Category: ေဆာင္းပါး

အရြက္ေတြက သက္သက္လြတ္ရဲ႕လား

စက္တင္ဘာ ၁၉၊ ၂၀၁၆
M-Media

– ‘ငါက သတ္သတ္လြတ္သမားေဟ့’ လုိ႔ ေျပာၾကတာမ်ိဳးကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ပတ္၀န္းက်င္မွာ ၾကားဖူးၾကမွာပါ။

သတၱ၀ါတစ္ခုရဲ႕ အသက္ေသေပးမွ၊ စေတးေပးမွ အသားရတာေၾကာင့္ သတၱ၀ါကုိ မေသေစခ်င္တဲ့ ၾကင္နာသနားတဲ့စိတ္ရွိတဲ့အတြက္ သက္မဲ့အပင္ေတြကုိ စားသံုးတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာထားကုိ ျပသခ်င္တဲ့အခါ ဒီလုိ ဂုဏ္ယူ၀င့္ႂကြားစြာ ေျပာၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

အပင္ေတြဟာ သက္မဲ့ေတြဆုိတာ ေသခ်ာရဲ႕လား။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု မစ္ဇူရီတကၠသုိလ္က ျပဳလုပ္တဲ့ သုေတသနတစ္ခုက အပင္ေတြဟာ အသံေတြကုိ ၾကားႏုိင္တယ္၊ ခြဲျခားႏုိင္တယ္၊ သူတုိ႔ရဲ႕ပတ္၀န္းက်င္က ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြကုိ တုန္႔ျပန္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

“အရင္ကျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနေတြမွာ အပင္ေတြဟာ ဂီတအပါအ၀င္ အသံဆိုင္ရာ စြမ္းအင္ေတြကုိ တုန္႔ျပန္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု သုေတသနကေတာ့ အပင္ေတြဟာ ေဂဟေဗဒနဲ႔ဆက္စပ္တဲ့ တုန္ခါမႈေတြကုိ ဘယ္လုိ တုန္႔ျပန္လဲဆုိတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပထမဆံုး စမ္းသပ္မႈပါ။ ‘စားသံုးမယ့္ တုန္ခါမႈေတြ’ ျဖစ္တဲ့အခါမွာ အပင္ဆဲလ္ေတြရဲ႕ ဇီ၀႐ုပ္ျဖစ္ပ်က္မႈဟာ ေျပာင္းလဲသြားၿပီး ေဘာက္ဖတ္ေတြရဲ႕ တုိက္ခုိက္မႈကုိ တြန္းလွန္ႏုိင္တဲ့ ကာကြယ္ေရးဆုိင္ရာ ဓာတုပစၥည္းေတြကုိ ထုတ္လႊတ္ေပးပါတယ္” လုိ႔ သုေတသနမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ ဟုိက္ဒီ အက္ပဲလ္က ေျပာၾကားခ့ဲပါတယ္။

အက္ပဲလ္ဟာ ဇီ၀သိပၸံဌာနက ပါေမာကၡ ရက္စ္ ကိုခေရာ့ဖ္နဲ႔ ပူးတြဲကာ သုေတသနကုိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

Arabidopsis လုိ႔ေခၚတဲ့ အပင္ေပၚကုိ ေဘာက္ဖတ္ေလးေတြ တင္ခဲ့ၿပီး ေလဆာ၊ အလင္းျပန္ႏုိင္တဲ့ အရာ၀တၳဳသးေသးေလးေတြကုိ အသံုးျပဳကာ ေဘာက္ဖတ္ေလးေတြရဲ႕ စားသံုးမႈကုိ အရြက္ေတြက ဘယ္လုိတုန္႔ျပန္လဲဆုိတာ ေလ့လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကုိခေရာ့ဖ္က ေဘာက္ဖတ္ေလးေတြက အပင္ကုိစားသံုးတဲ့အခါ ေပၚထြက္လာတဲ့ တုန္ခါမႈေတြကုိ အပင္တစ္ခုနားမွာ ဖြင့္ျပခဲ့ၿပီး၊ ေနာက္တစ္ခုနားမွာေတာ့ ဖြင့္မျပခဲ့ပါဘူး။

ေနာက္ပုိင္း ေဘာက္ဖတ္ေတြက အပင္ကုိ တစ္ကယ္စားသံုးတဲ့အခါမွာ တုန္ခါမႈကုိ ဖြင့္ျပေပးထားတဲ့ အပင္ဟာ ေဘာက္ဖတ္ေတြကုိ အစားေသာက္ပ်က္ေစတဲ့ အ၀ါေရာင္အဆီေတြကုိ ပုိမုိထုတ္လုပ္တယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။

“ထူးျခားတာက အင္ပင္ေတြဟာ ေဘာက္ဖတ္ေတြ စားသံုးတဲ့အခါ ျဖစ္ေပၚတဲ့ အသံဆုိင္ရာ တုန္ခါမႈေတြလုိ တုန္ခါမႈကုိ ထုတ္လႊတ္ေပးတဲ့ ေလႏုေအးတုိက္ခတ္တာ ဒါမွမဟုတ္ အျခား အင္းဆက္ေတြရဲ႕အသံေတြအပါအ၀င္ တုန္ခါမႈမ်ိဳးေတြနဲ႔ ထိေတြ႕တဲ့အခါမွာေတာ့ အဲဒီလုိ ဓာတုေဗဒဆုိင္ရာ ကာကြယ္မႈေတြကုိ ထုတ္လႊတ္မေပးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက အပင္ေတြဟာ စားသံုးတဲ့အခါ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ တုန္ခါမႈေတြကုိ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္က အျခားေသာ တုန္ခါမႈေတြနဲ႔ ခြဲျခားႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိျပသေနပါတယ္” လုိ႔ ကုိခေရာ့ဖ္က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အက္ပဲလ္နဲ႔ ကုိခေရာ့ဖ္တုိ႕က သူတုိ႔အေနနဲ႔ အနာဂတ္မွာ အပင္ေတြက တုန္ခါမႈေတြကုိ ဘယ္လုိ အာ႐ံုခံ ခြဲျခားသလဲ၊ ဘယ္လုိလုပ္ တုန္႔ျပန္မႈေတြ ထုတ္လႊတ္ေပးသလဲဆုိတာကုိ ေလ့လာသြားမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“အပင္ေတြဟာ အင္းဆက္ေတြရဲ႕တုိက္ခုိက္မႈေတြကုိ သိရွိႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစာေကၽြးတဲ့အခ်ိန္တုန္ခါမႈဟာ အပင္ရဲ႕ အျခားအစိတ္အပုိင္းေတြကပါ တုိက္ခုိက္မႈကုိ သိႏုိင္တဲ့ အျမန္ဆံုးတုန္ခါမႈျဖစ္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ကာကြယ္မႈကို တုိးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ပါေတာ့မယ္” လုိ႔ ကုိခေရာ့ဖ္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

ကုိကား – Bad news for vegetarians! Plants can ‘hear’ themselves being eaten – and become defensive when attacked by Dailymail

September 19, 2016
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ည့ံဖ်င္း၍ အီးဒ္ေန႔တြင္ ဒါကာျမိဳ႕ အက်ည္းတန္ ခဲ့ရ

စက္တင္ဘာ ၁၆၊ ၂၀၁၆
M-Media

– ေရဆုိးစြန္႔ပစ္သည့္စနစ္ မေကာင္းသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ဘဂၤလာေဒ့ရွ္၏ၿမိဳ႕ေတာ္ ဒါကာတြင္ မုိးရြာတုိင္း ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ား ျဖစ္ပြားသည္မွာ အဆန္းေတာ့မဟုတ္။ သုိ႔ေသာ္လည္း မြတ္စလင္တုိ႔၏ အီဒြလ္အသြဟာ စြန္႔လွဴဒါနျပဳသည့္ေန႔တြင္ သည္းထန္စြာရြာသြန္းခဲ့သည့္မုိးႏွင့္ စြန္႔လွဴဒါနျပဳသည့္ သားေကာင္မ်ား၏ ေသြးမ်ား ေရာေထြးသြားခဲ့ရာမွ ဒါကာ၏ ေရႀကီးမႈျမင္ကြင္းမွာ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံု ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ေလသည္။

Shantinagar၊ Malibagh၊ Nayapaltan ႏွင့္ Gandaria စသည့္ ေဒသမ်ား အပါအ၀င္ ၿမိဳ႕ေတာ္အတြင္း ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ား ျဖစ္ေလ့ရွိေသာ ေနရာမ်ားမွ လမ္းမ်ားတြင္ ေသြးေရာင္လႊမ္းေသာေရမ်ား ဖံုးလႊမ္းသြားခဲ့သည္။

