ႏုိ၀င္ဘာ ၂၂၊ ၂၀၁၈
သင္တန္းတစ္ခုတြင္ ေတြ႕ရသည့္ ဆရာမ ေဒၚသက္ေထြး – ဟီဂ်ဘ္ ေခါင္းေဆာင္ပု၀ါကုိ ေနသားတက်ျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေဒါက္တာ ေဒၚသက္ေထြးဟာ သင္တန္းသားေတြဖက္ လွည့္ၿပီး ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးလုိက္ပါတယ္။
“လူေတြရဲ႕ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ သေဘာသဘာ၀အေၾကာင္း သိခ်င္တဲ့သူ ရွိပါသလား”
တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက ရွက္ကုိးရွက္ကန္းျဖစ္ေနေပမယ့္ အတန္းထဲကလူတုိင္း လက္ေထာင္လာၾကပါတယ္။
‘မိန္းမကုိယ္’ ကုိ ရည္ညႊန္းဖုိ႔ သင့္ေလ်ာ္တဲ့စကားလံုး ေပၚလာေရးအတြက္ေတာင္ ျငင္းၾကခံုၾကျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လိင္ကိစၥ ေျပာဆုိတာဟာ မလုပ္သင့္မလုပ္အပ္တဲ့ကိစၥလုိ႔ ယူဆေနၾကတုန္းပါ။ ေဒါက္တာ ေဒၚသက္ေထြးကေတာ့ ဒီအတားအဆီးေတြကေန ေဖာက္ထြက္ေနပါတယ္။
အသက္ ၃၅ ႏွစ္အရြယ္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အမ်ိဳးသမီးျဖစ္တဲ့ သူမဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံက လိင္အသိပညာေပးေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ထိပ္တန္းဆရာမေတြထဲက တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဓမၼတာအေၾကာင္းကေန၊ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ေတြအထိ အမ်ိဳးသမီးေတြ သိသင့္သိထုိက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းပတ္ကာ တစ္ရက္သင္တန္းကေန၊ တစ္ပတ္အထိ ၾကာျမင့္တဲ့သင္တန္းေတြ ဖြင့္လွစ္သင္ၾကားေပးေနပါတယ္။
သူမဟာ Strong Flowers ဆုိတဲ့ အဖြဲ႕တစ္ခုကုိ ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ကစတင္ကာ ဒီအဖြဲ႕မွာ လိင္အသိပညာေပးသင္တန္းေတြ ဖြင့္လွစ္သင္ၾကားေပးေနပါတယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွက အျခားႏုိင္ငံေတြလုိပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံက စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ လိင္အသိပညာေပး သင္ၾကားမႈေတြ မရွိပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဒါက္တာေဒၚသက္ေထြးက ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြကေန အသက္ ၆၀ ေက်ာ္အရြယ္ေတြအထိ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ အသိပညာေပးမႈေတြ ျပဳလုပ္ေနပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ကုမၸဏီေတြက သူမကုိ ေခၚၿပီး ၀န္ထမ္းေတြကုိ သင္တန္းေပးခုိင္းတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။
“မိန္းကေလးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီကိစၥေတြကုိ အေမေတြ၊ အေဒၚေတြဆီကေန သိရွိၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ မသင္ေပးၾကဘူး။ သင္ေပးျပန္ရင္လည္း အမွားေတြ အမ်ားႀကီးပါတတ္တယ္” လုိ႔ သူမက ေျပာပါတယ္။
လစ္လ်ဴ႐ႈခံရသည့္ အေျခအေန
သူမရဲ႕သင္တန္းေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ ကုိယ္ပုိင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္အေၾကာင္း၊ အိမ္တြင္းအၾကမ္းဖက္မႈလုိ ကိစၥေတြကုိ တုိက္ဖ်က္ေရးအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးသင္ၾကားေပးေနပါတယ္။
ကုလရဲ႕ Population Fund အဖြဲ႕က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ အၾကမ္းဖက္ခံေနရမႈဟာ ‘လစ္လ်ဴ႐ႈခံရတဲ့ အေရးေပၚအေျခအေန’မ်ိဳး ျဖစ္ေနၿပီး ဒီလုိ အၾကမ္းဖက္တာေတြဟာ လုပ္ေကာင္းတဲ့အရာေတြလုိ႔ ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက လက္ခံထားတာ၊ ဥပေဒက အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ ထိထိေရာက္ ကာကြယ္မေပးႏုိင္တာေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
