Tag: featured

ရိုက္တာ အထူး အစီရင္ခံခ်က္ – မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ဘုန္းၾကီးမ်ားကို အစိုးရမွ တရား၀င္ အမႊန္းတင္

မူရင္းေဆာငး္ပါးရွင္ – အန္ဒရူး အရ္၊စီ မာရွယ္
ကိုယ္ေရးအက်ဥ္း (http://blogs.reuters.com/andrew-rc-marshall)
ျဖည့္စြက္သတင္းေပးပို႔မွဳ – မင္းေဇယ်ာဦး၊ တည္းျဖတ္ – ဘီလ္ တာရန္႔ ႏွင့္ မိုက္ကယ္ ၀ီလ်ံ
ရိုက္တာ Special Report ( http://www.reuters.com/article/2013/06/27/us-myanmar-969-specialreport-idUSBRE95Q04720130627)

ဘာသာျပန္ – သာကီထက္ေကာင္း
တည္းျဖတ္ – အမ္-မီဒီယာ

Buddhist monk Wirathu (C), leader of the 969 movement, greets other monks as he attends a meeting on the National Protection Law at a monastery outside Yangon June 27, 2013.
Credit: REUTERS/Soe Zeya Tun

ရန္ကုန္၊ ရိုက္တာ။ ။ ၉၆၉ ဟုေက်ာ္ၾကားေသာ ျမန္မာဗုဒၶအစြန္းေရာက္လႈပ္ရွားမႈမွာ အေျခခံလူတန္းစားတစ္ရပ္လံုးအတြက္ယံုၾကည္ခ်က္ အျဖစ္ မိမိဖာသာ ရုပ္လံုးေဖာ္လ်က္ရိွ၏။ ၄င္း၏အမာခံေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦး၀ီရသူသည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈ အတြက္ စစ္အစိုးရေဟာင္းမွ ေထာင္သြင္း အက်ဥ္းခ်ျခင္း ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္သလို ယင္းဘုန္းေတာ္ႀကီးက မိမိကုိယ္ကို “ဗမာဘင္လာဒင္” ဟု ေခၚေ၀ၚခဲ့ဖူးသည္။

၉၆၉ ၏ မူလျမစ္ဖ်ားခံရာကို ရိုက္တာသတင္းေထာက္မ်ားမွ ေျခရာခံၾကည့္ေသာအခါ တစ္ခါက ျမန္မာျပည္၏အာဏာရွင္စနစ္၏ အရာရိွတစ္ဦးမွ စတင္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ယေန႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအစိုးရသည္လည္း ယင္းအာဏာရွင္စနစ္ မ်ဳိးဆက္ေဟာင္းမွ တိုက္ရိုက္ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုတြင္မူ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမွဳတြင္ အထက္တန္းအစိုးရအရာရိွမ်ား၊ ၾသဇာရိွဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားသာမက ႏိုဗယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီ NLD မွ အဖြဲ႕၀င္တစ္ခ်ဳိ႕ပင္လွ်င္ ေထာက္ခံပါ၀င္ေနၾကေပသည္။

ဦး၀ီရသူမွ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ဆိုင္မ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ရန္အျပင္ ဘာသာျခားတို႕ႏွင့္ထိမ္းျမားမႈပိတ္ပင္ဖို႔ကိုပါ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕အား ႏိႈးေဆာ္လ်က္ရိွသည္။ သူသည္ ဗလီ္မ်ားကို “ရန္သူ႕စစ္စခန္းမ်ား”ဟု ေခၚေ၀ၚ သမုတ္ ေနေပသည္။ သူ႕အားၾကည္ညိဳသူမ်ားအနက္ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနလည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္သည္။

“ ဦး၀ီရသူရဲ႕ေဟာၾကားခ်က္မ်ားဟာ ေမတၱာတရားကို ေဖာ္က်ဴးျခင္း နဲ႕ ဘာသာတရားမ်ားအၾကားနားလည္မႈထားရိွေရး အေၾကာင္းေတြသာျဖစ္တယ္။ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္လာေအာင္ သူကလႈံ႕ေဆာ္ေနတယ္ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ ပါဘူး ” ဟု သာသနာေရး၀န္ႀကီး ဦးဆန္းဆင့္က ႏိုင္ငံတကာမီဒီယာမ်ားႏွင့္ ပထမဆံုး အင္တာဗ်ဴးလုပ္စဥ္ ရိုက္တာသတင္းဌာနသို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ျမန္မာစစ္တပ္၌ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးျဖစ္ခဲ့ေသာ ဦးဆန္းဆင့္သည္ ၉၆၉ သံဃာမ်ားမွဦးေဆာင္၍ မြတ္စ္လင္မ္တို႕၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား သပိတ္ေမွာက္ေနျခင္းကို မွားယြင္းခၽြတ္ေခ်ာ္မႈဟု မျမင္သည့္အလား “ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဟာ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးစံနစ္ကို က်င့္သံုးေနပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ဒါကို တားလို႕မရပါဘူး။ ဒီစံနစ္က ၀ယ္ယူသူမ်ားအေပၚမွာပဲ မူတည္ပါတယ္ ” ဟု ဆိုသည္။

သမၼတဦးသိန္းစိန္သည္လည္း ၉၆၉ အေပၚ ေပ်ာ့ေျပာင္းသည့္သေဘာထားကို ျပသလာေနသည္။ သမၼတရံုးကမူ ထုိကိစၥႏွင့္ပတ္သတ္၍ တစ္စံုတစ္ရာမွတ္ခ်က္ေပးေျပာဆိုဖုိ႔ ျငင္းဆိုခဲ့ပါသည္။ ထိုလႈပ္ရွားမႈႏွင့္ပတ္သက္ေသာအျငင္းပြားဖြယ္မ်ား ႀကီးထြားလာေသာအခါ တုန္႕ျပန္ေခ်ပေသာအားျဖင့္ ၿပီးခဲ့သည့္တနဂၤေႏြေန႕က “ ၉၆၉ သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေကၤတ ” ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဦး၀ီရသူသည္ ဗုဒၶ၏သားေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါရွိသည့္ ေၾကညာခ်က္ကို သမၼတရံုးမွ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

ဦး၀ီရသူႏွင့္ အျခားေသာ ဘုန္းၾကီးမ်ားမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားတြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္းမ်ားႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္စပ္ဆက္ေနေပသည္။ ရာစုႏွစ္တစ္၀က္နီးပါး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ အာဏာရွင္္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္၌ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးမွာ တအံုေႏြးေႏြးျဖစ္ေနခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ စစ္တပ္တစ္ပိုင္းလူထုတစ္ပိုင္း အစိုးရမွအာဏာရလာၿပီးမွ အျပင္းထန္ဆံုးတိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားလာသည္။

ယမန္ႏွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာအဓိကရုဏ္းတြင္ အနည္းဆံုး လူ ၁၉၂ ဦးေသဆံုးခဲ့ၿပီး၊ တစ္သိန္းေလးေသာင္းအထိ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထိုသူတို႕ထဲမွအမ်ားစုမွာ ဌာနီမဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရိုက္တာ၏ စံုစမ္းမႈ တစ္ခုကဆိုသည္မွာ ၿပီးခဲ့သည့္ေအာက္တိုဘာလအတြင္း မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား စံနစ္တက်ျပင္ဆင္ တိုက္ခိုက္ရာ၌ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားမွလံႈ႕ေဆာ္ေပးခဲ့ေသာ ရခိုင္အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒီတို႕က ဦးေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ ရံဖန္ရံခါ ေဒသတြင္းရိွလံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ ၀င္မ်ားကလည္း ပါ၀င္ကူညီေပးခဲ့ၾကသည္ဟု ဆို၏။

ယခုႏွစ္ မတ္လအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မိတၳီလာၿမိဳ႕အၾကမ္းဖက္မႈ၌ လူ ၄၄ ဦးထက္မနည္း ေသေၾကကာ တစ္ေသာင္းသံုးေထာင္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ယခုတစ္ၾကိမ္တြင္လည္း ဒုကၡသည္အမ်ားစုမွာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ား ျဖစ္ေနျပန္သည္။ ရိုက္တာ၏ ဧၿပီလမွတ္တမ္း တင္ ခ်က္တြင္ ေသြးဆူေနေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူရမ္းကားတို႕ကို သံဃာမ်ားဦးေဆာင္လိုက္သည့္ေနာက္မွာမွ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ေမလတြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း လားရိႈး ၿမိဳ႕၌ ဗုဒၶဘာသာလူရမ္းကားတို႕သည္ မြတ္စ္လင္မ္ရပ္ကြက္မ်ားကို မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီး အၾကမ္းဖက္ခဲ့ျပန္သည္။ သို႕ျဖင့္ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး မၿငိမ္သက္မႈသတင္းမ်ား က်ယ္ျပန္႕လာေတာ့သည္။

၉၆၉ နံပါတ္သည္ ဗုဒၶ၊ ဓမၼ၊ သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္မ်ားကို ရည္ၫႊန္းထားျခင္းျဖစ္၍ ပင္ကိုသဘာ၀အားျဖင့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာအရာ မဟုတ္။ သုိ႕ရာတြင္ ၉၆၉ ဘုန္းႀကီးတို႕သည္ ေသြးေခ်ာင္းစီးမြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလိႈင္းတံပိုး အတြက္ စိတ္ဓာတ္မႈိင္းတိုက္လ်က္သာရိွေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အရိွန္တက္စ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္အား ႏွင္ထုတ္တြန္းဖယ္ရာေရာက္သြားေစသည္။ နာမည္ေက်ာ္ ၉၆၉ ဘုန္းႀကီးေနာက္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဦး၀ိမလဘိ၀ံသ ကလည္း မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား ေလွာင္အိမ္ထဲမွသားေကာင္တို႕ကို သုတ္ခ်ီရန္ ၀င္ေရာက္လာေသာ က်ားအျဖစ္ ခိုင္းႏႈိင္းေနေလ့ရိွသည္။ “ စည္းကမ္းခ်က္မျပ႒ာန္းယင္ လူမ်ဳိးနဲ႕ဘာသာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားမယ္။ ႏိုင္ငံကိုပင္လွ်င္ ဆံုးရံႈးသြားႏိုင္တယ္ ” ဟု မၾကာေသးမီက တရားပြဲတစ္ခုတြင္ သူက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ဟူ၍ တရား၀င္ မရိွ။ သို႕ေသာ္ အစဥ္အဆက္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားက ဗုဒၶဘာသာအား ထိပ္တန္းတင္ဦးစားေပးၾကသည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ ႏိုင္ငံ့လူဦးေရ၏ ၄ ရာခိုင္ႏႈန္း(ခန္႕မွန္း)သာရိွၿပီး ႏိုင္ငံသား သန္း ၆၀ ၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွာ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ရိွေနသည္။ သို႕ပင္သို႕ျငား စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလအတြင္း သာသနာေရး ၀န္ႀကီးဌာနအတြင္း၌ ဗုဒၶဘာသာအတြက္ အထူးသီးသန္႕ဌာနတစ္ခုကိုလည္း ထပ္မံတိုးခ်ဲ႕ခဲ့သည္။

Wimala Biwuntha shows a 969 logo during the introduction speech ceremony in a monastery in Yangon Credit: REUTERS/Soe Zeya Tun

အသံုးခ် ဓားစာခံမ်ား

ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတို႕သည္ အခန္းက႑မ်ားစြာတြင္ ဆက္စပ္ပါ၀င္ေနသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆန္႕က်င္ၿပီး ဒီမိုကေရစီကိုေထာက္ခံေသာ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ သံဃာမ်ားသည္ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ လက္ရိွသမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္သူ႕အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ ထိပ္တန္းအရာရိွမ်ားအပါအ၀င္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက သူတို႕အား ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယခု ဦးသိန္းစိန္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေမွ်ာ္မွန္းလုပ္ငန္းစဥ္လမ္းၫႊန္ခ်က္၌ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္ စုရံုးခြင့္ ေပးထားေလရာ ျပည္တြင္းရိွ ၅ သိန္း၀န္းက်င္ သံဃာေတာ္မ်ားမွာ (လက္လြတ္စပယ္ေျပာဆိုဖို႔) လြတ္လပ္ေရးရၾကေတာ့သည္။ ဆႏၵရိွသလို ေနရာတိုင္းသို႕ ဗုဒၶတရားေတာ္သာမက ၉၆၉ လမ္းစဥ္သင္ၾကားေရးအတြက္ သြားလာႏိုင္ၾကေတာ့သည္။

သံဃာေတာ္တို႕သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖူးငံုပြင့္စ ဒီမိုကေရစီစံနစ္၌ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ခါေတာ္မွီႏိုင္ငံေရးအင္အားစုအျဖစ္ ေပၚထြက္လာသည္။ ၄င္းတို႔၏ အသစ္ေသာ လႊမ္းမိုးနိုင္မွဳအင္အားမွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ၾကံစည္ထားသည့္ သီ၀ရီတစ္ခုအား ေပၚထြက္လာေစ၏။ ယင္းသီ၀ရီမွာ ယခင္ စစ္အုပ္စုတြင္းရိွ အမ်က္သိုအမာခံတို႕က ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈအား ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ျပန္လည္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ျခင္းကို လမ္းေခ်ာ္ေစရန္ ရ့ည္စူးၿပီး တည္ျငိမ္ျငိမ္းခ်မ္းေရး ပ်က္ျပားေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ၾကရံုသာမက ေဒၚစုၾကည္၏ NLD ပါတီအား ေရြးေကာက္ပြဲ၌ အႏိုင္မရေစဖို့လည္း တားဆီးေနၾကသည္ဟူ၏။

ဤအေတြးကို ခိုင္မာေစဖို႔ရန္ အေထာက္အထား မရိွေသာ္လည္း အစိုးရအာဏာပိုင္အခ်ဳိ႕ကမူ ယင္းအခ်က္ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရိွေနေၾကာင္း ေျပာေနၾကေပသည္။

“ တစ္ခ်ဳိ႕သူေတြက ျပန္လည္ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ဖို႕ စိတ္အားထက္သန္ၾကတယ္။ ျပဳျပင္ေရးကို မလိုခ်င္သူ အခ်ဳိ႕လည္း ရိွေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္ျဖစ္ရပ္နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိုမလိုလားသူအခ်ဳိ႕ပါ၀င္ပတ္သက္ႏိုင္ပါတယ္ ” ဟု သမၼတဦးသိန္းစိန္၏အနီးကပ္အႀကံေပးႏွစ္ဦးအနက္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးစိုးသိန္းမွ ရိုက္တာသတင္းဌာနသို႕ ေျပာျပခဲ့သည္။

၉၆၉ ကို ၾသဇာႀကီးမားေသာ အမာခံအုပ္စု၀င္မ်ားမွ ကိုင္တြယ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္း မဟုတ္လွ်င္ပင္ – ရာထူးရာခံႀကီးမားသူမ်ားႏွင့္ေအာက္ေျခအလႊာမ်ားထဲမွ က်ယ္ျပန္႕ေသာ ေထာက္ခံ က်ားကန္မႈ ရိွေနသည္မွာ အမွန္ျဖစ္၏။ ထိုအလႊာထဲတြင္မူ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈမွာ သစၥာခံပမာ စြဲျမဲေနၿပီး ၾကီးထြားလာလ်က္ရွိသည္။

အာဏာပိုင္မ်ားမွ မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္ေထာက္ခံမႈေပးထားေၾကာင္း ၉၆၉ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦး၀ိမလ၏ ေအာက္ပါစကားအရ သိရိွႏိုင္သည္။ “ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာကို ကာကြယ္ဖို႕ ေဟာေျပာခြင့္ကိုေပးထား ကတည္းက ဘုန္းၾကီးတို႕ကို ေထာက္ခံေနတယ္လို႕ေတြးမိတယ္ ”။

ရန္ကုန္ကိုယ္စားျပဳ ျမန္မာမြတ္စလင္အဖြဲ႔အစည္း ကလည္း ထိုအတိုင္း သေဘာမွ်လ်က္ရွိသည္။ မြတ္စလင္ေက်ာင္း ဆရာတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးမ်ဳိး၀င္းမွ “ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးလုပ္ရပ္ေတြက ႀကီးထြားလာေနတယ္။ အစိုးရဖက္ကလည္း တားျမစ္ျခင္း မရိွဘူး ” ဟု ဆိုၿပီး ၉၆၉ ကို Ku Klux Klan (အေမရိကန္ႏိုင္ငံရွိ လက္ယာစြန္းေရာက္ လွိ်ဳ႕၀ွက္အၾကမ္းဖက္လွဳပ္ရွားေရးဂိုဏ္း) ႏွင့္ခိုင္းႏိႈင္းျပခဲ့၏။

သာသနာေရး၀န္ႀကီး ဦးဆန္းဆင့္က ၄င္းလႈပ္ရွားမႈမွာ ႏိုင္ငံေတာ္မွ တရား၀င္ေထာက္ပံ့ေပးထားျခင္းမရွိ ဟု ဆိုေသာ္လည္း “သူတို႕ေဟာေျပာေနတာက ျပႆနာေတြကို ဖန္တီးေနတာမဟုတ္ဘူးလို႕ ကၽြန္ေတာ္ ထင္ပါတယ္ ” ဟူ၍ ဦး၀ီရသူ ႏွင့္ ယံုၾကည္ခ်က္တူသူ အေပါင္းအပါဘုန္းၾကီးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးခဲ့သည္။

ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ားကမူ ထိုလႈပ္ရွားမႈအား ရပ္တည္ကူညီေပးလ်က္ရိွေနသည္။ ၉၆၉ ရုပ္ပံုမွာ ယခုတြင္ ျမန္မာျပည္၌ သတိထားမိဖို႔ အလြယ္ဆံုးတံဆိပ္တစ္ခု ျဖစ္လို႔ေနေပၿပီ။ ၄င္း ၉၆၉ တံဆိပ္ကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေရွးေဟာင္းဧကရာဇ္တစ္ပါးျဖစ္သည့္ အာေသာကမင္းႀကီးကို ကိုယ္စားျပဳထားေသာ ျခေသၤ့ေလးေကာင္ပံုပါ၀င္ကာ ျမန္မာဂဏန္းသခ်ၤာပံုစံျဖင့္ ၉၆၉ ကို ေရးသားထားကာ ၂၄ ပစၥည္းစက္၀ိုင္းျဖင့္ ၀ိုင္းရံထားသည္။

ထိုအမွတ္တံဆိပ္ပါ စတစ္ကာမ်ားကိုလည္း တရားပြဲမ်ားတြင္ အခမဲ့ေ၀ငွလ်က္ရိွသည္။ ၄င္းကို ဆိုင္မ်ား၊ အိမ္မ်ား၊ အငွားယာဥ္မ်ား ႏွင့္ ျမန္မာတို႕အထြဋ္အျမတ္အထားဆံုး ေရႊတိဂံုေစတီ၏ အမွတ္တရလက္ေဆာင္ပစၥည္းဆိုင္မ်ား၌ ကပ္ထားၾကသည္။ မတည္ၿငိမ္မႈျဖစ္ပြားခဲ့သမွ်ေနရာေဒသမ်ားတြင္လည္း ၄င္းတံဆိပ္ကို မျမင္ခ်င္အဆံုး ျဖစ္ေနသည္။

ယင္းသေကၤတကို အာဏာပိုင္အခ်ဳိ႕က အထူးေလးစားေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ပဲခူးတိုင္းတရားရံုးတစ္ခုတြင္ ကြမ္းယာဆိုင္မွ ၉၆၉ တံဆိပ္ခြာယူခဲ့ေသာ မြတ္စ္လင္မ္တစ္ဦးကို ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ကိုလိုနီေခတ္ရာဇသတ္ဥပေဒတစ္ခုျဖစ္ေသာ “သာသနာေတာ္အားၫိွဳးႏြမ္းေစမႈ ” ျဖင့္ စီရင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ဘူမိနက္သန္

၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈသည္ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္ကို အစေကာက္၍ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏႊယ္ခဲ့သည္။ ဘာသာေရးအသိုင္းအ၀ုိင္းျပင္ပ၌ ယခုအခါ လူအမ်ားေမ့ေလ်ာ့ေနၿပီျဖစ္ေသာ ဘုန္းႀကီးလူထြက္၊ အစိုးရအရာရိွႏွင့္ စာမ်ားစြာေရးခဲ့သူ ဦးေက်ာ္လြင္၏ တီထြင္ခ်က္ကို (မိမိတို႔ ကူးယူအသံုးခ်ေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း) ဦး၀ိမလ၊ ဦး၀ီရသူ ႏွင့္ အျခား ၉၆၉ သံဃာမ်ားမွ ရည္ညႊန္းေဖာ္ျပၾကေပသည္။

ျမန္မာအာဏာရွင္ေဟာင္းမ်ားက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဒီမိုကေရစီအေရးအခင္းအား ရက္စက္စြာ ႏွိပ္ကြက္ၿပီးေနာက္ ဗုဒၶအယူ ဦးစားေပးထြန္းကားျပန္႕ပြားေရးအတြက္ ဦးေက်ာ္လြင္ကို လက္သပ္ေမြးခဲ့သည္။ ရဟန္းသံဃာမ်ားအပါအ၀င္ လက္နက္မဲ့ ဆႏၵျပသူမ်ားကို စစ္တပ္မွ ပစ္ခတ္ခဲ့ရာ ေထာင္ခ်ီၿပီး ဒဏ္ရာရေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ရသည္။ ေနာင္ေသာအခါ မိမိတို႕၏ မုန္းတီးရြံရွာမႈကိုျပသေသာအားျဖင့္ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ၀ါတြင္းသံုးလလံုးလံုး စစ္အာဏာပိုင္မိသားစုတို႕၏ လွဴဖြယ္၀တၳဳမ်ားအား လက္ခံရန္ ျငင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။

၄င္းေနာက္တြင္ စစ္တပ္သည္ ပုန္ကန္သူဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားအား အႏုနည္းျဖင့္ကိုင္တြယ္ရန္ ႏွင့္ ၄င္းတို႔၏သိကၡာဆည္ရန္ (၄င္းတို႔မွ ေရြးခ်ယ္ခံထားအပ္ေသာ အဖြဲ႔၀င္မ်ားသာပါ၀င္သည့္ သံဃာအဖြဲ႔အစည္းဆန္ေသာ စိတ္ၾကိဳက္) ဗုဒၶဘာသာပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ သံဃာမ်ားကို မွတ္ပံုတင္ေစၿပီး ၄င္းတို႕၏ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ကန္႕သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ခံရသည္။ ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာမွလည္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားမွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား မြမ္းမံျခင္းကို လွည့္ပတ္ၾကည့္ရႈျခင္း သို႕မဟုတ္ ေက်ာင္းထိုင္မ်ားအား အလွဴေပးအပ္ျခင္းအေၾကာင္းမ်ားကို ေန႕စဥ္လိုလို ထုတ္လႊင့္တင္ျပခဲ့သည္။

၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဌာနအတြင္း သာသနာ့စည္ပင္ျပန္႕ပြားေရးဌာနခြဲတစ္ခုကို ဖန္တီးကာ ဦးေက်ာ္လြင္အား ဌာနမွဴးအျဖစ္ ခန္႕အပ္ခဲ့သည္။ Sasana ဆိုသည္မွာ ေထရ၀ါဒနွင့္ဆက္ႏြယ္ေနေသာ ပါဠိဘာသာအရ သာသနာကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္ ထိုစကားလံုးသည္ ဗုဒၶဘာသာဆိုသည့္စာလံုးႏွင့္ဖလွယ္၍ အသံုးျပဳႏုိင္ေပသည္။ ေနာက္တစ္ႏွစ္တြင္ သာသနာ့စည္ပင္ျပန္႕ပြားေရးဌာန Department for the Promotion and Propagation of Sasana – DPPS မွ “ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေကာင္းတစ္ဦးအျဖစ္ ေနထိုင္နည္း”စာအုပ္ကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့၏။ ဦးေက်ာ္လြင္၏ သန္႔စင္ထုတ္ႏုတ္ထားသည့္ လက္ရာမ်ားအနက္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္၌ ယင္းစာအုပ္ကိုပင္ “အေကာင္းျမတ္ဆံုးဗုဒၶ၀ါဒီ”အမည္ျဖင့္ ထပ္မံထုတ္ေ၀ေသာအခါ ယင္းစာအုပ္မ်က္ႏွာဖံုးတြင္ ၉၆၉ အမွတ္တံဆိပ္အား အေစာဆံုးေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ခဲ့ရသည္။

ဦးေက်ာ္လြင္သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ အနားယူခဲ့သည္။ လက္ရိွဌာနမွဴးမွာ စစ္အရာရိွေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဦးခိုင္ေအာင္ျဖစ္သည္။ ဦးေက်ာ္လြင္ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ၄င္း၏ဇနီးႏွင့္သားတို႕မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရိွ သူပိုင္အိမ္၌ပင္ ေနထိုင္ေနဆဲျဖစ္သည္။ အိမ္၏ဧည့္ခန္းနံရံကပ္စင္တြင္ ဦးေက်ာ္လြင္၏စာအုပ္မ်ား စီတန္းထားၿပီး၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးႏွင့္၀ိပႆနာတရား လမ္းၫႊန္သူဘ၀က မွတ္တမ္းတင္ထားသည့္ ဓာတ္ပံုမ်ားကို မွန္ေဘာင္သြင္းလ်က္ ေတြ႕ရသည္။ ဦးေက်ာ္လြင္ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးခင္ၫြန္႕တို႕ အတူတစ္ကြ စကားေဖာင္ဖြဲ႕ရယ္ေမာေနသည့္ ေနာက္ထပ္ ဓာတ္ပံုတစ္ခုကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။ ဦးခင္ၫြန္႕သည္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေရးအၾကီးဆံုးသူတစ္ဦးအနက္မွ တစ္ဦး ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။

ဦးေက်ာ္လြင္၏ သားျဖစ္သူ ေမာ္ေတာ္ကားသြင္းကုန္လုပ္ငန္းရွင္ ေအာင္လြင္ထြန္း(၃၈ ႏွစ္)မွ ေျပာၾကားသည္မွာ သူ႕ဖခင္သည္ အျခားေသာ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အနီးကပ္ဆက္ဆံေရးရိွခဲ့ၿပီး ျမန္မာ့၀ါအရင့္ဆံုး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေစာေမာင္မွ သူ႔အား “အေကာင္းျမတ္ဆံုး ဗုဒၶ၀ါဒီ”စာအုပ္ကို ေရးသားရန္ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ ၫႊန္ၾကားခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။ အာဏာရွင္ေဟာင္း ဦးသန္းေရႊႏွင့္လည္း မၾကာခဏေတြ႕ဆံု၍ ဘာသာေရးကိစၥေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ဦးသန္းေရႊသည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ အနားယူၿပီးခ်ိန္မွစ၍ ယေန႕တိုင္လူျမင္ကြင္းမွ ကြယ္ေပ်ာက္ေနသည္။

“အေကာင္းျမတ္ဆံုး ဗုဒၶ၀ါဒီ” စာအုပ္မွာ အေရာင္းမရိွေတာ့သျဖင့္ ေအာင္လြင္ထြန္းမွ ျပန္လည္ပံုႏွိပ္ရန္စီစဥ္လ်က္ရိွသည္။ သူသည္ ယေန႕ေခတ္ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္တစ္ကြ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးသပိတ္ကို ေထာက္ခံသူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ “အခုခ်ိန္မွာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီစာအုပ္ကို ေမးျမန္းေနၾကတယ္။ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဘာသာကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ စည္းရိုးတံတိုင္းတစ္ခုနဲ႕ အလားသ႑ာန္တူပါတယ္ ” ဟု သူက ဆိုခဲ့သည္။

ဦးေက်ာ္လြင္၏ဇနီး(အမည္မေဖာ္လို – ၆၅ ႏွစ္)ကလည္း ၉၆၉ အား ေထာက္ခံအားေပးလ်က္ရိွသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ႏွင့္ ထိမ္းျမားေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကို မဂၤလာအခမ္းအနားတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပံုအား ေျချဖင့္နင္းရန္ ခိုင္းေစေၾကာင္း၊ ၄င္းအျပင္ တိရစာၦန္တို႕အား လွီးျဖတ္ျခင္းဓေလ့သည္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား လြယ္လင့္တကူ လူသတ္လာေအာင္ လမ္းေၾကာင္းေပးျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သူမက ေျပာဆိုေလ့ရိွခဲ့သည္။

DPPS ဌာနအႀကီးအကဲျဖစ္စဥ္ကာလအတြင္း ဦးေက်ာ္လြင္ ေတြ႕ဆံုခဲ့သည့္ သံဃာတစ္ဦးမွာ ယဥ္ေက်းမႈျမစ္ဖ်ားခံရာျမိဳ႕အျဖစ္ ထင္ရွားသည့္ မႏၱေလးေျမာက္ဖက္ရိွ ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕မွ ၀ိစိတၱာ ဘိ၀ံသ ျဖစ္သည္။ သူ႕အား ဦး၀ီရသူ ဟု ပို၍ လူသိမ်ားၾကၿပီး ယခုအခါ (အမုန္းတရား) မီးခိုးမွိဳင္းတိုက္မွဳအျပင္းထန္ဆံုး ၉၆၉ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္ေန၏။

ဦး၀ီရသူ ႏွင့္ ဦးေက်ာ္လြင္တို႕သည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ေတြ႕ဆံုမႈေနာက္ပိုင္း ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ မျပတ္ခဲ့ေပ။ “ အျခားသူေတြ မလုပ္ရဲတဲ့ သာသနာ့ကာကြယ္ေရးနဲ႕ထြန္းကားေရးကို သူ လုပ္ေနတယ္ ” ဟုဆိုကာ ဖခင္ဦးေက်ာ္လြင္က ဦး၀ီရသူအား ၾကည္ညိဳမႈႀကီးမားခဲ့ေၾကာင္း သားျဖစ္သူ ေအာင္လြင္ထြန္း၏အဆိုအရ သိရသည္။

ဦးေက်ာ္လြင္သည္ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္၊ အသက္ ၇၀ ၌ ကြယ္လြန္သည္။ ၄င္းႏွစ္မွာပင္ ဦး၀ီရသူက ၉၆၉ အေၾကာင္း စတင္ ေဟာေျပာၿပီး၊ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးအၾကမ္းဖက္မႈ နက္နက္ရွိဳင္းရွိဳင္းပင္ တိုးပြားလာေၾကာင္း U.S.State Department မွ အစီရင္ခံ တင္ျပထားသည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ဘာမီယန္ရိွ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို တာလီဘန္မ်ား ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ စက္တင္ဘာလတြင္ အေမရိကန္၌ အလ္ကိုင္ဒါ၏တိုက္ခုိက္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ မြတ္စ္လင္မ္ ဆန္႕က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား ပိုမိုထၾကြလာခဲ့သည္။

၂ ႏွစ္ၾကာၿပီးေနာက္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရး လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားျဖန္႕ေ၀ကာ ေက်ာက္ဆည္အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားေစမႈျဖင့္ ဦး၀ီရသူအား ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ၂၅ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူရမ္းကားတစ္စုမွ မြတ္စ္လင္မ္ ၁၀ ဦးထက္မနည္း သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း တရား၀င္သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့၏။

၄င္းမွာ ၉၆၉ ၏ ပထမဆံုး ေသြးေခ်ာင္းစီးေစျခင္းတည္း။

၉၆၉ ႏွင့္ ၇၈၆

ဦး၀ီရသူကား ၂၀၁၁ တြင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ ေထာင္မွလြတ္လာခဲ့သည္။ ယင္းမွစ၍ ကိုယ့္ကုိကိုယ္ ဘင္လာဒင္ဟု ကင္ပြန္းတပ္ထားသည့္ ဦး၀ီရသူမွာ ၉၆၉ ေနာက္ခံႏွင့္ စစ္ရိပ္စစ္ေငြ႕သန္းေနေသာမ်က္ႏွာပိုင္ရွင္ ျဖစ္လာေပေတာ့သည္။ ဤအေတာအတြင္းမွာပင္ ၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳၾကီးက ျမန္မာျပည္၀ယ္ ပထမဆံုး ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဟု မိမိတို႔ဖာသာ ဂုဏ္ယူေလ့ရွိၾကသည့္ လူမ်ားေနထိုင္ရာ ပင္လယ္ကမ္းေျခႏွင့္ ထိစပ္ေနသည့္ မြန္ျပည္နယ္တြင္ ဘုန္းၾကီးမ်ား၏ သာသနာ့ အင္အား ကို ေမာင္းႏွင္လ်က္ ရွိေနေပေတာ့သည္။

ျပီးခဲ့သည့္နွစ္ အဓိကရုဏ္းမ်ားျဖစ္ကတည္းက ၄င္း ၉၆၉ တို႔သည္ ႏိုင္ငံအႏွ႔ံ ကြန္ယက္ၾကီးတစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ မြန္ျပည္နယ္ျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည့္ ေမာ္လျမိဳင္တြင္ မြတ္စလင္မ္ပိုင္ အေ၀းေပးကားလိုင္းကို ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္ရာ၌ ၉၆၉ တို႔ ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ထိုသည္မွာစ၍ ၉၆၉တို႔၏ ႏိုင္ငံအနွံ႕ ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပမွဳတို႔မွာ ၄င္း၏ ဗဟိုခ်က္မ (ရယ္ရြယ္ခ်က္) ျဖစ္လာေပေတာ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်တို႕ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရယူႏိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အဆင့္ျမင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေနရာမ်ားတြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕ကို ေတြ႕ခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းၿပီး၊ အရာရိွရာထူးမ်ား၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕အား မခန္႕အပ္ျခင္း၊ ခန္႕အပ္ခံရသူမ်ားကိုလည္း ရာထူးတိုးျမွင့္မေပးျခင္းတို႕ျပဳလုပ္လာသည့္အခါ အေျခအေနအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လႊမ္းမိုးျခယ္လွယ္ထားသည္၊ ရရိွလာသည့္အျမတ္အစြန္းကို အသံုးျပဳ၍ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ၾကသည္၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ေငြျဖင့္၀ယ္ယူ သိမ္းပိုက္ကာ အစၥလာမ့္တရားကိုျဖန္႕ခ်ိၾကသည္ ဟူေသာ အစြဲကို လူသိမ်ားထင္ရွားလာေအာင္ စစ္တပ္ကသြတ္သြင္းျဖန္႕ခ်ိခဲ့ၾက၏။

မြတ္စ္လင္မ္စီးပြားေရးအေပၚ လက္ရိွသပိတ္ေမွာက္မႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ထိုသည့္အခ်က္မ်ားက ၄င္းသပိတ္ေမွာက္သူမ်ားအဖို႔ (၄င္းတို႔၏လုပ္ရပ္မ်ားအတြက္) တရားမွ်တေနေၾကာင္း သေဘာရရွိေပသည္။ ၉၆၉ ေနာက္လိုက္ႏွင့္ေရွ႕ေနတစ္ဦးျဖစ္သူ မဇာနည္၀င္းထြန္း(၃၁ ႏွစ္) က မြတ္စ္လင္မ္တို႕သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႕၏စီးပြားေရးကို အခ်ိန္အတန္ၾကာကပင္ ဖယ္ၾကဥ္ထားခဲ့ၾကေၾကာင္း ႏွင့္ “ ကၽြန္မတို႕က စၿပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တာ မဟုတ္ဘူး၊ သူတို႕က စလုပ္ခဲ့တာ။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္မတို႕က သူတို႕ရဲ႕နည္းလမ္းကို ျပန္အသံုးခ်လိုက္တာဘဲ ” ဟူ၍ ေျပာျပခဲ့၏။

ထိုသို႔ ေျပာျပျခင္းအားျဖင့္ သိရသည္မွာ သူမက ၇၈၆ နံပါတ္အား ညႊန္းဆိုလိုက္ျဖစ္ေၾကာင္းပင္။ ေတာင္အာရွသားမြတ္စ္လင္မ္မ်ားက မိမိတို႕၏ေနအိမ္ႏွင့္လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ ယင္းနံပါတ္ကို ေဖာ္ျပထားေလ့ရိွၾကသည္။ ၄င္းသည္ “ အလြန္တရာ စာနာေထာက္ထားေတာ္မူေသာ အနႏၱကရုဏာေတာ္ရွင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ နာမံေတာ္ျဖင့္ (အစျပဳပါ၏) ” ဟူေသာ ဗ်ာဒိတ္စကားရပ္အား ကိန္းဂဏန္းျဖင့္ ကိုယ္စားျပဳထားျခင္းသာျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ဂဏန္းနံပါတ္၌ အစြဲႀကီး အက်ေကာက္တတ္ေလ့ရိွသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ထိုနံပါတ္သံုးခုေပါင္းလဒ္သည္ ၂၁ ျဖစ္သျဖင့္၊ ၂၁ ရာစုတြင္ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ ကမာၻႀကီးကို ႀကီးစိုးလႊမ္းမိုးရန္ ႀကံစည္ခ်က္တစ္ရပ္ဟု ေျပာဆိုလ်က္ရိွသည္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္အခ်ဳိ႕မွ ၄င္းစကားအေပၚ အဘယ္ေၾကာင့္ ယံုၾကည္စြဲၿမဲသြားသည္ကို နားလည္ႏိုင္ေစမည့္ အေျခအေနမ်ား ရိွ္ပါ၏။ ဥပမာ – ဘာသာေရးဆိုင္ရာႏွင့္အစားအေသာက္ဆိုင္ရာထံုးတမ္းဓေလ့ရ မြတ္စလင္မ္မ်ားအေနျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာစားေသာက္ဆိုင္ မ်ားသို႔ အျမဲတေစ သြားေရာက္ေလ့မရွိျခင္း၊ မြတ္စလင္မ္မ်ားသည္ အငယ္စားႏွင့္ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္ေနျခင္း မ်ားျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၌ အေဆာက္အဦးမ်ားျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးေခတ္ထေနေသာ ယခုအခါသမယတြင္ Naing Group ၊ Motherland ၊ Fatherland စေသာ မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီမ်ားက ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားလာမွဳမ်ားလည္း ရွိေနသည္။

မည္သို႕ပင္ဆိုေစကာမူ အႀကီးမားဆံုး ေဆာက္လုပ္ေရးသေဘာတူညီခ်က္တို႕ပါ၀င္ေနသည့္ ေဒၚလာ ဘီလီယံ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပေရာဂ်က္မ်ားအား လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားသူမ်ားမွာ အာဏာရွင္စစ္အုပ္စုေဟာင္းတို႕ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသူမ်ား သာ ျဖစ္ေနေပသည္။ ထိုသူတို႕အားလံုးမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။

အေဆာက္အဦၿပီးစီးသြားလွ်င္ ၉၆၉ ေနာက္လုိက္မ်ားမွ တိုက္ခိုက္လာမည္ကို ေၾကာက္ရြံ႕၍ ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္းခရိုင္ရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ မြတ္စ္လင္မ္ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ ကန္ထရိုက္စာခ်ဳပ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရေၾကာင္း သိရသည္။ ဤသည္ကို လက္ရိွအာဏာရ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ၏ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေရႊေမာင္ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္သလို ၄င္းက ဆက္လက္၍ “ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုကေန ေနာက္ထပ္ၿမိဳ႕နယ္္ေတြဆီ ဒီကိစၥမ်ဳိး ကူးစက္သြားမွာကို ကၽြန္ေတာ္ စိုးရိမ္မိပါတယ္ ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

