Tag: Ethiopia

သြဂုတ် ၄၊ ၂၀၂၃

M-Media 

-အီသီယိုးပီးယားက လူဦးရေအထူထပ်ဆုံး အမ်ဟာရာပြည်နယ်မှာ အစိုးရတပ်နဲ့ လက်နက်ကိုင်တွေအကြား တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ဒီကနေ့မှာ အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေငြာလိုက်ရပါတယ်။ 

ဖာနို ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့နဲ့ အစိုးရတပ်ဖွဲ့အကြား အခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းက စတင်ကာ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်လာပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာပါတယ်။ 

ဖာနိုတပ်ဖွဲ့ဟာ အချိန်ပိုင်းတပ်ဖွဲ့တစ်ခုပါ။ တီဂရေးဒေသမှာ ၂ နှစ်ကြာဖြစ်ပွားတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း အစိုးရတပ်တွေက ဖာနိုအဖွဲ့ကို လက်နက်ထောက်ပံ့ပေးကာ သူတို့ဖက်က တိုက်ခိုင်းခဲ့ပါတယ်။ 

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် နို၀င်ဘာလ စစ်ပွဲအပြီး အမ်ဟာရာဒေသ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ထဲ ထည့်သွင်းပေးဖို့ ဖာနိုတပ်ဖွဲ့က တောင်းဆိုရာကနေ အစိုးရတပ်နဲ့ တင်းမာမှု မြင့်တက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း အမ်ဟာရာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့က ပြည်ထောင်စုအစိုးရထံကနေ စစ်ကူတောင်းခဲ့ရပါတယ်။

အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေငြာလိုက်တာကြောင့် ညမထွက်ရအမိန့် ထုတ်ပြန်မှာဖြစ်ပြီး၊ အင်တာနက်လိုင်းတွေလည်း ဖြတ်တောက်ထားပါတယ်။ 

Ref: Aljazeera

ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁၊ ၂၀၂၂
M-Media

-အိမ်နီးချင်း ဆူဒန်၊ အီဂျစ်တို့နဲ့ ရေအရင်းအမြစ်ဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုရှိနေတဲ့ ဧရာမဆည်ကနေ ပထမဆုံး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှုကို အီသီယိုးပီးယားက တနင်္ဂနွေနေ့မှာ စတင်လိုက်ပါတယ်။

Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD) လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ အဲဒီဆည်ရဲ့ ဓာတ်အားထုတ်လုပ်မှုကို ဝန်ကြီးချုပ် အဘီယီ အဟ်မဒ်ကိုယ်တိုင် တက်ရောက်ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့တာပါ။ ဒီဆည်ကြီးဟာ အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံရဲ့ သမိုင်းမှတ်တိုင်တစ်ခု ဖြစ်လာမှာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရဲ့ ဓာတ်အားထုတ်လုပ်မှု ပမာဏကို ၂ ဆအထိ မြင့်တက်စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်းမြစ်ရဲ့ မြစ်ညာမှာ ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ GERD ဆည်ကြောင့် မိမိတို့ဆီ ရေစီးဆင်းမှုနည်းသွားပြီး ရေအရင်းအမြစ် ရှားပါးလာနိုင်တယ်လို့ မြစ်အောက်ပိုင်း နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ ဆူဒန်နဲ့ အီဂျစ်တို့က စိုးရိမ်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဝန်ကြီးချုပ် အဘီယီက အမှောင်ထဲမှာနေထိုင်နေရတဲ့ ပြည်သူ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း အလင်းရစေဖို့၊ စွမ်းအင်ရရှိရေး ထင်းလိုက်ရှာနေရတဲ့ မိခင်တွေရဲ့ လုပ်အားကို ချွေတာဖို့ အဓိကရည်ရွယ်တာဖြစ်ပြီး ​မြစ်ရေဟာ အရင်ကအတိုင်း ဆူဒန်နဲ့အီဂျစ်ကို စီးဆင်းနေမှာဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အီသီယိုးပီးယား အစိုးရနဲ့ ပြည်သူတွေဟာ ရေကိုထိန်းချုပ်ပြီး ဆူဒန်နဲ့ အီဂျစ်တို့ကို ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးအောင် လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုတဲ့ ကောလဟာလတွေဟာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း သူက ဆိုပါတယ်။

