ေဆာင္းပါမ်ား၊ ကဗ်ာမ်ား။ ဝထၳဳမ်ား၊ ဗဟုသုတ ျဖစ္ဖြယ္ရာမ်ား စသျဖင့္
ဒီဇင္ဘာ ၂၃ ၊ ၂၀၁၆
M-Media
သီဟ
.
ႏိုင္ငံသားစိစစ္ခံရမည့္သူ၏ သက္ေသခံကတ္ျပား Identity Card for National Verification (NV Card)မ်ားကို လ.ဝ.က မွ ထုတ္ေပးရန္ ေဆာင္ရြက္ေနမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းျပီး ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႔အစည္းအခ်ိဳ႕ စုေပါင္း၍ ဒီကေန႔ ရက္စြဲျဖင့္ သေဘာထားအၾကံျပဳခ်က္ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။
၁။ (၁၀-၁၂-၂၀၁၆) ရက္ေန႔တြင္ NVC ကိစၥနွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ အစၥလာမ္ ဘာသာေရးအဖြဲ႕ႀကီးမွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားသည္ အလုပ္သမား၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕အင္အား ၀န္ႀကီးဌာန၊ အၿမဲတန္းအတြင္း၀န္၊ အမ်ိဳးသား မွတ္ပံုတင္ႏွင့္ ႏုိင္ငံသားဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ႏွင့္ ဌာနဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူမ်ားတုိ႔ကုိ ရန္ကုန္အေနာက္ပိုင္း ခရုိင္ဦးစီးမွဴးရုံး၌ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
.
၂။ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာအစၥလာမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ႀကီးက (၁၉-၁၂-၂၀၁၆) ရက္စြဲပါ စာအမွတ္-မအဘ/စီမံ/၅၉/၂၀၁၆ (အစ-၅)ျဖင့္ ၎၏အဖြဲ႕ခြဲအားလံုးသို႔ “ႏုိင္ငံသားစိစစ္ခံရမည့္သူ၏ သက္ေသခံ ကတ္ျပား (NV Card) ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ညိွႏိႈင္းေဆြးေႏြးခဲ့သည့္ အေျခအေနရွင္းလင္းတင္ျပျခင္း” အေၾကာင္းအရာေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာတစ္ေစာင္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။
.
၃။ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ အစၥလာမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႔ႀကီး တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားကုိ ေဖာ္ျပေသာ အဆုိပါ စာအပုိဒ္-၄ တြင္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း၏ ေဆြးေႏြး တင္ျပခ်က္ အက်ဥ္းကုိ ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္းမရွိပါ။ ၎စာတြင္ NVC ကုိ လက္မခံေၾကာင္း ဥပေဒ အခ်က္အလက္မ်ားလည္း မပါ၀င္ခဲ့ပါ။
.
၄။ ထုိအစည္းအေ၀းတြင္ အၿမဲတန္းအတြင္း၀န္ႏွင့္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္တုိ႔က ႏုိင္ငံသားစိစစ္ခံရ မည့္သူ၏ သက္ေသခံကတ္ျပား (NV Card) ထုတ္ေပးျခင္းကိစၥကုိ အဓိကရွင္းလင္းေျပာၾကားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ (၁၉-၁၂-၂၀၁၆) ရက္စြဲစာပါ အေၾကာင္းအရာတြင္ ညိွႏိႈင္းေဆြးေႏြးေၾကာင္း ေဖာ္ျပထား ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ NVC ကုိ လက္ခံရန္ ဖိအားေပးခံရေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
.
၅။ ထုိ႔အျပင္ အဆုိပါ (၁၉-၁၂-၂၀၁၆)ရက္စြဲပါ စာသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ အဖြဲ႕ႀကီး၏ အဖြဲ႕ခြဲမ်ားသို႔ ရွင္းလင္းတင္ျပေသာ စာမွ်သာျဖစ္ရာ (၁၀-၁၂-၂၀၁၆)ရက္ေန႔က ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့ေသာ ဌာနဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိပုဂိၢဳလ္မ်ားထံသုိ႔ လိပ္မူ၍ မိမိတုိ႔၏ သေဘာထားမ်ားကုိ ျပတ္ျပတ္သားသား ေဖာ္ျပေသာ စာတစ္ေစာင္ကုိ လက္မွတ္ေရးထုိးေပးပုိ႔သင့္ပါသည္။ မိတၱဴေပးပို႔ျခင္း မျပဳလုပ္သင့္ပါ။
.
၆။ (၁၉-၁၂-၂၀၁၆) ရက္ေန႔စြဲပါစာအပုိဒ္-၄ (တတိယပုိင္း)တြင္ “တည္ဆဲဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ ႏုိင္ငံသားျဖစ္သူမ်ားကုိ ၾကန္႔ၾကာမႈမရွိေစဘဲ၊ ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ျပားထုတ္ေပးရန္ လုိအပ္ေၾကာင္း” ေဖာ္ျပထားရာ၊ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားတြင္ NVC ကုိ ထုတ္ေပးႏုိင္ေသာ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ေနထုိင္သူမ်ား မွတ္ပံုတင္ေရးနည္းဥပေဒသည္ တည္ဆဲဥပေဒတစ္ရပ္အျဖစ္ တည္ရွိေနသည္ကုိ သတိျပဳသင့္ပါသည္။ ျပဌာန္းထားေသာ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံသားဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း မ်ားႏွင့္အညီ ႏုိင္ငံသားစိစစ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ရန္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေဖာ္ျပသင့္ပါသည္။
.
၇။ (၂-၉-၂၀၁၆)ရက္စြဲပါ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ အစၥလာမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ႀကီး၏ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားသို႔ အသိေပး အေၾကာင္းၾကားစာတြင္လည္း “အဆုိပါ (NVC) အစိမ္းေရာင္ကဒ္ ထုတ္ေပးျခင္းကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ အစၥလာမ္ဘာသာေရး အဖြဲ႕ႀကီး အေနျဖင့္ သက္ဆုိင္ရာ ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ညိွႏိႈင္း ေဆြးေႏြးရန္ ရွိပါသျဖင့္ ေဆြးေႏြးမႈရလဒ္ ထြက္ေပၚလာၿပီးမွသာ ၎ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ၾကပါရန္”ဟု ေဖာ္ျပထားရာ “ေဆြးေႏြးမႈရလဒ္ ထြက္ေပၚလာၿပီး မွသာ” စကားရပ္တြင္ ေဆြးေႏြးမႈ ရလဒ္သည္ အေျဖ(၂)မ်ိဳး ထြက္ႏုိင္ပါသည္။ NVC ကုိ လက္ခံသည္ သို႔မဟုတ္ လက္မခံပါ။ အေျဖ(၂)ရပ္အနက္၊ NVC ကုိ လက္ခံေၾကာင္း ေဆြးေႏြးပဲြရလဒ္ ေပၚထြက္ လာလွ်င္၊ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အားလံုးက မလြဲမေသြ လက္ခံရသကဲ့သို႔ သေဘာေဆာင္ေနပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာ အစၥလာမ္ဘာသာေရးအဖြဲ႕ႀကီးသည္ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ အားလံုးကုိ ကုိယ္စား ျပဳ၍ သက္ဆုိင္ရာ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ေဆြးေႏြးသကဲ့သို႔ သေဘာေဆာင္ေနပါသည္။
.
သို႔ပါ၍ NVC ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ အားလံုးကိုကုိယ္စားျပဳေသာ (All inclusive) ေကာ္မတီတစ္ရပ္ ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္သင့္ ပါေၾကာင္း ေလးစားစြာ အႀကံျပဳတင္ျပအပ္ပါသည္။
.
(ဤရွင္းလင္းတင္ျပခ်က္သည္ မည္သည့္ပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ရပ္ကုိ ထိခုိက္နစ္နာေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိပါ။ အမ်ိဳးသားေရးကိစၥျဖစ္၍ အမုန္းခံတင္ျပျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။)
.
