အောက်တိုဘာ ၂၇၊ ၂၀၂၀
M-Media
-လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေ၊ ဘာသာတရားတွေကို စော်ကားခွင့်ပြုထားတဲ့ ပြင်သစ်သမ္မတမာခရွန်ရဲ့ မူဝါဒကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာရှိနေတဲ့ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တွေက ရှုတ်ချခဲ့ပြီး ဆန္ဒပြမှုတွေလည်း ပြုလုပ်နေကြပါတယ်။
စာသင်ခန်းထဲမှာ တမန်တော်မိုဟာမက်ကို ရုပ်ပြောင်နဲ့ လှောင်ပြောင်စော်ကားခဲ့တဲ့ ကျောင်းဆရာတစ်ယောက် ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ပတ်မှာ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်ခံရပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ပြင်သစ်က လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်အပေါ် မေးခွန်းထုတ်မှုတွေ မြင့်တက်လာတာပါ။
သမ္မတမာခရွန်က မိမိတို့အစိုးရအနေနဲ့ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေအပေါ် ရုပ်ပြောင်ဆွဲလှောင်ပြောင်တာမျိုးကို ဆက်လက်ခွင့်ပြုသွားမှာဖြစ်တယ်လို့ သတ်ဖြတ်ခံလိုက်ရတဲ့ ကျောင်းဆရာရဲ့ ဈာပနမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
မာခရွန်ရဲ့ အဲဒီမှတ်ချက် ထွက်လာပြီးတဲ့နောက် အာရပ်ကမ္ဘာနဲ့ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တွေအကြားမှာ ဝေဖန်မှုတွေ မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ဆန္ဒပြကန့်ကွက်တာ၊ ပြင်သစ်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို သပိတ်မှောက်တာတွေ ဖြစ်လာပါတယ်။
ဆော်ဒီအာရေဗျ
အစ္စလာမ်ဘာသာ စတင်ထွန်းကာရာနေရာဖြစ်ပြီး အစ္စလာမ့် အထွဋ်အမြတ်နေရာတွေရှိတဲ့ ဆော်ဒီအာရေဗျ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက တမန်တော်မိုဟာမက်ကို လှောင်ပြောင်သရော်တာ၊ အကြမ်းဖက်ဝါဒကို အစ္စလာမ်နဲ့ချိတ်ဆက်ပြောကြားတာကို ရှုတ်ချကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေကို ဘယ်သူကပဲ ကျူးလွန်သည်ဖြစ်စေ ဆော်ဒီက ဒါကို ရှုတ်ချတယ်လို့လည်း ကြေငြာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပါလက်စတိုင်း
ပြင်သစ်သမ္မတ မာခရွန်ကိုရှုတ်ချကြောင်း ပါလက်စတိုင်းတွေက ဂျေရုစလင်မှာ ဆန္ဒပြပွဲတစ်ခု ဒီကနေ့မှာ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆန္ဒပြသူတွေဟာ တမန်တော်မိုဟာမက်အပေါ် စော်ကားတာကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း ဖော်ပြတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေ ကိုင်ဆောင်ကာ ကျွေးကြော်သံတွေကိုလည်း ဟစ်အော်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဂျော်ဒန်
ဂျော်ဒန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ‘လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်’ ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ တမန်တော်မိုဟာမက်ကို စော်ကားတဲ့ ရုပ်ပြောင်တွေ ရေးဆွဲထုတ်ဝေခွင့် ပြုထားမှုကို ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ မြို့တော်ဒါကာက ဆန္ဒပြပွဲမှာတော့ သောင်းနဲ့ချီတဲ့လူတွေ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ပြင်သစ်သမ္မတ မာခရွန်ရဲ့ ရုပ်ပုံကို မီးရှို့တာ၊ ပြင်သစ်ထုတ်ကုန်တွေကို သပိတ်မှောက်ဖို့ ဆော်ဩတာတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆန္ဒပြလူအုပ်ကြီးဟာ ပြင်သစ်သံရုံးကို ချီတက်ခဲ့ကြပေမယ့် ရဲတပ်ဖွဲ့က တားဆီးခဲ့ပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ လူစုခွဲစေခဲ့ပါတယ်။