လမ္မမ်ားတြင္ သားေကာင္၏ေသြးမ်ား ထုိသုိ႔ ျပန္႔ႏွံ႔သြားမႈက ျပည္သူလူထု၏ က်န္းမာေရးႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကုိ ဆုိးဆုိးရြားရြားထိခုိက္ေစသည္ဟု သဘာပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အဆုိပါသတင္းက ႏုိင္ငံတကာ မီဒီယာမ်ားတြင္ လႊမ္းမုိးသြားခဲ့ၿပီး AP၊ The Guardian၊ BBC၊ The Independent၊ The Washington Post၊ The Times of India ႏွင့္ India Today တုိ႔ကလည္း တခုတ္တရ ေဖာ္ျပၾကေလသည္။

ဘဂၤလားေဒ့ရွင္ျပည္သူမ်ားက အီဒြလ္အသြဟာေန႔တြင္ လမ္းမမ်ား၊ အိမ္ေရွ႕ေျမကြပ္လပ္မ်ားတြင္ သားေကာင္မ်ားကုိ လွီးျဖတ္ၾကသည္။ ေသြးမ်ားကုိ ေဆးခ်သည့္အခါတြင္ေတာ့ ေရဆုိးစြန္႔ပစ္သည့္ေျမာင္းထဲသုိ႔ ေရာက္ရွိေလသည္။ ယခုႏွစ္တြင္ မုိးသည္းထြန္စြာရြာသြန္းမႈ၊ ကာလၾကာရွည္မေျဖရွင္းႏုိင္ေသာ ေရေျမာင္းပိတ္ဆုိ႔မႈေၾကာင့္ ထုိေသြးမ်ားမွာ ေရႏွင့္အတူ လႊမ္းသြားျခင္းျဖစ္သည္။

အစိုးရက သားေကာင္မ်ားလွီးျဖတ္ရန္အတြက္ ေနရာေပါင္း ၁၂၀၀ ကုိ သတ္မွတ္ေပးထားေသာ္လည္း ရာသီဥတု ဆုိးရြားသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားက ထုိေနရာမ်ားသုိ႔ မသြားၾက။

သုိ႔ေသာ္ ထုိသတ္မွတ္ထားသည့္ေနရာမ်ားတြင္လည္း သားေကာင္းမ်ားမွ ထြက္လာမည့္ေသြးမ်ားကုိ ေကာင္းမြန္စြာ မစီမံႏုိင္။ ထုိမွ်မက ျပည္သူမ်ားအတြက္ လုိအပ္သည့္အရာမ်ားကုိ ေကာင္းမြန္စြာ၊ သင့္ေလ်ာ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲထားမႈပင္ မရွိ။

အီဒြလ္အသြဟာေန႔၌ ၿမိဳ႕ေတာ္ဒါကာတြင္ ကၽြဲႏြားေပါင္း ၃၅၀၀၀ ခန္႔ကုိ စြန္႔လွဴဒါနျပဳခဲ့ၾကသည္ဟု တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္ေသာ Bangladesh Poribesh Andolon အဖြဲ႕၏ တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴး အစ္က္ဘာလ္ ဟာဘစ္က Shantinagar ရပ္ကြက္ႏွင့္ ေဘးပတ္လည္ေနရာမ်ားမွာ ေျမနိမ့္ပုိင္းျဖစ္ၿပီး ေရႀကီးေရလွ်ံမႈ ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းရန္အတြက္ အစုိးရက ေရရွည္အစီအစဥ္မ်ားကုိ ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းမရွိဟု ေ၀ဖန္ခဲ့သည္။

“သာမန္အခ်ိန္ေတြမွာလည္း မိုးေရက မိလႅာေတြနဲ႔ေရာၿပီး ေရႀကီးေရလွ်ံတတ္ပါတယ္” ဟု ဟာဘစ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သုိ႔ေသာ္လည္း ေရေျခာက္သြားသည္ႏွင့္ အဆုိပါ မိလႅာမ်ား ေျခာက္ေသြ႕ကာ လမ္းေပၚတြင္ က်န္ရွိေနမႈမွာ က်န္းမာေရးအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖစ္သည္ဟု သူက ေထာက္ျပသည္။ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆုိးက်ိဳးမ်ားမွာ ခ်က္ျခင္း ျဖစ္ေပၚလာမႈ မရွိေသာေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားက ထုိအႏၱရာယ္ကုိ နားမလည္ၾက။

တိရစၦာန္မ်ား၏ေသြးမ်ား လႊမ္းေနေသာေရမ်ားက ေျခာက္ေသြ႕သြားၿပီးေနာက္ ေလထုႏွင့္ ေရာေႏွာသြားသည့္အခါတြင္ က်န္းမာေရးအႏၱရာယ္ကုိ ျဖစ္ေစသည္။ ၂ ပတ္၊ ၃ ပတ္ၾကာသည့္အခါ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ျပည္သူမ်ားမွာ ယားယံျခင္း၊ အဖ်ားတက္ျခင္းႏွင့္ ေခ်ာင္းဆုိးျခင္းတုိ႔ ျဖစ္လာမည္ဟု ဟာဘစ္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

ၿမိဳ႕ေတာ္အတြင္း ေရႀကီးေရလွ်ံမႈျပႆာနကုိ ေျဖရွင္းရန္အတြက္ Manda၊ Segun Bagicha ႏွင့္ Khilgaon-Basabo ေျမာင္းမ်ားကုိ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ကာ ေရစီးေရလာေကာင္းမြန္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ဟုလည္း ၎က အႀကံျပဳသည္။

ဒါကာ၏ ေရဆုိးစီမံခန္႔ခြဲေရးတာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးျဖစ္ေသာ မီလတ္သူလ္ အစၥလာမ္က ျပည္သူမ်ားမွာ သတ္မွတ္ထားသည့္ ေနရာမ်ားကုိ မသြားခဲ့ေသာေၾကာင့္ သားေကာင္မ်ား၏ေသြးမ်ားမွာ မုိးေရႏွင့္ ေရာေႏွာသြားျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ေရလွ်ံသည့္လမ္းမ်ားကုိလည္း ေနာက္တစ္ေန႔ ေရက်သြားသည့္အခ်ိန္တြင္ အစြန္းခၽြတ္ေဆးမ်ားျဖင့္ ေဆးခ်ခဲ့ေၾကာင္း၊ ေရႀကီးမႈျပႆနာ ေျဖရွင္းေရးအတြက္ စီမံကိန္းတစ္ခုကုိလည္း စတင္ေနၿပီး၊ မုိးရာသီၿပီးၿပီးခ်င္း ေဆာင္ရြက္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ေလသည္။

Ref: thedailystar

September 16, 2016
“အေလာင္းမင္းတရား တည္ခဲ႔တဲ႔ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းထဲက ဗလီ သုံးလုံး”