အီဂျစ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကတော့ နိုင်းမြစ်ရေကို မိမိသဘောနဲ့မိမိ မသုံးရဆိုတဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ် သဘောတူညီချက်ကို အီသီယိုးပီးယားက ချိုးဖောက်တာဖြစ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဆူဒန်ကတော့ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထုတ်ပြန်တာမျိုး မရှိသေးပါဘူး။

ဒေါ်လာ ၄.၂ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိတဲ့ GERD ဆည်ကို ၂၀၁၁ ခုနှစ်က စတင်တည်ဆောက်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား မီဂါဝပ် ၅ ထောင်ကျော် ထုတ်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အာဖရိကတိုက်မှာ အကြီးဆုံး ရေအားလျှပ်စစ်ဆည်အဖြစ် မှတ်တမ်း၀င်မှာပါ။

အီဂျစ်ဟာ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ သောက်သုံးရေအတွက် နိုင်းမြစ်ကို ၉၇ ရာခိုင်နှုန်း မှီခိုနေရပါတယ်။

Ref: Aljazeera

နို၀င်ဘာ ၂၃၊ ၂၀၂၁
M-Media

-နို၀င်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့ကစတင်ပြီး စစ်တပ်ကိုဦးဆောင်ကာ ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာကို ထွက်တိုက်မယ်လို့ အီသီယိုးပီးယား ၀န်ကြီးချုပ် အဘီအဟ်မဒ်က ကြေငြာလိုက်ပါတယ်။

နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း တီဂရေးဒေသမှာ တီဂရေးပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး (TPLF) နဲ့ အီသီယိုးပီးယား အစိုးရတပ်တွေအကြား ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် နိုင်၀င်ဘာလကတည်းက စတင်ဖြစ်ပွားလာတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ဟာ တစ်ဖြည်းဖြည်း ကျယ်ပြန့်လာပြီး တစ်ခြားဒေသတွေပါ ပြန့်နှံ့လာပါတယ်။ အခြား တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်တွေကလည်း TPLF နဲ့ မဟာမိတ်ဖွဲ့ကာ အစိုးရကို တိုက်ခိုက်လာကြပါတယ်။

အင်္ဂါနေ့ကစတင်ပြီး ရှေ့တန်းကိုထွက်ကာ စစ်တပ်ကို ဦးဆောင်တော့မယ်လို့ ၀န်ကြီးချုပ် အဘီ အဟ်မဒ်က Twitter စာမျက်နှာမှာ မနေ့က ရေးသားခဲ့ပါတယ်။

“အီသီယိုးပီးယားမျိုးဆက်သစ်တွေ ပြောစမတ်ပြုစရာအဖြစ် သမိုင်းကျန်ခဲ့ချင်သူတွေ ဒီကနေ့ တိုင်းပြည်အတွက် လက်ထောင်လိုက်ပါ။ ရှေ့တန်းမှာ ကျွန်တော်တို့ တွေ့ကြမယ်”

၁ နှစ်ကျော် ကြာလာပြီဖြစ်တဲ့ အီသီယိုးပီးယား ပြည်တွင်းစစ်မှာ လူထောင်ချီ သေဆုံးခဲ့ပြီ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူ သိန်းချီ ရှိနေပါတယ်။ အာဖရိကရဲ့ ဒုတိယလူဦးရေအများဆုံး နိုင်ငံက ဒီပြဿနာဟာ ဒေသတွင်းကိုပါ ရိုက်ခတ်လာမှာကို ကမ္ဘာ့အသိုင်းအ၀ိုင်းက စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။

TPLF အဖွဲ့ဟာ မြို့တော် အက်ဒစ် အဘာဘာကို သိမ်းဖို့ ကြိုးစားနေပြီး မြို့တော် အရှေ့မြောက်ဖက် ၁၃၆ မိုင်သာ၀ေးတဲ့ ရှီ၀ါရိုဘစ်မြို့ကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီလို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

Ref: Aljazeera

ဇွန် ၂၉၊ ၂၀၂၁
M-Media

-နိုင်ငံမြောက်ပိုင်း တီဂရေးဒေသမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ စစ်ပွဲမှာ တစ်ဖက်သတ် အပစ်ရပ်ကြောင်း အီသီယိုးပီးယားအစိုးရက ကြေငြာလိုက်ပါတယ်။

