News @ M-Media

Category: Media To Monitor

  • တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ လူ႕အခြင့္အေရး စုိးရိမ္မႈရွိေသာ္လည္း ျမန္မာသုိ႔ အစၥေရးက လက္နက္ပုိ႔မည္

    တုိင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္ လူ႕အခြင့္အေရး စုိးရိမ္မႈရွိေသာ္လည္း ျမန္မာသုိ႔ အစၥေရးက လက္နက္ပုိ႔မည္

    ဇန္၀ါရီ ၁၀၊ ၂၀၁၇
    M-Media

    is
    အစၥေရးသုိ႔ သြားေရာက္လည္ပတ္စဥ္ ေတြ႕ရသည့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္

    – ႏုိင္ငံအတြင္း လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ရွိေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ လက္နက္တင္ပုိ႔မႈကုိ ရပ္ဆုိင္းရန္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ေတာင္းဆုိမႈကုိ အစၥေရးက ပယ္ခ်လုိက္သည္ဟု သိရသည္။

    ဇန္န၀ါရီ ၈ ရက္ေန႔က ေပးပုိ႔ခဲ့ေသာ အစၥေရးကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ စာတြင္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ သေဘာတူထားၿပီး၊ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒႏွင့္ ကုိက္ညီသည့္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ား တင္ပုိ႔မႈကုိ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ေဖာ္ျပထားေၾကာင္း ေဂ်႐ုစလင္အေျခစုိက္ လူ႕အခြင့္အေရး ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္ အစ္ေတး မက္ခ္က ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနသုိ႔ အဂၤါေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ထုိကဲ့သုိ႔ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနက ပယ္ခ်မႈေၾကာင့္ မိမိအေနျဖင့္ တရား႐ံုးခ်ဳပ္တက္ကာ အသနားခံစာ တင္သြားမည္ဟုလည္း မက္ခ္က ဆုိသည္။

    ျမန္မာအစုိးရစစ္တပ္မွာ ႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းႏွင့္ အေရွ႕ပုိင္းတြင္ လူနည္းစု တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္မ်ားႏွင့္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနၿပီး၊ ႏုိင္ငံအေနာက္ပုိင္းတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာလူနည္းစုမ်ားအေပၚ ဆုိးဆုိးရြားရြား လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ရွိေနသည့္အတြက္ ျမန္မာစစ္တပ္က ၀ယ္ယူထားသည့္ လက္နက္တင္ပုိ႔ေရး လုိင္စင္မ်ားကုိ ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္ မက္ခ္ႏွင့္ အျခားတက္ႂကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ လက္နက္ေရာင္းခ်မႈ ဌာနခြဲကုိ ဒီဇင္ဘာလအတြင္း စာေရးေတာင္းဆုိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    “အီရန္အေပၚ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ ဆက္လက္ျပဳလုပ္ဖုိ႔ အသည္းအသန္ျဖစ္ေနတဲ့ အစၥေရးက အဆုိးရြားဆံုး ရာဇ၀တ္မႈေတြကုိ က်ဴးလြန္ေနမႈေၾကာင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ အီးယူတုိ႔က ပိတ္ဆုိ႔ထားတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ လိပ္ျပာသန္႔သန္႔နဲ႔ လက္နက္ေရာင္းႏုိင္တာ အံ့ၾသစရာေကာင္းပါတယ္” ဟု ဒီဇင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႔က ေပးပုိ႔ခဲ့သည့္ အဆုိပါစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

    ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလအတြင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ႏွင့္အဖြဲ႕တုိ႔ အစၥေရးသုိ႔ သြားေရာက္စဥ္ အစၥေရးအေျခစုိက္ လက္နက္ကုမၸဏီျဖစ္ေသာ Elbit Systems၊ ေလေၾကာင္းလုပ္ငန္း Israeli Aerospace Industries ႏွင့္ ၎၏ လက္ခြဲ Elta Systems Ltd သုိ႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့သည္။

    အစ္ေတး မက္ခ္က Elbit Systems ႏွင့္ အျခားလက္နက္ကုမၸဏီ TAR Ideal တုိ႔မွာ ျမန္မာစစ္တပ္အား လက္နက္ေရာင္းခ်ရန္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ႏွင့္အဖြဲ႕မွာ အစၥေရး ေရတပ္စခန္း၊ တဲလ္အဗီးရွိ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ရွိ ဗိမာန္တုိ႔အား သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့သည္။ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္၏ Facebook စာမ်က္ႏွာတြင္ ၎အေနျဖင့္ အစၥေရးမွ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ား ၀ယ္ယူရန္ႏွင့္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးရန္ အစၥေရးကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

    အစၥေရးကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနကမူ အစ္ေတးမက္ခ္သုိ႔ ေပးပုိ႔သည့္စာတြင္ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္မ်ားႏွင့္ စစ္လက္နက္ ေရာင္း၀ယ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္၍ မည္သည့္ေဖာ္ျပခ်က္မွ မပါ၀င္ေပ။

    “ျမန္မာစစ္တပ္ အႀကီးအကဲကေတာင္ ၂၀၁၅ စက္တင္ဘာက အစၥေရးကုိ လည္ပတ္မႈ၊ ၂၀၁၆ ၾသဂုတ္လမွာ အစၥေရး လက္နက္တင္ပုိ႔မႈအႀကီးအကဲေတြနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႕ဆံုမႈေတြကုိ အေသးစိတ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသးတာပဲ။ (အစၥေရး ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕) ဒီလွ်ိဳ႕၀ွက္မႈက ထူးဆန္းေနတယ္ဗ်” ဟု မက္ခ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    Ref: Irrawaddy

  • ရခုိင္ျပႆနာကုိ ကုလကေျဖရွင္းေပးရန္ အီရန္က ကုလအတြင္းေရးမွဴးထံ စာပုိ႔ေတာင္းဆုိ

    ရခုိင္ျပႆနာကုိ ကုလကေျဖရွင္းေပးရန္ အီရန္က ကုလအတြင္းေရးမွဴးထံ စာပုိ႔ေတာင္းဆုိ

    ဇန္န၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၇
    M-Media

    zarif

    – ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္မ်ားအေပၚ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ေရး ႏုိင္ငံတကာက ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ေတာင္းဆုိေသာ စာတစ္ေစာင္ကုိ အီရန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မုိဟာမက္ ဂ်ာဗဒ္ ဇာရစ္ဖ္က ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သစ္ အန္တုိနီယုိ ဂူတာရက္စ္ထံ ေပးပုိ႔ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။