စက္တင္ဘာ ၁၁၊ ၂၀၁၆
M-Media
ကုိဗခင္ (စင္္ကာပူ) ေရးသည္။

.
၂၀၀၆ ခုနစ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ စင္ကာပူူေရာက္ေတာ႔ အိမ္အနီးအနားက ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကုိ အင္တာနက္မွာ ရွာရင္းနဲ႔ ၿမစ္ေႀကာင္း တေလ်ာက္မွာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကုိ ဟုိတစု ဒီတစု ပုိၿပီး ေတြ႕ရတာကုိ သတိထားမိတယ္။စင္ကာပူူ တနုိင္ငံလုံး ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ေပါင္း အလုံးေရ ၇၀ ရွိိပါသည္။ သတိထားမိသေလာက္ ရုိခ်ာ (Rocher River) ၿမစ္ဝမွာ ၁၈၄၆ ကေဆာက္တဲ႔ ဟာဂ်ီမႀကီး ဖာတီမာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Masjid Hajjah Fatimah) ၊ၿမစ္အေပၚကုိ ဆက္တက္သြားရင္ ၁၉၀၇ ခုနစ္က အဗၺဒူလ္ ဂဖါးရ္ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Abdul Gaffoor Mosque၊ ထုိိဗလီ နွစ္လုံးႀကားမွာ ၁၉၆၂ ခုနစ္ကေဆာက္တဲ႔ မာလဘာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Masjid Malabar) ေပါ႔ေလ။စင္ကာပူက နံမည္ေက်ာ္ စူလ္တန္ဗလီဝတ္ေက်ာင္း Masjid Sultan ကုိလည္း ရုိခ်ာၿမစ္ (Rocher River) နဲ႕ ခပ္လွမ္းလွမ္းမွာေတြ႕ရပါသည္။
.
စင္ကာပူ (Singapore River) ၿမစ္ဝမွာ ၆၂ နွစ္သက္တမ္းရွိ ေမာ္လာနာ မုိဟာမက္အလီ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Moulana Mohamed Ali Mosque), ၿမစ္ညာကုိဆက္တက္ရင္ ၁၈၂၀ ခုနစ္က ေဆာက္တဲ႔ အုိမာ ကန္ပုန္း မလာကာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Masjid Omar Kampong Melaka) ၊ ထို ဗလီ နွစ္လုံးႀကား ေနာက္ဖက္ခပ္လွမ္းလွမ္းမွာ ၁၈၂၆ ကေဆာက္တဲ က်ဴလီယာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း (Chulia Mosque) စသည္ၿဖင္႔ ၿမစ္ေအာက္ ၊ၿမစ္ဝ၊ ၿမစ္ညာ ရဲ ႕ မနီးမေဝးမွာ ေတြ႕ရပါသည္။
.
က႔ြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဧရာဝတီတုိင္း ၿမစ္ဝကြၽန္းေပၚ တေလ်ာက္က ၿမဳိ႕ေတြမွာလည္း အခုလုိပဲ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း ေတြ ေတြ႕ရပါသည္။ ရန္ကုန္ေရာက္္ရင္လည္း ဗလီေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားေတြ႕ေလ့ ရွိေသာ္လည္း ဒီဗလီေတြကုိ ဘယ္တုန္းကေဆာက္လည္း ဘယ္သူေတြေဆာက္ခဲ႔လည္း ထူးထူးေထြေထြ အထူးတလည္ မစဥ္းစားခဲ႔မိရုိး အမွန္ပါ။ ကုိလုိနီေခတ္ဦးမွာ ၿမန္မာၿပည္ကုိ အိႏိၵယနိုင္ငံရဲ႕ ၿပည္နယ္တခုအၿဖစ္ သတ္မွတ္လုိက္ေတာ႔ ကုိလုိနီနုိင္ငံသားေတြ လြတ္လပ္စြာ ကူးသန္းသြားလာရာကေန ကုိလုိနီေခတ္ရန္ကုန္မွာ ဗလီဝတ္ေက်ာာင္း အမ်ားစုေဆာက္ခြင္႔ ရခဲ႔ၾကပါတယ္။အုပ္ခ်ဳပ္သူအစုိးရက အုပ္ခ်ဳပ္ခံ ၿပည္သူေတြြကုိ လုိအပ္ခ်က္အရ တရားဝင္္ ခြြင္႔ၿပဳေပးရတာလည္း ထူးဆန္းလွသည္ မဟုတ္ပါ။ ၿမန္မာပညာတတ္ေတြ အလုံးအရင္းနဲ႔ ဝင္ေရာက္လာတဲ႔ စင္ကာပူမွာလည္း ၁၀စုနွစ္ ၂ စုအတြင္း ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ သီလရွင္ေက်ာင္း၊တရားရိပ္သာေတြြ ဟာ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ၁၀စုနစ္ကထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ တုိးပြားလာပါတယ္။
.
ဒါေပမယ္႔ ဒီနွစ္ပုိင္းေတြထဲ ေစ႔ေစ႔ေဆာ္ေဆာ္ စြပ္စြပ္စြြဲစြဲ အေၾကာင္းတရားေတြၿဖစ္လာေတာ႔ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ မူရင္း မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြကုိ ရွာရွာေဖြေဖြ ဖတ္ၾကည္႔မိပါတယ္။ ဗလီဲ ဝတ္ေက်ာင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿမဳိ႕စြဲ ေဒသစြဲ သန္တဲ႔ မႏၲေလးသား မ်ားကေတာ႔ သူတုိ႔မန္းၿမဳိ႕က ဗလီ ဝတ္ေက်ာင္းမ်ားကေတာ႔ မန္းေလးၿမဳိ႕တည္ ၿမန္မာဘုရင္ မင္းတုန္းမင္ႀကီး လက္ထက္ကတည္းက ရွိခဲ႔တာဆုိၿပီး ဂုဏ္ယူဝင့္ႀကြား ေၿပာေလ႔႐ွိေတာ႔၊ ကုိယ္႔စိတ္ထဲမွာ ရန္ကုန္မွာေရာ ဗလီေတြမ်ား အဂၤလိပ္လက္ထက္ မေရာက္ခင္က မရွိခဲ႔ဘူးလား။ အဂၤလိပ္ေတြထက္ ၿမန္မာၿပည္ေစာေရာက္တဲ႔ အီတလီ၊ၿပင္သစ္၊ေပၚတူဂီ မူရင္းမွတ္တမ္းေတြကုိ ကုိယ္ကဖတ္နုိင္စြမ္း မရွိေတာ႔ ရန္ကုန္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ အဂၤလိပ္ မွတ္တမ္းေတြကုိရွာေဖြဖတ္ပါတယ္။ အခုခ်ိန္အထိ ကြၽန္ေတာ္ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ ရန္ကုန္မွာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကုိ ေနရာအတိအက်နဲ႔ ပထမဆုံး ေၿမပုံမွတ္တမ္းတင္သြားသူက ၁၈၄၆ ခုနစ္ ၊ ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းကုိေရာက္လာတဲ႔ မစၥတာဂရန္႔ပါ။ ဆရာတင္နုိင္တုိး စာအုပ္ အရဆုိ မစၥတာဂရန္႔ အလည္လာခ်ိန္မွာ ၁၈၄၅ မွ ၁၈၄၆ အထိတာဝန္ယူခဲ႔တဲ႔ ၿမန္မာ ၿမဳိ႕ဝန္ မင္းႀကီးမင္းလွ မဟာမင္းေခါင္ေက်ာ္ထင္ (ဦးညုိ) သုိ႔မဟုတ္ ၁၈၄၆ မွ ၁၈၅၀ အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔တဲ႔ ၿမဳိ႕ဝန္မင္းႀကီးမဟာမင္းေခါင္ရာဇသူ (ဦးထုိက္) လက္ထက္ အခ်ိန္ ၿဖစ္မယ္လုိ႔ယူဆပါသည္။

.
သူရဲ႕ ရန္ကုန္သုိ႔ ခရီးတေခါက္စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၂၁မွာ(A little further in-land appears the plain wooden spire of the Armenian Church, not very far from which, on the same road is the Roman Catholic Church, whilst in three different parts of the town there are Mohummudan mosques, indicating that intolerance in religious matters, at least, is not amongst the faults of the Boodhists.) ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းန႔ဲ မနီးမေဝးမွာ အာေမးနီးယန္းခ်ပ္စ္ တခု၊ရုိမန္ကက္သလစ္ခ်ပ္စ္တခုနဲ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းသုံးခုေတြ႕ရေၾကာင္း ေရးသြားခဲ႔ပါတယ္။ထုိ႔အၿပင္ ပုိၿပီး စိတ္ဝင္စားဖုိ႕ေကာင္းတာက သူ႔စာအုပ္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးက ေၿမပုံမွာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း သုံးခုရဲ႕ ေနရာအတိအက် ကုိ ထည္႔ဆြဲေပးခဲ႔တာပါ။ ၎ေၿမပုံထဲမွာပဲ တရုတ္သင္းခ်ဳိင္း၊ အဂၤလိပ္သင္းခ်ဳိင္းႀကား ထဲမွာ မြတ္စ္လင္ေတြအတြက္ ကဘရ္စတန္ တစ္ခုကုိပါ ၿမဳိ႕အၿပင္မွာေတြ႔ရနုိင္ပါတယ္။
.
၎ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းေၿမပုံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတိထားမိတာ တခုက ၁၉၉၈ ခုနစ္ထုတ္ ဦးေအးခ်ဳိ (မဟာဝိဇၨာ) ေရးတဲ႔ ဆူးေလေစတီသမုိင္း စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၃၂မွာ အေလာင္းမင္းတရားလက္ထက္ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ဆုိတဲ႔ ေၿမပုံမွာ ဗလီတလုံးပဲ ေနရာၿပထားေတာ႔ ၊ ေနာက္ထပ္ ၂လုံးက အေလာင္းမင္းတရားတည္ခဲ႔တဲ႔ဲ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ထဲမွာ ေနာက္ပုိင္းမွ ထပ္ေဆာက္တယ္လုိ႔ ေတြးထင္မိပါ၏။
.
ဆရာႀကီး ဦးေမာင္ကုိဂဖါရီက ၁၉၆၀ ေအာက္တုိဘာလထုတ္ ဂါးဒီးယန္းမဂၢဇင္းမွာ ရန္ကုန္မွာ ဗလီသုံးလုံးရွိခဲ႔ဖူးေႀကာင္း၊ တၿခမ္းပဲ႔ဗလီ၊ လမ္း၁၃၀ ပိနၷဲကုန္းဗလီနဲ႔ ဘင္ဂါလီကဘရ္စတန္ထဲက ဗလီေတြၿဖစ္ေႀကာင္း၊ သူရဲ႕ရန္ကုန္ေရာက္ ေရွးဦး မြတ္စ္လင္ အသုိင္းအဝုိင္းေဆာင္းပါးထဲမွာ ေရးထားတာလည္းဖတ္ရသည္။
.
ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းတည္ေဆာက္ပုံအရ ဆရာႀကီးေရးတဲ႔ ဗလီသုံးလုံးဟာ ဂရန္႔စာအုပ္ထဲက ဗလီေတြထက္ ပုိၿပီးေနာက္က်နုိင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။
.
ထုိေႀကာင္႔ ဂရန္႔ရဲ႕ စာအုပ္ထဲက ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္သုံးလုံးဟာ ေအာက္ၿမန္မာၿပည္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႔မွာ ဗမာဘုရင္ လက္ထက္ေတာ္က ေၿမပုံနဲ႔တကြ အခုိင္အမာေတြ႕ရတဲ႔ဗလီဝတ္ေက်ာင္းသုံးလုံးၿဖစ္ေႀကာင္း ဆင္ၿခင္မိပါတယ္။ စိတ္ဝင္စားသူမ်ား အတြက္ကေတာ႔ အေလာင္းမင္းတရားတည္ခဲ႔တဲ႔ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ရဲ႕ အက်ယ္အဝန္း၊ ခန္႔မွန္းေၿခ လူဦးေရ နဲ႔ လက္ရွိ ၿမဳိ႕အေနအထားအရဆုိ ဘယ္ေနရာ ေလာက္မွာ တည္ရွိမည္နုိင္ဆုိတာ ဆက္လက္စူးစမ္းသင္႔ေပသည္။
.
မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစကာမူ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အနွ႔ံ ၿမစ္ကမ္း၊ ၿမစ္ဆိပ္၊ၿမစ္ဝေတြနဲ႔ မနီးမေဝးအရပ္ေတြမွာ မြတ္စ္လင္ကုန္သည္လူတန္းစားမ်ား ေအးခ်မ္းစြာေနထုိင္ခဲ႔ေၾကာင္း သက္ေသတည္လ်က္႐ွိပါ၏။