မလံုၿခံဳေသာ ဘ၀မ်ား

၉၆၉ ေနာက္လိုက္ မဇာနည္၀င္းထြန္းအဖို႕ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားကိုဖယ္ၾကဥ္ျခင္းမွာ လူမ်ိဳးစုျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ေသခ်ာေသာ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္ဟု ခံယူထားသည္။ မြတ္စ္လင္မ္ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္တစ္ဦး ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေရႊေရာင္းသူအၾကား အျငင္းပြားရာမွ စတင္ေပၚေပါက္ေသာ မိတၳီလာအၾကမ္းဖက္မႈကို သူမက ေထာက္ျပ၍ ဤသို႕ေျပာဆိုခဲ့သည္။ “ တကယ္လို႕ သူတို႕ေတြသာ ကိုယ့္လူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္းဆိုင္ကေန ၀ယ္ယူခဲ့ယင္ ဒီျပႆနာျဖစ္ပြားလာခဲ့မွာ မဟုတ္ဘူး ”။

ခြဲျခားဆက္ဆံမႈသာလွ်င္ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡအတြက္ အေျဖျဖစ္သလို ယင္းသည္ အမ်ဳိးသားေရးမူ၀ါဒကို ထင္ဟပ္ေစေၾကာင္း သူမက တရားေသ လက္ခံထား၏။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္သြားရေသာ မြတ္စ္လင္မ္စုစုေပါင္း ၁၅၃,၀၀၀ အနည္းဆံုးရိွေနၾကသည္။ အမ်ားစုမွာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားမွ ထိန္းသိမ္းထားေသာဒုကၡသည္စခန္းမ်ား၌ ေရာက္ေနၿပီး မိမိတို႕၏မူလဘ၀အေျခအေနသို႕ ျပန္လွည့္ႏိုင္ရန္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မရိွသေလာက္ ျဖစ္ေနေပသည္။

ထင္ရွားသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားထဲမွ အနည္းငယ္သာ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈအား လူသိရွင္ၾကား ေ၀ဖန္ရဲၾကသည္။ ေဖ့စ္ဘြတ္အသံုးျပဳသူအခ်ဳိ႕က ၉၆၉ စတစ္ကာကပ္ အငွားယာဥ္မ်ားကို မစီးရန္ လႈံႈ႕ေဆာ္ၾကသည္။ မိတၳီလာေသြးေခ်ာင္းစီးမႈျဖစ္ခ်ိန္မွစတင္ၿပီး ရန္ကုန္လမ္းေဘးေစ်းသည္အခ်ဳိ႕မွ ၉၆၉ ဗီစီဒီေခြမ်ားကို ခ်င့္ခ်ိန္ ေရာင္းခ်မႈျပဳလာၾကသည္။ တနည္းအားျဖင့္ လူအမ်ား၏ တုန္႔ျပန္မွဳ ႏုတ္ပိတ္ခံရျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

မြန္ဘုန္းႀကီး ဦး၀ိမလသည္ အျခားသံဃာေတာ္မ်ား၏ ေ၀ဖန္မႈအေပၚ “ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ကို တားျမစ္ဖို႕ သူတို႕ မႀကိဳးစားသင့္ဘူး ” ဟု အေရးမပါသည့္သေဘာျဖင့္ ျပန္လည္ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဇြန္လလယ္ပိုင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အနီးတြင္ က်င္းပေသာ ရာႏွစ္ခ်ီသည့္ သံဃာမ်ားတက္ေရာက္သည့္ အစည္းအေ၀းသို႕ သူႏွင့္ ဦး၀ီရသူတို႕ တက္ေရာက္ခဲ့၏။

ယင္းအစည္းအေ၀းတြင္ ဗုဒၶဘာသာအမ်ဳိးသမီးမ်ားအား မြတ္စ္လင္မ္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္အိမ္ေထာင္မျပဳေစေရးအဆိုတစ္ရပ္ကို ဦး၀ီရသူမွ တင္သြင္းသည္။ ဦး၀ီရသူ၏ပိတ္ပင္တားျမစ္ခ်က္အဆိုကို ဦးဓမၼပီယမွ ေထာက္ခံခဲ့ျပန္သည္။ ယင္းကား ၉၆၉ သည္ ၾသဇာတိကၠမရွိသည့္ သံဃာထုသို႔ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္ျခင္း ျပယုဂ္လည္းမည္ေပသည္။ ဦးဓမၼပီယသည္ အာရွေဒသတြင္းရိွ အျခားဗုဒၶဘာသာတကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ သာသနာျပဳတကၠသိုလ္မွ အေမရိကန္ ပညာေရးသင္ယူဖူးသည့္ ပေရာ္ဖက္ဆာ ဆရာေတာ္ႀကီးျဖစ္သည္။

ဦးဓမၼပီယက ၉၆၉ အား ၿငိမ္းခ်မ္းေသာလႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈျဖစ္၍ ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႕ကို အေျပာင္းအလဲကာလရိွ မျငိမ္သက္မွဳမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ေစမည္ဟု ေဖာ္ျပလုိက္သည္။ “ ဘုန္းၾကီးတို႕အတြက္ ၉၆၉ ျပႆနာကို
ျပႆနာလို႔ မသတ္မွတ္ဘူး။ ဗုဒၶဘာသာဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႕ သဟဇာတျဖစ္ေရးလမ္းစဥ္ေတြထဲ ထာ၀စဥ္ ရွင္သန္သြားမွာျဖစ္တယ္ ” ဟု ရိုက္တာသို႕ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဒီအရပ္မွာ ဗလီ အလိုမရိွ

၉၆၉ ႏွင့္အျပိဳင္ ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္လွဳပ္ရွားႏိုင္သည္မွာ NLD ပါတီတစ္ခုတည္းသာျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႕ႏွစ္ခု ပတ္သက္မႈမွာ ထိပ္တိုက္ဆန္႕က်င္မႈရိွသလို အျပန္အလွန္အသံုးခ်မႈမ်ဳိးလည္း ရိွေနသည္။ NLD ပါတီႏွင့္ ေဒၚစုၾကည္၏အတြင္းစည္း၌ မြတ္စ္လင္မ္တို႕မွ စိုးမိုးျခယ္လွယ္ထားေၾကာင္း ဦး၀ီရသူ၏ ေျပာၾကားခ်က္ မတ္လေႏွာင္းပိုင္းတြင္ YouTube ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ “ဘယ္ၿမိဳ႕ဘယ္ေဒသက NLD ရံုးကိုၾကည့္ၾကည့္ မုတ္ဆိတ္ေတြကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္ ”။ ဦး၀ိမလ၏ေနာက္လိုက္တို႕က ေဒၚစုၾကည္သည္ ဘာသာေရး ကိုင္းရွိဳင္း ေသာ္လည္း မိမိတို႕အိမ္ရိွ သူမ၏ဓာတ္ပံုမ်ားကို ဖယ္ရွားလိုက္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယမန္ႏွစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္အၾကမ္းဖက္မႈ၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားဖက္မွ ကာကြယ္ေျပာဆိုေပးမႈမရိွသည့္အေပၚ ဆႏၵျပျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ရိုက္တာသို ႕ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေဒၚစုၾကည္၏ ႏႈတ္ဆိတ္ေနခဲ့ျခင္းက မြတ္စ္လင္မ္တို႕ကိုလည္း အမ်က္ထြက္ေစခဲ့သည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ NLD အဖြဲ႕၀င္မ်ားသည္ ၉၆၉ ၏ လက္ေ၀ခံအလုပ္မ်ားလုပ္ေနေၾကာင္း ျမန္မာမြတ္စ္လင္မ္အဖြဲ႕အစည္းက စြပ္စြဲထားသည္။ NLD ပါတီ၏ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးဥာဏ္၀င္းကလည္း “ တစ္ခ်ိဳ႕ NLD ပါတီ၀င္ေတြက ၉၆၉ ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတာေတာ့အမွန္ဘဲ။ ဒါေပမယ့္ ပါတီ၀င္ေတြရဲ႕ လြတ္လပ္မႈနဲ႕အခြင့္အေရးကို NLD က ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူမႈေရးနဲ႕ပတ္သက္လို႕ သူတို႕ဆႏၵအတိုင္း လုပ္ခြင့္ရိွပါတယ္ ” ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။

အငွားယာဥ္ေမာင္းျဖစ္သူ မင္းသက္လင္း (၃၆ ႏွစ္) သည္လည္း ထိုအခြင့္အေရးအတိုင္း ျပဳလုပ္သည္။ သူ႕ကား၏ ေရွ႕ဖက္၊ ေနာက္ဖက္မွန္မ်ားေပၚတြင္ ၉၆၉ စတစ္ကာမ်ား ကပ္ထား၏။ သူသည္ မြတ္စ္လင္မ္ဆန္႕က်င္ေရးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ အလုပ္သမားအမ်ားစုေနရာ ရန္ကုန္တိုင္း ၊ သာေကတၿမိဳ႕နယ္၏ NLD ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။

ေဖေဖာ္၀ါရီလတုန္းက သာေကတရိွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္ မင္းသက္လင္း၏အိမ္အနီးမွ အစၥလာမ္ဘာသာေရးေက်ာင္း တစ္ခုကို ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းအျဖစ္ တိတ္တဆိတ္ ေျပာင္းလဲေဆာက္လုပ္ေနသည္ဟုဆိုကာ ၿဖိဳခ်ခဲ့ၾကသည္။ အေဆာက္အဦး ျဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးေနခ်ိန္အထိ အဓိကရုဏ္းထိန္းသိမ္းေရး ရဲတို႔ကို တာ၀န္ခ်ေပးထားခဲ့သည္။

ေနာက္တစ္လအၾကာ ဦး၀ိမလႏွင့္မြန္ဘုန္းႀကီး ၂ ဦးတို႕သည္ သာေကတသို႕ေရာက္လာၿပီး ၉၆၉ တရားပြဲ ၃ ရက္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားထံေ၀ငွေသာ “ဓမၼေဆး၀ါး” အမည္တပ္လႈံ႕ေဆာ္စာရြက္ထဲတြင္ “ တုိက္ခိုက္မႈကို မစြန္႕လႊတ္ႏွင့္ ” ဟု တြန္းအားေပးထားသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ ယခုေသာ္ ထိုစာသင္ေက်ာင္းအား ခ်ိတ္ပိတ္ထားၿပီး ရဲမ်ားျဖင့္ အေစာင့္ခ်ထားသည္။ “ ဒီမွာ ဗလီရိွေနတာကို လူေတြက မလိုလားဘူး ” ဟု မင္းသက္လင္းက ဆိုသည္။

သူ၏ စကားအရ ၉၆၉ လႈံ႕ေဆာ္ေရးေတးသီခ်င္းျဖစ္သည့္ “ဘာသာေရး ေသြးအျမဲတေစ တအံု႕ေႏြးေႏြး ျဖစ္ေနဖို႔” ဆိုသည္မွာ ေသာေသာညံသြားခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ အနီးရိွ ဘုန္းေတာ္ႀကီး စာသင္ေက်ာင္းကလည္း ေက်ာင္းသားမ်ားကိုလက္ခံစဥ္ ထိုသီခ်င္းအား ဖြင့္ထားခဲ့ေပသည္။

( သာကီထက္ေကာင္း )

ရိုက္တာ သတင္းဌာမွ Special Report Myanmar gives official blessing to anti-Muslim monks ကို သာကီထက္ေကာင္း မွ ျမန္မာလိုဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။

July 1, 2013
ဦး၀ီရသူ၏ အေျပာအဆိုမ်ားသည္ hate speech မေျမာက္ဟု ဦးရဲထြဋ္ဆို

M-Media
၂၀၁၃ ဇြန္လ ၃၀

ယခုလ ၂၈ ရက္ေန႔က အေမရိကန္စင္တာမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ အမုန္းတရားျဖန္႔ ခ်ိမွဳ တားဆီးေရး ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဦးရဲထြဋ္က ဦး၀ီရသူရဲ႕ အစၥလာမ္ပုတ္ ခတ္ေရး တရားေတြဟာ အမုန္းတရားျဖန္႔ခ်ိမွဳ (HATE SPEECH) မေျမာက္ ဘူးလို႔ ေျပာဆိုလိုက္တယ္လို႔ ဗီြအိုေအအဂၤလိပ္ပိုင္းသတင္းက ေဖာ္ျပပါတယ္။

နိုင္ငံတကာက ဦး၀ီရသူရဲ႕ အင္တာဗ်ဴးေတြ၊ တရားေဟာေျပာမွဳေတြကို စိစစ္ၿပီး ဦး၀ီရသူသည္ ေၾကာက္စရာေကာင္းေသာ ပံုရိပ္ျဖစ္တယ္ လို႔ ေဖာ္ျပေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဦးရဲထြဋ္က ဒီလိုေျပာဆိုလိုက္ျခင္း လည္း ျဖစ္ ပါတယ္။

အေမရိကန္သံအမတ္ၾကီး ဒီရက္မစ္ခ်ဲလ္ကေတာ့ – “ဒီတိုင္းျပည္က သူတို႔အထဲမွာတင္ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတာပါ။ အေျပာအဆို (မဆင္ျခင္မွဳ) က ဒီထဲမွာ ရန္သူတစ္ေယာက္အျဖစ္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ရွိေနခဲ့တယ္။ ဒါကပဲ တိုင္းျပည္မဖြံ႔ျဖိဳးရျခင္းရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းခံျဖစ္ေနတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ကို အေလးဂရုျပဳတဲ့ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္အေနနဲ႔ (က်ေနာ္ေျပာ ခ်င္တာက) ဒီလိုမ်ိဳး မဆင္မျခင္ (အမုန္းစကားေတြ) ေျပာဆို မွဳေတြဟာ ဆက္လက္ တည္ရွိေနသလို ပံုစံသစ္အျဖစ္လည္း ေျပာင္းလဲေနရာယူလာ ပါတယ္။” လို႔ အဆိုပါေဆြးေႏြး ပြဲမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

(ရည္ညႊန္း –www.voanews.com/content/religious-leaders-in-burma-tackle-issue-of-hate-speech/1691248.html)

ဦး၀ီရသူရဲ႕ အာ၀ဇၨန္းက လူထုေထာင္ခ်ီတက္ေရာက္တဲ့ တရားပြဲေတြမွာ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ အသက္ကို (ထိခိုက္ေစမယ့္) လွဳံေဆာ္ခ်က္ေတြ ပါေနတယ္လို႔ ဗီြအိုေအက ေထာက္ျပလိုက္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ လည္း ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ အေပါင္းအပါမီဒီယာမ်ားကေတာ့ ဦး၀ီရသူကို ဗုဒၶရဟန္းတစ္ပါး အျဖစ္ အကာအ ကြယ္ေပးေနတုန္းျဖစ္သလို ဦး၀ီရသူကို ဆန္႔က်င္ေျပာဆိုတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကုိလည္း မီဒီယာေတြကေန ျခိမ္းေျခာက္ေျပာဆိုေန တာေတြလည္း ျပဳ လုပ္ေနၾကတယ္လို႔ ျမန္မာအင္တာနက္ အသိုင္းအ၀ိုင္းက သတင္းေပးပို႔ပါတယ္။

ျမန္မာအင္တာနက္အသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ NLD ကို ရည္ရြယ္တိုက္ခိုက္ျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္လုိ႔ သံုးသပ္ၾကတဲ့ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ေထာက္ခံသူေတြက ျဖန္႔ခ်ိေနတာကိုေတာ့ ဦးရဲထြဋ္က လြတ္လပ္စြာေရးသားေျပာဆိုပိုင္ခြင့္လို႔ ဆိုလိုက္ျပန္ပါတယ္။

ဒီလိုမ်ိဳး အစၥလာမ္သာသနာကို ရည္ရြယ္ၿပီးတိုက္ခိုက္တဲ့ HATE SPEECH ေတြကို ၂၀၀၆ ခုႏွစ္အရင္ကတည္းက Inforithm Maze ရဲ႕ ပလဲနက္ျမန္မာ အင္တာနက္၀က္ဘ္ဆိုက္ဒ္မွာ ေတြျမင္ဖတ္ရွဳခဲ့ရတာျဖစ္သလို ရုရွအေျခဆိုက္ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ေတြကလည္း အဲဒီအခ်ိန္ကလည္းက ဒါမ်ိဳးေတြ လုပ္ေနခဲ့ၾက တာျဖစ္ပါလို႔ အင္တာနက္ သံုးစြဲသူတစ္ဦးက ေျပာျပ ပါတယ္။

“ရုရွစစ္ဗိုလ္လို႔ သူ႔ကိုယ္သူေ၀ဖန္တဲ့ ရြက္၀ါကေလာင္နာမည္နဲ႔ အႏၱီအစၥလာမ္၊ hate speech ေျပာတဲ့ဘေလာ့ဂါတစ္ဦးရွိဖူးတယ္။ ဒီလိုပဲ တျခားျမန္မာ ဘာသာနဲ႔ ၀က္ဘ္ဆိုက္ဒ္ေတြမွာလည္း ရုရွေရာက္ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ေတြ အစၥလာမ္ဆန္႔က်င္ေရး အမုန္း တရားေတြ ေရးသားျဖန္႔ခ်ိခဲ့တာပါ။” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိလူ၀တ္လဲစစ္အစိုးရရဲ႕ အတြင္းမညီညြတ္မွဳေၾကာင့္ သူတို႔အရင္ကတည္းက အုတ္ျမစ္ခ်ထားခဲ့တဲ့ hate speech ေတြကို အခုျပန္ၿပီး အသက္သြင္းေနတာျဖစ္သလို အဲဒါေတြကို အစိုးရပိုင္းက အခ်ိဳ႕လူေတြရဲ႕ ဖိအားေၾကာင့္ အစိုးရအရာရွိေတြ ကိုယ္တိုင္ ေရငံုႏုတ္ ပိတ္ေနၾကတာျဖစ္တယ္ လို႔လည္း သံုးသပ္ရပါတယ္။

June 30, 2013
အလဲဗင္းမွ အမ္-မီဒီယာအား အစြန္းေရာက္ဟု အေျခအျမစ္မဲ့တိုက္ခိုက္မွဳအေပၚ အမ္-မီဒီယာ၏ တုန္႔ျပန္ခ်က္

M-Media
၂၀၁၃ ဇြန္လ ၂၉ ရက္

၂၇ ရက္ဇြန္လ၊ ၂၀၁၃ ထုတ္အလဲဗင္းမီဒီယာသည္ သတင္းစာမ်က္ႏွာဖံုးေဆာင္းပါး “Facebook ေပၚတြင္ ဘာသာေရးေသြးထိုး လွဳံေဆာ္မွဳမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ လူထုေမာင္ကာဠဳ၊ We Love True ကဲ့သို႔ပင္ မြတ္စလင္အစြန္းေရာက္မ်ားလည္း ရွိေန” ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ တင္ျပခဲ့သည္။

ယင္းေဆာင္းပါးတြင္ အလဲဗင္းက M-Media အား အစြန္းေရာက္မြတ္စလင္မီဒီယာအျဖစ္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္မွာ အေျခအျမစ္မရွိေသာ တိုက္ခိုက္ ေရးသား မွဳ သာျဖစ္ေၾကာင္း အမ္-မီဒီယာအၾကီးတန္း တာ၀န္ခံမ်ားက ဆိုၿပီး အလဲဗင္း၏ က်င့္၀တ္သိကၡာႏွင့္ အစြန္းေရာက္ (extremist) စကားလံုး အေပၚ သေဘာေပါက္ နားလည္မွဳအား ေမးခြန္းထုတ္ ေ၀ဖန္လိုက္သည္။