    ယမန္ေန႔က ေပးပုိ႔ခဲ့ျခငး္ျဖစ္ၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား ဒုကၡသုကၡခံစားေနရမႈမ်ားမွာ ႏုိင္ငံတကာ၌ စုိးရိမ္မႈမ်ားကုိ ျဖစ္ေစသည္ဟုလည္း ဆုိသည္။

    ထုိ႔ျပင္ ၎တုိ႔မွာ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္၊ အစုိးရ၏ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ရရွိခြင့္တုိ႔ကဲ့သုိ႔ အေျခခံအက်ဆံုး အခြင့္အေရးမ်ားကုိ မခံစားရေၾကာင္း၊ သတ္ျဖတ္ခံရမႈ၊ ၾကမ္းတမ္းၿပီး လူမဆန္ေသာ ဆက္ဆံမႈမ်ာကုိ ေန႔စဥ္လုိလုိ ခံစားေနရသည္ဟုလည္း အီရန္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးက စာထဲတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

    ဇန္န၀ါရီ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ မေလးရွားႏုိင္ငံ ကြာလာလမ္ပူၿမိဳ႕၌ က်င္းပျပဳလုပ္ရန္ရွိေနသည့္ အုိအုိင္စီ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးမ်ား အစည္းအေ၀းတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္မ်ား၏ အေျခအေနကုိ ေဆြးေႏြးရန္ ဇာရစ္ဖ္က ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး အဆုိပါအစည္းအေ၀းက ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အေျခအေနႏွင့္ပတ္သက္၍ အုိအုိင္စီအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံ အစုိးရမ်ား၏ စုိးရိမ္မႈ အတိမ္အနက္ကုိ ေတြ႕ျမင္ရလိမ့္မည္ဟုလည္း ဆုိသည္။

    စစ္အာဏာရွင္လက္ထက္တစ္ေလွ်ာက္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံလာရသည့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္မ်ားမွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ဗုဒၶဘာသာ အမ်ိဳးသားေရးအစြန္းေရာက္မ်ား၏ ပစ္မွတ္ထား တုိက္ခုိက္မႈကုိ ခံလာခဲ့ရသည္။

    ေအာက္တုိဘာလက ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းရွိ နယ္ျခားေစာင့္စခန္းမ်ား တုိက္ခုိက္ခံရၿပီးေနာက္ပုိင္း အစုိးရစစ္တပ္က ျပဳလုပ္သည့္ စစ္ဆင္ေရးတြင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ျပည္သူမ်ားမွာ တရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္း၊ မီး႐ႈိ႕ခံရျခင္း၊ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရျခင္းတုိ႔ရွိသည္ဟု စြပ္စြဲမႈမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။

    အစုိးရက နယ္ျခားေစာင့္စခန္းမ်ားကုိ တုိက္ခုိက္သည့္အဖြဲ႕မွာ ႏုိင္ငံျခားအၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈရွိသည္ ႐ုိဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕ျဖစ္သည္ဟု သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး အရပ္သားမ်ာအေပၚ က်ဴးလြန္မႈရွိသည္ဆုိသည့္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကုိလည္း ျငင္းဆုိခဲ့သည္။

    သုိ႔ေသာ္လည္း ႐ုိဟင္ဂ်ာရြာတစ္ခု၌ ရြာသားမ်ားကုိ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက ႐ုိက္ႏွက္ကန္ေက်ာက္သည့္ ဗီဒီယုိတစ္ခုမွာ ၿပီးခဲ့သည့္သီတင္းပတ္တြင္ ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။

    ဇာရစ္ဖ္ကမူ ‘႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္မ်ား၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကုိ စနစ္တက် ခ်ိဳးေဖာက္ေနျခင္း၊ ႏုိင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ျငင္းပယ္ျခင္း၊ ၎တုိ႔ေနထုိင္ရာေဒသမ်ားမွ ႏွင္ထုတ္ျခင္း’ စသည္တုိ႔မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ား၊ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားရွိ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးတြင္ ဆုိးက်ိဳးမ်ား ရွိလာမည္ဟုလည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ထုိ႔ျပင္ ျမန္မာအစုိးရအေနျဖင့္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ေရး ထိေရာက္သည့္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကုိ ျမန္မာအစုိးရက အလ်င္အျမန္ေဆာင္ရြက္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း၊ အစြန္းေရာက္အုပ္စုမ်ားက ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ဗုဒၶသာသနာ၏ ပံုရိပ္အား ညစ္ညမ္းေအာင္လုပ္မႈကုိ ခြင့္ျပဳမည္မထင္ေၾကာင္းလည္း ၀န္ႀကီးက ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသမ်ားတြင္ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထာမႈဆုိင္ရာ အကူအညီေပးခြင့္အလ်င္အျမန္ရရွိေရးအတြက္ ႏုိင္ငံတာအသုိင္းအ၀ုိင္းႏွင့္ အစၥလာမ္ကမၻာတုိ႔မွ ေတာင္းဆုိမႈမ်ားအတြက္ ဂူတာရက္စ္အေနျဖင့္ ကုလ၏ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အထူးကုိယ္စားလွယ္မွတစ္ဆင့္ ျမန္မာအစုိးရႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ေမွ်ာင္လင့္ေၾကာင္း ဇာရစ္ဖ္က ထုိစာတြင္ ထည့္သြင္း ေရသားခဲ့သည္။

    ျဖစ္ႏုိင္သမွ် နည္းလမ္းမ်ားမွတစ္ဆင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ား၏ ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းေရး လုိအပ္ေသာ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကုိ ကုလအေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း ၀န္ႀကီးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ကုလကမူ မိမိတုိ႔၏ အထူးကုိယ္စားလွယ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ၁၂ ရက္ၾကာခရီးစဥ္အျဖစ္ တနလၤာေန႔တြင္ လာေရာက္မည္ျဖစ္ၿပီး ရခုိင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္သုိ႔ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈမည္ဟု ယမန္ေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    Ref: Press TV

