Category: သုတ၊ရသႏွင့္အေထြေထြ

ေဆာင္းပါမ်ား၊ ကဗ်ာမ်ား။ ဝထၳဳမ်ား၊ ဗဟုသုတ ျဖစ္ဖြယ္ရာမ်ား စသျဖင့္

ဂါဇာမွ ပါလက္စတိုင္းျပည္သူတို႔၏ အသက္ရွဴေပါက္မ်ား

ၾသဂုတ္ ၁၃ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ေလးေမာင္ ဘာသာျပန္သည္။

– ဂါဇာျပည္သူ ၇၀၀၀ နီးပါးမွာ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားထဲတြင္ အလုပ္လုပ္ရင္း ၎တုိ႔၏ မလံုၿခံဳေသာဘ၀မ်ာကုိး ကုတ္တြယ္ေနၾကရေလသည္။ ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားမွာ ဂါဇာေတာင္ဘက္ပုိင္းမွ အီဂ်စ္အထိ သြယ္တန္းထားေသာ လိႈင္းေခါင္းမ်ားျဖစ္၏။ အေရအတြက္အားျဖင့္ ၅၀၀ ခန္႔ရွိၿပီး ဂါဇာျပည္သူတုိ႔၏ စီးပြားေရးအတြက္ အေရးပါသည့္ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္ေလသည္။

ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားမွ ေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္းမ်ား၊ အစားအေသာက္မ်ား၊ ေဆး၀ါးမ်ား ဥဒဟုိစီးဆင္းေနၾက၏။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးအတြက္ လုိအပ္ေနေသာ ဂါဇာျပည္သူမ်ားမွာလည္း ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ အသံုးျပဳၾကရသည္။

လႈိဏ္းေခါင္းမ်ားမွ ျဖစ္ထြန္းေသာ စီးပြားေရးမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၇၀၀ ခန္႔ရွိသည္။ ထုိပမာဏမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္း တုိးလာခဲ့သည္။

လႈိဏ္ေခါင္းတစ္ခုကုိ ပုိင္ဆုိင္ျခင္းမွာ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားေသာ စီးပြားေရးျဖစ္၏။ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ အမွီျပဳၿပီး သန္းႂကြယ္ သူေဌးျဖစ္ေနၾကသူမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ သုိ႔ရာတြင္ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားေဆာက္လုပ္ျခင္းႏွင့္ ထိုလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားအတြင္း အလုပ္လုပ္ရျခင္းမွာ အလြန္ပင္ အႏၱရာယ္ရွိေလသည္။

လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း အလုပ္လုပ္ရင္း ၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ညီ၀မ္းကြဲႏွင့္ အခင္မင္ဆံုး သူငယ္ခ်င္း ခါလစ္တုိ႔ကုိ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည့္ ဂါဇာမွ မဟ္မူးဒ္ ရမ္လာ၀ီက လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားအတြင္းသုိ႔ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္မသြားေတာ့ဟု က်ိန္ဆုိထားေလသည္။

၎မွာ အျခားအလုပ္လုပ္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္အထိ ေရြးစရာမရွိေသး။ လိႈင္ေခါင္းအတြင္း သူအလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ေန႔ရက္မ်ားတြင္ ပိတ္မိျခင္း၊ ဗံုးႀကဲခံရျခင္းတုိ႔က လႊမ္းမုိးထား၏။ သီတင္းပတ္တုိင္း ေသဆံုးမႈမ်ား ရွိေနသည္။

ဂါဇာလူငယ္တစ္ဦး ႐ုိက္ကူးထားသည့္ “ဂါဇာမွ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ား” (The Gaza tunnels) ဗီဒီယုိက ဂါဇာစီးပြားေရး၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္သာ ေျမေအာက္လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကသူမ်ား၏ ဘ၀မ်ားကုိ ေဖာ္ျပေနသည္။ ဂါဇာ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားေအာက္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားသယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ျခင္း၊ လူမ်ား သြားလာလႈပ္ရွားေနျခင္းတုိ႔ကုိ အံ့အားသင့္ဖြယ္ ေတြ႕ျမင္ႏုိင္ေလသည္။

ဂါဇာေဒသသုိ႔ ျဖတ္သန္းသြားလာျခင္းကို အစၥေရးတုိ႔က ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အစားေသာက္ႏွင့္ ေလာင္စာမ်ား ၀င္ေရာက္ရန္ ခက္ခဲသြား၏။ အေျခခံ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ ေရာင္းခ်ျခင္းသည္ပင္ ျပည္သူမ်ား အသက္ရွင္ေနထုိင္ေရးအတြက္လြယ္ကူေသာ နည္းလမ္းျဖစ္လာၿပီး၊ အခ်ိဳ႕အတြက္ ႂကြယ္၀ေရးလမ္းစဥ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ပိတ္ဆုိ႔ခံထားရသည့္ ဂါဇာေဒသတြင္ အဆုိပါ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားက ဂါဇာျပည္သူမ်ား ေခ်ာင္လည္ေစရန္ အဓိက လမ္းေၾကာင္းမ်ားျဖစ္၏။

The Gaza tunnels ဗီဒီယုိတြင္ အစၥေရး၏ ပိတ္ဆုိ႔ထားမႈေၾကာင့္ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ရွိ ျပည္သူမ်ား၏ ေန႔စဥ္ဘ၀ ခက္ခဲဆင္းရဲမႈမ်ားကုိ မီးေမာင္းထုိးျပထားသည္။ ထုိပိတ္ဆုိ႔မႈက ဂါဇျပည္သူ တစ္သန္းခြဲေက်ာ္ကုိ ဒုကၡေရာက္ေစသည္။

ေရေၾကာင္း၊ ကုန္းေၾကာင္း၊ ေလေၾကာင္းတုိ႔မွာ ပိတ္ပင္ထားမႈမ်ားမွာ ဂါဇာကဲ့သုိ႔ ေသးငယ္ေသာေဒသ အတြက္ ေဘး ဒုကၡဆုိးႀကီးျဖစ္ၿပီး ဂါဇာျပည္သူတုိ႔၏ ေန႔စဥ္ဘ၀ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာလည္း ရပ္တန္႔လုမတတ္ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။

အဆုိပါပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ရင္ဆုိင္ႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားအနက္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းမွာ အီဂ်စ္-ဂါဇာ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ား တူးေရးပင္ျဖစ္သည္။ ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားမွ ေန႔စဥ္လုိအပ္ေနသည့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကုိ တင္သြင္းၾကသည္။

ေဒသ ရွင္သန္ရပ္တည္ေရးအတြက္ လႈိဏ္ေခါင္း လုပ္သားမ်ားမွာ ၎တုိ႔၏ အသက္ကုိ ဖက္နဲ႔ထုပ္ထားၾကရသည္။ ကုိယ့္ေသတြင္း ကုိယ္တူးေနသည္ဟု သိေနေသာ္လည္း ၎တုိ႔မွာ မၿငီးမျငဴေဆာင္ရြက္ၾက၏။

ထုိကဲ့သုိ႔ အလုပ္မ်ိဳးကုိ လုပ္ကုိင္ရင္း အလုပ္သမားအမ်ားစုမွာ အသက္ဆံုး႐ံႈးခဲ့ၾကရသည္။ လႈိဏ္ေခါင္းပုိင္ရွင္မ်ားကေတာ့ ပုိပုိခ်မ္းသာလာၾကေလသည္။

ဂါဇာျပည္သူတုိ႔၏ ဒုကၡသုကၡကုိ ထုိလိႈဏ္ေခါင္းမ်ားက လြယ္ကူေစသည္ ဆုိသည္မွာေတာ့ သံသယ ျဖစ္ဖြယ္မရွိ။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ဂါဇာအျပင္ဘက္သုိ႔ထြက္ကာ အီဂ်စ္တြင္ ပုိမုိေကာင္းမြန္ေသာ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားျဖင့္ ေဆးကုသလုိသည့္ လူနာမ်ားအတြက္ ျဖစ္သည္။

ေဆး၀ါး၊ အစားအေသာက္၊ ေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္းမ်ားကဲ့သုိ႔ ေဒသအတြင္း အဓိက လိုအပ္သည့္ ပစၥည္းမ်ားကုိ တင္သြင္းရန္လည္း ထုိလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ အသံုးျပဳၾကသည္။

သုိ႔ရာတြင္ အဆုိပါ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို တင္သြင္းရင္း လိႈဏ္ေခါင္းလုပ္သားမ်ား အသက္ေပးခဲ့ရျခင္းမ်ားလည္း ရွိေန၏။ အဆုိပါလုပ္သားမ်ားမွာ လိႈဏ္ေခါင္း ၿပိဳက်ျခင္းဒဏ္ကုိလည္း ခံရသည္။ ဂါဇာ၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္ေသာ အဆုိပါ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ ဖ်က္ေတာက္ရန္အတြက္ အစၥေရးစစ္တပ္မွ မၾကာခဏဗံုးႀကဲမႈ ဒဏ္ကုိလည္း ၎တုိ႔က ခံၾကရေလသည္။