“extremist ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ဒီစာလံုးကို အသံုးျပဳဖို႔ အင္မတန္မွ စဥ္းစားသင့္တယ္။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ပရိုမီဒီယာၾကီးလို႔ ေကြ်းေၾကာ္ၿပီး Asia News Network က သူတို႔သတင္းတင္တာေလာက္ကို ကမၻာကပဲ သူတို႔ေရးတာ လက္ခံသေယာင္ ေအာင္ပြဲခံခဲ့တာမ်ိဳး ရွိတဲ့ အလဲဗင္းက ဒီလိုမ်ိဳး စကားလံုး သံုးတာ ထူးျခားတယ္လို႔ေတာ့ မထင္ဘူး။ ဥပမာေပါ့ဗ်ာ၊ အေမရိကန္သံအမတ္ၾကီးကိုယ္တိုင္ ဦးစီးဦးေဆာင္ျပဳၿပီးေတာ့ လုပ္တဲ့ အင္တာဖိတ္ (Interfaith) ေဆြးေႏြးပြဲ သတင္းကို အေလးျပဳေဖာ္ျပၿပီးေတာ့ ျပည္သူကို ပညာေပး၊ အသိေပးလုပ္သင့္တဲ့အခ်ိန္မွာေပါ့၊ သူတို႔က Father Land နဲ႔ ေဒၚ၀ါ၀ါ၀င္းေရႊအမွဳနဲ႔ အလုပ္မ်ားေနတယ္။ ဒါမ်ိဳးက hate incitement ဆိုတဲ့ သြယ္၀ိုက္ၿပီးေတာ့ ကို၀ါဒျဖန္႔တဲ့ နည္းမ်ိဳး၊ မြတ္စလင္ပိုင္ ကုမၸဏီတစ္ခုပါ၀င္ပတ္သတ္ေနတာနဲ႔တင္ သူတို႔အတြက္ တျခားအေရးၾကီးသတင္းေတြကို လ်စ္လ်ဴရွဳလုိက္တဲ့ လုပ္ရပ္မ်ိဳးပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုမီဒီယာရဲ႕ extremist ဆိုျပီး တုိက္ခိုက္ခ်က္ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ဘာမွ အေလးေပး ဂရုစိုက္ဖို႔ မလိုဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။” ဟု အမ္မီဒီယာမွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။

အလဲဗင္းအေနျဖင့္ အင္တာဖိတ္ေဆြးေႏြးပြဲသတင္းမ်ားကို အေရးတယူလုပ္ေဖာ္ျပျခင္းမ်ိဳးမရွိေသာ္လည္း အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ားပိုင္ဆိုင္သည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ားအၾကား မသမာမွဳမ်ားရွိေနသည္ဟူသည့္ သတင္းစသည္မ်ားကိုသာ အသားေပး ေဖာ္ျပေလ့ရွိ သည္။ ေဒးလီးအလဲဗင္း သတင္းစာ၏ ဇြန္လ ၂၅ ရက္ေန႔ထုတ္ အယ္ဒီတာအာေဘာ္တြင္ အမွန္တရားပင္ျဖစ္လင့္ကစား လူအမ်ားစု၏ သေဘာထားကို လုိက္၍ သတင္းတင္ျပရေလ့ ရွိ သည္ဟူေသာ သေဘာကို သြယ္၀ိုက္စြာ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါေသးသည္။ ယင္းနွင့္ပတ္သတ္၍ အမ္မီဒီယာ အၾကီးတန္းသတင္းသံုးသပ္သူတစ္ဦး က ေအာက္ပါအတိုင္း မွတ္ခ်က္ေပးပါသည္။

“M-Media ရဲ႕ အင္တာဖိတ္ tolerance နဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး တင္တဲ့သတင္းကို ဦးရဲထြဋ္လို ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္တာ၀န္ရွိသူေတြကိုယ္တိုင္ ရွယ္တဲ့အေျခ အေန မ်ိဳးမွာ ရွိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မီဒီယာရဲ႕ အဓိကရည္ရြယ္ရင္းကလည္း ဒါပါပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မီဒီယာရဲ႕ အဂၤလိပ္ပိုင္းကို ဘန္ေကာက္ ေအပီ ဗ်ဴရို ခ်ိဖ္ (AP Bureau Chief) ျဖစ္တဲ့ Todd Pitman လို လူမ်ိဳးက like လုပ္ထားတာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ အလဲဗင္းရဲ႕ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ဗ်ာ၊ ရွင္းပါတယ္၊ ဒါမ်ိဳးကို အရင္က အာဏာရွင္အစိုးရလုပ္ခဲ့တာပဲ၊ ဥပေဒေတြ ခ်ျပျပီး ျခိမ္းေျခာက္မယ္။ ဥပမာ – အရင္ exile media ေတြျဖစ္တဲ့ ဧရာ၀တီတို႔ စတဲ့ မီဒီယာေတြကို အာဏာရွင္စစ္အစိုးရက ဒီလိုပဲ ျခိမ္းေျခာက္ၿပီး မိစၦာမီဒီယာေတြလို႔ သမုတ္ခဲ့တာပဲ။ အခု အလဲဗင္းကလည္း အာဏာရွင္ပံုစံဖမ္းၿပီး ျခိမ္းေျခာက္တာမ်ိဳးပါ။ အမွန္ေရး သတင္းေထာက္ေတြကိုေတာင္ ရန္မူေနတဲ့တိုင္းျပည္မွာဗ်ာ၊ လူမ်ားစုနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့အမွန္ကို တင္ျပရင္ေတာ့ ဒါ အစြန္းေရာက္လို႔ ေျပာခံရမွာပဲ။ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔မွ မသံုးသပ္ ႏုိင္ၾကတာကိုး။ ”

အလဲဗင္းမီဒီယာအေနျဖင့္ အမ္-မီဒီယာအား အစြန္းေရာက္အျဖစ္ တိုက္ခိုက္ ေရးသားထားရာ၌ အဓိကအကိုးအကားအျဖစ္ “လမ္း ၂၀ ထိပ္တြင္ သကၤန္း ၀တ္သံဃာေတာ္တစ္ပါးမွ ရိုက္ႏွက္ရန္စမွဳျဖစ္ပြား” ဟူသည့္ မမွန္သတင္းကို အသံုးခ်ထားပါသည္။ ယင္းႏွင့္ပတ္သတ္၍ အမ္-မီဒီယာအၾကီးတန္း သတင္းေထာက္တစ္ဦးက –

“ဒါက သူတို႔အဆင့္အတန္း ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲဆိုတာ ေဖာ္ျပလုိက္တာေပါ့။ အမ္-မီဒီယာမွာ အဲလိုေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဘယ္တုန္းကမွ သတင္းမတင္ခဲ့ ဘူးဆိုတာ အတည္ျပဳေျပာခ်င္တယ္။ သူတို႔မွာ အမ္မီဒီယာကို အစြန္းေရာက္လို႔ စြပ္စြဲဖို႔ကို သက္ေသ ဒီေလာက္ထိရွားေန တယ္ဆိုတာ ေပၚလြင္ေန တယ္။ မရိုမသားလုပ္ တယ္ဆိုတာလည္း ေပၚလြင္ေနတယ္။ အခ်က္အလက္ေတြကို ထင္ေရာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္လိမ္တယ္ဆိုတာ ထင္ရွားေနတယ္။ ဘာေႀကာင့္လဲဆိုရင္ သူတို ့ ေျပာသလို လမ္း ၂၀ ထိပ္မွာျဖစ္ခဲ့တာမွ မဟုတ္ဘဲ၊ က်ေနာ္တို႔ သတင္းက လမ္း ၁၂၀ ထိပ္လို႔ အတိအက် မွန္မွန္ကန္ကန္ ကို ေရးထားတာကိုး ဗ်။” ဟု ေျပာျပခဲ့ပါသည္။ ၄င္းကပင္ ဆက္လက္၍ “၂၇ ရက္ေန႔ထုတ္ သတင္းစာမွာေတာ့ အမ္မီဒီယာ အစြန္းေရာက္ေၾကာင္း လမ္း ၂၀ သတင္းမွား ကို ေထာက္ၿပီး စြပ္စြဲတယ္။ အဲ – အဂၤလိပ္ပိုင္းမွာက်ေတာ့ဗ်ာ၊ အမ္မီဒီယာအစြန္းေရာက္ေၾကာင္း စြပ္စြဲၿပီး အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖစ္တဲ့ လမ္း ၂၀ ကိစၥ ထည့္မေရးဘူး။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လိုေျပာမလဲ၊ ကေလးကလားဆန္တဲ့ လုပ္ရပ္ထက္ကို ဒါကိုက အစြန္းေရာက္ေျခာက္တြန္းတဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္ေန ၿပီ။ ႏုိင္ငံတကာကိုက် တစ္မ်ိဳးလိမ္၊ ျပည္တြင္းကိုက် တစ္မ်ိဳးလိမ္ဆိုေတာ့ မေကာင္းဘူးေပါ့ဗ်ာ။” ဟု ျဖည့္စြက္ေျပာၾကားခဲ့သည္။

အလဲဗင္း၏ သတင္းစာတြင္ အစြန္းေရာက္စြပ္စြဲခ်က္အား ေရးသားထားပံု

Link => အလဲဗင္းမီဒီယာ၏ အမ္-မီဒီယာအေပၚစြပ္စြဲခ်က္ အဂၤလိပ္ပိုင္းသတင္း

အမ္-မီဒီယာမွာ ဇြန္ ၁၉ ရက္ေန႔စြဲျဖင့္ တင္ျပခဲ့သည့္ လမ္း ၁၂၀ ထိပ္ျဖစ္ရပ္ သတင္းမွန္

(Link => http://www.m-mediagroup.com/news/15026)

ထုိ႔ျပင္ အလဲဗင္းမီဒီယာ၏ မီဒီယာမဆန္ေသာလုပ္ရပ္ကို စင္ကာပူအေျခဆိုက္ စီေဂ်တစ္ဦးျဖစ္သည့္ Chan Myae Khine ကလည္း Facebook ေပၚတြင္ ေအာက္ပါ အတုိင္း ေထာက္ျပထားပါသည္။

အမ္-မီဒီယာ၏ ျပည္တြင္းသတင္းဆိုင္ရာ အၾကီးတန္းအယ္ဒီတာတစ္ဦးကို ၂၇ ရက္ေန႔ထုတ္ အလဲဗင္းသတင္းႏွင့္ပတ္သတ္၍ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့ ရာေအာက္ ပါအတိုင္း ေျဖၾကားခဲ့ပါသည္။

“၂၇-ရက္ေန႔ အလဲဗင္းက M-Media က အစြန္းေရာက္လုိ႔ သုံးတာကုိ ဘယ္လုိျမင္သလဲဆုိက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ အလဲဗင္းကုိ ရခိုင္ သီတာေထြးကိစၥစျဖစ္ကတည္းက အယုံအၾကည္မ႐ွိတာဆုိေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ နာမည္ႀကီးမီဒီယာတစ္ခုက အခုလုိ တစ္ျခားမီဒီယာငယ္ေတြကုိ အစြန္းေရာက္လုိ႔ေျပာတာဟာ တျခားမီဒီယာ (M-Media)ကုိ တိုက္႐ိုက္တိုက္ခိုက္မႈ တစ္ခုပါ။ ၿပီးေတာ့ M-Media က အခုထက္ထိ အမွန္တရားေတြ ကုိပဲ တင္ျပေနပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အလဲဗင္းရဲ႕ လြဲမွားမႈေတြ၊ လုိအပ္ခ်က္ေတြကုိ ေထာက္ၿပီးတင္ျပခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့လုိ႔ အဲဒီအေပၚ မီဒီယာက်င့္၀တ္ကုိ မေစာင့္ထိန္းပဲ အညွိဳးအေတးနဲ႔ အပုတ္ခ်တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ကုိယ့္မီဒီယာကေန အစြန္းေရာက္မႈေတြ၊ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနတာကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ျခင္းမျပဳပဲ တဘက္မွာ အမွန္တရားကုိ တင္ျပေနတဲ့ မီဒီယာေတြကုိ အစြန္းေရာက္လုိ႔သုံးႏႈန္းလိုက္တာဟာ အလဲဗင္းရဲ႕ခံယူခ်က္က ပဋိပကၡေတြျဖစ္ေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္ေနတယ္ဆုိတာ ပုိၿပီးျမင္သာသြားပါတယ္။ ေခ်ပခ်င္တယ္ဆုိတာထက္ အျဖစ္သင့္ဆုံးတစ္ ခုေျပာခ်င္တာကေတာ့ အလဲဗင္းအေနနဲ႔ ကုိယ့္မီဒီယာက ဘယ္လုိပုံစံ ဘယ္အေျခအေနေရာက္ၿပီလဲဆုိတာ သုံးသပ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ကုိယ့္စီးပြားအက်ဳိး အျမတ္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တျခားကေန ေထာက္ပ့ံမႈေတြ ရခ်င္လုိ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ကြယ္က ႀကိဳးကိုင္ေနသူ႐ွိလုိ႔ ေ႔ရွကေန ကျပအသုံးေတာ္ခံေနတာ ပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲဒါေတြကေန ရပ္တန္႔သင့္ၿပီလုိ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ကုိယ့္ႏိုင္ငံကို တကယ္ခ်စ္ျမတ္ႏိုးၿပီး ႏိုင္ငံရဲ႕ စတုတၳမ႑ိဳင္ပီသေအာင္ ရပ္တည္မယ္ဆုိ ရင္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈကုိ ပ်က္ျပား ေလာင္ကၽြမ္းေစမယ့္ ေလာင္စာေတြထည့္ျခင္း၊ မီးေမႊးျခင္းကုိ မလုပ္ဖုိ႔ အလဲဗင္းကုိ ေျပာခ်င္တယ္။”

တဖန္ အမ္-မီဒီယာ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ အတိုင္ပင္ခံျဖစ္သူ တစ္ဦးကမူ –

“က်ေနာ့တစ္ေယာက္တည္းအျမင္အရေတာ့ အလဲဗင္းမီဒီယာဂ႐ုပ္အေနနဲ႕ သူအပါအဝင္ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြကို M-media ကေန ေထာက္ျပေျပာ ဆိုတာေလ့ရွိတာေၾကာင့္ ကိုယ့္အေနအထား ကိုယ့္အမွားေတြကို လူသိမွာစိုးလို႕ Localized Press License ကိုသံုးခ်ျပီး လူထုကို စာအဆိပ္သြပ္ လိုက္တာလို႕ပဲ ျမင္ပါတယ္… မီဒီယာအခ်င္းခ်င္း စြပ္စြဲမႈအေပၚ ခ်က္နဲ႕လက္နဲ႕စြတ္စြဲေထာက္ျပတာမ်ိဳးကို လက္ခံႏိုင္ေပမဲ့ အခ်က္အလက္လည္းမမွန္ တိက်တဲ့ေထာက္ျပေဝဖန္မႈမ်ိဳးမပါပဲ လက္လြတ္စပါယ္စြတ္စြဲေျပာဆိုတာကေတာ့ အလဲဗင္းမီဒီယာဂ႐ုပ္အေနနဲ႕ ကိုယ့္မီဒီယာဂ႐ုပ္တစ္ခုလုံးရဲ့ သိကၡာနဲ႕က်င့္ဝတ္ ကို နင္းခ်ျပတာပဲဗ်… မယံုရင္ M-media အေနနဲ႕လည္း အလဲဗင္းအပါအဝင္ ျပည္တြင္းကမီဒီယာေတြရဲ့ သတင္းတင္ဆက္ မႈ ေဆာင္းပါးတင္ဆက္မႈ အမွားအယြင္းေတြရွိရင္ ေထာက္ျပခဲ့တာပဲ… ဒါေပမဲ့ မီဒီယာတစ္ခုခုကိုေတာ့ အစြန္းေရာက္လိုမ်ိဳး အၾကမ္းဖက္လံႈ႕ေဆာ္မီဒီယာလိုမ်ိဳး စြတ္စြဲျပီး အပုပ္ခ်တာ မ်ိဳး လုပ္တာမရွိခဲ့ဘူး… ေျပာရရင္ေတာ့ အဲ့ဒီအပိုင္းမ်ိဳးအထိ လိုရာစြဲျပီး တန္ျပန္ထိုးႏွက္မယ္ဆိုရင္ လုပ္လို႕ရတာေတြ အလဲဗင္းမီဒီယာဂ႐ုပ္ရဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ ထဲမွာ အမ်ားၾကီးထုတ္ျပႏိုင္ေပမဲ့ မီဒီယာဆိုတာ အစြန္း၂ဖက္ကိုေရွာင္ျပီး ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္တာကို လူထုကိုခ်ျပရတာမ်ိဳးလို႕ပဲ ထင္ျမင္ယူဆထားေတာ့ M-media အေနနဲ႕ ေထာက္ျပေဝဖန္မႈထက္ပိုျပီး စြတ္စြဲတိုက္ခိုက္တာမ်ိဳးေရွာင္ၾကဥ္တယ္… ”

အမ္-မီဒီယာ၏ ပင္တိုင္ေဆာင္းပါးရွင္တစ္ဦးကလည္း သူ႔အေနျဖင့္ “တစ္ကမၻာလံုးႏွင့္ ၁၁” ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ တစ္ကမၻာလံုးက ျမန္မာျပည္တြင္ အစြန္းေရာက္မွဳရွိေနၿပီး ယင္းကို ျမန္မာျပည္တြင္း မီဒီယာမ်ား ၄င္းတို႔ႏွင့္ ဘာသာတူအစြန္းေရာက္လူမ်ားစုၾကီးကို မ်က္ကြယ္ျပဳ ေထာက္ပံ့ေပးေနသည့္ အေၾကာင္း ကမၻာ့မီဒီယာၾကီးမ်ား ၏ ေထာက္ျပေျပာဆိုမွဳမ်ား ကို အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ေရးသားေဖာ္ျပသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ပရိသတ္မ်ား အေနျဖင့္ ေစာင့္ေမွ်ာ္ဖတ္ရွဳေစ လိုေၾကာင္း မွတ္ ခ်က္ေပး ေျပာၾကားပါသည္။

အခ်ဳပ္ဆိုရပါမူ အမ္-မီဒီယာအေနျဖင့္ အလဲဗင္း၏ အစြန္းေရာက္ဟူေသာ အေျခအျမစ္မဲ့စြပ္စြဲခ်က္အား ျပင္းထန္စြာ ရွံဳ႕ခ်ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပအပ္ ပါသည္။

June 29, 2013
ေတာင္းဆုေႁခြရုံမွလြဲ၍ မည္သုိ႔မၽွမတတ္ႏုိင္

ဇြန္ ၃၀၊ ၂၀၁၃
ေဆာင္းပါး႐ွင္ – O’Laie Manzu

၂၀၁၂-ခုႏွစ္ ဇြန္လ အေစာပိုင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္မ္မ်ားအၾကား ဘာသာေရး ပဋိပကၡ မ်ားသည္ ျမိဳ႕နယ္ ၄-ခုတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ ေအာက္တိုဘာလတြင္ အၾကမ္းဖက္မႈ ထပ္မံ ျဖစ္ပြားခ်ိန္တြင္ ျမိဳ႕နယ္ ၉-ခုအား ကူးစက္ခဲ့ျပီး ေဒသအတြင္းရွိ မြတ္စလင္မ်ားအား ဖယ္ရွားရန္ သို႔မဟုတ္ အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္း သြားေစရန္ ရည္ရြယ္ေသာ စနစ္တက် ညႇိႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ၾကသည့္ လႈပ္ရွားမႈ အသြင္ ျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။

ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ ကမန္ မြတ္စလင္မ္ အသိုင္းအဝိုင္းအား တိုက္ခိုက္မႈ သည္ ေဒသခံ ရခိုင္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းၾကီး မ်ားႏွင့္ အရပ္သား ရခိုင္မ်ားမွ စီ စဥ္ ေဆာင္ ရြက္ ခဲ့သည္၊ ေျမႇာက္ပင့္ ေပးခဲ့သည္၊ က်ဴးလြန္ ခဲ့ၾက ပါသည္။ တခါတရံ တြင္လည္း အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ မ်ား၏ တိုက္ရိုက္ ကူညီမႈမ်ား ရရွိခဲ့ ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသားမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ ကေလးငယ္မ်ား အသတ္ခံ ခဲ့ၾကရျပီး အခ်ိဳ႕ အေလာင္းမ်ားကိုလည္း စုေပါင္း ေျမျမႇဳပ္ ထားခဲ့ျခင္း ခံခဲ့ရပါ သည္။ ၎တို႔၏ ေက်းရြာမ်ားႏွင့္ ေနထိုင္ရာ ပတ္ဝန္းက်င္ မ်ားလည္း ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံခဲ့ရပါသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ျဖစ္ရပ္ မ်ားတြင္ အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ားသည္ မြတ္စလင္ မ်ားအား အၾကမ္းဖက္မႈမွ ကာကြယ္ေပးျပီး ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ေစရန္ အတြက္ ကူညီေပးခဲ့သည္မ်ား ႐ွိေသာ္လည္း အမ်ားအားျဖင့္ တိုက္ခိုက္ေနစဥ္တြင္ ေဘးအနီး၌ ရပ္ၾကည့္ေနၾကသည္ (သို႔တည္းမဟုတ္) တိုက္ခိုက္မႈမ်ား၊ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ ေစာ္ကားမႈမ်ားအား တိုက္႐ိုက္ အေထာက္အကူျပဳခဲ့ ၾကပါသည္။ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားျပီး လေပါင္း မ်ားစြာအထိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ အစိုးရသည္ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ တာဝန္ရွိသူ မ်ားအား ထိန္းသိမ္း အေရးယူရန္အတြက္ အေရးတယူ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား သို႔မဟုတ္ အနာဂတ္တြင္ ထပ္မံ မျဖစ္ပြားေစေရး အတြက္ ကာကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။

ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ေနာက္ပိုင္းတြင္ အနည္းဆံုး ႐ိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ အျခား မြတ္စလင္မ္ ၁၂၅၀၀၀ ႏွင့္ အနည္းငယ္ေသာ ရခိုင္မ်ား အိုးမဲ့ အိမ္မဲ့ ၿဖစ္ခဲ့ရျပီး ၿပည္တြင္း ေၿပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားေရး ဒုကၡသည္စခန္း (IDP) မ်ားတြင္ ေနရာခ် ထားျခင္းခံ ခဲ့ရပါသည္။ ေၿပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားေပးျခင္း ခံရေသာ မြတ္စလင္မ္ အမ်ားစုမွာ အစားအစာ၊ ေနရာထိုင္ခင္း၊ ေရႏွင့္ သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္မႈ အစီအစဥ္ႏွင့္ က်န္းမာေရး ေဆး ကု သမႈမ်ား လံုေလာက္မႈ မရွိေသာ လူဦးေရ ထူထပ္သည့္ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကရပါသည္။ လံုၿခံဳေရးရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ်ထားေပးျခင္းခံရေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ားအား အကာအကြယ္ေပးၾကေသာ္လည္း အမ်ားအားျဖင့္မွာ ေထာင္ေစာင့္မ်ားကဲ့သို႔ ျပဳမူၾကသည္။ အေရးတၾကီး လိုအပ္ေနေသာ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ ထားသည့္ အကူအညီမ်ား၊ ရပ္ တည္ ေနထိုင္ေရး မ်ားႏွင့္ ေစ်းအသြားအလာမ်ားကိုပင္ ပိတ္ပင္ တားျမစ္ၾကသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ ျမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြျမိဳ႕ရွိ ေအာင္မဂၤလာ အရပ္ေဒသတြင္ က်န္ရွိ ေနထိုင္ေန ၾကေသးေသာ မြတ္စလင္မ္ မ်ားအား တင္းၾကပ္သည့္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္မႈမ်ား သတ္မွတ္ထား ေသာေၾကာင့္ ၎တို႔၏ ပတ္ဝန္းက်င္ တြင္ေလွာင္ပိတ္ မိေနၾကသည္။ ကုလသမဂၢအရာရွိမ်ားကိုပင္လၽွင္ ၎တို႔ထံ သြားေရာက္ႏိုင္ေရးအား ပိတ္ပင္ တားျမစ္ထားပါသည္။

ဇြန္လႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလမ်ားတြင္ ရခိုင္ ျပည္နယ္ အၾကမ္းဖက္မႈ လိႈင္းလံုးမ်ား ႐ိုက္ခတ္ ခဲ့သည့္ ေနရာေဒသ မ်ား သို႔ လူ႔အခြင့္ အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႕မွ သြားေရာက္ ခဲ့ပါသည္။ အဓိကက်ေသာ IDP စခန္းတိုင္းႏွင့္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားေပးျခင္း ခံရေသာ မြတ္စလင္မ္ အမ်ား ေနထိုင္လ်က္ရွိေသာ (အစိုးရ စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈႏွင့္ မသက္ဆိုင္သည့္) အျခားေနရာမ်ားသို႔လည္း ကၽြႏု္ပ္တို႔ သြားေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့ပါသည္။ ဤအစီရင္ခံစာသည္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ သြားေရာက္ခဲ့စဥ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ၾကံဳေတြ႔ခံစားခဲ့ရသည့ သို႔မဟုတ္ ေစာ္ကားမႈ မ်ားအား ေတြ႔ျမင္ရျပီး ေျပာင္းလဲ ေနရာခ်ထားျခင္း ခံထားရသူ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာ မဟုတ္သည့္ မြတ္စလင္မ္ မ်ားႏွင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား အျပင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအား စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ ေပးသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ား ႏွင့္ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းခဲ့သည့္ အင္တာဗ်ဴး ၁၀၀-ေက်ာ္ အေပၚ အေျခခံထားပါသည္။ သံအမတ္မ်ား၊ ကုလသမဂၢအရာရွိမ်ားႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီ ေပးၾကသူမ်ားႏွင့္လည္း စကားေျပာ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါသည္။ အာကာသျဂိဳလ္တုစက္မ်ားမွ ရိုက္ကူး ျမင္ေတြ႕ရေလာက္သည္အထိ ဇြန္လႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလ အတြင္း ျဖစ္ပြားေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားႏွင့္ ေစာ္ကားမႈမ်ားေၾကာင့္ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႔၍ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေသာ ျမိဳ႕နယ္ ငါးခုကို လူ႔အခြင့္ အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕မွ အာ႐ုံထား ေလ့လာပါသည္။

ဇြန္လတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈၾကီးသည္ ရမ္းျဗဲျမိဳ႕နယ္တြင္ ေမလ ၂၈-ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ အသက္ ၂၈ ႏွစ္အရြယ္ ရခိုင္ အမ်ိဳးသမီးအား မြတ္စလင္မ္ သံုးဦးမွ အဓမၼက်င့္ သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္ဆုိသည့္ ကိစၥရပ္အေပၚ အေျခခံ၍ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါသည္။ ဇြန္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ရမ္းျဗဲျမိဳ႕နယ္၏ အေရွ႕ေတာင္ဘက္ရွိ ေတာင္ကုတ္ျမိဳ႕တြင္ ရခိုင္ရြာသူရြာသားမ်ားမွ ဘတ္စ္ကား တစ္စီးအား တားဆီးကာ ယင္းကားေပၚတြင္ ပါလာေသာ မြတ္စလင္မ္ ဆယ္ဦးအား ရိုက္ႏွက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္မ်ားႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ အၾကား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ၾကီးထြားလာျပီး ႏွစ္ဖက္လံုးမွ လူအုပ္စုမ်ားျဖင့္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ မီးရိႈ႕ဖ်က္ဆီးမႈ မ်ားကိုက်ဴးလြန္ ၾကပါသည္။ ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ လူအမ်ား ထိခိုက္ နစ္နာ ခဲ့ၾကရျပီး ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာမွာ အိုးအိမ္စြန္႔၍ ထြက္ေျပးခဲ့ ၾကရပါသည္။ အစပိုင္းတြင္ လံုျခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္ မ်ားမွာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ သြားေစရန္ အတြက္ လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း မရွိေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ ၎တို႔ ကိုယ္ႏိႈက္ ရခိုင္ လူထုၾကီးႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား၊ မြတ္စလင္မ္ ေက်းရြာမ်ားႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသမ်ားအား မီးရိႈ႕ ဖ်က္ဆီး ခဲ့ၾကပါသည္။

ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမွာ စီမံကိန္း ခ်မွတ္၍ ပိုမို စနစ္က်သည့္ လုပ္ေဆာင္မႈ ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာ ထင္ရွားပါသည္။ ေဒသခံ ရခိုင္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီအရာရွိမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဝါရင့္ဘုန္းၾကီးမ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ လူဦးေရအား စစ္ေဆးကာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အႏၲရယ္ စိုးရိမ္ရေၾကာင္း လအတန္ၾကာ လူသိရွင္ၾကား ဝါဒျဖန္႔ေနခဲ့ၾကသည္။ ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္ေန႔ တြင္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ရခိုင္မ်ားသည္ ဓါးေျမာင္မ်ား၊ ဓါးမ်ား၊ ေသနတ္မ်ား၊ ဓါတ္ဆီ မီးပုလင္း မ်ားႏွင့္ အျခားရရာ လက္နက္မ်ား စြဲကိုင္ကာ ျပည္နယ္ တေလၽွာက္ ျမိဳ႕နယ္ ကိုးခုရွိ မြတ္စလင္မ္ ရြာမ်ားအား တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကပါသည္။ အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႔ မ်ားသည္ ယင္းအၾကမ္းဖက္မႈအား ကာကြယ္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္ပါဝင္ခဲ့ၾကပါသည္။ အခ်ိဳ႕ျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ အလွမ္းေဝးသည့္ သီးျခား ျမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ တခ်ိန္တည္း အခ်ိန္ကိုက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

ေအာက္တိုဘာလ ၂၃ ရက္ေန႕တြင္ ေျမာက္ဦး ျမိဳ႕နယ္ရွိ ယိုင္သည္ရြာတြင္ အနည္းဆံုး ရိုဟင္ဂ်ာ ၇၀-ဦး သတ္ျဖတ္ျခင္း ခံခဲ့ရေသာ ျဖစ္ရပ္ ၾကီးသည္ အဆိုးရြား ဆံုးေသာ ျဖစ္ရပ္ၾကီး တစ္ခု ျဖစ္သည္။ တိုက္ခိုက္မႈ မ်ားအား ၾကိဳတင္ သတိေပးမႈမ်ား ရွိထားေသာ္လည္း လံုထိန္းရဲမ်ား၊ ေဒသခံရဲ မ်ားႏွင့္ စစ္သား အနည္းငယ္ကိုသာ လံုျခံဳေရး ေစာင့္ထိန္းရန္အတြက္ တာဝန္ခ် ထားေပးခဲ့ပါသည္။ ရခိုင္လူထုၾကီး၏ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားမွ ကာကြယ္ ေပးရန္ သို႔မဟုတ္ ရြာသားမ်ားအား လံုျခံဳသည့္ ေနရာမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးရန္အတြက္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ေပးရမည့္အစား ခုခံကာကြယ္ရန္အတြက္ ကိုင္ေဆာင္ထားၾကေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ တုတ္မ်ားႏွင့္ အေျခခံလက္နက္မ်ားအား ဖယ္ယူသိမ္းဆည္းၿခင္းျဖင့္ သတ္ျဖတ္မႈၾကီးကို ကူညီေပးသကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့ပါသည္။

“ပထမကေတာ့ စစ္သားေတြက ‘ဘာမွ မလုပ္ၾက နဲ႔တဲ့၊ ခင္ဗ်ား တို႔ကို ကာကြယ္ ေပးမယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကယ္မယ္။’ လို႔ေျပာၾကေတာ့ က်ေနာ္ တို႔လည္း သူတို႔ကို ယံုၾကည္ အားကိုးခဲ့ မိတယ္။” ဟု ေသတြင္းမွ လြတ္လာသူ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ တစ္ဦးမွ လူ႔အခြင့္ အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ ကိုေျပာၿပခဲ့ပါသည္။ “ေနာက္ေတာ့ သူတို႔ ကတိဖ်က္ၾကတယ္။ ရခိုင္ေတြ က်ေနာ္တို႔ လူေတြကို အလြယ္ တကူ ရိုက္ႏွက္ သတ္ျဖတ္ ၾကတယ္။ လံုျခံဳေရးေတြက က်ေနာ္တို႔ကို ဘာ အကာအကြယ္မွ ေပးခဲ့ဘူး။”

ယိုင္သည္႐ြာ အၾကမ္းဖက္မႈသည္ နံနက္ ၆-နာရီခြဲ ေလာက္တြင္ စတင္ခဲ့ျပီး ညေန ၅-နာရီတြင္ စစ္အင္အား အကူအညီ ေရာက္ရွိလာျပီး ေနာက္ဆံုး ဖ်န္ေျဖေပးခဲ့သည္ အထိ တစ္ေနကုန္ ၾကာျမင့္ခဲ့ပါသည္။ ေသဆံုးသည္အထိ ခုတ္ထစ္ျခင္း ခံရသူမ်ား အနက္ ၂၈-ဦးမွာ ကေလးမ်ား ျဖစ္ျပီး ၅-ဦးမွာ အသက္ ဆယ္သံုးႏွစ္အရြယ္ ကေလးငယ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕မွ လက္ခံ ရရွိထားေသာ အာကာသ ျဂိဳလ္တု ပံုရိပ္မ်ား အရ ဇြန္လ ၂၀၁၂ မွစတင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျမိဳ႕နယ္ ၁၃-ခု အနက္ ၅-ျမိဳ႕နယ္ တြင္ ပ်က္စီးမႈမ်ားကို ၂၇-ေနရာတြင္ ေတြ႕ရွိ ရပါသည္။ ဇြန္လ ၂၀၁၂-ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ပ်က္စီးမႈ ပံုရိပ္မ်ား တြင္ စစ္ေတြျမိဳ႕၌ အေဆာက္အဦေပါင္း ၂၅၅၈-ခု ပ်က္စီး ေနသည္ကို ေတြ႕ျမင္ ရပါ သည္။ ေအာက္ တိုဘာလ တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ ျမိဳ႕နယ္ ၉-ခုအနက္ ျမိဳ႕နယ္ ၅-ခုတြင္ အေဆာက္ အဦေပါင္း ၂၃၀၄-ခုပ်က္စီး ခဲ့သည္ကိုလည္း ေတြ႕ျမင္ ရပါသည္။ တစိတ္ တပိုင္းသာ ေတြ႕ျမင္ ရေသာ ပံုရိပ္ မ်ားအား ၾကည့္႐ႈသံုးသပ္ျခင္းျဖင့္ ဇြန္လႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စုစုေပါင္း ေျမဧက ၃၄၈-ဧက အတြင္း အနည္းဆံုး အေဆာက္အဦ ၄၈၆၂-ခု ပ်က္စီးခဲ့ျပီး အမ်ားစုမွာ လူေနအိမ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။

လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဳးလြန္မႈႏွင့္ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ရွင္းလင္းမႈ

ဇြန္လ ၂၀၁၂-ခုႏွစ္မွ စတင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားႏွင့္ ကမန္ မြတ္စလင္ အသိုင္း အဝိုင္း အေပၚ က်ဴးလြန္ ခဲ့သည့္ ရာဇဝတ္မႈ ၾကီး၏ ပမာဏ အတိုင္း အတာမွာ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းေရး လႈပ္ရွားမႈ၏ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ေသာ လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားအရ လူသားမ်ားအေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဳးလြန္မႈဟု ဆိုရာတြင္ ျပည္သူမ်ားအား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ႏွင့္ စနစ္တက် တိုက္ခိုက္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ေသာ ရာဇဝတ္ ျပစ္မႈ ျဖစ္ပါသည္။ သီးျခား ဦးတည္ ထားသည့္ လူတစ္စုအား ဆန္႔က်င္ တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ျပီး အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား သို႔မဟုတ္ စနစ္တက် စီ စဥ္ ေဆာင္ ရြက္ေသာ မူဝါဒ မ်ားအရ လုပ္ေဆာင္ ၾကျခင္း တို႔သာ အက်ံဳးဝင္ ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရး အသင္းအဖြဲ႕မ်ားကဲ့သို႔ အစိုးရမဟုတ္သည့္ အစုအဖြဲ႔မ်ားမွ က်ဴးလြန္ပါကလည္း ၎တို႔၏ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲသည့္ အတိုင္းအတာ တစ္စံုတစ္ရာအထိ ရွိပါက လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဳးလြန္ျခင္းဟု သက္မွတ္ ႏိုင္သည္။

လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းမႈ ဆိုသည္မွာ ဥပေဒသံုး ဝါဟာရ မဟုတ္ေသာ္လည္း လူမ်ိဳးစု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး အစုအဖြဲ႕မွ အျခားေသာ လူမ်ိဳးစု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး အစုအဖြဲ႕အား ပထဝီေျမ ေဒသ တစ္စံုတစ္ခုမွ ပေပ်ာက္သြားေစရန္အတြက္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ခက္ထန္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေစသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိေသာ မူဝါဒအား ရည္ညြန္း အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပါသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ နယ္ႏွင္ျခင္းမ်ား၊ အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းမႈမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ ဖိႏွိပ္ေစာ္ကားမႈမ်ား က်ဴးလြန္ ေနရေၾကာင္း ကုလသမဂၢ အစိတ္ပိုင္းမ်ားမွ ယခင္ကတည္းက အသိအမွတ္ ျပဳထားျပီးျဖစ္သည္။ ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ ျပစ္မႈ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအရ ဤဖိႏွိပ္ ေစာ္ကားမႈမ်ားသည္ “က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း”၊ “စနစ္တက် ျပဳလုပ္ေနေၾကာင္း”၊ “အစိုးရ အာဏာပိုင္ မ်ား၏ မူဝါဒ” အက်ိဳးဆက္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ၁၉၉၀-ခုႏွစ္ ကတည္းက ေဖာ္ျပထားခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၂-ခုႏွစ္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ ယင္းရာဇဝတ္မႈမ်ား က်ဴးလြန္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည့္ ေပၚလြင္ ထင္ရွားေသာ သက္ေသအသစ္ တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ အျခား မြတ္စလင္မ္မ်ားအား ႏိုင္ငံအတြင္းမွ ထြက္ခြာ သြားေစရန္ သို႔မဟုတ္ အနည္းဆံုး ၎တို႔ အစဥ္တစိုက္ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ ေနရပ္ေဒသမ်ားမွ (ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ားစုေနထိုင္ၾကေသာ ေနရာေဒသမ်ားမွ)ေၿပာင္းေရႊ႕ ထြက္ခြာသြားေစရန္ ရခိုင္ျပည္ရွိ နိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား မွ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားအားစီစဥ္ျခင္း၊ စီမံခန္႔ခြဲျခင္းႏွင့္ေၿမႇာက္ပင့္ေပးျခင္းမ်ား ၿပဳလုပ္ေပးခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပေနေသာ သက္ေသလကၡဏာ ၿဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး ေပ်ာ့ေျပာင္းသည့္ အသံမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ယင္းအသံမ်ားမွာ ေမးမွိန္ေနပါသည္။

