Category: ေဆာင္းပါး

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ဘာသာေရးအသြင္ေဆာင္ အၾကမ္းဖက္မႈအားေျဖရွင္းျခင္း

ႏိုဝင္ဘာ- ၂၂ ၂၀၁၃
M-Media
ေဆာင္းပါးရွင္ – Nehginpao Kipgen
ဘာသာျပန္ – O’Laie Manzu

ဓါတ္ပံုအညႊန္း- ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ လားရိႈးျမိဳ႕မွ မြတ္စလင္မ္ ေနအိမ္မ်ား၊ ဆိုင္ခန္းမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးေနသည့္ ျမင္ကြင္း (Photo-AP)

၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ မွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဘာသာေရးပဋိပကၡဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းမွာ မြတ္စလင္နဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအၾကား ပိုမိုၾကီးဆိုးရြားတဲ့ ပဋိပကၡၾကီး အသြင္ကူးေျပာင္းသြားခဲ့ပါတယ္။

ဒီအၾကမ္းဖက္မႈၾကီးေၾကာင့္ လူေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရျပီး ၁၄၀၀၀၀ ေက်ာ္အိုမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းလာေနျပီဆိုေပမယ့္ ဒီလူ႕အသိုင္းအဝိုင္းၾကီး ႏွစ္ခုအၾကားမွာ ရွိေနတဲ့ တင္းမာမႈၾကီးကေတာ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အသိုင္းအဝုိင္း အၾကား စိုးရိမ္စရာေတြျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။

ေနာက္ဆံုးထင္ေပၚေစတဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စိုးရိမ္မႈကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို မေမၽွာ္လင့္ဘဲ လာေရာက္လည္ပတ္ခဲ့တဲ့ ၄၂ ဦးေျမာက္ အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ေဘကလင္တန္ (Bill Clinton) ရဲ႕ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ Myanmar Peace Center မွာေျပာၾကားခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းအေပၚမွာ ထင္ဟပ္ေနတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။

ကလင္တန္ဟာ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲအတြက္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက “မွတ္ေက်ာက္တင္ရေလာက္ေအာင္” ပါဘဲလို႔ ခ်ီးမြန္းခဲ့ေပမယ့္ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြ ခ်ဳပ္ျငိမ္းေစဖို႔အတြက္ တိုက္တြန္းႏိုးေဆာ္ သြားခဲ့ပါတယ္။

“သတင္းေကာင္းတိုင္းကို တကမၻာလံုးက ခ်ီးက်ဴးၾကသလို ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြ အေၾကာင္း လူေတြ ဖတ္ရႈၾကရတဲ့ အခ်ိန္တိုင္းမွာလည္း ေအာ့ႏွလံုးဆန္ၾကပါတယ္။ … ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ မတူညီမႈေတြအေပၚမွာ လူေတြက အခ်င္းခ်င္း သတ္ၾကျဖတ္ၾကတယ္၊ တိုက္ခိုက္ေနၾကတယ္။ ဒါကို တကမၻာလံုးမွာရွိတဲ့ လူေတြက ေတာ္ေတာ္ေလးကို စိတ္ပ်က္ေနလို႔ပါဘဲ” လို႔ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေရာပြန္းေနတဲ့ ပရိသတ္ၾကီးကို ကလင္တန္ကေျပာခဲ့ပါတယ္။

ကလင္တန္ဟာ သူ႔ရဲ႕ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္တဲ့ ကလင္တန္ေဖာင္ေဒးရွင္းႏွင့္ အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလာေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့တာျဖစ္ျပီး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၊ လြတ္ေတာ္ဥကၠဌ ဦးေရႊမန္း နဲ႔ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည့္တို႔နဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။

ကလင္တန္ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုေရာက္တဲ့အခ်ိန္နဲ႔ သူေျပာတဲ့ကိစၥေတြမွာ အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္ သံုးခ်က္ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခ်က္ကေတာ့ ကလင္တန္ ဟာ သူရဲ႕ သမၼတျဖစ္စဥ္သက္တမ္း ႏွစ္ၾကိမ္ျဖစ္တဲ့ ၁၉၉၃ ကေန ၂၀၀၁ ၾကားကာလမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္အေပၚမွာ အေမရိကန္စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈကို ၾကီးမွဴးခဲ့သူျဖစ္ျပီး အခုအခါမွာေတာ့ ပထမဆံုး ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာေရာက္လည္ပတ္တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ကလင္တန္ လည္ပတ္တဲ့အခ်ိန္ဟာ ဥေရာပသမဂၢရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေပၚလစီဦးစီခ်ဳပ္္ ကက္သရင္း အရွ္တန္ (Catherine Ashton) ဦးေဆာင္တဲ့ အီးယူ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ ဥေရာပ ေကာ္မရွင္နာေတြ၊ ပါလီမန္ အမတ္ေတြ၊ စီးပြားေရးသမားေတြနဲ႔ လူမႈအေျချပဳ အဖြဲ႕အစည္းဝင္ေတြ (ႏိုဝင္ဘာ ၁၃ ရက္မွ ၁၅ ရက္ေန႔အတြင္း) လာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ သံုးရက္ ခရီးစဥ္နဲ႔ တိုက္ဆိုင္ေနပါတယ္။

ကလင္တန္ခရီးစဥ္နဲ႔ အေရးအၾကီးဆံုးေသာ တိုက္ဆိုင္မႈလိုဆိုႏိုင္တဲ့ တတိယတိုက္ဆိုင္မႈကေတာ့ အစၥလာမ္မစ္ ပူးေပါင္းေရးအဖြဲ႕ (အိုအိုင္စီ) ကိုယ္စားလွယ္ေတြ လာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ အခ်ိန္နဲ႔လည္း အခ်ိန္ကိုက္ေနပါတယ္။ အိုင္အိုင္စီ ခရီးစဥ္မွာေတာ့ အိုအိုင္စီ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး အက္ခ္မယ္လက္ဒင္န္ အီဆာႏိုဂ္လူ (Ekmeledin Ihsanoglu) ဦးေဆာင္ျပီး အခ်ိဳ႔ေသာ မြတ္စလင္လူမ်ားစုေနထိုင္တဲ ့ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ တူရကီ၊ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၊ အီဂ်စ္၊ ဂ်ဘူတီ နဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။

အိုအိုင္စီလာေရာက္လည္ပတ္တဲ့ ခရီးစဥ္ရဲ႕ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြ အၾကား ဆက္လက္ က်န္ရစ္ေနေသးတဲ့ တင္းမာမႈေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြကို စမ္းစစ္ေလ့လာဖို႔ျဖစ္ေပမယ့္ ဘုန္းၾကီးေတြဦးေဆာင္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ဆႏၵျပသူေတြကေတာ့ အိုအိုင္စီဟာ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြအတြက္ တစ္ဖက္သတ္ ရပ္တည္တယ္လို႔ စြပ္စြဲၾကျပီး အိုအိုင္စီလာေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့စဥ္မွာ ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။

အိုအိုင္စီဟာ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းေရးကို ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္တယ္၊ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္မွ ဖံုးဖိထားတဲ့ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ဖို႔အတြက္ ၾသဇာ လႊမ္းဖို႔ၾကိဳးစားေနတယ္လို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ဆႏၵျပသူေတြက စြပ္စြဲခဲ့ၾကပါတယ္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ေအာက္တိုဘာလမွာေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ အိုအိုင္စီအဖြဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အျမဲတမ္းရံုးဖြင့္လွစ္ျပီး ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ၾကရသူေတြကို လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားတဲ့ အကူအညီေတြေပးဖို႔ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုးခ့ဲျပီးေနာက္မွာ [အိုအိုင္စီ ရံုးဖြင့္ခြင့္ သေဘာတူညီခ်က္ကို] ျပန္လည္ျငင္းဆိုခဲ့ျပန္ပါတယ္။

ဒီျပႆနာၾကီးဟာ အလြယ္တကူနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ မဟုတ္ေပမယ့္ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ မြတ္စလင္ေတြအၾကား ခင္မင္ရင္းနီးစြာနဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းတိုင္းကို ဆက္လက္ရွာေဖြေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။

တမူထားျခားတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ျပႆနာကို ေရရွည္ေျဖရွင္းခ်က္ေတြျပဳလုပ္တိုင္း ဒီျပႆနာရဲ႕ အရင္းအျမစ္ကို ကိုင္တြယ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ တျခားလူနည္းစု ေတြကေတာ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေတြ၊ ဖယ္ဒရယ္မူေတြကို ေျပာဆိုေနခ်ိန္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကေတာ့ (Identity Crisis) နဲ႔ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရဟာ ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာကို အေႏွးနဲ႔အျမန္ ဆိုသလို တခ်ိန္ခ်ိန္မွာေတာ့ ေျဖရွင္းေပးရပါလိမ့္မယ္။ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားတဲ့ အကူအညီေတြဟာ လူေတြလက္တေလာ ၾကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ အခက္အခဲကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မယ့္ ေရတိုေျဖရွင္းခ်က္ သာျဖစ္ျပီး ျပႆနာေတြေျပလည္သြားဖို႔အတြက္ကိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရအေျဖရွာဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးအရ အေျဖရွာတယ္ဆိုေပမယ့္ အုပ္စုတစ္ခု ကို တျခားအုပ္စုတစ္ခုထက္ပိုျပီး ဦးစားေပးတာမ်ိဳးကိုေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ (Consociational Democracy) စနစ္ဟာ အေျဖရွာေပးႏိုင္မယ့္ နည္းစနစ္တစ္ခုျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီနည္းစနစ္ဟာ လူမႈအုပ္စု အသီသီးက ၾသဇာ အရိွန္အဝါရွိသူေတြ (elites) ကို အက်ိဳးတူ (common interest) အတြက္ အတူတကြ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖြင့္ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။

လူေတြဟာ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ သြင္ျပင္လကၡဏာသက္မွတ္မႈေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို တန္ဖိုးမထား မေလးစား သမၽွကာလပတ္လံုး တင္းမာမႈေတြကေတာ့ ဆက္လည္းတည္ရွိေနမွာပါဘဲ။ ဒီကိစၥမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရနဲ႔ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ ႏွစ္ရပ္လံုးဟာ ႏွစ္ဖက္လံုးမွာ ရွိေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေခၚေဆာင္ျပီး ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး အစီအစဥ္ေတြကို ညိွႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အကယ္လို႔ျမန္မာအစိုးရဟာ အျခားေနရာေတြကေန အကူအညီေတြ လိုအပ္တယ္ဆိုရင္လည္း အခ်ိန္ဆြဲမေနသင့္ပါဘူး။ ျပႆနာ သေဘာသဘာဝ [ဆိုးရြားတာက] တစ္ေၾကာင္း၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အသိုင္းအဝိုင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ေအာင္ျမင္စြာနဲ႔ ကူးေျပာင္းတာကို ျမင္ခ်င္တဲ့ စိတ္ဝင္စားမႈေတြရွိေနတာက တစ္ေၾကာင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ အျခားေနရာက ဒီအခက္အခဲၾကီးကို ဝိုင္းဝန္း ကူညီေျဖရွင္းေပးလိုစိတ္ရွိၾကပါလိမ့္မယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာလည္း ဒီအသိုင္းအဝိုင္း ႏွစ္ခုအၾကား မလိုမုန္းတီးမူေတြ ပိုမိုေတာက္ေလာင္မႈေတြျဖစ္ေစမယ့္ လုပ္ရပ္ေတြ သို႔မဟုတ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို မလုပ္မိဖို႔ အိုအိုင္စီနဲ႔ မြတ္စလင္လူမ်ားစုေနထိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြက သတိမူၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရက အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားတဲ ့ေနရာေတြကိုသြားေရာက္ လည္ပတ္ဖို႔ခြင့္ျပဳသလို အိုင္အိုင္စီကလည္း လူမ်ိဳးဘာသာ ခြဲျခားမႈမရွိဘဲ အၾကမ္းဖက္ခံရသူေတြအားလံုးကို တန္းတူညီမၽွကူညီေပးႏိုင္မယ့္ မူဝါဒေတြနဲ႔ အညီလုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ မြတ္စလင္ေတြအၾကား ယံုၾကည္မႈနဲ႔ နားလည္မႈေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔အတြက္ ဒီလို ဘက္မလိုက္တဲ့ ညိွႏိႈင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြက အေရးၾကီးပါတယ္။ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈေတြ တည္ေဆာက္ႏိုင္ျပီးဆိုမွ ႏွစ္ဖက္လံုးက လက္ခံႏိုင္ေလာက္တဲ့ ေျဖရွင္းနည္းေတြကို ျမန္မာအစိုးရက စီမံေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ဝိုင္းဝန္း ကူညီေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အိုအိုင္စီအေနနဲ႔လည္း ဗုဒၶဘာသာ လူမ်ားစုနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းေနဖို႔အတြက္ အျပန္အလွန္ယံုၾကည္မႈကိုလည္း တည္ေဆာက္ဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။

ဒီအခ်ိန္အတြင္းမွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အသိုင္းအဝိုင္းကလည္း ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြေျပလည္ဖို႔ အတြက္၊ တည္ျငိမ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားဖို႔ အတြက္ ဆက္လက္ျပီး တက္ႏိုင္သမၽွ ကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။

Nehginpao Kipgen ဟာ အေမရိကန္အေျခစိုက္ Kuki International Forum ရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးကိုဦးစားေပးျပီး ေတာင္အာရွနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ ႏိုင္ငံေရးကို အဓိကထား သုေတသနျပဳေနသူ တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။

Nehginpao Kipgen ေရးသားျပီး The China Post မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ “Resolving Myanmar’s sectarian violence issue” ကို O’Laie Manzu မွ ဆီေလၽွာ္ေအာင္ဘာသာျပန္ထားပါတယ္။

November 22, 2013
ျမန္မာ့ေျမမွ လူသတ္ကြင္းမ်ား (ဘာသာျပန္ ေဆာင္းပါး)

ႏိုဝင္ဘာ ၁၆ ၂၀၁၃
M-Media
ဘာသာျပန္ဆိုသူ- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

ဓာတ္ပံု – အစိုးရမွ အရာမသြင္းဘဲ အပယ္ခံအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေသာ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီသည့္ ဒုတိယတန္းစား ႏိုင္ငံသား ရိုဟင္ဂ်ာ ကေလးငယ္မ်ား

မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကိုရွင္းထုတ္ေရးဟူေသာ အစြန္းေရာက္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အုပ္စုအမာခံတို႔၏ အစြန္းေရာက္လိုႈင္း ဂယက္သည္ လူနည္းစု၀င္မ်ားအေပၚသို႔လည္း ရိုက္ခတ္လာၿပီျဖစ္၏။

ျမင္ေလတိုင္းစိမ္းစိုေနေသာ စပါးပင္၀န္းက်င္၌ ဘ၀ျမဳပ္ႏွံထားသူ အသက္ ၉၀ ႏွစ္ျပည့္လုျပည့္ခင္ ဦးအဗ္ဒုလ္ စမာတ္သည္ လမ္းေလွ်ာက္တုတ္ သံုးသြားလာေနရသည့္ ဇရာအိုမြတ္စ္လင္မ္အဘိုးအိုႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သည္။

သူ႔ေက်းရြာသို႔ ဓားတရမ္းရမ္းျဖင့္ ၀င္ေရာက္လာၿပီး မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို လိုက္လံရွာေဖြသတ္ျဖတ္ခဲ့သူတို႔မွာကား ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ၾက၏။ ယင္းလူရမ္းကားအုပ္စုသည္ ဗုဒၶဘာသာသာသနာ့ အလံျဖင့္ အမွတ္အသားျပဳ မထားေသာ အိမ္ေျခေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ကို မီးတင္ရိႈ႕ခဲ့ၾကသည္။ ဦးစမာတ္၏ ၀န္းက်င္ရိွလူမ်ားသည္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္သို႔ တိမ္းေရွာင္သြားေသာ္လည္း သူ႔အဖို႔ ထိုမွ် သြက္လက္စြာ မသြားလာႏိုင္ခဲ့။ အသက္ရွင္သန္ က်န္ရစ္သူတစ္ဦး၏စကားအရ လက္မရြံ႕အၾကမ္းဖက္သူ တစ္ဦးသည္ အဘိုးအိုအား သူ၏ ဦးေခါင္းေနာက္ပိုင္းသုိ႔ ဓားရွည္ျဖင့္ ခုတ္ပိုင္းကာ သတ္ျဖတ္လိုက္သည္ဟု သိရ၏။

လူမ်ားစုဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔မွ လူနည္းစုမြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ ရက္စက္ျခင္းကြင္းဆက္အျဖစ္ ယခုႏွစ္ေအာက္တိုဘာလ အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ကမ္းေျခေဒသ၌ ေနာက္ဆံုး တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ လူမ်ဳိးဘာသာခြဲျခားေရး အၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ ရာဂဏန္းမက လူ႔အသက္မ်ားဆံုးရႈံးခဲ့သည္။ အမ်ားစုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္၏။ လြန္ခဲ့ေသာသံုးႏွစ္ခန္႔ မိမိ၏တိုင္းျပည္ကို အထီးက်န္အပယ္ခံဘ၀မွသည္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအျဖစ္သို႔ ထိန္းေက်ာင္းေမာင္းႏွင္သြားမည္ဟူေသာ ကတိက၀တ္ျဖင့္ သမၼတဦးသိန္းစိန္မွ ကမာၻကို အံ့ၾသ၀မ္းသာျဖစ္ေစခဲ့သည္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းျဖစ္သူ သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားအေပၚ ဤျဖစ္ရပ္မ်ား၏အရိပ္လႊမ္းမႈေၾကာင့္ အႏၱရာယ္ရိွေနေလၿပီ။

ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္အက်ဥ္းက်ေနေသာ ဒီမိုကေရစီဘက္ေတာ္သား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဗယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၌ ျပန္လႊတ္ျခင္းကိစၥ အပါအ၀င္ ျမန္မာျပည္မွေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ အေကာင္းဖက္ေရွ႕ရႈလာေသာ ရွားရွားပါးပါး ဇာတ္လမ္းတစ္ပုဒ္ျဖစ္သည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ ကိုင္တြယ္မႈေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲႏိုင္ျခင္းအက်ဳိးဆက္ျဖစ္ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားက ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဘာသာေရးႏွင့္လူမ်ဳိးေရးဖိႏွိပ္ေနသည့္ တိုင္းျပည္တစ္ခုအျဖစ္ ကမာၻ႕ေျမပံုေပၚသို႔ တြန္းပို႔ေနေပသည္။

မြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို အႏၱရာယ္တစ္ရပ္ကဲ့သို႔ရႈျမင္ထားေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခု (ႏွင့္) မိမိတို႔ႏိုင္ငံအေပၚ အစၥလာမ့္လႊမ္းမိုးမႈမွ ကာကြယ္ေနပါသည္ဟုဆိုၾကေသာ အစြန္းေရာက္ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီ ဘုန္းေတာ္ႀကီးအုပ္စု တစ္ခုတို႔က မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ မီးေမႊးမိႈင္းတိုက္ခဲ့ၾကသည္။ သံဃာမ်ားသည္ မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္ထားၾကသည့္အျပင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ဘာသာျခားတို႔ႏွင့္ထိမ္းျမားျခင္းအေပၚ တားျမစ္မည့္ ဥပေဒျပဳရန္ တြန္းအားေပးလ်က္ရိွသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရိွအာဏာပိုင္မ်ားကုိ တင္းမာမႈမ်ား ေျပေလ်ာ့ေအာင္ေဆာင္ရြက္ၾကရန္၊ ၂၀၁၂ ေႏြရာသီကတည္းက စတင္ခဲ့ေသာ ေသြးေခ်ာင္းစီးသတ္ျဖတ္ပြဲေၾကာင့္ အိုးအိမ္မဲ့သူမ်ားအား ျပန္လည္ေနရာခ်စီစဥ္ရန္ အိမ္ျဖဴေတာ္၊ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢ ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕အစည္းတို႔မွ တိုက္တြန္းထားၾက၏။

စက္တင္ဘာလအတြင္း လႊတ္ေတာ္ၾကားနာမႈတစ္ရပ္၌ အေမရိကန္အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕အစည္း United to End Genocide မွ တြမ္ အင္ဒရူးစ္ Tom Andrews က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏လက္ရိွျပႆနာသည္ လူဦးေရ ၅၅ သန္းေက်ာ္အနက္ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သာ ရိွေသာ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အစိုးရေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ခြဲျခားခ်ဳိးႏိွမ္ဆက္ဆံမႈႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ေနေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္၍ “ မ်ဳိးျဖဳတ္သုတ္သင္မႈအေဆာက္အဦရဲ႕အုတ္ခ်ပ္ေတြ ျမင္ေနရပါၿပီ ” ဟု ဆုိခဲ့သည္။

မၾကာေသးမီလမ်ားက ဦးသိန္းစိန္သည္ ဘာသာတရားႏွစ္ဖက္မွေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေတြ႕ဆံုၿပီး ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈအဆံုးသတ္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးမွာၾကားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေရွ႕ဆက္လာသည့္အေျခအေန၌ သူ႔စကားရပ္မ်ားအေပၚ ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာ၏။

ႏိုင္ငံတစ္၀ွန္းရိွမြတ္စ္လင္မ္တို႔ကို ပစ္မွတ္ထားၾကေသာ္လည္း မြတ္စ္လင္မ္လူမ်ဳိးစုတစ္စုျဖစ္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာ အဓိက အၾကမ္းဖက္ခံ သားေကာင္မ်ားျဖစ္ေနၾကရသည္။ မ်ားစြာေသာ ဗုဒၶဘာသာတို႔နည္းတူ ဦးသိန္းစိန္သည္လည္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္အနီးေနထိုင္ၾကသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အား တရားမ၀င္ ခိုး၀င္လာသူမ်ားအျဖစ္ အျမင္ထားရိွေန၏။ စင္စစ္၌ ၄င္းတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မ်ဳိးဆက္အလီလီ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ဤပဋိပကၡမ်ား၏ တစ္ခုတည္းေသာ အေျဖသည္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို ႏိုင္ငံမွေမာင္းထုတ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ဖယ္ၾကဥ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သူမွ ယမန္ႏွစ္က ေျပာဆိုခဲ့သည္။

ယခုအခါ ရိုဟင္ဂ်ာ တစ္သိန္းေလးေသာင္းခန္႔မွာ ယာယီဒုကၡသည္တဲစခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေနရၿပီး လက္နက္ကိုင္ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔၏ သြားလာမႈကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္းကို ခံေနရသည္။ မေလးရွား သို႔မဟုတ္ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ေလွငယ္ေလးမ်ားျဖင့္ သက္စြန္႔ဆံဖ်ားအလြတ္ရုန္းခဲ့သူမ်ားမွာလည္း ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ရိွသည္။

ယမန္ႏွစ္က ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္တုိ႔အား အၾကမ္းဖက္ေနမႈမ်ားကို လက္စားေခ်တုန္႔ျပန္မည္ဟု ပါကစၥတန္တာလီဘန္အဖြဲ႕မွ ႀကိမ္းေမာင္းေသာအခါ အျခားႏိုင္ငံမ်ားရိွ အစြန္းေရာက္အစၥလာမ္မစ္မ်ားက အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေအာင္ ေသြးထိုးမႈေၾကာင့္ေလာဟု အခ်ဳိ႕မွ အေျခအျမစ္မဲ့ ဆိုခဲ့သည္။ လက္ရိွကာလတြင္ ျမန္မာျပည္မွ မြတ္စ္လင္မ္ေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕သည္ ျပည္တြင္းအစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈႀကီးထြားလာမႈအေပၚ စိုးရိမ္လ်က္ရိွ၏။

“ ဒီလူငယ္ေလးေတြကို ဒီအတိုင္းသာ ေနထိုင္ရွင္သန္သြားေစခဲ့ယင္ တစ္ေန႔က်ရင္ သူတို႔ အၾကမ္းဖက္သမားေတြျဖစ္လာေတာ့မလားဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ္ စိုးရိမ္ေနပါတယ္ ” ဟု ရိုဟင္ဂ်ာအေရးလႈပ္ရွားသူ ဦးေအာင္၀င္းက ဆိုသည္။

ကမာၻ႕အဆိုး၀ါးဆံုး ညွင္းပန္းခံလူနည္းစု
——————————————
ေလးလဆက္တိုက္ခန္႔ မိုးရြာသြန္းေနရာ ေအးေအးသန္းသည္ သူမ၏အိမ္ကို ေျခာက္ေသြ႕ေစလိုေသာ္လည္း ကုလမွေပးထားသည့္ ဆန္အိတ္အမိုး ႏွင့္ ရႊံ႕မံၾကမ္းျပင္ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ မလြယ္ကူလွပါေခ်။

သူမႏွင့္အတူ သားခ်င္း ၁၉ ဦးသည္ ဤယာယီစခန္း၌ ေနထိုင္လာခဲ့သည္မွာ ၂၀၁၂ ေအာက္တိုဘာလကတည္းက ျဖစ္၏။ သူတို႔သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏တိုက္ခိုက္မႈမွ ေလွငယ္တစ္စီးျဖင့္ ေရာက္တတ္ရာရာ ေရွာင္တိမ္းထြက္ေျပးခဲ့ၾက၏။ တစ္ညဥ့္လံုးကမ္းေျခတေလွ်ာက္ ေမွ်ာလာခဲ့ၿပီး စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႔ ဆိုက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ကမ္းေျခ ေရၾကမ္းေျမၾကမ္းတစ္ေၾကာရိွ ယာယီစခန္းမ်ားတြင္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ အိုးအိမ္မဲ့မြတ္စ္လင္မ္တို႔ျဖင့္ ျပည့္က်ပ္ေန၏။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္၌ ရိုဟင္ဂ်ာအမ်ဳိးသားသံုးဦးသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ဳိးသမီးသမီးကို မုဒိန္းက်င့္ႀကံသည္ဟု စြပ္စြဲၿပီး ဤရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပဋိပကၡသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွန္း ပ်ံ႕ႏွံ႔ကူးစက္သြားသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူရမ္းကားတစ္စုသည္ မြတ္စ္လင္မ္ ၁၀ ဦးကို ခရီးသည္တင္ ဘတ္စ္ကားေပၚမွဆြဲခ်၍ ေသသည္အထိ ရိုက္ႏွက္သတ္ျဖတ္လိုက္ၾကသည္။ မ်ားမၾကာမီ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း အျခားေဒသမွ မြတ္စ္လင္မ္တို႔ႏွင့္ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္ရြာသားမ်ားအၾကားမွာလည္း တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

လူ႔အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္မႈအဖြဲ႕၏အဆိုအရ ထို႔ေနာက္တြင္ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွစ္ရပ္ၾကားမွ တင္းမာမႈမီးေတာက္သည္ ကာလရွည္ခ်ဳိးႏွိမ္ခံထားရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား နယ္ႏွင္ေရး တစ္ဖက္သတ္လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္သို႔ အသြင္ေျပာင္းသြားေပသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာ ကမာၻ႕အဆိုး၀ါးဆံုးညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရသည့္ လူနည္းစုတစ္ခုအျဖစ္ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢမွ သတ္မွတ္ထား၏။

စံနစ္တက်ပံုစံခ်ထားေသာ တိုက္ခုိက္မႈမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္လာရာတြင္ ရာဂဏာန္းထိ သတ္ျဖတ္ခံၾကရေတာ့သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားမွာ ေဒသခံလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔၏အကာအကြယ္ကိုယူ၍ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈအဖြဲ႕မွ ဆိုသည္။ လူမ်ဳိးဖယ္ရွားရွင္းလင္းေရးအတြက္ သံဃာမ်ားမွ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ား ျဖန္႔ေ၀ၾကၿပီး၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ကို မြတ္စ္လင္မ္တို႔အေပၚ ဖယ္ၾကဥ္ၾကရန္ တြန္းတိုက္ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၆၀ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းသည္ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီေသာရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို အိႏိၵယမွာလာေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္သူမ်ားဟု ဆိုကာ နယ္ႏွင္ေမာင္းထုတ္ခဲ့ရာမွ အတန္ၾကာေလလွ်င္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဖက္ နယ္စပ္၌ ဦးေရ ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ ေသာင္တင္သြားခဲ့သည္။

ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ခြဲထြက္ပုန္ကန္ခဲ့ၾကေသာ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားအပါအ၀င္ အျခားလူနည္းစု၀င္မ်ားႏွင့္ ျခားနားစြာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔မွာကား ျမန္မာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္အျပဳမခံၾကရ။ အခ်ဳိ႕ေဒသမ်ားတြင္ သူတို႔သည္ ခရီးသြားလာျခင္း၊ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း၊ အာဏာပိုင္ခြင့္ျပဳခ်က္မရဘဲ ကေလးေမြးဖြားျခင္းတို႔၌ တားျမစ္ပိတ္ပင္ခံေနၾကရသည္။

သံုးႏွစ္သက္တမ္းရိွ ရခိုင္အမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ Rakhine Nationalities Development Party ၏ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးေရႊေမာင္က “ တကယ္လို႔ ခင္ဗ်ားရဲ႕ကေလးႏွစ္ေယာက္ရန္ျဖစ္ေနၾကတယ္ဆိုပါစို႔။ သူတို႔ကို အတူတြဲထားမွာလား ခြဲထုတ္လိုက္မွာလား ” ဟူ၍ ဥပမာေပးေမးျမန္းခဲ့သည္။

၄င္းပါတီသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏လူမ်ားစုျဖစ္သည့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္လူမ်ဳိးစုကို ကိုယ္စားျပဳထားသည္။ သို႔ေသာ္ ရခိုင္လူမ်ဳိးစု ႏိုင္ငံအတိုင္းအတာအရ လူနည္းစု၀င္အုပ္စုသာျဖစ္၏။ ၄င္းတို႔သည္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္တို႔အား ေမာင္းထုတ္ဖယ္ရွားေရး ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ထက္ပိုလြန္ေသာအခြင့္အေရးတို႔ကို ဗဟုိအစိုးရထံမွ ရရန္ ႀကိဳးစားလ်က္ရိွ၏။ ဗဟိုအစိုးရအားခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည္မွာ အျခားဗုဒၶဘာသာ၀င္ အုပ္စုတစ္ခုျဖစ္ေသာ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္သည္။ ဗမာတို႔သည္ ရခုိင္ႏို္င္ငံအား ၁၇၆၄ ခုႏွစ္က သိမ္းယူအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။

“ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ဗမာလူမ်ဳိးတို႔ရဲ႕ တစ္ဆင့္နိမ့္ဆက္ဆံမႈ နဲ႔ မြတ္စ္လင္မ္တို႔ရဲ႕ အစၥလာမ္ျပဳမႈၾကားထဲမွာ ညွပ္ေနပါတယ္ ” ဟု ဦးေရႊေမာင္က ေျပာၾကားသည္။

တစ္ခ်ိန္တုန္းကဆိုလွ်င္ ထိုကဲ့သို႔ႏိုင္ငံေရးစကားသည္ သူ႔အား ေထာင္နန္းစံေစလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ အာဏာရွင္ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ားကို ရုပ္သိမ္းၿပီး လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ျပဳလိုက္ျခင္းက အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားထံ ဦးတည္သြားေစသည္ေလာ မဆိုတတ္ေလၿပီ။

(မူရင္းအတိုင္း ဘာသာျပန္ဆို ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္သည္။ အမည္မွားယြင္းေနသည္ဟု ယူဆရပါသည္။ RNDP ပါတီ ေခါင္းေဆာင္မွာ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ျဖစ္ပါသည္။)

အမုန္းတရားမီး၏ေလာင္စာ
————————-
အရွင္၀ီရသူသည္ မႏၱေလးရွိ သူ႔ေက်ာင္းတိုက္တြင္ လက္ဖက္ရည္တစ္ခြက္ႏွင့္ထိုင္ေနလ်က္ သကၤန္းေအာက္မွ ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေနသေယာင္ရိွ၏။ နံနက္ခင္းတစ္ပိုင္းလံုး ဦးခ်သူမ်ား၊ ဆြမ္းကပ္သူမ်ား ႏွင့္ ေငြလာလွဴသူမ်ားျဖင့္ စည္ကားေနသည္။

ယင္းဘုန္းေတာ္ႀကီးသည္ သိမ္ေမြ႕ေသာအသြင္ျဖင့္ စကားေျပာေလ့ရိွ၏။ သို႔ေသာ္ သူ၏ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အမုန္းမီးေမႊးတရားပြဲမ်ားက သူ႔အား ေရပန္းစားေစခဲ့သည္။

မိမိ၏ပံုတူပန္းခ်ီကား တစ္ဒါဇင္မက ခ်ိတ္ဆြဲခင္းက်င္းထားရာ ဧည့္ေဆာင္၌ျပဳလုပ္ေသာ အင္တာဗ်ဴးတစ္ရပ္တြင္ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားတို႔သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အမ်ဳိးသမီးတို႔အား ျမဴဆြယ္သိမ္းသြင္းလ်က္ ျမန္မာျပည္အား သိမ္းပိုက္ရန္ ယုတ္မာစြာ ႀကံစည္ေနေၾကာင္း ဦး၀ီရသူမွ ဆိုေလသည္။ မိမိသည္ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေအာင္ မလႈံ႕ေဆာ္ခဲ့၊ က်ဴးေက်ာ္ေစာ္ကားလာပါက လက္စားေခ်တုန္႔ျပန္ႏိုင္ေၾကာင္း ဗုဒၶဘုရားရွင္မွ သြန္သင္ခဲ့သည္ဟုလည္း အခိုင္အမာေျပာၾကားခဲ့သည္။
.
ဦး၀ီရသူသည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးအမုန္းမီးတိုက္မႈျဖင့္ ေထာင္နန္းစံခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရ၏ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ရိွ အေထြေထြလြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာမႈေပးျခင္းအစီအစဥ္အရ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွပ်ံ႕ႏွံ႔လာေသာျပႆနာသည္ ယခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာျပည္တ၀ွန္း ရိုဟင္ဂ်ာ မဟုတ္သည့္ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေပၚ ပစ္မွတ္ထားလာျခင္း၌ ဦး၀ီရသူ၏လႈပ္ရွားမႈမ်ားက အဓိကအခန္းက႑တစ္ရပ္အျဖစ္ ပါ၀င္ေနခဲ့၏။

ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္း မိတၳီလာၿမိဳ႕တြင္ ေရႊဆိုင္အျငင္းပြားမႈတစ္ခုကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ သံုးရက္တာ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႔က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားၿပီး လူ ၁၀၀ ၀န္းက်င္ သတ္ျဖတ္ခံရ၏။ စီးနင္းအၾကမ္းဖက္စဥ္ကာလ၌ အတင္းအဓမၼ ၀က္သားစားခိုင္းျခင္း၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကဲ့သို႔ ရိွခိုးဦခ်ခုိင္းျခင္း ျပဳက်င့္ခံရေၾကာင္း မြတ္စ္လင္မ္တို႔က ဆိုသည္။ အလားတူ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ဳိးမွာ ၿမိဳ႕ ၁၂ ၿမိဳ႕ႏွင့္အထက္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

ဦးသိန္းစိန္မွ “ဘုရားသားေတာ္” ဟုေခၚတြင္ျခင္းႏွင့္တစ္ကြ ဦး၀ီရသူအား ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ကိစၥအမ်ားစု၌ ကာကြယ္ေပးခဲ့ၾက၏။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏွင့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႔အၾကား ခြဲျခားမႈအက္ေၾကာင္း နက္ရိႈ္င္းသထက္နက္ရိႈ္င္းလာျခင္းအေပၚ အတိုက္အခံ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚစုၾကည္၏ ထူးထူးျခားျခားႏႈတ္ဆိတ္ေနျခင္းက သူမ၏အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအားေပးေထာက္ခံသူမ်ားစြာအဖို႔ စိတ္ပ်က္သြားေစသည္။

ႏိုင္ငံတ၀ွန္းရိွ မြတ္စ္လင္မ္အမ်ဳိးသားတို႔သည္လည္း ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ားကုိ ညလံုးေပါက္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္လာၾကသည္။ မိတၳီလာ ၿမိဳ႕လယ္ေနရာေကာင္း၌ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ မြတ္စ္လင္မ္ဦးေရ ၁၀၀၀ ခန္႔မွာ ယခုေသာ္ သံဆူးႀကိဳးခတ္ အစၥလာမ့္ေက်ာင္း၀င္းတြင္ ေနထိုင္ေနၾကရသည္။

မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားမွတဆင့္ အၾကမ္းဖက္ ပံုရိပ္မ်ားကို ၾကည့္ရႈတတ္ၾကကုန္ေသာ အခ်ဳိ႕လူငယ္မ်ားထံ အစြန္းေရာက္မႈရိွေနျခင္းသည္လည္း အတိုင္းအတာ တစ္ရပ္အထိ အႏၱရာယ္ရိွေန၏။ ထို႔ျပင္ အစၥလာမ့္အခက္အလက္တစ္ခုျဖစ္ေသာ ေရွးရိုးစြဲ ၀ဟာဘီ၀ါဒသည္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ စြႏၷီမြတ္စ္လင္မ္အသိုင္းအ၀ိုင္းအၾကား အေျခခိုင္လ်က္ ရိွေနျပန္သည္။ စစ္ေတြရိွ ရႊံ႕ညႊန္ၾကားကစခန္းမ်ားရိွ အေရးေပၚယာယီဗလီမ်ားသည္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ရိွ ဘာသာေရးအုပ္စုမ်ားထံမွ ေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ား ရရိွေနၾကသည္။

အခ်ဳိ႕မွာမူ လြတ္ေျမာက္ျခင္းကိုသာ လိုလားၾကကုန္၏။ က်ဥ္းၾကပ္လွသည့္ေနရာမွခြာ၍ ယမန္ႏွစ္က ေလွငယ္မ်ားျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ တစ္ေသာင္းသံုးေထာင္ ေရာက္ရိွခဲ့ေသာ မေလးရွားသို႔ သြားရန္ ေအးေအးသန္းသည္ မိမိ၏မိသားစုကို လေပါင္းမ်ားစြာ ႀကိဳးစားစည္းရံုးေနပါသည္။ လမ္းခရီးတြင္ အသက္ ဆံုးရႈံးရသူမ်ားမွာလည္း ရာဂဏန္းမွ် ရိွေနေလၿပီ။

မိုးရာသီေက်ာ္လြန္သည္ႏွင့္ မိသားစုလိုက္ ထြက္ခြာမည္ဟု သူမ၏ခင္ပြန္း ေဇာ္လွက ေျပာၾကားခဲ့ေပသည္။ သူ႔စကားကို ရႈပါေလ။

“ ပင္လယ္ျပင္ထဲနစ္ျမဳပ္သြားရင္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး တစုတေပါင္းတည္း ေသခြင့္ရသြားတာေပါ့ဗ်ာ ”။

( မူရင္း ) ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ ၁၄ ရက္ Los Angeles Times မွ တင္ျပေသာ Kate Linthicum ၏ The killing fields of Myanmar ေဆာင္းပါး
( ျမန္မာျပန္ဆိုသူ ) ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

November 16, 2013
မအ,ေအာင္ သမိုင္းသိရသကဲ့သို႕ နင္းျပား မျဖစ္ရေအာင္ ဥပေဒကိုသိရမည္

ႏိုဝင္ဘာ-၁၅ ၂၀၁၃
M-Media
စုစည္းတင္ဆက္သူ- ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံသား ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ( International Covenant on Civil and Political Rights – ICCPR )

အပိုဒ္ ၁၈

၁။ လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚႏိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာယူဆႏိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ႏိုင္ခြင့္ ရိွသည္။ အဆိုပါအခြင့္အေရးမ်ား၌ မိမိကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ သို႕မဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္မႈကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ခြင့္ ပါ၀င္သည့္အျပင္ မိမိ တစ္ေယာက္ခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္စုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူလူထု အမ်ားေရွ႕ေမွာက္တြင္ မဟုတ္ဘဲျဖစ္ေစ မိမိတို႕ကိုးကြယ္ေသာဘာသာ သို႕မဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္မႈကို လြတ္လပ္စြာ တင္ျပႏိုင္ခြင့္၊ က်င့္သံုးႏိုင္ခြင့္၊ ဘုရားေက်ာင္းကန္သြားလာ၀တ္ျပဳႏိုင္ခြင့္ ႏွင့္ ေဆာက္တည္ႏိုင္ခြင့္တို႕လည္း ပါ၀င္သည္။

၂။ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ် မိမိေရြးခ်ယ္ ကိုးကြယ္ေသာဘာသာ သို႕တည္းမဟုတ္ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္စီးေစရန္ တိုက္တြန္းျခင္း မျပဳႏိုင္။

၃။ ျပည္သူ႕လံုၿခံဳမႈ သို႕မဟုတ္ ျပည္သူ႕လုပ္ငန္း၊ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရး သို႕မဟုတ္ က်င့္၀တ္တရား သို႕မဟုတ္ လူအမ်ား၏ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ အခြင့္အေရးတုိ႕ကို ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မွအပ ကာကြယ္ရန္မွတစ္ပါး ဘာသာ သို႕မဟုတ္ ယံုၾကည္မႈကို သြန္သင္ျပသရန္ လြတ္လပ္ခြင့္အား ခ်ဳပ္ျခယ္ျခင္း မျပဳရ။

၄။ လက္ရိွသေဘာတူစာခ်ဳပ္အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတုိ႕၏အာဏာပိုင္တို႕သည္ မိဘတို႕လြတ္လပ္ခြင့္ျဖစ္ေသာ က်င့္၀တ္ အရေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးအရေသာ္ လည္းေကာင္း မိမိတို႕၏သားသမီးမ်ားအား တညီတညြတ္တည္း ပညာေပးဆံုးမမႈ အားလံုးတို႕ကို တတ္ႏိုင္သေရြ႕ ေစာင့္ေရွာက္ ကာကြယ္အာမခံေပးရန္ တာ၀န္ရိွသည္။

