သဂုတ္လ- ၂၇ ရက္၊ ၂၀၁၃
ဘာသာျပန္ဆို – ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္
မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္- Joseph Cox
သီရိလကၤာတြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕ တိုက္ခိုက္ခံေနရသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူရမ္းကားအုပ္စုမ်ားသည္ လမ္းမမ်ားေပၚထြက္၍ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏လုပ္ငန္းဌာနမ်ား၊ ၀တ္ျပဳေနရာမ်ားကို တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးၿပီး ေသြးထြက္သံယိုမ်ားလည္းရိွခဲ့သည္ဟု လက္ရိွသတင္းမ်ားက ၫႊန္ျပေနသည္။ မခ်က္ျပဳတ္ရေသးသည့္ ၀က္သားကို ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ားထဲ ပစ္သြင္းျခင္း၊ ဟလာလ္တံဆိပ္မ်ားကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ျခင္း၊ အစိုးရေ၀ဖန္ေရး၌ထင္ရွားသူ အာဇဒ္ စာလီအား ဖမ္းဆီးလိုက္ျခင္းတို႕ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္မ်ားအနက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ကိုင္တြယ္လိုက္သည့္ ကိစၥမွာ သီရိလကၤာ၏အႀကီးမားဆံုးၿမိဳ႕ ကိုလံဘိုရိွ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းတစ္ခုကို ဗုဒၶဘာသာလူရမ္းကားတစ္စုမွ အဓမၼပိတ္ပင္ေစမႈအေပၚ အစိုးရကြန္မန္ဒိုမ်ားက တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ ၿဖိဳခြင္းခဲ့သည္။ လူရမ္းကား ၄ ဦး ဒဏ္ရာရခဲ့ၿပီး ထိုေနရာတစ္၀ိုက္ကို ေန၀င္မီးၿငိမ္း ကာဖ်ဴးအမိန္႕ထုတ္ျပန္လိုက္သည္။
သီရိလကၤာတြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ ဘာသာေရးႏွင့္ေဟာေျပာမႈလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားမွာ ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရေၾကာင္း အစၥလာမ့္ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ All Ceylon Jamiyyathul Ulama မွ ေမာ္လ၀ီ ဖဇိလ္ ဖာရူးက္ က (ေဆာင္းပါးရွင္သို႕) ေျပာၾကားသည္။ ၄င္းျပင္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္သည့္အဖြဲ႕အျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားေနေသာ (ဗုဒၶဘာသာအင္အားစုတပ္ဖြဲ႕ဟု အၾကမ္းဖ်င္းဘာသာျပန္ရမည့္) Bodu Bala Sena ဂိုဏ္းတည္ရိွရာအား ၫႊန္ျပခဲ့သည္။ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ခရစ္ယာန္အုပ္စုမ်ား၏ အႏၱရာယ္ေအာက္သို႕ေရာက္ေနေသာ ဗုဒၶဘာသာယဥ္ေက်းမႈကို ကာကြယ္ရန္ ရည္ရြယ္ဖြဲ႕စည္းထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု ၄င္းတုိ႕က ဆိုၾကသည္။ သီရိလကၤာႏိုင္ငံရိွလူဦးေရပမာဏအားလံုး၏ ၇၀ % မွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္၍ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ခရစ္ယာန္တို႕မွာကား ၁၀ % ေအာက္မွာသာရိွေနၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္း မိမိ၏အဖြဲ႕အစည္းသည္ မည္သည့္အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ျခင္းမရိွဟု Bodu Bala Sena ၏ CEO ျဖစ္သူ ဒီလန္ေသး ၀ီသီေန႕ဂ်္ (Dilanthe Withinage) က ေျဗာင္ျငင္းခဲ့သည္။ ၄င္းေနာက္တြင္ေတာ့ အတိုင္းထက္အလြန္ က်ယ္ျပန္႕သြားရသည့္ျဖစ္အင္အေပၚကာကြယ္သည့္အားျဖင့္ ၄င္းမွ ကၽြႏ္ုပ္(ေဆာင္းပါးရွင္)အား ဤသို႕ ဖုန္းျဖင့္ ေျပာၾကားသည္။
“ မေန႕ညက ကၽြန္ေတာ္ ကိုလံဘိုၿမိဳ႕ျပင္ တစ္ေနရာမွာ ရိွေနခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီ(အခင္းျဖစ္ပြားတဲ့) ေနရာမွာရိွတဲ့ ၈၀ % ႏႈန္းေသာလူေတြက မြတ္စ္လင္မ္ေတြပါ။ သူတို႕ေတြ သြားလာစားေသာက္မပ်က္ၾကပါဘူး။ ဒါက ျပႆနာႀကီးတစ္ခုလို႕ ကၽြန္ေတာ္ မထင္ပါဘူး ”။
