M-Media
ေအာက္တိုဘာ ၇၊ ၂၀၁၃
လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ အစိုးရဖက္ ရင္ၾကားေစ့သူမ်ားမွ သေဘာတူညီခ်က္မ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လူမ်ဳိးစုေတာ္လွန္ေရးအုပ္စု ၆ ခုေက်ာ္အနက္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္(KIA) မွာ တစ္မ်ဳိးတစ္ဖံု ထူးျခားသည့္ အခန္းက႑၌ ပါ၀င္ေနေပသည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးေအာင္ေသာင္း ၏လက္ေထာက္အရာရိွမွာ ဖီဆန္သူအုပ္စုေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရသျဖင့္ ဦးေအာင္ေသာင္းသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခ်ဳိးေဖာက္သူအျဖစ္ မ်ားမၾကာေသးမီက ရာထူးမွအနားေပးျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ကခ်င္အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ ၅ ႀကိမ္ထက္မနည္း အဆင့္ျမင့္ေဆြးေႏြးမႈျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း မည္သည့္ အေျဖမွ မရရိွခဲ့။ ထို႕ျပင္ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာျပင္သို႕ စစ္ကူထပ္မံေစလႊတ္လိုက္ျခင္းက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အလားအလာကိုဆိုး၀ါးသြားေစခဲ့သည္။
သေဘာတူညီခ်က္အား ခ်ဳိးေဖာက္၍ ခ်ိန္ခါမေရြး ပဋိပကၡျပန္လည္စတင္လာႏိုင္သည့္အေနအထားေၾကာင့္ ကခ်င္တို႕သည္ အစိုးရအား အယံုအၾကည္ကင္းမဲ့ေနသည္ဟု သတင္းမ်ားကဆိုသည္။ လက္ရိွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈ ကာလအတြင္း လက္ေတြ႕မ်က္ေတြ႕ ႀကံဳဆံုရသည့္ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္အား လက္မွတ္ထိုးရန္ စိတ္အားထက္သန္မႈ မရိွၾကေခ်။ အပစ္အခတ္ကို ရပ္စဲရမည္၊ ၄င္းေနာက္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈျဖင့္ အေျဖရွာမည္၊ ထို႕ေနာက္တြင္မွ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈဖက္သို႕ ဦးတည္ရမည္ ဆိုေသာ ဦးေအာင္ေသာင္း၏ ေတာင္းဆိုခ်က္သံုးရပ္မွာ လက္ခံႏိုင္စရာမရိွ ျဖစ္ေနသည္။
ကခ်င္ျပည္သူမ်ားအၾကား ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီမႈမွာ ေရႊရည္စိမ္ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အသြင္ေဆာင္ရန္ သာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၃၃ႏွစ္တာေတာ္လွန္ေရးကာလသည္ သဲထဲေရသြန္ျဖစ္သြားေၾကာင္း ျမင္ေတြ႕ခဲ့ၾကသည္။ လွိမ့္၀င္လာသည့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းမ်ားမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္တစ္ကြ သတၳဳ၊ ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူႏိုင္ေသာ အရင္းျမစ္ေပါၾကြယ္လွသည့္ ေဒသ၀န္းက်င္အား ပ်က္ျပားေစႏိုင္ေသာ အခ်က္ေပးသံျဖစ္လာ၏။ တိုက္ပြဲမ်ား၊ အဓမၼေခၽြးတပ္ဆြဲျခင္း ႏွင့္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကား မႈမ်ား ေလ်ာ့နည္း လာသည့္တိုင္တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ လူေပါင္းမ်ားစြာ ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ၾကရသည္။ ယင္းရႈံ႕ခ်ဖြယ္ရာကိစၥမ်ားသည္ ပဋိပကၡႏွစ္ကာလမ်ားထက္ပင္ ပိုၿပီး ခံစားခ်က္ျပင္းထန္သြားတတ္ေပ၏။
“ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းေတြအေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္က သဘာ၀သယံဇာတေတြကို တစ္ၿပံဳတစ္က်င္း ထုတ္ယူေနျခင္းဟာ ေဒသခံျပည္သူမ်ားရဲ႕ဘ၀ကို ျမွင့္တင္ရာမေရာက္တဲ့အျပင္ ပိုမိုဆိုးရြားသြားေစပါတယ္ ” ဟု ကခ်င္အေျခစိုက္ အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ Kachin Development Networking Group (KDNG) မွ ေျပာဆိုသည္။
အေစာပိုင္းကာလ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ႏွင့္ ေဒသတြင္းတည္ၿငိမ္မႈေဖာ္ေဆာင္ေရးကို ေနျပည္ေတာ္အား အဓိကတြန္းတိုက္ေမာင္းႏွင္ခဲ့သည္မွာ အိမ္နီးခ်င္း တရုတ္ႏိုင္ငံျဖစ္၏။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ေဘဂ်င္းသည္ ျမန္မာအစိုးရေဟာင္းႏွင့္ အထူးကၽြမ္း၀င္ေသာဆက္ဆံေရးတစ္ရပ္ကို ထူေထာင္ ခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္တြင္ပင္ ႏွစ္ဖက္အစိုးရသည္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ အဖိုးတန္ ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ေက်ာက္စိမ္းကို တရုတ္ျပည္သို႕ အကန္႕အသတ္မဲ့တင္သြင္းႏိုင္သည့္ ကုန္သြယ္ေရးနားလည္မႈစာခၽြန္တစ္ရပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ၾကသည္။
ေဘဂ်င္းသည္ KIA ကိုလည္း လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္မွစြန္႕လႊတ္ရန္ ဖိအားေပးခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္မ်ားစြာကတည္းက ျမန္မာစစ္တပ္အားဆန္႕က်င္ေရး၌ ေထာက္ခံက်ားကန္ေပးခဲ့သည့္အေနအထားမွ ထင္ရွားစြာ ေက်ာခိုင္းခြာထုတ္ခဲ့သည္။
၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားေနာက္ပိုင္း တရုတ္ျပည္အေျပာင္းအလဲျဖစ္ၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒ၌“အယူအဆအေပၚ ပကတိတရားဖံုးလႊမ္းေရး” ဟူေသာလမ္းေၾကာင္းကို က်င့္သံုးလာေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ မိမိတို႕၏ေစ်းကြက္ေ၀စုရရိွေရး၊ သယံဇာတမ်ားႏွင့္စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ေပါၾကြယ္လာေရးအတြက္ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ခိုင္မာအားေကာင္းသည့္ဆက္ဆံေရးထူေထာင္ရန္အလို႕ငွာ ေတာ္လွန္ေရးအုပ္စုမ်ား အား ေထာက္ပံ့က်ားကန္ေနမႈကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေလာ ဆုတ္ယုတ္ေရးေလာ