ေဒသတြင္း စည္းရံုး လံႈ႔ေဆာ္မႈမ်ားသည္ ေအာက္တိုဘာလ အၾကမ္းဖက္မႈအား ျဖစ္ပြားေစရန္အတြက္ တြန္းအားေပး အေထာက္အကူျပဳသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ သံဃာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လူမႈအစုအဖြဲ႕မ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရး လက္ကမ္း စာေစာင္မ်ား၊ ေၾကညာခ်က္မ်ား ထုတ္ေဝျဖန္႔ခ်ီခဲ့ၾကသည္။ ထုတ္ေဝျဖန္႔ခ်ီေသာ ေၾကညာခ်က္မ်ားႏွင့္ လက္ကမ္းစာေစာင္ အမ်ားစုမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳး မရွိေၾကာင္း ကန္႔ကြက္မႈမ်ား၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ရႈတ္ခ်မႈမ်ား၊ ႏိုင္ငံအတြင္းမွ ႏွင္ထုတ္ရန္အတြက္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ား၊ တခါတရံတြင္ “လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းမႈ” လုပ္ေဆာင္ရန္ ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းမ်ားအား တိုက္ရိုက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သြယ္ဝိုက္၍ ေသာ္ လည္းေကာင္း ေဖာ္ျပ ခ်က္မ်ား ပါဝင္ပါသည္။ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ မ်ားသည္ ေဒသႏွင့္ ျပည္နယ္ပိုင္းမ်ားတြင္ စုေဝးၾကေသာ အစည္းအေဝးမ်ားမွ ထြက္ေပၚလာေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာပိုင္မ်ားအေနျဖင့္ အေလးထားခဲ့ျခင္း မရွိေပ။

ေအာက္တိုဘာလ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား မတိုင္မီတြင္ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ မ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ ေရးအား အားေပး သကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားအား လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကျပီး ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ၎တို႔ ေနအိမ္မ်ားအား စြန္႔ခြာသြားေစရန္အတြက္ တြန္းအားေပး ခဲ့ၾကသည္။ ဥပမာ ေပါက္ေတာျမိဳ႕တြင္ ေဒသဆိုင္ရာ အစိုးရအရာရွိမ်ားႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အဓိက စိုးမိုး ခ်ယ္လွယ္ေနေသာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား တိုးတက္ေရး ပါတီ Rakhine Nationalities Development Party (RNDP) အဖြဲ႔မ်ား ပူးေပါင္းကာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ထြက္ခြာ သြားေစေရး အတြက္ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ မ်ားစြာ ျပဳလုပ္ က်င္းပခဲ့ သည္။ ျပည္နယ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား ထပ္မံ မျဖစ္ပြားမွီ ရက္ပိုင္းအ တြင္း ေအာက္ တိုဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ရခိုင္ သံယာေတာ္ ညီလာခံ တစ္ရပ္အား စစ္ေတြျမိဳ႕တြင္ က်င္းပ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မ်ားအၾကား ဦးထိပ္ထား အေရးေပးျခင္း ခံရသည့္ ဘုန္းၾကီး မ်ားသည္ “ျပႆနာ” အား “ကူညီေျဖ ရွင္း ေပးၾက ရန္” အတြက္ ျမိဳ႕နယ္မ်ားမွ အတူတကြ စုေပါင္း ညီညြတ္ ၾကေစရန္ အတြက္ ျပင္းထန္သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရး ေၾကညာခ်က္ တစ္ေစာင္အား ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည္။ ေဒသခံ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ား ၏ ေျပာ ဆိုခ်က္ အရ ေအာက္တိုဘာလ ၂၃-ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ေသာ တိုက္ခိုက္မႈတြင္ ၎တို႔ေဒသ အနီး တဝိုက္ အတြင္း ေနထိုင္ၾကသူ မဟုတ္ေသာ မ်က္ႏွာစိမ္း ရခိုင္အေျမာက္အမ်ား ပါဝင္ေၾကာင္း သိရပါသည္။

ဇြန္လ မွစ၍ ေဒသ ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားႏွင့္ ဘုန္းၾကီး မ်ားသည္ ေၾကညာခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္ျခင္း ျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အၾကမ္းဖက္ ေစခိုင္းျခင္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာႏွင့္ ကမန္ လူမ်ိဳး မ်ားအား ၎တို႔ ေန႔စဥ္ လုပ္ကိုင္ ေနၾကသည့္ လုပ္ငန္း မ်ားအား ဟန္႔တား ခဲ့ၾကသည္။ မြတ္စလင္မ်ား လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ခြင့္၊ ေစ်းသြား လာေရးႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားသည့္ အကူအညီမ်ား ရရွိေစေရး တို႔အား တားဆီး ပိတ္ဆို႔ ထားၾကသည္။ ဤလုပ္ရပ္ မ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးမ်ား အိမ္ယာ စြန္႔လႊတ္ျပီး ေဒသ အတြင္းမွ ထြက္ခြာ သြားၾက ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ တြန္းအားေပး လုပ္ေဆာင္ ေနသည့္ သေဘာ သက္ေရာက္ ပါသည္။

“RNDP ေခါင္းေဆာင္ ေတြက လူေတြကို အမိန္႔ေတြ ေပးေန ခဲ့ၾကတယ္။” ဟု အသက္ ၂၇ ႏွစ္ အ ရြယ္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားျခင္း ခံရသူ ေပါက္ေတာ ရြာသား ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား တစ္ဦး မွ ေျပာ ပါသည္။ “လူတစ္စုမွာ ရခိုင္ အေယာက္-၂၀ ေလာက္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ရြာပတ္ပတ္လည္ကို ဝိုင္းထားဖို႔ သူတို႔ကို အမိန္႔ေပးထားၾကတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြေနတဲ့ ရြာအနားမွာ အစားအေသာက္ေတြ ယူလာရင္ သူတို႔က ပိတ္ပင္ တားျမစ္တယ္။”

လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္း ဟုဆိုရာတြင္ မြတ္စလင္ ထုၾကီးအား သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အဓမၼ ေျပာင္းေရႊ႕ေစျခင္း၊ နယ္ႏွင္ျခင္း၊ ညွုင္းပန္း ႏွိပ္စက္ျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားအား စနစ္တက် အက်ယ္ တဝန္႔ လုပ္ေဆာင္ျခင္း တို႔ပါဝင္သည္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ မ်ား၏ ေၾကညာခ်က္မ်ား၊ စာရြက္ စာတမ္း မ်ားသည္ လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈအား ဦးတည္ ေနသည့္ မူဝါဒမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေပၚလြင္ေစ ပါသည္။ ရခိုင္ လူထုၾကီး က်င့္သံုးေသာ ေၾကာက္လန္႔မႈမ်ား ေပၚေပါက္ေစသည့္ ပရိယာယ္မ်ားမွာလည္း လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းလိုေၾကာင္း ေဖာ္ ၿပ ေနသည္။

ဤျပစ္မႈမ်ားတြင္ ျမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ား တိုက္ရိုက္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ သြယ္ဝိုက္ေသာ အားျဖင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း ပါဝင္ပတ္သက္ ေနပါသည္။ အၾကမ္းဖက္မႈအမ်ားစုမွာ လက္နက္မ်ား ကိုင္ေဆာင္ ထား ၾကေသာ လူထုၾကီးမွ ျပဳလုပ္ၾကျပီး အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲမ်ားမွာ မြတ္စလင္ မ်ား၏ လံုျခံဳေရး အ တြက္ ကာကြယ္ ေပးရန္ မည္သို႔မၽွ ျပဳလုပ္ ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ တခါတရံတြင္ ေဒသဆိုင္ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ လံုထိန္း ရဲမ်ား၊ နစက (နယ္စပ္ ေဒသ စစ္ေဆးေရးႏွင့္ ကြပ္ကဲမႈဌာနခ်ဳပ္)၊ စစ္တပ္ႏွင့္ ေရတပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားကလည္း သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္ ပါဝင္ခဲ့ ၾကပါသည္။

ဇြန္လႏွင့္ ေအာက္တိုဘာလမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအား စီစဥ္ျခင္း၊ စီမံခန္႔ခြဲ ျခင္းႏွင့္ ပါဝင္ပတ္သက္ျခင္း တို႔အတြက္ တာဝန္ရွိသူမ်ားအား ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ အေလးအနက္ထား စံုစမ္း ေဖာ္ထုတ္ျခင္းမ်ိဳး ျပဳလုပ္ေနျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း လူ႔အခြင့္ အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔မွ ေလ့လာေတြ႕ရွိ ရပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ အစိုးရ ဖက္မွ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈ ပ်က္ကြက္ ေနျခင္းသည္ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္း မႈ ျဖစ္ေသာ လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္ က်ဴးလြန္ ေနျခင္းသည္ အစိုးရမွ အေထာက္ အပံ့ေပးေနသည့္ လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ ထင္ျမင္မႈမ်ား တိုးပြားေစပါသည္။ လံုထိန္းမ်ားသည္ ၎တို႔ ပါဝင္ ပတ္သက္မႈရွိသည့္ အခ်ိဳ႕ေသာသတ္ျဖတ္မႈမ်ားအျပီးတြင္ စုေပါင္း ျမႇပ္ႏွံမည့္ သခၤ်ဳိင္းက်င္းမ်ားအား တူးေစျခင္း သို႔မဟုတ္ တူးျခင္းျဖင့္ တာဝန္ခံ မႈမ်ားႏွင့္ တရားစီရင္ႏိုင္မႈမ်ားအား ပိတ္ပင္ဖံုးကြယ္ၾကပါသည္။

ဥပမာ ဇြန္လ-၁၃ ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရပိုင္ ကုန္တင္ကားၾကီး ေပၚမွာ ကိုယ္တုံးလံုး ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ အဝတ္အစား တစ္ဝက္ တစ္ပ်က္သာ ပါသည့္ အေလာင္း ၁၈ ေလာင္းအား စစ္ေတြျမိဳ႕ အျပင္ဖက္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ IDP စခန္း အနီးတြင္ ေျမျမႇပ္ၾကြင္း ႏွစ္ၾကြင္း အတြင္းသုိ႔ သြန္ခ်ကာ စုေပါင္း ျမႇပ္ႏွံ ခဲ့ပါသည္။ ရုပ္အေလာင္း မ်ားအား မည္သူ မည္ဝါ ဟူ၍ စစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္ျခင္း မရွိ။ ေဒသခံမ်ား ရိုက္ကူး ထားေသာ ဓါတ္ပံု မ်ားအရ အခ်ိဳ႕ ဓါးစာခံ မ်ားမွာ မသတ္ျဖတ္မွီတြင္ ၾကိဳးမ်ား၊ ပလတ္စတစ္ ၾကိဳးစမ်ားျဖင့္ ခ်ည္ေႏွာင္ခဲ့ျခင္း ခံခဲ့ရပါသည္။ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားျခင္း ခံရေနသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ား အနီးတြင္ လူေသေလာင္းမ်ား သယ္ေဆာင္ လာျခင္းမွာ လူမ်ိဳးတုန္း သုတ္သင္ ရွင္းလင္းမႈမူဝါဒ မ်ားအရ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ထာဝရ ထြက္ခြာသြားေစရန္ အတြက္ သတိေပးၿခိမ္းေျခာက္ ေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္။

“အေလာင္းေတြကို သူတို႔ေတြ ဒီေနရာမွာ ျမွဳပ္ထားတယ္” ဟု အေလာင္းမ်ား သြန္ခ်ခဲ့ျပီး ေျမျမႇပ္ ခဲ့သည္ ကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား တစ္ဦးက ေျပာပါသည္။ “အေလာင္း သံုးေလာင္းက ေသနတ္ ဒဏ္ရာေတြနဲ႔။ တခ်ိဳ႕က မီးေလာင္ ဒဏ္ရာေတြ၊ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဓါးဒဏ္ရာေတြ။ ေသနတ္ ဒဏ္ရာတစ္ခုက နဖူးမွာ၊ ေနာက္တစ္ခုက ရင္ဘတ္မွာ။ ေယာကၤ်ား ႏွစ္ေယာက္က လက္ႏွစ္ဖက္ကို အေရွ႕ လက္ေကာက္ဝတ္မွ ၾကိဳးတုတ္ ထားတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္က လက္ေနာက္ျပန္ ၾကိဳးတုတ္ထားတယ္။” ဟု လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔ကို ေျပာပါတယ္။

ဇြန္လ ၁၄-ရက္ေန႔တြင္ စစ္ေတြ အနီးရွိ ႐ိုဟင္ဂ်ာ IDP စခန္း အျပင္ဖက္ လမ္းေပၚ၌ လူေသအေလာင္းမ်ား အျပည့္ပါေသာ ကုန္တင္ကားမ်ားႏွင့္ ျမန္မာစစ္သားမ်ား ေျမျမွဳပ္ၾကြင္း မ်ားတူးေနေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္ခဲ့သူမ်ားမွ ျပန္လည္ ေျပာျပ ၾကသည္။

လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီ ပ်က္သုဥ္းျခင္း

လက္ရွိတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ အဓိက လူသားခ်င္း စာနာမႈ ပ်က္သုဥ္း ေနသည့္ အလယ္ဗဟို သို႔ ေရာက္ရွိေနပါသည္။ ျမန္မာ အစိုးရသည္ ထိပ္တန္း အရာရွိ သံအမတ္မ်ားလာေရာက္ လည္ပတ္ရာတြင္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ ေနရသူ မ်ားအား ကူညီ ေစာင့္ေရွာက္ ေပးေနေၾကာင္း ျပ သသည့္ အေနျဖင့္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ် ထားေပးရာ ေနရာ မ်ားသို႔ လိုက္လံ ျပသ ၾကသည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ လူ သားခ်င္း စာနာေထာက္ထားေသာ အကူအညီ ေပးမႈမ်ားအား ပိတ္ဆို႔ ထားေသာေၾကာင့္ အေရအတြက္ မသိႏိုင္သည့္အတြက္ ကယ္ဆယ္ ရႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္းေသဆံုး သြားၾကရေသာေသဆံုးမႈမ်ား ရွိေနပါသည္။ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ မေလးရွား သို႔မဟုတ္ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ေရာက္ရွိရန္ ေမၽွာ္ကိုး၍ ေရေၾကာင္း ခရီးႏွင္ခဲ့ၾကပါသည္။ အျခားေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာမွာလည္း ထိုနည္းတူစြာ ထြက္ခြာ ၾကရန္ ဆိုင္းျပင္း ေနၾကပါသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ တလႊားတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ထားရွိရာ ၿပည္တြင္း ေၿပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားေရး ဒုကၡ သည္ စခန္းရွိ လူမႈ ကယ္ဆယ္ေရး အေျခအေနမွာ ဆိုးရြားလ်က္ ရွိပါသည္။ ဇြန္လ ၂၀၁၂-ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားျခင္း ခံရသည့္ လူဦးေရ ထူထပ္ေသာ စခန္းၾကီးမ်ားတြင္လည္း ထိုနည္းတူစြာ အေျခအေန ဆိုးရြားလ်က္ရွိပါသည္။ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ လုိအပ္သည့္ အကူအညီမ်ား မရရွိေပ။ ကုလသမဂၢရံုးခြဲ ျဖစ္သည့္ Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) ၏ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားအရ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ ကေလးသူငယ္ မ်ားမွာ အစာေရစာ ငတ္ျပတ္ေနသည့္ အေျခအေနသို ႔ေရာက္ရွိေနျပီး ေသာင္းႏွင့္ခ်ီေသာ ဒုကၡသည္မ်ားမွာ က်န္မာေရးႏွင့္ ညီညြတ္သည့္ စားဝတ္ေနေရးႏွင့္ အစာေရစာမ်ား လံုေလာက္စြာ မရရွိၾကေပ။

ဒုကၡသည္ စခန္း တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အေျခအေန မတူၾကေသာ္လည္း စခန္းတိုင္း လိုလိုတြင္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ဖူလံုမႈမရွိေသာေၾကာင့္ စိုးရိမ္မႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနၾကရသည္။ ျပည္တြင္း ေျပာင္းေရႊ႕ ေနရာခ်ထားေရး ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ မြတ္စလင္မ္မ်ားသည္ တဲငယ္မ်ား၌္ စုျပံဳေနထိုင္ ၾကရသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ေတာင့္တင္းခိုင္မာေသာ တဲမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကရေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕မွာ ေနထိုင္စရာ တဲႏွင့္ အေျခခံ လူသံုးကုန္ ပစၥည္းမ်ားပင္ မရွိၾကေပ။ ဤကိစၥအား ၿမန္မာ အာဏာပိုင္မ်ား အလံုးစံု သိထားႏွင့္ျပီးသာ ျဖစ္သည္။ တခ်ိန္ တည္း မွာပင္ ရခိုင္ လူမ်ိဳးမ်ား ေနထိုင္ ၾကသည့္ စခန္းငယ္မ်ားတြင္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား စံုလ်င္စြာျဖင့္ စီစဥ္ထားေပးပါသည္။ ၎တို႔အား ရုပ္ျမင္သံၾကား ဌာနမ်ားႏွင့္ ေရဒီယိုမ်ားမွတဆင့္ ျမန္မာ ျပည္သူလူထုထံတြင္ အကူအညီေကာက္ခံကာ ေဒသပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ အစီအစဥ္မ်ားျဖင့္ ၾကည့္ ရႈ႕ ေစာင့္ေရွာက္ ထားေပးပါသည္။ ေနထိုင္ၾကသည့္ ေျပာင္းလဲ ေနရာခ်ထားေပးျခင္း ခံထားရေသာ မြတ္စလင္မ္ ထုၾကီးအား သက္သာ ေခ်ာင္ခ်ိေရးအတြက္ ကူညီေပးလိုေသာ ကုလသမဂၢ အဖြ႔ဲအစည္းမ်ားႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေပၚ ေဒသခံ ရခိုင္အသိုင္းအဝိုင္းမွ ခါးခါး သီးသီး မုန္းတီး ေနၾကေသာေၾကာင့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားသည့္ အကူအညီမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးရန္ အတြက္ အဟန္႔ အတားၾကီး တစ္ရပ္ ျဖစ္ေန ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ကူညီ ေထာက္ပံ့ေပးသည့္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ အကူအညီမ်ားအား ရခိုင္ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းၾကီးမ်ားမွ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပ ၾကသည္။ ကိုယ္ထိ လက္ေရာက္ တားျမစ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ ၾကသည္။ အကူအညီေပးသူမ်ားအား ၾကိမ္းေမာင္း ၿခိမ္းေျခာက္ ၾကသည္။ ဤပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ဖယ္ရွား ႏိုင္ရန္ အတြက္ အာဏာပိုင္ လံုျခံဳေရး ရဲမ်ားမွ အနည္းငယ္ မၽွသာ ကူညီ လုပ္ေဆာင္ ေပးၾကသည္။

ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား မျဖစ္ပြားမီ ကပင္ ရွိေနခဲ့ေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အေထာက္အကူျပဳ အဖြဲ႔ အစည္းမ်ား၏ အစီအစဥ္မ်ား ဆက္လက္ လည္ပတ္မႈ မျပဳရန္အတြက္ အစိုးရမွ တားျမစ္ ထားပါသည္။ ဤတားျမစ္ခ်က္မ်ားသည္ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ မြတ္စလင္မ္ မ်ားအား လူမႈကယ္ဆယ္ေရး အကူအညီမ်ား ေပးႏိုင္ရန္ အတြက္ ဆိုးရြားသည့္ ကန္႔သတ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။

ညင္းပန္း ႏွိပ္စက္ခံ ရိုဟင္ဂ်ာ သမိုင္းေၾကာင္း

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မ်ားႏွင့္ မြတ္စလင္မ္မ်ားအၾကား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ကတည္းက စတင္ခဲ့ ပါသည္။ မ်က္ေမွာက္ ကာလတြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡၾကီး သည္ အနည္းဆံုး ဒုတိယ ကမၻာစစ္မွ စတင္ခဲ့သည္။ ယင္းအခ်ိန္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားမွာ ျဗိတိသၽွ ကိုလိုနီ အစိုးရအား သစၥာရွိ ေနခဲ့ၾကစဥ္တြင္ ရခိုင္မ်ားမွ ဂ်ပန္နယ္ခ်ဲ႕ မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ အၾကား ဆက္ဆံေရးမွာ ထိုစဥ္မွ၍ မ်က္ေမွာက္ ထက္တိုင္ ျပိဳလဲ ခဲ့ရသည္။ ႏွစ္ဖက္လံုးမွာ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရျပီးေနာက္ပိုင္း တက္လာေသာ ျမန္မာ အစိုးရ အဆက္ဆက္၏ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္း ခံၾကရေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာ အမ်ားၾကီး စိုးသည့္ ႏိုင္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ၾကၿပီး ေျပာင္းေရႊ႕ သြားၾကေစရန္ ၾကံရြယ္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ရွိေနပါသည္။ ရခိုင္ျပည္၏ လူမ်ိဳးေရး အေနအထားကို ေျပာင္းလဲ ၾကရန္ၾကိဳးစား ၾကသည္။