ခင္ေမာင္ခ်ိဳ (တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန)
ရက္စြဲ၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ( ၂၃) ရက္
** (ဦး)ခင္ေမာင္ခ်ိဳ (တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန)မွM-Media ေပးစာက႑သို႔ ေပးပို႔လာေသာစာျဖစ္သည္။
ဆက္စပ္အေၾကာင္းအရာမ်ား ဖတ္ဖို႔
ဒီဇင္ဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၆
M-Media
– လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္တစ္ေထာင္အရင္က မြတ္စလင္ေဆး႐ံုေတြဟာ ေဆးကုသမႈတင္မကဘဲ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး၊ ခုိလႈံခြင့္ေပးေရးနဲ႔ သက္ႀကီးရြယ္အုိ ေစာင့္ေရွာက္ေရးဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေကာင္းေတြနဲ႔ ျဖစ္တည္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနထုိင္မေကာင္းသူေတြကို ျပဳစုကုသေပးတာဟာ ကုိယ္က်င့္တရားေကာင္းမြန္တဲ့ လကၡဏာျဖစ္တယ္လုိ႔ မြတ္စလင္ေတြက ယူဆတာေၾကာင့္ အဲဒီေဆး႐ံုေတြဟာ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး၊ အယုတ္ အလတ္ အျမတ္မေရြးရဲ႕ မွီခုိအားထားရာ ေနရာေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ေစာေစာပုိင္းမွာ မြတ္စလင္ေတြဟာ ဒီ ေဆး႐ံုေတြကုိ ‘၀ကားဖ္’ (waqaf) လုိ႔ေခၚတဲ့ အက်ိဳးကုသုိလ္ေမွ်ာ္ကုိးတဲ့ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ လွဴဒါန္းမႈေတြကေနတစ္ဆင့္ တည္ေထာင္ၾကၿပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈကုိေတာ့ ျပည္သူ႕ဘ႑ာတုိက္ထဲက က်ခံသံုးစြဲတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရရဲ႕ ဒီလုိ ေထာက္ပံ့မႈေၾကာင့္ အဲဒီေဆး႐ံုေတြဟာ ရာစုႏွစ္ ၂ ခုအတြင္း ေဆးသိပၸံဆုိင္ရာ အဓိကေနရာေတြ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး လူထုအတြက္ မရွိမျဖစ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။
မြတ္စလင္ေတြမတုိင္ခင္က ဂရိေတြမွာ Healing temples လုိ႔ေခၚတဲ့ ေဆးကုသရာ ေနရာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေတြဟာ သိပၸံနည္းက်ေလ့လာမႈ၊ လက္ေတြ႕ကုသမႈေတြထက္ ဂမၻီရဆန္ဆန္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂရိက ဘုိင္ဇန္တုိင္း ပရဟိတအဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး ‘ခရီးသြားသူမ်ား၏ နားခုိရာ’ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ‘ဇီႏုိဒုိခ်ီယြန္’ (Xenodocheion) ကေတာ့ ႏူနာစြဲတဲ့သူေတြ၊ နာတာရွည္ေရာဂါသည္ေတြနဲ႔ ဆင္းရဲခ်ိဳ႕တဲ့သူေတြကုိ ျပဳစုကုသမႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ေဆး႐ံုတစ္ခုရဲ႕ အဂၤါရပ္နဲ႔ နီးစပ္သေလာက္ ရွိခဲ့ပါတယ္။
မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ ေဆး႐ံုေတြဟာ ၈ ရာစု ဘဂၢဒတ္မွာ စတင္ ေပၚေပါက္ခဲ့တာပါ။ အဲဒီေဆး႐ံုေတြဟာ ဘုိင္ဇန္တုိင္းေတြရဲ႕ ဇီႏုိဒုိခ်ီယြန္နဲ႔ဆင္ၿပီး ဆင္းရဲခ်ိဳ႕တဲ့သူေတြ၊ နာတာရွည္ေရာဂါသည္ေတြနဲ႔ ႏူနာစြဲသူေတြကို ကုသေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပထမဆံုး စနစ္က်တဲ့ ေဆး႐ံုေတြက သကၠရာဇ္ ၈၇၂ နဲ႔ ၈၇၄ ၾကား ကုိင္႐ုိမွာ ေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဟ္မဒ္ အစ္ဗေန႔ တူလန္ ေဆး႐ံု (Ahmad ibn Tulun Hospital) ကေတာ့ လူနာအားလံုးကုိ ေဆးကုသမႈနဲ႔ ေဆး၀ါးေထာက္ပံ့မႈကုိ အခမဲ့ ျပဳလုပ္ေပးပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးဘဲ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ သီးသန္႔ေရခ်ိဳးခန္း၊ စာအုပ္စံုတဲ့ စာၾကည့္တိုက္တစ္ခုလည္း ပါ၀င္ၿပီး အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေခတ္ေရွ႕ေျပးလုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတဲ့ စိတ္ေရာဂါဆုိင္ရာ ဌာနတစ္ခုကုိလည္း ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ ေဆး႐ံုတက္ၿပီဆုိတာနဲ႔ လူနာေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ မူလအ၀တ္အစားေတြ၊ တန္ဖုိးရွိပစၥည္းေတြကုိ ေဆး႐ံုတာ၀န္ရွိသူေတြထံ အပ္ႏွံရၿပီး၊ ေဆး႐ံုကထုတ္ေပးတဲ့ တူညီ၀တ္စံုကုိ ၀တ္ဆင္ရသလုိ၊ ကုတင္ကုိလည္း ေဆး႐ံုက သတ္မွတ္ေပးပါတယ္။
“ေဆး႐ံုရဲ႕တာ၀န္က ေနထုိင္မေကာင္းသူေတြ၊ ခ်ိဳ႕တဲ့သူေတြ၊ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးမျခား ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးဖုိ႔ပါပဲ။ အာဏာရွိသူ၊ အာဏာမဲ့သူမေရြး၊ ဆင္းရဲ ခ်မ္းသာမေရြး၊ အရွင္သခင္ လက္ေအာက္ငယ္သားမေရြး၊ ႏုိင္ငံသား ႏုိင္ငံျခားသားမေရြး အခေၾကးေငြမယူဘဲ ကုသေပးမယ့္ ဘုရားသခင္ရဲ႕ ေက်နပ္မႈကုိ ေမွ်ာ္ကုိးတဲ့ ေဆး႐ံုျဖစ္ပါတယ္” (ကုိင္႐ုိရွိ အလ္-မန္ဆူရီေဆး႐ံု၏ ခံယူခ်က္)