  • မတရားျပဳက်င့္မႈကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ေရး ျမန္မာတုိင္းရင္းသူမ်ား ကရာေတးသင္ယူေန

    မတရားျပဳက်င့္မႈကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ေရး ျမန္မာတုိင္းရင္းသူမ်ား ကရာေတးသင္ယူေန

    ဇန္န၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၇
    M-Media

    girl
    အရွက္ႏွင့္သိကၡာကုိ ကာကြယ္ရန္ ကရာေတးသင္ယူေနသည့္ တုိင္းရင္းသူေလးမ်ား

    – ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကတည္းကစ၍ ျမန္မာစစ္တပ္မွ တိုင္းရင္းသူအမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ မုဒိန္းက်င့္ျခင္းႏွင့္ လိင္ေစာ္ကားျခင္း အမႈေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ မွတ္တမ္းျပဳစုထားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ Women’s League of Burma က ဆိုသည္။

    ရပ္ရြာစြန္႔ကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ ဖြင့္လွစ္ထားေသာေက်ာင္း၌ ဆယ္ေက်ာ္သက္မိန္းကေလး ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာတို႔သည္ အ၀ါေရာင္၊ အျပာေရာင္၊ အျဖဴေရာင္ စသည့္ ခါးပတ္အေရာင္ပါ အျဖဴေရာင္တူညီ၀တ္စံုမ်ားဆင္ယင္လ်က္ ေန႔လည္ခင္းတိုင္း ကြင္းျပင္ေပၚ တန္းစီလိုက္ၾကသည္။ ဂ်ပန္လိုဟစ္ေအာ္ကာ ေလထုထဲ လက္သီးထိုးျခင္း၊ ခုန္ပ်ံအျမင့္ကန္ျခင္း ေလ့က်င့္ခန္းတို႔ကို အားရရႊင္ျမဴးစြာ ရပ္နားခ်ိန္အထိ ျပဳလုပ္ေနၾကသည္။

    ဤသင္တန္းမွ မိန္းကေလးမ်ားစြာ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အခိုင္အမာတစ္ခုတည္းျဖစ္၏။ သူတို႔သည္ အမိေျမမွ အစုိးရစစ္တပ္၏ ေစာ္ကားမႈမ်ားမွ အကာအကြယ္ရရန္ ဆႏၵျပင္းျပေနျခင္းပင္။

    အမ်ားစုမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ အသက္ ၁၃ ႏွစ္ႏွင့္ ၁၆ ႏွစ္ၾကားအရြယ္ျဖစ္သည္။ ကာလရွည္ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ သူတို႔သည္ အိုးအိမ္မဲ့သူမ်ား၊ မိသားစု ဆံုးရံႈးရသူမ်ားျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ယင္းျပည္တြင္းစစ္ပြဲကာလတစ္ေလွ်ာက္ အစိုးရစစ္သားတို႔က မိန္းမပ်ဳိႏွင့္အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္လ်က္ရိွေၾကာင္း ေက်ာ္ၾကားသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းျပစ္မႈမ်ားအေပၚ တရားစီရင္ျခင္းကား မဆိုစေလာက္ နည္းပါးလြန္းေနသည္။ ဤကရာေတးသင္တန္းသည္ အဆိုပါ ကယ္ရာမဲ့မ်ားအတြက္ အတိုင္းအတာတစ္ရပ္အထိ နည္းပင္နည္းျငား ခြန္အားတစ္ရပ္ျဖစ္ထြန္းေစသည္။

    “မိမိအေပၚ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈျပဳလုပ္လာလွ်င္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ခုခံကာကြယ္ရမယ့္ပံု၊ ျပန္လည္ရင္ဆိုင္တိုက္ခိုက္ပံုေတြကို မိန္းကေလးမ်ားအားလံုးအတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သင္ၾကားေပးေနပါတယ္။ ျပည္တြင္းက အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ကေလးငယ္အားလံုးေတြဆီ တစ္စံုတစ္ရာ အားရေက်နပ္မႈျဖစ္ေစမယ့္အခြင့္အေရးနဲ႔ မိမိကိုယ္ကိုယံုၾကည္မႈကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခိုင္အမာ ေပးကမ္းခ်င္ေနခဲ့တာ ၾကာပါၿပီ” ဟု နည္းျပဆရာ ခြန္ေနာ္က ေျပာၾကားသည္။

    ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ လူတစ္သိန္းေက်ာ္မွာ အစိုးရစစ္တပ္ႏွင့္ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားအၾကား တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးေနၾကရသည္။ ကခ်င္တပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ ပိုမိုလြတ္လပ္ေသာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရိွေရးအတြက္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ ၁၇ ႏွစ္တာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားမႈက ၂၀၁၁ ခုနွစ္တြင္ အဆံုးသတ္သြားၿပီး တိုက္ပြဲမ်ားမွာ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားလာသည္။

    အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ ေခါင္ရာ သည္ လူဦးေရ ၈၀၀၀ ေက်ာ္ရိွေသာ ဒုကၡသည္ဦးေရအမ်ားဆံုး ဂ်ီယန္းစခန္းမွ မိန္းမငယ္ေလးျဖစ္သည္။ သူမသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ ႏွစ္ အသက္ ၁၁ ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းတက္ေနစဥ္ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားသျဖင့္ သူမ၏ရြာ မန္ဒန္းမွ အသက္လုေျပးထြက္လာရသည္။ ထိုအခ်ိန္ကစၿပီး သူမ၏မိဘမ်ားကို ျပန္မေတြ႕ရေတာ့ေပ။

    သူနာျပဳတစ္ဦးျဖစ္ရန္ တစ္ခ်ိန္က စိတ္ကူးယဥ္ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုတြင္မူ အလ်ဥ္းေျပာင္းလဲသြားၿပီျဖစ္သည္။ “ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ကၽြန္မျဖစ္လိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲ့ဒီအတြက္လည္း လံုး၀ စိတ္မပ်က္ပါဘူး” ဟု သူမက ဆိုသည္။