လူတိုင္းတြင္ မိမိသေဘာအရ လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚယံုၾကည္ခြင့္ရိွသည္။ ၄င္းသည္ မရုပ္သိမ္းႏိုင္ေသာ အခြင့္အေရးတစ္ခုျဖစ္ၿပီး၊ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္မွ် ဆိုင္းငံ့ျ့ခင္း မျပဳႏိုင္။
———————————————————————-
ဘာသာေရး သို႕မဟုတ္ ယံုၾကည္မႈ စသည္တို႕အေပၚအေျခခံ၍ ပံုသ႑ာန္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ သည္းမခံမႈမ်ား၊ ဖိႏွိပ္ ခြဲျခားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေၾကညာစာတမ္း (The Declaration on the Elimination of All Forms of Intolerance and of Discrimination Based on Religion or Belief)

— လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚမႈ၊ လြတ္လပ္စြာခံယူႀကံဆမႈ သို႕မဟုတ္ လြတ္လပ္စြာယံုၾကည္မႈႏွင့္ကိုးကြယ္မႈ စသည္တို႕ကို က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္ေစာ္ကားျခင္းသည္ လူသားမ်ားကို ဒုကၡ မ်ားစြာေပးေသာ စစ္မက္ျဖစ္ပြားမႈကို တုိက္ရိုက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သြယ္၀ိုက္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း ျဖစ္ေပၚေစသည္။ ယင္းသည္ ခြင့္ျပဳ လက္ခံႏိုင္ေသာအရာ မဟုတ္။

— လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္မႈ ၊ယံုၾကည္မႈ စသည့္အခြင့္အေရးတို႕ကို ေလးစားရန္၊ သည္းခံရန္ ႏွင့္ နားလည္မႈတို႕ကို တိုးျမွင့္ရန္လုိၿပီး ကုလသမဂၢ ခ်ာတာ စာခ်ဳပ္ႀကီးပါ မူတို႕ႏွင့္ မကိုက္ညီမႈမ်ားကို အဆံုးသတ္ရန္ ေသခ်ာေစရမည္ျဖစ္သည္။ [ အဖြင့္စကားခ်ီး ]

ေၾကညာစာတမ္း၏အပိုဒ္ ၁၈ ပါအခြင့္အေရးမ်ားထံတြင္ ေအာက္ပါအခြင့္အေရးမ်ား ပါ၀င္သည္။

* ျပည္သူအမ်ားစုေပါင္း၀တ္ျပဳခြင့္ ႏွင့္ ယင္း၀တ္ျပဳရန္ေနရာမ်ား သတ္မွတ္ေစရန္
* ကုသိုလ္ျပဳအသင္းအဖြဲ႕မ်ားကို တည္ေထာင္ႏိုင္ရန္
* ေစတနာအရအလွဴမ်ားကို လက္ခံျခင္းႏွင့္ရွာေဖြႏိုင္ရန္
* ဆီေလ်ာ္သင့္ေတာ္ေသာစာေပမ်ားကို ထုတ္ေ၀ျဖန္႕ခ်ိႏိုင္ရန္
* သင့္ေလ်ာ္ရာေနရာေဒသတို႕တြင္ ဘာသာေရးႏွင့္ ယံုၾကည္မႈဆိုင္ရာ ပညာေပး၊ ပညာျပန္႕ပြားေရးအစီအစဥ္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္
* ယံုၾကည္မႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေန႕ထူးေန႕ျမတ္မ်ားကို ဆင္ႏႊဲက်င္းပႏိုင္ရန္
* ဘာသာေရးႏွင့္ယံုၾကည္မႈအတြက္၊ လုိအပ္ေသာျပည္တြင္းျပည္ပဆက္သြယ္ေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္

ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ျပ႒ာန္းရမည္။

* ဥပေဒျဖင့္ ျပ႒ာန္းရန္
* ျပည္သူ႕လံုၿခံဳမႈ၊ လုပ္ငန္း၊ က်န္းမာေရး သို႕မဟုတ္ က်င့္၀တ္သိကၡာ သို႕မဟုတ္ အျခားသူမ်ား၏အခြင့္အေရးတို႕ကို ကာကြယ္ေပးရန္
* သည္းမခံႏိုင္မႈႏွင့္ဖိႏွိပ္ခြဲျခားမႈတို႕ကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳေသာ အတန္းအစားခြဲျခားျခင္း၊ ဖယ္ရွားျခင္း၊ ကန္႕သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္ျခင္း ႏွင့္ မ်က္ႏွာသာေပးမႈမ်ား မပါ၀င္ေစရန္တို႕ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံအစိ္ုးရမ်ားသည္ သည္းမခံႏိုင္ဖြယ္ရာမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ခြဲျခားမႈမ်ားကိုလည္းေကာင္း ရပ္တန္႕ေစရန္အတြက္ (ႏွင့္) ဥပေဒမ်ားျပ႒ာန္းရာတြင္ ထိေရာက္ေသာေဆာင္ရြက္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရမည္။ ကေလးသူငယ္မ်ားကို မိမိတို႕၏မိဘမ်ားႏွင့္ အုပ္ထိန္းသူတုိ႕ ကိုးကြယ္ႏွစ္သက္ေသာ ဘာသာတရား၏ သြန္သင္ဆံုးမခ်က္မ်ားတြင္သာ ေပ်ာ္ေမြ႕ေစရမည္။ မိဘသားသမီး အားလံုးႏွင့္ လူသားအားလံုးတြင္ နားလည္မႈ ႏွင့္ ခႏၱီပါရမီ စသည့္ မြန္ျမတ္ေသာ စိတ္ထား ပြားမ်ားၿပီး သူတစ္ပါး၏ သာသနာႏွင့္ ယံုၾကည္မႈတို႕၏ လြတ္လပ္မႈမ်ားကို ေလးစားကာ မိႆဟာရ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေစရမည္။

အပိုဒ္ ၂၆

လူတိုင္းသည္ ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္ အညီအမွ်ျဖစ္ၿပီး မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမရိွဘဲ ဥပေဒ၏အကာအကြယ္ကို ခံစားပိုင္ခြင့္ရိွသည္။
ဤကဲ့သို႕ပင္ အသားအေရာင္၊ လိင္၊ ဘာသာစကား၊ ဘာသာေရး သို႕မဟုတ္ အျခားအယူအဆ၊ အမ်ဳိးသားဇာစ္ျမစ္ သို႕မဟုတ္ လူမႈေရးဇာစ္ျမစ္၊ ဥစၥာဓန၊ မ်ဳိးရိုးဇာတိ ႏွင့္ အျခားအဆင့္အတန္းျခားနားျခင္းရိွေသာ လူတို႕ကို အစိုးရက တူညီစြာ ႏွင့္ ထိေရာက္စြာ အာမခံေပးလ်က္ ကာကြယ္ေပးရသည္။

လူတိုင္းသည္ ခြဲျခားမႈမ်ားတို႕မွ အကာအကြယ္ရပိုင္ခြင့္ ရိွသည္
—————————————————————–
ရွင္းလင္းေဖာ္ျပခ်က္

ဤအပိုဒ္တြင္ မည္သည့္လူတန္းစားကိုမဆို အထူးမ်က္ႏွာသာေပးမႈကို တားျမစ္သည္။ အပိုဒ္ ၂ အရ တရား၀င္အာမခံခ်က္မ်ားအေပၚ ထပ္ဆင့္ ကတိေပးေရးသားထားသည္။

“ အသားအေရာင္၊ လိင္၊ လူတိုင္း၊ လူမ်ဳိး၊ မ်ဳိးႏြယ္ စသည္ျဖင့္ သူ႕ထက္ငါ ေကာင္း၊ဆိုးသည္ဟူေသာ အေတြးအျမင္ ထင္ျမင္ယူဆမႈမ်ားမွ တဆင့္ အုပ္စု၊ အတန္းအစား၊ အလႊာအသီးသီးတို႕ေၾကာင့္ ခြဲျခားျခင္း ေပၚေပါက္လာရေပသည္ ” [ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႕ႀကီး ]

၁၉၇၈ ခုႏွစ္ လူမ်ဳိး ႏွင့္ မ်ဳိးႏြယ္စြဲလန္းမႈ အေပၚပတ္သက္သည့္ ေၾကညာစာတမ္း

လူတစ္မ်ုဳိးကို တစ္မ်ဳိးထက္တစ္မ်ဳိး နိမ့္ျမင့္သည္ဟူ၍ ခြဲျခားရန္အတြက္ လူမ်ဳိးကြဲျပားမႈအေပၚ အေၾကာင္းျပ၍ မရႏိုင္။

— လူမ်ဳိး သို႕မဟုတ္ မ်ဳိးစု မ်ဳိးႏြယ္တစ္မ်ဳိးႏွင့္တစ္မ်ဳိး ေမြးရာပါဂုဏ္သိကၡာအားျဖင့္ နိမ့္ျမင့္၊ ႀကီးငယ္၊ ယုတ္ည့ံသည္၊ မြန္ျမတ္သည္ ဟူေသာအဆိုတြင္ ပါ၀င္သက္ဆိုင္ေနသည့္ မည္သည့္၀ါဒသေဘာတရားမွ်မဆို အေျခခံသိပၸံပညာႏွင့္လည္းေကာင္း၊ လူ႕က်င့္၀တ္တရားႏွင့္ လူသား၀ါဒဥပေဒမူႏွင့္ လည္းေကာင္း ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႕က်င္လ်က္ရိွသည္။

-သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ မတူညီေသာ အာဏာ၏ေနာက္ဆက္တြဲ အားေပးမႈအျဖစ္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ အမ်ဳိး၊ အလႊာ စသည့္ ကြာျခားျခင္းႏွင့္ ကြာဟမႈတို႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရေသာ လူမ်ဳိးေရးစြဲလန္းမႈ(ဘက္လိုက္လိုမႈ) တို႕သည္ လံုးလံုးလ်ားလ်ား မွားယြင္းေလၿပီ။ [ အပိုဒ္ ၂ ]

လူမ်ဳိး သို႕မဟုတ္ မ်ဳိးႏြယ္တစ္စုသည္ အျခားေသာလူမ်ဳိး သို႕မဟုတ္ မ်ဳိးႏြယ္တစ္စုထက္ ပို၍ျမင့္ျမတ္သည္ဟူေသာ အဆိုသည္ အေျခအျမစ္မရိွသလို လူမ်ဳိးေရးစြဲလန္းမႈသည္လည္း မွန္ကန္ေသာ သေဘာမရိွ။

အပိုဒ္ ၂၇

လူမ်ုဳိးစု၊ ဘာသာအယူအဆ သို႕မဟုတ္ ဘာသာစကားအားျဖင့္ ကြဲျပားၾကၿပီး လူနည္းစုမ်ားေနထိုင္ေသာတိုင္းျပည္မ်ားတြင္ အျခားလူနည္းစု သို႕မဟုတ္ မ်ုဳိးႏြယ္စုတစ္ခုႏွင့္အတူ လူနည္းစုတစ္စုက မိမိတို႕၏ ယဥ္ေက်းမႈအရျဖစ္ေစ၊ ဘာသာ စကားျဖစ္ေစ၊ ဘာသာ အယူအဆျဖစ္ေစ လြတ္လပ္စြာ က်င့္သံုးေဟာေျပာ သြန္သင္ျခင္းကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ကန္႕သတ္ျခင္း မျပဳႏိုင္။

* လူနည္းစုမ်ားတြင္ မိမိတို႕၏လူမ်ဳိးစုတစ္စုတည္းအျဖစ္ရိွေနရန္ အခြင့္အေရးရိွသည္။

ရွင္းလင္းေဖာ္ျပခ်က္

လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ လူနည္းစုမ်ားသည္ လံုၿခံဳရာမဲ့ေသာအုပ္စုတစ္စုျဖစ္ၿပီး အထူးေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ကာကြယ္မႈကို လိုအပ္သည္။ ထို႕အတြက္ လူနည္းစုကိုအထူး ရည္ရြယ္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားစြာတို႕ ေပၚေပါက္အသက္၀င္လာခဲ့ရသည္။

အျခားဆီေလ်ာ္ေသာအခ်က္အလက္မ်ား

၁။ မ်ဳိးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္ – Convention of the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide (GC)

“ ျပႆနာအားလံုးလိုလိုတြင္ လူနည္းစုမ်ားသည္ သဘာ၀အားျဖင့္ မ်ဳိးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈ၏ဓားစာခံမ်ား ျဖစ္ရသည္ ”
[ လူနည္းစုအခြင့္အေရးအုပ္စု ]

မ်ဳိးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ GC တြင္ မ်ဳိးျပဳန္းသတ္ျဖတ္မႈကို

– ျပည္သူလူထုကို သတ္ျဖတ္ျခင္း
– ျပည္သူလူထုကို ကိုယ္ကာယအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအားျဖင့္လည္းေကာင္း အနာတရာထိခိုက္ေစျခင္း
– ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုး သို႕မဟုတ္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းတို႕အား ကိုယ္ကာယ(ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ)ပ်က္စီးေစရန္ တမင္သက္သက္ စီမံေဆာင္ရြက္ျခင္း
– ေမြးဖြားမႈကို တားျမစ္ျခင္း ႏွင့္
– ကေလးသူငယ္မ်ားကို ေရႊ႕ေျပာင္းပစ္ျခင္း
စသည္ျဖင့္ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး၊ လူမ်ဳိးစုတစ္စု၊ ဘာသာေရးအုပ္စုတစ္စုတို႕ကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွျဖင့္ ဖ်က္ဆိးျခင္း သို႕မဟုတ္ ဖ်က္ဆီးရန္ရည္ရြယ္ျခင္း ဟူ၍ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။

မ်ဳိးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္းေသာ ထုိျပႆနာမ်ဳိးအတြက္ သင့္ေလ်ာ္သည့္အတိုင္းအတာျဖင့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေစရန္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာပိုင္မ်ားသည္ ကုလသမဂၢကို အကူအညီေတာင္းဆိုႏိုင္ပါသည္။

၂။ ပညာေရးအေပၚ ခြဲျခားမႈဆိုင္ရာ ပဋိညာဥ္ – Convention against Discrimination in Education

ပညာေရးအေပၚခြဲျခားမႈဆိုင္ရာပဋိညာဥ္သည္ လူနည္းစုတို႕အေနျဖင့္ မိမိတို႕ဘာသာစကားျဖင့္ မိမိတို႕၏ပညာေရး ရယူသင္ၾကားႏိုင္ေရးအတြက္ ကူညီေဆာင္ရြက္သည္။

၃။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈနည္းမ်ဳိးစံုအား ဖ်က္သိမ္းေရးဆိုင္ရာ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္ – International Convention on the Elimination of all Forms of Racial Discrimination (CERD)