ဗီဒီယုိတြင္ အဓိကပါ၀င္သည့္ မဟ္မူးဒ္က ဂါဇာလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ ၎၏ ကုိယ္ပုိင္အေတြ႕အႀကံဳကုိအေျခခံက လႈိဏ္ေခါင္း အလုပ္သမားမ်ား၏ အေၾကာင္းကုိ ေျပာျပသည္။ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ခဲ့သည့္ လုပ္သား ၄၀၀ ခန္႔မွာ ေသေၾကခဲ့ရသည္ဟု ၎က ဆုိသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ မဟ္မူးဒ္၏ မိတ္ေဆြမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

The Gaza tunnels ဗီဒီယုိတြင္ မဟ္မူးဒ္၏ သူငယ္ခ်င္း ခါလစ္၏ အၾကာင္းလည္း ပါ၀င္သည္။ ခါလစ္မွာ သူ၏မိသားစုႏွင့္အတူ ဂါဇာအလယ္ပုိင္း ဘူရက္ဂ်္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေနထုိင္သည္။

အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီးေသာအခါ အေႂကြးမ်ားတင္လာၿပီး ထုိအေႂကြးမ်ား ျပန္ဆပ္ရန္ ခါလစ္တစ္ေယာက္ ႐ုန္းကန္ရေတာ့သည္။ အစၥေရးက ပိတ္ဆုိ႔ထားေသာ ဂါဇာတြင္ ခါလစ္မွာ အလုပ္ရွာမရ။ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ျခင္းမွလြဲ၍ ေရြးစရာ မရွိေတာ့ဟု ခါလစ္က ယံုၾကည္လာသည္။ မိသားစုကေတာ့ အားမေပး၊ ဒီလုိအလုပ္မ်ိဳးမွာ မည္မွ် အႏၱရာယ္ႀကီးသည္ကုိ သူတုိ႔က သိၾကသည္။ ၎တုိ႔မွန္သည္။ ခါလစ္မွာ လႈိဏ္ေခါင္း ၿပိဳက်ၿပီး အသက္ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည္။ ဇနီးျဖစ္သူမွာေတာ့ ကုိယ္၀န္ အရင့္အမာႏွင့္ ေလာကအလယ္ တစ္ဦးတည္း က်န္ရစ္ခဲ့ေလသည္။

ခါလစ္ကြယ္လြန္ၿပီး မၾကာခင္မွာပင္ လႈိဏ္ေခါင္းလုပ္သားဘ၀ကုိ မဟ္မူးဒ္က စြန္႔လႊတ္ခဲ့သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အလုပ္ရရွိရန္ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးေသာေၾကာင့္ လနည္းငယ္အၾကာတြင္ လႈိဏ္ေခါင္းလုပ္သား ဘ၀ပင္ ျပန္လည္ေရာက္ ရွိခဲ့ေလသည္။

သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ ဘာဆင္မ္ ခဒရ္ႏွင့္ မဟ္မူးဒ္ အလုပ္ ျပန္လုပ္သည္။ ဘာဆင္မ္ကုိယ္တုိင္ လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း အသက္ေပးခဲ့ရျပန္သည္။ အေလာင္းေတြ႕ဖုိ႔အတြက္ ၈ ရက္ခန္႔ တူးေဖာ္ခဲ့ရ၏။ လူမမယ္ကေလးမ်ားႏွင့္ ဘာဆင္မ္၏ မိသားစုကေတာ့ ခုိကိုးရာ မဲ့ခဲ့ျပန္သည္။

မၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားတြင္း ဂါဇာတြင္ အစားအေသာက္ အ၀တ္အထည္၊ ေလာင္စာဆီႏွင့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ရွားပါလာသည္။ ေစ်းမ်ားတြင္လည္း ဘာမွမရွိ။ လမ္းမေပၚတြင္လည္း လူသူအနည္းငယ္ႏွင့္ ကားအနည္းငယ္သာရွိသည္။

အလုပ္မရေသာ ဂါဇာျပည္သူမ်ားကေတာ့ လႈိဏ္ေခါင္းအတြင္း အလုပ္လုပ္ျခင္းသည္သာလွ်င္ ၎တုိ႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ရလဒ္က ဂါဇာမွာ “လိႈဏ္ေခါင္မ်ား၏ ၿမိဳ႕ေတာ္” အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ သြားျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။

အဆုိပါ လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားကုိ ေဆာက္လုပ္ရန္ ၃ လမွ ၅ လအထိ ၾကာျမင့္ေလသည္။ ဂါဇာတစ္၀ွမ္း လႈိဏ္ေခါင္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္ေနသူ ၃ ေထာင္၀န္းက်င္ရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္။

အီဂ်စ္ႏွင့္ အစၥေရးတုိ႔မွ ဂါဇာအား ပိတ္ဆုိ႔ထားသည္မွာ ၇ ႏွစ္ နီးပါးရွိလာခဲ့ၿပီ။ ပါလက္စတုိင္းပုိင္ အဆုိပါေဒသမွာ ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာမ်ား၊ စီးပြားေရး စိန္ေခၚမႈမ်ားကုိ ရင္ဆုိင္ေနရဆဲပင္ရွိေလသည္။ အထူးသျဖင့္ အဓိကလႈိဏ္ေခါင္းမ်ားအား အီဂ်စ္စစ္တပ္က မၾကားေသးမီက ဖ်က္ဆီးလုိက္ခ်ိန္တြင္ ျဖစ္သည္။

အီဂ်စ္၏ ထုိလုပ္ရပ္က ပိတ္ဆုိ႔မႈေၾကာင္ ဂါဇာျပည္သူမ်ား အတိဒုကၡေရာက္ေနမႈကုိ ထပ္ပုိးေပးလုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ဂါဇာျပည္သူမ်ား ခံစားေနရသည့္ ဒုကၡသုကၡမ်ားကေတာ့ အိပ္မက္ပင္မက္ၾကည့္၍ မရ။ ထုိစိန္ေခၚမႈမ်ားရွိေနေသာ္လည္း ဂါဇာျပည္သူမ်ားမွာ ၎တုိ႔ အသက္ရွင္ရပ္တည္ရန္ႏွင့္ လြတ္လပ္သည့္ ပါလက္စတုိင္းႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေထာင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အတြက္ နည္းလမ္းသစ္မ်ားကုိ ရွာေဖြေနမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ေပေတာ့သည္။

Al Jazeera Witness အစီအစဥ္မွ The Gaza tunnels ကို ေလးေမာင္ ျမန္မာမႈျပဳပါသည္။

August 13, 2014
အဓမၼ လက္မည္းေအာက္က အမိေျမမွ သတို႔သမီးမ်ား

ၾသဂုတ္ ၁၂ ၊ ၂၀၁၄

M-Media

ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ ဘာသာျပန္သည္။
အလုပ္အကိုင္ အတြက္ တရုတ္ျပည္သို႔ စြန္႔စားသြားလာၾကသူ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးမ်ားမွာ အဓမၼထိမ္းျမား လိုသူမ်ား၏ ေထာင္ေခ်ာက္အတြက္ အလြယ္ကူဆံုး သားေကာင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

လမြန္ေဘာက္ဒင္ Lamung Bawk Din(၂၆)ႏွစ္ဟာ သူမခင္ပြန္းရဲ႕ ႏွစ္ထပ္တိုက္ျပဴတင္း တံခါးက ခုန္ထြက္လာခ်ိန္မွာ သူမေခါင္းထဲ အေတြးတစ္ခုသာ ရိွေနခဲ့တယ္။

“ ဒီမွာ ၾကာၾကာဆက္ေနလို႔ကေတာ့ ငါ ရူးသြပ္သြားလိမ့္မယ္”။

ဒါက ေဘာက္ဒင္အဖို႔ အသက္ (၁၉)ႏွစ္အရြယ္ (၂၀၀၈)ခုႏွစ္က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပဋိပကၡဇံုမ်ား အနက္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းက ေဒသခံ ကခ်င္တိုင္းရင္းသူ တစ္ဦးအေနနဲ႔ စစ္ပြဲ၊ ပဋိပကၡ၊ လူမ်ဳိးေရး ခ်ဳိးႏွိမ္ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြကို ျဖတ္သန္း ရွင္သန္လာခဲ့သူျဖစ္တယ္။ မူလတန္းအဆင့္ ပညာအေျခခံ၊ နာမက်န္းတဲ့မိခင္၊ ၾကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္ရမဲ့ ေမာင္ငယ္ႏွမငယ္ေတြေၾကာင့္ သူမဟာလည္း အျခားေသာ ရွမ္းနဲ႔ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးေတြအတိုင္း အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေရး အတြက္ တရုတ္ျပည္ထဲ တရားမ၀င္ျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္လာခဲ့တယ္။ ဒါဟာ သူမရဲ႕ဘ၀ ဒုကၡႏြံဆိုးထဲ နစ္သြားေစမယ့္ အလွည့္အေျပာင္း စတင္ေတာ့တာပါပဲ။

တရုတ္ျမန္မာ နယ္စပ္ေပၚတည္ရိွတဲ့ က်င္းဟံု သၾကားစက္ရံုမွာ ေန႔စားခ (၈)ေဒၚလာနဲ႔ သံုးလတာမွ် လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေဘာက္ဒင္ဟာ လုပ္ငန္းေကာင္းတစ္ခု အတြက္ တရုတ္ျပည္မထဲ သြားေရာက္ဖို႔ ျမဴဆြယ္ သိမ္းသြင္းခံရတယ္။ ခ်ိတ္ေပၚက ငါးစာကို ဟပ္မိသြားတယ္။ သူမဟာ “အဓမၼလက္မည္းေအာက္က သတို႔သမီး”၊ တစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ် မသိကၽြမ္းဖူးတဲ့ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးရဲ႕ အက်ဥ္းသားျဖစ္လာမယ္လို႔ သူမ မသိခဲ့ေပဘူး။

ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ Kachin Women’s Association of Thailand (KWAT) ရဲ႕အဆိုအရ ျမန္မာတရုတ္နယ္စပ္မွာ အက်ယ္ျပန္႔ အႀကီးမားဆံုး လူကုန္ကူးမႈေတြမွာ တရုတ္ျပည္ထဲ တရားမ၀င္ျဖတ္ေက်ာ္လာတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္း လုပ္သားေတြပါ၀င္ေနပါတယ္။ ဆိုးရြားေသာ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈေတြ၊ ပဋိပကၡမ်ားဆီက ေ၀းရာထြက္လာမႈေတြေၾကာင့္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းအမ်ဳိးသမီးေတြက လူကုန္ကူးသူမ်ားရဲ႕ အလြယ္ကူဆံုးပစ္မွတ္ေတြ ျဖစ္ေနၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူတို႔ဟာ တရုတ္စကား မေျပာတတ္ၾကဘူး၊ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ အေထာက္အထား/ ႏိုင္ငံကူး လက္မွတ္ေတြ မရိွၾကဘူး၊ သူတစ္ပါးကို အယံုလြယ္ၾကလို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ လို႔ KWAT က လူကုန္ကူးမႈဆန္႔က်င္ေရး အစီအစဥ္မွဴး Awn Nang က ဆိုပါတယ္။

ေဘာက္ဒင္နဲ႔ အျခား အမ်ဳိးသမီးငါးဦးဟာ ဒီၾကမၼာဆိုးထဲ က်ေရာက္ခဲ့ၾကတယ္။ ေဘက်င္း(ပီကင္း)ကို သံုးရက္ၾကာမွာ ရထားခရီးစဥ္နဲ႔ ေရာက္ သြားတယ္။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲ သူတို႔ကို လူခ်င္း ခြဲလိုက္ၾကတယ္။ သူတို႔ အခ်င္းခ်င္း ဘယ္ေတာ့မွ ထပ္ မဆံုေတြ႕ၾကေတာ့ဘူး။ သူမရဲ႕အေဖာ္က သူ႔ကို မိသားစု တစ္စုဆီ ေခၚေဆာင္သြားတယ္။ အဲ့ဒီကိုေရာက္မွ ေဘာက္ဒင္ဟာ ေခၚေဆာင္လာသူရဲ႕ ညီငယ္ျဖစ္သူနဲ႔ လက္ထပ္ရမယ္ဆိုတာ သိခဲ့ရတယ္။

“ကၽြန္မ အိမ္ျပန္လိုေၾကာင္း အဲ့ဒီမိသားစုကို ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ – ျပန္လို႔မရဘူး။ ငါတို႔က မင္းကို ေငြေပး၀ယ္ထားလိုက္ၿပီးၿပီလို႔ သူတို႔က ေျပာၾကတယ္” ဆိုၿပီး ေဘာက္ဒင္က အလ္ဂ်ဇီးရားသတင္းဌာနကို ေျပာျပတယ္။ အဲ့ဒီမိသားစုဟာ က်င္းဟံုၿမိဳ႕က လူကုန္ကူးပြဲစားကို ေဒၚလာ (၆၅၀၀)၀န္းက်င္ ေပးေခ်ခဲ့ၿပီးျဖစ္သလို သူတို႔ရဲ႕အစီအမံထဲ သူမအေနနဲ႔ ကေလးေတြ ေမြးဖြားေပးရမယ္ဆိုတာလည္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္က Forbidden City ေရွ႕တြင္ မိသားစု၊ ခင္ပြန္း(၀ဲအစြန္)တို႔ႏွင့္အတူ အမွတ္တရဓာတ္ပံု ရိုက္ခဲ့သည့္ လမြန္ေဘာက္ဒင္(၀ဲဖက္မွ ဒုတိယ) (ဓာတ္ပံု – Taylor Weidman)

တရုတ္ျပည္က က်ားမဦးေရ မမွ်တမႈျပႆနာ
———————————————–
ကေလးတစ္ဦးသာယူေရး မူ၀ါဒနဲ႔ ေယာက္်ားေလး ဦးစားေပးယဥ္ေက်းမႈေၾကာင့္ က်ားမဦးေရ မမွ်တမႈျဖစ္ေပၚရတဲ့ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ အလားတူ အဓမၼ ထိမ္းျမားလိုမႈ ေစ်းကြက္ႀကီးထြား လာေနတယ္။ က်ားမေမြးဖြားႏႈန္း အခ်ဳိးက (၁၁၈း၁၀၀) ျဖစ္ေနပါတယ္လို႔ အေမရိကန္လူကုန္ကူးမႈ ဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ(၂၀၁၃)မွာ ေဖာ္ျပထား ပါတယ္။ (၂၀၂၀)ခုႏွစ္ေရာက္ရင္ ထိမ္းျမားႏိုင္တဲ့ အရြယ္ေရာက္ အမ်ဳိးသားဦးေရဟာ အမ်ဳိးသမီး ဦးေရထက္ သာလြန္မ်ားျပားၿပီး (၂၄)သန္းထိ ရိွလိမ့္မယ္လို႔ တရုတ္ လူမႈသိပၸံ အကယ္ဒမီက ခန္႔မွန္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ျပည္တြင္းမွာ အထိမ္းျမားခံ အမ်ဳိးသမီးလိုအပ္ခ်က္က အရိွန္အဟုန္နဲ႔ ေပါက္ကြဲလာျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢ၊ လူကုန္ကူးမႈဆန္႔က်င္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ အဖြဲ႕မွ ေပါလ္ ဘာကေလ Paul Buckley က ဆိုပါတယ္။

ဘာကေလက “လိင္ကြဲဦးေရ အခ်ုဳိးအစား မညီမွ်ခ်က္ တစ္ခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး၊ တရုတ္ျပည္ထဲေရႊ႕ေျပာင္း ၀င္ေရာက္လာႏႈန္း ျမင့္မားလာတာနဲ႔လည္း ဆက္ႏႊယ္ေနပါတယ္။ ေျမာက္ မ်ားစြာေသာ အမ်ဳိးသမီးတို႔ဟာ ေက်းရြာေတြကို စြန္႔ခြာၿပီး စက္မႈ ထြန္းကားရာေဒသေတြဆီ သြားေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနၾကတယ္ေလ” ဆိုၿပီး အလ္ဂ်ဇီးရားကို ေျပာျပတယ္။ ကေလးရယူမႈဆိုင္ရာ ရိုးရာ အစြဲအလန္းႀကီးမားလြန္းတဲ့ တိုင္းျပည္တစ္ခုက မဖြံ႕ၿဖိဳးတဲ့ေဒသထဲ က်န္ရစ္တဲ့ အမ်ဳိးသားေတြအဖို႔ မိမိတို႔နဲ႔ လိုက္ဖက္တဲ့ၾကင္ဖက္ေတြ နည္းပါးသထက္ နည္းပါးလာတာကို ႀကံဳေနရတယ္။ ဒီအခါမွာ သက္ဆိုင္ရာမိသားစုေတြက ထိမ္းျမားေရးအတြက္ ေနာက္ထပ္ နည္းလမ္းသစ္ေတြ ရွာေဖြၾကေတာ့တာပါပဲ။

KWAT ရဲ႕ (၂၀၀၈)ခုႏွစ္အစီရင္စာမွာ လူကုန္ကူးမႈေပါင္း (၁၆၃)မႈကို မွတ္တမ္းျပဳေဖာ္ျပခဲ့တယ္။ အမ်ားစုက လယ္သမားေတြရဲ႕ဇနီးမယားလုပ္ဖို႔ အဓမၼ တြန္းပို႔ခံရေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ေယာက္်ားအမ်ားအျပားထံမွာ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေခၚေဆာင္ျပသျခင္းခံရတယ္။ ႀကိဳက္ရင္ ေရြးခ်ယ္ေခၚယူသြားၾကတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ေစ်းေတြထဲမွာေတာင္ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ မဖြံ႕ၿဖိဳးတဲ့ေနရာေဒသကြက္ကြက္ေလာက္သာ ဒီလိုျဖစ္တယ္လို႔ မထင္ပါနဲ႔။ ေဘာက္ဒင္လို အမ်ဳိးသမီး အခ်ဳိ႕ကေတာ့ ေပက်င္းလို ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးေတြအထိ ေခၚေဆာင္သြားခံရပါတယ္။

ေပက်င္းကအိမ္ကို ေရာက္ၿပီး ငါးရက္အၾကာမွာ ေဘာက္ဒင္ကို ထိမ္းျမားလက္ထပ္ပြဲတစ္ခုနဲ႔ အဓမၼ သတုိ႔သမီး ျဖစ္ေစခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး သူမဟာ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ အက်ဥ္းစံဘ၀ ေရာက္သြားပါေတာ့တယ္။

