ဇူလုိင္ ၅၊ ၂၀၁၆
M-Media
ၿမိဳ႕ေတာ္ဟာဗားနားၿမိဳ႕လယ္ေကာင္မွ ၀တ္ျပဳေဆာင္
– အာရဘီစကားကုိ အနည္းငယ္သာေျပာတတ္ၿပီး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ အဂၤါရပ္ႏွင့္ျပည့္စံုေသာ အေဆာက္အဦးပင္ မရွိသည့္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံမွ မြတ္စလင္လူနည္းစုကေလးမွာ ၎တုိ႔၏ ဘာသာတရားကုိ လက္ေတြ႕လုိက္နာက်င့္သံုးကာ ရမ္ဇာန္ဥပုသ္လကုိ ၎တုိ႔ စြမ္အားရွိေလာက္ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္စြာ အဆံုးသတ္ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။
ၿမိဳ႕ေတာ္ဟာဗားနားရွိ သက္တမ္းရင့္ ရပ္ကြက္တစ္ခုတြင္ အျဖဴေရာင္ႏွင့္ အစိမ္းေရာင္ ေပါင္းစပ္ထားည့္ မင္နာရတ္ (၀တ္ျပဳရန္ႏႈိးေဆာ္သည့္ ေမွ်ာ္စင္) ရွိေသာ ကုိလုိနီအေဆာက္ဦးတစ္လံုးကုိ အလြယ္တကူ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္သည္။ ထုိဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္း က်ဴးဘားမြတ္စလင္မ်ားစုေ၀းကာ တစ္ေန႔လွ်င္ ၅ ႀကိမ္ စု႐ံုး၀တ္ျပဳၾကသည့္ေနရာ ျဖစ္ေလသည္။
ဗလီအတြင္း နံရံကုိ အာရဘီလက္ေရးကားခ်ပ္မ်ားႏွင့္ ပါလက္စတုိင္းအလံတစ္ခုတုိ႔ျဖင့္ အလွဆင္ထားကာ စပိန္ဘာသာျပန္ ကုရ္အာန္က်မ္းစာအုပ္မ်ားကုိလည္း ဗလီအတြင္း ေတြ႕ႏုိင္ေလသည္။
ဂ်ာဗီယာဟူသည့္ အမ်ိဳသားတစ္ဦးက ပူျပင္းေသာေႏြရာသီ ေန႔လည္ခင္းတြင္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္သုိ႔ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကသူမ်ားကုိ “အတ္စလားမု အာလုိက္ကြမ္း” (ၿငိမ္းခ်မ္းမႈသက္ေရာက္ပါေစ) ဟူသည့္ စကားျဖင့္ ၿပံဳးရႊင္စြာ ခရီးဦးႀကိဳျပဳေလ၏။
ဂ်ာဗီယာမွာ ခရစ္ယာန္ကက္သလစ္မိသားစုမွ ေပါက္ဖြားလာၿပီး လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္က အစၥလာမ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသက္၀င္ခဲ့သူျဖစ္သည္။
“သမၼာက်မ္းစာက ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ မျပည့္စံုဘူးလုိ႔ ခံစားရတယ္ေလ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဘာသာေျပာင္းခဲ့တာပါ” ဟု ဂ်ာဗီယာက ၎ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေၾကာင္း ေျပာျပသည္။ ႏုိင္ငံ၏ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းက ခရစ္ယာန္ကက္သလစ္ႏွင့္ အာဖ႐ုိ-က်ဴးဘန္း ဘာသာတရားမ်ားကုိ ယံုၾကည္ကုိးကြယ္ၾကသည့္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံတြင္ ဂ်ာဗီယာ၏ အျဖစ္အပ်က္က ထူးျခားသည့္ ကိစၥျဖစ္သည္။
က်ဴးဘားႏုိင္ငံတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ဦးေရ ၁၀၀၀၀ ခန္႔သာရွိၿပီး ထုိပမာဏက ႏုိင္ငံလူဦးေရ၏ ၀.၁ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ျဖစ္သည္။
ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား၏ အဆုိအရ အစၥလာမ္သာသနာမွာ ၁၉၇၀ ႏွင့္ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ပါကစၥတန္ကဲ့သုိ႔ ႏုိင္ငံမ်ားမွ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ေရာက္ရွိလာၾကသည္ဟု သိရသည္။