လက္ေတြ႕အေျခအေနတြင္မူ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွာကား သီရိလကၤာ၌ စိုးတထိတ္ထိတ္ျဖင့္ ေနထိုင္စားေသာက္ေနၾကရ၏။ သူတို႕၏မ်က္ႏွာထံ ၀က္သားဖတ္မ်ားျဖင့္ တမင္သက္သက္ ပစ္ေပါက္ခံရျခင္း စသည္တို႕ကိုပင္လွ်င္ ျပန္လည္တုန္႕ျပန္ခြင့္ မရၾကေခ်။
ႏို္င္ငံတြင္းမြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ဒုကၡေပးခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ ဟလာလ္တံဆိပ္ ဟန္႕တား ပိတ္ပင္မႈႏွင့ ္စပ္လ်ဥ္း၍ Withinage က “ အဲ့ဒါက မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ႏွစ္သက္ခြင့္ ရိွပါတယ္ ” ဟု ဆိုေသာ္ျငား “ ဟလာလ္တံဆိပ္ဟာ အစၥလာမ္ နဲ႕ မြတ္စ္လင္မ္ အေျခခံမူေတြကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳဖို႕ မြတ္စ္လင္မ္အဖြဲ႕အစည္းေတြက အသံုးခ်တဲ့ အရာသာျဖစ္တယ္။ မီဒီယာေတြက အၾကမ္းဖက္မႈလို႕ ေခါင္းစဥ္တပ္ပါလိမ့္မယ္။ ျဖစ္ပ်က္မႈအခ်ဳိ႕ကေတာ့ ရိွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သီရိလကၤာမွာ မြတ္စ္လင္မ္ေတြနဲ႕ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းအၾကားမွာ ႀကီးႀကီးမားမား ပဋိပကၡျဖစ္ေနတယ္လို႕ မထင္မိပါဘူး ” ဟုလည္း တစ္ဖက္လွည့္ေထာက္ျပခဲ့ျပန္သည္။
ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က်ႀကံဳဆံုမႈ မရိွပါလွ်င္ ဘာသာေရးေစာ္ကား ႏွိပ္ကြက္မႈ မဟုတ္ေလာက္ပါဟု အလြယ္တကူ ေကာက္ခ်က္ခ်မိေပလိမ့္မည္။ ကၽြႏ္ုပ္သည္ အစၥလာမ္အေပၚ တစ္ဖက္သတ္ အမုန္းပြားရြံေၾကာက္မႈဆိုင္ရာ ျဖစ္ရပ္ေပါင္း ၁၃၀ ထက္မနည္း မွတ္တမ္းတင္ သုေတသနျပဳၿပီးမွ ဤေဆာင္းပါးကို ေရးသားျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းမွတ္တမ္းတင္ခ်က္မ်ား၌ မြတ္စ္လင္မ္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို ျပန္ေပးဆြဲရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္း၊ မြတ္စ္လင္မ္အိမ္မ်ားေရွ႕တြင္ ၀က္ေခါင္းမ်ားကို ခ်ိတ္ဆြဲျပသျခင္း စသည္တို႕လည္းပါ၀င္သည္။ ထိုလုပ္ရပ္မ်ားက Bodu Bala Sena ဂိုဏ္း၏ လႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ားႏွင့္ တိုက္ရိုက္ ပတ္သက္လ်က္ရိွေပသည္။
သီရိလကၤာရိွ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕အၾကား တင္းမာမႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ Bodu Bala Sena ဂိုဏ္းေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ Withinage ၏ အဆိုမွာ အျဖစ္မွန္ႏွင့္မ်ားစြာ ကြာဟေနသည္။
“ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ေနာက္ထပ္ ပစ္မွတ္ဟာ မိမိတို႕ဘဲ ျဖစ္ေတာ့မလား (လူေတြကိုတိုက္ခိုက္မႈျဖစ္လာမလား) ဆိုၿပီး မြတ္စ္လင္မ္ေတြ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႕ေနၾကပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ အေႏွးနဲ႕အျမန္ဆိုသလို ပြင့္အံေတာ့မယ္လို႕ သူတို႕ထင္ျမင္ေနၾကပါတယ္ ” ဟု ဆိုသူကဆိုၾကသည္။ ဤအေနအထားက တစ္သမတ္တည္းေတာ့ မဟုတ္ေပ။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းတစ္လံုးအား တိုက္ခိုက္ခံရစဥ္က ထိုေဒသရိွ မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ အင္အားအလံုးအရင္းျဖင့္ ျပန္လည္ ခုခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ေၾကာင္း Perera ဆိုသူမွ ကၽြႏ္ုပ္အား ေျပာျပခဲ့သည္။
သို႕ျဖစ္လွ်င္ အၾကမ္းဖက္မႈအား အမွန္တကယ္ ျဖစ္ပြားေစသည္မွာ အဘယ္အရာပါနည္း ? ေဒသတြင္း မတည္ၿငိမ္မႈ လိႈင္းထျခင္း ထပ္မံျဖစ္ပြားျခင္း ေနာက္ကြယ္အေၾကာင္းရင္းမွန္က အဘယ္အရာပါနည္း ?