“သူတို႔က ကၽြန္မကုိ ၿခံ၀င္းထဲ ပိတ္ေလွာင္ထားခဲ့တယ္။ ကၽြန္မက ျမန္မာႏိုင္ငံကဆိုတာ သူတို႔သိတယ္ေလ။ ကၽြန္မထြက္ေျပးမွာကို သူတို႔ စိုးရိမ္ၾကတယ္။ ျပင္ပ ထြက္ဖု႔ိ တစ္ႀကိမ္ တစ္ခါမွ အခြင့္အေရး မရခဲ့ပါဘူး။ သူတို႔ေကၽြးတာကိုပဲ စားေသာက္ေနခဲ့ရတယ္” လို႔ သူမက ေျပာျပပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ သူမရဲ႕မိခင္ကို ဖုန္းဆက္ စကားေျပာဆိုဖို႔ ခြင့္ျပဳလိုက္ၾကတယ္။ တရုတ္ျပည္ထဲမွာ အၾကပ္ကိုင္ခံရၿပီး အမ်ဳိးသားတစ္ဦးနဲ႔ လက္ထပ္ ထားတာကို သိရိွလိုက္ရတဲ့ သူမ မိခင္ဟာ တုန္လႈပ္သြားရွာပါတယ္။

“ကၽြန္မေမေမဟာ ကၽြန္မကို ရွာေဖြေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္ျပည္က ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လြန္းတယ္ေလ။ ကၽြန္မကို ရွာေဖြဖို႔ သြားလာစားရိတ္ကို အေမ မတတ္စြမ္းႏိုင္ခဲ့ပါဘူး”။

ႏိုင့္ထက္စီးနင္းယဥ္ေက်းမႈ
—————————
ပဋိပကၡမ်ားအတြင္း အိုးအိမ္၊ စည္းစိမ္၊ ေျမယာ၊ သက္ေမြးလုပ္ငန္းေတြ အဖ်က္ဆီးခံရတဲ့ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းလူမ်ဳိးမိသားစုမ်ား မဆိုစေလာက္မွ်သာ မိမိတို႔ရဲ႕ ေပ်ာက္ဆံုး ကြဲကြာ မိသားစု၀င္ေတြကို ျပန္လည္ စုစည္းႏိုင္ၾကပါတယ္။ လူကုန္ကူးခံေတြဟာ အိမ္ကို အေရာက္ျပန္ႏိုင္ခဲ့သည့္တိုင္ ႏိုင့္ထက္ စီးနင္းယဥ္ေက်းမႈရဲ႕ သားေကာင္ဘ၀ ေရာက္ရေတာ့တာပါပဲ။ ဒါကို ဆန္႔က်င္ကယ္ဆယ္ႏိုင္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းေတြကလည္း အလြန္နည္းပါးေနပါတယ္။

“ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ားဟာ သူတို႔ အသိုင္းအ၀ိုင္းဆီ ျပန္ေရာက္ၿပီးေနာက္ မၾကာခဏဆိုသလို ခြဲျခားခ်ဳိးႏွိမ္ဆက္ဆံမႈကို ႀကံဳေတြ႕ရင္ဆိုင္ၾကရတယ္။ လူကုန္ကူးခံရသူမ်ားကို လက္ထပ္ ထိမ္းျမားဖို႔ အခ်ဳိ႕မိဘေတြက ခြင့္မျပဳတတ္ၾကဘူး။ လြတ္ေျမာက္လာသူအမ်ားစုအေနနဲ႔ သက္ေမြးမႈဆိုင္ရာ တန္းတူ အခြင့္အလမ္းေတြ မရၾကပါဘူး” လို႔ Awn Nang က ဆိုပါတယ္။

သံု႔ပန္းဘ၀မွာ တစ္ႏွစ္ နီးပါးေနထိုင္ခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ေဘာက္ဒင္ဟာ (၁၆၂)ေဒၚလာကို လွ်ဳိ႕လွ်ဳိ႕၀ွက္၀ွက္ စုေဆာင္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာျပည္ကို အေရာက္ျပန္ဖို႔ လံုေလာက္တဲ့ ပမာဏပါပဲ။ တစ္ေန႔နံနက္မွာ သူမရဲ႕ဒုတိယထပ္ျပဴတင္းအကာေတြကို ဖယ္ရွားၿပီး ၿခံစည္းရိုးကို ခုန္ေက်ာ္ထြက္ခဲ့တယ္။ ဘူတာရံုဆီ ထြက္ေျပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာအေထာက္အထားမွ မရိွတဲ့အတြက္ ရဲဌာနက သူမကို ထိန္းသိမ္းလိုက္တယ္။ တကယ္လို႔ သူမဟာ အိမ္ေထာင္ရိွသူပါလို႔ ေျပာမိရင္ သူမကို အဲ့ဒီ Chang Saan ဆီ ျပန္ပို႔မွာေၾကာက္တဲ့အတြက္ တရုတ္ျပည္ထဲ အလုပ္လုပ္ဖို႔ ေရာက္လာခဲ့တာပါဆိုၿပီး ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ ရဲ၀န္ထမ္းမ်ားက သူမ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပန္ဖို႔အတြက္ ေထာက္ခံစာတစ္ေစာင္ ေရးေပးခဲ့တယ္။

ကခ်င္ေတြ အေလးထားၾကတဲ့ ခရစၥမတ္ေန႔အလြန္ ေနာက္တစ္ရက္မွာ ေဘာက္ဒင္ အိမ္ျပန္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ကခ်င္လူမ်ဳိးအမ်ားစုက ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ေတြပါ။ အိမ္နီးခ်င္းေတြ၊ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြကေတာ့ အားလပ္ရက္ျပန္လာလည္ျခင္းလို႔ ထင္မွတ္ေနၾကတယ္။ အဓမၼထိမ္းျမားခံရမႈကေန အလြတ္ရုန္းထြက္လာသူမွန္း မသိၾကဘူး။ ခ်ဳိးႏွိမ္ဖယ္ၾကဥ္တာ ခံရမွာစိုးတဲ့အတြက္ သူမကလည္း သူတို႔ကို အမွန္အတိုင္း မေျပာခဲ့ပါဘူး။

တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေဘာက္ဒင္ဟာ လူကုန္ကူးခံရတယ္ဆိုတဲ့ စကားသံေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႔ကုန္တယ္။ ဒီအခါ ေဘာက္ဒင္က သူမရဲ႕အျဖစ္သနစ္ကို ဖြင့္ခ်ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ သူမ ကံေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ သူမရဲ႕ အတိတ္ဒဏ္ရာကို ေဗြမယူဘဲ ေမတၱာသက္၀င္ၾကည္ျဖဴတဲ့ ကခ်င္အမ်ဳိးသားတစ္ဦးကို လက္ဆက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေယာကၡမကေတာ့ သူမရဲ႕အတိတ္ကို ျပည္ဖံုးကား မခ်ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။

“ ကၽြန္မတို႔ႏွစ္ဦး ေယာကၡမဆီ သြားလည္တိုင္း သူမက ကၽြန္မကို စကားမေျပာဘူး။ ကၽြန္မတို႔ ႏွစ္ေယာက္ ဘယ္လို ကြာရွင္းလမ္းခြဲၾကမလဲ ဆိုတဲ့စကားကိုသာ သူမက ေျပာဆိုေနေလ့ရိွပါတယ္ ” လို႔ ေဘာက္ဒင္က ေျပာျပပါတယ္။

ခ်ဳိးႏွိမ္ဖယ္ၾကဥ္မႈကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ လူကုန္ကူးခံရသူမ်ားအတြက္ တစ္ခုတည္းေသာနည္းလမ္းဟာ အတိတ္ကို ဖံုးကြယ္ထားျခင္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ လူကုန္ကူးခံရမႈအနည္းအက်ဥ္းမွ်သာ လူသိရွင္ၾကားျဖစ္သြားရပါတယ္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ရဲ႕အစိုးရ အျဖစ္ ေၾကြးေၾကာ္ထားတဲ့ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ Kachin Independence Organisation (KIO) က လူကုန္ကူးမႈဆန္႔က်င္ေရး မူ၀ါဒကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ေအာင္ ရုန္းကန္အားထုတ္လ်က္ရိွပါတယ္။

“လူကုန္ကူးခံရသူတိုင္းကို သိႏိုင္ေရး အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လက္လွမ္းမမီပါဘူး။ သူတို႔ဖက္က အကူအညီေပး အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ဆက္သြယ္မွ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီကိစၥေတြကို သိရိွရတာပါ” လို႔ ေကအိုင္အို၊ ဒုကၡသည္မ်ား ကူညီကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႕ဥကၠဌ Labang Doi Pisa က ေျပာၾကားပါတယ္။

ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ေနေသာ ပဋိပကၡဓာတ္ျပားေဟာင္း
——————————————————-
လတ္တေလာ ျဖစ္စဥ္တခ်ဳိ႕ကလည္း အေျခအေနကို ပိုဆိုးသြားေအာင္ လႈပ္ရမ္းေနပါတယ္။ (၂၀၁၁)ခုႏွစ္ကစလို႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္တို႔အၾကား ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္လိုက္တဲ့ ပဋိပကၡ ဓာတ္ျပားေဟာင္းႀကီးဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္က ေဒသခံလူေပါင္း တစ္သိန္းေက်ာ္ကို အိုးေရႊ႕အိမ္ေရႊ႕အိုးအိမ္မဲ့ ဒုကၡသည္မ်ား ျဖစ္သြားေစပါတယ္။ အိုးအိမ္နဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ ဖ်က္ဆီးခံရလို႔ လူအေျမာက္အမ်ားက အလုပ္အကိုင္အတြက္၊ ဒုကၡသည္အျဖစ္ခိုလႈံေရး အတြက္ တရုတ္ျပည္ထဲ ျဖတ္ေက်ာ္ ၀င္ေရာက္၀င္ေရာက္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႕က်ေတာ့ လံုး၀ျပန္မလာၾကေတာ့ဘူးလို႔ Labang က ဆိုပါတယ္။