ေစာေစာပုိင္း မြတ္စလင္ကမၻာက အေရးပါတဲ့ ေဆး႐ံုေတြထဲမွာ သကၠရာဇ္ ၉၈၂ ခုႏွစ္က ေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ဘဂၢဒါဒီေဆး႐ံု (Baghdadi Hospital) လည္း ပါ၀င္ၿပီး သမားေတာ္ ၂၄ ဦးနဲ႔ လည္ပတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၂ ရာစု ဒမတ္စကတ္မွာ ႏူရီေဆး႐ံု (Nuri Hospital) လုိ႔ေခၚတဲ့ ပုိၿပီး ႀကီးမားတဲ့ ေဆး႐ံုတစ္ခု ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆး႐ံုမွာ ေဆး၀ါးဆုိင္ရာ ညႊန္ၾကားမႈေတြေပးသလုိ ေဆး၀ါးပညာရွင္ေတြ၊ ဆံသသမားေတြ၊ အ႐ုိးအေၾကာပညာရွင္ေတြ၊ မ်က္စိအထူးကုနဲ႔ သမားေတာ္ေတြလည္း ရွိခဲ့တယ္လုိ႔ ၁၃ ရာစုက ေရးသားခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းေတြမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ကုိင္႐ုိမွာ အင္မတန္ေကာင္းမြန္တဲ့ ေဆး႐ံုႀကီး ၃ ခု ရွိခဲ့ၿပီး အဲဒီအထဲက အေက်ာ္ၾကားဆံုးကေတာ့ အလ္-မန္ဆူရီေဆး႐ံု (Al-Mansuri) ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၃ ရာစု အီဂ်စ္ရဲ႕ မမ္လြက္ဘုရင္ (Mamluk) လက္ထက္မွာ အလ္-မန္ဆူရ္ ကြာလာ၀မ္ (Al-Mansur Qalawun) ဟာ အိမ္ေရွ႕မင္းသားအရာမွာပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဆီးရီးယားကုိ စစ္ခ်ီတဲ့အခါမွာ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါကုိ ခံစားခဲ့ရတဲ့ အလ္-မန္ဆူရ္ဟာ ဒမတ္စကတ္က ႏူရီေဆး႐ံုမွာ ကုသမႈခံယူခဲ့ၿပီး ဒီေဆး႐ံုကုိ အားက်ခဲ့ပါတယ္။ ထီးနန္းအ႐ိုက္အရာကုိ ဆက္ခံၿပီးၿပီးခ်င္း ဒီလို ေဆး႐ံုမ်ိဳး တည္ေဆာက္ဖုိ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ၿပီး အဲဒီ သႏၶိဌာန္ အတုိင္ အလ္-မန္ဆူရ္ဟာ ကုိင္႐ုိမွာ အလ္-မန္ဆူရီ ေဆး႐ံုကုိ တည္ေဆာက္ခဲ့ကာ ေအာက္ပါအတုိင္း ရည္စူးခဲ့ပါတယ္။
“အဆင့္တန္းတူသူ သာလြန္သူမေရြး၊ စစ္သား၊ မင္းေဆြမင္းမ်ိဳးမေရြး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး၊ လြတ္လပ္သူ၊ ကၽြန္ျဖစ္သူမေရြး၊ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးမေရြး လူတုိင္းရဲ႕ အက်ိဳးအတြက္ ၀ကားဖ္လွဴဒါန္းျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း နီယသ္အဓိဌာန္ျပဳပါသည္”
သကၠရာဇ္ ၁၂၈၄ ခုႏွစ္မွ အလ္-မန္ဆူရီေဆး႐ံုႀကီးကုိ ၀င္ေပါက္ ၄ ခုနဲ႔ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ၀င္ေပါက္ တစ္ခုခ်င္းဆီရဲ႕အလယ္မွာ ေရပန္းတစ္ခုစီ ထားရွိပါတယ္။ ေဆး႐ံုမွာ သမားေတာ္ေတြအစံုနဲ႔ လူနာေတြအတြက္ ေဆးပစၥည္းအစံုရွိေအာင္လည္း ဘုရင္ အလ္-မန္ဆူရ္က စီစဥ္ေပးထားပါတယ္။ အမ်ိဳးသားလူနာေတြကုိ ကုသေပးဖုိ႔အတြက္ အမ်ိဳးသား၀န္ထမ္း၊ အမ်ိဳးသမီးလူနာအတြက္ အမ်ိဳးသမီး ၀န္ထမ္းေတြကုိလည္း သီးသန္႔ထားေပးထားၿပီး အမ်ိဳးသားေဆာင္၊ အမ်ိဳသမီးေဆာင္ဆုိၿပီး ခြဲျခားေပးထားပါတယ္။ အိပ္ယာေတြမွာလည္း ေမြ႕ယာေတြ ထားေပးထားၿပီး သီးသန္႔ဧရိယာေတြကုိလည္း လုပ္ထားေပးပါတယ္။ ေဆး႐ံုရဲ႕ေနရာတုိင္းမွာ ေရကုိ လုိသလုိဖြင့္သံုးလုိ႔ရေအာင္ ဖန္တီးေပးထားကာ ေဆး႐ံုအုပ္ႀကီးစာျပဖုိ႔ သီးသန္႔အခန္းတစ္ခုကုိလည္း ထားရွိပါတယ္။ ေဆး႐ံုတက္ဖုိ႔အတြက္ ဘယ္လုိကန္႔သတ္ခ်က္မ်ိဳးမွ မရွိဘဲ၊ ေဆး႐ံုထဲမွာရွိတဲ့ ေဆးဌာနကေတာ့ အိမ္မွာ ေဆးေသာက္ရမယ့္ လူနာေတြအတြက္ ေဆးေတြကို တာ၀န္ယူ ျဖန္႔ေ၀ေပးပါတယ္။
အဲဒီလုိ အေစာပုိင္းေဆး႐ံုႀကီးေတြကုိ အတုယူၿပီးတဲ့ေနာက္ မြတ္စလင္ကမၻာမွာ စနစ္က်တဲ့ ေဆး႐ံုေတြ အလွ်ိဳအလွ်ိဳ ေပၚထြက္လာခဲ့ၿပီး စပိန္က အန္ဒါလူစီယာ၊ စစၥလီနဲ႔ ေျမာက္အာဖရိကတုိ႔အထိ ေရာက္ရွိခဲ့ပါေတာ့တယ္။ မြတ္စလင္ကမၻာက ဒီေဆး႐ံုေတြကုိ ဥေရာပသားေတြက အားက်ခဲ့ၿပီး ‘သူရဲေကာင္းမ်ား၏ ေဆး႐ံု’ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ေဟာ္စပီတာလီယာ (Hospitaliers) လုိ ပံုတူေဆး႐ံုေတြကုိ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီ ေဟာ္စပီတာလီယာဟာ ျပင္သစ္ကေဆး႐ံုပါ။ အီတလီေတာင္ပိုင္းက နာမည္ေက်ာ္ ဆာလာႏုိေဆး႐ံု (Salerno) တုိ႔လုိ ဥေရာပေတာင္ပုိင္းက ေဆး႐ံုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ တည္ေထာင္ရာမွာ မြတ္စလင္သမားေတာ္ေတြ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။
မြတ္စလင္ကမၻာက ေဆး႐ံုေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္နဲ႔ လည္ပတ္ခဲ့တာပါ။ ဥပမာေျပာရရင္ ၁၂ ရာစုက ခရီးသြားတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ အစ္ဗေန႔ ဂ်ဴဘုိင္းရ္ (Ibn Jubayr) က (အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ေဆး႐ံုးနဲ႔တူတဲ့ ပထမဆံုး ေဆး႐ံုျဖစ္ႏုိင္တဲ့) အလ္-ႏူရီေဆး႐ံုက လူနာေတြအေပၚ ကုသမႈနဲ႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈကုိ အခုလုိ ခ်ီးက်ဴးခဲ့ပါတယ္။
“ေဆး႐ံုသစ္ (အလ္-ႏူရီ) ဟာ (ဒမတ္စကတ္က ေဆး႐ံု) ႏွစ္ခုထဲမွာ လူနာအမ်ားဆံုးနဲ႔ အႀကီးဆံုးပါ။ ဒီေဆး႐ံုရဲ႕ တစ္ေန႔တာ ကုန္က်ေငြဟာ ဒီနာရ္ေရႊဒဂၤါး ၁၅ ျပားျဖစ္ပါတယ္။ ေဆး႐ံုကုိ ႀကီးၾကပ္သူတစ္ဦး ရွိေနၿပီး သူက လူနာရဲ႕အမည္၊ ေဆး၀ါး၊ အစားအေသာက္နဲ႔ အျခားပစၥည္းပစၥယာေတြအတြက္ ကုန္က်မႈေတြကုိ ေရးမွတ္ထားတဲ့ စာရင္းေတြကုိ ကုိင္ရပါတယ္။ သမားေတာ္ေတြက မနက္တုိင္းလာၿပီး လူနာေတြကုိ စစ္ေဆးတယ္၊ လုိအပ္တဲ့ေဆးေတြ၊ လူနာတစ္ဦးခ်င္းစီနဲ႔ သင့္ေတာ္မယ့္ အဟာရေတြကုိ စီစဥ္ေပးပါတယ္”
အေရွ႕အလယ္ပုိင္းတစ္ခြင္ကို ခရီးသြားခဲ့စဥ္ သူျဖတ္သြားတဲ့ ေဒသအမ်ားစုက ၿမိဳ႕ႀကီးတုိင္းမွာ ေဆး႐ံုတစ္ခုမက ေတြ႕ရတယ္လုိ႔ အစ္ဗေန႔ ဂ်ဴဘုိင္းရ္ဟာ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၿပီး၊ ဒီေဆး႐ံုေတြဟာ ‘အစၥလာမ့္ ဂုဏ္သိကၡာရဲ႕ အႀကီးက်ယ္ဆံုး သက္ေသမ်ားထဲမွတစ္ခု’ လုိ႔ေတာင္ ကင္ပြန္းတပ္ခဲ့ပါတယ္။
မြတ္စလင္ကမၻာက ဒီေဆး႐ံုေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြကလည္း အေရွ႕ေရာက္ၿပီး ကုိယ္ခႏၶာမွာ ခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာတြကုိသာ ကုသတာတင္ မဟုတ္ပါဘူး။ ၉ ရာစု ဘဂၢဒတ္ကေဆး႐ံုမွာ အလ္-ရာဇီဆုိတဲ့ မြတ္စလင္ စြယ္စံုရပညာရွင္ႀကီးဟာ စိတ္က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕တဲ့သူေတြကုိ ကုေပးဖုိ႔အတြက္ သီးသန္႔ အေဆာင္တစ္ခုကုိ ထားရွိခဲ့ပါတယ္။