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းရိွ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအမည္ခံထားေသာ ပါရာဒိုင္းမ်ားမွာ မည္မွ်အထိ ပ်က္စီးဆုတ္ယုတ္ေစေၾကာင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ျဖစ္ရပ္မ်ားက သက္ေသခံေနေပသည္။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ တရုတ္ျပည္က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၄ ဘီလီယံကို အတိုးမဲ့ေခ်းေငြအျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား ေပးလိုက္ၿပီးျဖစ္သည္။ ယင္းေခ်းေငြအမ်ားစုမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္၏အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၌ အသံုးခ်ေစရန္ျဖစ္၏။ သို႕မွသာ သစ္ေခ်ာထည္၊ေက်ာက္စိမ္းမ်ားအပါအ၀င္ သယံဇာတတို႕မွာ နယ္စပ္ကိုျဖတ္၍ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈ ေခ်ာ့ေမြ႕သြားမည္ျဖစ္သည္။ (၂၀၁၀-၁၁ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ျမန္မာျပည္အတြင္း တရုတ္ျပည္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈစုစုေပါင္း၏ ေလးပံုတစ္ပံုမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္၌ ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ခန္႕မွန္းခ်က္တစ္ရပ္က ဆိုသည္)။
သို႕ေသာ္ သစ္ခုတ္ျခင္း၊ သစ္ေခ်ာထုတ္လုပ္ျခင္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍လူမႈ၀န္းက်င္ဆိုင္ရာစည္းကမ္းခ်က္မ်ားကို ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားအေစာပိုင္းကာလအထိ မသတ္မွတ္ခဲ့ေခ်။ ထိုစဥ္က သယံဇာတထုတ္ယူမႈအေပၚ တင္းၾကပ္စြာထိန္းခ်ဳပ္မႈသည္စစ္အစိုးရ၏စီးပြားေရး ရည္ မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ၀ိေရာဓိ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီအေရးအခင္း၌ စစ္တပ္အသံုးစားရိတ္ျမွင့္တင္ရန္ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ နယ္စပ္ေဒသရိွ သယံဇာတမ်ားအေပၚ တန္ဖိုးထားရန္ မသိျမင္ႏိုင္ခဲ့ေတာ့ေခ်။
သို႕သာမက ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း သစ္ထုတ္လုပ္မႈပမာဏကိုလည္း ကန္႕သတ္မထားခဲ့ပါေလ။ သစ္ကုန္သြယ္မႈႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဗဟိုအစိုးရဖက္မွေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ေရး ႏွင့္ အခြန္ေငြရေရးအတြက္ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းမွ တင္ပို႕ရန္ ဟူ၍သာ ၫႊန္းဆိုသတ္မွတ္ခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ Global Witness ၏ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တင္ျပခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တရုတ္ျပည္သို႕၀င္ေရာက္သည့္ ၉၈ % ေသာ သစ္မ်ားအနက္ အမ်ားစုမွာ နယ္စပ္ေဒသမွ တရားမ၀င္တင္ပို႕ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ယင္းအက်ဳိးအျမတ္မ်ားကို အက်င့္ပ်က္ထိပ္တန္း အာဏာပိုင္မ်ား၊ အစိုးရႏွင့္KIA ႏွစ္ဖက္စလံုးႏွင့္သင့္ျမတ္ေသာ ေမွာင္ခို ဒုစရိုက္သားမ်ားမွ အၫြန္႕ခူးခဲ့ ဖြယ္ရိွေၾကာင္း ထုိအစီရင္ခံစာက ေဖာ္ျပထား၏။