ေဘာက္ဒင္ရဲ႕ဘ၀ကေတာ့ စိန္ေခၚမႈေတြ အျပည့္ဖံုးလႊမ္းေနဆဲပါ။ တစ္ေက်ာ့ျပန္ပဋိပကၡရဲ႕ ေျမစာပင္ေတြထဲ သူမလည္း ပါ၀င္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ယခုအခါ ရွမ္းျပည္နယ္ထဲက ဒုကၡသည္စခန္းတစ္ခုမွာ ေနထိုင္ေနပါတယ္။ အတတ္ပညာနဲ႔အရင္းအႏွီး မရိွတာေၾကာင့္ ေတာထြက္သီးႏွံဟင္းရြက္ေတြကို ခူးဆြတ္ၿပီး ေစ်းထဲမွာ ေရာင္းခ် စားေသာက္ေနရတယ္။ သို႔ေပမယ့္လည္း သူမဟာ မိမိႏွစ္သက္တဲ့ ခင္ပြန္းသည္နဲ႔အတူ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ေနပါၿပီ။

“ကၽြန္မတို႔ ေမတၱာမွ်ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီကေန႔ ကၽြန္မတို႔ အဆင္ေျပေနပါၿပီ။ ကၽြန္မတို႔ဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေပမယ့္ ကၽြန္မတို႔ တစ္ေန႔ခ်င္းတစ္ရက္ခ်င္းအတြက္ ရွင္သန္သြားပါမယ္။ ေန႔ရက္တိုင္း အတြက္ပါ၊ ေန႔ရက္တိုင္း အတြက္ပါ …………..”။

xxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Nina Wegner ေရးသားေသာ A forced bride: ‘We survive for each day’ ကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။

Source: Al Jazeera

August 12, 2014
ISIS အဖြဲ႕မွာ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္အတြက္ အေမရိကန္က ေလ့က်င္ေပးထားေသာ သူပုန္ တပ္မ်ားျဖစ္

ၾသဂုတ္ ၁၁ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ေလးေမာင္ ဘာသာျပန္သည္။

ISIS အဖြဲ႕မွာ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္းစစ္အတြက္ အေမရိကန္က ေလ့က်င္ေပးထားေသာ သူပုန္ တပ္မ်ားျဖစ္

– အီရတ္ႏုိင္ငံ ေျမာက္ပုိင္းရွိ ေသအခ်ိဳ႕ကုိ သိမ္းပုိက္ထားသည့္ ISIS အဖြဲ႕ကုိ ေလေၾကာင္းမွ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရမည္လားဆုိသည္ကုိ အေမရိကန္ အစုိးရအေနျဖင့္ ခ်ိန္ဆေနစဥ္ ထုိအဖြဲ႕၀င္မ်ားအား ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ေဂ်ာ္ဒန္တြင္ အေမရိကန္ စစ္တပ္ကပ္ ေလ့က်င့္ေပးခဲ့သည္ဟူေသာ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာေလ၏။

ဆီးရီးယားသမၼတ ဘာရွာအလ္အာဆဒ္၏ တပ္မ်ားကုိ အင္အားခ်ိနဲ႔သြားေစေရးအတြက္ စစ္ဆင္ေရးမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ ISIS ျပည္သူ႕စစ္ ရာေပါင္းမ်ားစြာအား အေမရိကန္စစ္တပ္မွ သင္တန္းဆရာမ်ားက အမွန္တကယ္ပင္ ေလ့က်င့္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု သတင္းေဖာ္ျပခ်က္မ်ားက ေထာက္ခံေနေပသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ သီတင္ပတ္မ်ားမွစတင္ကာ ISIS မွာ အီရတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး သိမ္းပုိက္မႈမ်ားကုိ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ပင္ ျပဳလုပ္သည္။ မူဆုိးလ္ႏွင့္ ဘာကူဘာတုိ႔ကဲ့သုိ႔ အဓိကၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားသည့္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားတြင္ ျပည္သူမ်ား၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားႏွင့္ စစ္သား ေထာင္းေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔မွာ ထြက္ေျပးၾကရသည္။

ISIS အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက စစ္သားမ်ားအား ေခါင္းျဖတ္သတ္ၾကသည္ဟု သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလာသည္။ မၾကာမီပင္ အီရတ္အစုိးရ စစ္သားမ်ားကုိ ISIS က အစုလုိက္ အၿပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားမွာ အြန္လုိင္းစာမ်က္ႏွာထက္သုိ႔ ေရာက္ရွိလာေတာ့သည္။

အလ္ကုိင္းဒါးကုိ အားက်သည့္ အဆုိပါအဖြဲ႕မွာ မၾကာေသးမီကပင္ ဘဂၢဒတ္ၿမိဳ႕ ေျမာက္ဘက္ ကီလုိမီတာ ၂၅၀ သာေ၀းေသာေနရာရွိ အႀကီးဆံုး ေရနံသန္႔စင္စက္႐ံုကုိ သိမ္းပုိက္ႏိုင့္သည္အထိ တုိးတက္မႈမ်ား ရရွိေနေလ၏။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေဖာ္ေဖာ္၀ါရီလကုိ ျပန္ၾကည့္လွ်င္ အေမရိကန္အေနျဖင့္ တူရကီ၊ ေဂ်ာ္ဒန္တုိ႔၏ အကူအညီျဖင့္ ဆီးရီးယား သူပုန္မ်ားအတြက္ ေဂ်ာ္ဒန္တြင္ ေလ့က်င့္ေရးစခန္းတစ္ခုကို တာ၀န္ယူထားသည္ဟု WND သတင္းစာကက ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ဂ်ာမန္အပတ္စဥ္ မဂၢဇင္း Der Spiegel ကလည္း အေမရိကန္မွာ ေဂ်ာ္ဒန္တြင္ ဆီးရီးယား သူပုန္မ်ားအား ေလ့က်င့္ေပးေနသည္ဟု ၂၀၁၃ ႏွစ္ဆန္းတြင္ အတည္ျပဳ ေရးသားထားျပန္သည္။

အဆိုပါ သတင္းတြင္ ေလ့က်င္သင္ၾကားေပးသူမ်ားမွာ အေမရိကန္ မရိန္းတပ္သားမ်ား၏ ယူနီေဖာင္းမ်ား၀တ္ဆင္ထားၿပီး တင့္ကားဖ်က္ လက္နက္မ်ားအသံုးျပဳေရးကုိ ဦးစားေပး သင္ၾကားသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ အီရတ္ေျမာက္ပုိင္းတစ္ခုလံုးကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားသည့္ ISIS အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားမွာ ၎တို႔တပ္မ်ားအား တုိက္ခုိက္ေနၾကသည့္ တင့္ကား တုိက္ပြဲအမ်ားစုကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ေခ်မႈန္းႏုိင္ခဲ့သည္ကုိ ေတြ႕ရေပမည္။

အေမရိကန္မွာ ေဂ်ာ္ဒန္အေရွ႕ပုိင္းႏွင့္ ေတာင္ပုိင္းရွိ စခန္းမ်ားတြင္ ဆီးရီးယားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ Free Syrian Army မွ အဖြဲ႕၀င္ ၁၂၀၀ ေက်ာ္ကုိ ေလ့က်င့္ေပးခဲ့သည့္ The German မဂၢဇင္းက ထပ္မံေဖာ္ျပထားသည္။

The Guardian သတင္းစာကလည္း အေမရိကန္ စစ္တပ္၊ ၿဗိတိန္ႏွင့္ ျပင္သစ္ တုိ႔မွ ေလ့က်င့္ေရးမွဴးမ်ားမွာ ေဂ်ာ္ဒန္ႏုိင္ငံတြင္ ဆီးရီးယား သူပုန္မ်ားအား အကူအညီေပးေနသည္ဟု ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့၏။

ISIL ဟုေခၚသည့္ ISIS အဖြဲ႕၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို အလ္-ကုိင္းဒါးလုိ အဖြဲ႕မ်ိဳးကပင္ ႐ႈတ္ခ်ထားသည္။

အလ္ကုိင္းဒါးတုိ႔အား အဖဂန္နစၥတန္တြင္ အင္အားေတာင့္တင္းေအာင္ CIA က လုပ္ေဆာင္ေပးမႈႏွင့္ စဥ္းစားသံုးသပ္လွ်င္ အေမရိကန္ႏွင့္ ISIS တုိ႔ အဆက္အသြယ္ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပမႈမွာ ယုတၱိတန္သည္ဟု ဆုိရမည္။

