ေအာက္တုိဘာ ၁၊ ၂၀၁၇
(AFP သတင္းဌာနမွ Myanmar’s conflict-hit Rakhine a magnet for Chinese cash ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္။ ေဆာင္းပါးပါ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားသည္ M-Media ၏ အာေဘာ္မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာစာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ား ဖတ္႐ႈႏုိင္ရန္ ေဖာ္ျပျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္)
ရခုိင္ေျမာက္ပုိင္းမွ မီးေလာင္ထားသည့္ ရြာတစ္ခု – ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအေပၚ စစ္တပ္က ၿဖိဳခြဲမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကမၻာတစ္၀ွမ္းက အုပ္ေအာင္ေသာင္းနင္း ျဖစ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ မိတ္ေဆြေဟာင္းျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ အားေပးႏွစ္သိမ့္မႈကုိ ရေနပါတယ္။ အာရွ စူပါ ပါ၀ါျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမလႊဲမေရွာင္သာ ေထာက္ခံမႈဟာ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္က ဆိပ္ကမ္းေတြ၊ ဓာတ္ေငြ႕သုိက္ေတြ၊ ေရနံတြင္းေတြးမွာ ေဒၚလာဘီလီယံနဲ႔ခ်ီ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာပါ။
စစ္ေသြးႂကြအုပ္စုတစ္ခုရဲ႕ တုိက္ခုိက္မႈေနာက္ပုိင္း ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့လအတြင္းမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာ သန္း၀က္နီးပါးေလာက္ဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဖက္ကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ရၿပီး ကုလကေတာ့ ဒီအေျခအေနကို ‘လူမ်ိဳးစုလုိက္ သုတ္သင္မႈ’ လုိ႔ သမုတ္ထားပါတယ္။
ရခုိင္ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၾကာသာပေတးေန႔ေႏွာင္းပုိင္းမွာ ျပဳလုပ္မယ့္ ကုလ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအစည္းအေ၀းမွာ ၀င္ေျပာဖုိ႔ရွိေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ စစ္တပ္ဦးေဆာင္တဲ့ စစ္ဆင္ေရးကုိ ႐ႈတ္ခ်ေနတဲ့ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ အျမင္မတူပါဘူး။
“ႏုိင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကုိ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ျဖစ္ေအာင္ ၀န္းရံေပးျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္မႈေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာအသုိင္းအ၀ုိင္းက ေထာက္ခံသင့္တယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ထင္ပါတယ္” လုိ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ Geng Shuang က ဒီလအေစာပုိင္းမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ရာစုႏွစ္တ၀က္ေလာက္ စစ္အာဏာရွင္ အုပ္စုိးမႈအတြင္း အေမရိကန္ရဲ႕ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြေၾကာင့္ စီးပြားေရး မ႐ႈႏုိင္မကယ္ႏုိင္ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေငြတြင္းတူးခဲ့တဲ့ မိတ္ဖက္ႏုိင္ငံတစ္ခုအေနနဲ႔ ဒီလုိေထာက္ခံမႈမ်ိဳးဟာ လုိအပ္တာထက္ ပုိေနပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ ဒီမုိကေရစီနည္းက် ေရြးေကာက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ ဖယ္ရွားေပးခဲ့ေပမယ့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအတြက္ေတာ့ အေျပာင္းအလဲ သိပ္မရွိခဲ့ပါဘူး။
၁၉၉၈ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကန္ေဒၚလာ ၁၅ ဘီလီယံဖုိးေလာက္ တ႐ုတ္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခဲ့တယ္လုိ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းဌာန Xinhua က ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ အပယ္ခံစစ္အာဏာရွင္ကုိ လက္နက္ေတြလည္း ပံ့ပုိးေပးခဲ့ပါတယ္။
“အဓိကစီးပြားေရး စီမံကိန္းအခ်ိဳ႕ကုိ တ႐ုတ္က ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္” လုိ႔ French Institute for International Relations က အေရွ႕ေတာင္အာရွဆုိင္ရကၽြမ္းက်င္သူ ဆုိဇီ Sophie Boisseau du Rocher က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
လက္ရွိ မတည္ၿငိမ္မႈေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ေနရာရဲ႕ ေတာင္ဘက္ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕က ကန္ေဒၚလာ ၉ ဘီလီယံတန္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းစီမံကိန္းလည္း ဒီအထဲမွာ ပါ၀င္ၿပီး တ႐ုတ္အစုိးရပုိင္ CITIC ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အဖြဲ႕က ၂၀၃၈ ခုႏွစ္အထိ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ရထားပါတယ္။
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ မတည္ၿငိမ္တဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ေငြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ထည့္ထားသူပါ။
အခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္းမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္ကေန တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္အထိ သြယ္တန္းထားတဲ့ ကန္ေဒၚလာ ၂.၄၅ ဘီလီယံတန္ ပုိက္လုိင္းကုိ စတင္အသံုးျပဳခဲ့ၿပီး အေရွ႕အလယ္ပုိင္းက ေရနံစိမ္းေတြ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကုိ ပုိ႔ေဆာင္ႏုိင္ေရး အဓိကလမ္းေၾကာင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလမွာပဲ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ဟာ ျမန္မာသမၼတ ဦးထင္ေက်ာ္ကုိ ေဘဂ်င္းမွာ လက္ခံေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ရွီရဲ႕ One Belt, One Road စီမံကိန္းဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြမွာ ႀကီးမားတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ အေျခခံအေဆာက္အဦးဆုိင္ရာ စီမံကိန္းေတြကုိ ခ်ိတ္ႏုိင္ဖုိ႔ ရည္ရြယ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တန္ဖုိးမျဖတ္ႏုိင္တဲ့ေဒသ