“စာအုပ္ေတြမရွိဘဲနဲ႔ ေဆးပညာေလ့လာသူတစ္ဦးဟာ အေျပာက်ယ္တဲ့ သမုဒၵရာထဲမွာ လမ္းေပ်ာက္ေနသူတစ္ဦးနဲ႔တူၿပီး၊ လူနာမရွိဘဲ ေဆးပညာေလ့လာသူကေတာ့ သမုဒၵရာေပ်ာက္ေနတဲ့သူနဲ႔ တူပါတယ္” (ကေနဒါ သမားေတာ္ ဆာ ၀ီလီယံ ေအာ့စလာ (၁၈၄၉-၁၉၁၉))
ေဆးတကၠသုိလ္
တကၠသုိလ္ပါတြဲထားတဲ့ အဲဒီေဆး႐ံုေတြဟာ ဒီေန႔ေခတ္လုိမ်ိဳးပဲ ေဆးေက်ာင္းသားအသစ္ေတြ အေျခခံ ခုိင္မာေစဖုိ႔ ေလ့က်င့္ေပးရာေနရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးဘဲ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀ ေလာက္က ဒီေဆး႐ံုေတြဟာ ေဆးေက်ာင္းသားေတြအတြက္ စာေတြ႕၊ လက္ေတြ႕ သင္ခန္းစာေတြကုိ ပထမဆံုး သင္ၾကားေပးရာေနရာလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
တစ္တစ္ေယာက္ခ်င္းစီ သင္ၾကားတဲ့စနစ္၊ အသင္းအဖြဲ႕လုိက္ သင္ၾကားတဲ့စနစ္ေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သင္ၾကားပုိ႔ခ်မႈကုိ ေဆး႐ံုက ေဟာခန္းႀကီးတစ္ခုမွာ ျပဳလုပ္တာျဖစ္ၿပီး၊ ပို႔ခ်မယ့္အေၾကာင္းအရာကုိ သမားေတာ္ႀကီးတစ္ဦးက ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ စာအုပ္ထဲကေန ဖတ္ျပကာ၊ ေဆး႐ံုအုပ္၊ ဒါမွမဟုတ္ သမားေတာ္ခ်ဳပ္က ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဆးေက်ာင္းသားအမ်ားစုဟာ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ အေၾကာင္းအရာေတြကုိ နာမည္ေက်ာ္ သမားေတာ္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးေလ့ရွိေနၿပီး အဲဒီအခ်ိန္ မြတ္စလင္ကမၻာမွာ စကၠဴကုိ လုိသေလာက္ ထုတ္လုပ္ႏုိင္ၿပီျဖစ္တာေၾကာင့္ ေဆးေက်ာင္းသားေတြဟာ သူတုိ႔တစ္ေယာက္ခ်င္းစီ မွတ္သားထားတဲ့ မွတ္စုေတြကုိလည္း ကုိယ္တုိင္ ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ပါတယ္။ ဥေရာပမွာေတာ့ ဒီလုိမွတ္စုေတြကုိ ေက်ာင္းသားေတြက ပုိင္ဆုိင္တယ္ဆုိတာ ရွားပါးပါတယ္။
သမားေတာ္ခ်ဳပ္ ဒါမွမဟုတ္ ေဆး႐ံုအုပ္ဆီက သင္ၾကားမႈၿပီးတဲ့အခါ တစ္ဆက္တည္းျပဳလုပ္တဲ့ အုပ္စုလုိက္ သင္ၾကားမႈက ပုိၿပီးအေရးပါပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြဟာ သမားေတာ္ေတြနဲ႔ ျပင္ပလူနာဌာနကုိ လုိက္သြားရကာ ေဆးမွတ္တမ္းၾကည့္႐ႈၿပီး လူနာေတြကုိ စမ္းသပ္စစ္ေဆးတာ၊ ညႊန္ၾကားခ်က္ေပးတာေတြကုိ ေလ့လာမွတ္သားရပါတယ္။
အဲဒီလုိ ေဆး႐ံုနဲ႔တြဲထားတဲ့ ေဆးေက်ာင္းေတြထဲကတစ္ခုေတာ့ ဒမတ္စကတ္က အလ္-ႏူရီေဆး႐ံု ျဖစ္ပါတယ္။ သမားေတာ္ အဘူ အလ္-မဂ်စ္ အလ္-ဘာဟီလီ (Abu al-Majid al-Bahili) နဲ႔ ၁၂ ရာစုက အုပ္ခ်ဳပ္သူ ႏူရ္ အလ္-ဒင္ အစ္ဗေန႔ ဇန္ဂီ (Nur al-Din ibn Zangi) တုိ႔ရဲ႕ တုိက္႐ုိက္ႀကီးၾကပ္မႈနဲ႔အတူ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ဒီေဆး႐ံုကုိ အုပ္ခ်ဳပ္သူရဲ႕နာမည္တင္စားၿပီး မွည့္ေခၚခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစ္ဗေန႔ ဇန္ဂီဟာ ေဆး႐ံုးအတြက္ လုိအပ္တဲ့ ေဆး၀ါးကိရိယာေတြ၊ စားနပ္ရိကၡာေတြ ေထာက္ပံ့ေပးသလုိ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ စာအုပ္စာတမ္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိလည္း လွဴဒါန္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ေတြကုိေတာ့ ေဆး႐ံုမွာ အထူးအေဆာင္တစ္ခုလုပ္ကာ ထိန္းသိမ္းထားရွိပါတယ္။
အလ္-ႏူရီေဆး႐ံုဟာ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈက႑ကုိ တစ္ေခတ္ဆန္းေစခဲ့ပါတယ္။ ၁၃ ရာစု အေစာပုိင္းတုန္းက အလ္-ဒါခြါ (Al-Dakhwar) ဆုိတဲ့ သမားေတာ္တစ္ေယာက္ဟာ အလ္-ႏူရီေဆး႐ံုမွာ လခနည္းနည္းနဲ႔ အလုပ္၀င္လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ ေဆးကုသရာမွာ နာမည္ေက်ာ္ၾကားလွတာေၾကာင့္ အျပင္ပန္း၀င္ေငြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရရွိကာ ႂကြယ္၀ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေငြေတြနဲ႔ အလ္-ဒါခြါဟာ ဒမတ္စကတ္ၿမိဳ႕ထဲမွာ ေဆးေက်ာင္းတစ္ခု ထူေထာင္ခဲ့ၿပီး ဒီေန႔ေခတ္ ပုဂၢလိကေဆး႐ံုနဲ႔ ေဆးေက်ာင္းတုိ႔ရဲ႕ ေရွ႕ေျပးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အလ္ႏူရီေဆး႐ံုက ေဆးေက်ာင္းမွာ နာမည္ႀကီးသမားေတာ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သင္ၾကားပုိ႔ခ်ၾကပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ သမားေတာ္ေတြ၊ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူေတြဟာ ဘုရင္ ႏူရ္ အလ္-ဒင္ရဲ႕ေရွ႕ေမွာက္ စု႐ံုးကာ ေဆးပညာရပ္အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးတာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အလ္-ႏူရီေဆး႐ံုရဲ႕ ဒါ႐ုိက္တာ အဘူ အလ္-မဂ်စ္ဟာ ေဆးေက်ာင္းသားေတြကုိ တစ္ခါသင္ၾကားရင္ ၃ နာရီေလာက္ ၾကာျမင့္တတ္ၿပီး ေဆး႐ံုက သမားေတာ္ေတြလည္း လာေရာက္နားေထာင္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ၁၃ ရာစုက ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ သမုိင္းပညာရွင္ အစ္ဗေန႔ အဘီ အူေဆဘီယာ (Ibn Abi Usaybiah)၊ ႏွလံုးနဲ႔ အဆုတ္အၾကား ေသြးလွည့္ပတ္မႈစနစ္ (leser circulation) ကုိ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ အစ္ဗေန႔ အလ္-နာဖစ္ (Ibn al-Hafis) တုိ႔ဟာ အလ္-ႏူရီေဆးေက်ာင္းက ဘြဲ႕ရရွိခဲ့တဲ့ နာမည္ႀကီး မြတ္စလင္သမားေတာ္ေတြထဲမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ အလ္-နာဖစ္ရဲ႕ ဒီ ေသြးလွည့္ပတ္မႈစနစ္ကို ေတြ႕ရွိျခင္းဟာ လူသားရဲ႕ ဇီ၀ကမၼေဗဒကုိ ပုိမုိနားလည္ဖုိ႔ ေျခလွမ္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