ဆုိဗီယက္ဆန္႔က်င္ေရး စစ္ပြဲတြင္ အုိစမာဘင္လာဒင္ႏွင့္ ၎၏ တပ္သားမ်ားမွာ အေမရိကန္ႏွင့္ ေဆာ္ဒီတုိ႔မွ ေထာက္ပံ့ေငြမ်ားကုိ ရရွိခဲ့ၾကသည္။ ဘင္လာဒင္ ကုိယ္တုိင္ပင္ CIA မွ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးမႈကုိ ရရွိခဲ့သည္ဟု ကာကြယ္ေရးဆုိင္ရာ ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားက ခုိင္ခုိင္မာမာ ယံုၾကည္ထားၾကေလ၏။

ပါရွန္းပင္လယ္ေကြ႕တြင္ရွိေနသည့္ အေမရိကန္ေလယာဥ္တင္သေဘၤာမွ F-18 ေစာင့္ၾကည့္ေရးေလယာဥ္ျဖင့္ အီရတ္ရွိ အေျခအေနမ်ားကုိ အေမရိကန္က အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေနသည့္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက Fox News သုိ႔ အတည္ျပဳ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

USS George HW Bush ေလယာဥ္တင္ သေဘၤာေပၚမွျဖစ္ေလသည္။ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား စုေဆာင္းရန္အတြက္ လူလုိက္ပါႏုိင္ေသာ၊ လူမလုိက္ပါႏုိင္ေသာ ေလယာဥ္မ်ားကုိ အသံုးျပဳရန္ အေမရိကန္ အစုိးရက ခြင့္ျပဳထား၏။ သုိ႔ေသာ္ ေလေၾကာင္းတုိက္ခုိက္မႈ ျပဳလုပ္ရန္ကိုမူ အုိဘားမားက မဆံုးျဖတ္ရေသးေပ။

(ဤေဆာင္းပါးေရးသားခ်ိန္တြင္ ေလေၾကာင္းမွ တုိက္ခုိက္ရန္ မဆံုးျဖတ္ရေသးေသာ္လည္း ၾသဂုတ္လ ပထမသီတင္းပတ္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ISIS အဖြဲ႕မ်ားအား ေလေၾကာင္းမွ တုိက္ခုိက္ရန္ အိုဘားမားက ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။)

International Business Times တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ Johnlee Varghese ၏ ISIS Terrorists were Trained by US in 2012 for Syria Conflict ေဆာင္းပါး ကို ေလးေမာင္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္သည္။

August 11, 2014
ဂ်ာနယ္မ်ားက ညႊန္ၿပေသာ ၿပည္သူတို႔၏ တရားခံမ်ား

ၾသဂုတ္ ၉ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
.ေရးသူ – ေမာင္ဒဲ႔ဒိုး

Credit- သရုပ္ေဖာ္ကာတြန္း ေအာင္ေမာ္

၂၀၁၄ ဂ်ဴလိုင္လဆန္:တြင္ ဗုဒၶဘာသာအမည္ခံသူတစ္စုမွ ဘာသာေရးဘန္းၿပကာ ဆူပူအၾကမ္းဖက္ရန္အတြက္ ေရႊမႏၱလာတြင္ၾကိဳးပမ္းခဲ႔ၿခင္းမွာ စစ္မွန္ေသာ ဗုဒၶ၀ါဒီမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အေၿမာ္အၿမင္ၾကီးမားစြာ ကာကြယ္တားဆီးမႈမ်ားေၾကာင့္ မသမာသူတို႔ ေအာင္ၿမင္မႈမရခဲ့ၾကပါ။

အဓမၼ၀ါဒီမ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာအမည္ခံကာ တိုင္းၿပည္အႏွံ႔အၿပားတြင္ အၾကမ္းဖက္ဆူပူမႈမ်ားၿပဳလုပ္၍ ၿပည္သူမ်ားဆင္းရဲတြင္းနက္ကာ လူတစ္စုေကာင္းစားေရးကို အဆက္မၿပတ္ေဆာင္ရႊက္လာၾကသည္ၿဖစ္ေသာေၾကာင္႔ ယခုတစ္ၾကိမ္မွစတင္ကာ ၿပည္တြင္းဂ်ာနယ္မီဒီယာမ်ားမွ မေက်မနပ္ၿဖစ္၍ စာေပသစၥာခံယူကာ စတုတၱမဏၰိဳင္၏ တိုင္းခ်စ္ၿပည္ခ်စ္စိတ္ဓါတ္အရင္းအၿမစ္ၿဖင္႔ တရားခံအစစ္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း အိတ္သြန္ဖာေမွာက္ ထြင္းေဖာက္ၿမင္သာေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ လိုက္ၾကသည္ကို လယ္ၿပင္မွာ ဆင္တစ္အုပ္သြားလိုက္သည္႕အလား ေအာက္ပါအတိုင္း ၿမင္ေတြ႕ၾကရမည္ၿဖစ္ပါသည္။

ဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈကို တၿပည္လုံးပ်ံ႕ႏွံ႕ေစရန္ လွံဳ႕ေဆာ္သူႏွင္႔ပတ္သက္ျပီး ၂၆-ရ-၂၀၁၄ထုတ္messengerဂ်ာနယ္ႏွင္႔ ၂၈-၇-၂၀၁၄ ေန႔ထုတ္ Weekly Eleven ဂ်ာနယ္မ်ား၏ေဖၚၿပခ်က္မ်ားတြင္—-

၂၀၁၁ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၅ရက္ေန႔ထုတ္နိင္ငံပိုင္ သတင္းစာမ်ားတြင္ သတင္းေဖာ္ၿပမႈနင္႔ပတ္သက္၍ ေတာင္ကုတ္တြင္မြတ္စလင္မ္ခရီးသည္(၁၀)ဦး အၾကမ္းဖက္သတ္ၿဖတ္ခံရမႈသတင္းအား ေဖၚၿပခဲ႔ၿခင္းမွာ ၿပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး႒ာနမွ ပထမဆံုးစာနယ္ဇင္းဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္၍ၿပသာနာၾကီးထြားရန္ ဖန္တီးသည္႕အသြင္ေဖၚၿပခဲ႔ၿပီး၊weekly eleven ဂ်ာနယ္မွလည္း ၂၈-ရ-၂၀၁၄ေန႔တြင္ မ်က္ႏွာဖံုးသတင္းအၿဖစ္(လြဲေတာ႔လြဲေနၿပီ) ဟူသာေဆာင္းပါးၿဖင္႔ ေဖာ္ၿပခ်က္မ်ားကို သုံးသပ္ပါက ၿပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး႒ာနသည္ ၿပသာနာစတင္ေဖာ္ေဆာင္သူမ်ားအၿဖစ္ ေပၚလြင္လ်ွက္ရွိပါတယ္။

တဖန္မႏၱေလးၿဖစ္စဥ္သည္ အဓိကရုဏ္းကို အရွိန္ၿမွင္႔လုပ္ေဆာင္ၿခင္းၿဖစ္ေၾကာင္း၊ရန္ကုန္ႏွင္႔ တၿပိဳင္တည္းဆူပူမႈၿဖစ္ေစရန္ သႏၱိသုခ ေက်ာင္းတိုက္အား စြမ္းအားရွင္ ဘုန္းၾကီးအပါး(၃၀၀)ေက်ာ္ႏွင္႔ အဓမၼ ၀င္ေရာက္စီးနင္းကာ ေက်ာင္းတိုက္ကိုခ်ိတ္ပိတ္၊ သံဃာေတြကိုဖမ္းဆီး လူ၀တ္လဲေထာင္ခ်ၿခင္းမ်ား ၿပဳလုပ္ခဲ႔ေၾကာင္း၊ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရသည္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ အၾကပ္အတည္းၿဇစ္ေပၚေနတာေၾကာင္႔ အခုလိုဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းေတြနဲ႔ ထြက္ေပါက္ရွာတာၿဖစ္ႏုိင္သည္ဟု ၂၉-ရ-၂၀၁၄ေန႔ထုတ္(news waych) ဂ်ာနယ္ေဖာ္ၿပခ်က္ အရ သိရွိရပါတယ္။

ထိုဂ်ာနယ္မွပင္ ဆက္လက္ေရးသားေဖာ္ၿပသည္မွာ ဦးသိန္းစိန္သည္ လြန္ခဲ႔ေသာ တစ္ႏွစ္ခန္႔ကပင္ အမုန္းတရား ၿဖန္႔ၿဖဴးသူေတြကို အေရးယူမယ္လို႔ေၿပာၿပီး အခုတစ္ႏွစ္ခန္႔ အၾကာမွာမႏၱေလး အၾကမ္းဖက္မႈ ေပၚေပါက္လာၿခင္းၿဖစ္ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင္႔ ယခုၿဖစ္ခဲ႔ေသာ မႏၱေလးၿပသာနာသည္ သမၼတဦးသိန္းစိန္တြင္ တာ၀န္မကင္းသလို- မႏၱေလးတိုင္း၀န္ၾကီးခ်ုပ္(သို႔မဟုတ္)ၿပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးကို အေရးယူၿခင္းၿပဳရမွာၿဖစ္တယ္လို႔ ၿပတ္ၿပတ္သားသား ေရးသားေဖာ္ၿပ ထားတာ ေတြရမွာၿဖစ္ပါတယ္။