ကုိဗခင္ (စင္္ကာပူ)

ကူးခ်ထားေသာစာအုပ္မ်ား
၁) ဆူးေလေစတီသမုိင္း, ဦးေအးခ်ဳိ (မဟာဝိဇၨာ), ၁၉၉၈ ခုနစ္ထုတ္။
၂) စာမ်က္နွာ ၃၁၊ မဟာရန္ကုန္ေကာက္ေႀကာင္း၊ တင္နုိင္တုိး။
၃) The First Muslim Community of Rangoon by Mg Ko Gaffari, The Guardian Magazine, 1960 October
၄) A Rough Pencillings of a Rough Trip to Rangoon in 1846, Colesworthy Grant

September 11, 2016
“လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး ခြဲျခားဖိနိွပ္မႈ႕ကို ေရွ႔တန္း တင္ေရးဆဲြထားေသာ ၁၉၈၂ နိုင္ငံသား ဥပေဒနွင့္ ကမာၻ႕အ့ံဖြယ္၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပုံ”

စက္တင္ဘာ ၁ ၊ ၂၀၁၆
ေဆာင္းပါးရွင္-ဂ်က္ဖရီတင္အုန္း(R.I.T.ရန္ကုန္စက္မႈ႕တကၠသိုလ္)

ကမာၻေပၚတြင္ လူဦးေရသန္းေပါင္း ၇၀၀၀ ေက်ာ္ ရိွသည္။ နိုင္ငံေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ရိွသည္။ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံေပါင္း ၁၉၇ ႏိုင္ငံသာရိွသည္။ လူမ်ိဳးေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ ရိွသည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွနိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႕ဝင္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံ ၁၁ နိုင္ငံတြင္ အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံသည္ လူဦးေရသန္းေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ရိွျခင္းေျကာင့္ လူဦးေရအမ်ားဆုံးျဖစ္သည္ ေျပာဆိုသုံးစဲြေသာ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားေပါင္းမွာလည္း အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံတြင္ ၂၅၀ ေက်ာ္ရိွေျကာင္း သိရသည္။

သို႕ေသာ္ အင္ဒိုနီးရွားရိွ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ မိမိတို႕ကိုယ္ကို အင္ဒိုနီးရွား လူမ်ိဳ ဳး မ်ားအေနျဖင့္သာ ဂုဏ္ယူဝင့္ျကြား ေျပာဆိုျကသည္ ကို ေတြ႔ရသည္ သို႕ေသာ္ အာဆီယံအဖဲြ႔ဝင္ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ၁၉၄၈ ခု ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ ၄ နာရီ မီနစ္ ၂၀ တြင္ ျဗိတိသ်ွ နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရ ရိွခဲ႕သည္ ထူးဆန္းသည္မွာ ကမာၻေပၚတြင္ မျကားဖူး မျကုံဖူး မေတြ႔ဖူးေသာ အရာမ်ား မရိွသည့္အရာမ်ားကို ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ျမင္ရ ေတြ႔ရ ျကားရမည္ ျဖစ္သည္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ မတူကဲြျပားေသာ ဘာသာဝင္မ်ား အေပၚခဲြျခား ဆက္ဆံဖိနွိပ္သည့္ နိုင္ငံသား ဥပေဒတစ္ရပ္၏ လက္သည္ အမွန္ ပဲ႕ကိုင္ရွင္မွာ ဗိုလ္ရႈေမာင္ ေခၚ ဗိုလ္ေနဝင္း ျဖစ္သည္။

၁၉၆၂ ခုနွစ္ တြင္ စစ္တပ္ အားကိုးျဖင့္ လူထုအာဏာကို သိမ္းယူခဲ႕ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းသည္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ ႏွင့္ တပ္မေတာ္ဖခင္ျကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း သက္ရိွထင္ရွားရိွစဥ္တြင္ပင္ ဖို/မ ကိစၥေရးရာမ်ား
တြင္ နာမည္ပ်က္ စာရင္းဝင္ခဲ႕သူျဖစ္သည္။ ပမာျပရလ်င္ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႕ဧရာဝတီတိုင္းရိွ ကရင္ရြာမ်ားကို လြတ္လပ္ေရး အတြက္ စည္းရုံးေရးကိစၥျဖင့္ ရြာတစ္ရြာတြင္ ေရာက္ရိွေနစဥ္ ကရင္ရြာသူျကီး တစ္ဦးက ဗိုလ္ခ်ဳဳပ္ေအာင္ဆန္းအား
” ဗိုလ္ေနဝင္း အရက္မူးျပီး ကရင္မေလးမ်ားအား ဆဲြလား ရမ္းလား လုပ္ေနသည္ အရက္မူးျပီး ေသာင္းက်န္းေနသည္”ဟု တိုင္တမ္းရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ေဒါသထြက္ကာ “ဒီလိုေကာင္မ်ိဳးကို အျပတ္ရွင္း ဆုံးမလိုက္တာ ေကာင္းတယ္ ဒို႔ေတြ နာမယ္ပ်က္တယ္” ပာုေျပာဆိုျပီး ရြာကို လိုက္သြားမည့္ အခ်ိန္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ႏွင့္ မယားညီအစ္ကိုေတာ္စပ္သူ သခင္ သန္းထြန္း က   နားခ် ေျဖာင္းျဖေျပာဆိုမႈ႕ေျကာင့္ ဗိုလ္ေနဝင္း အသက္ခ်မ္းသာရာ ရခဲ႕ဖူးေျကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ အေျကာင္းတေစ့ တေစာင္း စာအုပ္မ်ားတြင္ ဖတ္မွတ္ခဲ႕ဖူးပါသည္ ။