“မိန္းမကုိ အ႐ုိးကြဲေအာင္႐ုိက္မွ အသည္းစြဲေအာင္ခ်စ္တာ” ဆုိတဲ့ စကားပံုက လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈကုိ လက္ခံထားတယ္ဆုိတာ ေဖာ္ညႊန္းေနပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ကေန ၄၉ ႏွစ္အၾကား လက္ထပ္ၿပီးအမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ၁၇ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ ခင္ပြန္းသည္ေတြရဲ႕ ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကုိ ခံေနရတယ္လုိ႔ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ အေမရိကန္အေျခစိုက္ အက်ိဳးအျမတ္မယူတဲ့အဖြဲ႕ United Nations Population Fund တုိ႔က ၂၀၁၇ ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕အခြင့္အေရးကုိ မသိနားမလည္မႈ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းက လက္မခံမွာကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ၿပီး ထုတ္ေဖာ္ မေျပာမႈေတြေၾကာင့္ အမွန္တကယ္ အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ အေရအတြက္ဟာ မ်ားျပားႏုိင္တယ္လို႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။
“‘ငါတုိ႔ခြင့္မျပဳဘူးေနာ္’ လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္ဆုိတာကုိ ကၽြန္မတုိ႔ႏုိင္ငံက အမ်ိဳးသမီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မသိၾကပါဘူး။ ကုိယ့္ေယာက်္ားနဲ႔မွ မဟုတ္ဘူး၊ မိသားစုမွာျဖစ္ေစ၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာျဖစ္ေစ ဒီလုိ ျငင္းလုိ႔ရပါတယ္။ ဒီသင္တန္းကုိ တက္ေရာက္တဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ဆႏၵကုိ အေလးထားရမယ္ဆုိတဲ့အေၾကာင္း သိရွိခဲ့ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိလည္း တန္ဖုိးထားတတ္လာပါတယ္” လို႔ အသက္ ၂၂ ႏွစ္အရြယ္ မဆုေမက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္မွာ ေဒါက္တာ ေဒၚသက္ေထြးရဲ႕သင္တန္းကို တက္ေရာက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
သူမရဲ႕သင္တန္းကုိ အမ်ိဳးသမီးေတြအျပင္ အျခားသူေတြလည္း လာတက္ေနၾကၿပီလုိ႔ ေဒါက္တာက ေျပာပါတယ္။
“အမ်ိဳးသမီးေတြ လာတက္ၾကတယ္ဆုိတာ မထူးဆန္းေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသားေတြ လာတက္တဲ့အေရအတြက္ကလည္း ျမင့္တက္လာပါတယ္”
အျမင္ဖြင့္သင္တန္း
အမ်ိဳးသားအမ်ားစုဟာ အလုပ္ရွင္ေတြက လာတက္ခုိင္းလုိ႔ လာတက္ၾကတာမ်ိဳးျဖစ္ေပမယ့္ ကုိယ့္သေဘာဆႏၵနဲ႔ကုိယ္ စာရင္းေပးၿပီး လာတက္ၾကတဲ့ လူငယ္ေတြမ်ားလာတယ္ဆိုတာ သတိျပဳမိတယ္လုိ႔ ေဒါက္တာက ေျပာပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ေတာ့ ဒီသင္တန္းက အျမင္ေတြပြင့္ေစၿပီး အေတြ႕အႀကံဳေကာင္းေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ရပါတယ္။ လိင္ေစာ္ကားမႈ အေၾကာင္းကို သင္ရေတာ့ ေတာ္ေတာ္အံ့အားသင့္သြားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တစ္ျခားေနရာေတြကေန သိထားတာေတြနဲ႔ တစ္ျခားစီျဖစ္ေနတာကုိး” လုိ႔ အသက္ ၁၇ ႏွစ္အရြယ္ မင္းေဂ်ာ္က ေျပာပါတယ္။
သင္တန္းၿပီးဆံုးသြားတဲ့ေနာက္ ဆရာမ ေဒၚသက္ေထြးရဲ႕ ေျပာၾကားမႈေတြကို ျပန္လည္ၾကားေယာင္ေနမိတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အရင္ကထက္ ပုိၿပီး ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံတတ္လာလုိ႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။