၁၃-ရ-၂၀၁၄ထုတ္-(The Irrawaddy)ဂ်ာနယ္ -၁၆-ရ-၂၀၁၄ထုတ္(The Myanmar Post) ဂ်ာနယ္-၁၂-ရ-၂၀၁၄ထုတ္ၿမန္မာ သံေတာ္ဆင္႔ဂ်ာနယ္ႏွင္႔ ၂၈-ရ-၂၀၁၄ထုတ္(weekly Eleven)ဂ်ာနယ္ေတြကေတာ႔ ဒီအၾကမ္းဖက္ၿဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ႔ တရားခံေတြကို ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း မီးေမာင္း ထိုးၿပထားတာကို ဒီလိုၿမင္ေတြ႕ရပါတယ္။

ကုလသမဂၢ၏ ၿမန္မာနိင္ငံလူ႕အခြင္႔အေရး ကိုယ္စားလွယ္ေဟာင္း ေသာမတ္အိုေဟး ကင္တားနား က မြတ္စလင္မ္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ရာတြင္ အစိုးရ ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ ရွိသည္ဟု တိုင္စာမ်ား ရရွိထားေႀကာင္း အာဏာပိုင္မ်ားသည္ ၿဖစ္စဥ္မ်ားကို ရပ္ႀကည္႔ေနေႀကာင္း စနစ္တက် စုစည္းထားသည္႔ အစြန္းေရာက္ အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒီမ်ား ပါ၀င္ေႀကာင္း၊ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အခ်ိဳ႕ရဲ႕ မုဒိမ္းမႈေတြကို ေရြးခ်ယ္ စုံစမ္း ေထာက္လွမ္းေဖာ္ထုတ္ၿပီး အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ အားလုံးအေပၚ အမုန္းပြားေအာင္ ၉၆၉ မီဒီယာ ေထာင္ၿပီး အဖြဲ႔လိုက္ စနစ္တက်လုပ္ေနတဲ႔ အရွင္၀ီရသူက အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြကို အႀကမ္းဖက္တာမွန္တယ္ဆိုၿပီး ေဖ႔စ္ဘြတ္ခ္ လူမႈကြန္ယက္ စာမ်က္ႏွာမွ တဆင္႔လူေတြကိုအႀကမ္းဖက္ဘို႔လွဳံ႕ေဆာ္ေနတဲ႔ မတူကြဲၿပားၿခင္းနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီေခါင္းေဆာင္ ဦးေနမ်ိဳးေ၀သည္ မဘသ အဖြဲ႕ႀကီးအတြက္ မ်ိဳးေစာင္႔ ဥပေဒေပၚေပါက္ေရးကို လိုက္လံေဟာေၿပာရင္း အမုန္းစကားတြင္တြင္ ၿဖန္႔ၿဖဴးေနတဲ႔ ဓမၼစကၠ ဦးေမာင္ေမာင္နဲ႔ ေရွေနဦးေအးပိုင္ စသၿဖင္႔ ရဟန္းသံဃာအခ်ိဳ႕နဲ႔ လူပုဂၢိဳလ္အခ်ိဳ႕ကိုၿမင္ေတြ႔ရေႀကာင္း၊ အထူးသၿဖင္႔ မႏၱေလးၿဖစ္စဥ္တြင္ အမုန္းတရားၿဖန္႔ၿဖဴးသူေတြ အၿဖစ္ အရွင္၀ီရသူ၊ဦးေနမ်ိဳးေ၀၊ ရွမ္းေၿမာက္(မဘသ)၊ မႏၱေလး(မဘသ) ရန္ကုန္ မေကြးေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္၊ ဓမၼစကၠ ဦးေမာင္ေမာင္၊ ေရွေနဦးေအးပိုင္၊ NDF ေဒၚခင္၀ိုင္းႀကည္နဲ႔ သစ္ထူးလြင္တို႔ၿဖစ္ေႀကာင္း ၊ထို႔အၿပင္ ေရာင္နီဦး အမည္ခံထားေသာ Face book Account ပိုင္ရွင္ ပို႔ေဆာင္ေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ ဒုတိယညႊန္ခ်ဳပ္ ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္း တစ္ဦးႏွင္႔ မႈးေဇာ္ Account ပိုင္ရွင္ႏွင္႔ အတူ ေထာင္ခ်ီ ရွိေသာ Facebook ၀ါဒၿဖန္႔ခ်ီေရး ယႏၱရား တစ္ခုလည္း ပါ၀င္ပါေႀကာင္း ရဲရဲ ရင္႔ရင္႔ ပြင္႔ပြင္႔လင္းလင္း သစၥာရွိရွိ ေရးသားေဖာ္ ထုတ္ထားတာကို ဖတ္ရႈသိရွိရ၍ ဖြင္႔ထုတ္ေရးသားေဖာ္ၿပလိုက္ရၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီဂ်ာနယ္မ်ားသည္ ဂ်ဴလိုင္လထုတ္ ဂ်ာနယ္မ်ားၿဖစ္၍ မွန္ကန္မႈ ရွိမရွိ စစ္ေဆးကာ ေလ႔လာဖတ္ရႈရန္ တိုက္တြန္းအပ္ပါတယ္။

ယခုအခါတြင္ ဗုဒၶဘာသာ အမည္ခံ၍ ဘာသာေရး အေႀကာင္းၿပ အႀကမ္းဖက္ လုပ္ေဆာင္ေနသူမ်ားသည္ သံဃာအတုမ်ား ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အတုမ်ားၿဖစ္ကာ ၄င္းတို႔သည္ မုဒိန္းမႈႏွင္႔ ဗုဒၶဘာသာကို ေစာ္ကားသည္ဟူေသာ ဓာတ္ၿပားေဟာင္းကို အႀကိမ္ႀကိမ္ဖြင္႔ကာ ဇတ္လမ္းဆင္ေနသည္ကို ၿပည္သူတစ္ရပ္လုံးႏွင္႔ မီဒီယာအုပ္စုမ်ား ထင္ထင္ရွားရွား သိၿမင္လာႀကၿပီၿဖစ္၍ ဇာတ္ထုတ္အသစ္ကို ဆက္လက္ဖန္တီးမည္ဟုယံုႀကည္ရပါတယ္။

ထိုဗုဒၶဘာသာအတုမ်ားသည္(Facebook)တြင္ ဗုဒၶေဂါတမကို ၄င္းတို႔ ကိုယ္တိုင္ ဆဲဆို၍ မြတ္စလင္မ္မ်ားက ဆဲသေယာင္ ဖန္တီးမႈမ်ားလည္းၿပဳလုပ္တတ္သည္ကို ၿပည္သူမ်ားသိရွိၿပီးၿဖစ္၍ အထင္အၿမင္လြဲမွားမႈမ်ား ထပ္မံၿဖစ္ေပၚကာ ႀကီးမားေသာ အႀကမ္းဖက္မႈ ပဋိပကၡမ်ားၿဖစ္ေပၚ၍ တိုင္းၿပည္ေခ်ာက္ထဲက်အ့ံဆဲဆဲ အေၿခအေနမ်ိဳး ၿဖစ္ေပၚေစရန္ နည္းလမ္းအသစ္မ်ားကို ဖန္တီးလုပ္ေဆာင္ေတာ႔မည္ဟု ယူဆရပါတယ္။

ထိုသို႔လုပ္ေဆာင္ရန္အတြက္ ယခုအခါ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ဘုရားသားေတာ္ သံဃာေတာ္အသြင္ေဆာင္ထားသူအခ်ိဳ႕သည္ လူစည္ကားရာလမ္းမမ်ားတြင္ မြတ္စလင္မ္မ်ားအား ထိပ္တိုက္ေတြ႕ကာ အလွဴခံသေယာင္ႏွင္႔ ၿပႆနာ ၿဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးၿခင္း မ်ားၿပဳလုပ္ေနသည္ဟုႀကားသိရပါတယ္။

၂၀၁၅ နီးလာသည္ႏွင္႔အမ်ွ ၿပသာနာပိုႀကီးလာမည္ဟု ယူဆရပါသည္၄င္းတို႔သည္ မြတ္စလင္မ္ႏွင္႔ ရုပ္ဆင္းသ႑န္ ဆင္တူသူမ်ားကို သင္တန္းမ်ားေပး၍ ဗုဒၶဘာသာ ဘုရားေက်ာင္းကန္မ်ားအား အဖ်က္ လုပ္ရပ္လုပ္ေစၿခင္းၿဖင္႔လည္းေကာင္း၊ စစ္မွန္ေသာဆရာေတာ္သံဃာေတာ္မ်ားကို ကိုယ္ထိ လက္ေရာက္ေစာ္ကားၿခင္းၿဖင္႔ လည္းေကာင္း၊ ၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား အထင္အၿမင္လြဲမွားေအာင္ဖန္းတီးကာ ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီးေခ်ာက္ကမ္းပါးထဲက်အံ႔ဆဲဆဲကို စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္ႀကမည္ဟု ယံုႀကည္ရပါသည္။သို႔ၿဖစ္၍ ဒီမိုကရက္တစ္မ်ား၊ ေရႊ၀ါေရာင္ သံဃာေတာ္မ်ား၊ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား၊လူမႈ႕ကြန္ယက္မ်ားႏွင္႔ဒီမိုကေရစီ လိုလားေသာ ရဟန္းရွင္လူၿပည္သူမ်ားသည္ အသြင္ေဆာင္ လူယုတ္မာမ်ားအား သတိႏွင္႔ေစာင္႔ႀကည္႔ကာ အေၿခအေန တရပ္ရပ္ၿဖစ္ေပၚလာပါက လက္ဦးမႈရယူကာ ၀ိုင္း၀န္းဖမ္းဆီး၍ လူထုအင္အားၿဖင္႔ စုေပါင္း ကာကြယ္ကာ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ေခ်ာက္ထဲမက်ေစရန္ ပူးေပါင္းလက္တြဲ ပါ၀င္ႀကပါရန္ အထူးလိုအပ္ပါေႀကာင္း သိေစအပ္ေၾကာင္းပါ။