“ကမၻာလွည့္ခရီးသြားေတြက ဒီလမ္းကုိ ျဖတ္သြားတဲ့အခါ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကိုျမင္ၿပီး ေတာ္ေတာ္ေလး အံ့ၾသၾကပါတယ္” ဟု လြန္ခဲ့သည့္ ၁၇ ႏွစ္က အစၥလာမ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသက္၀င္ခဲ့သူ အဟ္မဒ္ အဂူလုိက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၎မွာ ေသာၾကာေန႔တြင္ ၀တ္ျပဳသူ ၂၀၀ ေက်ာ္အထိ လာေရာက္ၾကသည့္ အဆုိပါ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္အား စီမံခန္႔ခြဲေနသူျဖစ္သည္။
“ေရွ႕ေဆာင္အီမာမ္ေတြကုိ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးတဲ့ သင္တန္းေတြ မရွိတာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္က လက္မွတ္ရ ေရွ႕ေဆာင္အီမာမ္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ သာသနာရဲ႕ အေျခခံစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္သိပါတယ္” ဟု အဂူလုိက ဖြင့္ဟခဲ့သည္။
ဟာဗားနားမွ ရက္ကြက္ေဟာင္းတစ္ခုတြင္ရွိသည့္ အဆုိပါဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႏွင့္ မလွမ္းမကမ္းတြင္ ေၾကာ္ျငာဆုိင္းဘုတ္တစ္ခု ေထာင္ထားၿပီး ၅ ဧကက်ယ္ေသာ ေျမေနရာတစ္ခု၌ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္လံုး တည္ေဆာက္ရန္ အစီအစဥ္ရွိသည္ဆုိသည့္ ဆုိင္းဘုတ္ျဖစ္သည္။ ထုိဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ ေဆာက္လုပ္ရန္အတြက္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလက တူရကီသမၼတ အာဒုိဂန္လေရာက္ခ်ိန္တြင္ ကတိေပးသြားခဲ့သည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း ေဆာက္လုပ္မႈက မစရေသး။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ဟာဗားနားၿမိဳ႕၏ ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္း Old Havana ၌ ၀တ္ျပဳေဆာင္တစ္ခုကုိ က်ဴးဘားအစုိးရက ဖြင့္လွစ္ခြင့္ေပးခဲ့သည္။ ထုိ၀တ္ျပဳေဆာင္က က်ဴးဘားႏုိင္ငံ၏ ပထမဆံုး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဟုလည္း ေခၚဆုိထုိက္သည္။
“ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္တစ္ခုလုိ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းမႈေတြ ျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ တံခါးေပါက္မွာေတာ့ ‘ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္’ ဆုိၿပီး ေရးသားထားပါတယ္” ဟု ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ စီမံကြပ္ကဲေနေသာ ‘အာရပ္အသင္း’ မွ ဒါ႐ုိက္တာ ရီဂုိဘာတုိ မီနန္ဒက္ဇ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“တကယ့္ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ဆုိရင္ ေနရာပုိက်ယ္ရမွာေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ မြတ္စလင္ေတြအတြက္ အဓိကက်တာက တစ္ေနရာမွာ စုေပါင္း၀တ္ျပဳႏုိင္ဖုိ႔ပါ” ဟု ၎က ထည့္သြင္းေျပာဆုိခဲ့သည္။
က်ဴးဘားမြတ္စလင္မ်ားမွာ စုေပါင္း၀တ္ျပဳရာေနရာတစ္ခု ရရွိရန္အတြက္ ၂၅ ႏွစ္ၾကာ ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကသည္။
“အရင္က ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ ၿမိဳ႕ထဲက တုိက္ခန္းတစ္ခုမွာ စုေပါင္းေတြ႕ဆံုၾကပါတယ္။ က်ဴးဘားမွာ ကၽြန္ေတာ္ယံုၾကည္ရာကုိ လြတ္လပ္စြာ လုိက္နာက်င့္သံုးခြင့္ရပါတယ္” ဟု ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က အစၥလာမ္ဘာသာသုိ႔ ေျပာင္းလဲသက္၀င္ခဲ့သည့္ လာဇုိေတာရက္စ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေတာရက္စ္ကုိ က်ဴးဘား၏ ပထမဆံုး အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ဟူ၍လည္း မွတ္ယူႏုိင္ေပသည္။