အလ္-ေကြရာ၀မ္ေဆး႐ံု
တူနီးရွားမွာ ၉ ရာစုက ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ ဒီေဆး႐ံုႀကီးဟာ အဲဒီေခတ္အခါမွာေတာ့ အဆင့္အျမင့္ဆံုး ေဆး႐ံုႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဧည့္သည္ေတြအတြက္ နားေနခန္း၊ ဆူဒန္က အမ်ိဳးသမီးသူနာျပဳ၊ လူနာေတြ ၀တ္ျပဳဖုိ႔နဲ႔ စာေပေလ့လာဖုိ႔ ဗလီ၊ ပံုမွန္ဂ်ဴတီ၀င္တဲ့ သမားေတာ္ေတြအပါအ၀င္ အားလံုးကုိ စနစ္တက် သတ္မွတ္ေပးထားသလုိ အ႐ုိးအေက်ာျပင္ျခင္း၊ ေသြးပုပ္ထုတ္ျခင္းနဲ႔ ျဖတ္ထုတ္ကုသျခင္းေတြလုိ ကုသမႈေတြေပးတဲ့ ဖူကာဟာ အလ္-ဘာဒန္ (Fuqaha al-Badan) အဖြဲ႕ကုိလည္း ထားရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႏူနာစြဲတဲ့သူေတြကို ကုသေပးတဲ့ အထူးေဆာင္တစ္ခုကို အလ္-ေကြရာ၀မ္ေဆး႐ံုေဘးမွာ တည္ေဆာက္ထားၿပီး အဲဒီအေဆာင္ကုိ ဒါရ္ အလ္-ဂ်ဳဒ္ဟာမာ (Dar al-judhama) လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ႏူနာစြဲသူေတြကုိ ကုသမေပးဘဲ မေကာင္းဆုိး၀ါးေတြလုိ ပစ္ပယ္ထားတဲ့ ကာလမ်ိဳးပါ။ ဒီ အလ္-ေကြရာ၀မ္ေဆး႐ံုကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ဘ႑ာကေန ေထာက္ပံ့ေပးတာျဖစ္ၿပီး၊ ေစတနာရွင္ေတြရဲ႕ လွဴဒါန္းမႈေတြကုိလည္း လက္ခံတာေၾကာင့္ ဘ႑ာေရးေတာင့္တင္းကာ အေကာင္းဆံုး က်န္မာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈကုိ ေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
(ကုိးကား- National Geographic ၏ 1001 Inventions – The Enduring Legacy of Muslim Civilization)
(ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား – တင္ဆက္ျပီးသမွ် အပုိင္းအားလံုးကို ဤေနရာ တြင္ ဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္။
ဒီဇင္ဘာ ၁၈၊ ၂၀၁၆
M-Media
– ေရွးဦးမြတ္စ္လင္မ္တို႔၏ ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္မႈမ်ားအေၾကာင္း စာအုပ္သစ္တစ္အုပ္ ထြက္ရိွလာပါသည္။
အစၥလာမ္သာသနာကို အၾကမ္းဖက္မ်က္ႏွာစာႏွင့္တြဲ၍ မၾကာခဏ ေဖာ္ျပခံရေလ့ရိွ၏။ သို႔ျဖစ္ရာ အစၥလာမ္သည္ ကမာၻ႕ယဥ္ေက်းမႈထက္စာလွ်င္ တိတၳိအယူ မပါ၀င္သေလာက္သာရိွေၾကာင္း သမိုင္းေၾကာင္းအရ၊ ယဥ္ေက်းမႈအရ၊ သတိဥာဏ္သမၸဇဥ္အရ သတိေပးရန္အလို႔ငွာ ေျဖေလ်ာ့ရာရုပ္လံုးတစ္ရပ္ ထြက္ေပၚလာေပသည္။ ၎မွာ Chase Robinson က Islamic Civilisation in Thirty Lives အမည္ျင့္ ေရးသားေသာစာအုပ္တစ္အုပ္ျဖစ္ၿပီး အစၥလာမ့္သမိုင္းမွ ထင္ရွားႀကီးျမတ္သူ ပုဂၢိဳလ္ ၃၀ ဦးကို ကေလာင္စြမ္းျဖင့္ ျခယ္မႈန္းတင္ျပထားသည္။
ယင္းစာအုပ္၌ ေအဒီ ၇ ရာစု အာေရဗ်ကၽြန္းဆြယ္ကာလအတြင္း ကႏၱာရ၏အိုေအစစ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္(ၿငိမ္းခ်မ္းပါေစ)မွ စတင္၍ ေနာက္ႏွစ္ေပါင္း ၉၀၀ အလြန္ ရွားဟ္အစၥမာအီလ္အထိ စစ္သည္ေတာ္မ်ားႏွင့္ အာဏာစက္က်ယ္ျပန္႔လွေသာ မင္းဘုရင္မ်ားလည္း ပါ၀င္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေရာ္ဘင္ဆင္က ၎တို႔၏ အႏုသုခုမ ဒႆနက်က္စားမႈႏွင့္ ႏိႈင္းစာလွ်င္ ၎တို႔၏ ကာကြယ္ေရးကိုယ္လံုစြမ္းရည္မ်ားမွာ ဒုတိယအဆင့္သာရိွေၾကာင္း တင္ျပထားသည္။ တမန္ေတာ္မုဟမၼဒ္သည္ သူ၏ စစ္ေျမျပင္ေရးရာအတြက္သာမဟုတ္၊ သူ၏ လကၤာဖြဲ႕စြမ္းရည္ေၾကာင့္လည္း ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသူျဖစ္၏။ ဆိုက္ပရပ္စ္ကို အရယူႏိုင္ခဲ့ေသာ အဗ္ဒုလ္ မာလစ္က္သည္ ေဂ်ရုဆလင္ရိွ ေက်ာက္ေပါင္းမိုးခံုး၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ တည္ေဆာက္ျခင္းအတြက္ ေမာ္ကြန္းတင္ခံရသူျဖစ္သည္၊ သို႔ေသာ္ သူသည္ ယင္ေကာင္တစ္ေကာင္အား သတ္ရန္ကိုပင္လွ်င္ ၾကဥ္ေရွာင္လိုသူအထိ မြန္ျမတ္သူျဖစ္ေၾကာင္းကိုမူ လူသိနည္းပါးလွ၏။ အိႏိၵယအေနာက္ေတာင္ပိုင္းရိွ ဟိႏၵဴဘုရင့္နယ္ေျမမ်ားကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ေသာ ဂ်ိဟာ့ဒ္၀ါဒီ ဂဇ္နီနယ္မွ မဟ္မူးဒ္မွာ အစၥလာမ္၏အေရွဖ်ားေဒသတို႔ကို ပန္းဥယ်ာဥ္မ်ားျဖင့္ တန္ဆာဆင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ၾကည္ညိဳအားက်ခံရသူျဖစ္သည္။ မြန္ဂိုသိုးေက်ာင္းသားႏွင့္ ကမာၻကို ခါးေစာင္းတင္ႏိုင္ခဲ့ေသာ တိမူးရ္သည္ ဦးေခါင္းခြံေမွ်ာ္စင္မ်ားကိုသာမက စမာရ္ကန္ေဒသ၏ ထူးျခားႀကီးက်ယ္လွပသည့္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ားကိုလည္း တည္ေဆာက္ခဲ့၏။ ကြန္စတန္တီႏိုပယ္၏ ေအာ္တိုမန္ဧကရာဇ္ ဒုတိယေျမာက္ စုလ္တာန္ မုဟမၼဒ္မွာ စာေပႏွင့္အသိအတတ္ပညာမ်ားကို ျပန္လည္ႏိႈးဆြထြန္းေတာက္ေစခဲ့သူျဖစ္သည္။
တိုက္ခိုက္ေရးသမားမ်ားကဲ့သို႔ ညိွဳ႕အားေကာင္းသည့္ အျခားဂုဏ္အဂၤါမ်ားျဖင့္လည္း ေခတ္ကို ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကပါေသးသည္။ ေရာ္ဘင္ဆင္၏ မီးေမာင္းထိုးျပမႈ၌ သီးျခားေတြးေခၚရွင္ပါရဂူမ်ား၊ ဇီ၀ေဗဒပညာရွင္မ်ား၊ လက္ေရးလွသရုပ္ေဖာ္ပညာရွင္မ်ား၊ မုဟမၼဒ္ အလ္အီဒရိစ္ အပါအ၀င္ ေျမပံုဆြဲအတတ္ပညာရွင္မ်ား၊ ရာဇ၀င္ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ စာဆိုႀကီးမ်ားလည္း ပါ၀င္ေန၏။ အဆိုပါ မုဟမၼဒ္ အလ္အီဒရိစ္ သည္ မိမိကိုယ္၌က စာေပတတ္ေျမာက္ျခင္းမရိွေသာ္လည္း သူ၏ဆင့္ဆိုတင္ျပခ်က္မွာမူ စာေပျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္ခံရေပသည္။
အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္လည္း ပညာရွင္မ်ားအျဖစ္ ထြန္းေပါက္ခဲ့ၾကသည္။ မကၠဟ္၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၏ေခါင္မိုးမ်ားေအာက္၀ယ္ ကရီမာ အလ္မရ္၀ီဇီယဟ္သည္ အမ်ဳိးသားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီး ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးအတြက္ ကုရ္အာန္ေလ့လာေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းကို ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ အစၥလာမ့္ထံုးတမ္းဓေလ့ကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သူမ်ားႏွင့္ တမန္ေတာ္၏ေနာက္လိုက္အမ်ားအျပားမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပင္ ျဖစ္ၾကသည္။
ၿမိဳ႕သစ္တည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ အသိပညာေပးလုပ္ငန္းတို႔မွာ ထင္ရွားထူးျခားေသာေခတ္သစ္ျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ဟူ၍ ဆိုၾကသည္၊ သို႔ေသာ္ ၎မွာ မွားယြင္းေနသည္ဟု ေရာ္ဘင္ဆင္က ဆိုသည္။ စင္စစ္၌ အစၥလာမ္ေလာကသည္ ေရွးယခင္ကတည္းက ကမာၻ႕ရြာစနစ္၊ မတူကြဲျပားသည့္ ယဥ္ေက်းမႈအသီးသီးစုစည္းခ်က္၊ ၀တ္မႈန္ကူးစိုက္ပ်ဳိးျခင္းႏွင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈအျမင္တို႔ကို စံနမူနာျပက်င့္သံုးခဲ့ေပသည္။ ကုန္သြယ္မႈမွ ၾကြယ္၀လာသျဖင့္ ၎၏ၿမိဳ႕ႀကီျပႀကီးမ်ားမွာ ကမာၻ႕အေကာင္းဆံုးအဆင့္ ၀င္ခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တစ္ေထာင္အလ်င္ ေအဒီ ၉ ရာစုက ဘဂၢဒက္ၿမိဳ႕သည္ မန္ဟက္တန္ကဲ့သို႔ တမဟုတ္ခ်င္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေနခဲ့သည္။ အစၥလာမ့္ေနျပည္ေတာ္တစ္ခုျဖစ္ေသာ ေကာ္ဒိုဗာသည္လည္း ဥေရာပတြင္ အႀကီးက်ယ္ဆံုးၿမိဳ႕ျပျဖစ္ၿပီး မဟာဥာဏ္ပညာရွင္အခ်ဳိ႕ကို ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။
၁၄ ရာစုအေရာက္တြင္ အစၥလာမ္၏ဗဟိုဌာနသည္ အစၥတန္ဘူလ္သို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားခဲ့ေသာ္လည္း ကမာၻ႕ေရွ႕ေဆာင္သိပၸံပညာရွင္မ်ားႏွင့္ အႏုပညာရွင္မ်ားကို ဆြဲေဆာင္ညိွဳ႕ယူႏိုင္ဆဲ။ ထို႔ျပင္ ေဆး၀ါးဆိုင္ရာအထြဋ္အထိပ္တိုးတက္မႈႏွင့္ စစ္ပညာကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဆဲသာ။ မြန္ဂိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကလည္း သိပၸံပညာ၌ ျမွဳပ္ႏွံမႈအသစ္ကို ေသြးသစ္ေလာင္းရန္ တြန္းအားေပးခဲ့သလို Maragheh မွ ၁၃ ရာစု စူးစမ္းရွာေဖြခ်က္သည္လည္း ေကာ့ပါးနီးကပ္စ္၏ စၾကာ၀ဠာအေနအထားမ်ားအေပၚ အေထာက္အကူျပဳေစသည့္ ေတြ႕ရိွခ်က္မ်ား ရရိွခဲ့၏။ မတူၿငိမ္းခ်မ္းယွဥ္တြဲေနထိုင္ျခင္း ဗဟု၀ါဒ အျပင္ အျပန္အလွန္အရိွတရားကိုလက္ခံျခင္းက အစၥလာမ့္္အုပ္ခ်ဳ႔ပ္ေရးစနစ္အတြင္း ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္ေနသည့္ ျပယုဂ္တစ္ရပ္ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။ စြႏၷီႏွင့္ ရွီအိုက္တို႔၏ အယူမ်ား တစ္လွည့္စီ ေနရာယူေနသည့္ၾကားမွ မြန္ဂိုတို႔၏သက္၀င္ယံုၾကည္မႈသည္ ေခ်ာေမြ႕စြာ ရပ္တည္သြားႏိုင္ခဲ့သည္။ အစၥလာမ္သို႔ကူးေျပာင္းသက္၀င္ခဲ့ေသာ အီရန္ဖြားဂ်ဴးလူမ်ဳိး Uljeitu’s vizier သည္ ရာရွစ္အုဒၵီးန္ ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ၁၄ ရာစုႏွစ္ တာဘရစ္စ္အနီး ကမာၻ႕သုေတသီမ်ားဆံုစည္းရာဌာနတစ္ခုကို ဖန္တီး၍ ကမာၻ႕သုတဘဏ္အျဖစ္ ကမာၻ႕သမိုင္းတြင္ ေမာ္ကြန္းတင္ႏိုင္ေအာင္ ပ်ဳိးေထာင္ေပးခဲ့သည္။ သူကိုယ္တိုင္က ဟီးဘရူးပညာရွင္ျဖစ္ၿပီး ၎ပညာရွင္မ်ား၊ ကက္ရွ္မီးဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား၊ တရုတ္သံတမန္မ်ားႏွင့္ ဗုဒၶတရားေတာ္မ်ားမွတဆင့္ စြယ္စံုက်မ္းႀကီးတစ္ေစာင္ကိုလည္း ေရးသားႏိုင္ခဲ့သည္။ ၎မွ မိုင္ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ကြာေ၀းေသာ တူးနစ္တြင္ အိဘ္ႏု ခလ္ဒူးန္သည္ လူမႈသိပၸံသမိုင္းက်မ္းတစ္ေစာင္ကို ျပဳစုေရးသားခဲ့ကာ သမိုင္းေနာက္ခံထား၍ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို စူးစမ္းသံုးသပ္အေျဖရွာႏိုင္ေစမည့္ ပထမဆံုးလမ္းစကို ခ်ျပေပးခဲ့သည္။
အထက္ပါအရာမ်ားအျပင္ လူအမ်ား သတိျပဳစရာအေၾကာင္းမ်ားကိုပါ ထည့္သြင္းေရးသားထားေၾကာင္း ေတြ႕ရ၏။
(The Economist ၏ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းသတင္းေထာက္၊ “Holy Lands, A New Muslim Order” စာအုပ္၏ကေလာင္ရွင္၊ “A History of the Middle East” ကို တြဲဖက္ေရးသားျပဳစုသူ Nicolas Pelham ၏ The people who shaped Islamic civilisation မွ ေကာက္ႏႈတ္ျပန္ဆိုသည္။)
ဒီဇင္ဘာ ၁၇ ၊ ၂၀၁၆
ေဆာင္းပါးရွင္- ေကာင္းလြန္း
၂၀၁၆ ရဲ႕ 4th quarter မွာ ျမန္မာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ အခက္ၾကံဳၾကရတယ္..။ ထိပ္တန္းခ်မ္းသာတဲ့ လက္တစ္ဆုပ္စာ လူခ်မ္းသာတစ္စုကလြဲရင္ အားလံုးလိုလိုပါပဲ..။ တခ်ိန္တုန္းကေတာ့ “စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕တာ ဒို႕မမႈပါ” ဆိုျပီး သီခ်င္းေတာင္ ေန႕တိုင္းၾကားရေသး..။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္တာ မလုပ္ၾကနဲ႕.. ဆိုတဲ့ ပိတ္ဆို႕ အေရးယူမႈ ရွိခဲ့တာကိုး.. အခုေတာ့ ဘယ္သူကမွလဲ စီးပြားေရးမပိတ္ဆို႕ေတာ့ပါပဲနဲ႕ ၾကပ္ သြားၾကတယ္ေလ..။ အေၾကာင္းရင္းေတာ့ ရွိရမွာေပါ့..။ ရွိပါတယ္..။ ေန႕စဥ္နဲ႕ အမွ် ဆိုရွယ္မီဒီယာမွာ ၾကပ္ သြားရျခင္း အေၾကာင္းရင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖတ္ရပါတယ္..။ Issue ေတြေပါ့..။ တစ္ေန႕ထက္ တစ္ေန႕ Issue ေတြသာ မ်ားလာတယ္.. Solution မေတြ႕ဘူး..။ မေတြ႕ေလ ေစ်းတက္ေလနဲ႕ တက္ရင္းတက္ရင္း ေတာ္ေတာ္ေတာင္ ေရာက္လာျပီ..။