နိုင္ငံေရး အစဥ္အလာ စစ္စြမ္းရည္ မဟာဗ်ဴ ဴဟာ မ်ားနွင့္ပတ္သက္၍ ထင္ရွားေက်ာ္ျကားျခင္း မရိွသည့္ ဗိုလ္ေနဝင္းသည္ ၁၉၆၂ ခုမတ္လ ၂ ရက္တြင္ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းခဲ႕သည္ ျပည္သူလူထုေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ထားေသာ ဝန္ျကီးခ်ဳပ္ ဦးနု အစ္ုိးရထံမွ နိုင္ငံေတာ္ အာဏာကိုသိမ္းယူခဲ႕သည္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အမည္တတ္ျပီး တိုင္းျပည္၏ ကယ္တင္ရွင္ျကီး ပုံစံ ဖန္တီးခဲ႕သည္။ ျမန္မာဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္၌ လူဝင္မႈ႕ျကီးျကပ္ေရးနွင့္ျပည္သူ႕အင္အားဦးစီးဌာန၏ ၉-၁၂-၁၉၇၂ ေန႕စဲြျဖင့္ ထုတ္ျပန္ထားခ်က္၌ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုေပါင္း ၁၄၄ မ်ိဳး ပါရိွသည္။ ၂၃-၂-၁၉၇၃ ေန႕စဲြပါ နိုင္ငံေတာ္ပိုင္ သတင္းစာမ်ား၌ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေပါင္း ၁၄၃ မ်ိဳးရိွေျကာင္း ကမာၻသို႕တရားဝင္ ေၾကညာခဲ႕သည္။

ထို႕ျပင္ ၁၉၇၄ ခုနွစ္တြင္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ(မဆလပါတီ)ျဖင့္ ျမန္မာ့နည္း ျမန္မာ့ဟန္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို ထူေထာင္ခဲ႕သည္ ” ခိုင္းတာလုပ္ ခံမေျပာနဲ႕ ခုံျပဳတ္သြားမည့္စနစ္သစ္ “တစ္ရပ္ကို ထူေထာင္ခဲ႕သည္ ဗိုလ္ခ် ဳပ္ျကီးေနဝင္းသည္ အာဏာရိွစဥ္တစ္ေလ်ာက္လုံး “မ” ကိစၥေရးရာတြင္ နာမယ္ပ်က္စာရင္းဝင္ခဲ႕သူျဖစ္သည္ ။

ထို႔အျပင္ ျမန္မာဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ( မဆလ) တစ္ပါတီ အာဏာရွင္ျကီး ဦးေနဝင္းသည္ ၎၏အာဏာကို အစြမ္းကုန္ အသုံးခ်ကာ ၁၉၄၇ ခု ျမန္မာနိုင္ငံသား ဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းကာ တရုတ္မုန္း အိႏၵိယမုန္း “မူဝါဒစနစ္ကို အသက္သြင္းသည့္အေနျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ဥပေဒတစ္ရပ္ကို မဆလ တစ္ပါတီ အာဏာရွင္စနစ္တြင္ လက္ညိႈးေထာင္ ေခါင္းညိတ္လုပ္သည့္ ဥပေဒပညာရွင္ ဆိုသူမ်ားျဖင့္ ေရးဆဲြေစခဲ႕သည္ မဟာဗမာ လူမ်ိ ဳးျကီး ဝါဒကို အဓိကထား ရည္ရြယ္၍ အျခားဘာသာဝင္မ်ားကို နိွမ့္ခ်လိုေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လူမ်ိ ဳးေရး ဘာသာေရး ခဲၤြျခားလိုမႈ႕့့ျဖင့္ ေရးဆဲြထားေသာ ဥပေဒသည္ ၁၉၈၂ ခုနွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ဥပေဒပင္ျဖစ္သည္။

ထိုဥပေဒတြင္ ဥပေဒပုဒ္မေပါင္း ၇၆ ခု ပါရိွသည္ ထိုဥပေဒကို တစ္ပါတီ အာဏာရွင္ျကီးဗုိလ္ေနဝင္း၏ ရာနႈန္းျပည့္ ဆႏၵအရ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ ဥပေဒနွင့္ပတ္သက္လာလ်ွင္ အလြန္အားထားယုံျကည္ ကိုးစားျခင္းခံရသူ ၁၉၈၈ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္မတိုင္ခင္က သမၼတေဟာင္းလည္း ျဖစ္ခဲ႕ဖူးသူ ဥပေဒပညာရွင္ျကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ က ဦးေဆာင္ေရးဆဲြခဲ႕ပါသည္။

ထိုဥပေဒကို မဆလ တစ္ပါတီေခတ္၌ ေရးဆဲြ အတည္ျပဳ အေကာင္အထည္ေဖာ္နိုင္ရန္ တရုတ္ေသြးေနွာျကီး သမၼတဦးစန္းယုမွ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ႕သည္။ သို႕ေသာ္ ရုတ္တရက္ ထိုဥပေဒ အသက္ မဝင္ခင္ပင္ ရဟန္းရွင္လူ ေက်ာင္းသားျပည္သူလူထု တစ္ရပ္လုံး၏ ဒီမိုကေရစီေတာင္းဆို ဆႏၵျပသည့္ အေရးေတာ္ပုံျကီး ၈ရက္ ၈လ ၁၉၈၈ ခုနွစ္တြင္ ရွစ္ေလးလုံး(၈၈၈၈) အေရးေတာ္ပုံျကီး ေပၚေပါက္ခဲ႔ သည္ ထိုအေရးေတာ္ပုံျကီးကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျကီးေစာေမာင္ ဦးေဆာင္ေသာ စစ္တပ္က ၁၉၈၈ ခု စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္တြင္ ျဖိုခြင္းျပီး နိုင္ငံေတာ္ျငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ႕တည္ေဆာက္ေရး အဖြဲ႕(နဝတအစိုးရအဖြဲ႕)ကို တည္ေထာင္ခဲ႕သည္ နဝတ စစ္အစိုးရ လက္ထက္တြင္ ၁၉၈၂ ခုနွစ္ နိုင္ငံသား ဥပေဒကို စတင္ အသက္သြင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ခဲ႕သည္။

ထိုဥပေဒနွင့္ပတ္သက္၍ ကမာၻ႕ ဥပေဒ ပညာရွင္မ်ား နွင့္ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢ၏ဥပေဒေရးရာ အထူးက်ြမ္းက်င္သူမ်ား ေလ့လာ ဆန္းစစ္ျပီးေသာအခါ အံ႔ျသ တုန္လႈပ္ခဲ့ရသည။္ လူ႕အခြင့္အေရး စံခ်ိန္ စံညႊန္းမ်ားနွင့္ လုံးဝကိုက္ညီမႈ႕ မရိွေသာ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာတရားအေပၚအေျခခံ၍ လူမ်ိဳးေရး ခဲြျခားမႈ႕ကို လုပ္ထားေသာ တစ္ဘက္သတ္ ႏိုင္ငံသားဥပေဒျဖစ္သည္။ မဆလ တစ္ပါတီေခတ္တြင္ အသက္မဝင္ေသးေသာ ထို ၁၉၈၂ ခုနွစ္ နိုင္ငံသားဥပေဒကို ၁၉၈၈ ခုစက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္တြင္ အာဏာသိမ္းခဲ႕ေသာ ဗိုလ္ေနဝင္း၏တပည့္မ်ား” နဝတ” စစ္အစိုးရ ” နအဖ “စစ္အစိုးရ မ်ားက တည္ဆဲဥပေဒ အျဖစ္ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ အာဏာကုန္သုံးကာ အေကာင္ထည္ေဖာ္ခဲ႕သည္။ ထူးျခားခ်က္တစ္ရပ္အေနျဖင့္ ၁၉၈၂ ခုနွစ္ နိုင္ငံသား ဥပေဒထဲတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ “တိုင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳးသာရိွသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မဟုတ္သူမ်ားသည္ ေသြးေႏွာမ်ား” ျဖစ္ျကသည္ ဟူ၍ မည္သည့္ေနရာမ်ွ ေဖာ္ျပထားျခင္း အလ်င္း မရိွေပ။