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ နည္းမ်ဳိးစံုအား ဖ်က္သိမ္းေရးဆိုင္ရာ ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္သည္ မ်ဳိးႏြယ္အုပ္စုမ်ားတို႕၏ တိုးတက္မႈကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္ေသာ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား အေပၚ ကူညီအားေပးသည္။

၄။ လြတ္လပ္ေရးရေသာ တိုင္းျပည္မ်ားရိွ ေဒသခံႏွင့္ ေတာင္တန္းေဒသ လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆိုင္ေသာ ပဋိညာဥ္ – Convention concerning Indigenous and Tribal Peoples in Independent Countries (IL0 169)

ေတာင္တန္းေဒသရိွလူမ်ဳိး ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏အသိုင္းအ၀ိုင္းႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ္လည္း မိမိတို႕၏ဥပေဒ၊ ဓေလ့ထံုးစံ ႏွင့္ ဘာသာစကားတုိ႕မွာ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ကြာျခားသည္။ သို႕ရာတြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ၏မူအရ ၄င္းတို႕၌ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္း ခြင့္မရိွဟု ဤစာခ်ဳပ္တြင္ ျပ႒ာန္းထားသည္။

မူရင္းဌာေနလူမ်ဳိးစု ဆိုသည္မွာ တိုင္းရင္းသား အသိုင္းအ၀ိုင္းရိွ လူတစ္စုျဖစ္ၿပီး

– ယင္းႏိုင္ငံ၏နယ္ပယ္သို႕ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ား မေရာက္လာခင္ကတည္းက ထိုေဒသတြင္ ေနထိုင္လ်က္ရိွသူ
– မိမိကုိယ္ကိုမိမိ က်ဴးေက်ာ္မႈမတိုင္မီလူူမ်ဳိး သို႕မဟုတ္ ကိုလိုနီမတိုင္မီလူမ်ဳိးအေနျဖင့္သာ ခံယူသူ
– မည္သူ၏ႀကီးစိုးမႈမွ်မခံေသာ လူမ်ဳိးမ်ားဟုခံယူသူ
– မိမိယဥ္ေက်းမႈပံုစံ၊ မိမိ၏လူမႈေရးရာဥပေဒ၊ တရားဥပေဒက်င့္ထံုးမ်ားကို ထိန္းသိမ္းၿပီး အနာဂတ္၌ ထိုကဲ့သို႕ပင္ လူမ်ဳိးစုတစ္မ်ဳိးအေနႏွင့္ ဆက္လက္၍ သီးသန္႕ပိုင္နက္အတြင္း ေနထိုင္သြားႏိုင္ရန္ လက္ဆင့္ကမ္းျဖန္႕ျဖဴးေပးႏိုင္သူ ဟူ၍ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္။

ေျမယာျပႆနာ

ကမာၻတစ္၀ွမ္းရိွ ဌာေနေဒသခံလူမ်ဳိးတို႕ ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ျပႆနာမ်ားသည္ ေျမယာပဋိပကၡကို အေျခခံသည္။ ဘိုးဘြားအေမြေျမယာမ်ား လက္မဲ့ျဖစ္မႈ၊ အစဥ္အလာပိုင္ျဖစ္ေသာ သယံဇာတမ်ား ဆံုးရံႈးမႈတို႕ေၾကာင့္ ေဒသခံလူမ်ဳိးတို႕သည္ စီးပြားေရးပ်က္သုဥ္းျခင္း၊ ၄င္းတို႕ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္ေျမ၏ အနာဂတ္ေရးအား ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္တို႕ ဆံုးရံႈးျခင္း၊ ယဥ္ေက်းမႈတိမ္ေကာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္း စသည့္ မလႊဲမေရွာင္ႏိုင္ေသာ အက်ဳိးဆက္မ်ားႏွင့္ႀကံဳေတြ႕လာရေတာ့သည္။ [ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအသက္ရွင္ေရးအဖြဲ႕ ]

IL0 169 သည္

– ေတာင္တန္းေဒသလူမ်ဳိးမ်ား ေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ရိွရန္
– မိမိတို႕၏သဘာ၀သယံဇာတပစၥည္း ကာကြယ္ရန္
– ျပည္သူမ်ားကို အဓမၼေျပာင္းေရႊ႕ေစျခင္းမွ တားျမစ္ရန္
– ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ေရးကိစၥအတြက္ လုိအပ္ခ်က္မ်ားေပးရန္
– က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္မႈအေပၚ အျပစ္ဒဏ္ေပးရန္တို႕ကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးသည္။

၅။ တိုင္းရင္းသား သို႕မဟုတ္ လူမ်ုဳိးစု၊ ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ ႏွင့္ ဘာသာစကားကြဲျပားေသာ လူနည္းစုမ်ား အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေၾကညာစာတမ္း – Declaration on the Rights of Persons Belonging to National or Ethnic, Religious and Linguistic Minorities. 1992

ဤစာခ်ဳပ္သည္
– မိမိတို႕၏ယဥ္ေက်းမႈကို ေက်နပ္စြာခံစားရန္
– မိမိတို႕၏ဘာသာယံုၾကည္မႈကို က်င့္သံုးသြန္သင္ဆံုးမရန္
– မိမိတို႕ဘာသာစကားကို အသံုးျပဳရန္
– မိမိဖာသာအေနႏွင့္လည္းေကာင္း၊ လူထုအေနႏွင့္လည္းေကာင္း လြတ္လပ္စြာေနၿပီး ၄င္းအေပၚ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစမည့္ ခြဲျခားမႈပံုသ႑ာန္အမ်ဳိးမ်ဳိးမွ ကင္းေ၀းေစရန္
– မိမိတို႕၏လူနည္းစုအေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ရာတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္အေနႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ ေဒသအေနႏွင္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ရန္ စသည့္အခြင့္အေရးမ်ားကို ပဓာနျပဳသည္။

ႏိုင္ငံအစိုးရမ်ားသည္
– ဥပေဒေရွ႕ေမွာက္တြင္ ခြဲျခားမႈ မရိွ၊ တူညီေသာအခြင့္အေရးျဖင့္ ၄င္းတို႕၏လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကို က်င့္သံုးႏိုင္ေသာ အခြင့္အေရးကို အာမခံခ်က္ေပးရန္
– ႏိုင္ငံေတာ္ဥပေဒႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္စံၫႊန္းကို ခ်ဳိးေဖာက္ရေသာ လုပ္ရပ္မ်ားမွလြဲ၍ လူနည္းစုတို႕၏ အျခားေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ျမွင့္တင္ေပးရန္
– ၄င္းတို႕၏တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားကို ေကာင္းမြန္ေသာ အခြင့္အေရးရရိွေရး အတြက္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားခ်မွတ္ရန္
– ႏိုင္ငံတစ္ႏို္င္ငံ အတြင္းရိွေသာ လူနည္းစုတို႕၏ သမိုင္း၊ ဓေလ့ထံုးတမ္း ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အတတ္ပညာမ်ားကို ဆည္းပူးေလ့လာရန္ အတြက္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အားေပးရန္
– ႏို္င္ငံေတာ္၏ႀကီးပြား တိုးတက္မႈဆိုင္ရာ စီမံကိန္းမ်ားတြင္ ၄င္းလူနည္းစုတို႕ပါ၀င္ႏိုင္ေရးအတြက္ စဥ္းစားရန္
စသည့္ အခ်က္မ်ားေပၚတြင္ တာ၀န္ရိွသည္။

၆။ ဗီယင္နာ ေၾကညာစာတမ္း

အစိုးရတုိ႕သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဥပေဒအရ တူညီေသာအေျခခံမူ ႏွင့္ ေဒသခံျပည္သူတို႕၏ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား အားလံုးႏွင့္အေျခခံ လြတ္လပ္မႈမ်ားကို ခြဲျခားမႈမရိွဘဲ ေလးစားရန္အတြက္ ဟန္ခ်က္ညီညီ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို စီစဥ္ခ်မွတ္ၿပီး၊ ၄င္းတို႕၏ ကြဲျပားျခားနား၍သီးျခားျဖစ္လ်က္ရိွေသာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား တန္ဖိုးကို ေလးစားရမည္။ [ အပိုဒ္ ၂၀ ]

၇။ ႏိုင္ငံတကာေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားႏွင့္ ၄င္းတို႕၏မိသားစုမ်ားအခြင့္အေရး ကာကြယ္မႈဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ – International Convention on the Protection of the Rights of All Migrant Workers and Members of their Families. 1990

ဤစာခ်ဳပ္သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာသေဘာတူစာခ်ဳပ္ ICCPR တြင္ ပါ၀င္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားအနက္ ေအာက္ပါ အခြင့္အေရးမ်ားကို ထပ္မံ ဖြင့္ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕မွာ

– ျပည္သူမ်ားကို တိုင္းျပည္မွႏွင္ထုတ္ျခင္းအား ကာကြယ္မႈ
– လူမ်ဳိးစုခြဲျခားျခင္း မရိွဘဲ တန္းတူညီမွ် ရိွေစမႈ၊ အထူးသျဖင့္ လစာႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေနမ်ားတြင္ တန္းတူညီတူရိွမႈ၊
– ၀င္ေငြႏွင့္စုေငြမ်ားကို မိမိတို႕ကိုယ္တုိင္ ေပးပို႕လႊဲေျပာင္းေပးပို႕ႏိုင္မႈ
– ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားတို႕၏ ယဥ္ေက်းမႈသီးျခားရိွေနေရးကိုေလးစားမႈ
စသည္တို႕ျဖစ္သည္။

ဤသေဘာတူစာခ်ဳပ္သည္ လံုေလာက္ေသာတိုင္းျပည္မ်ား၏အတည္ျပဳမႈ မရရိွေသးေသာေၾကာင့္ ေလာေလာဆယ္အားျဖင့္ အာဏာသက္ေရာက္ျခင္း မရိွေသးေပ။ (ယခုအခါ အတည္ျပဳအင္အားမ်ားျပားလာၿပီး အာဏာသက္ေရာက္လုၿပီျဖစ္သည္)

The Human Rights Handbook (Kathryn English & Adam Stapleton)အား ျမန္မာျပန္ဆိုထားေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ လူ႕အခြင့္အေရး လက္စြဲစာအုပ္(စက္တင္ဘာ၊ ၂၀၀၀) မွ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပသည္။

November 15, 2013
ျမန္မာ-ေျမာက္ကိုးရီးယား ခ်ိတ္ဆက္ ပတ္သက္မႈ ေမးခြန္း (၁၀)ခု

ႏိုဝင္ဘာ- ၁၄ ၂၀၁၃
M-Media
သာကီ ထက္ေကာင္း ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။

ဓါတ္ပံုအညႊန္း- ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ကနအဖ နံပါတ္(၃)အဆင့္ ရိွ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ၾကိး သူရေရႊမန္း (လက္ရိွ ျပည္သူလႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌ ) ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံသို႔ လ်ိဳ႕ဝွက္ခရီးစဥ္သြားေရာက္ခဲ့သည့္ ခရီးစဥ္တြင္ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထိုးစဥ္ လက္ဝဲဘက္ မွ တေယာက္မွာ လက္တေလာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ အမည္ပ်က္စာရင္းသြင္းလိုက္သူ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ၾကီး သိန္းေဌး (ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ၏ နယ္စပ္ ဝန္ၾကီးေဟာင္း) ျဖစ္သည္

၀ါရွင္တန္။ ။ တစ္ခ်ိန္က ယံုစားမႈကင္းမဲ့ခံရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ဂ်ပန္ႏွင့္ ဂ်ပန္ ကုမၸဏီမ်ားသာမက ၄င္းတို႔၏မိတ္ဖက္ အေမရိကန္ႏွင့္ ဥေရာပႏိုင္ငံတို႔ ေျခလွမ္းက်ဲလာမႈသည္ ႏိုင္ငံ၏ စစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေနာက္ပိုင္း အမွန္တကယ္ ေျပာင္းလဲလာၿပီေလာဟု ေမးျမန္းစရာျဖစ္လာ၏။ ထို႔ျပင္ ဂ်ပန္ႏွင့္ က်န္အေရွ႕အာရွႏိုင္ငံမ်ား အဖို႔ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား ဆက္ႏြယ္မႈအေပၚ သတိႀကီးစြာထားအပ္သည့္ အေၾကာင္းတစ္ရပ္လည္း ရိွေနသည္။

ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးက႑မ်ား၌ အတိုင္းအတာ တစ္ရပ္အထိ တိုးတက္မႈကိုေတြ႕ရသည့္တိုင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွရေသာ ေနာက္ဆံုးသတင္းအရ ျပည္နယ္ အမ်ားအျပားတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး လစ္ဟာခ်က္မ်ားရိွေနၿပီး ထိုအခ်က္က ညီညြတ္ေရးအတြက္ အတားအဆီးျဖစ္ေနေပသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ရိွ လတ္တစ္ေလာ စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားက ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ ရြာသူရြာသားတို႔ကို အိုးစြန္႔အိမ္စြန္႔ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ထို႔အတူ ၿပီးခဲ့ေသာ ရက္သတၱပတ္မ်ားအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္၌ျဖစ္ပြားသည့္ လူမ်ဳိးေရး အၾကမ္းဖက္မႈက လူအေျမာက္အမ်ားကို ေသေၾကေစျပန္၏။

ဤသည္မ်ားသာမကေသး ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနိ ေခတ္ကာလကပင္ ျဖစ္တည္ခဲ့ေသာ အျခား ဘာသာေရးႏွင့္ လူမ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ အေျဖမ့ဲ တင္းမာမႈမ်ားက လက္စားေခ်မႈ အေနႏွင့္ ျပန္လည္ ျပဴထြက္လာသည္။

အရပ္ဖက္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အမ်ားအျပား ႏွင့္ ျမန္မာျပည္အား ပိတ္ဆို႔ရန္ တစ္ခ်ိန္က တြန္းပို႔ခဲ့ၾကသည့္ တိုင္းျပည္မ်ားသည္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ား ခိုင္မာေအာင္ မျပတ္ ဖိအားေပးေနသည္ကိုလည္း အမ်ားသိပင္။ ျမန္မာ ႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား၏ ယခင္ႏွင့္လက္ရိွ ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္းအရာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ မူ၀ါဒေရးဆြဲသူမ်ားက မဆိုစေလာက္သာ စိတ္၀င္စားၾကသည္။

အာရွတိုက္၏ တည္ၿငိမ္တိုးတက္မႈအေပၚ ေျမာက္ကိုးရီးယား၏ သေဘာထားကုိ မခန္႔မွန္း မသိရိွႏိုင္ၾက။ ထိုအခ်က္ႏွင့္အတူ ၄င္းႏိုင္ငံႏွင့ ္ျမန္မာ၏ ႏ်ဴကလိယ၊ ဇီ၀၊ ဓာတု ႏွင့္ ဒံုးက်ည္ အစီအစဥ္မ်ားအား ပိုမိုပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရိွေအာင္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ အားထုတ္ျခင္းျဖင့္ အေျပာင္းအလဲ ျပဳလုပ္သင့္ေပသည္။

မၾကာေသးမီက ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးေကာ္မတီ ဂုဏ္ထူးေဆာင္အဖြဲ႕၀င္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေဟာင္း Keith Luse သည္ ျမန္မာႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား ဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွေစရန္ ၀ါရွင္တန္၊ Heritage Foundation တြင္ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့၏။

ေမးခြန္းအခ်ဳိ႕ျဖင့္ သူ႔ပုဂၢလအျမင္ကိုလည္း ေဖာ္က်ဴးခဲ့သည္။ ယင္းေမးခြန္း ၁၀ ရပ္သည္ အာရွေရးရာ မူ၀ါဒခ်မွတ္သူမ်ားအဖို႔ ထဲထဲ၀င္၀င္ စဥ္းစားေျဖဆိုရမည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

၁)- ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၃ ႏွစ္တာကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းပိုင္း၌ ေျမာက္ကိုးရီးယား ပညာရွင္ႏွင့္ အာဏာပိုင္တို႔ေဆာင္ရြက္ေနခဲ့ေသာ စစ္ေရးႏွင့္အျခား ပေရာဂ်က္မ်ား၏ ၿပီးစီးမႈ အေျခအေန မည္သည့္ အဆင့္သို႔ေရာက္ရိွေနၿပီနည္း ?