ဒီ “အၾကပ္” ကို “အခြင့္အလမ္း” တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ ဦးမလွည့္ႏိုင္ မဖန္တီးႏိုင္သေရြ႕ တက္ေနဦးမွာပါပဲ..။ ျပည္တြင္းမွာ ေဒၚလာ ဝယ္လိုအား ျမင့္တက္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သံုးသပ္ဖို႕ လိုပါတယ္..။
တကယ္ေတာ့ အလုအယက္ဝယ္ေနၾကတဲ့ ေဒၚလာေတြဟာ ျပည္တြင္းသံုးဖို႕ တစ္ေဒၚလာမွ မပါပါဘူး..။ ျပည္ပ ကေန ပစၥည္း တင္သြင္းဖို႕ ဝယ္ေနၾကတာပါ..။ ျပည္ပကေန တင္သြင္းထားတဲ့ ကုန္စည္ဖိုးေတြ ေပးေခ်ဖို႕ ဝယ္ေနၾကတာပါ..။
ျပည္တြင္းမွာ လာျပီး ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံထားၾကတဲ့ ကုမၸဏီၾကီး ငယ္ ေတြကလဲ သူတို႕ အက်ိဳးအျမတ္အတြက္ လာတယ္ ဆိုတာ စြဲစြဲျမဲျမဲ သိထားရမွာျဖစ္ပါတယ္..။ ဘယ္သူကမွ အလွဴလာေပးတာ မဟုတ္သလို သူတို႕ ရဲ႕ ပစၥည္းေတြ ဝန္ေဆာင္မႈေတြကို အခမဲ့ မေပးၾကပါဘူး..။ သူတို႕က ျပည္တြင္းမွာ သူတို႕ရဲ႕ ထုတ္ကုန္ေတြကို က်ပ္ေငြနဲ႕ ေရာင္းေပမယ့္ အဲဒီ က်ပ္ေငြေတြဟာ ျမန္မာျပည္ အျပင္ဖက္ ေျခတစ္လွမ္း ထြက္လိုက္တာနဲ႕ တန္ဖိုးမဲ့ သြားျပီ ဆိုတာ အားလံုးသိၾကပါတယ္…။ ဒီေတာ့ သူတို႕ ႏိုင္ငံကို သူတို႕ ျပန္သယ္ သြားၾကမယ့္ အက်ိဳးအျမတ္ေတြဟာ ေဒၚလာပဲ ျဖစ္ရမွာေလ..။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚလာ ဝယ္လိုအား ျမင့္လာတာပါ..။
ဆက္သြယ္ေရးကြန္ယက္ေတြ သိပ္ေကာင္းလာျပီ.. လူတကိုယ္ ဖံုး ႏွစ္လံုး သံုးလံုး ကိုင္ႏိုင္လာျပီ..။ Package ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးဖန္တီးျပီး နဂိုကမွ စကားမ်ားမ်ား ေျပာတတ္ၾကတဲ့ လူမ်ိဳး ေတြကို ေျပာသထက္ေျပာေအာင္ ဖန္တီးေပးျပီး ေစ်းေရာင္းၾကတယ္..။ ဝယ္သူေတြက
က်ပ္ေငြနဲ႕ ေပးေခ်ၾကတယ္..။ သူတို႕က အဲဒီ က်ပ္ေငြေတြကို ျပည္ပကို ျပန္သယ္တဲ့ အခါ ေဒၚလာနဲ႕ လဲလွယ္ျပီးမွ သယ္သြားၾကတယ္..။ ဒါဟာ Issue ပါပဲ..။
ျပည္ပ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြ မ်ားလာေလေလ..။ ဒီကိစၥဟာ မလဲြမေသြ ၾကံဳရေလေလ ျဖစ္မွာပါပဲ..။
ဒါဆိုရင္ Solution က ဘာျဖစ္မလဲ..။
လုပ္ရမွာကေတာ့ “ၾကပ္ ေနတဲ့ ေငြ” ေခ်ာင္သြားေအာင္ “က်ပ္ေငြ” ကို ခိုင္မာေအာင္ လုပ္ဖို႕ပါပဲ..။ ေငြေၾကးတစ္ရပ္ ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာဟာ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး တည္ျငိမ္မႈအေပၚမွာ အမ်ားၾကီး တည္မွီပါတယ္..။ ႏိုင္ငံေရး ဂုဏ္သိကၡာ ခိုင္မာလာရင္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံေတြက ၾကည္ညိဳ လာပါလိမ့္မယ္..။ သူတို႕ နဲ႕ တန္းတူ ဆက္ဆံလာပါလိမ့္မယ္..။ အခုအခိ်န္ထိကေတာ့ ေရွ႕တစ္မ်ိဳး ကြယ္ရာတစ္မ်ိဳး ဆက္ဆံေနတုန္းပါပဲ..။ တစံုတေယာက္ ရဲဲ႕ အရွိန္အဝါကို ေလးစားတာ မွန္ေပမယ့္.. အဲဒါဟာ ပုဂၢိဳလ္ၾကည္ညိဳမႈ သာ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္..။ ႏိုင္ငံၾကည္ညိဳမႈ အဆင့္ကို မေရာက္ေသးပါဘူး..။
ႏိုင္ငံၾကည္ညိဳမႈ အဆင့္ကိုေရာက္ခ်င္ရင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အမွန္တကယ္ အလုပ္လုပ္မွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္..။ အခုအခ်ိန္ထိ ကေတာ့ ေလွာ္ေနတဲ့ တက္ေတြလဲ ၾကီးတာၾကီး ေသးတာေသး နဲ႕ အရြယ္မညီေသးသလို ေလွာ္ေနတဲ့ လက္ေတြလဲ အားၾကိဳးမာန္တက္ ေလွာ္သူေလွာ္သလို ေရသာခို အေခ်ာင္လိုက္ေနတဲ့ ေလွာ္သား ေတြလဲ မ်ားေနေသးတဲ့ အတြက္ “တက္ညီလက္ညီ” ဆိုတာ ျဖစ္မလာေသးတာပါ..။
တိုင္းျပည္ကို တာဝန္ယူထားျပီး “ၾသဇာ” ဆိုတဲ့ Influence တစ္ခု ထဲနဲ႕ ေမာင္းႏွင္ေနတာကို အားလံုး သိၾကပါတယ္..။ “ ၾသဇာ” ရဲ႕ တြဲဖက္စကားလံုး ျဖစ္တဲ့ “အာဏာ” ဆိုတဲ့ Power ကေတာ့ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိေသးပါဘူး..။ တနည္းေျပာရရင္ Power Balance မျဖစ္တာပါ..။ အဲဒီအတြက္ ေန႕စဥ္နဲ႕ အမွ် ညွိႏိႈင္းမႈေတြ အေပးအယူေတြ လုပ္ေနရတယ္ ဆိုတာေသခ်ာပါတယ္..။
စနစ္တစ္ခုထဲကို ႏွစ္ေပါင္းၾကာရွည္က်င္လည္ က်င့္သံုး ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ခုဟာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ျဖစ္ျပီ ဆိုတာနဲ႕ “မ်က္စိသူငယ္ နားသူငယ္” ျဖစ္တတ္ပါတယ္..။ အမိဝမ္းထဲမွာ ၉လေလာက္ေနထိုင္ခဲ့ရတဲ့ ေမြးကင္းစကေလးငယ္ဟာ အလင္းေရာင္ကို ေကာင္းေကာင္း မၾကည့္ႏိုင္.. ျပင္ပေလာက က အသံေတြကို ေကာင္းေကာင္းမယဥ္ပါးေသးေတာ့ ေၾကာက္လန္႕.. အဲဒါကို “မ်က္စိသူငယ္ ..နားသူငယ္” လို႕ ေျပာတာပါ..။ ကေလးငယ္ေတြဟာ အိပ္ေနတုန္း ထိတ္ကနဲ လန္႕တတ္တာဟာ လဲ “မ်က္စိသူငယ္ နားသူငယ္” ရဲ႕ အေၾကာင္းခံေၾကာင့္ပါပဲ..။
ႏိုင္ငံရဲ႕စနစ္သစ္တစ္ခု ကူးေျပာင္းရာမွာလဲ (ေျပာငး္ေတာ့မယ္ဆိုတာသိေပမယ့္) ေသေသခ်ာခ်ာ ၾကိဳတင္ ျပင္ဆင္ထားျခင္းမရွိပဲ အစိုးရအဖြဲ႕ကို ေန႕ခ်င္းညခ်င္း ဖြဲ႕.. တိုင္းျပည္တာဝန္ကို ခ်က္ခ်င္း လႊဲေျပာင္းထမ္းေဆာင္ ဆိုတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ခၽြတ္ေခ်ာ္တိမ္းေစာင္းမႈေတြ အမ်ားၾကီး ၾကံဳရေတာ့တာပါပဲ..။ ေျပာင္း…. ေျပာင္း… ဆိုလို႕သာ ေျပာင္းလိုက္ရတယ္..။ ေျပာင္းလဲ တာဝန္ယူသူအမ်ားစုက ႏိုင္ငံတကာ နဲ႕ ဘယ္လိုဆက္ဆံ ရမယ္ ဆိုတာထက္ လက္ရွိအစိုးရကို ဘယ္လိုေတာ္လွန္ရမယ္ ဆိုတာ ကို တစိုက္မတ္မတ္ အာရံုစိုက္လာသူေတြ ျဖစ္ေနၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္..။ ကဲ.. အခုေတာ့ ကိုယ္အစိုးရျဖစ္ျပီေလ..။ ႏိုင္ငံတကာ နဲ႕ ဆက္ဆံရျပီ..။ မူဝါဒေတြ ေျပာင္းလဲ ၾကရျပီ..။ သံခင္းတမန္ခင္းေတြ သံုးၾကရျပီ..။ အကူအညီေတြ လိုလာၾကျပီ..။
