦးေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ၿပီးေနာက္ပုိင္း အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခတြင္ အစၥေရးမွ ျပဳလုပ္ေသာ စီးနင္းမႈမ်ားအတြင္း ကေလးငယ္တစ္ဦးအပါအ၀င္ ပါလက္စတုိင္း ၆ ဦး အသတ္ခံခဲ့ရျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။
လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ Amenesty Interntional အဖြဲ႕ကမူ ထိုသတ္ျဖတ္မႈအား ႏုိင္ငံတကာ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ ဥပေဒႏွင့္ လူ႕အခြင့္ေရးဥပေဒတုိ႔ကုိ ေျပာင္းေျပာင္တင္းတင္းခ်ိဳးေဖာက္သည္ဟူ၍သာ အသံထြက္ခဲ့ေလသည္။ အစၥေရး လူငယ္သံုးဦးအား ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိသတ္ျဖတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ အစၥေရးဘက္ကမူ ပါလက္စတုိင္းအရပ္သားမ်ားအား မေတာ္တဆ ေသေစခဲ့ျခင္းဟု မီဒီယာမ်ားက ဖာေထးေပလိမ့္မည္။
လူအခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕ Human Rights Watch ၏ အစီရင္ခံစာကုိ ၾကည့္လွ်င္ ထုိလုပ္ရပ္မ်ားအား “မဆုိသူမ်ားအား အစုလုိအၿပံဳလုိက္အေရးယူျခင္း” ဟု ေဖာ္ျပထားေလသည္။ (ထုိလုပ္ရပ္မွာ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ိဳးျဖစ္သည္- ဘာသာျပန္သူ) “တရားမ၀င္ အင္အားအသံုးျပဳမႈ၊ ထင္တုိင္းႀကဲဖမ္းဆီးမႈႏွင့္ ပါလက္စတုိင္းေနအိမ္မ်ားအား ဥပေဒပၿဖိဳဖ်က္မႈ” စသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပထား၏။
ေသဆုံးမႈႏွစ္ခုကုိ စံုစမ္းစစ္ေဆးခဲ့သည့္ လူ႕အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕က အခင္းျဖစ္ပြားသည့္အခ်ိန္တြင္ “ေသဆံုးသူ၊ သုိ႔မဟုတ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္က အစၥေရးစစ္သားမ်ားႏွင္ အျခားသူမ်ား၏ အသက္အႏၱရာယ္အား ၿခိမ္းေျခာက္ႏုိင္သည့္ အေနအထားတြင္ ရွိေနသည္ဟူေသာ အေထာက္အထားမရွိ” ဟု ေတြ႕ရွိခဲ့ေလသည္။
ဇြန္လ ၁၇ ရက္ေန႔က ဂ်ာလာဇန္ ဒုကၡသည္စခန္းမွ အသက္ ၂၀ အရြယ္ အဟ္မဒ္ ဆမာဒါဆုိသူ ပါလက္စတုိင္းလူငယ္တစ္ဦး ပစ္သတ္ခံခဲ့ရသည္။ သုိ႔ရာတြင္ စစ္ဆင္ေရးအတြင္း ျဖစ္ခဲ့သည္ဟုပင္ အစၥေရးက ၀န္မခံခဲ့။ ဇြန္လ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ အသက္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ ဆာခါ အဘူ အလ္-ဟာဆန္ ပစ္သတ္ခံခဲ့ရေလသည္။
BBC မွာ အမ်ားျပည္သူမ်ားကုိ အသံလႊင့္ေနသည့္ အသံလႊင့္ဌာနတစ္ခုျဖစ္ေလသည္။ တကယ့္လက္ေတြ႕တြင္ ျဖစ္ေနေသာ ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားအား တိတိက်က်ႏွင့္ မွ်မွ်တတေဖာ္ျပရန္ တာ၀န္ရွိ၏။ သုိ႔ရာတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ မလုပ္ေဆာင္ခဲ့။ ပုိင္ရွင္အလုိက်၊ တာ၀န္အရႏွင့္ ပုိင္ရွင္၏ ေတာင္းဆုိမႈအတုိင္းသာ ေဖာ္ျပေနေပသည္။
Guardian တြင္ Owen Jones ေရးသည့္ ‘Israel under renewed Hamas attack’, says the BBC. More balance is needed အား ဆီေလ်ာ္ေအာင္ျပန္ဆုိသည္။