စုိက္ပ်ိဳးေျမေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၊ ကမ္း႐ုိးတမ္းနဲ႔ ကမ္းလြန္ ဓာတ္ေငြ႕သုိက္ေတြရွိတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ဟာ ရခုိင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအၾကား လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡေတြ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ေနရာျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလက ARSA ဆုိတဲ့အဖြဲ႕ဟာ နယ္စပ္ ရဲကင္းစခန္းေတြကုိ တုိက္ခုိက္ၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ အျပန္အလွန္ တုိက္ခုိက္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီစစ္ေသြးႂကြေတြဟာ အခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ ေနာက္ထပ္တစ္ႀကိမ္ တုိက္ခုိက္ခဲ့ၿပီး အဲဒီေနာက္ စစ္တပ္ရဲ႕ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့လအတြင္း ႐ုိဟင္ဂ်ာ ၄၈၀၀၀၀ ေလာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဖက္ကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ရပါတယ္။
႐ုိဟင္ဂ်ာရြာသားေတြ စြန္႔ပစ္ထားခဲ့တဲ့ အိမ္ယာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရၿပီး ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ရခုိင္လူအုပ္စုက လုပ္တယ္လုိ႔ စြပ္စြဲမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
“႐ုိဟင္ဂ်ာေတြကုိ တစ္ဖက္သက္ေမာင္းထုတ္မႈကေန ထြက္လာတဲ့ ေျမေတြဟာ စစ္တပ္ရဲ႕ အႀကိဳးစီးပြားအတြက္ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္လာႏုိင္သလုိ၊ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးဖုိ႔ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ စစ္တပ္ကုိ ထိပ္တန္းအခန္းက႑မွာ ပါ၀င္ေစလာႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္စီမံကိန္းေတြေၾကာင့္ ေျမေတြဟာ တန္ဖုိးရွိလာပါတယ္” လုိ႔ Columbia တကၠသုိလ္က လူမႈေရးရာ ပါေမာကၡ Saskia Sassen က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
အစိုးရကေတာ့ ရခုိင္က မီးေလာင္ပ်က္ဆီးသြားတဲ့ ေျမေတြကို ျပန္လည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ စီမံသြားမယ္လုိ႔ ဒီတစ္ပတ္ထဲမွာ ေျပာၾကားလုိက္ၿပီး အေသးစိတ္ကုိေတာ့ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။
ဒီစီမံမႈဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကုိ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာ လူအုပ္စုႀကီးအတြက္ ဘာကုိ ရည္ရြယ္သလဲဆုိတာကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိရေသးဘဲ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္မွာ၊ ဘယ္လုိ ျပန္လာလုိ႔ရမလဲ ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းေတြကိုလည္း ျမင့္တက္ေစပါတယ္။
သဘာ၀ရင္းျမစ္ေတြ ႂကြယ္၀ေပမယ့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အဆင္းရဲဆံုး ျပည္နယ္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ျပည္သူေတြရဲ႕ ၇၈ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ သတ္ခ်က္ေအာက္မွာ ေနထုိင္ေနရကာ ႏုိင္ငံရဲ႕ ပ်မ္းမွ် ပမာဏထက္ ၂ ဆေလာက္ကုိ ရွိေနတာပါ။
ႏုိင္ငံရဲ႕ လူမ်ားစု ဗမာလူမ်ိဳးအေပၚမွာ သံသယမ်က္စိနဲ႔ ၾကည့္ေနတဲ့ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြဟာ ျပည္နယ္အတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ တုိးလာေပမယ့္ သူတုိ႔ကေတာ့ အက်ိဳးေက်းဇူးကုိ နည္းနည္းပဲ ခံစားရတယ္လုိ႔ ႐ႈျမင္ေနပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ တ႐ုတ္လႊမ္းမုိးမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူေတြၾကားထဲမွာ မႏွစ္ၿမိဳ႕မႈေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
“အက်ိဳးေက်းဇူးကုိ ေလာက္ေလာက္လားလား မခံစားရတာေၾကာင့္ ေဒသတြင္း ျပည္သူေတြၾကားထဲမွာ ရခုိင္ျပည္နယ္က တ႐ုတ္စီမံကိန္းႀကီးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မေက်လည္မႈေတြ ေတာ္ေတာ္ျဖစ္လာပါတယ္” လုိ႔ French School of Oriental Studies (Inalco) က ရခိုင္ေရးရာကၽြမ္းက်င္သူနဲ႔ သုေတသနပညာရွင္ Alexandra De Mersan က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
ရခုိင္က ျပႆနာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကုလအတြင္းေရးမွဴးေဟာင္း ကုိဖီအန္နန္ ဦးေဆာင္တဲ့ အစုိးရေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ ေကာ္မရွင္က ၾသဂုတ္လအတြင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ျပည္နယ္အတြင္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကေန ဘယ္သူေတြက အမွန္ကတယ္ အျမတ္ထြက္ေနလဲဆုိတာ သတိထားရမယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္တစ္ခုလည္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။
“အက်ိဳးအျမတ္ေတြကုိ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကပဲ ခြဲယူေနၾကတာပါ။ အဲဒါရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ေဒသတြင္း လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြက အစုိးရဟာ အျမတ္ထုတ္ေနတယ္လုိ႔ မွတ္ယူေနၾကပါတယ္” လုိ႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ျမန္မာအစုိးရေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးဟာ ရခုိင္ေဒသအတြက္ ထိပ္တန္းဦးစားေပးျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး၊ လူ႕အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြကေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ သတိေပးမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။
Ref: AFP
