ႏုိင္၀င္ဘာ ၁၀၊ ၂၀၁၆
M-Media
– ယမန္ႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ေသာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳ အႏိုင္ရျခင္းႏွင့္အတူ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲထိေရာက္မႈအတြက္ ယခင္ကာလမ်ားထက္ ပို၍ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေရာင္ျခည္သန္းလာသေယာင္ ရႈျမင္သံုးသပ္ၾကသည္။ မည္သို႔ဆိုေစ သမၼတေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ကပင္ အစိုးရ၏ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈ၊ ႏိုင္ငံအ၀ွမ္းရိွ ဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီေသာ သီးျခား သတင္းစာမ်ားအတြက္ အခိုင္အမာထုတ္ေ၀မႈလိုင္စင္ အပါအ၀င္ မီဒီယာအသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ စတင္ တံခါးပြင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္လည္း က်စ္လစ္ေသာျပဳျပင္မြမ္းမံေရးအဆင့္အား အဆံုးသတ္ေရးႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ရိွေရးအတြက္ကား ေကာက္ခ်က္ခ်ရမည့္ အခ်က္မ်ားစြာ က်န္ေနေသးပါသည္။
အလံုးစံုကူးေျပာင္းျခင္းႏွင့္တစ္ကြ အရာရာတိုင္း၌ အဆိုးမ်ားက ရိွစၿမဲ။ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ေရြးခ်ယ္ခံပါတီတစ္ရပ္အား လႊတ္ေတာ္အာဏာကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လႊဲေျပာင္းေပးျခင္းက အေကာင္းဖက္ဦးတည္ျခင္းအတြက္ သံသယျဖစ္ဖြယ္မရိွ။ သို႔ေသာ္ အကယ္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သစ္ရိွ မီဒီယာအသိုင္းအ၀ိုင္းအဖို႔ ေအာင္ျမင္စြာကူးေျပာင္းေရးအတြက္ စံႏႈန္းတိုင္းညိွခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ က်န္ရစ္ေနပါလွ်င္ ဤကနဦးေအာင္ျမင္မႈမ်ားမွာ က်န္ေနေသးသည့္ အစစ္အမွန္စိန္ေခၚမႈမ်ားအားလံုးအေပၚ လႊမ္းမိုးႏိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။
ၿပီးခဲ့သည့္လတြင္ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားအစိုးရအဖြဲ႕က က်န္ရိွ ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးျခင္း၏ မေရွးမေႏွာင္းမွာပင္ တရားရံုးႏွစ္ခုမွ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအေပၚ ျပစ္မႈဆုိင္ရာဥပေဒပုဒ္မ ၅၀၀ ျဖင့္ တရားရင္ဆိုင္ေစမႈကို ေတြ႕ျမင္လိုက္ရသည္။ ပထမအမႈသည္ တနသၤာရီအပတ္စဥ္ဂ်ာနယ္မွ စာေရးသူတစ္ဦးကို Delco Ltd သတၳဳတူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီမွ တရားစြဲဆုိျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းကုမၸဏီ၏လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားေၾကာင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းေနသတၱ၀ါမ်ား ေသေၾကပ်က္စီးရျခင္းႏွင့္ ေလထုညစ္ညမ္းျခင္းအေပၚ ဒဏ္ခံရသည့္ ငါးတစ္ေကာင္၏အျမင္ျဖင့္ ၎သူက ဖန္တီးေရးသားေဖာ္ျပခဲ့၏။ အဆိုပါေရးသားခ်က္၌ ယင္းကုမၼဏီ၏အမည္ကို ေဖာ္ျပမထားခဲ့၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ျပႆနာမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ လူထုအၾကား အသံက်ယ္ေလာင္လာေစမည့္ မည္သည့္ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ဳိးကိုမွ လက္မခံဘဲ ပိတ္ပင္လိုေသာ ထိုကုမၸဏီ၏ရပ္တည္ခ်က္ကို ထူးျခားစြာ ေတြ႕လိုက္ရေပသည္။ ထိုအမႈမွာ ျပစ္ဒဏ္ထင္ရွားေၾကာင္း မေဖာ္ျပႏိုင္ေသးေခ်။
