၁၉၄၆ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၌ က်င္းပခဲ့ေသာ ေ႐ႊတိဂုံအလယ္ပစၥယံ လူထုအစည္းအေ၀းပဲြႀကီးသို႕ အမ်ိဳးသားတပ္ေပါင္းစုအသြင္ျဖင့္ အဖြဲ႕အစည္းအသီးသီးမွ 
တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ယင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္၊ ဦးေဖခင္၊ ဦးခင္ေမာင္လတ္တို႕ ဦးေဆာင္သည့္ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗမာမြတ္စလင္မ္ကြန္ဂရက္ (ဗမက) လည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။ ထိုညီလာခံသဘင္ႀကီး၌ ဖဆပလအဖဲြ႕မွ ကိုယ္စားလွယ္ ဆရာႀကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိက တင္သြင္းခ့ဲသည့္ အဆိုအမွတ္(၆) တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ အဆိုအေၾကာင္းကို ၄၊ ၂၊ ၁၉၄၆ ရက္စြဲထုတ္ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ (စာလံုးေပါင္းအား မူရင္းစာသားအတိုင္း ကူးယူေဖာ္ျပထားပါသည္။)
ဗမာမူဆလင္သည္ ဗမာ
“ ကၽြန္ေတာ္၏ စာဆို စတုတၳပိုင္းကေတာ့ ဗမာမူဆလင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ပါတယ္။ ဗမာမူဆလင္မ်ားဟာ ေ႐ွးက ဗမာမ်ားႏွင့္ အယူဘာသာျခား႐ုံႏွင့္ မိမိတုိ႕ကိုယ္ကို ႏုိင္ငံျခားသားမ်ား စာရင္းတြင္ သြတ္သြင္းကာ ဗမာႏုိင္ငံေရးတြင္ မပါ၀င္ဘဲ လ်စ္လ်ဴ႐ႈခဲ့ၾကပါသည္။ ယခုစီးပြားေရး ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈအစစမွာ ဗမာတို႕ႏွင့္ခဲြလို႕မရေသာ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားပင္ ျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ အယူမွန္ အျမင္မွန္သို႕ ေရာက္႐ိွလာၾကသည့္အတိုင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံလုံးဆိုင္ရာဗမာမူဆလင္ ပ်ဥ္းမနားကြန္ဖရင့္ႀကီးက ငါတို႕သည္ဗမာမ်ားပင္ျဖစ္သည္ဟု ေႂကြးေၾကာ္ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္ကို ဤညီလာခံႀကီးက အထူးခ်ီးက်ဴး၀မ္းေျမာက္ေၾကာင္း၊ ဤသို႕သေဘာထားၾကေသာ ဗမာမူဆလင္မ်ားကို တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုတို႕ရထိုက္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကိုေပးရန္ သေဘာတူေၾကာင္းဟူေသာ အဆိုျဖစ္ပါတယ္ ””။
မူလာအစ္စေမလ္
ဤကိစၥႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာလိုသည့္မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ကို ေသြးခဲြသူမွာ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ျပည္၌ သက္ဦးဆံပိုင္ျမန္မာဘုရင္မ်ား အုပ္စိုးစဥ္က လူနည္းစုံမ်ားကို မႏွိမ္ခဲ့ပါ။ ကုလားလူမ်ဳိးမ်ားထဲမွ မူလာအီစေမလ္သည္ ျမန္မာဘုရင္ထံတြင္ အမႈေတာ္ကို ထမ္း႐ြက္ေသာအခါ ေဘာဂေသ႒ိ သူေဌးဘဲြ႕ကို အပ္ႏွင္းခဲ့သည့္ျပင္၊ ေက်ာက္ရဲၿမိဳ႕ကို အပိုင္စားေပး၍ အေထာက္ေတာ္၀န္ ခန္႕ထားခဲ့ပါသည္။ ထုိအခါမွစ၍ ၎တို႕၏ အဆက္အႏြယ္မ်ားသည္၊ ျမန္မာထီးနန္းထုံးတမ္းစဥ္လာယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို လုိက္နာက်င့္သုံးစဲြခဲ့ၾကျခင္းျဖင့္ အယုဘာသာမွ်သာ ကြာျခားေသာ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္လာၾကပါသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ မင္းတုန္းမင္း တရားႀကီး သီေပါမင္းတရားႀကီးလက္ထက္မင္း(၂)ဆက္တြင္ ေစာင္းႏွင့္ အမႈေတာ္ ထမ္းခဲ့ရေသာ ေစာင္းဆရာႀကိး ေဒ၀ဣႏၵာ၏ တပည့္ရင္းမွာ မူလာအစ္စေမလ္တို႕၏ အႏြယ္အဆက္ ေစာင္းဆရာႀကီး ေမာင္ေမာင္လတ္ ဟူေသာ ဗမာမူဆလင္ပင္ျဖစ္၍ ယခု မႏၲေလးတြင္ ထင္႐ွား႐ိွေနပါသည္။ ျမန္မာေစာင္းပညာကို ထိုပုဂၢဳိလ္ႀကီးထံမွ သင္ယူေလ့လာၾကရပါသည္။ ထိုမွတစ္ပါး မဟာဂီတက်မ္း၀င္ ေ႐ႊနားေတာ္သြင္းျဖစ္ေသာ ျမန္မာေ႐ွးသီခ်င္းႀကီးမ်ားကို ေကာင္းစြာ တက္ကၽြမ္းၾကေသာ က်ဳိက္လပ္ ဦးအီစမာအင္၊ ၾကည့္ျမင္တုိင္ ဦးဘူးတား၊ ဟသၤာတ ဦးဘအိုစေသာ ဂီတပါရဂူတို႕မွာ ဗမာမူဆလင္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ဗမာမူဆလင္တို႕မွာ ဤသို႕ပင္ ဗမာ့အလွယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ေလ့လာလိုက္စားခဲ့ၾကျခင္းျဖင့္ပင္ ဗမာလူမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသခံႀကီး ထင္႐ွားလွပါသည္။
ဗမာမူဆလင္ ထိမ္းျမားပဲြ
ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕၏ လက္ထပ္ထိမ္းျမားပဲြကား ဘာသာေရးမဟုတ္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး သက္သက္မွ် ျဖစ္ပါသည္။ မူဆလင္ဘာသာ၀င္တုိ႕ကား ဘာသာတရားအရ လက္ထပ္ရပါသည္။ ဤကိစၥနွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တံြေတးၿမိဳ႕၌ ေခတၱေနစဥ္က ကၽြန္ေတာ္ ေတြ႕ခဲ့ရေသာ ၀မ္းေျမာက္ဖြယ္တစ္ရပ္ ကို အစီရင္ခံလိုပါသည္။ မူလာအစ္စေမလ္၊ မူလာဒါ၀တ္တုိ႕၏ အဆက္အႏြယ္မ်ားျဖစ္ေသာ ဗမာမူဆလင္လက္ထပ္ပဲြတစ္ခုတြင္၊ နံနက္ပိုင္း၌ မူဆလင္ဘာသာတရားပညတ္ခ်က္အရ လက္ထပ္ ၿပီးစီးေသာအခါ ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ျမန္မာတုိ႕ ထုံးတမ္းအရ အမ်ဳိးသမီးကေလးမွာ ဗမာထဘီ အက်ႌလက္႐ွည္ ဆံၿမိတ္ခ်ႏွင့္ သတို႕သားမွာလည္း ပုဆိုးေတာင္႐ွည္၊ ရင္ဖုန္းအက်ႌေခါင္းေပါင္းႏွင့္ ၀တ္ဆင္လွ်င္ ျမန္မာပီပီပဲြထုတ္ ဧည့္ခံေကၽြးေမြးထိမ္းျမာျခင္းျပဳသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ပင္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ၾသဘာစာမ်ား ဘတ္ၾကားခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ပါသည္။ ဤသို႕ဗမာမူဆလင္မ်ားသည္ မိမိတို႕သည္ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားပင္ျဖစ္သည္ဟု အျမင္မွန္ထားၾကသည့္အတုိင္း ကၽြန္ေတာ္တို႕ကလည္း ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဤညီလာခံႀကီးက ေႂကြးေၾကာ္လိုက္ပါ သည္။
(ကိုးကား – အ့ံဖြယ္ အကၠဆာေက်ာက္ဖ်ာႏွင့္ အစၥလာမ့္သုတ မဂၢဇင္း)