    သို႔ေသာ္ ေဒသတြင္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားေပၚ မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကားျခင္းအေၾကာင္း ၾကားသိၿပီးေနာက္ ေခါင္ရာသည္ ကရာေတးပညာကို ေလ့လာသင္ၾကားလ်က္ရိွသည္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ က်ဳိးေပါက္သြားခ်ိန္မွစၿပီး KIA လက္ေအာက္မွ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုသည္ ကခ်င္တို႔၏ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမ်ားတြင္ ကရာေတးသင္တန္းမ်ားကို ဖြင့္လွစ္ေဆာင္ရြက္ေနသည္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ မိန္းကေလးႏွင့္ေယာက္်ားေလးမ်ားအတြက္ မိမိကိုယ္ကိုကာကြယ္ႏိုင္ရန္၊ မိမိကိုယ္ကိုယံုၾကည္စိတ္ရိွရန္ ထိုသို႔ သင္ၾကားေပးျခင္းျဖစ္သည္။

    “သူတို႔(တပ္မေတာ္)က အမ်ဳိးသမီးေတြကို မုဒိန္းက်င့္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္မ ကရာေတးပညာကို သင္ၾကားဖို႔ စိတ္၀င္စားၿပီး ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ပါ” ဟု ေခါင္ရာက ဆိုသည္။

    စစ္တပ္သည္ မုဒိန္းက်င့္ျခင္းကို စစ္လက္နက္သဖြယ္ အသံုးခ်ေနသည္မွာ အခ်ိန္ကာလၾကာရွည္ေနၿပီဟု အမ်ဳိးသမီးမ်ားဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေျပာၾကသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကတည္းကစ၍ ျမန္မာစစ္တပ္မွ တိုင္းရင္းအမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ မုဒိန္းက်င့္ျခင္းႏွင့္ လိင္ေစာ္ကားျခင္း အမႈေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ မွတ္တမ္းျပဳစုထားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ Women’s League of Burma က ဆိုသည္။ ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ကမူ ဤအေရးကိစၥႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ စိုးစဥ္းမွ် အသံမထြက္ဘဲ ေရငံုႏႈတ္ပိတ္ေနလ်က္ရိွသည္။

    ယခုႏွစ္ေဆာင္းဦးကာလအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းရိွ လူနည္းစု၀င္မ်ားအား တပ္မေတာ္သားႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားက ထပ္ဖန္တလဲ မုဒိန္းမႈ က်ဴးလြန္ေနေၾကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္မ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအုပ္စုမ်ားက ဆိုသည္။ အမ်ဳိးအမည္မသိ တိုက္ခိုက္ေရးသမားမ်ားမွ နယ္စပ္ေစာင့္ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ကိုးဦးအား သတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာ ေအာက္တိုဘာလကတည္းက အာဏာပိုင္တို႔သည္ အဆိုပါေဒသတစ္ခြင္၌ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ေဒသတြင္းသို႔ ႏိုင္ငံျခားမီဒီယာမ်ား မ၀င္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ အစိုးရက ပိတ္ဆို႔ထားသည္။ သို႔ေသာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဖက္ အလြတ္ရုန္းထြက္ေျပးသြားႏိုင္ခဲ့ၾကသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔က လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔၏ မုဒိန္းက်င့္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းအေၾကာင္း သတင္းေပးေဖာ္ျပၾကသည္သာမက ၿဂိဳဟ္တုပံုရိပ္မ်ားက ေဖာ္ျပေနသည့္ ရြာလံုးကၽြတ္မီးေလာင္တိုက္သြင္းမႈမ်ားကလည္း ထိုသူတို႔၏စကားကို ခိုင္မာသြားေစသည္။ မၾကာေသးမီက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတစ္ခုတြင္ စစ္တပ္၏ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူ စိုးႏိုင္ဦးက ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း တပ္မေတာ္သားမ်ားက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေသာ္လည္းေကာင္း၊ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈေသာ္လည္း အလ်ဥ္း မက်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း ျငင္းဆိုထားသည္။

    ထိုင္းႏိုင္ငံရိွ ကခ်င္အမ်ဳိးသမီးမ်ားအဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ဥပေဒေရးရာကူညီေရးကြန္ရက္သည္ ယမန္ႏွစ္က အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ၎၌ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ကခ်င္လူမ်ဳိး ပရဟိတဆရာမႏွစ္ဦးကို ရက္စက္စြာ မုဒိန္းက်င့္ၿပီး သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ျဖစ္စဥ္အေပၚ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈပ်က္ကြက္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ အဆိုပါ မုဒိန္းျမင္ကြင္းအနီးတြင္ ဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီေသာ တပ္မေတာ္သားမ်ားစြာ ရိွေနၾကၿပီး အေလာင္းရွာမေတြ႕မီ အသီးသီးထြက္ခြာသြားၾကသျဖင့္ မည္သည့္ မသကၤာသူကိုမွ် မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကေခ်။

    ယင္းသို႔ကိစၥမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ မရိွသေလာက္သာ ျဖစ္ေနသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းရိွ ကခ်င္မိန္းကေလးငယ္တစ္ဦးကို မုဒိန္းက်င့္သည့္အမႈျဖင့္ တပ္မေတာ္သားတစ္ဦးအား ေထာင္ ၇ ႏွစ္ျပစ္ဒဏ္ စီရင္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာစစ္သားတို႔ကို စစ္ခံုရံုးတြင္သာ စစ္ေဆးစီရင္ေလ့ရိွေသာ္လည္း အဆိုပါအမႈတြင္ ဥပေဒဘက္ေတာ္သားေရွ႕ေနမ်ားက ျပည္သူ႔တရားခံုရံုးတင္ႏိုင္ေအာင္ ဖိအားေပးႀကိဳးပမ္းႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။

    ယမန္ႏွစ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္အား လူနည္းစု၀င္တိုင္းရင္းသားတို႔မွ ေရြးခ်ယ္ခံအစိုးရသစ္တစ္ရပ္ ျဖစ္ထြန္းလာေရးအတြက္ ေသာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳ မဲေပးခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ စစ္တပ္လႊမ္းမိုးသည့္ အစိုးရသာ ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီး၊ ယခုအခါ အစိုးရ၏ တိုင္းရင္းသားပဋိပကၡေျဖရွင္းမႈေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအေပၚ အမ်ားအျပားက စိတ္ပ်က္လာၾကသည့္အျပင္ စစ္တပ္ကို ေဘးမဲ့ေပးထားသည္ဟု အျမင္ရိွေနၾကေပသည္။