၂)- ျမန္မာျပည္၏ ဒုံးက်ည္ လက္နက္ အစီအစဥ္ သို႔မဟုတ္ ႏ်ဴကလိယ အစီအစဥ္ သို႔မဟုတ္ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုး၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ျမင္မႈ အေနအထားသို႔ ေရာက္ရိွေနသည့္ သို႔မဟုတ္ ေရာက္ရိွၿပီးျဖစ္သည့္ ေျမာက္ကိုးရီးယားတို႔မွ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ေသာ စီမံခ်က္ သို႔မဟုတ္ အကူအညီမ်ားမွာ အဘယ္အရာမ်ားပါနည္း ?

၃)- ျမန္မာျပည္၏ ဒံုးက်ည္လက္နက္ႏွင့္ ႏ်ဴကလိယအစီအစဥ္ တိုးျမွင့္ေရး၌ ေျမာက္ကိုးရီးယား ကုန္သြယ္ေရး ကုမၸဏီတို႔မွာ မည္သည့္အခန္းက႑တြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသနည္း ? ထိုကုမၸဏီမ်ားပင္ ၄င္းတို႔၏ႏ်ဴကလိယ နည္းပညာမ်ားကို ဆီးရီးယားသို႔ လူသိရွင္ၾကား ကူညီပံ့ပို္းထားသည္။

၄)- အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢ ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းတို႔သည္ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား ဆက္ဆံေရးအေပၚ လက္တံရွည္ထားေသာ တရုတ္တို႔ႏွင့္ မည္သည့္အဆင့္အထိ ဆက္ဆံေရးတိုးျမွင့္ထားသနည္း ?
လက္ရိွႏွစ္မ်ားအတြင္း ေျမာက္ကိုးရီးယား နည္းပညာရွင္ႏွင့္ လုပ္သားတို႔သည္လည္းေကာင္း၊ ေျမာက္ကိုးရီးယား အေထာက္အပံ့ စစ္လက္နက္ပစၥည္းတို႔သည္ လည္းေကာင္း တရုတ္ေလေၾကာင္း ခရီးစဥ္မ်ားအားျဖင့္ တရုတ္ျပည္မွတဆင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္ဟု Luse က ဆိုသည္။

၅)- ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏ်ဴကလိယႏွင ့္ဒံုးက်ည္လက္နက္ တိုးခ်ဲ႕ေရးအစီအစဥ္မ်ား အတြင္း တရား၀င္ျဖစ္ေစ တရားမ၀င္ျဖစ္ေစ တရုတ္ျပည္၏ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသည့္ အခန္းက႑မွာ အဘယ္အရာမ်ားနည္း ?

တရုတ္၏မိတ္ဖက္ျဖစ္ေသာ ေျမာက္ကိုးရီးယား ကုန္သြယ္ေရး ကုမၸဏီတို႔အေနႏွင့္ ျမန္မာ့ ႏ်ဴကလိယႏွင့ ္ဒံုးက်ည္ အစီအစဥ္မ်ား၌ အတိုင္းအတာ တစ္ရပ္အထိ ပါ၀င္ေကာင္းပါ၀င္ေနႏိုင္သည္။ ေျမာက္ကိုးရီးယားႏွင့္ ဆန္႔က်င္စြာ ရုရွားကမူ ျမန္မာႏ်ဴကလိယ တိုးျမွင့္ေဖာ္ေဆာင္ေရး အစီအစဥ္၌ မိမိ၏အခန္းက႑အား ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ခ်ျပထား၏။

၆)- ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏ်ဴကလိယ သို႔မဟုတ္ ဒံုးက်ည္ လက္နက္တိုးခ်ဲ႕ေရးအစီအစဥ္မ်ား အကူအညီေပးေနသည့္ အမ်ားသိ သို႔မဟုတ္ အမ်ားမသိေသးေသာ ႏိုင္ငံမ်ား မည္မွ် ရိွသနည္း ?

အကယ္၍ ဂ်ပန္ကုမၸဏီမ်ားထံမွ ႏွစ္မ်ဳိးသံုး နည္းပညာရပ္ ပါ၀င္လာပါက ဂ်ပန္သည္ ဤစာရင္း၀င္ ျဖစ္သြားေလရာ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းလာေပလိမ့္မည္။

၇)- အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢ ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းတို႔သည္ ေျမာက္ကိုးရီးယား အကူအညီျဖင့္ စစ္ေရး စြမ္းရည္ခ်ဲ႕ထြင္မႈကို မည္သည့္အတိုင္းအတာထိ တိုးျမွင့္သိရိွထားၾကသနည္း ?

၈)- ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားျဖစ္ေစ ေရဒါ ကာကြယ္ေရးစံနစ္ျဖစ္ေစ ေျမာက္ကိုးရီးယားမွ ျမန္မာအား စီစဥ္ေထာက္ပံ့ေနေသာ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းမ်ားဆိုင္ရာ တီထြင္ေပးမႈအားလံုးကို သိရၿပီေလာ ?

၉)- ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေျမာက္ကိုးရီးယား ကုန္သြယ္ေရးကုမၸဏီ အမ်ဳိးမ်ဳိးေရာက္ရိွေနမႈသည္ ေျမာက္ကိုးရီးယား၏ ကမာၻႀကီး လႊမ္းမိုးေရးအတြက္ ေနာက္ထပ္ေရွ႕ေျပး လမ္းေၾကာင္းကို ထူေထာင္လိုက္ျခင္းေပေလာ ?

၁၀) – ၄င္းအျပင္ ကမာၻ႕ႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ တိုးျမွင့္သည့္ၾကားမွ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္တို႔သည္ ေျမာက္ကိုးရီးယားႏွင့္ စစ္ေရးအဆက္အသြယ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဘယ္ေၾကာင့္ မျဖတ္ေတာက္ပါသနည္း သို႔မဟုတ္ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ မခ်ျပရသနည္း ?

အေမရိကန္၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ ဂ်ပန္ စေသာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းတို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တရုတ္၏စီးပြားေရးႏွင့္ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈအား ပခံုးခ်င္းယွဥ္ႏိုင္ရန္ စိတ္အား ထက္သန္ေနၾကသျဖင့္ ေျမာက္ကိုးရီးယားႏွင့္ စစ္ေရးဆက္ႏႊယ္မႈအား မသိက်ဳိးကၽြံျပဳထားျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားက မိမိတို႔ဖက္ အခြင့္သာေနျခင္းဟု မွတ္ယူေနျခင္း ျဖစ္ေကာင္းေပမည္ဟု Luse က ဆိုသည္။

အေမရိကန္ေသာ္လည္းေကာင္း ကမာၻ႕ ကုလသမဂၢေသာ္လည္းေကာင္း ေျမာက္ကိုးရီးယား၏ ႏ်ဴကလိရည္မွန္းခ်က္ ႏွင့္ ဒံုးက်ည္စြမ္းရည္ကို မတားဆီးႏိုင္ေၾကာင္း လက္ရိွသမိုင္းက ျပသေနသည္။

ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲကာစ ႏွင့္ အခြင့္အလမ္းေကာင္း ရႏိုင္ဖြယ္ရိွေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေျမာက္ကိုးရီးယားႏွင့္ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈ၌ တာ၀န္ခံႏိုင္ရန္၊ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းအေပၚ မ်က္ေစ့စံုမိွတ္ထားသလို မျပဳမူပဲ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာခ်ျပရန္ လိုအပ္ေၾကာင္းကို နားလည္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရေပသည္။

ဂ်ပန္ျဖစ္ေစ ဥေရာပသားျဖစ္ေစ အေမရိကန္ျဖစ္ေစ စီးပြားေရးသမား၊ ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္ ႏွင့္ ကူညီေထာက္ပံ့ေရးေအဂ်င္စီတို႔သည္ ျမန္မာျပည္ထဲ ဘာျဖစ္ျဖစ္ အရူးအမူး အၿပိဳင္အဆိုင္တိုး၀င္လ်က္သာရိွေၾကာင္း အလြယ္တကူ နားလည္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ဖံုးကြယ္ထားသည့္ ေျမာက္ကိုးရီးယား-ျမန္မာဆက္ဆံေရး ဟူသမွ်မွာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္း၏ေကာင္းက်ဳိးအတြက္ လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာျပည္သူတို႔၏ေရရွည္ေကာင္းက်ဳိး အတြက္ လည္းေကာင္း မဟုတ္သည္ကိုေတာ့ အျခားရႈေထာင့္ျဖစ္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ၊ ကရုမစိုက္မႈတို႔ကိုၾကည့္ျမင္၍သာ ေရွ႕ဆက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ေပသည္။

ျမန္မာျပည္သည္ အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ား၏ အလွည့္က်ေခါင္းေဆာင္တာ၀န္ကိုရယူထားၿပီျဖစ္ေလရာ ကမာၻႏွင့္ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ တိုးျမင့္လာသည္ႏွင့္အညီ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္မ်ားအတြက္ အဓိကက်ေသာေမးခြန္းမ်ားကို ေမးျမန္းေျဖၾကားရန္ အခ်ိန္က်ေရာက္လာၿပီတည္း။

Luse ၏ အထက္ပါေမးခြန္းမ်ားျဖင့္ စတင္လိုက္ၾကပါစို႔။

xxxxxxxxxxxxxxxxxxx

ေဆာင္းပါးရွင္ Curtis S. Chin သည္ သမၼတ ေဂ်ာ့ဂ်္ ဒဗလ်ဴ ဘုရွ္ ႏွင့္ သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမား လက္ထက္ (၂၀၀၇ မွ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အထိ) အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္၏အေမရိကန္သံအမတ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ လက္ရိွတြင္ သူသည္ RiverPeak Group, LLC အတိုင္ပင္ခံအဖြဲ႕၏ ဦးစီးဒါရိုက္တာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနသည္။ The Japan Times တြင္ ေရးသားထားေသာ သူ၏ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအျမင္ေဆာင္းပါး Myanmar-North Korea link ကို “ သာကီ ထက္ေကာင္း ” မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုပါသည္။

November 14, 2013
၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ႏုိ၀င္ဘာ ၉၊ ၂၀၁၃
M-Media
ေရးသားသူ – သီတာလတ္

ေဆြးေႏြးသူ ဆရာ ဦးဝင္းျမင့္ (UNFPA)

* သန္းေခါင္စာရင္းအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ဦးဝင္းျမင့္ (UNFPA) MMSY တြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ျပန္လည္ မွ်ေ၀ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဆရာဦး၀င္းျမင္႔ အား ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ႔ျပီး M.E (Com) Statistics ႏွင္႔ ဘြဲ႔ရရွိကာ M.Dev (Master of Development Studies) ဘြဲ႔ကုိပါ ထပ္မံရရွိခဲ႔ပါသည္။ Nation Planning and Economics Developemnt (အမ်ိဳသား စီမံကိန္းႏွင္႔ စီးပြားေရး ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈ) ၀န္ၾကီး ဌာနတြင္ ၁၉ ႏွစ္၀န္းက်င္ခန္႔၊ IOM (International Organizational Migration ) အဖြဲ႔အစည္းတြင္ တစ္ႏွစ္၀န္းက်င္ခန္႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ႔ျပီး United Nations Food Programme Association ၏ National Program တြင္ Monitoring and Evaluation Officer အျဖစ္ လက္ရွိတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနပါသည္။လက္ရွိတြင္ ႏိုင္ငံသားတိုင္း သိထားသင္႔သည္႔ ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ မည္သို႔မည္ပံုေကာက္ယူမည္၊ ႏိုင္ငံေတာ္အေနႏွင္႔ မည္သည္႔အစီအစဥ္မ်ားထားရွိသည္တို႔ကို ဆရာဦး၀င္းျမင္႔မွ “၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္း အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ”ေခါင္းစဥ္ျဖင္႔ ေဟာေျပာခဲ့ပါသည္။