အီရန်
ပြင်သစ်သံအမတ်ကို ခေါ်ယူတွေ့ဆုံကာ တမန်တော်မိုဟာမက်ကို အဂါရ၀ပြုတာ၊ အစ္စလာမ်သာသနာကို စော်ကားတာတွေအားလုံးကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်ရှုတ်ချကြောင်း ပြောကြားခဲ့တယ်လို့ အီရန်သံရုံးက ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြောငာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပါကစ္စတန်
ပါကစ္စတန်ကလည်း ပြင်သစ်သံအမတ်ကို မနေ့က ဆင့်ခေါ်ကာ ပြင်သစ်နိုင်ငံအတွင်း ‘အစ္စလာမ်ကြောက်ရောဂါ စနစ်တကျ ဖြန့်နေမှု” ကို အလွန်အမင်း စိုးရိမ်မိတယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဝန်ကြီးချုပ် အင်မရန်းခန်းကလည်း ပြင်သစ်သမ္မတ မာခရွန်ကို အစောပိုင်းမှာ ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ တမန်တော်မိုဟာမက်ကို ရုပ်ပြောင်ရေးဆွဲမှု ရှုတ်ချတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကို ပါကစ္စတန်လွှတ်တော်က ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
တူရကီ
ဒီကိစ္စမှာ တူရကီသမ္မတ အာဒိုဂန်ဟာ မာခရွန်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်သူတစ်ယောက် ဖြစ်လာပါတယ်။ မာခရွန်ဟာ စိတ်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးဖို့ လိုအပ်နေတဲ့ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်လို့ အာဒိုဂန်ကပြောခဲ့ပြီး၊ တူရကီပြည်သူတွေအနေနဲ့ ပြင်သစ်ပစ္စည်းတွေကို မဝယ်ဖို့ တိုက်တွန်းဆော်ဩခဲ့ပါတယ်။
ပင်လယ်ကွေ့နိုင်ငံများ
ကာတာတက္ကသိုက်က ကျင်းပဖို့စီစဉ်ထားတဲ့ ပြင်သစ်ယဉ်ကျေးမှုသီတင်းပတ် အစီအစဉ်ကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ပြီး နိုင်ငံအတွင်းက စူပါမားကတ်တွေကလည်း ပြင်သစ်ထုတ်ပစ္စည်းတွေကို ဖယ်ရှားလိုက်ပါတယ်။ ကူဝိတ်နဲ့ ယူအေအီးနိုင်ငံ စူပါမားကတ်တွေကလည်း ပြင်သစ်ပစ္စည်းတွေကို သပိတ်မှောက်ဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။
အခြားနိုင်ငံများ
အီဂျစ်၊ တူနီးရှား၊ လစ်ဗျားနဲ့ ယီမင်တို့မှာလည်း မာခရွန်ကိုရှုတ်ချတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ လက်ဘနွန်နိုင်ငံမှာလည်း ပြည်သူတွေက ဆန္ဒပြပွဲတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ အခုသီတင်းပတ်အတွင်းကျရောက်မယ့် တမန်တော်နေ့အခမ်းအနားမှာ မာခရွန်ကို ရှုတ်ချတဲ့အစီအစဉ် ထည့်သွင်းဖို့ စီစဉ်နေပါတယ်။
ဆီးရီးယားနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းမှာလည်း ဒီကိစ္စအတွက် ဆန္ဒပြမှုတွေလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အစ္စရေးက ပြင်သစ်သံအမတ်နေအိမ်အရှေ့မှာ စနေနေ့ကပြုလုပ်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲမှာတော့ လူ ၂၀၀ လောက် ပါဝင်ပါတယ်။
Ref: Aljazeera, Dailysabah