    “လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြအေပၚ မေျပာဆိုရင္၊ မတရားခံရသူေတြအတြက္ အမွန္တရားနဲ႔ တရားမွ်တကို လ်စ္လ်ဴရႈထားရင္ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံမွာ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္ထြန္းလာမွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု Women’s League of Burma ၏ အတြင္းေရးမွဴး ဂ်ဴလီယာမာရစ္ပ္ က ေျပာၾကားလိုက္သည္။

    တပ္မေတာ္သားတို႔၏ အက်င့္ဆိုးမ်ားကို ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ နည္းပါးလွသည္ျဖစ္၍ ကရာေတးသင္တန္းသူ မိန္းကေလးငယ္တို႔က အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ မိမိတို႔အေပၚ ၎တို႔၏က်ဴးလြန္ေစာ္ကားျခင္းမွ ဟန္႔တားႏိုင္ေရးကိုသာ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကရေပသည္။ သူတို႔သည္ အခ်င္းခ်င္း ယွဥ္ၿပိဳင္ေနၾကရင္း အခ်ဳိ႕ကမူ တိုက္ခိုက္ေရးပညာကို သက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းအဆင့္အထိ ေမွ်ာ္မွန္းထားၾက၏။

    “ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံရပ္ျခားထိသြားၿပီး ပိုမိုအဆင့္ျမင့္ေအာင္ သင္ယူႏိုင္တယ္လို႔ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ နည္းျပဆရာကေျပာတယ္။ ကၽြန္မလည္း ျပည္ပထြက္သြားခ်င္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ တိုက္ခိုက္ေရးသမား ျဖစ္ခ်င္ပါတယ္” ဟု ႏုဂ်ာ က ေျပာၾကားသည္။

    “မိမိကိုယ္ကို ဘယ္လိုခုခံကာကြယ္ရမယ္လို႔ သူတို႔ သိလာခ်ိန္မွာ သူတို႔ရဲ႕မိသားစု၀င္ေတြ၊ သူတို႔လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံကို သူတို႔တစ္ေတြ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္စြမ္း ရိွလာပါလိမ့္မယ္” ဟူ၍ နည္းျပဆရာ ခြန္ေနာ္က ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။

    Ref : Associated Press

  • ကမၻာ့ မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္လြယ္ဆံုး ၁၀ ႏုိင္ငံစာရင္းတြင္ ျမန္မာပါ၀င္

    ကမၻာ့ မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္လြယ္ဆံုး ၁၀ ႏုိင္ငံစာရင္းတြင္ ျမန္မာပါ၀င္

    ဇန္န၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၇
    M-Media

    mayan

    – လန္ဒန္အေျခစုုိက္ တတ္သိပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕ International Crisis Group မွ ထုတ္ျပန္ေသာ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ႏုိင္ေခ်အတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ရမည့္ ၁၀ ႏုိင္ငံ စာရင္းတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပါ၀င္လာသည္ဟု သိရသည္။

    “ကမၻာ့ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္လြယ္ဆံုး ႏုိင္ငံမ်ား” (world’s most volatile flashpoints) ေခါင္းစဥ္ႏွင့္အတူ အဖြဲ႕၏ ဥကၠႏွင့္ အမႈေဆာင္ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ မစၥတာ ဂ်ီယန္ မာရီ ဂီဟန္ႏုိ၏ မွတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ဇန္န၀ါရီလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ Foreign Policy ၌ ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

    စာရင္းတြင္ ဆီးရီးယား၊ အီရတ္၊ တူရကီ၊ ယီမင္တုိ႔က ထိပ္ဆံုးတြင္ အစဥ္လုိက္ရွိေနၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကမူ အာဖဂန္ႏွင့္ ယူကရိန္းတုိ႔ၾကား အဆင့္ ၈ ေနရာတြင္ ရွိေနသည္။

    ဂီဟန္ႏုိကမူ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ လတ္တေလာ ျဖစ္ပြားေနသည့္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ နီးပါးၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ လက္နက္ကုိင္ပဋိပကၡ အဆံုးသတ္ရန္ ႀကိဳးစားမႈမ်ားကို ထိခုိက္ပ်က္စီးေစခဲ့သည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့ၿပီး ႏုိ၀င္ဘာလက ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းတြင္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႕ ၄ ခုက စုေပါင္း၍ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားေၾကာင့္ တုိက္ပြဲမ်ား ျပင္းထန္လာျခင္းကုိ ရည္ညႊန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ဒါဟာ ေဖေဖာ္၀ါရီမွာ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ရွိေနတဲ့ ၂၁ ရာစု ပင္လံုညီလာခံ ေနာက္တစ္ဆင့္မွာ တုိးတက္မႈေတြ ျမင္ရဖုိ႔အတြက္ နိမိတ္ေကာင္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ၿပီး ႐ုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ လူနည္းစုေတြရဲ႕ ကံၾကမၼာကလည္း ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ စုိးရိမ္မႈေတြကုိ အသစ္ျပန္ျဖစ္ေစပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြက စစ္ေသြးႂကြလား၊ အရပ္သားလား ခြဲျခားမႈသိပ္မရွိဘဲ ၾကမ္းၾကမ္းရမ္းရမ္း တုန္႔ျပန္တယ္။ တရားလက္လြတ္သတ္ျဖတ္မႈ၊ အဓမၼျပဳက်င့္မႈ၊ မီး႐ႈိ႕မႈေတြ ရွိေနတယ္လုိ႔ စြပ္စြဲမႈေတြလည္း ရွိေနပါတယ္”

    ထုိ႔ျပင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ အစြန္းေရာက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု မည္သည့္အခ်ိန္ကမွ မျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာအစုိးရစစ္တပ္၏ ၾကမ္းတမ္းစြာ တုန္႔ျပန္မႈမ်ားက အၾကမ္းဖက္မႈ ျပန္႔ႏွံ႔ျဖစ္ပြားႏုိင္သည့္ အႏၱရာယ္ကုိ ျမင့္တက္ေစေၾကာင္း၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ နစ္နာဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားကုိ ႏုိင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက ၎တုိ႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္အတြက္ အသံုးခ်ႏုိင္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္း ဘာသာေရးတင္းမာမႈမ်ားကုိ မီးထုိးေပးသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္လာမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဂီဟန္ႏုိက ထည့္သြင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္လြယ္ဆံုး ႏုိင္ငံ ၁၀ ႏုိင္ငံစာရင္းတြင္ ကြန္ဂုိႏွင့္ ေတာင္ဆူဒန္ႏုိင္ငံမ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။