အစိုးရနွင့္ UNFPA တို႔ ပူးေပါင္း၍ ၄-ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ စီမံကိန္းတစ္ခုဟာ “Population & Housing Census Myanmar 2014’’ လူဦးေရနွင့္အိမ္အေၾကာင္းအရာ သန္းေခါင္စာရင္း ဆိုတဲ့စီမံကိန္းပါ။ သန္းေခါင္စာရင္းကုိ ၁၉၇၃ ခုနွစ္မွာတစ္ၾကိမ္၊ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာတစ္ၾကိမ္ ေကာက္ခံထားဖူးပါတယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းကို ရပ္ကြက္အေခၚက အိမ္ေထာင္စုစာရင္းနဲ႔ မွားတတ္ၾကတယ္။ လူဦးေရနွင့္သန္းေခါင္စာရင္း Logo ေလးကလည္း အဓိပၸါယ္ရွိပါတယ္။ ေကာ္မတီဖြဲ႔ျပီး ေသခ်ာေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ “ျပည္သူအားလံုး ပါဝင္ဖို႔ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ၾကစို႔” အားလံုးပါဝင္နိုင္ေစဖို႔ ဖိတ္ေခၚထားပါတယ္။

ယေန႔ေျပာမယ့္အေၾကာင္းအရာေတြက

(၁) သန္းေခါင္စာရင္း ေနာက္ခံသမိုင္း

(၂) သန္းေခါင္စာရင္း လုပ္ငန္းစဥ္

(၃) သန္းေခါင္စာရင္း နည္းပညာ

(၄) အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္မည့္အေျခအေန

(၅) ေမးခြန္းလႊာ

(၆) သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ျခင္းမွ ရရွိမည့္ ရလဒ္မ်ား

(၇) ျပည္သူမ်ား၏ အခန္းက႑ ဆိုျပီး အပိုင္းလိုက္ေျပာျပသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

(၁) သန္းေခါင္စာရင္း ေနာက္ခံသမိုင္း

ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ သန္းေခါင္စာရင္းကို ျဗိတိသွ်လက္ေအာက္က်ေရာက္ခဲ့ေသာ (၁၈၇၂ မွ ၁၉၄၁)ခုနွစ္ထိ ၁၀နွစ္တစ္ၾကိမ္ ေကာက္ယူခဲ့တယ္။ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ပိုင္း သန္းေခါင္စာရင္း မေကာက္ယူျဖစ္ေတာ့ဘဲ ၁၉၇၃ ခုနွစ္မွာတစ္ၾကိမ္၊ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွာတစ္ၾကိမ္ ေကာက္ခံထားဖူးပါတယ္။ ကုလသမဂၢမွ နိုင္ငံတိုင္းတြင္ သန္းေခါင္စာရင္းကို ၁၀ နွစ္တစ္ၾကိမ္ေကာက္ခံရမည္ ဟု သတ္မွတ္ ျပဌာန္းထားတယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းတစ္ၾကိမ္ေကာက္ယူရန္ အနည္းဆံုးအခ်ိန္ (၄) နွစ္ယူရတယ္။ ေငြေၾကးကုန္က်မႈအလြန္မ်ားတယ္။ လူဦးေရပညာအရ (၁၀)နွစ္ကုိတစ္ၾကိမ္ လူဦးေရးစာရင္းေကာက္ထားလွ်င္ အဲဒီစာရင္းသည္ ေနာင္ (၁၀)နွစ္အတြက္ စီမံကိန္းမ်ားေရးဆြဲရန္ ခိုင္မာေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္လာတယ္။ ၁၉၈၃ ခုနွစ္တုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ခဲ႔တယ္။ အဲ႔ဒီ ၁၉၈၃ ေနာက္ပိုင္းမွာ သန္းေခါင္စာရင္း မေကာက္ႏုိင္ေတာ႔ဘူး။ ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္း အစိုးရမွ သန္းေခါင္စာရင္း မေကာက္ေတာ့ဘဲ နမူနာစစ္တမ္းမ်ား၊ သက္ဆိုင္ရာရံုးမ်ားမွ မွတ္တမ္း၊ မွတ္ရာမ်ား အခ်က္အလက္မ်ားကုိ ယူပါတယ္။ ျပီးေတာ႔လူဦးေရကိုခန္႔မွန္းတယ္ ၁၉၈၃ကစျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိင္ရာ မွတ္တမ္းေတြ ေနာက္ suryey လို႔ေခၚတဲ႔စစ္တမ္းေတြ administrative record ေတြကပဲလူဦးေရကိုခန္႔မွန္းခဲ႔ရတယ္ တြက္ခ်က္ခဲ႔ရတယ္။

(၂) သန္းေခါင္စာရင္း လုပ္ငန္းစဥ္

အဲဒါေၾကာင္႔မို႔ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၂၀၁၄က်ရင္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ၾကမယ္ဆိုျပီး လက္ရွိအစုိးရဦးသိန္းစိန္က ရည္ရြယ္တယ္။ အဲ႔ဒီေတာ႔ ဖြ႔ံျဖိဳးဖို႔ကူညီေပးတဲ႔အခါေတာ႔ လူေပၚမူတည္ျပီးအေထာက္အပံ႔ေပးရတယ္။ ဆုိုလိုတာက လူဦးေရတိတိက်က် မသိဘူးဆိုရင္ ဖြံျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းလုပ္တဲ႔ေနရာမွာ အရမ္းခက္ခဲတယ္။ ဆိုလိုတာက လူ၁၀၀၀အတြက္ေပးရမယ္႔ဟာကို လူ၅၀၀၀အတြက္တြက္တယ။္ လူ၅၀၀၀အတြက္ ေပးရမယ္႔ဟာကို လူ၁၀၀၀အတြက္တြက္တယ္။ ပိုတာလုိတာေတြ အမ်ားၾကီးရွိတဲ႔အတြက္ လူဦးေရတိက်ဖို႔လိုတယ္ ဆိုတဲ႔အေနအထားမ်ိဳး၇ွိတယ္။ ဘယ္လိုျဖစ္ေနလည္းဆိုေတာ႔ လ.ဝ.ကဦးစီးဌာနက ၂၀၁၂မွာလူဦးေရသန္း၆၀ရွိမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းတယ္။ ဒါအစိုးရခန္႔မွန္းတာ အဲဒါကိုအစိုးရကပဲ လ၀က၀န္ၾကီး႒ာနက ခန္႔မွန္းတဲ႔သန္း၆၀ဆိုတဲ႔ဟာကို UNက သန္း၅၆သန္းပဲ ခန္႔မွန္းတယ္။ အဲ႔ေတာ႔ေလးသန္းေလာက္ကြာတယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ဖို႔အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ကုိ တြက္ခ်က္လိုက္ေတာ့ US$ 58.5 သန္းခန္႔ ကုန္က်မယ္။ အဲဒီစရိတ္စကေတြကုိ အစိုးရတစ္ဦးတည္းလည္း ကုန္က်မခံနုိင္ဘူး။ UN တစ္ခုတည္းကလည္း ကုန္က်မခံနိုင္ဘူး။ အဲအတြက္ ရန္ပံုေငြရွာရတယ္။ အစိုးရက US$ 15 သန္းထည့္ဝင္ျပီး UNကေတာ့ US$ 5 သန္းထည့္ဝင္တယ္။ အျခားနိုင္ငံက ဖံံြ႔ျဖဳိးမႈကို ကူညီေပးေနတဲ့ အလွဴရွင္ေတြက က်န္တာ ထည့္ဝင္ၾကတယ္။ အားလံုး US$ 62 သန္းခန္႔ ရရွိထားျပီ။

(၃) သန္းေခါင္စာရင္း နည္းပညာ

တကမာၻလံုးမွာသတ္မွတ္ထားတဲ့ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္တဲ့အခါ နည္းလမ္း ၂ မ်ဳိးနဲ႔ေကာက္တယ္။ ေနျမဲလူဦးေရကို ေကာက္ျခင္းနွင့္ ေတြ႔ရွိတဲ့ေနရာမွာ ေတြ႔ရွိတဲ့လူေတြကို ေကာက္ျခင္းျဖစ္တယ္။ ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္တဲ့အခါ ေတြ႔ရွိတဲ့ေနရာမွာ ေတြ႔ရွိတဲ့လူေတြကို ေကာက္ျခင္း(de-fato)ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာနုိင္ငံနယ္နိမိတ္အတြင္းတြင္ရွိေနေသာ နုိင္ငံသား၊ နုိင္ငံျခားသားအပါအဝင္ အားလံုးေသာ လူတိုင္းကုိ ေကာက္ယူမယ္။ Census Night ကို ၂၀၁၄ခုနွစ္၊ မတ္လ ၂၉ရက္ စေနေန႔ည ၁၂း၀၀ နာရီဟုသတ္မွတ္ထားတယ္။ သန္းေခါင္စာရင္ေကာက္ယူမည့္ ၾကာခ်ိန္ကေတာ့ တနိုင္ငံလုံးကုိ မတ္လ ၃၀ရက္ ၀၀း၀၀နာရီကစျပီး ဧျပီလ ၁၀ ရက္ေန႔အထိ (၁၂) ရက္တိုင္တုိင္ ေကာက္ယူမယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ မိမိအိမ္တြင္ရွိေနေသာ လူအားလံုးကုိ ရည္ညြန္းျပီး ေကာက္ယူမယ္။ ကုိယ့္အိမ္မွာ ဘယ္သူရွိေနေန အဲဒီအိမ္ရဲ႕စာရင္းထဲမွာ ပါဝင္မယ္။ ေတြ႔ရွိသမွ် လူတိုင္းကုိ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူေသာနည္းလမ္းပံုစံကို အသံုးျပဳျပီးတြက္ခ်က္မယ္။ အကယ္၍မ်ား အျပင္မွာ ေတြ႔ရွိျပီး စာရင္းေကာက္ယူျပီးျဖစ္ေနရင္ ကုိယ္တိုင္က ဘယ္ေနရာမွာေတာ့ ေကာက္ယူျပီးပါျပီဆိုတာကို မွန္မွန္ကန္ကန္ေျပာျပဖို႔လိုတယ္။ နိုင္ငံျခားသံရံုးမ်ား မပါဝင္ပါ။ နိုင္ငံျခားသံရံုးကို သက္ဆိုင္ရာနုိင္ငံကသာ ပိုင္သည္။ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူျပီးမွ ေသဆံုးသြားလွ်င္ သန္းေခါင္စာရင္းတြင္ပါဝင္ျပီး ေက်ာ္လြန္ျပီးမွ ေမြးဖြားလာၾကသူမ်ား မပါဝင္ပါ။ ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ဇူလိုင္လ ၃၁ ရက္ေန႔ သတင္းစာမွာ သန္းေခါင္စာရင္း ဥပေဒ ျပဌာန္းျခင္းကုိ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ေလ့လာၾကည့္ပါ။

(၄) အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္မည့္အေျခအေန

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္စံညြန္းအရဆိုရင္ နုိင္ငံတိုင္းမွာ သန္းေခါင္စာရင္းဥပေဒဆိုတာ ျပဌာန္းရတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ၁၉၇၃ ခုနွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္တုန္းက ၁၉၇၂ သန္းေခါင္စာရင္းဥပေဒကုိ အသံုးျပဳတယ္။ ၁၉၈၃ခုႏွစ္မွာ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ေတာ့လည္း ၁၉၇၂ သန္းေခါင္စာရင္းဥပေဒကုိ သံုးခဲ့တယ္။ ၂၀၁၄ ခုနွစ္သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူတဲ့အခါ ေခာတ္ႏွင့္လုိက္ေလ်ာညီေထြေသာ သန္းေခါင္စာရင္းဥပေဒကုိ ျပဳျပင္ျပဌာန္းလိုက္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕သန္းေခါင္စာရင္းရံုးက ေနျပည္ေတာ္ ျပည္သူအင္အားဦးစီးဌာနတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားျပီး ဥပေဒအရ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာ္မရွင္မွာ ဥကၠဌအျဖစ္ ဦးခင္ရီ (လ.ဝ.က ဝန္ၾကီး)၊ နာယကအျဖစ္ ဒု-သမၼတ စိုင္းေမာက္ခမ္းတို႔ ပါဝင္ဖြဲ႔စည္းသည္။ ေကာ္မရွင္လက္ေအာက္တြင္ လိုအပ္ေသာေကာ္မတီငယ္မ်ား ဆက္လက္ဖြဲ႔စည္းတယ္။ ထုိအထဲမွာ ၁၂နိုင္ငံမွ သန္းေခါင္စာရင္း ပညာကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္(၁၄)ဦး ပါဝင္ေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ နည္းပညာအၾကံေပးအဖဲြ႔လည္းပါဝင္တယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ နွစ္ ၃၀ ေက်ာ္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူနိုင္ျခင္းမရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာနုိင္ငံရဲ႕နယ္နိမိတ္ကုိ တိက်စြာခန္႔မွန္းနုိင္ျခင္းမရွိဘူး။ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူတဲ့အခါ ပထမဆံုး ေျမပံုဆြဲဖို႔ ျမန္မာ့ေျမအေနအထားကုိ လုိက္ျပီး အပုိင္းငယ္ေပါင္း( )ပိုင္းျခားရတယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းအေၾကာင္း၊ ဘာေၾကာင့္ ေကာက္ယူရသလဲဆိုတာကို အမ်ားျပည္သူကုိ အသိပညာေပးရမယ္။ တြက္ခ်က္နည္းေတြကုိလည္း ဆန္းစစ္ရမယ္။ ျဖည့္စြပ္ထားတဲ့အခ်က္အလက္ေတြအေပၚမွာ နည္းပညာမ်ားနွင့္ ေပါင္းစပ္အေျဖရွာမယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူျခင္းေၾကာင့္ နိုင္ငံေရးအရ နည္းပညာအရ ဘာေတြျဖစ္လာနိုင္သလဲ ဆိုတာကိုပါ ေဝဖန္ဆန္းစစ္နိုင္ရန္ ကၽြမ္းက်င္ပညာေတြ ေခၚယူရျခင္းျဖစ္္တယ္။ သတင္းနဲ႔ျပန္ၾကားေရးဌာနလည္း ဖြဲ႔စည္းထားျပီ။ ေရွ႕ေျပးသန္းေခါင္စာရင္းကို ျမန္မာနိုင္ငံအနွံမွ ျမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၂၀ ကို စမ္းသပ္ေကာက္ယူခဲ့တယ္။ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ပညာရွင္မ်ားကုိ အစိုးရမွ ဖိတ္ၾကားခဲ့တယ္။ ေဒသဆိုင္ရာဘာသာစကားအလိုက္ သတင္းနဲ႔ျပန္ၾကားေရးဌာနမ်ားကို ေနရာအနွံမွာ ဖြင့္လွစ္ေပးမည္။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူခ်ိန္ထိ ထိန္းသိမ္းနိုင္ျပီး မွတ္တမ္းတင္ဖို႔အတြက္ အခ်က္အလက္မ်ား အားလံုးကိုသိမ္းဆည္းထားမယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူခ်ိန္မွာ ေမးမယ့္ေမးခြန္းက အခရာပဲ။ အဲဒီေမးခြန္းလႊာျပဳလုပ္ဖို႔အတြက္ ေနျပည္ေတာ္မွာ အစိုးရဌာနမ်ား၊ လူဦးေရနဲ႔လူမႈေရးဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းအသီးသီးကို အစည္းအေဝးေခၚယူတိုင္ပင္ခဲ့တယ္။ ဌာနဆိုင္ရာ လိုအပ္ေသာ အေျခခံအခ်က္အလက္မ်ားကို ေတာင္းခံျပီး နိုင္ငံတိုးတက္ဖို႔အတြက္ ဘယ္လိုအခ်က္အလက္ေတြ ယူမလဲဆိုတဲ့ ပညာရွင္မ်ားထံမွ အၾကံၪာဏ္ ေတာင္းခံတယ္။ ကုလသမဂၢမွ ျပဳစုထားေသာ စံေမးခြန္းလႊာကို ေလ့လာတယ္။ ယခင္သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္တုန္းက ေမးခဲ့ဖူးတဲ့ ေမးခြန္းလႊာကို ျပန္ၾကည့္တယ္။ အိမ္နီးခ်င္နုိင္ငံေတြက သန္းေခါင္စာရင္းေမးခြန္းပံုစံေတြကို ျပန္ၾကည့္တယ္။ အဲဒါအခ်က္ေတြကုိ အေျခခံျပီး ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္းေမးခြန္းလႊာကို ျပဳစုေရးဆြဲတယ္။ အကုန္ျပီးစီးသြားတဲ့အခါ အဲဒီေမးခြန္းလႊာကို အဂၤလန္မွာ အရြက္ေရ (၁၆)သန္း ရိုက္နွိပ္ထားတယ္။ နို္ဝင္ဘာလကုန္ပိုင္းဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ကို ေရာက္မယ္။