၁၉၇၈-ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ စစ္တပ္၏ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ အဓမၼ မုဒိမ္းမႈမ်ား၊ မီးရိႈ႕ ဖ်က္ဆီးမႈ မ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ၂၀၀၀၀၀-ေက်ာ္ ႏိုင္ငံမွ ထြက္ေျပး ခဲ့ၾကရသည္။ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ တြင္လည္း စစ္တပ္၏ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆန္႔က်င္ေရး တိုက္ခိုက္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ၂၅၀၀၀၀-ေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပး ခဲ့ရျပန္သည္။ ထြက္ေျပးၾကရသူ အမ်ားစုမွာ ေနာက္ဆံုး၌ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ အဓမၼ ျပန္လည္ ပို႔ေဆာင္ျခင္း ခံခဲ့ရျပီး ရခိုင္အမ်ားစု ေနထိုင္ရာ ေနရာေဒသ မ်ားမွ သီးျခား ေနရာခ် ထားခဲ့သည္။ ၎တို႔၏ အခြင့္အေရးမ်ား ပိတ္ဆို႔ ထားျပီး တင္းၾကပ္ေသာ စည္းကမ္းမ်ား အၾကားတြင္ ေနထိုင္ၾကရသည္။

လူမ်ိဳးေရး အေပၚအေျခခံသည့္ ခြဲျခားမႈျဖစ္ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ျမန္မာႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္မွ ပိတ္ဆို႔ထားသည့္ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသား ဥပေဒသည္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔အား ညွင္းပန္း ႏိွပ္စက္မႈ၏ ပင္မဗဟို ျဖစ္သည္။ ယင္းဥပေဒအရ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားသည္ (ဗမာ၊ ရခိုင္၊ ကရင္ႏွင့္ အျခား) တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုၾကီး ၈ ခုမွ ဆင္းသက္ လာေသာ လူမ်ိဳး မဟုတ္သည့္ အတြက္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေစရန္ အလို႕ငွာ ၎တို႔သည္ လြတ္ လပ္ေရး ရခဲ့သည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ကတည္းက ေရာက္ရွိ လာသည့္ မ်ိဳးရိုးမွ ေပါက္ဖြား ဆင္း သက္ လာေၾကာင္း သက္ေသျပ ရပါမည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ မိသားစုမ်ား အဖို႔ ယင္းသို႔ သက္ေသ ျပႏိုင္သည့္ တိုင္ေအာင္ လက္ေတြ႔တြင္ ခက္ခဲလွ ပါသည္။ ကမန္ မြတ္စလင္ မ်ားမွာမူ တရားဝင္ အသိအမွတ္ ျပဳ ထားျခင္း ခံရသည့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမန္ မာ ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾက ပါသည္။

အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာ လူထုၾကီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံမွ တရားမဝင္ ခိုးဝင္လာသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ျမန္မာ့ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္မွ ေပါက္ဖြား လာသူမ်ား မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ သားမ်ား အျဖစ္ အသိအမွတ္ မျပဳႏိုင္ေၾကာင္း ေပၚေပၚထင္ထင္ သက္မွတ္ ထားၾကသည္။ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္ မ်ားတြင္ ၎တို႔အား “ဘဂၤလီမ်ား” “ရိုဟင္ဂ်ာဟု ေခၚေဝၚ လိုသူမ်ား” သို႔မဟုတ္ ခက္ထန္သည့္ အသံုးအႏႈန္း ျဖစ္ေသာ “ကုလားမ်ား” ဟု ရည္ညြန္း ေခၚေဝၚ ၾကသည္။

ရိုဟင္ဂ်ာ အားလံုးအား “ဘဂၤလီမ်ား” ဟု သတ္မွတ္ ေနၾကေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ား စုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ေမြးဖြားၾကသည့္ မ်ိဳးဆက္ေပါင္း မ်ားစြာမွ ဆင္းသက္ ေပါက္ဖြား လာသူ မ်ား ၿဖစ္သည့္ ၿမန္မာျပည္ဖြား မ်ားျဖစ္သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ား ပိတ္ဆို႔ လိုေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္အား အစိုးရမွ ပိတ္ပင္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ အရ ႏိုင္ငံသားႏွင့္ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္သူမ်ား ရထိုက္သည့္ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ပညာ သင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ အိမ္ေထာင္ျပဳခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ခြင့္ မ်ားအား ကန္႔သတ္ ပိတ္ပင္ထားျခင္း ခံၾကရသည္။ ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ အဓမၼ ေစခိုင္းျခင္း၊ အဓမၼ မုဒိန္းျပဳက်င့္ျခင္း၊ ညင္းပန္း ႏွိပ္စက္ျခင္း၊ အဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းေစျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ ဖိႏွိပ္ ေစာ္ ကား မႈ မ်ား ျဖစ္သည့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မ်ားခံ ၾကရသည္။ ယခင္ႏွစ္ မ်ား တြင္ ျမန္ မာ အစိုးရႏွင့္ စစ္တပ္မွ အလား သ႑ာန္ တူသည့္ ညင္းပန္း ႏွိပ္စက္မႈ မ်ားအား ရခိုင္လူမ်ိဳး မ်ား အေပၚ တြင္ ျပဳလုပ္ ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား အေပၚ ဖိႏွိပ္မႈမွာ ပိုမို ျပင္းထန္ လွပါ သည္။

ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ဒုကၡသည္မ်ားသည္ နတ္ျမစ္ သို႔မဟုတ္ အျခား ေရေၾကာင္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရန္ ၾကိဳးစား ၾကသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရမွ ၎တို႔၏ နယ္စပ္မ်ား ပိတ္ထားၾကျပီး ဒုကၡသည္ အျဖစ္ ခိုလံႈဝင္ေရာက္လာသူ မ်ားအား ပင္လယ္ ခရီးသြား သေဘၤာမ်ား မဟုတ္သည့္ ေလွငယ္မ်ားျဖင့္ ပင္လယ္ဆီသို႔ ၿပန္လည္ တြန္းပို႔ၾကသည္။ ညွင္း ပန္း ႏွိပ္ စက္ျခင္း ခံရသည့္ ေနရာမွ ထြက္ေျပး လြတ္ေျမာက္ လာသူ မ်ားအား ယင္းညွင္း ပန္း ႏွိပ္စက္ သည့္ ေနရာသို႔ ျပန္လည္ ပို႔ေဆာင္ျခင္းသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ ထံုးတမ္း အစဥ္လာမ်ားအား ခ်ိဳးေဖာက္ ရာ ေရာက္ေပသည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ သည္လည္း ဇြန္လ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၎တို႔ထံ ေရာက္ရွိ လာ သည့္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ဒုကၡသည္ အျဖစ္ခိုလံႈ ဝင္ေရာက္လာသူ မ်ားအား ထိုနည္းတူစြာ ဆက္ဆံ ခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ အေျခအေန မ်ားတြင္ မေလးရွားႏိုင္ငံအထိ ဆက္လက္ ခရီးႏွင္ႏိုင္ၾကေစရန္ အတြက္ စားနပ္ရိကၡာမ်ား ျဖည့္ဆီးေပးေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕အေျခအေန မ်ားတြင္ ပင္လယ္ျပင္ဆီသို႔ ျပန္လည္ တြန္းပို႔ၾကသည္။ သို႔မဟုတ္ ၎တို႔အား လူကုန္ကူးသူမ်ား လက္ထဲသို႔ အပ္ႏွင္း လိုက္ၾကသည္။

ေနျပည္ေတာ္၏ တုန္႔ျပန္မႈ

ဇြန္လ အၾကမ္းဖက္မႈအျပီး တစ္လ အၾကာတြင္ ဇူလုိင္လ ၁၂ ရက္ေန႔၌ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ “တရာမဝင္ ခိုးဝင္လာသည့္” ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား “တတိယႏိုင္ငံ” သို႔ပို႔ေဆာင္ရန္ အတြက္ ထုတ္ျပန္ ေျပာဆို ခဲ့သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ားစုမွ ၎တို႔၏ မိသားစု မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ အလိုက္ ျမန္မာႏိုင္ ငံတြင္ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကေသာ္လည္း တရားဝင္ေနထိုင္ခြင့္ အေထာက္အထားမ်ား မရွိေသာေၾကာင့္ သမၼတ၏ စကား အသံုးအႏႈန္း အရ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ားစုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ မဟုတ္သလို ျဖစ္ေနသည္။

သမၼတ၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း အက်ိဳးဆက္မ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ိဳးအရ ျမန္မာျပည္မွ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ဖယ္ရွားလိုသည့္ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ဆက္လက္၍ အားေပးအားေျမွာက္ လုပ္သလို ျဖစ္ေနျပန္သည္။ ဤကဲ့သို႔ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား ဖယ္ရွားလိုသည္မွာ ရခိုင္ လူထုၾကီး သာမက ျမန္မာအရာရွိမ်ားႏွင့္ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းတြင္လည္း ၾကီးမားစြာ လႊမ္းမိုးေနေသာ ယူဆခ်က္ ျဖစ္သည္။ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားေရးအတြက္ အဓိကေနရာတြင္ ပါဝင္သူမ်ား၏ ထုတ္ျပန္ ေၾကျငာခ်က္မ်ားႏွင့္ လုပ္ရပ္မ်ားသည္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအား အလိုမရွိသည့္ အယူဝါဒမ်ား အေပၚ ထပ္ဟပ္ ေပးသလို ျဖစ္ေနျပန္သည္။

႐ိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ႏိုင္ငံအတြင္းမွ ထြက္ခြာသြားရန္ ထပ္မံ ၾကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ျခင္း မျပဳသည့္တိုင္ေအာင္ သို႔မဟုတ္ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားအား ၎တို႔ ေနအိမ္မ်ားမွ ေဝးကြာသည့္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ထိန္းသိမ္း ထားျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ထားသည့္ တိုင္ေအာင္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ မ်ားႏွင့္ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္မ်ားအား သီးျခားခြဲျခားထားရန္ အတြက္ လုပ္ေဆာင္ ေနသည့္ အစိုးရ၏ လုပ္ရပ္္မ်ားအားလည္း စိုးရိမ္ေနရပါသည္။ ဤသည္မွာ အမ်ားအားျဖင့္ ႏိုင္ငံမဲ့ ဘဝသို႔ ေရာက္ေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရးအား ထိန္ခ်န္ ထားရန္ အတြက္ လမ္းစ ျပဳထား သလို ျဖစ္ေန ပါသည္။

ၾသဂုတ္လ ၁၇-ရက္ေန႔တြင္ “လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားရသည့္ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းအရင္း” ႏွင့္ “ဘာသာ မတူသည့္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္း အၾကား သင့္တင့္စြာ အတူတကြ ယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား” ရွာေဖြရန္ ၂၇-ဦးပါ “စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္” အား ဦးသိန္းစိန္မွ ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ပါသည္။ ၾသဂုတ္လ ၂၅-ရက္ေန႔တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအား ေဒသခံ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး အင္အားစု မ်ားမွ ေျမႇာက္ပင့္ေပးေၾကာင္း “လူမ်ိဳးေရး အမုန္းပြား မႈေတြ တိုးပြား လာေအာင္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီေတြ၊ အခ်ိဳ႕ ဘုန္းၾကီးေတြ၊ အခ်ိဳ႕ လူေတြက လုပ္ေဆာင္ ေနတယ္”လို႔ေျပာဆို ခဲ့ပါသည္။ မည္သို႔ပင္ ဆိုေစကာမူ ဇြန္လမွ စတင္ခဲ့သည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားအား လုပ္ေဆာင္ ေနသူ မ်ားအား အေရးယူရန္ သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္းမ်ား ထပ္မံ ျဖစ္ပြားမႈမွ ကာကြယ္ရန္ ထိေရာက္သည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား မျပဳလုပ္ခဲ့ေပ။ အလြန္ပင္ ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔ၾကာေနသည့္ ယင္းေကာ္မရွင္ အစီအရင္ခံစာတြင္ ႏိုင္ငံသား ကိစၥ၊ လူသားျခင္း စာနာ ေထာက္ ထားသည့္ အကူအညီ ကိစၥ၊ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္မႈ ကိစၥတို႔အား က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ တာဝန္ရွိသူမ်ားအား ေဖာ္ထုတ္ေပး ႏိုင္ေရး တို႔ကို မည္သည့္ အတိုင္း အတာ အထိ အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပမည္ကို သဲသဲကြဲကြဲ မသိရ ေသးေပ။

ေအာက္တိုဘာလ အၾကမ္းဖက္မႈ မ်ားအျပီးတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတရံုးမွ “အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၏ ေနာက္ ကြယ္တြင္ “လူပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား” ပါဝင္ ေနေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ ခဲ့သည္။ ထိုေၾကညာ ခ်က္တြင္ ၎တို႔အား “ေဖာ္ထုတ္ စစ္ေဆး သြားမည္ ျဖစ္ျပီး ဥပေဒေၾကာင္းအရ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္သြားမည္” ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ သမၼတမွာ ၎ ထုတ္ၿပန္ေၾကညာခ်က္အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ျခင္း မရွိေသးသည့္အျပင္ ေအာက္တိုဘာလႏွင့္ ဒီဇင္ဘာလမ်ားတြင္ အစိုးရမွ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ေၾကညာခ်က္မ်ားတြင္လည္း အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၌ အစိုးရလံုထိန္းမ်ား ပါဝင္ခဲ့ျခင္းကို ျငင္းဆိုခဲ့ပါသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စိုးရိမ္မႈမ်ား တိုးပြားလာသည္ကို တုန္႔ျပန္ေသာအားျဖင့္ ဦးသိန္းစိန္မွာ ပိုမိုအေရးပါသည့္ တုန္႔ျပန္မႈမ်ားျဖင့္ ကမ္းလွမ္းခဲ့ပါသည္။ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၆-ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အား ေပးပို႔သည့္ စာတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အေျခအေနမွာ “အဓိပၸါယ္မဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား” ျဖစ္ေၾကာင္း၊ “ရာဇဝတ္မႈမ်ား” ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၎၏ အစိုးရမွာ ႏိုင္ငံေရး အေနအထား ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ ေနရျပီး အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးမ်ားႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံတဝွမ္းတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕ ေနထိုင္မႈ ကိစၥမွအစ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ကိစၥမ်ား အပါအဝင္ ေမြးစာရင္းထုတ္ေပးျခင္း၊ လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ ခြင့္ ျပဳျခင္း၊ ႏိုင္ငံ အတြင္း လြတ္လပ္စြာ သြားလာ ခြင့္ျပဳျခင္း မ်ားအား ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ ရြက္ရန္” ျပင္ဆင္ေနေၾကာင္း ေရးသား ေပးပို႔ခဲ့ပါသည္။

အေမရိကန္ သမၼတမ်ားအနက္ ပထမဆံုး ျမန္မာေျမသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည့္ သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမား ၏ ျမန္မာျပည္ ခရီးစဥ္ မတိုင္မွီ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၈-ရက္ေန႔တြင္လည္း ယင္းကဲ့သို႔ေသာ ထုတ္ျပန္ေၾကညာမႈမ်ိဳး ျပဳလုပ္ခဲ့ျပန္သည္။

ထို႔ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာအစိုးရမွ အျဖစ္အပ်က္မ်ားအား ကိုင္တြယ္သည့္ ထိေရာက္ေသာ လုပ္ေဆာင္မ်ား ျပဳခဲ့ျခင္းမရွိ။ ေရွ႕ဆက္ တိုးႏိုင္မည့္ လမ္းညႊန္ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ထားျခင္းမ်ိဳးလည္း မရွိေပ။ ထိုကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္ ၏မႈမ်ားမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္သာမက အျခား အရပ္မ်ားသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔ ခဲ့သည္။ မတ္လ ၂၀ ႏွင္ ၂၂ ရက္အတြင္း ဘုန္းၾကီးမ်ား ဦးေဆာင္သည့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ လူထု ၾကီးသည္ မြတ္စလင္ ဆန္႔က်င္ေရး ေႂကြးေၾကာ္သံ မ်ားႏွင့္အတူ မႏၱေလးတိုင္း မိတၳီလာျမိဳ႕ရွိ မြတ္စလင္ မ်ားအား တိုက္ခိုက္ ခဲ့ၾကသည္။ လူ ၄၀ အသတ္ခံ ခဲ့ရျပီး ၆၁ ေယာက္ ဒဏ္ရာရေၾကာင္း ခန္႔မွန္း သိရွိရသည္။ ပ်က္စီး သြားသည့္ မြတ္စလင္ အေဆာက္အဦမ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ဝတ္ျပဳရာ အေဆာက္အဦးမ်ားအား အာကာသမွ ရိုက္ကူးသည့္ ဓါတ္ပံု မ်ားတြင္ ရွင္လင္း ထင္ရွားစြာ ေတြ႔ျမင္ ရပါသည္။ United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA), မွထုတ္ျပန္သည္ အကူအညီ လိုအပ္မႈ ခန္႔မွန္းခ်က္ အတိုင္းအတာမ်ားအရ လူဦးေရေပါင္း ၁၂၀၀၀ ေက်ာ္မွ အိုးအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရျပီးျမိဳ႕၏ ေဘးပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ခိုလႈံ ေနရပါသည္။ မတ္လ ၂၃-ရက္ေန႔တြင္ မိတၳီလာ အၾကမ္းဖက္မႈအား ျမန္မာ စစ္တပ္မွ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ မြတ္စလင္မ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းရွိ ပဲခူးတိုင္း အုတ္ဖို၊ ႀကဳိ႕ပင္ေကာက္ႏွင့္ မင္းလွ ျမိဳ႕နယ္မ်ားသို႔ ျပန္႔ႏွံ႔သြားခဲ့ျပန္သည္။ စစ္သားမ်ားမွာ ပဲခူးတိုင္းတြင္ ဆႏၵျပသူမ်ားအား လူစုခြဲရန္အတြက္ ေလတြင္းသို႔ ေသနတ္မ်ား ပစ္ေဖာက္ခဲ့သည္ဟုလည္း သိရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ျမိဳ႕နယ္ ၉-ျမိဳ႕နယ္အား အေရးေပၚ အေျခအေန ေၾကညာခဲ့ျပီး ညမထြက္ရ အမိန္႔ထုတ္ထား ခဲ့ပါသည္။ လူထု စုေဝးမႈ မ်ားအားလည္း ကန္႔သတ္ ထားခဲ့ပါသည္။

မြတ္စလင္မ်ား အေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ကုလသမဂၢ၏ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္ အေရး အထူး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကြင္းတားနားသည္ အခ်ိဳ႕ေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားတြင္ အာဏာပိုင္မ်ားမွ ပါဝင္ ခဲ့ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာမ်ား ရရွိခဲ့သည္ဟု ေျပာဆို ခဲ့ပါသည္။ “အခ်ိဳ႕ အစိုးရ အာဏာပိုင္ အစိတ္အပိုင္းေတြက တိုက္ရိုက္ ပါဝင္ ပတ္သက္တာမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္ကြယ္ ကေန သိသိရဲ႕နဲ႔ ဒီလုပ္ရပ္ေတြကို ေထာက္ခံ အားေပးတာမ်ိဳး ေတြရွိတယ္ဆိုတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ေနပါတယ္။” ဟုေျပာဆို ခဲ့ပါသည္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ေနထိုင္ၾကသည့္ မြတ္စလင္မ္မ်ားအား လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႔မွ ေမးျမန္းခ်က္မ်ားအရ ၎တို႔သည္ လက္ရွိႏွင့္ အနာဂတ္ အေျခအေနမ်ားအေပၚတြင္ စိတ္ဓါတ္က်မႈမ်ား၊ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ကင္းမဲ့မႈမ်ား ၾကံဳေတြ႔ ခံစားေနရေၾကာင္း သတိျပဳမိပါသည္။ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ေက်ာက္ျဖဴျမိဳ႕နယ္ရွိ မြတ္စလင္မ္ရပ္ကြက္အား ရခိုင္လူထုၾကီးမွ ဖ်က္ဆီးေနခ်ိန္တြင္ မြတ္စလင္မ္ တစ္ေယာက္မွ ၎တို႔အား ကာကြယ္ေပးရန္အတြက္ စစ္သား တစ္ေယာက္အား အကူအညီေတာင္းခဲ့သည္။ ယင္းစစ္သားမွာ “ခင္ဗ်ားတို႔ အသက္ ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ ခင္ဗ်ားတို႔ ဆုေတာင္း ရံုကလြဲျပီး ဘာမွ လုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ျပန္ေျဖခဲ့သည္။

ျမန္မာအစိုးရ ထံသို႔ အဓိကထား အၾကံျပဳခ်က္မ်ား

·         ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့သူမ်ားအား ထိန္ခ်န္ထားမႈ မရွိေစဘဲ အျမန္ဆံုး ျပည့္ျပည့္စံုစံု စံုစမ္း စစ္ေဆးျပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားအား ရာထူးရာခံ မေထာက္ထားဘဲ ဥပေဒေၾကာင္းအရ မၽွတစြာ တရားစီရင္ရန္။

·         ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္င ံအတြင္း မွီတင္း ေနထိုင္ ၾကသည့္ မြတ္စလင္မ္ မ်ားအား ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္ အေရး ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီ တန္းတ ူညီမၽွ ခြင့္အား အစိုးရမွ အာမခံ ေပးႏိုင္သည့္ ဥပေဒ မ်ားအား လိုအပ္ သလို ျပင္ဆင္ ျပ႒ာန္းရန္။

·         ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္အား ကန္႔သတ္ ထားမႈမ်ား ခ်က္ခ်င္း ရပ္ဆိုင္းရန္။ ၎တို႔ အား ေနရပ္ျပန္၍ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား ျပန္လည္ ရရွိရန္၊ လိုအပ္သည္ မ်ားအား ဝယ္ယူ ႏိုင္ရန္ႏွင့္ ဘဝျပန္လည္ တည္ေထာင္ႏိုင္ရန္ အတြက္ လိုအပ္သည့္ ကာကြယ္မႈ မ်ားေပး ရန္။ ေျပာင္းေရႊ႕ ေန ရာခ် ထားျခင္း ခံရသူ မ်ားႏွင့္ ဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ ျပန္ရာတြင္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ စံႏႈန္း မ်ားႏွင့္ အညီ ျပဳလုပ္ ေပးရန္။ ေနရပ္ ျပန္ရာတြင္ ၎တို႔၏ ဆႏၵႏွင့္ အညီျပန္ခြင့္ ျပဳျပီး လံုျခံဳေရးႏွင့္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာအား ေ႐ွ႕႐ႈေဆာင္ရြက္ေပးရန္။

·         ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းရွိ အၾကမ္းဖက္မႈ ဒဏ္ခံရသူမ်ားရွိရာ အရပ္ေဒသမ်ားႏွင့္ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားသည့္ ေနရာမ်ားထံသို႔ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားသည့္ အကူအညီေပးေသာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာႏွင့္ ျပည္တြင္း အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအား အႏၱရာယ္ ကင္းစြာႏွင့္ ကန္႔သတ္မႈကင္းစြာ သြားေရာက္ႏိုင္ေစေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ေပးရန္။

·         ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လံုထိန္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရအာဏာပိုင္ မဟုတ္သူမ်ား က်ဴးလြန္သည့္ (လူသားမ်ား အေပၚ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈ သေဘာ သက္ေရာက္ဖြယ္ ရွိေသာ) အျပည္ျပည္ ဆိုင္ ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မ်ားအား စံုစမ္း စစ္ေဆးရန္ အတြက္ လြတ္လပ္သည့္ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ယႏၱရား တစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ေရး အတြက္ သေဘာတူ ေပးရန္။

·         ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားအေပၚ ကုလသမဂၢ အထူး ကိုယ္စား လွယ္အား လြတ္လပ္သည့္ စံုစမ္း စစ္ေဆးခြင့္ ျပဳရန္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႔တြင္ OHCHR ရံုး ႏွင့္ ၎၏ ရံုးခြဲမ်ား တည္ရွိႏိုင္ရန္ အတြက္ ကာကြယ္မႈ၊ ျမွင့္တင္ေပး မႈႏွင့္ နည္းပညာ အကူအညီမ်ား ေပးျခင္းျဖင့္ ကူညီပံ့ပိုး ေပးရန္။

·         လူမ်ိဳး၊ မ်ိဳးရိုး၊ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာႏွင့္ အျခား အဆင့္ အတန္း အေျခအေနမ်ား အေပၚ အေျခ ခံ၍ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္တည္ မႈအား ခြဲျခားသည့္ သို႔မဟုတ္ ခြဲျခားေသာ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ ရွိ သည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား ကင္းရွင္းေစရန္ ၁၉၈၂ ႏိုင္ငံသား အက္ဥပေဒအား အေရးေပၚ ျပဳျပင္ရန္။ ရို ဟင္ဂ်ာ မ်ား၏ မ်ိဳးဆက္ သားသမီးမ်ား ႏိုင္ငံမဲ့ ျဖစ္သည့္ အေျခအေနမ်ိဳး မေရာက္ရွိေစရန္ တိုင္းရင္းသား ျဖစ္တည္မႈအခြင့္အေရးအား အာမခံ ေပးရန္။

မွတ္ခ်က္ ။      ။       လူ႔အခြင့္အေရး ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႔မွ ဧျပီလ ၂၂ ရက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ သည့္ “All You Can Do Is Pray” အစီရင္ခံစာ အက်ဥ္းအား အမ်ားသူငွာ ဖတ္ရႈ႕ေလ့လာ ႏုိင္ေစရန္ အတြက္ O’Laie Manzu မွ ဘာသာျပန္ ေရးသားထား ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးမ်ား အေပၚ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ကင္းမဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ား ျပဳလုပ္ ေနသည္ကို ကမၻာက သိေနၾကျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံ အတြင္း ျဖစ္ပ်က္ ေနသည့္ ကိစၥရပ္ မ်ားအား အရွိကို အရွိ အတိုင္း သိခြင့္ မရေသာေၾကာင့္ ထင္ေယာင္ ထင္မွား ျဖစ္ေနၾကေသာ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ား ေလ့လာ ႏိုင္ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ဘာသာျပန္ ေပး လိုက္ ပါသည္။

ေဆာင္းပါးရွင္ O’Laie Manzu မွ M-Media သို႔ အီးေမးလ္ျဖင့္ ေပးပို႔လာေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။

* ေဆာင္းပါးရွင္၏ အျမင္ႏွင့္ အာေဘာ္သာျဖစ္သည္။

June 29, 2013
ျမန္မာျပည္ မိုဘုိင္းဖုန္းတင္ဒါအႏိုင္စာရင္းက ဘာသာေရးေဒါသူပုန္ထမွဳကို ျဖစ္ေစခဲ့

M-Media
ဇြန္လ ၂၉ ရက္၊ ၂၀၁၃
နယူးေယာက္တိုင္းမ္စ္ပါ ေသာမတ္ဖူလာ၏ ေဆာင္းပါး ကို ျမန္မာျပန္ပါသည္။

ျမန္မာအစိုးရက ၾကာသပေတးေန႔မွာ တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရးေအာ္ပေရတာ အတြက္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီႏွစ္ခုကို တင္ဒါအႏိုင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ကမၻာကိုဖြင့္လွစ္လိုက္တဲ့ (မ်က္ႏွာစာ) မွာ မွတ္တိုင္သစ္စိုက္ထူလိုက္သလိုပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီမွတ္တိုင္ကို ဘာသာေရးမုန္းတီးမွဳက ခ်က္ခ်င္းပဲ ပုတ္သိုးေအာင္ လုပ္ျပစ္လိုက္တယ္။

ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံအမ်ိဳးသားေရး၀ါဒလွဳပ္ရွားမွဳ ကို ေခါင္းေဆာင္တဲ့သူ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ရဟန္းတစ္ပါးက တယ္လီဖုန္းတင္ဒါေအာင္ျမင္တဲ့ ကုမၸဏီ စာရင္း ေၾကညာအၿပီးမွာပဲ ကုမၸဏီႏွစ္ခုထဲက တစ္ခုကို သပိတ္ေမွာက္ ဖို႔ ေဆာ္ၾသခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ ့ အဲဒီကုမၸဏီက မြတ္စလင္ တိုင္းျပည္ ကာတာအေျခဆိုက္ ကုမၸဏီ ျဖစ္ေနလုိ႔ပါပဲ။

၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳေခါင္းေဆာင္ ဘုန္းၾကီးဦး၀ိမလက – “အစိုးရမွာ ဒီေလာက္ေတာင္ေရြးစရာနဲလား၊ သူတို႔ဘာလို႔ဒီမြတ္စလင္ကုမၸဏီကိုမွ (တင္ဒါ)အႏိုင္ေပး ရတာလဲ” လို႔ ၾကာသပေတးေန႔က တင္ဒါေၾကညာအၿပီး တယ္လီဖုန္းနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးတဲ့အခါ ေျဖၾကားခဲ့တာပါ။

ကြာလတီနိမ့္ပါးလွတဲ့ မိုဘုန္းတယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရးကို အဆင့္ျမႇင့္တည္ေဆာက္ေပးဖို႔နဲ႔ တယ္လီဖုန္းေအာ္ပေရတာလုပ္ပိုင္ခြင့္ ၁၅ႏွစ္ ကန္ထရိုက္ ကို ေအာ္ရီဒိုးကုမၸဏီက ေနာ္ေ၀ကုမၸဏီ တယ္လီေနာ္နဲ႔အတူ အႏိုင္ရရွိခဲ့တာပါ။

လူဦးေရရဲ႕ ၁၀ ရာခိုင္နွဳန္းေအာက္သာ မိုဘိုင္းသံုးစြဲေနရတဲ့ ျမန္မာျပည္အတြက္ေတာ့ တယ္လီဖုန္းကြန္ယက္က တကယ့္ကို လိုအပ္ခ်က္ၾကီးပါ။ ကမၻာ့အဆင္း ရဲဆံုးႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္ မိုဘိုင္းဖုန္းေတြက ေနရာအႏွံ႕တြင္က်ယ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဒီလို ၁၀ ရာခုိင္ႏွဳန္းေအာက္ဆိုတဲ့ ပမာဏကေတာ့ သတိျပဳ မိေလာက္ေအာင္ နည္းပါးလြန္းလွပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕အိမ္နီးခ်င္းေတြျဖစ္တဲ့ လာအိုမွာေတာ့ ျမန္မာလိုပဲ ဆင္းရဲမွဳႏွဳန္း ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးရွိေနတာေတာင္ မိုဘိုင္းဖုန္းထိုးေဖာက္ေနရာယူထားမွဳက ၈၇ ရာႏွဳန္းေတာင္ရွိေနပါတယ္။

လူထုရဲ႕ ၉၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ဗုဒၶဘာသာေတြျဖစ္ေနတယ္၊ အဲဒီမွာမွ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရး အမုန္းတရားၾကီးထြားဖို႔ ေဟာေျပာလွဳံေဆာ္မွဳေတြေၾကာင့္ ပိတ္ပင္ဟန္႔တားမွဳမဲ့ေနတဲ့ မင္းမဲ့စရိုက္ဆန္ရန္လိုတတ္တဲ့ လူအုပ္စုၾကီးကလည္း ရွိေနျပန္ေသးတယ္။ အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေအာ္ရီဒိုးကို တယ္လီဖုန္း တင္ဒါေပးလိုက္ေတာ့ ေဒါသူပုန္ထစရာ ျဖစ္ကုန္ေတာ့တာေပါ့။

အစိုးရရဲ႕ တင္ဒါေအာင္တဲ့သူေတြစာရင္းေဖ့စ္ဘြတ္ေပၚေရာက္လာေတာ့ အေရးတယူျပဳလုပ္ထိုက္တဲ့ မွတ္ခ်က္ေတြလည္း စုျပံဳထြက္ေပၚလာေတာ့ တာပဲ။ တစ္ေယာက္ကေတာ့ “အိုမိုင္ေဂါ့၊ ဘာေၾကာင့္၊ ဘာေၾကာင့္၊ ဘာေၾကာင့္ မြတ္စလင္ကုမၸဏီ (ကိုေပးလိုက္ရတာလဲ)” လုိ႔ မွတ္ခ်က္ေရးခဲ့ သလို ေနာက္ တစ္ေယာက္ကေတာ့ “ေအာ္ရီဒိုးအလိုမရွိ” လို႔ ေရးထားပါတယ္။

အစိုးရကေတာ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း၊ အာဖရိကေျမာက္ပိုင္းနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ေအာ္ရီဒိုးကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ လိုက္တဲ့အေပၚမွာ ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။ “သူတို႔က စင္ကာပူမွာ ေကာင္းမြန္တဲ့ တယ္လီဖုန္း၀န္ေဆာင္မွဳစနစ္ ေပးေနတယ္၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔ သူတို႔ကို လိုင္စင္ေပးခဲ့တဲ့ေနရာမွာ သူတို႔ရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မွဳေတြေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ေရြးခဲ့တာပါ” လို႔ အစိုးရေျပာခြင့္ရ ဦးရဲထြဋ္က တယ္လီဖုန္းနဲ႔ ေျဖၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။

၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳေခါင္းေဆာင္ေတြ ျပီးခဲ့တဲ့လေတြတုန္းက မြတ္စလင္ပိုင္ ေစ်းဆိုင္ေတြ၊ မြတ္စလင္ပိုင္ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ပတ္သတ္မွဳရွိေနတယ္လို႔ သူတို႔ကိုယ္ တိုင္ ေျပာဆိုသတ္မွတ္တဲ့ ထုတ္ကုန္ ပစၥည္းေတြကို သပိတ္ေမွာက္ဖို႔ လွဳံေဆာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ၀ိေသသေတြ ျခိမ္းေျခာက္ခံေနရ တယ္လို႔ ၉၆၉ လွဳပ္ရွားသူေတြက ဆိုသလို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ မြတ္စလင္ေတြ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္းကိုလည္း ပိတ္ပင္ဖို႔ အဆိုျပဳၾကပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာ မင္းမဲ့စရိုက္ဆန္ လူရမ္းကားအုပ္စုေတြဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတြင္း မြတ္စလင္ ၂၀၀ ေက်ာ္ကို သတ္ျဖတ္ခဲ့သလို မြတ္စလင္အမ်ားစုပါ၀င္တဲ့ လူေပါင္း ၁သိန္းခြဲေက်ာ္ကို အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။

အရွင္၀ီရသူကို “ဘုရားသားေတာ္”၊ (၉၆၉) လွဳပ္ရွားမွဳ၏ ၀ိညာဥ္ေရးေခါင္းေဆာင္လို႔ ေခၚဆိုထားတဲ့ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ကေတာ့ တနဂၤေႏြေန႔တုန္းက ၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳကို ေကာင္းခ်ီးေပးခဲ့ပါတယ္။

၉၆၉ လွဳပ္ရွားမွဳရဲ႕ သပိတ္ေမွာက္ဆႏၵျပတာေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ထိအရာေရာက္သလဲဆိုတာ ျမင္ေတြ႔ရေတာ့မွာပါ။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ မ်ားစြာအထီးက်န္ခဲ့ရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၅၅ သန္းေသာျပည္သူေတြအတြက္ရည္စူးၿပီး သစ္လြင္တဲ့ လြတ္လပ္ျခင္းဆီသို႔ အသြင္ေျပာင္းေနတဲ့ေနရာမွာ ဒီတယ္ လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရးလိုင္စင္က အေရးပါအရာေရာက္တဲ့ သေကၤတျဖစ္လို႔ေနပါတယ္။

ပါလီမန္မွာ တယ္လီဖုန္းကန္ထရိုက္ေၾကညာဖို႔ရက္ကို တယ္လီဖုန္းဘီလ္ (bill) နဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ဥပေဒျပဌာန္းႏိုင္ရန္ ေဆြးေႏြးမွဳေတြျပီးတဲ့ အထိ ေနာက္ ဆုတ္ဖို႔ ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ဆႏၵမဲေပးခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရကေတာ့ ကန္ထရိုက္အႏိုင္ရစာရင္းကို ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကေတာ့ (ပါလီမန္က) မဲခြဲဆံုးျဖတ္ခြင့္ရွိသူေတြကို ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ ရလဒ္တစ္ခုထြက္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ အလိုရွိေနသလို အဲဒီရလဒ္ကလည္း တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးအရ ထိန္းခ်ဳပ္မွဳေတြ ေလ်ာ့ပါးေအာင္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရး စတာေတြမွာ ထိေရာက္အက်ိဳးရွိတဲ့ ရလဒ္ျဖစ္ဖုိ႔လည္း သမၼတက အလိုရွိေနပါတယ္။

ျမန္မာျပည္လြန္ခဲ့တဲ့သံုးႏွစ္ စစ္အစိုးရလက္ေအာက္မွာ ရွိေနစဥ္က မိုဘုန္းဖုန္းဆိုတာ ခ်မ္းသာသူေတြအတြက္သာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တယ္လီဖုန္းကန္ ထရိုက္ မွာေတာ့ လ်င္ျမန္တဲ့ ရလဒ္တစ္ခုျဖစ္လာဖို႔ တိုက္တြန္းထားပါတယ္၊ ဥပမာ – ဒီတယ္လီဖုန္း၀န္ေဆာင္မွဳက တစ္ႏွစ္အတြင္းမွာတင္ လူဦးေရရဲ႕ ေလးပံုဆီ ကို ေရာက္ရမယ္၊ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ လူဦးေရထက္၀က္က ဆယ္လ္လူလာေဒတာလို႔ေခၚတဲ့ တယ္လီဖုန္းကေန ႏုိင္ငံတကာကြန္ ယက္ဆက္သြယ္မွဳေတြ လုပ္ႏိုင္ေနေစရမယ္၊ လူဦးေရရဲ႕ ေလးပံုသံုးပံုက အသံအသံုးျပဳဆက္သြယ္ေရး ျပဳလုပ္ႏုိင္ျပီးျဖစ္ရမယ္။

ၾကီးမားတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳလုိအပ္ခ်က္အရ ေဒၚလာဘီလီယံနဲ႔ခ်ီလိုအပ္ခ်က္က ျမန္မာအတြက္ အဓိကအခ်က္ျဖစ္တဲ့အေပၚမွာ ေအာ္ရီဒိုးကုမၸဏီနဲ႔ တယ္လီေနာ္ ကုမၸဏီတို႔ကေတာ့ ေငြေၾကးပိုင္းမွာ ေျပာစရာမရွိဘူးလို႔ ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။

ေအာ္ရီဒိုးရဲ႕ ဥေသွ်ာင္ ရွိတ္ခ္အဗၺဒြလႅာဟ္ ဘင္ မုဟမၼဒ္ ဘင္ ဆအုဒ္အလ္ဆာနီကေတာ့ ျမန္မာျပည္သည္ မိမိတို႔ကုမၸဏီအတြက္ ေသာ့ခ်က္ေစ်းကြက္ ဆို တာ သံသယပြားစရာမလုိပါဘူးလို႔ ၾကာသပေတးေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

June 29, 2013