    Ref: Frontiermyanmar

  • ေညာင္ျမစ္တူးရအံုးမည့္ ျမန္မာ့ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈက႑

    ေညာင္ျမစ္တူးရအံုးမည့္ ျမန္မာ့ ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈက႑

    စက္တင္ဘာ ၃၀၊ ၂၀၁၆
    M-Media

    jade-2

    – ၁၉ ရာစု တ႐ုတ္ဧကရာဇ္ဘုရင္မ က်ီယီႏွင့္ သူမ အဆက္အႏြယ္ျဖစ္ေသာ ေခတ္သစ္တ႐ုတ္ျပည္သူမ်ား အျမတ္တႏုိး စြဲလမ္းတန္ဖုိးထားၾကသည့္ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားက ျမန္မာႏုိင္ငံမွလာသည္။ အရည္အေသြးေကာင္းမြန္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားမွာ ‘ေက်ာက္စိမ္းတကာတုိ႔၏ ထြဋ္ေခါင္’ ဟု အမည္တြင္ၿပီး ကမၻာေပၚတြင္ တန္ဖုိးအႀကီးဆံုး၊ ေစ်းကြက္အ၀င္ဆံုး ျဖစ္သည္။

    တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ဧကရာဇ္နန္းေတာ္ႀကီး ခမ္းနားႀကီးက်ယ္မႈက ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္း ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ေက်ာက္စိမ္းထြက္ရာ ဖားကန္႔ေဒသႏွင့္ လံုး၀ ကြဲျပားျခားနားသည္။ အဆုိပါ မုိင္းတြင္မ်ားတြင္ ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူမ်ား၏ ဘ၀က အလြန္ ပင္ပန္းဆင္းရဲသည္။ ကမၻာ့ အႀကီးဆံုးေက်ာက္စိမ္းထြက္ရာေဒသရွိ ေတာင္တန္းမ်ားေပၚတြင္ လုပ္ကြက္ရထားသည့္ ကုမၸဏီမ်ားက စြန္႔ပစ္ထားေသာ ေျမစာပံုမ်ားတြင္ ၎တုိ႔က ေက်ာက္စိမ္းမ်ား ေတြ႕လုိေတြ႕ျငား ရွၾကသည္။ ကံေကာင္းေထာက္မ၍ ေတြ႕ပါက ကုန္သည္မ်ား၊ ေက်ာက္သမားမ်ားကို ျပန္ေရာင္းၾကသည္။

    ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ေလ့လာစမ္းစစ္မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ Global Witness အဖြဲ႕မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာတစ္ခုအရ ဖားကန္႔မွထြက္ေသာ ေက်ာက္စိမ္းအမ်ားစုအတြက္ တုိင္းျပည္မွ အခြန္မရဘဲ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ ေမွာင္ခုိလမ္းေၾကာင္းမွ ေရာက္ရွိသြားသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ တစ္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္မွ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ ေမွာင္ခုိထြက္သြားေနသည့္ ေက်ာက္စိမ္း တန္ဖုိးကုိ Global Witness မွ စံုစမ္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ထုိအစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိေသာ္လည္း ကန္ေဒၚလာ ၃၁ ဘီလီယံခန္႔ ရွိႏုိင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။

    ထုိပမာဏက ျမန္မာႏုိင္ငံ ဂ်ီဒီပီ၏ တစ္၀က္ရွိၿပီး က်န္းမာေရးက႑အတြက္ အစုိးရကခ်ေပးသည့္ အသံုးစားရိတ္ထက္ ၄၆ ဆ မ်ားေလသည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ျပဳလုပ္သည့္ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာျပပြဲတြင္ ျပသသည့္ ေက်ာက္စိမ္းတံုးမ်ားမွ တစ္တံုးမွာ ၾကမ္းခင္းေစ်းပင္ ယူ႐ုိသန္း ၆၀ ရသည္ဟု တရား၀င္ထုတ္ျပန္မႈမရွိသည့္ ရင္းျမစ္တစ္ခု ဆုိသည္။

    ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေက်ာက္စိမ္းက႑ကုိ ႏုိင္ငံတကာမွ စိတ္၀င္တစား ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့သည့္ ဇြန္လတြင္ ေက်ာက္စိမ္း ကုန္သြယ္သူ အုပ္စုတစ္စုက ယခင္အစုိးရမွ အႀကီးတန္းအရာရွိမ်ားမွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားရွင္လွ်ိဳ႕၀ွက္ဆက္သြယ္ကာ ကန္ေဒၚလာ သန္းႏွင့္ခ်ီရယူခဲ့သည္ဟု ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္ အုပ္စုတစ္စုက စြပ္စြဲခဲ့သည္။ အစုိးရက ထုိကိစၥအတြက္ စံုစမ္းစေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ယခင္ေရတပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ၀န္ႀကီးတစ္ဦးအပါအ၀င္ အစုိးရအရာရွိမ်ားမွာ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ကုိ ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္ဟု ေၾကျငာခဲ့သည္။ Global Witness မွ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူတစ္ဦးျဖစ္သူ ဂ်ဴမန္ ကဘ္ဘာက အဆုိပါ ေက်ာက္စိမ္းက႑မွာ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ ‘လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္မ်ား’ ရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး ‘ျခစားမႈ မရွိေတာ့ဟု ေျပာဆုိယံုမွ်ျဖင့္ မလံုေလာက္’ ဟု ေ၀ဖန္ခဲ့ေလသည္။