KIA သည္လည္း လက္ပိုက္ရပ္ၾကည့္ေနသူမ်ားထဲ မပါ၀င္ပါ။ ၁၉၉၄ သေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္အတူ မိမိတို႕၏ ကိုယ္ပိုင္ အေျခခံ အေဆာက္အဦးဆိုင္ရာ စီမံကိန္းမ်ား စတင္ေသာအခါ၀ယ္ ထိုကိစၥမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားဖြယ္ ျဖစ္လာေတာ့သည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူရန္ မာလိေခ်ာင္း ႏွင့္ ဒါဘက္ျမစ္အေပၚ ဆည္တမံႏွစ္ခုကို တရုတ္ကုမၸဏီ Jinxin အား တည္ေဆာက္ေစခဲ့သည္။ စီမံကိန္းရံပံုေငြရရိွေရးအတြက္ KIA ထိန္းခ်ဳပ္ဧရိယာအတြင္း ယင္းကုမၸဏီအား သစ္ထုတ္လုပ္ခြင့္ကိုပါ ေပးခဲ့သည္။ ၄င္းမွ ေဒၚလာ သန္းခ်ီ၍ အက်ဳိးအျမတ္ရရိွခဲ့၏။ ထိုစဥ္က Jinxin သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ အႀကီးမားဆံုး သစ္ထုတ္လုပ္သည့္ကုမၸဏီ တစ္ခုျဖစ္ခဲ့သည္။
ယင္းရံပံုေငြမ်ားသည္ KIA ထဲမွ ထိပ္တန္းအဆင့္၀င္တို႕၏လက္ထဲ စီး၀င္သြားသည္ဟု လူသိမ်ားလွေပသည္။ အဖြဲ႕အစည္းမွာမူ အေျခခံဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ႏွင့္ လူမူေရးက႑မ်ားအတြက္ ရံပံုေငြလံုလံုေလာက္ေလာက္ရရိွေအာင္ မနည္းရုန္းကန္ခဲ့ၾကရ၏။ (ယင္းအဖြဲ႕အစည္းသည္ ေနာင္ေသာအခါ ကခ်င္ျပည္နယ္ အေနာက္ပိုင္းေဒသႀကီး၏ ေဒသခံ အာဏာပိုင္မ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္)။
ေဒသတြင္း အလြန္အကၽြံသစ္ထုတ္လုပ္ျခင္း၏ဆိုးက်ဳိးက အသံမဲ့စြာ တစ္စစ ႀကီးထြားလာသည္။ ကုမၸဏီမ်ားသည္ ၀င္ေငြရႊင္လွသည့္ ေျခကုပ္သစ္ တစ္ရပ္ရရိွသြားရာ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း သစ္ထုတ္လုပ္ေရးသည္ အခ်ိန္တိုတုိအတြင္း က်ယ္ျပန္႕သြား၏။ သို႕ေသာ္ ေဒသခံတို႕၏ အစစ္အမွန္ အက်ဳိးခံစားခြင့္မ်ားမွာ အၾကြင္းမဲ့ကြက္လပ္အျဖစ္ က်န္ရစ္ေနေလသည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ အႀကီးမားဆံုးေဘးမဲ့ေတာ ႏွင့္ ကမာၻ႕ေနာက္ဆံုး က်ားသတၱ၀ါမ်ဳိးစိတ္တို႕ရွင္သန္ရာေဒသျဖစ္သည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္၀ွမ္းအတြင္း ရိွ ေတာေတာင္ႏွင့္စိုက္ပ်ဳိးေျမ ဧကေပါင္း ၂ သိန္းေက်ာ္မွာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ဇီ၀ေလာင္စာမ်ားအတြက္ သစ္ခုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ေျပာင္သလင္းခါသြားပါသည္။ ယင္းလုပ္ငန္းေရွ႕ဆက္ႏိုင္ရန္ ရြာေပါင္း ၁၀၀ ခန္႕ကို တပ္ပိုင္ေဒသတစ္ခုအတြင္း ေရႊ႕ေျပာင္းေစခဲ့သည္။ လြန္ေလၿပီးေသာပဋိပကၡျဖစ္စဥ္မွာပင္လွ်င္ ထိုမွ်ေလာက္အထိ နစ္နာဆိုး၀ါးမႈမ်ဳိး မရိွခဲ့ေခ်။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားကာလအလယ္ပိုင္းတြင္ တအံုတက်င္းသစ္ထုတ္လုပ္မႈမွာ တစ္စစျဖင့္ အႏၱရာယ္ပိုႀကီးသြားေစေၾကာင္း တရုတ္မွ သိျမင္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ တရုတ္ျပည္ယန္စီျမစ္ေရလွ်ံျခင္းေၾကာင့္ လူေပါင္း ၄ ေထာင္ေက်ာ္ ေသေၾကၿပီးပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈ တန္ဖိုး ေဒၚလာ ၂၅ ဘီလီယံအထိ ရိွခဲ့သည္။ သစ္ေတာျပဳန္းတီး၍ ေျမၿပိဳေနျခင္းသည္ အေရးေပၚျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္လာသည္။ တရုတ္ျပည္တြင္း လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သစ္ထုတ္လုပ္မႈဆန္႕က်င္ေရးကို ထိေရာက္စြာလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ျမန္မာဖက္သို႕ အႀကီးစား စီမံကိန္းမ်ား ေျခဆန္႕ေနျခင္းအေပၚ ေဘဂ်င္းကို ဖိအားေပးႏိုင္ခဲ့သည္။