ၿပည္သူၿပည္သားအေပါင္း စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီအသီးအပြင္႔ကို ဆြတ္ခူးႏွိင္ႀကပါေစ။

(ေမာင္ဒဲ႔ဒိုး)

August 9, 2014
“အေရွ႔ေတာင္အာရွတြင္ ပံ်႔ႏွ႔ံလာေသာ ေဆးမတိုးသည့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ”

ၾသဂုတ္ ၇ ၊ ၂၀၁၄
M-Media
ေရးသားသူ- မီလာ

ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကုသရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ အာတီမီတာ၊ အာတီဆူနိတ္ အစရွိတဲ့ အာရ္တီမီဆလင္းေဆးယဥ္ပါး တဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုး (Artemisinin resistant parasites) ဟာ ကေမၻာဒီယား၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္းနဲ႔ ဗီယက္နမ္ နယ္စပ္မွာ လ်ွင္ျမန္စြာ ပ်ံႏွံ႔လာျပီလုိ႔ သတင္းတစ္ပုဒ္မွာ ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ ေဆးမတိုးတဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပိုင္း၊ လာအုိနုိင္ငံ ေတာင္ပိုင္းနဲ႔ ကေမၻာဒီယား အေရွ့ေျမာက္ပိုင္းေတြ မွာပါ ေတြ႔ရွိလာ ရတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဖရိကတုိက္ရွိ ကင္ညာ၊ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယားနဲ႔ ကြန္ဂိုႏုိင္ငံေတြမွာ ေတာ့ Artemisinin resistant parasites ကို မေတြ႔ရေသးေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ငွက္ဖ်ားေရာဂါဟာ အပူပိုင္းေဒသ (tropical zone) နဲ႔ အပူေလ်ာ့ပိုင္းေဒသ (subtropical zone) ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ေရာဂါျဖစ္ျပီး အာရွ၊ အေမရိကနဲ႔ အာဖရိကတုိက္မွာ အဓိက ေတြ႔ရတဲ့ေရာဂါပါ။ Parasite (ကပ္ပါးေရာဂါပိုး) ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြါးျပီး ျခင္ကိုက္ရာမွ တဆင့္ ကူးစက္တဲ့ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ယခင္ကေတာ့ Plasmodium falciparum, P. vivax, P.ovale နဲ႔ P.malariae အစရွိတဲ့ ေရာဂါပိုး မ်ိဳးစိတ္ေလးမ်ိဳးကပဲ လူေတြမွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ေစတယ္လို႔ သိခဲ႔ေပမယ့္ ၁၉၆၅ ေနာက္ပိုင္းကစျပီး ပရိုင္းမိတ္ေတြမွာ ကူးစက္တဲ့ P. knowlesi ဆိုတဲ့မ်ိဳးစိတ္ဟာလည္း လူကိုကူးစက္ႏုိင္ျပီး ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္ေစတယ္လို႔ ရွာေဖြေတြ႔ရွိလာပါတယ္။ ယခင္က P. falciparum တစ္မ်ိဳးတည္းကသာ ျပင္းထန္တဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ (severe malaria) ျဖစ္ေစတယ္လုိ႔ ယူဆထားေပမယ့္လည္း အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ P. vivax ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ျပင္းထန္တဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါေ၀ဒနာရွင္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတြ႔လာရပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ေဆးမတိုးတဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးေတြဟာ ထုုိင္း၊ ျမန္မာ နဲ႔ ကေမၻာဒီယားနယ္စပ္ေတြမွာ ေရွးယခင္ကတည္းက စတင္ေပၚေပါက္ေလ ႔ရွိျပီး ဒီနယ္စပ္ေဒသကို “ေဆးမတိုးေသာ ငွက္ဖ်ားပိုး စတင္ရာေနရာ” (” birth place of drug resistant parasites”) လုိ႔ ညႊန္းဆို သံုးစြဲၾကပါတယ္။ ၁၉၅၀ ေလာက္မွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကို ကုသဖုိ႔ ကလိုရိုကြင္း (chloroquine) ငွက္ဖ်ားေဆးကို စတင္ သံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကလိုရိုကြင္းကို ေဆးမတုိးေတာ့တဲ့ အတြက္ Sulfadoxine and Pyrimethamine ကို အစားထုိး သံုးစြဲခဲ႔ပါတယ္။ ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္းမွာပဲ Sulfadoxine-Pyrimethamine ကို ေဆးမတိုးတဲ႔ ပိုးေတြ ထပ္မံေပၚေပါက္လာျပန္တဲ့အတြက္ Artemisinin ျဒပ္ေပါင္းပါ၀င္တဲ့ ေဆး၀ါးကို အစားထုိးအသံုးျပဳလာရပါတယ္။

Chloroquine နဲ႔ Sulfadoxine-Pyrimethamine ေဆးမတုိးတဲ့ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးေတြဟာ အာရွတုိက္မွာ စတင္ေပၚေပါက္လာျပီး အာဖရိကတုိက္အထိပ်႔ံႏွ႔ံသြားခဲ႔ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကို ကုသႏုိင္တဲ့ ေဆး၀ါးအုပ္စုဟာ သိမ္မမ်ားလွတဲ့အျပင္ ေဆးယဥ္ပါးမႈ လ်ွင္ျမန္စြာေပၚေပါက္လာတာဟာလည္း က်န္းမာေရးေလာက အတြက္ေတာ့ အႏၱရာယ္ပါပဲ။ Artemisinin ေဆးဟာ လက္ရွိမွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကုသေရး အတြက္ အစြမ္း အထက္ဆံုးေဆး၀ါးပါ။ ကမၻာက်န္းမာေရးအဖြဲ႔ (WHO) က ငွက္ဖ်ားေရာဂါ (uncomplicated malaria) အတြက္ Coartam လုိ႔ေခၚတဲ့ Artemisinin ကိုအေျခခံထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ေဆးကို အသံုးျပဳဖို႔ညႊန္ၾကားထားပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း လူနာေပါင္း ၁၂၄၁ ဦးပါ၀င္တဲ့ သုေတသန စာတမ္းမွာေတြ႔လာရတဲ့ အာရ္တီ မီဆလင္းေဆးယဥ္ပါး တဲ့ ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေဆးယဥ္ပါးမွုကို ဘက္ေပါင္းစံုမွ တားဆီးမွသာလ်ွင္ ေဆးယဥ္ပါးသည့္ေရာဂါပိုး ကူးစက္ပ်ံ႔ႏွံ႔မွုကို အခ်ိန္မီ တားဆီးႏိုင္ လိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ေဆးယဥ္ပါးမွု အဓိကျဖစ္ရျခင္းဟာ ဆရာ၀န္(သို႔) က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းမ်ားရဲ့ ညႊန္ၾကားမႈ မရွိဘဲ ေဆးဆုိင္မ်ားမွ အလြယ္တကူ ၀ယ္ယူေသာက္သံုးေနျခင္း၊ အရည္အေသြးမျပည္မွီတဲ့ ေဆး၀ါးအတုမ်ား ေစ်းကြက္အတြင္းမွာ ေရာင္းခ်ေနျခင္း၊ သက္တမ္း လြန္ေနေသာ ေဆး၀ါးမ်ားကို ေသာက္သံုးေနျခင္း၊ သတ္မွတ္ထားေသာ ေဆးအညြန္းအတိုင္းျပည့္ေအာင္ မေသာက္ျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ ငွက္ဖ်ားေဆးယဥ္ပါးမွုအႏၱရာယ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ရန္အတြက္ ေဆးဆုိင္မ်ားတြင္ လူနာအားတုိက္ရိုက္ မေရာင္းခ်ရန္ႏွင့္ ေဆးခန္းမ်ား တြင္ အခမဲ့ရယူႏုိင္ရန္ စီစဥ္ထားေပမယ့္ ထိေရာက္စြာတားဆီးႏုိင္မွုမရိွေသးဘူးလုိ႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါကူးစက္ခံရပါက မိမိတုိ႔ဘာသာ ေဆး၀ယ္ယူေသာက္သံုးေနျခင္း မျပဳဘဲ နီးစပ္ရာေဆးရံု၊ ေဆးခန္းမ်ားတြင္ သြားေရာက္ျပီး စနစ္တက် စစ္ေဆးကာ၊ ထိေရာက္သည့္ ကုသမႈကို ခံယူသင့္ပါတယ္လို႔ တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

မီလာ

References
1. Ashley et al., 2014, Spread of artemisinin resistance in Plasmodium falciparum malaria. N Engl J Med, 371, 411-23.
2. medicalobserverph.com/international-drug-resistant-malaria-spreading-fast-in-southeast-asia/
3. http://en.wikipedia.org/wiki/Plasmodium_knowlesi
4. http://myanmar.mmtimes.com/index.php/national-news/5809-2013-06-27-06-27-50.html

August 7, 2014