ဗုဒၶတရားႏွင့္ဆန္႕က်င္၍ (အထက္ေဖာ္ျပပါအတိုင္း) ႏွိပ္စက္ေစာ္ကားၾကသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားေနပါ၏။
၄င္းမွာ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ မေၾကနပ္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ရသည္ဟု အခ်ဳိ႕က ဆိုသည္။ မိမိရွာေဖြသေလာက္ အက်ဳိးမခံစားရသူတို႕က ေဖာေဖာသီသီသံုးစြဲတတ္သည့္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား အလြယ္တကူ ဓားစာခံျပဳလုပ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပၾကသည္။
သို႕ေသာ္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ တမီလ္က်ားအဖြဲ႕အား အၿပီးသတ္ၿဖိဳခြင္းသည့္ ေသြးေခ်ာင္းစီးျပည္တြင္းစစ္ႀကီးျဖစ္ပြားခဲ့ရာ လူေပါင္းတစ္သိန္းမွ် ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ လူမ်ားစုျဖစ္ေသာ ဆင္ဟာလီလူမ်ဳိးတို႕အတြင္း အစြန္းေရာက ္အမ်ဳိးသားေရးအျမင္က စိမ့္၀င္ႀကီးထြားလာသည္။
“ ကိုလံဘိုက မြတ္စ္လင္မ္၀တ္ေက်ာင္း တစ္ခုအေပၚ တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ရပ္ဟာ လြန္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကာလထက္စာယင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အစြန္းေရာက္အမ်ဳိးသား၀ါဒီေတြ အဆမတန္ႀကီးထြားလာတဲ့ လကၡဏာာကို ျပသေနတာပါဘဲ။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ အေတြးထဲမွာ သီရိလကၤာကို ဗုဒၶဘာသာတိုင္းျပည္လို႕ ထင္ေနၾကတယ္။ (ၿပီးခဲ့တဲ့) စစ္ပြဲကို အႏိုင္ရဖို႕အတြက္ အစိုးရက ဒီအမ်ဳိးသားေရး၀ါဒကို အသံုးခ်ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အစိုးရက သူတို႕ကိုယ္က်ဳိးအတြက္ ပ်က္လို ဖ်က္ဆီးျဖစ္ပြားေစတာမ်ဳိးပါ ” ဟု Perera မွ ရွင္းလင္းသံုးသပ္ျပ၏။
အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား က်ယ္ျပန္႕လာလင့္ကစား ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႕မွ မဆိုစေလာက္မွ်သာ ဟန္႕တားေနျခင္းက ဤအခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
“ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြက မြတ္စ္လမ္မ္ေတြကို ဆန္႕က်င္ၿပီး ဘာသာေရး တင္းမာမႈျဖစ္ပြားလာယင္ အစိုးရအတြက္ လြတ္လမ္းတစ္ခု တိုးတာေပါ့။ အစိုးရက သူတို႕ေနာက္ကြယ္မွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြကို အင္အားစုအျဖစ္အသံုးခ်မွာျဖစ္လို႕ ဟုတ္တိပတ္တိ တုန္႕ျပန္အေရးယူမွာ မဟုတ္ဘူး ” ဟု ထိုသူကပင္ ထပ္မံေျပာျပေလသည္။
သီရိလကၤာျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွပံု ရိပ္မ်ား၏ ေရာင္ျပန္ဟပ္မႈျဖစ္လာၿပီေလာဟု စိုးရိမ္စရာ ရိွပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္မ်ားအေပၚ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕၏အၾကမ္းဖက္မႈမွာ (တစ္ႏိုင္ငံလံုးရိွ အျခား မြတ္စ္လင္မ္မ်ားအထိ) ႀကီးထြားက်ယ္ျပန္႕လာသည္ႏွင့္အမွ် ရိုဟင္ဂ်ာအခ်ဳိ႕သည္ ေလွငယ္မ်ားျဖင့္ ပင္လယ္ျဖတ္စြန္႕စားခဲ့ၾကကုန္သည္။ “ ျမန္မာအစိုးရကျဖစ္ေစ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျမန္မာေတြကျဖစ္ေစ ဒီလိုေရွ႕ဆက္မႈကို မရပ္တန္႕ဘူးဆိုယင္ အလ္ကိုင္ဒါရဲ႕မိတ္ဖက္ အစၥလာမ္အစြန္းေရာက္ေတြကို ဒီေဒသတြင္းထဲေရာက္လာေအာင္ လက္ယပ္ဖိတ္ေခၚ ေနရာေရာက္ပါတယ္ ” ဟု သမိုင္းပညာရွင္ႏွင့္စာေရးဆရာ ဂ်ပ္စ္တင္ ၀င္းထဲလ္(Justin Wintle) မွ ေျပာဆိုသည္။
“ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ႏိုင္ငံသားျဖစ္တည္မႈအေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အျငင္းပြားေနဆဲျဖစ္တယ္။ သူတို႕ဟာ တိုင္းတစ္ပါးသားေတြအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံေနရတယ္ ” ဟု HRW မွ Meenakshi Ganguly ကလည္း ကၽြႏ္ုပ္အား ေျပာျပသည္။
သီရိလကၤာမြတ္စ္လင္မ္မ်ားသည္ ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္မ်ားထက္ေတာ့ လံုၿခံဳမႈမ်ားစြာ ရိွေနပါေသးသည္။ ၄င္းတို႕အဖို႕ ႏိုင္ငံသားကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပႆနာျဖစ္လာရန္လည္း အေၾကာင္းမျမင္ပါ။ သို႕ရာတြင္ သီရိလကၤာ၌ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး မိႈင္းတိုက္မႈ ပိုမိုအားေကာင္းလာလွ်င္ ေရွ႕ဆက္ဘာျဖစ္မည္ကို မဆိုႏိုင္ေသးေခ်။ Jehan Perera ထံမွရရိွေသာ အေထာက္အထားမ်ားအရ အခ်ဳိ႕က မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ႏိုင္ငံ၏အရပ္ေဒသတစ္ခုသို႕ တစ္ဦးမက်န္ ထြက္ခြာသြားေစရန္ လႈံ႕ေဆာ္ေနၾကေလသည္။
“ သီရိလကၤာႏိုင္ငံဟာ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ထိခိုက္ေသေၾကမႈေတြနဲ႕အတူ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အၾကမ္းဖက္မႈဒဏ္ကို ခံစားခဲ့ရၿပီးပါၿပီ ” ဟု Ganguly မွ ထပ္မံဆိုလုိက္သည္။
၂၀ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းအတြင္း ေသြးေျမအက်ဆံုးႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ သီရိလကၤာရိွ ေစာ္ကားမႈအခံရဆံု းမြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ ႀကံဳေနရသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအေပၚ လက္တုန္႕ျပန္လာခဲ့မည္ ဆုိပါက အျဖစ္ဆိုးႀကီးတစ္ရပ္ ႀကံဳဆံုရေပေတာ့မည္။ သီရိလကၤာအစိုးရအေနႏွင့္ ဤပဋိပကၡမ်ားကို ျပတ္သားစြာျဖင့္ ကိုင္တြယ္ျခင္း မစတင္ပါလွ်င္ ႏွစ္အနည္းငယ္ သက္တမ္းမွ်သာရိွေသးေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္တည္ၿငိမ္မႈမွာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ ပ်က္သုဥ္းရျခင္းကို ကၽြႏ္ုပ္တို႕မွ ေတြ႕ျမင္ရေတာ့မည္ျဖစ္ပါ၏။
Joseph Cox ၏ Furious Buddhists Are Making Life Hell for Sri Lanka’s Muslims ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာျပန္ဆိုေရးသားသည္။
Ref: http://www.vice.com/