တစ္ခ်ိန္က သစ္ေတာမ်ား ဖံုးလႊမ္းစိမ္းစိုခဲ့ေသာ ေက်ာက္စိမ္းနယ္ေျမ ဖားကန္႕သည္လည္း အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္ အမွ် ေတာင္ကတံုးမ်ား ျဖစ္သြားေလရာ ၂၀၀၉ ႏွင့္ ၂၀၁၀ ႏွစ္ႏွစ္လံုး ေရလႊမ္းမိုးမႈ ခံခဲ့ရသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြင္း ေသဆံုးသူ အေရအတြက္ ၇၀ ေက်ာ္ရိွခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၀ အစီရင္ခံခ်က္၌ တြင္းသားေပါင္း ၁၀၀၀ ၀န္းက်င္ ေသေၾကပ်က္စီးရသည္ဟု ဆိုသည္။ အနီးရို ဥရုျမစ္ကမ္းပါးပြင့္ထြက္၍ ကုန္းတြင္းပိုင္းသို႕စီး၀င္ကာ ေရလွ်ံလႊမ္းမိုးကုန္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ပ်က္သုဥ္းပစၥည္းအစုအၿပံဳမ်ား က သဘာ၀ေရသြားေရလာစံနစ္ကို ပ်က္စီးေစသည္ဟု ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ဆိုသည္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ရိွ ျမန္မာစစ္တပ္တည္ရိွရာ ႏွင့္ KIA ပိုင္နက္၀န္းက်င္ေဒသအတြင္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကိစၥ ရုတ္ျခည္း ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ထိုေနရာမ်ား၌ တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းသစ္မ်ားအေပၚ ျမန္မာအစိုးရမွ မ်က္ေစ့က်လာခဲ့ၾကသည္။ တိုက္ခိုက္ေရးကို အဆံုးသတ္ေစမည့္အစား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကာလသည္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္စလံုး လူသူလက္နက္အင္အား
အႀကီးအက်ယ္ ထုတ္လုပ္ျဖည့္ဆည္းမႈ၊ အေရးပါေသာဗ်ဴဟာေျမာက္ေနရာမ်ားတြင္ အခိုင္အမာ တပ္စြဲမႈ ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ ဦးတည္သြားေစသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ ထိုအေနအထားအရ စစ္မက္ကို အၿပီးတိုင္အဆံုးသတ္ေရး မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးက အသက္ငင္ေနပါေတာ့သည္။
သာဓကအားျဖင့္ KIA ပိုင္နက္မွ ၃၂ ကီလိုမီတာမွ်သာကြာေ၀းေသာ ဗန္းေမာ္တြင္ ၁၉၉၄ ႏွင့္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္အတြင္း အစိုးရ တပ္ဖြဲ႕မ်ားစြာကို တပ္စခန္း ၄ ခုမွ ၁၂ ခုျဖစ္လာသည္အထိ သံုးဆတိုး၍ တပ္စြဲေစခဲ့သည္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းလုပ္ငန္းခြင္ေဒသမ်ား ႏွင့္ ဖားကန္႕တစ္၀ိုက္ သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား ကာကြယ္ရန္ မၾကာခဏ ေစလႊတ္ခဲ့ၾကသည္။
ေဒသခံျပည္သူတို႕၏ေ၀မွ်အက်ဳိးခံစားခြင့္မွာ နတၳိ