ယေန႕အလုပ္သမား လူဝင္မႈ႕ျကီးျကပ္ေရးနွင့္အမ်ိ ဳးသားမွတ္ပုံတင္ဌာန လဝက ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ လူမ်ိဳဳ ဳး ၁၃၅မ်ိုဳးနွင့္ ေသြးေနွာဟူေသာ စကားကို ထည္လဲသုံးကာ ဗုဒၶဘာသာ မဟုတ္သူမ်ားကို ပါးစပ္မိန္႕မ်ား အထက္အမိန္႔မ်ား ညႊန္ျကားခ်က္မ်ားျဖင့္္ ဥပေဒမဲ႕ ခဲြျခားဆက္ဆံ လာသည္မွာ ယခုလို NLD အရပ္သားအစိုးရ လက္ထက္တိုင္ ေျပာဆိုေန ဆဲျဖစ္သည္ကိုေတြ႔ ရေပသည္။ ေဗဒင္ ယျတာအလြန္အားကိုးသူ အာဏာရွင္ျကီး ဦးေနဝင္းသည္” ၉ ဂဏန္း “ကို အလြန္ျကိုက္သူ့ျဖစ္သည္။ နိုင္ငံျခားသို႕ခရီးထြက္ျခင္း ဥပေဒမ်ား ျပဌာန္းျခင္း အက်ဥ္းသားမ်ား လႊတ္ေပးျခင္း စသည့္ ကိစၥတို႔ကို ျပုလုပ္တိုင္း” ၉ နဝင္းေခ် “ပုံစံ ယျတာအမ်ိဳ ဳးမ်ိ ဳးျဖင့္ ျမန္မာျပည္ျကီးကို ၂၆ နွစ္ျကာ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ဆိုး့ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႕ေသာေျကာင့္ ကမာၻ႕အဆင္းရဲဆုံး စာရင္းမ်ားထဲ ျမန္မာနိုင္ငံ ပါဝင္သြားခဲ႕သည္။ ထို႕ေျကာင့္လည္း ဦးေန ဝင္း၏ “ကိုးနဝင္းယျတာျဖင့္” တိုင္းရင္းသား ၁၄၄ မ်ိ ဳးထဲမွ လူမ်ိ ဳးစု ၉ မ်ိ ဳးကို အာဏာရွင္ပီပီ ျဖုတ္ ဖ်က္ကာ အစေဖ်ာက္ကာ သမိုင္းလိမ္ကာ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ လူမ်ိ ဳး၁၃၅ မ်ိ ဳး လုပ္ပစ္ခဲ႕ေျကာင္း ကြယ္လြန္သြားသူ ၁၉၈၂ နိုင္ငံသားဥပေဒပဲ႕ကိုင္ရွင္ျကီး ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ အသိဆုံးျဖစ္သည္။

အထူးမီးေမာင္းထိုးျပ လိုသည္မွာ ၁၉၄၇ ခုနွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိူုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရလည္းေကာင္း ၁၉၇၄ ခုနွစ္ျပည္ေထာင္စုဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရလည္းေကာင္း ျမန္မာမြတ္စလင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းသည္ တိုင္းရင္းသားမ်ား နိုင္ငံသားစစ္စစ္မ်ားအျဖစ္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ သစၥာရိွရိွ တာဝန္သိသိျဖင့္ သမိုင္းေျကာင္းေကာင္းစြာ ေနခဲ႕ျကပါသည္။

ထို႔အျပင္   တစ္ပါတီ အာဏာရွင္ျကီးဦးေနဝင္း၏ ေဗဒင္ယျတာ ယုံပုံကို မီးေမွာင္းထိုးျပရလ်င္   ၁၉၈၈ ခုစက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျကီးေစာေမာင္ကို အာဏာ သိမ္းယူေစခဲ႕သည့္ေန႕ ကို ေလ့လာျကည့္လ်င္ အလြယ္တကူ သိနိုင္ပါသည္( စက္တင္ဘာလသည္ ၉ လေျမာက္လ ျဖစ္သည္ ၁၈ ရက္ဂဏန္းသည္ စုစု ေပါင္းလိုက္လ်ွင္ ၉ ရသည္)

နိုင္ငံေတာ္ျငိပ္ဝပ္ပိျပားမႈ႕တည္ေဆာက္ေရးအဖ႕ြ႔ဲ႕ နဝတ ကို အမည္ေျပာင္းလိုက္ေသာ နိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးနွင့္ဖြဲ႕ျဖိုးေရးအဖြဲ႕ နအဖ စစ္အစိုးရမ်ား(စစ္အာဏာရွင္မ်ား) အလိုက် ေရးဆဲြခဲ႕ေသာ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပုံသည္ စစ္တပ္ျကီးစုိးေရးမူျဖစ္သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ သမၼတ လံုးဝ မျဖစ္ေရးအတြက္ ဦးသန္းေရႊအလိုက် တရားသူျကီးခ် ဳပ္ ဦးေအာင္တိုးက ေန႕မအား ညမအား ေရးဆဲြေပးခဲ႕ေသာ ဥပေဒျဖစ္သည္။ ဦးသန္းေရႊ ဖုန္းဆက္ေခၚတိုင္း ဦးေအာင္တိုးခမ်ာ အထူးကု ေဆးခန္းကို ေျပးခဲ႕ရသည္႔ အျကိမ္ေပါင္းမွာ မနည္းေတာ့ေျကာင္းကို စာေရးသူ၏ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းမ်ား လက္ဘက္ရည္ စကားဝိုင္းမ်ားတြင္ ေျပာခဲ႕သည္ကို စာေရးသူ ကိုယ္တိုင္ ျကားခဲ႕ဖူးသည္။ ဦးသန္းေရႊ သည္ ထို ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပုံတြင ္ရဟန္းရွင္လူ ေက်ာင္းသားျပည္သူ လူထုျကီးကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ပစ္ခဲ႔ေသာ စစ္အာရွင္မ်ားနွင့္အေပါင္းပါမ်ားကို မည္သည့္အခါမ်ွ အေရးယူလို႕မရေအာင္ ေနာက္ေျကာင္းျပန္ တရားစဲြလို႕မရေအာင္ အထူူးျကိုတင္ စီစဥ္ထားသည္ ထို႔ျပင္ ၂၀၀၈ ေမလ ၅ ရက္ တြင္ျဖစ္ပြားခ့ဲေသာ နာဂစ္မုန္တိုင္းအျပီး ဇြတ္အတင္း အတည္ျပဳ ခဲ႕ေသာေျကာင့္ ျပည္သူလူထု အခ်ိ ဳ႕နွင့္ နိုင္ငံေရးအကဲခတ္မ်ားက ထိုဥပေဒကို နာဂစ္ ဥပေဒ ဟုလည္း ေခၚၾကသည္၂၀၀၈ နာဂစ္ဖဲြ႔စည္းပုံသည္ ကမာၻေပါ္တြင္ အျပင္ရ အခက္ဆုံး ဖြဲ႕စည္းပုံတစ္ခု ျဖစ္သည္ကို ေလ့လာ မိသည္။ အလားတူ ၁၉၈၂ ျမန္မာနိင္ငံသားဥပေဒမ်ိ ဳးကို လည္း ကမာၻ႕နိုင္ငံေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္တြင္ ေတြ႔နိုင္မည္မဟုတ္ေပ။

ထို ကမာၻ႕အ႕ံဖြယ္ စာရင္းဝင္ အျပင္ရ အခက္ဆုံး ၂၀၀၈ နာဂစ္ ဖဲြ႔စည္းပုံနွင့္ ကုလသမဂၢအဖဲြ႔ျကီး၏ ပဋိဥာဥ္ႏွင့္ နိုင္ငံတကာစံႏႈန္းမ်ားနွင့္လုံးဝ ကိုက္ညီမႈ႕မရိွေသာ ၁၉၈၂ ခုျမန္မာနိုင္ငံသား ဥပေဒကို ျမန္မာျပည္တြင္ ေတြ႔႕နိုင္ပါေသးသည။္ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ အနည္းဆုုံး တစ္ေယာက္ေလာက္ ကန္႕ကြက္ေနသ၍ ထို ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံကို ကမာၻတည္သေရြ႔ ျပင္လို႔ ရနိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ တစ္ခ်ိန္က စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ထြန္းေတာက္ခဲ႕ေသာ အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံ၏ ဖဲြ႔စည္းပုံကို အတုခိုးကာ ေရးဆဲြခဲ႕ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထို အင္ဒို ဖဲြ႔စည္းပုံတြင္ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ ၁၀ ရာခိုင္နႈန္း လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ ပါေနခဲ႕သည္ ယခု အခ်ိန္တြင္ အင္ဒိုနီးရွား လႊတ္ေတာ္တြင္   စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား မပါဝင္ေတာ့ေျကာင္း သတိျပဳဖို႕လိုေပလိမ့္မည္။