    ေက်ာက္စိမ္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္ေနသည့္ KIC Group မွ ဥကၠဌျဖစ္ဦး အစုိးရအား ေစာဒကတက္ခဲ့သူမ်ားတြင္ တစ္ဦးအပါအ၀င္ျဖစ္သည့္ ကုိေက်ာ္ေက်ာ္ဦးက အာဏာပုိင္းမ်ားအေနျဖင့္ ၾကည့္႐ႈရန္ ဆႏၵရွိပါက မိမိတြင္ပင္ အေထာက္အထားမ်ား ရွိေနသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ေငြေတြဘယ္လုိေပးခဲ့ရတယ္ဆုိတာကုိ အေသးစိတ္ေရးသားထားတဲ့ ျဖတ္ပုိင္းေတြ ကၽြန္ေတာ့္ဆီမွာပဲ အထပ္လုိက္ရွိပါတယ္။ ဒီေငြေတြ ဘယ္လုိသံုးလဲဆုိတာကုိ အေသးစိတ္ကုိ စစ္ေဆးရင္ ဘယ္ေလာက္ မသမာမႈေတြ ရွိေနလဲဆုိတာကုိ ေတြ႕မွာပါ”

    ထုိျဖတ္ပုိင္းမ်ားက ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ား၊ စက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေက်ာက္စိမ္းမွရသည့္ ၀င္ေငြမ်ားကုိ ရရွိေနသည္ဟု ျပသေနသည္။

    ေက်ာင္းစိမ္းမွရရိွသည့္ အက်ိဳးအျမတ္ မဆုိစေလာက္သာ ေဒသ၏ စီးပြားေရးအတြင္းသုိ႔ စီး၀င္သည္။ ကမၻာ့ဘဏ္၏အဆုိအရ ေက်ာက္စိမ္း အႀကီးက်ယ္တူးေဖာ္ေနသည့္ ကုမၸဏီက ျမန္မာႏုိင္ငံသားအမည္ျဖင့္ တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားျဖစ္ၿပီး ၀ယ္သူအမ်ားစုက တ႐ုတ္၊ ေဟာင္ေကာင္ႏွင့္ ထုိင္၀မ္ႏုိင္ငံတုိ႔မွ လာေရာက္ၾကသည္ဟု သိရသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္အထိ ေက်ာင္းစိမ္းအတြက္ အေကာက္ခြန္ဆုိသည္ မရွိ။ ေက်ာက္႐ုိင္းတံုး တင္ပုိ႔မႈအတြက္ ေလဗီေၾကး ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ေပးေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရွားသည့္ နည္းလမ္းမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ထုိအခြန္ကုိ ေရွာင္ရန္အတြက္ ေက်ာက္မုိင္းမ်ားမွာ ၎တုိ႔ထံမွ ထြက္ရွိသည့္ ေက်ာင္းစိမ္းမ်ားကုိ ကုမၸဏီမ်ားသုိ႔ မေရာင္းမီ မွတ္ပံုတင္ေသာ္လည္း ေစ်းကုိ အလြန္အမင္းခ်ထားေလသည္။ ျခစားမႈရွိေနျခင္း၊ တုိင္းရင္းသားပဋိပကၡ၊ ရန္မီး၀ါဒတုိ႔ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္သည့္ အဆုိပါ ေက်ာက္စိမ္းစီးပြားေရးက ၀႐ုန္သုန္းကားႏုိင္သည့္ ေမွာင္ခုိစီးပြားေရး ျဖစ္သည္ဟု Global Witness က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ မုိင္းတြင္းမ်ားမွ အခြန္ ၆.၂ ဘီလီယံ ဆံုး႐ံႈးသည္ဟုလည္း ၎တုိ႔အဖြဲ႕က ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္သည္။

    “အာဏာပါ၀ါရွိတဲ့သူေတြက က်န္တဲ့ျပည္သူတြကုိ မလိမ့္တပတ္လုပ္ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ေပါႂကြယ္၀တဲ့ ေက်ာက္စိမ္းေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အျမတ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိ မရပ္တန္႔ႏုိင္တဲ့ အျမတ္ထုတ္မႈေတြက ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေျမၿပိဳမႈေတြ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္ဆီးမႈေတြကုိ ျဖစ္ေစပါတယ္” ဟု ကဘ္ဘာက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားမွစ၍ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ၾသဇာ လႊမ္းမုိးလာမႈႏွင့္အတူ ေက်ာက္စိမ္း၀ယ္လုိအားမွာလည္း ျမင့္တက္လာသည္ဟု ကုလသမဂၢ၏ ကုန္သြယ္ေရး ကိန္းဂဏန္းမ်ားက ေဖာ္ျပေနသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္မ်ားမွာ ေက်ာက္စိမ္းေပါႂကြယ္၀ေသာ ဖားကန္႔ကုိ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ KIA ထံမွ သိမ္းယူရန္ တြန္းအားျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ထုိသိမ္းယူႏုိင္မႈတြင္ စစ္ဖက္အႀကီးအကဲမ်ား အလြန္အမင္း အျမတ္ထြက္ခဲ့ၿပီး ၎တုိ႔၏ အခြင့္ထူးမ်ားကုိ ေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ ခ႐ုိနီမ်ားႏွင့္ ေ၀စားမွ်စား လုပ္ခဲ့ၾကသည္ဟု Global Witness ၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

    ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈ ျမင့္တက္လာသည္ႏွင့္အမွ် ျခစားမႈမ်ား၊ လူမႈေရးႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ကပ္ဆုိက္မႈမ်ားလည္း ျမင့္တက္လာသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္အတြင္းက ေျမစာပံုၿပိဳက်မႈတစ္ခုအတြင္းမွာပင္ ေရမေဆးေက်ာက္ရွာေဖြသူ လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ပိတ္ပစ္ရန္ သတၱဳတြင္းဒု၀န္ႀကီးက အဆုိျပဳရသည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ေဒသတြင္း လူထုအေျချပဳအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေရမေဆးေက်ာက္ ရွာေဖြသူမ်ား၏ ၃ ပံု ၂ ပံုမွာ မုိင္းတြင္းမ်ားတြင္ လြယ္လြယ္ကူကူရရွိေနေသာ ေဆးစြဲေနသည္ဟု ဆုိသည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ နီးပါး ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အရပ္သားဦးေဆာင္သည့္ အစုိးရႏွင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈကုိ စတင္ခဲ့ေသာ္လည္း စစ္တပ္အရာရွိမ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားေရးဦးပုိင္လီမီတက္ကဲ့သုိ႔ စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳ ကုမၸဏီမ်ားက ကုန္သြယ္မႈမ်ား၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္ခြဲေ၀ေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ ဆက္လက္ခ်ဳပ္ကုိင္ထားဆဲျဖစ္သည္ဟု ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ဆုိၾကသည္။ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားေရးဦးပုိင္လီမီတက္မွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကတည္းက အေမရိကန္၏ ပိတ္ဆုိ႔မႈကုိ ခံခဲ့ရသည္။