ဤေဒသမ်ား၌ တပ္စြဲျဖန္႕က်က္လာမႈက ေဒသခံျပည္သူမ်ားအေပၚ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး ႀကီးမားေစခဲ့သည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ေဒသတြင္း စီးပြားေရးမွာလည္း တိုေတာင္းလွသည့္ ကာလတစ္ရပ္၀ယ္ သိသိသာသာ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ရ၏။ ၁၉၉၄ သေဘာတူခ်က္ အရ ဖားကန္႕ေဒသေက်ာက္ စိမ္းတြင္းမ်ားထိန္းခ်ဳပ္ထားမႈကို KIA မွ ေျဖေလ်ာ့လိုက္ေသာအခါ အစိုးရေက်ာေထာက္ေနာက္ခံလုပ္ငန္းမ်ား ၀င္ေရာက္လာလ်က္ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္မႈကို အတိုင္းထက္အလြန္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။
သတၳဳတူးေဖာ္ေရးက႑သည္ တစ္ႏိုင္စာလုပ္ငန္းငယ္ေလး ရာေပါင္းမ်ားစြာကို အေထာက္အကူျပဳေနရာမွ ကုမၸဏီႀကီး ၃၀ ၏ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈကိုခံရေသာ အသြင္ပံုဟန္သို႕ ကူးေျပာင္းသြားခဲ့သည္။ ယင္းကုမၸဏီႀကီးတို႕သည္ တရုတ္ျပည္ ႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္းေရႊ႕ေျပာင္း လုပ္သား မ်ား စြာကို ေခၚယူကာ တြင္းေျခအထိဆင္း၍ လုပ္ကိုင္ေစခဲ့သည္။
အလုပ္ႏွင့္မသက္ဆိုင္သည့္က႑မ်ားကိုလည္း အၾကပ္ကိုင္ လုပ္ေဆာင္ေစခဲ့သည္။ ၄င္းတို႕အထဲေဒသခံကခ်င္မ်ားလည္း ပါ၀င္ၾကသည္။ လက္ရိွထိပ္တန္းအဆင့္၀င္ Northern Star Trading ကဲ့သို႕ေသာ ကုမၸဏီမ်ားက စစ္တပ္ႏွင့္တရုတ္တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီမ်ားကို အနီးကပ္ဆက္ဆံမႈအားျဖင့္ ျမန္မာ့သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း၌လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားလ်က္ရိွသည္သာမက တူးေဖာ္ေရးနယ္ေျမမ်ား အတြင္း ၀င္ေရာက္ႏိုင္ခြင့္ကိုပါ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သူမ်ားအျဖစ္ အခြင့္ထူးခံမ်ား ျဖစ္ေနၾကေလသည္။ လြတ္လပ္ေသာစီမံကိန္းမ်ား၌ ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာစည္းကမ္းခ်က္မ်ားကိုပင္လွ်င္ ထုတ္ျပန္ေဆာင္ရြက္လာသည္။ ၄င္းတို႕၏ကိုယ္က်ဳိးစီးပြား ထိခိုက္ေစသည္ဟုထင္ျမင္သူတို႕အား လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းျပခ်က္ထုတ္၍ ျမန္မာစစ္တပ္ျဖင့္ ဖမ္းဆီးေစျခင္း၊ ႏွင္ထုတ္ေစျခင္းမ်ားကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း က်င့္သံုးလ်က္ရိွ၏။
စစ္တပ္အင္အားတုိးျမွင့္ျဖည့္ဆည္းျခင္းႏွင့္အတူ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းစဥ္မွာ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားတို႕၏လူမႈ အေဆာက္အဦးအား အစိပ္စိပ္ အျမြာျမြာ ဆြဲၿဖဲလိုက္သကဲ့သို႕ ျဖစ္ေနေခ်သည္။ ဖားကန္႕ေဒသတြင္ အာဏာမဲ့ႏွင့္အလုပ္လက္မဲ့ သူတို႕အၾကား မူးယစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈ က်ယ္ျပန္႕မ်ားျပားလားျခင္းက သာဓကတစ္ရပ္ပင္။
“ ဘိန္းရွဴႏိုင္တဲ့၊ စိတ္ၾကြေဆး၀ယ္ယူရရိွႏိုင္တဲ့ ဘိန္းခန္းေတြက တူးေဖာ္ေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းထဲမွာ ေနရာအႏွံ႕ပါဘဲ။ စခန္းခ်တဲ့ေနရာကေန မလွမ္းမကမ္းေလာက္သာေလွ်ာက္ရတဲ့ တဲေလးေတြမွာေတာ့ ဘိန္းျဖဴေရာင္းေနၾကတယ္။ ဖားကန္႕ေဒသတစ္ခုလံုးမွာ အဲ့ဒီလိုတဲစခန္းမ်ဳိး ၅၀ ေလာက္ရိွမယ္လို႕ ခန္႕မွန္းရပါတယ္ ” ဟု Kachin News Group ၏ သတင္းတင္ျပခ်က္၌ ေတြ႕ရ၏။