အခ်ဳ ဳပ္ျဖင့္ဆိုရေသာ္ နိုင္ငံတစ္ခု၏ ဥပေဒတစ္ရပ္ဟူသည္ နိုင္ငံသားမ်ား လိုက္နာနိုင္ေသာ နိုင္ငံသားမ်ား၏ ဘဝ လုံ့ျခံဳမႈ႕ အက်ိဳးစီးပါြးကာကြယ္မႈ႕ကို အာမခံေသာ အရာမ်ားကိုသာ ျပဌာန္း သင့္ေပသည။္ လူတစ္စု လူတစ္ဖဲြ႔ လူမ်ိဳးစုတစ္ရပ္ အခြင့္ထူးခံလူတန္းစား တစ္ရပ္ေကာင္းစားေရး အတြက္ ထိုသူတို႕ အက်ိ ဳးစီးပါြးအတြက္ ရည္ရြယ္၍ ေရးဆဲြျပဌာန္းထားျခင္းမ်ိ ဳးမျဖစ္သင့္ေပ “ငါနွင့္မတူ ငါ့ရန္သူ”ဟူ၍ သေဘာထားကာ အတၱဆံဆံေရးဆဲြခဲ႕လ်င္ “အင္အားျကီးသူ အနိုင္ယူသည့္ ေတာရိုင္းတိရစာၧန္မ်ား၏ ဥပေဒတစ္ရပ္သာ “ျဖစ္ေနပါ၍ အထူး ေရွာင္ရွားဖို႕လိုပါလိမ့္မည္။ ကမာၻ႕အလယ္ ရွက္စရာလည္း အလြန္ေကာင္းပါလိမ့္မည္ ယေန႕လို ကမာၻျကီး ရြာပုံစံ ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ လူယဥ္ေက်း တိုင္းျပည္မ်ား၏ လက္ညိႈးထိုးျခင္း ကို ခံရမည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္သည္ ယေန႕သည္ ေနာက္ မက်ေသးပါ ျပင္စရာ ရိွသည္ကို ျပင္မည္ ေျပာင္းစရာရိွသည့္ မူဝါဒ တို႕ကို ေျပာင္းမည္ ဆိုပါက သမိုင္းမွတ္ေက်ာက္တင္မည့္သူမ်ားမွာ ဦးေႏွာက္ရိွသည့္ ျမန္မာနိုင္ငံသား မ်ားပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္သာတည္း။

ဂ်က္ဖရီတင္အုန္း(R.I.T.ရန္ကုန္စက္မႈ႕တကၠသိုလ္)

** ေဆာင္းပါးရွင္၏ အာေဘာ္သာျဖစ္သည္။

September 1, 2016
ကမၻာႀကီးကုိ တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားေစခဲ့သည့္ ဓာတ္ပံု ၅ ခု

ၾသဂုတ္ ၂၂၊ ၂၀၁၆
M-Media

– ကမၻာသမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္လံုးမွာ နယ္ေျမလုစစ္ပြဲေတြ၊ လူမ်ိဳးစုတုိက္ပြဲေတြ၊ ခ႐ူးစိတ္ဘာသာေရးစစ္ပြဲေတြ၊ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ၊ အၾကမ္းဖက္တုိက္ခုိက္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾက၊ ျဖစ္ေနၾကတုန္းပါပဲ။

အာဏာ၊ စည္းစိမ္ မက္ေမာသူေတြေၾကာင့္ ဒီလုိစစ္ပြဲေတြျဖစ္လာတုိင္း တစ္ကယ္တမ္းနစ္နာဆံုး႐ံႈး၊ ေသေၾကပ်က္ဆီးခဲ့ရတာကေတာ့ ျပည္သူေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး အငတ္ေဘး၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ စတဲ့ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းလုိ႔မရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကလည္း ကမၻာလူထားထုကုိ အထိနာေစခဲ့တာ သမုိင္းမွာ အထင္အရွားရွိေနပါတယ္။

နည္းပညာေတြ တုိးတက္လာတာနဲ႔အမွ် အဲဒီစစ္ပြဲေတြ၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြ၊ ဓာတ္ပံုေတြ၊ ဗီဒီယုိေတြကုိ ကမၻာတစ္ခုလံုးက စကၠန္႔မလပ္ သိရွိႏုိင္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ဒုကၡေတြကို မွ်ေ၀ခံစားႏုိင္ေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ကေန အခုအခ်ိန္အထိ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ စစ္ပြဲေတြ၊ သဘ၀ေဘးအႏၱရာယ္ေတြကေန ကမၻာႀကီးကုိ တုန္လႈပ္အေျခာက္အျခားဆံုး ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ပံုရိပ္ ၅ ခုကုိ M-Media ပရိတ္သတ္ႀကီးအတြက္ ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။

၁။ အုိမရန္ ဒက္နစ္ရွ္

ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပုိင္းအတြင္းမွာ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံ အဲလစ္ပုိၿမိဳ႕က အသက္ ၅ ႏွစ္အရြယ္ အုိမရန္ ဒက္နစ္ရွ္ ဆီးရီးယားအစုိးရရဲ႕ ဗံုးႀကဲတုိက္ခုိက္မႈအၿပီး ေသြးအလိမ္းလိမ္း၊ ဖံုအလိမ္းလိမ္းနဲ႔ လူနာတင္ယာဥ္ထဲမွာ ထုိင္ေနတဲ့ ဒီပံုဟာ ကမၻာႀကီးကုိ တုန္လႈပ္သြားေစခဲ့ပါတယ္။

ဒီပံုကုိ ႐ုိက္ကူးခဲ့သူ ဓာတ္ပံုဂ်ာနယ္လစ္ မဟ္မြဒ္ ရက္စ္လန္က အုိမရန္ကုိ သူ႕ရဲ႕ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွမေတြ၊ မိဘေတြနဲ႔ အတူ ဗံုးဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးေနတဲ့ ေနအိမ္အေဆာက္အဦးကေန ကယ္ထုတ္ခဲ့ရတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ (ေနာက္ပုိင္းမွာ ဒဏ္ရာေၾကာင့္ အုိမရန္ရဲ႕ အစ္ကုိျဖစ္သူ ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္)

အာဆတ္ဦးေဆာင္တဲ့ အစုိးရတပ္၊ အတုိက္အခံသူပုန္ေတြ၊ IS အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕နဲ႔ ကမၻာ့အင္အင္အားႀကီးႏုိင္ငံေတြ ပါ၀င္ၿပီး မရပ္တန္႔ႏုိင္ေသးတဲ့ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္အတြင္းမွာ ဆီးရီးယား ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ဒုကၡသုကၡေတြကုိ မီးေမာင္းထုိးျပခဲ့တဲ့ အဒီပံုရိပ္ဟာ ဆုိရွယ္မီဒီယာေတြမွာ အလ်င္အျမန္ပဲ ျပန္႔ႏွံသြားခဲ့ၿပီး စုပ္တစ္သပ္သပ္ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။

၂။ အလန္ ကာရ္ဒီ

ဆီးရီးယားနဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းက စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ျပည္သူေတြဟာ ေန႔စဥ္လုိလုိ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရၿပီး ေဘးကင္းလံုၿခံဳတဲ့ဆီကုိ ေရႊ႕ေျပာင္းခုိလႈံေနရပါတယ္။ အဲဒီလုိ ခုိလႈံရတဲ့ ခရီးစဥ္ကလည္း ပန္းခင္းတဲ့လမ္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ အသက္ဆံဖ်ားထားကာ သြားေရာက္ရတာျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလုိစြန္႔စားရင္း အသက္ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတဲ့ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး၊ လူႀကီး၊ လူငယ္ေတြလည္း ဒုနဲ႔ေဒးပါပဲ။

အဲဒီထဲကမွ ဆီးရီးယားကေန တူရကီကုိ ထြက္ေျပးကာ ဥေရာပမွာ ခုိလႈံ႕ဖုိ႔ႀကိဳးစားရင္း ေျမထဲပင္လယ္မွာ မိသားစုနဲ႔အတူ ေရနစ္ေသဆံုးခဲ့ရတဲ့ ၃ ႏွစ္အရြယ္ အလန္ကာရ္ဒီေလးရဲ႕ ပံုရိပ္ဟာလည္း ကမၻာႀကီးကုိ တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားေစခဲ့ပါတယ္။

ေလွနစ္ေသဆံုးၿပီး တူရကီက ဘုိဒရမ္ကမ္းေျခမွာ ေမွာက္ရက္ကေလး လာတင္ေနတဲ့ ကာရ္ဒီေလးရဲ႕ပံုကုိ Dogan News Agency သတင္းဌာနက ဓာတ္ပံုဆရာ နီလူဖာရ္ ဒီမီရ္က ႐ုိက္ကူးခဲ့တာပါ။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ စင္တင္ဘာ ၂ ရက္ေန႔ အြန္လုိင္းစာမ်က္ႏွာမွာ လႊင့္တင္တင္ျခင္းပဲ ကမၻာ့ျပည္သူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ႏွလံုးသားကုိ လႈပ္ကုိင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီပံုဟာ စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ ဆီးရီးယားကေန ေျမထဲပင္လယ္ကုိျဖတ္ကာ ဥေရာပကုိ ခုိလႈံဖုိ႔ႀကိဳးစားၾကတဲ့ ဆီးရီးယားဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ထိခိုက္ခံစားရမႈကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဖာ္ျပႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြက ဆီးရီးယား ဒုကၡသည္ေတြကုိ ခုိလံႈခြင့္ေပးဖုိ႔ နယ္စပ္ေတြကုိ ဖြင့္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။