လူမျိုးစုအခြေပြု ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို ပြောင်းလဲလိုတဲ့ သမ္မတ အဘီအဟ်မဒ်ရဲ့ မူဝါဒကို မကြိုက်တာကြောင့် တီဂရေးဒေသ အာဏာရပါတီ TPLF က ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ ဗဟိုအစိုးရ စစ်စခန်းတစ်ခုကို သိမ်းယူခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပေါ်လာတာပါ။

ဒီပြည်တွင်းစစ်အတွင်း လူထောင်ချီသေဆုံးခဲ့ကာ ၂ သန်းလောက် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ရပါတယ်။ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ နှစ်ဖက် အပြန်အလှန် စွပ်စွဲခဲ့ကြပါတယ်။

စစ်ပွဲကြောင့် လူ ၅ သန်းလောက် စားနပ်ရိက္ခာ အပူတပြင်း လိုအပ်နေပြီး ၃ သိန်းခွဲလောက် အငတ်ဘေးဆိုက်မယ့်အန္တရာယ်နဲ့ ကြုံတွေ့နေရတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

မနေ့က ဒေသမြို့တော် မီကီလီကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း TPLF က မနေ့မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ဗဟိုအစိုးရက ခန့်ထားတဲ့ ဒေသအစိုးရအဖွဲ့နဲ့ ဗဟိုအစိုးရတပ်တွေ မီကီလီကနေ ထွက်ခွာသွားပြီလို့လည်း သတင်းတွေ ထွက်နေပါတယ်။

တနင်္လာနေ့က အစိုးရရဲ့ကြေငြာချက်မှာ ဇွန်လ ၂၈ ရက်နေ့ကနေ စိုက်ပျိုးရေးရာသီကုန်တဲ့ စက်တင်ဘာလအထိ အပစ်ရပ်သွားမယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

Ref: Reuters

ဒီဇင်ဘာ ၂၅၊ ၂၀၁၉
M-Media

-နိုင်ငံတောင်ပိုင်း အမ်ဟာရာဒေသမှာ ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ်အတွင်း ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်တွေ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ခံရမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အီသီယိုပီးယားနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း ထောင်နဲ့ချီတဲ့ မွတ်စလင်တွေက ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့သောကြာနေ့က မိုတာမြို့မှာဖြစ်ပွားတဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း အနည်းဆုံး ဗလီဝတ်ကျောင်းတော် ၄ လုံးနဲ့ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တွေရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရပါတယ်။

ငြိမ်းချမ်းရေးနိုဘယ်ဆုရှင် အီသီယိုးပီးယားဝန်ကြီးချုပ် အဘီ အဟ်မဒ်က တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ သမိုင်းနဲ့ချီရှိခဲ့တဲ့ ဘာသာရေးသည်းခံနိုင်စွမ်း၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှုကို ဖျက်ဆီးဖို့ အစွန်းရောက်တွေက ကြိုးစားမှု ဖြစ်တယ်လို့‌ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒီကိစ္စကြောင့် မြို့တော် အက်ဒစ် အဘာဘာအပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းမှာ မွတ်စလင်တွေက ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်း ဆန္ဒပြမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ကျူးလွန်သူတွေကို ဖမ်းဆီးအရေးယူဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ အမ်ဟာရာဒေသ အာဏာပိုင်တွေက တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူ ၁၅ ဦးကို ဖမ်းဆီးထားတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံရဲ့ လူဦးရေ သန်း ၁၁၀ မှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်က ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တွေက ၃ ပုံ ၁ ပုံ ရှိနေတာပါ။ မြေယာအငြင်းပွားမှုကြောင့် လူမျိုးစုတွေအကြား အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ဘာသာရေးအသွင်ဆောင်တဲ့ ပဋိပက္ခအဖြစ် ဦးတည်လာခဲ့ပါတယ်။

အမ်ဟာရာဒေသက အခုတိုက်ခိုက်မှုကို အီသီယိုးပီးယား အော်သိုဒေါ့စ် ခရစ်ယာန်အသင်းနဲ့ အစ္စလာမ့်ရေးရာ ကောင်စီတို့က ပြစ်တင်ရှုတ်ချခဲ့ပါတယ်။

Ref: Aljazeera