လိင္ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းကလည္း ပြင့္အံႀကီးမားလာသည္။ မိမိေနအိမ္မွထြက္ၿပီး တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းတြင္ ရက္သတၱပတ္ေပါင္းမ်ားစြာ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ေသာ္လည္း မိသားစု၀င္ေငြ လံုေလာက္စြာမေထာက္ပံ့ႏိုင္သူတို႕၏ ဇနီးမ်ား၊ သမီးမ်ားက ထိုက႑၌ ဦးေဆာင္ေနၾက၏။ သို႕ျဖင့္ ယခုအခါ ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ HIV/AIDS ကူးစက္ျပန္႕ပြားမႈအျမင့္မားဆံုး နယ္ပယ္တစ္ခုအျဖစ္ စာရင္း၀င္လာသည္။ ( KIA ၏ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးနယ္နမိတ္အတြင္း HIV/AIDS ကူးစက္မႈမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းထက္ ၁၆ ဆခန္႕ မ်ားျပားေနေၾကာင္း အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္က ဆိုသည္။ ယင္းသို႕ျဖစ္ျခင္းမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ေဒသတြင္းသို႕ ကူညီေရးလုပ္သားမ်ား၀င္ေရာက္ခြင့္ကို အစိုးရမွပိတ္ပင္လိုက္ျခင္းအေၾကာင္းကလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္ဟု သိရ၏)။
ကခ်င္ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးျပႆနာမွာ လတ္တစ္ေလာတြင္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရးဖက္သို႕ ကူးေျပာင္းသြားသည္။ ေရအရင္းအျမစ္ ပိုင္ဆိုင္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ KIA ႏွင့္ အစိုးရအၾကား အျငင္းပြားမႈ ျဖစ္လာသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၇ ႏွစ္က သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ားကို အျမတ္ထုတ္ေနေသာ တရုတ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ဒါးပိန္ဆည္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လ၌ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္ပြားရသည္။ အလားတူကိစၥမ်ားလည္း မထင္မွတ္ဘဲျဖစ္ေပၚလာရာ ယမန္ႏွစ္မွစ၍ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း၏ျပႆနာဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားမႈက အနည္း ဆံုး တရုတ္ လုပ္သားတစ္ဦးကို ေသဆံုးေစခဲ့သည္။
၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကတည္းက စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္မႈအႀကီးစားစီမံကိန္းအေပၚ ကခ်င္လူထု၏မေၾကနပ္ခ်က္ ျမင့္မားေနခဲ့၏။ ထိုစဥ္က ျပည္နယ္၏အဖိုးတန္ေျမယာ အမ်ားအျပားမွာ ႏိုင္ငံေရးဖလွယ္မႈကုန္စည္ပစၥည္းအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့ရ၏။ ေဒသခံအင္အားစုကို ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားလွသည့္စီမံကိန္းမ်ား၌ ထည့္သြင္းပါ၀င္ေစရန္ အႀကီးအက်ယ္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သျဖင့္ ယခုေသာ္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းအား ရပ္ဆိုင္းထားရဆဲ အေနအထား ျဖစ္သြားေလသည္။ ၄င္းမွ ထြက္ရိွေသာစြမ္းအင္ စုစုေပါင္း၏ ၉၀ % မွာ တရုတ္ျပည္သို႕တင္ပို႕ရန္ လ်ာထားခဲ့ျခင္းလည္း အေၾကာင္းတစ္ရပ္ျဖစ္၏။