၃။ The vulture and the little girl

‘လင္းတႏွင့္ မိန္းကေလးငယ္’ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ဒီပံုကုိ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္မွာ ဆူဒန္ႏုိင္ငံက ေအယြဒ္ဆုိတဲ့ ရြာေလးမွာ ဂ်ာနယ္လစ္ ကီဗင္ကာရ္တာရ္က ႐ုိက္ကူးခဲ့တာပါ။

အငတ္ေဘးဆုိက္ေနတဲ့ ဆူဒန္မွာ အဟာရခ်ိဳ႕တဲ့ေနတဲ့ မိန္းကေလးငယ္တစ္ဦးက အနီးနားမွာရွိတဲ့ ကုလရဲ႕ စားနိပ္ရိကၡာေထာက္ပံ့ေရးစင္တာကုိ ႀကိဳးစား သြားေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္ လင္းတတစ္ေကာင္က ေသဆံုးသြားရင္ အသင့္စားဖုိ႔ ေစာင့္ေနတဲ့ ပံုရိပ္ျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔ New York Times သတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပလုိက္တဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကုိ ေရွာ့ျဖစ္သြားေစခဲ့ပါတယ္။

ကာရ္တာရ္ကေတာ့ လင္းတက ဒီအကြာအေ၀းကုိ ေရာက္လာဖုိ႔အတြက္ သူ မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ေစာင့္ကာ ႐ုိက္ကူးခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိေဖာ္ျပမႈအတြက္ ေ၀ဖန္ခံရမႈအနည္းငယ္ေတာ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ကာရ္တာရ္ဟာ ဒီဓာတ္ပံုေၾကာင့္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ပူလစ္ဇာဆု ရရွိခဲ့ၿပီး အဲဒီႏွစ္မွာပဲ သူ႕ကုိယ္သူ သတ္ေသသြားခဲ့ပါတယ္။

၄။ ကင္မ္ ပူခ်္ ( Kim Phuc)

ဒီပံုရိပ္ကေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ႏွိမ္ႏွင္းေရးဆုိတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဗီယက္နမ္ကုိ အေမရိကန္ရဲ႕ က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ ထိခုိက္ခံစားရမႈကုိ ေဖာ္က်ဴးေနပါတယ္။

ေတာင္ဗီယက္နမ္ၿမိဳ႕ေတာ္ ဆုိင္ဂုံအနီးက ရြာေလးတစ္ရြာကုိ ေျမာက္ဗီယက္နမ္တပ္ဖြဲ႕ေတြက ဗံုးႀကဲတာေၾကာင့္ ကေလးငယ္ေတြ ေဘးလြတ္ရာ ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ဒီပံုကုိ AP သတင္းဌာနက ဓာတ္ပံုဆရာ နစ္အတ္က ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၈ ရက္ေန႔မွာ ႐ုိက္ကူးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

New York Times က ေဖာ္ျပခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ပထမပုိင္းမွာ မိန္းကေလးငယ္ေလး ကင္မ္ ပူခ်္ရဲ႕ ၀စ္လစ္စလစ္အေျခအေနေၾကာင့္ ေဖာ္ျပဖုိ႔ စဥ္းစားခဲ့ရေပမယ့္ ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။

ဒီပံုဟာ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္အတြင္ ‘ကမၻာ့စာနယ္ဇင္းဓာတ္ပံုဆု’ ကုိ ရရွိခဲ့ၿပီး နစ္အတ္ကလည္း ပူလစ္ဇာဆုကုိ အဲဒီႏွစ္မွာ ရရွိခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ကင္မ္ပူခ်္က အဲဒီလုိ အသက္လုေျပးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သူဟာ ‘အရမ္းပူတယ္၊ အရမ္းပူတယ္’ လုိ႔ ေအာ္ေနတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ဖြင့္ဟခဲ့ပါတယ္။

၅။။ နာဂါဆာကီ

ေသဆံုးသြားတဲ့ ညီငယ္ေလးကုိ အစ္ကုိျဖစ္သူက ေက်ာပုိးကာ သခ်ႌဳင္းကုိယူလာတဲ့ ဒီဓာတ္ပံုဟာ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာႀကီးကုိ တုန္လႈပ္ေစခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီပံုကုိ ဓာတ္ပံုဆရာ ဂ်ိဳး အုိ ဒြန္နဲလ္က အေမရိကန္ အႏုျမဴဗံုးႀကဲခ်ၿပီး ရက္အနည္းငယ္အၾကာမွာ ႐ုိက္ကူးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္ ဒြန္နဲလ္ဟာ နာဂါဆာကီမွာရွိတဲ့ ပ်က္ဆီးမႈေတြကုိ မွတ္တမ္းတင္ဖုိ႔ အေမရိကန္စစ္တပ္က လႊတ္လုိက္တဲ့သူပါတယ္။

သူေနခဲ့တဲ့ ၇ လေလာက္အတြင္းမွာ အဲဒီလုိ ဆုိး၀ါးတဲ့အေျခအေနေတြဟာ အဆံုးမသတ္ခဲ့ဘူးလုိ႔လည္း ဒြန္နဲလ္က ဖြင့္ဟခဲ့ပါတယ္။

ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီး ဒီဓာတ္ပံုကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ရမွာေတာ့ လူေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျခာက္ျခားခဲ့ရပါတယ္။

ဓာတ္ပံုဆရာ ဒြန္နဲလ္ကေတာ့ ဒီဓာတ္ပံုနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူ႕ရဲ႕ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

“၁၀ ႏွစ္အရြယ္ေကာင္ေလးတစ္ေယာက္ လမ္းေလွ်ာက္သြားေနတာ ကၽြန္ေတာ္ျမင္ခဲ့ၿပီး သူကလည္း ကေလးငယ္ေလးတစ္ေယာက္ကုိ ေက်ာပုိးထားပါတယ္။ အဲဒီေန႔ေတြတုန္းက ဂ်ပန္မွာ ကေလးေတြဟာ သူတုိ႔ညီေတြ၊ ညီမေတြနဲ႔ ကစားတာမ်ိဳးကို ျမင္ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီကေလးကေတာ့ ထူးျခားေနပါတယ္။ သူဟာ ဒီေနရာ(သုသာန္) ကိုလာေနတာ အေၾကာင္းတစ္ခုခုရွိရမယ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္သိလုိက္ပါတယ္။ သူ႕မွာ ဖိနပ္လည္းမပါဘူး။ မ်က္ႏွာကလည္း တင္းမာေနတယ္။ သူ႕ညီေလးကေတာ့ ေက်ာပုိးအိတ္မွာ ကေလးေတြ အိပ္ေပ်ာ္ေနသလုိ ေခါင္းလန္ေနပါတယ္။ သူအဲဒီနားမွာ ေလး၊ ငါး၊ ဆယ္မိနစ္ေလာက္ ရပ္ေနပါတယ္”

“အဲဒီေနာက္မွာ အျဖဴေရာင္မ်က္ႏွာဖံုးစြပ္နဲ႔ေယာက်္ားေတြက သူ႔နားကုိ ေရာက္လာၿပီး ကေလးကုိခ်ီထားတဲ့ ေက်ာပုိးအိတ္ႀကိဳးကုိ ျဖည္ခ်လုိက္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်မွ ကေလးငယ္ေလးဟာ ေသဆံုးေနတာဆုိတာ ကၽြန္ေတာ္ သိလုိက္ရတာပါ။ လူႀကီးေတြက ဒီကေလးေလးကုိ ခ်ီကာ လူေသေတြမီး႐ႈိ႕တဲ့ မီးပံုနားသြားၿပီး ပစ္ထည့္လုိက္ပါတယ္။ အႀကီးေကာင္ေလးကေတာ့ အဲဒီေနရာမွာပဲ မလႈပ္မယွက္ရပ္ၿပီး မီးေတာက္ေတြကုိ ၾကည္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႕ႏႈတ္ခမ္းကုိ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ကိုက္ထားတာဟာ ေသြးေတြေတာင္ ထြက္လာပါတယ္။ မီးကေတာ့ တစ္ေျမ႕ေျမ႕ေလာင္ကၽြမ္းေနၿပီး ေနာက္ပုိင္းက ဒီေကာင္ေလးကေလဲ တိတ္ဆိတ္စြာနဲ႔ပဲ ျပန္သြားခဲ့ပါတယ္”

Ref: Dailypakistan.com

August 22, 2016