(၅) ေမးခြန္းလႊာ

၂၀၁၄သန္းေခါင္စာရင္း ေမးခြန္းလႊာမွာ ေမးခြန္းေပါင္း (၄၁) ခ်က္ပါဝင္တယ္။ အိမ္တစ္အိမ္ကို ေမးခြန္း ၄၁ခ်က္ကုိ ေျဖဆိုဖို႔ ပ်မ္းမွ်အခ်ိန္ မိနစ္ ၂၀ ကေန မိနစ္ ၃၀ ထိၾကာနိုင္တယ္။ ေမးခြန္းေတြကုိ ေျဖတဲ့အခါ ၁ ၂ ၃ ၄ ဆိုျပီး ေရးမွာ မဟုတ္ဘူး။ ခဲတံနဲ႔ ျခယ္ရမွာျဖစ္တယ္။ အဲလိုလုပ္နိုင္ဖို႔အတြက္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ရမည့္သူေတြကို သင္တန္းေပးထားျပီးသားပဲ။ အေျခခံဖြဲ႔စည္းပံုအရ တိုင္းရင္းသား (၁၃၅) မ်ဳိးရွိတယ္လို႔ ျပဌာန္းထားတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္နိုင္ငံနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ နယ္နိမိတ္ေတြမွာ အခ်ဳိ႔လူမ်ဳိးစုေတြရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ဘက္( ဘဂၤါလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္)၊ နာဂဘက္မွာ၊ ျပည္တြင္းမွာလည္းရွိတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရဆိုရင္ လူမ်ဳိးစုတစ္စုသည္ စုစုေပါင္းလူဦးေရရဲ႕ 0.001 % အေရအတြက္ရွိမယ္ဆိုရင္ လႊတ္ေတာ္မွာ ေနရာတစ္ေနရာရမယ္။ တိုင္းရင္းသားေရးရာ ဝန္ၾကီးတစ္ေနရာရမယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ရွမ္း၊ မြန္၊ ခ်င္းေတြက ရန္ကုန္မွာ သူတို႔လူမ်ဳိးစု ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲဆိုတာ စစ္တမ္းေကာက္တယ္။ အမွန္ေတာ့ အဲဒါေတြက သန္းေခါင္စာရင္းနဲ႔မဆိုင္ဘူး၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္နဲ႔ပဲဆိုင္တယ္။ အခ်ဳိ႕လူမ်ဳိးစုေတြကလည္း သူတို႔လူမ်ဳိးစုကို အသိအမွတ္ျပဳေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေနတဲ့သူေတြလည္း ရွိတယ္။ လူမ်ဳိးစုေတြကို ထည့္သြင္းေရး၊ မထည့္သြင္းေရးဆိုတာ သန္းေခါင္စာရင္းကိစၥမဟုတ္ပါ။ အဲဒါက နိုင္ငံေရးရာကိစၥ ျဖစ္တယ္။ မည္သည့္တိုင္းရင္းသားျဖစ္ေနပါေစ၊ မ်ဳိးႏြယ္စုၾကီးၾကီးျဖစ္ျဖစ္၊ ေသးေသးျဖစ္ျဖစ္ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူတဲ့အခါမွာ ပါကုိပါရမယ္။ ၁၉၈၂ ခုနွစ္မတိုင္မီက လူမ်ဳိးစု (၁၄၄)မ်ဳိးရွိရာမွ ၁၉၈၃ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ လူမ်ဳိးစု(၁၃၅)မ်ဳိးသာ ပါဝင္ျပဌာန္း ခဲ့တယ္။ ေပ်ာက္သြားတဲ့ လူမ်ဳိးစု (၈) မ်ဳိးက သူတို႔ရဲ႕လူမ်ဳိးစုပါဝင္နိုင္ေရးအတြက္ လုပ္ၾကတယ္။ ဒါက နုိင္ငံေရးအပိုင္းပါ။ (၁၃၅)မ်ဳိးမွာ ပါဝင္တဲ့မ်ဳိးႏြယ္ေတြအတြက္ code no. ေတြပါရွိျပီးသား။ အဲထဲမွာ မပါဝင္တဲ့မ်ဳိးႏြယ္စုေတြကိုေတာ့ Other ဆိုတဲ့အကြက္ထဲမွာ ထည့္မယ္။ ကိုယ့္မ်ဳိးႏြယ္စု မပါဝင္သူေတြဟာ Other ဆိုတဲ့ code no. က 9 1 4 ။ အဲဒီေဘးက ကြက္လပ္ကေလးမွာ ကုိယ့္ရဲ႕မ်ဳိးႏြယ္စုကုိ ဖြင့္ဟေျပာပါ။ စာရင္းေကာက္သူက ကာယကံရွင္ေျပာတဲ့တိုင္း 9 1 4 ရဲ႕ေဘးက ……………ကြက္လပ္မွာ ကိုယ္ေျပာတဲ့မ်ဳိးႏြယ္စုကို ေရးေပးလိမ့္မယ္။ အခ်ဳိ႕မွတ္ပံုတင္ကဒ္ေတြမွာ ကိုယ့္လူမ်ဳိးအမည္အမွန္ကုိ မေရးထားခဲ့လွ်င္လည္း သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္္သူအား ကို္ယ့္မ်ဳိးႏြယ္စုကို မွန္ကန္တိက်စြာေျပာပါ။ မွတ္ပံုတင္ကတ္ျပားကို ထုတ္ျပစရာမလိုဘူး။ ကိုယ္ရထားတဲ့ကတ္ရဲ႕အေရာင္ ပန္းေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္၊ အျဖဴေရာင္ စသျဖင့္ အေရာင္ကုိသာ ေျပာျပရမွာပါ။ ဘာကတ္မွ မရွိရင္လည္း မရွိဘူးလို႔ ေျပာလုိက္ရံုပဲ။ ကုိယ့္မိဘရဲ႕လူမ်ဳိးက ဘာျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ္ထည့္ခ်င္တဲ့လူမ်ဳိးကုိ ထည့္ခြင့္ရွိတယ္။ ကုိယ္ဆႏၵရွိတဲ့လူမ်ဳိးကုိသာ ထည့္တာကို သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္သူက ေရး၊ မေရး ေသခ်ာၾကည့္ပါ။ သန္းေခါင္စာရင္းမွာ ျဖည့္စြက္ထားသည့္ လူအမည္ကုိ မၾကည့္ပါ။ အဓိက ဘာသာ၊ လူမ်ဳိးစု ကိုသာၾကည့္မွာျဖစ္ပါတယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ျပီးေနာက္ ပထမဆံုးထုတ္ျပန္ခ်ိန္မွာ Other လို႔ပဲ ထုတ္ျပန္မယ္ျပီး မ်ဳိးႏြယ္စုအမည္ေတြ မပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းထုတ္ျပန္တဲ့အခါ တစ္မ်ဳိးခ်င္းစီ ထုတ္ျပန္ေပးမယ္။ ေသခ်ာသံုးသပ္စီစစ္ျပီးတဲ့အခါမွာ ေနာက္တစ္ခ်ိန္ေရးဆြဲမယ့္ နိုင္ငံသားဥပေဒအတြက္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိလာမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သန္းေခါင္စာရင္းမွ ရေသာ အခ်က္အလက္သည္ ဥပေဒျပဳရာတြင္လည္း အသံုးဝင္တယ္။ အဲဒီအတြက္ ေျဖဆိုသူသည္ မိမိဆႏၵရွိေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုကိုသာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း၊ မွန္မွန္ကန္ကန္ေျပာဆိုပါ။ ကိုယ့္က ေသခ်ာေျပာရဲ႕သားနဲ႔ မေရးဘူးဆိုရင္ ၾကီးၾကပ္ေရးမွဴးကုိ တိုင္လို႔ရတယ္။ အဲဒါမွ အေရးမယူဘူးဆိုရင္ အထက္အဆင့္ဆင့္ကို အခ်ိန္မီတိုင္ၾကားလို႔ရတယ္။ သူတို႔ေမးတာကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ျပန္မေျဖဘူးဆိုရင္လည္း အိမ္ရွင္ကို တရားစြဲလို႔ရတယ္။ ကိုယ့္မိသားစုဝင္တစ္ဦးဦးက ျပည္ပမွာေရာက္ေနသူရွိရင္ ဘယ္နိုင္ငံမွာ ေရာက္ေနပါတယ္လို႔ ေျပာနိုင္တယ္။ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔သြားခဲ့သြားခဲ့ အေရးယူျခင္း၊ မယူျခင္းနဲ႔ မဆိုင္ဘူး။ ကိုယ့္နုိင္ငံသား/မိသားစုဝင္တစ္ေယာက္ အျခားဘယ္နိုင္ငံမွာရွိေနတယ္ဆိုတာ ေပၚလြင္သြားတယ္။ အဲဒါမွ ကုိယ့္သန္းေခါင္စာရင္းမွာ ကိုယ့္မိသားစုဝင္အားလံုးပါဝင္မယ္။ ကိုယ့္မိသားစုဝင္ထဲမွ ေပ်ာက္ဆံုးေနသူရွိရင္လည္း ေျပာျပရမယ္။ အျခားဘယ္နယ္ကို ေရာက္ေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း ေျပာျပရမယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ျပီးလို႔ စာရင္းထုတ္ျပန္တဲ့အခါ အမည္စာရင္းထုတ္ျပန္မွာမဟုတ္ဘဲ လူဦးေရစာရင္းကုိ ရပ္ကြက္အဆင့္၊ ျမိဳ႕နယ္အဆင့္၊ တိုင္းအဆင့္၊ ခရိုင္အဆင့္ စသျဖင့္ ထုတ္ျပန္မွာျဖစ္တယ္။

(၆) သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ျခင္းမွ ရရွိမည့္ ရလဒ္မ်ား

၂၀၁၄ ခုနွစ္သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ခံျပီးတဲ့အခါ ျမန္မာနုိင္ငံမွာ လူဦးေရ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲဆိုတာ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ရလဒ္ရွိလာျပီ။ အမ်ဳိးသားဦးေရ၊ အမ်ဳိးသမီးဦးေရကုိ ရပ္ကြက္အလိုက္၊ ျမိဳ႕နယ္အလိုက္ အသီးသီးေဖာ္ျပေပးလိမ့္မယ္။ ေနာက္ ၁၁လၾကာတဲ့အခါ အကုန္အျပည့္အစုံ ထုတ္ျပန္ေပးမယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနအလိုက္ အစီရင္ခံစာစစ္တမ္းေတြ ထြက္လာမယ္။ ေနာက္ ၁၀နွစ္၊ အနွစ္ ၂၀ မွာ ျဖစ္လာမဲ့ လူဦးေရ၊ ေမြးဖြားႏႈန္း၊ ေသဆံုးႏႈန္း၊ သက္ၾကီးရြယ္အို၊ လူငယ္အေရအတြက္ စသျဖင့္ အားလံုးကုိ ခန္႔မွန္းနိုင္မယ္။ လူမ်ဳိးစုအခ်ဳိ႕ တိုးလာဖို႔ရွိသလို ေလွ်ာ့သြားနိုင္တဲ့ လူမ်ဳိးစုလည္း ရွိနိုင္တယ္။

(၇) ျပည္သူမ်ား၏ အခန္းက႑

သန္းေခါင္စာရင္းဆိုတာ အိမ္ေထာင္စုစာရင္းနဲ႔မတူဘူး။ မွတ္ပံုတင္ကတ္နဲ႔မဆိုင္ဘူး။ ကို္ယ္ပတ္ဝန္းက်င္က လူအခ်င္းခ်င္း သန္းေခါင္စာရင္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီးသိသမွ်ကို မွ်ေဝမယ္။ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေျဖေပးၾကဖို႔၊ လွည္းေန ေလွေအာင္း ျမင္းေစာင္းမက်န္ လူမွန္သမွ် သန္းေခါင္စာရင္းထဲမွာ ပါဝင္ရမယ္ဆုိတာကို ျပည္သူအခ်င္းခ်င္းလည္း အသိေပးျဖန္႔ေဝၾကရမယ္။

November 9, 2013