“အရင္ကဆုိ ကၽြန္ေတာ္ ေကာင္မေလးေတြကို လိုက္လုိက္စတယ္။ ဒါေပမယ့္ သင္တန္းတက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒါမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ သတိထား တတ္လာတယ္။ ေသခ်ာတာက ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ အမူအက်င့္ ေျပာင္းသြားပါၿပီ”
ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ားစုရွိတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေဒၚသက္ေထြးဟာ ဘာသာ၀င္ေတြအၾကား နားလည္မႈတည္ေဆာက္ေပးတဲ့ သံတမန္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္လာပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံက ႐ုိဟင္ဂ်ာလူနည္းစုေတြကုိ စစ္တပ္က လူမ်ိဳးတုန္းသက္ျဖတ္လုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ အစုလုိက္အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ အုပ္စုဖြဲ႕ အဓမၼက်င့္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လုိ႔ ကုလက ေျပာၾကားထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြဟာ ဘာသာေရးေစာ္ကားမႈ၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြကို မၾကာခဏဆုိသလုိ ခံစားေနရပါတယ္။
အေျပာင္းအလဲတစ္ခု
ေခါင္းေဆာင္ပု၀ါ၀တ္ဆင္ထားတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး ျဖစ္ေနျခင္းက စာသင္ခန္းထဲမွာ စာေတြသင္ၾကားတဲ့ဘ၀ကုိ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနရတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေဒါက္တာေဒၚသက္ေထြးက ၀န္ခံပါတယ္။
“ေလာကႀကီးမွာ စိန္ေခၚမႈေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိတာေပါ့။ ျမန္မာႏုိင္ငံက အမ်ိဳးသမီးေတြမွာလည္း စိန္ေခၚမႈေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိေနပါတယ္။ မြတ္စလင္အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ကၽြန္မအတြက္ အဲဒီစိန္ေခၚမႈဟာ ၂ ဆေလာက္ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္”
“သင္တန္းသားေတြကို ေမးခြန္းေမးခ်ိန္ေပးတဲ့အခါ သူတုိ႔က ‘ဆရာမဟာ ဘာသာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ အျငင္းပြားစရာေတြ ေျပာမယ္လုိ႔ ထင္ထားတာ။ ဒါေပမယ့္ သင္တန္းကာလတစ္ခုလံုးကိုၾကည့္ရင္ ဆရာမဟာလည္း ကၽြန္မတုိ႔လုိပါပဲ။ ကၽြန္မတုိ႔နဲ႔ ဆရာမၾကားမွာ ဘာမွ ကြဲျပားတာမရွိဘူး’ လုိ႔ သူတုိ႔ေျပာၾကတယ္”
လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုကို ေျပာင္းလဲဖုိ႔ဆုိတာ အခ်ိန္ယူရမွာျဖစ္ၿပီး သူမရဲ႕သင္တန္းေတြက လူေတြအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ နားလည္မႈ တည္ေဆာက္ႏုိင္ေအာင္ ကူညီေပးတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေဒါက္တာက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
“လူ ၂၀ ေလာက္ရွိတဲ့အတန္းမွာ တစ္ေယာက္ေလာက္ပဲ ေျပာင္းလဲမယ္၊ တစ္ခုခုရသြားတယ္လုိ႔ ခံစားရမယ္ဆုိရင္လည္း ဒါဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလံုးအေပၚ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ သက္ေရာက္မႈတစ္ခုပါ။ ကၽြန္မကေတာ့ သိထားတာေတြကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္မွ်ေ၀ၿပီး ကၽြန္မတုိ႔လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ လုိအပ္ေနတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈေတြမွာ တစ္ႏုိင္သမွ် ပါ၀င္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ကၽြန္မ ဆံုးျဖတ္ထားပါတယ္”
Ref: Aljazeera
(Aljazeera သတင္းဌာနတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ The Muslim woman lifting the veil on sex education in Myanmar ေဆာင္းပါးကို ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
