ေမ-၂၁-၂၀၁၃
မိထၳီလာ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ အစၥလာမ္ေဘာ္ဒါေဆာင္ေက်ာင္း မီး႐ိႈ႕ခံရမႈ၊ ေက်ာင္းသားႏွင့္ ဆရာ ၂၄ေယာက္ အသတ္ခံရမႈ စံုစမ္းစစ္ေဆးေပးဖို႔ PHR အဖြဲ႔ ေတာင္းဆို
ျပီးခဲ့တဲ့ မတ္လက မိတၳီလာၿမိဳ႕ အဓိက႐ုဏ္းအတြင္း အစၥလာမ္ေဘာ္ဒါေဆာင္ေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္း မီးရိႈ႕ခံခဲ့ရမႈေၾကာင့္ ဆရာ၊ ဆရာမေတြ အပါအ၀င္ ကေလးငယ္ စုစုေပါင္း ၂၄ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ Physicians for Human Rights လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးက အစီရင္ခံတစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္လိုက္ၿပီး ဒါကို အေသးစိတ္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေပးဖို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္အစံုကို မေမစႏၵီက တင္ျပထားပါတယ္။
ေက်ာင္းသား ၁၂၀ ရွိတဲ့ အစၥလာမ္ ဘာသာေရး ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း မီးရႈိ႕ခံရမႈအတြင္း ဆရာ၊ ဆရာမ ၄ ဦးအပါအ၀င္ ကေလး အေယာက္၂၀ ထက္မနည္း ေသဆံုးခဲ့ရတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္နိုင္ငံမွာရွိတဲ့ Physicians for Human Rights PHR လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ႀကီးက စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈအတြက္ PHR အဖြဲ႔ႀကီးက မီးေလာင္မႈအတြင္း လြတ္ေျမာက္ခဲ့သူ ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ အနီးနားမွာရွိတဲ့ မ်က္ျမင္ သက္ေသတခ်ိဳ႕ကို PHR အဖြဲ႔ႀကီးက ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
အခုလို အျပစ္မဲ့ ကေလးငယ္ေတြ ရက္ရက္စက္စက္ ေသဆံုးမႈေတြကို မေဖာ္ထုတ္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ပိုၿပီး ဆိုးရြားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာႏိုင္တယ္လို႔ ဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာကို ဦးေဆာင္ ေရးသားျပဳစုခဲ့သူ ရစ္ခ်တ္ ေစာ္လြန္မ္ (Richard Sollom) က ျမန္မာႏုိင္ငံကို ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ၿပီးေတာ့ ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူနဲ႔ ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းတဲ့ အခါမွာေတာ့ –
“မီးေလာင္တဲ့အထဲက လြတ္လာတဲ့ ကေလးေတြနဲ႕ ဆရာဆရာမေတြကို ေမးၾကည့္တဲ့အခါ သူတို႕ အားလံုး က ဒီအေၾကာင္းကိုပဲ ထပ္ခါတလဲလဲၾကားခဲ့ရတယ္။ မဂၤလာေစ်းရံုရပ္ကြက္က သူတို႕ေက်ာင္းကို ဒုတ္ေတြ၊ အခၽြန္ေတြ၊ ဓါးေတြ၊ သံပိုက္ေတြ ကိုင္ထားတဲ့သူေတြက ေက်ာင္းကုိ မီးရိႈ႕ခဲ့ၿပီး ေက်ာင္းသားေတြကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့တယ္ဆိုၿပီးေျပာပါတယ္။ ဒါဟာ မတ္လ ၂၀၊ ၂၁ ရက္ေန႕တုန္းက မိတၳီလာ ၿမိဳ႕ တ၀ွမ္းမွာ လူေနအိမ္ေတြ၊ ေစ်းဆိုင္ေတြ အမ်ားအျပား ဆံုးရံႈးပ်က္ဆီးခဲ့တဲ့ မြတ္စလင္ ဆန္႕က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈေတြထဲကတခုျဖစ္ေပမယ့္ ဒါကိုေသေသခ်ာခ်ာေဖာ္ထုတ္ခဲ့ျခင္းမရွိခဲ့ပါဘူး။”
မ်က္ျမင္ေတြရဲ႕ အဆိုအရ ဒီအၾကမ္းဖက္မႈမွာ တာ၀န္ရွိ ရဲေတြက ကေလးငယ္ေတြကို ကာကြယ္ျခင္းမျပဳခဲ့့ဘဲ ဒီကိစၥကို ၀င္ေရာက္ ေျဖရွင္းျခင္း၊ အျပစ္က်ဴးလြန္သူေတြကို ဖမ္းဆီးျခင္း မျပဳခဲ့ဘူးလို႔ ဒီအစီရင္ခံစာထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာဟာ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို တရား၀င္ခရီး လာေရာက္ လည္ပတ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ထြက္လာတာလည္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီလို အခါသမယမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚေနတ့ဲ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ဥေပကၡာ ျပဳမထားသင့္ဘူးလို႔ ရစ္ခ်တ္ ေစာ္လြန္မ္ (Richard Sollom) က ေျပာပါတယ္။
ဒါ့ျပင္ တနလၤာေန႔မွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့အခါမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လူနည္းစု လူမ်ိဳးကြဲ၊ ဘာသာကြဲေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားဖုိ႔ သမၼတ အိုဘားမားအေနနဲ႔ တုိက္တြန္းသင့္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“အခုအခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ အရွိန္အ၀ါက ႀကီးမားေနပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးကတည္းက စီးပြားေရး အေထာက္အပံ့ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အကူအညီေတြ ေပးခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ Physicians for Human Rights အေနနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ အရွိန္အ၀ါကို ျပဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး ေျပာင္းလဲမႈဟာ စံသတ္မွတ္ထားတဲ့ အဆင့္ေရာက္တဲ့အထိ အေရးယူ ပိတ္ဆုိ႔မႈတခ်ိဳ႕ ရွိသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီလမ္းစဥ္ရဲ႕ ပထမေျခလွမ္းေတြထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို အဆံုးသတ္ဖို႔နဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာ ဆန္႔က်င္ေရးေတြ၊ ဘာသာေရး ဆန္႔က်င္ေရးေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုဖို႔နဲ႔ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြကို အေရးယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။”
ဒါ့ျပင္ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔လည္း ဒီအၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္သင့္တယ္လို႔ သူက ေျပာပါေသးတယ္။
“ဂ်နီဗာမွာရွိတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီအေနနဲ႔ ဒီအျဖစ္အပ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္တာမရွိဘဲ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ ပါ၀င္တဲ့ မူဆလင္တခ်ိဳ႕ကိုပဲ ေထာင္ဒဏ္ ၁၄ ႏွစ္ ခ်မွတ္ထားၿပီးေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္း တရားစြဲဆိုျခင္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကုလသမဂၢအေနနဲ႔ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းဖို႔ လိုအပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ဘာသာကြဲ လူနည္းစုေတြကို အကာအကြယ္ျပဳဖို႔ လူ႔အခြင့္အေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ၊ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ လူသားခ်င္း စာနာမႈဆုိင္ရာ ၀န္ထမ္းေတြကို အတားအဆီးမရွိ ၀င္ေရာက္ခြင့္ ျပဳသင့္တယ္လို႔လည္း အစီရင္ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္း အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ သူ႔လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ကို အေရးမယူမျခင္း တျခား လံုၿခံဳေရး အေထာက္အပံ့ေတြ မေပးဖို႔လည္း အစီရင္ခံစာထဲမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။
http://burmese.voanews.com/content/phr-calls-for-to-investigate-religious-conflict-in-burma/1665009.html