    ျမန္မာႏုိင္ငံ သဘာ၀သယံဇာတ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေဖာ္ေဆာင္ေရး လႈပ္ရွားမႈ (MEITI) အရ ေက်ာက္စိမ္းကုမၸဏီမ်ားကုိ ပုိင္ဆုိင္မႈ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ရွိေနသည့္ အစုရွင္ယာရွင္မ်ားအား ထုတ္ေဖာ္ေရးႏွင့္ သတၳဳတြင္းလုပ္ငန္းဆုိင္ရာ ဥပေဒမ်ားကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ စီမံကိန္းကုိ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ျမန္မာအစုိးရက သေဘာတူခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ေက်ာက္ျမတ္ရတနာ ေရာင္း၀ယ္ေရးလုပ္ငန္း(MGE) ကေတာ့ ေက်ာက္စိမ္းႏွင့္ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာ လုပ္ကြက္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္မွာ ယခုလအတြင္း သက္တမ္းကုန္မည္ျဖစ္ၿပီး လုပ္ပုိင္ခြင့္အသစ္မ်ားကုိ ဇူလိုင္လတြင္ ေၾကျငာမည္ဟု ဆုိသည္။

    MGE မွ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာျပပဲြမ်ားကုိ စီစဥ္က်င္းပေပးၿပီး၊ ဥပေဒစည္းကမ္းမ်ား ခ်မွတ္ျခင္း၊ ဖားကန္႔အနီးရွိ အေရးပါသည့္ ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ကြက္ႀကီးမ်ားတြင္ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္ျခင္းမ်ားကုိလည္း ေဆာင္ရြက္ေလသည္။ EMG အေပၚသက္ေရာက္ေနသည့္ ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ား အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ရွိေနသည့္ ပိတ္ဆုိ႔မႈမ်ားအားလံုးကုိ ဖယ္ရွားေပးမည္ဟု ႏုိင္ငံတာ္၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္း သမၼတ အုိဘားမား ေျပာၾကားမႈက ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕မ်ားကုိ လက္မႈိင္က်ေစေလသည္။

    ေက်ာက္စိမ္းလုပ္ငန္းတြင္ ပုိမို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရး လႈပ္ရွားေနသည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ NLD လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးလွဆန္းက မၾကာေသးမီကာလအတြင္း ေပၚထြက္လာခဲ့သည့္ မသမာမႈမ်ားမွာ အေပၚယံသာျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။

    “ကုမၸဏီေတြအခ်င္းခ်င္း ကေတာက္ကဆျဖစ္ရင္ ျခစားမႈအေသးစိတ္အခ်က္အလက္ေတြကုိ ၾကားရမွာျဖစ္ၿပီး၊ ျပည္သူလူထုကလည္း သိရမွာပါ” ဟု ဦးလွဆန္းက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    (စစ္တပ္တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူမ်ား ပါ၀င္ေနေသာ) MGE ၏ အဆက္အသြယ္မ်ားက လႊမ္းမုိးမႈ၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္မ်ားရွိေနသည္ဟု သဘာ၀သယံဇာတမ်ား ထုတ္ယူသံုးစြဲမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္သည့္ Natural Resource Governance Institute အဖြဲ႕မွ အႀကံေပး မက္သယူး ေဆာ္လမြန္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “MEG ရဲ႕ တာ၀န္ေတြက ဘာမွန္း ေရေရရာရာမသိရဘူးဗ်။ ဘာ့ေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ ျမန္မာေက်ာက္ျမတ္ရတနာ ေရာင္း၀ယ္ေရး ဥပေဒလုိမ်ိဳး အဓိကက်တဲ့ စာရြက္စာတမ္းမ်ိဳး သူတုိ႔ရဲ႕ ဒုိမိန္းထဲမွာ မရွိဘူး။ ေနာက္ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳး၊ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမ်ိဳးလည္း မရွိဘူး”

    ထိုကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ MGE မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက မွတ္ခ်က္မေပးခဲ့။

    ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရး လႈံ႕ေဆာ္ေနသည့္ အဖြဲ႕မ်ား၏ ေနာက္ထပ္ စုိးရိမ္မႈတစ္ခုက အမ်ားျပည္သူမ်ား ေလ့လာၾကည့္႐ႈႏုိင္ျခင္းမရွိသည့္ MGE မွ ဘဏ္အေကာင့္မ်ားျဖစ္သည္။ EITI ၏ အစီရင္ခံစာတြင္ MGE မွာ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာလုပ္ငန္းမွ အက်ိဳးျမတ္ ထက္၀က္ေက်ာ္ ကန္ေဒၚလာ သန္း ၂၀၀ ေက်ာ္ကုိ ထုိေငြစာရင္းမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္းထားသည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ မစၥတာ ေဆာ္လမြန္ကေတာ့ ထုိပမာဏမွာ အေလွ်ာ့ေပါ့ဆံုး ခန္႔မွန္းထားျခင္းျဖစ္ၿပီး အမွန္ကတယ္ပမာဏမွာ ထုိထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ မ်ားျပားႏုိင္ကာ သန္း ၆၅၀ ေက်ာ္အထိရွိမည္ဟု ဆုိေလသည္။

    KIC Group မွာ ကုိေက်ာ္ေက်ာ္က တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွ ၀ယ္လုိအားျမင့္တက္ေနခ်ိန္တြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကုိ မျဖစ္မေန ျပဳလုပ္ရမည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

    “ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္သူေတြကုိ အျပစ္ေပးဖုိ႔လုိတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ရဲ႕ အကူအညီမပါဘဲ ဒီကိစၥကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္လုိ႔မရပါဘူး။ သူတုိ႔ ပူးေပါးပါ၀င္မွ၊ ဒါကုိ ကူညီေပးမွ အေျခအေနေတြက ေျပာင္းလဲမွာပါ”

    Ref: finicialtimess

    ( Financial Times မွ The dark shadow of Myanmar’s jade trade ေဆာင္းပါးကုိ ေလးေမာင္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျ
    ပန္ဆုိသည္။)