သတၳဳတြင္းမ်ားပိုင္ဆိုင္မႈကို KIA မွ အစိုးရလက္သို႕ လႊဲအပ္ေပးလိုက္ျခင္းက ေဒသခံမ်ားအဖို႕ အထိနာေစခဲ့သည္။ Northern Star ကဲ့သို႕ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုျခင္းမရိွေသာ လုပ္သားတို႕မွာ တူးေဖာ္ေရးနယ္ပယ္အတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ခံရသည္။ လုပ္ခြင့္ရရိွသူမ်ားကလည္း သတၳဳတြင္း ၀န္ႀကီးဌာနအား ၅၀ % အထိ အခြန္ေဆာင္ေနရေၾကာင္း KDNG က ဆိုသည္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ျဖစ္ရပ္သည္ Karen National Union (KNU) ၊ Shan State Amy (SSA) တို႕အပါအ၀င္ အျခားလက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားအတြက္ သတိႀကီးစြာထားရမည့္ သင္ခန္းစာတစ္ရပ္ကို ေပးကမ္းေနပါသည္။ ထိုအဖြဲ႕မ်ားကလည္း အစိုးရႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီထားၾကၿပီးျဖစ္ေနသည္။ မ်ားမၾကာေသးခင္ ေနာ္ေ၀အစိုးရမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရံပံုေငြထူေထာင္ေပးလိုက္ေသာအဖြဲ႕အပါအ၀င္ ၾကား၀င္ေစ့စပ္သူမ်ားက ၄င္းတို႕အား “တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖင့္ လမ္းခင္းေပးမည္” ဟူေသာ ကတိက၀တ္မ်ားျဖင့္ လက္နက္ကိုင္ လမ္းစဥ္ စြန္႕လႊတ္လိုက္ရန္ ဆြယ္တရားေဟာလ်က္ရိွေနၾက၏။
ယင္းကမ္းလွမ္းခ်က္မ်ားမွာ ဥေရာပသမဂၢ၏ ပိတ္ဆို႕မႈမ်ားကိုလတ္တစ္ေလာဆိုင္းငံ့ေရး ဟူေသာအခ်က္ႏွင့္အတူ က်ယ္ေလာင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ သယံဇာတေပါၾကြယ္ လွသည့္ နယ္စပ္ေဒသမ်ား၌ အေနာက္တိုင္း၏ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ လမ္းေၾကာင္းရရိွေရးအတြက္ ျဖစ္တန္ရာ၏။ ကခ်င္ျပည္နယ္သည္ ယင္းလမ္းေၾကာင္းထဲ နစ္ျမဳပ္သြားခဲ့ေပၿပီ။ ၄င္းတို႕သည္ ျမန္မာအစိုးရ၏တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးရုပ္လံုးျဖစ္ေသာ အလြဲသံုးစားျပဳခ်က္ ႏွင့္ ဆုတ္ယုတ္နိမ့္က်သြားေစျခင္းတို႕ေၾကာင့္ တိုက္ခိုက္ေရးလမ္းေၾကာင္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ေတာ့မည္ေလာဟု ေတြးျမင္မိေပသည္။
ျမန္မာႏွင့္အေရွ႕ေတာင္အာရွေရးရာသုေတသီ အလြတ္တန္းဂ်ာနယ္လစ္ Francis Wade ၏ Why ceasefires fail in Myanmar ေဆာင္းပါးကို သာကီထက္ေကာင္း မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေရးသားသည္။
မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္၏လက္ရာမ်ားကို The Guardian ၊ Al Jazeera English ၊ Asia Times Online ႏွင့္ News Internationalist တို႕တြင္ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။
တုိင္းရင္းသား ညီအမမ်ား