က်ဴးဘားမြတ္စလင္မ်ား ၀ါေျဖေနသည့္ ပံုရိပ္
ရမ္ဇာန္ဥပုသ္လတြင္ က်ဴးဘားရွိ မြတ္စလင္မ်ားအဖုိ႔ ဥပုသ္သီလ ေဆာက္တည္ျခင္းမွာ လြယ္ကူသည့္ ကိစၥမ်ိဳးမဟုတ္။ ကမၻာတစ္၀ွမ္းရွိ မြတ္စလင္မ်ားမွာ ဥပုသ္ေျဖရာတြင္ စြန္ပလြံသီးမ်ား စားသံုးေလ့ရွိၿပီး က်ဴးဘားတြင္ေတာ့ စြန္ပလြံသီးမရွိ။
“အရာရာတုိင္းကုိ ျပည္ပက တင္သြင္းရတာဗ်။ ေဆာ္ဒီသံ႐ံုးကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိ စြန္ပလြံသီးေတြ၊ ႐ုိးရာ၀တ္စံုေတြ၊ ဟာလာလ္အသားေတြ ေပးပါတယ္။ ဘုရားသခင္ရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အဆင္ေျပပါတယ္” ဟု ေတာရက္စ္က ထပ္ေလာင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
အသက္ ၃၃ ႏွစ္အရြယ္ရွိၿပီး အာဖရိကႏြယ္ဖြားတစ္ဦးျဖစ္သည့္ အလန္ ဂါစီယာက ၎အေနျဖင့္ အစၥလာမ္သုိ႔ သက္၀င္ယံုၾကည္ၿပီးေနာက္ လုပ္ရပ္ဆုိး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ စြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ ျဖစ္သြားၿပီလုိ႔ ေျပာလုိက္တဲ့အခါမွာ သူငယ္ခ်င္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အဆက္အသြယ္ ျဖတ္သြားတယ္ေလ။ တစ္ျခားေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အရပ္မေသာက္ေတာ့တာ၊ ၀က္သားမစားေတာ့တာ၊ ပါတီသြားၿပီး မကေတာ့တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ျခားတစ္ဖက္မွာေတာ့ ဒါဟာ က်ဴးဘားရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈေေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ စြန္႔လႊတ္လုိက္တယ္လုိ႔ ျမင္ၾကတာကုိး” ဟု ဂါစီယာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
က်ဴးဘားတကၠသုိလ္မ်ားတြင္ အာရဘီဘာသာစကား သင္ၾကားျခင္းမ်ိဳးလည္း မရွိ။
က်ဴးဘားသုိ႔လာေရာက္ကာ လက္တင္အေမရိက ေဆးတကၠသုိလ္ တက္ေရာက္ေနသည့္ ခ်ဒ္၊ အာဖဂန္ႏွင့္ လစ္ဗ်ားတုိ႔မွ အာရဘီစကားေျပာ ေက်ာင္းသားမ်ားက က်ဴးဘားမြတ္စလင္မ်ားကုိ ကုရ္အာန္က်မ္းစာ ရြတ္ဖတ္နည္း အခမဲ့သင္ေပးသည္ဟု ဂါစီယာက ဆုိသည္။
ထုိ႔ျပင္ က်ဴးဘားမြတ္စလင္မ်ားမွာ offline အသံုးျပဳ၍ရသည့္ ဖုန္းေဆာ့ဖ္၀ဲမ်ားျဖင့္လည္း အာရဘီ ဘာသာစကားကုိ သင္ယူေလ့လာၾကေလသည္။
ရမ္ဇာန္ဥပုသ္လ၏ ၀ါေျဖခ်ိန္နီးကပ္လာသည့္အခါ ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္ရွိ ၀တ္ျပဳေဆာင္မွာ လူမ်ားျဖင့္ ျပည့္က်ပ္သြားသည္။
ေခါင္းေဆာင္ပု၀ါမ်ားျဖင့္ က်က္သေရရွိလွသည့္ မြတ္စလင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ သီးသန္႔သတ္မွတ္ထားသည့္ အခန္းတြင္ ကေလးမ်ားက ျမဴးတူးေဆာ့ကစားၾကသည္။
၀ါေျဖရန္အစားေသာက္မ်ားကုိ ေ၀ငွေနသည့္ အဖုိးအုိ၏အမည္က လီယြန္နယ္ ဒီယက္ဇ္ျဖစ္ၿပီး အသက္ ၇၃ ႏွစ္တြင္ အစၥလာမ္သုိ႔ ေျပာင္းလဲသက္၀င္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
“ေကာင္းမြန္တဲ့ကိစၥတစ္ခုကုိ လက္ခံႀကိဳဆုိဖုိ႔ အသက္အရြယ္က အဓိကမက်ပါဘူး” ဟု ဒီယက္ဇ္က ဆုိသည္။