ဒုတိယအမႈမွာ ပအို႔၀္စာေပျဖင့္ ထုတ္ေ၀ေသာ လူထုအသံ သတင္းစာမွ ဂ်ာနယ္လစ္ႏွစ္ဦး၏အမႈ ျဖစ္၏။ ထိုသတင္းစာကို ရွမ္းျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ႏွင့္တစ္၀ိုက္တြင္ ထုတ္ေ၀ျဖန္႔ခ်ိသည္။ ေဒသခံႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးသည္ မိမိ၏ ပုဂၢလဆိုင္ရာ ေမြးေန႔ပြဲ က်င္းပေရးအတြက္ ရြာသားမ်ားထံ အတင္းအၾကပ္ေငြေၾကးေကာက္ခံမႈအေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပမိသျဖင့္ အေရးယူခံရျခင္းျဖစ္သည္။ အမႈနွစ္ရပ္္လံုး၌ စြဲခ်က္တင္ခံရသူ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအား ဒဏ္ေငြ သံုးေသာင္း က်ပ္ေပးေဆာင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေထာင္ဒဏ္တစ္လ က်ခံရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ ဒဏ္ေငြေဆာင္ယံုမွ်ႏွင့္ ၿပီးစီးႏိုင္ေသာ မည္ကာမတၱအမႈမ်ဳိးျဖစ္လင့္ကစား တရားစီရင္ေရးကာလမွာ တစ္မႈက ေလးလေက်ာ္၊ ေနာက္တစ္မႈက ၁၅ လတိုင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္ခဲ့၏။ ထိုကာလအတြင္း ထိုဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအဖို႔ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို မိမိတို႔၏အရည္အေသြးႏွင့္အညီ လုပ္ကိုင္ေဖာ္ေဆာင္ခြင့္ ဆံုးရံႈးရေလသည္မွာ အေသအခ်ာပင္။ ဒုတိယအမႈကို တရားရံုးသို႔ ႏွစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ သြားေရာက္ရင္ဆိုင္ရသည့္ ဂ်ာနယ္လစ္၏ ခရီးသြားလာစားရိတ္ႏွင့္ တရားရံုးစားရိတ္မွာ ဂ်ာနယ္လစ္တို႔၏လစဥ္လစာေငြမ်ားထက္ပင္ ပိုမိုကုန္က်ခဲ့ရသည္။ ဂ်ာနယ္လစ္အမ်ားအျပားတို႔သည္ မဆိုစေလာက္ေသာ ဘတ္ဂ်က္အသံုးစားရိတ္တို႔ျဖင့္ လႈပ္ရွားရုန္းကန္ေနရေသာ္လည္း၊ ဂ်ာနယ္လစ္တို႔၏ ကိုယ္ပိုင္တည္းျဖတ္ခြင့္အား ကန္႔သတ္ျခင္း၊ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္ကရိွႏွင့္ၿပီးေသာ ၾသဇာရွင္အစုအဖြဲ႕တို႔အား ေအာက္က်ဳိ႕ခယေစျခင္းတို႔ျဖင့္ အသေရဖ်က္မႈအႏၱရာယ္ႏွင့္ တရားရံုးတို႔၏ လာဘ္စားယိုယြင္းမႈတို႔က ျမန္မာႏိုင္ငံဆင္ဆာဘုတ္အဖြဲ႕၏ေနရာ၌ ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ အစားထိုး၀င္ေရာက္ေနေလသည္။
ဤမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကာလသစ္သာ ထင္သေလာက္ မဆိုး၀ါးပါက ျပည္သူ႔အသံ The People’s Voice သတင္းစာအမႈ၏ တရားလိုႏွင့္ တရားၿပိဳင္မ်ားမွာ ပအို႔၀္လူမ်ဳိးမ်ားအခ်င္းခ်င္းသာ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ဟိုးေလးတေက်ာ္ ျဖစ္သြားေပမည္။ ႏိုင္ငံတြင္းရိွ အျခား လူနည္းစု၀င္တုိင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားႏွင့္ မတူကြဲျပားစြာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အေျခခ်ေနထိုင္ေနေသာ ပအို႔၀္လူမ်ဳိးစုတို႔သည္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးယူခဲ့သည္။ အက်ဳိးဆက္အားျဖင့္ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ၿမိဳ႕နယ္သံုးခုကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရနယ္ေျမ (Self-Administered Zone – SAZ) မ်ားအျဖစ္ ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့သည္။ ဤနယ္ေျမတို႔အား ပအို႔၀္အမ်ဳိးသားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ PNO က (စစ္အစိုးရ၏လက္ေအာက္ခံအျဖစ္) အုပ္ခ်ဳပ္ထားသည္။ ဤအဖြဲ႕သည္ ျပည္နယ္ႏွင့္ႏိုင္ငံအသိအမွတ္ျပဳ တရား၀င္ႏိုင္ငံေရးပါတီျဖစ္သလို ေနာက္တစ္ဖက္တြင္လည္း ပအို႔၀္အမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္လ်က္ရိွသည္။ ဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီေသာ လက္နက္ကိုင္တိုင္းရင္းသားအုပ္စုတို႔အၾကား အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး (ႏွင့္) ႏိုင္ငံ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ဒီမိုကေရစီအကူးအေျပာင္းအား ခိုင္မာေစမည့္ အႀကီးမားဆံုးကိစၥ ဖက္ဒရယ္မူ၀ါဒျပႆနာမ်ားႏွင့္အတူ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအေပၚ PNO ေခါင္းေဆာင္၏ အသေရဖ်က္မႈျဖင့္တရားစြဲဆိုျခင္းက – ျမန္မာ့တိုင္းရင္းသားလူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကား၀ယ္ အာဏာရွင္တု႔ိ၏ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ မည္သည့္အတိုင္းအတာအထိ အျမစ္တြယ္ခိုင္မာေနေၾကာင္းကို ခင္းက်င္းျပသေနေပသည္။
အကယ္၍ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အကူးအေျပာင္း အမွန္တကယ္ ေအာင္ျမင္ေစလိုေသာ္ လြတ္လပ္စြာေဖာ္ထုတ္ခြင့္ႏွင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အပါအ၀င္ အေျခခံအခြင့္အေရးအမ်ားကို NLD အစုိးရမွ ဦးထိပ္ထားေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္၏။ ယုတၱိမဲ့ အမႈဆင္ျခင္းကိစၥမ်ားအေပၚ ဆန္႔က်င္ေျပာဆိုရမည္ျဖစ္၏။ သို႔သာမက တင္ျပပါအမႈမွာ လူမ်ဳိးစုအခ်င္းခ်င္းၾကားဆက္ဆံေရး၏ ေရွ႕ေျပးနိမိတ္တစ္ခု ျဖစ္ေနပါလွ်င္ တိုင္းရင္းသားမီဒီယာႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေရးရာလႈပ္ရွားသူမ်ားအေနျဖင့္ အလံုးစံုၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္အတြက္ တြန္းအားေပးျခင္းကိုသာမက အစစ္အမွန္ဒီမိုကေရစီစနစ္၏လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ မိမိတို႔၏ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ျပင္ဆင္စီမံႏိုင္ေစေရးကိုပါ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ေနပါသည္။ စပ္ကူးမတ္ကူးကာလအတြင္း ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းကလည္း ႏိုင္ငံတြင္းအေျခအေနမ်ားကို ေကာင္းစြာ တိုးျမွင့္ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ ၎ျပင္ ပိုမိုလြတ္လပ္ေသာ မီဒီယာအသိုင္းအ၀ိုင္း ဖန္တီးႏိုင္ရန္ လူထုလႈပ္ရွားသူတို႔၏ကမ္ပိန္းမ်ားကို အားေပးပံ့ပိုးျခင္းႏွင့္ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးတည္ေဆာက္မႈ ျပည့္၀ေစျခင္း၊ မူမမွန္စြာ တရားလက္လြတ္ အသေရဖ်က္မႈျဖင့္ စြဲခ်က္တင္ခံရသူမ်ားႏွင့္တစ္ကြ ဂ်ာနယ္လစ္တို႔၏ ဘ၀ရွင္သန္ေရးႏွင့္ ဥေပေဒေၾကာင္းအရ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ေရးအတြက္ အရင္းအျမစ္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္း စသည္တို႔အား ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္အပ္ေပသည္။
(၀ါရွင္တန္ဒီစီ အေျခစိုက္ The Center for International Media Assistance (CIMA) မွ ထုတ္ေ၀ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အေရွ႕ေတာင္အာရွဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရး ပရိုဂရမ္အရာရိွ David Angeles ၏ A gauge for democracy: media freedoms under fire in the new Myanmar ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။)