ေရာက္လာပါတယ္.. ကူညီမယ့္သူေတြ ..။ ဒါေပမယ့္ ကူညီသူတခ်ိဳ႕ရဲ႕ လက္ထဲမွာ ထိုးဝါးေတြနဲ႕..။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ တကယ္ ကူညီၾကမွာ..။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္ဖက္က ခံယူခ်က္ေတြက မေျပာင္းႏိုင္ မျပင္ႏိုင္ေသးဘူး..။ သူမ်ားေျပာတာ နားေထာင္ဖို႕ သင္ယူဖို႕ လက္ခံဖို႕ အသင့္မျဖစ္ေသးဘူး..။ ေခါင္းမာတဲ့ အက်င့္ကစြဲေနတာ ၾကာျပီေလ..။ ဒါကလဲ အျပစ္ေတာ့ မဆိုသာေပဘူး.. အာဆီယံ အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္တာပဲ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္ျပည့္ေတာ့မယ္.. One vision, One identity, One community အစား “ျပည္ပအားကိုး ပုဆိန္ရိုး” က စြဲေနတုန္း.. ။
အကူအညီေတာ့ ေတာင္းတတ္ခဲ့ပါတယ္..။ ေတာင္းတာမွ ေတာ္ေတာ္ကို ေတာင္းတတ္တာ..။ “ဘာရမလဲ”.. ဆိုတာပဲ ေတာင္းတတ္ခဲ့ျပီး “ဘာျပန္ေပးရမလဲ” ဆိုတာကို ေမးဖို႕ ေမ့ထားခဲ့ၾကတယ္.. အဲဒီလိုနဲ႕ပဲ အခ်ိန္ေတြ ၾကာလာခဲ့ျပီး ဖြံ႕ျဖိဳးတဲ့ ဆီ တိုးတက္တဲ့ ဆီ မေရာက္ေတာ့ပဲ.. တစ္ကိုယ္ခ်င္းသာ ခ်မ္းသာလာခဲ့ၾကတာ အမ်ားအျမင္ပါပဲ..။
ေကာင္းပါျပီ Solution ကို စဥ္းစားၾကည့္ရေအာင္..။ ဒီေန႕ “ၾကပ္” ေနပါတယ္လို႕ အသံျမည္ေနသူေတြ ဟာ “ခ်မ္းသာ” သူေတြ ခ်ည္းပဲျဖစ္တယ္ ဆိုတာ ေတြ႕႔ရပါမယ္..။ ဒါကလဲ အမွန္ပါပဲ..။ သူတို႕ရဲ႕ ခ်မ္းသာၾကြယ္ဝျခင္းေတြကို ထပ္တိုးမလာခ်င္ေန မေလ်ာ့ေစခ်င္တာက လူ႕သဘာဝပါ..။ အခုအခ်ိန္မွာ ကိုယ့္လက္ထဲ ရွိျပီးသားကို က်စ္က်စ္ပါေအာင္ ဆုပ္ထားဖို႕ပဲ စဥ္းစားမိၾကမွာပါ..။ “ဆုပ္မိ..မလႊတ္နဲ႕” လို႕ ဆံုးမစကားက ရွိထားႏွင့္သကိုး..။ ဒီထက္ပိုၾကာလာရင္ ေလွာင္ကန္ထဲက ေရလို မစီးဆင္းႏိုင္ေတာ့ပဲ အခက္ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္..။ ေရဆိုတာ စီးေနမွ သန္႕တာပါ..။ ေလွာင္ကန္ထဲက ေရကို ေရသန္႕စက္နဲ႕ သန္႕ေအာင္ လုပ္လို႕ရႏိုင္ပါတယ္..။ ဒါေပမယ့္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စီးေမ်ာရတဲ့ အထိ အသိ ကို မရႏိုင္ပါဘူး..။
အာဖရိက က ဇင္ဘာေဘြ ႏိုင္ငံဟာ စိန္အေကာင္းစားေတြ အမ်ားၾကီးထြက္ တဲ့ ႏိုင္ငံပါ.. ဒါေပမယ့္ သူ႕မွာ ေငြေၾကး အျမဲတန္း “ၾကပ္” ေနပါတယ္..။ “ၾကပ္” ေလေလ ေငြစကၠဴေတြ ရိုက္ထုတ္ေလေလ လုပ္ရင္းနဲ႕ သူ႕ေငြ တန္ဖိုးက နိမ့္သထက္နိမ့္လာျပီး ေနာက္ဆံုးမွာ ထရီလီယံေဒၚလာ (သန္းေပါင္းေသာင္းခ်ီ) ပိုက္ဆံေတြအထိ ရိုက္ထုတ္ လာရပါတယ္..။ အေျခခံစားကုန္ေတြကို မီလီယံေဒၚလာကေန ဘီလီယံေဒၚလာအထိ ေပးျပီး ဝယ္ရပါတယ္..။ သူ႕ရဲ႕ ေဒၚလာတစ္သန္းဟာ အေမရိကန္ တစ္ေဒၚလာနဲ႕ ညီပါေတာ့တယ္..။
ဒါဟာ ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ မဆက္ဆံ.. ကိုယ္ကက်ဴး ကိုယ့္ဒူးေတာင္ မယံုတဲ့ Stereotype ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ပါ..။ ကိုယ္ကလြဲျပီး သူမ်ားကို မယံုတာ အထိေအာင္က ကိစၥမရွိေသးပါဘူး..။ ကိုယ္သာအသိဆံုး ကိုယ္သာ အတတ္ဆံုး ဆိုျပီး တလြဲဆံပင္ ေကာင္းေနတာက်ေတာ့ ကိစၥ ရွိလာပါျပီ..။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကိုယ္ပဲ ထီးထီးက်န္ခဲ့တာပါ…။
ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႕ ႏိုင္ငံတကာနဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို ျမန္ျမန္ထက္ထက္ တိုးျမွင့္ဖို႕ လိုပါတယ္..။ တကမၻာလံုးရဲ႕ စီးပြားေရး အေျခအေနဟာ အႏုတ္လကၡဏာ အသြင္ေဆာင္ေနပါတယ္..။ ဘယ္သူကမွ ကိုယ့္တစ္ေယာက္ထဲကို ကူညီႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး..။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ကို ကူညီႏိုင္မယ့္ လူ..ပညာ..ပစၥည္း .. အရင္းအႏွီး.. နည္းပညာ.. စိတ္ဓါတ္ စတာေတြ အားလံုးကို ရွာေဖြခ်ဥ္းကပ္ လက္ခံရမွာပါ..။ ကမၻာေပၚမွာ ကိုယ့္တစ္ႏိုင္ငံတည္း.. ကိုယ့္လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးတည္း ရွိေနတာမဟုတ္ပါဘူး..။ အိမ္နီးခ်င္း ဘယ္သူမွ မရွိတဲ့ လြင္တီးေခါင္ ကႏၱာရမွာ ေနသူမ်ားလဲ မဟုတ္ၾကပါဘူး..။ အာဆီယံ ဆိုတဲ့ အသိုင္းအဝိုင္း ၾကီး တစ္ခုထဲမွာ အမ်ားနဲ႕ အတူေနထိုင္ၾကတာပါ..။ အာဆီယံနဲ႕ တနည္းတဖံုဆက္စပ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း သံုးဆယ္ေက်ာ္ ရွိပါေသးတယ္..။ အဲဒါေတြကလဲ မိတ္ေဆြေတြပါပဲ..။ အဲဒီ မိတ္ေဆြ ေတြကို ပိုျပီးရင္းႏွီးလာေအာင္ ဆက္ဆံ ရမွာပါ..။ သူတို႕နဲ႕ ရင္းႏွီးတဲ့ အတြက္ ကိုယ့္အတြက္ ခြန္အားျဖစ္ေစမွာပါ..။
“ဘယ္သူ႕အခက္.. ဘယ္သူ႕အခ်က္” ဆိုျပီး လက္သီးလက္ေမာင္းတန္းျပီး ေၾကြးေၾကာ္ေနရမယ့္ အခ်ိန္မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး..။ တစ္ဦးခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္းလဲ လုပ္လို႕ ရႏိုင္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး.။ အစိုးရနဲ႕ လူခ်မ္းသာေတြ ပူးေပါင္းရမယ္.. အားလံုးနဲ႕ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ေဖၚေဖၚေရြေရြ ဆက္ဆံျပီး ကိုယ့္အခက္အခဲကို ရိုးရိုးသားသား ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာျပ အကူအညီေတာင္းတာဟာ solution ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႕ ယံုၾကည္ပါတယ္..။
ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
ေကာင္းလြန္း (၁၇.၁၂.၂၀၁၆)
** စာေရးသူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပပါသည္။