စက္တင္ဘာ ၁၁ တုိက္ခုိက္မႈေနာက္ပုိင္း က်ဴးဘားႏုိင္ငံအေရွ႕ပုိင္းတြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည့္ ဂြါတာနာမုိအက်ဥ္းစခန္းတြင္ အၾကမ္းဖက္သံသယျဖင့္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းကာ အေမရိကန္၏ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားကုိလည္း ၎က ေျပာျပခဲ့သည္။
“ဒီအက်ဥ္းစခန္းပိတ္ပစ္ဖုိ႔အတြက္ ႏုိင္ငံေတြက အေျဖတစ္ခု ရွာရပါမယ္”
ရာစုႏွစ္စတစ္၀က္ၾကာ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားၿပီးေနာက္ FARC လက္၀ဲသူပုန္မ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ယူရန္ရွိေနသည့္ ကုိလံဘီယာႏုိင္ငံအေၾကာင္းကုိ ဒီယက္ဇ္က ေထာက္ျပခဲ့သည္။
စပိန္ဘာသာျပန္ ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ႏွင့္ ကုရ္အာန္ရြတ္ဖတ္ေနသူတစ္ဦး
“ဂြါတာနာမုိမွာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံရတဲ့ မြတ္စလင္ေတြအတြက္လည္း ဒီလုိ သေဘာတူညီခ်က္မ်ိဳး ရေစခ်င္ပါတယ္”
ယာကြီလင္ ဒီယက္စ္ဟုအမည္ရသည့္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးကေတာ့ စပိန္တြင္ ၈ ႏွစ္ၾကာေနထုိင္ခဲ့ၿပီး ပါကစၥတန္လူမ်ိဳးတစ္ဦး၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ စပိန္တြင္ပင္ အစၥလာမ္ကုိ ေျပာင္းလဲလက္ခံခဲ့သည္။
“ကၽြန္မတုိ႔ရဲ႕ ေနပံုထုိင္ပံု မတူတာေၾကာင့္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကၽြန္မတုိ႔ဟာ ႏုိင္ငံျခားသားေတြလုိ႔ ထင္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ႏုိင္ငံမွာ မြတ္စလင္ေတြရွိေနတယ္ဆုိတာကုိ သူတုိ႔ မေတြးမိၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ဴးဘားႏုိင္ငံမွာေတာ့ အစၥလာမ္သာသနာဟာ တစ္စထက္တစ္စ ပုိမုိျပန္႔ႏွံ႔လာခဲ့ပါၿပီ” ဟု သူမက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
က်ဴးဘားႏုိင္ငံတြင္ အေကာင္အထည္ေပၚမလာေသးသည့္ အရာတစ္ခုက ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ အ၀တ္အထည္မ်ားျဖစ္သည္ဟု ယာကြီလင္က ဆုိသည္။
“အဲဒီအ၀တ္အစားေတြကုိ ေဆာ္ဒီက ကၽြန္မတုိ႔ရဲ႕ ညီေနာင္ေတြက ေထာက္ပံ့ေပးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈနဲ႔ ကၽြန္မတုိ႔ တစ္သက္လံုး ရပ္တည္လုိ႔ မရဘူးေလ။ ကၽြန္မတုိ႔ႏုိင္ငံမွာ ကၽြန္မတုိ႔စတုိင္နဲ႔ ကုိယ္ပုိင္ဆုိင္ေတြ လုိအပ္ပါတယ္။ က်ဴးဘားမွာ ကၽြန္မတုိ႔ဟာ အစၥလာမ္သာသနာကုိ ျဖန္႔ခ်ီရပါမယ္”
၁၉၅၉ ခု က်ဴးဘားေတာ္လွန္ေရးၿပီးကတည္းက က်ဴးဘားႏုိင္ငံမွာ တရား၀င္ ဘာသာမဲ့ႏုိင္ငံ ျဖစ္သြားခဲ့ၿပီး ဘာသာတရားမ်ားအားလံုးကုိ ကန္႔သတ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် ထုိကန္႔သတ္မႈမ်ားကုိ ေျဖေလ်ာ့ေပးခဲ့ေလသည္။
၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္အတူ က်ဴးဘားႏုိင္ငံမွာလည္း ဘာသာေရးမႏြယ္သည့္ႏုိင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့ဟု မီနန္ဒက္ဇ္က ဆုိသည္။
ေရွ႕ေဆာင္အီမာမ္တစ္ဦးျဖစ္သူ အဟ္မဒ္ကေတာ့ ယခုလုိ ဖြင့္ဟခဲ့သည္။
“တုိင္းျပည္တစ္ျပည္ရဲ႕ သမုိင္းမွာ အဆင့္ဆင့္တုိးတက္ေျပာင္းလဲမႈေတြကေတာ့ ရွိစၿမဲပါပဲ။ အေမရိကန္ကုိၾကည့္ရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ရာစုက လူမည္းေထာင္ခ်ီ သတ္ျဖတ္ခဲ့ေပမယ့္ အခုေတာ့ လူမည္းတစ္ေယာက္က သမၼတ ျဖစ္ေနပါၿပီ”
Ref: Yahoo
