Author: Ko Lay

ဇန်နဝါရီ ၁၃၊ ၂၀၂၂
M-Media

-လာမယ့်တစ်ပတ် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှာ ကျင်းပပြုလုပ်ဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးကို အကန့်အသတ်မရှိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ပြီး ဒါဟာ မြန်မာကိစ္စမှာ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်ရဲ့ လုပ်ရပ်ကို အခြားနိုင်ငံတွေက မနှစ်မြို့တဲ့အတွက် ပျက်သွားတာလို့ လေ့လာသူတွေက သုံးသပ်ပါတယ်။

စီယမ်ရိပ်မြို့မှာလုပ်မယ့် ​အစည်းအဝေးကို အကန့်အသတ်မရှိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်တယ်လို့ ကမ္ဘောဒီးယားက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ဒါဟာ ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာ အာဆီယံဥက္ကဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်မယ့် ကမ္ဘောဒီးယားက ပထမဆုံး ကမကထပြုကျင်းပမယ့် အစည်းအဝေးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ကမ္ဘောဒီးယားရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ကျင်းပမယ့်နေရာကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံက တာဝန်ရှိသူတွေ လာရောက်ဖို့ အဆင်မပြေတဲ့အတွက် ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်တာလို့ ဖော်ပြပါတယ်။ ဒီအစည်းအဝေးမှာ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အာဆီယံသံအမတ်အဖြစ် ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က အဆိုပြုထားတဲ့ ပရက်ဆိုခွန်ကို အတည်ပြုမှာပါ။

ပရက်ဆိုခွန်ဟာ ဟွန်ဆန်တပည့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဖြစ်ပါတယ်။

အာဆီယံအရေး ကျွမ်းကျင်သူတွေက ဟွန်ဆန်ရဲ့ ဇန်နဝါရီပထမပတ် မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်း ဒီမိုကရေစီခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ မတွေ့ခဲ့တာ၊ စစ်ကောင်စီခန့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦး၀ဏ္ဏမောင်လွင်ကို အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အစည်းအဝေးတက်ဖို့ ဖိတ်ခဲ့တာတွေကို တစ်ခြားအာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေက မနှစ်မြို့တဲ့အတွက် အစည်းအဝေးပျက်တာလို့ သုံးသပ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံက မတည်ငြိမ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဧပြီလက ရခဲ့တဲ့ သဘောတူညီချက် ၅ ချက်ကို မလိုက်နာဘူးဆိုရင် အာဆီယံအစည်းအဝေးတွေမှာ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီ တာဝန်ရှိသူတွေကို မဖိတ်ကြားရေးဆိုတဲ့ မူကို အာဆီယံက ဆုပ်ကိုင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အရီဇိုးနားတက္ကသိုလ်က အာဆီယံအရေးကျွမ်းကျင်သူ ဆိုဖယ်လ်အာရ်က လာဖို့အခက်အခဲရှိတယ်ဆိုပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေက ပြောတာဟာ ယဉ်ယဉ်ကျေးကျေး ဆင်ခြေတစ်ခု ပေးလိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။

ဩတေးလျအမျိုးသားတက္ကသိုလ် အာရှ-ပစိဖိတ်ဆိုင်ရာ ကောလိပ်က ကျွမ်းကျင်သူ မာစတန်ကလည်း ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်က စစ်ကောင်စီနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကို ဖိတ်ကြားမှုကြောင့် ခေါင်းဆောင်တွေ သဘောထားကွဲလွဲကာ အစည်းအဝေးရပ်ဆိုင်းရတဲ့အထိ ဖြစ်တာလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်က ကျင်းပခဲ့တဲ့ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး အနည်းဆုံး ၃ ခုမှာ အာဆီယံက စစ်ကောင်စီ ကိုယ်စားလှယ်တွေကို မဖိတ်ဘဲ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သံတမန်တစ်ဦးကိုသာ တက်ဖို့ ဖိတ်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက စေလွှတ်ခြင်း မရှိပါဘူး။

အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေထဲမှာ ဘရူနိုင်း၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ စင်ကာပူတို့ဟာ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို ပြတ်ပြတ်သားသား ဆန့်ကျင်နေတာဖြစ်ပြီး ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားနဲ့ ဗီယက်နမ်တို့က စစ်ကောင်စီနဲ့ ဆက်ဆံမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။

ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက်ပြီး စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင်တွေနဲ့တွေ့တာ၊ အစည်းအဝေး ဖိတ်ကြားတာတွေကို ထောက်ခံတယ်လို့ တရုတ်က ပြောထားပါတယ်။

Ref: RFA

ဇန်နဝါရီ ၁၁၊ ၂၀၂၂
M-Media

-နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို စစ်ကောင်စီက ထောင်ချမှုဟာ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို စော်ကားလိုက်တာဖြစ်ပြီး သူမနဲ့ မတရားသဖြင့် ဖမ်းဆီးခံထားရသူ အားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ အမေရိကန်အစိုးရက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီတရားရုံးဟာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ကိုဗစ်ဥပဒေ၊ ဆက်သွယ်ရေးဥပဒေတွေနဲ့ မနေ့က ထောင်ဒဏ် ၄ နှစ် ချမှတ်ခဲ့တာပါ။ ဒါ့ကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ စစ်ကောင်စီလက်အောက်မှာ စုစုပေါင်း ထောင်ဒဏ် ၆ နှစ် ချမှတ်ခံထားရပြီး အခြားအမှုတွေကိုလည်း ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။

အမေရိကန်အစိုးရ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ နဒ်ပရိုက်စ်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဖမ်းဆီးထောင်ချမှုဟာ တရားမျှတမှုနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုကို အတုအယောင် ကျင့်သုံးတာဖြစ်ပြီး၊ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ အခြား ဒီမိုကရေစီခေါင်းဆောင်တွေအပါအဝင် မတရားသဖြင့် ဖမ်းဆီးထားသူ အားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ မနေ့က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

“စစ်ကောင်စီဟာ တရားရေးကိုအသုံးချပြီး နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံတွေကို တိုက်ခိုက်နေတာပါ။ ပြည်သူလူထုအပေါ် ဆက်လက်အကြမ်းဖက်နေတာကိုကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် အမြန်ပြန်ရောက်ဖို့ လိုပြီဆိုတာ မီးမောင်းထိုးပြနေတာပါပဲ”

မြန်မာပြည်သူတွေဟာ စစ်အာဏာရှင်လက်အောက်မှာ တစ်ရက်တောင် မနေချင်တာကို တွေ့ရပြီး မိမိတို့အနေနဲ့ ဆက်လက်ထောက်ပံ့ပေးသွားမယ်လို့လည်း နက်ပရိုက်စ်က ထည့်သွင်းပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီတပ်တွေရဲ့ အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်မှုကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း လူပေါင်း ၁၄၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး ၉ ထောင်နီးပါးလောက် အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။

Ref: Reuters