၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ဆရာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံရဲ႕ ပကတိအေျခအေန သုံးသပ္ေပးပါခင္ဗ်ာ။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ Reform က ေျပာမယ္ဆုိရင္ ျမန္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ျမန္တာက ေကာင္းေတာ့ ေကာင္းတယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ သူနဲ႔တြဲၿပီးေတာ့ Institutionalization က လုိက္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။ အခုဟာ Institutionalization က မလုိက္ႏုိင္ဘူး။ ဒါကလည္း အျပစ္တင္လုိ႔ေတာ့ မရဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ခက္တာဗ်။ တဖက္က အထိန္းအကြပ္ မရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ Institution က အားမရွိဘူးေပါ့ဗ်ာ။ Liberalization ကလည္း သိပ္ၿပီးေတာ့ သြက္ေနတယ္။ Economic Reform က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ လုပ္ေတာ့ လုပ္ေနတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ သာမန္လူထုအတြက္ concert အခုထက္ထိ မထြက္ ရေသးဘူး။ လူေတြက အရင္အတုိင္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေျပာေရးဆုိခြင့္က မ်ားလာတာ။ အဲဒီႏွစ္ခုက သိပ္အဟပ္မညီေတာ့ အခ်ိန္မေရြး ဘရိတ္ေပါက္ ႏုိင္တာေပါ့။ အခုလည္း ခဏခဏ ျဖစ္ေနတာ။ အဲလုိ ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာရင္လည္း Institution က အဆင္သင့္ရွိရင္ ထိန္းလုိ႔ရတယ္။ အခုမရေတာ့ လူနဲ႔ပဲ ထိန္းေနရတာ။ လူဆုိတာကလည္း ခက္တာက အားလုံးက capacity က သိပ္ၿပီးရွိၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ အက်င့္ေတြက အရင္းအတုိင္းဘဲ။ ေၾကာက္စရာႀကီးဗ်။ အခ်ိန္မေရြး ဒါႀကီးက ဘရိတ္ေပါက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ျပန္ သြားႏုိင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အဲဒါ စုိးရိမ္တာဘဲ။ ဒီအေျပာင္းအလဲေလးကလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တစ္သက္မႀကဳံဖူးဘူး။ ေအးေအးေညာင္းေညာင္း ေရွ႕ဆက္က်ရင္ ေကာင္းတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အေနအထားက ေျပာလုိ႔မရဘူး။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ performance ကုိ ဆရာ သုံးသပ္ခ်က္ေလး သိပါရေစ။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ Capacity နိမ့္တယ္လုိ႔ ေျပာၾကတယ္ေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အျပစ္မတင္ ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ လႊတ္ေတာ္မရွိတာ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ၿပီ။ ကၽြန္ေတာ့္အသက္ပဲ ၆၁ ဗ်ာ။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ တက္တုန္းက ကၽြန္ေတာ္ ဆယ္ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတယ္။ အဓိပၸါယ္က ဒီမုိကေရစီ ၁၀ ႏွစ္သားအရြယ္မီတယ္ လုိ႔ေတာင္ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ ဒီအေတြ႕အႀကဳံေတြ မရွိၾကဘူး။ တဖက္က ပညာေရးကလည္း မျပည့္စုံဘူး။ မဆလေခတ္ထဲက သင္ရတဲ့ Political Science က ပညာမွ မဟုတ္တာ။ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရးပဲ။ ဒီအားနည္းခ်က္ေတြရွိတာ နိမ့္မွာပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အျပစ္မတင္ပါဘူး။ ျပႆနာေတာ့ နည္းနည္း ရွိတယ္ေပါ့။ ဆုိးတာက လႊတ္ေတာ္နဲ႔ သမၼတျဖစ္ေနတာ။ ဒါကေတာ့ personal clash ပဲ။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ Personal Clash ဆုိတာက
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ ဦးေရႊမန္းေပါ့ဗ်ာ။ ဦးခင္ေအာင္ျမင့္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ဦးေရႊမန္းနဲ႔ ျဖစ္ေနတာဆုိေတာ့ ဆရာေရ ဘယ္လုိ Harmony ျဖစ္ရင္ ေကာင္းမယ္ထင္ပါသလဲ။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ အမွန္ကေတာ့ ျဖစ္သင့္တာဗ်ာ။ သူတုိ႔က တစ္ပါတီထဲကလာတယ္။ တပ္ကေနလည္း လာတယ္။ ဒီေလာက္ႀကီးေတာ့ တင္းတင္းမာမာ မရွိသင့္ဘူး ေပါ့ဗ်ာ။ သေဘာထားမွာ တင္းတင္းမာမာ ကြဲစရာအေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ အေၾကာင္းေၾကာင္းေတြလဲ ရွိတာေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္လဲ ေသေသခ်ာခ်ာေတာ့ မသိဘူး။ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ေတြကေတာ့ ဦးေရႊမန္းက အထက္ကကုိးဗ်။ အခုေတာ့ သူ႔ဘက္က တစ္မ်ဳိးျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မွာေပါ့။ သူက ေအာက္ကလည္း ျဖစ္သြားတာ။ အရင္ ဦးေရႊမန္းက နံပါတ္ ၃ ပဲ။ အဲဒီေအာက္မွာ ေသသြားတဲ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္စုိး၀င္း ရွိေသးတယ္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္စုိး၀င္းေအာက္မွာ ဦးသိန္းစိန္။ တဆင့္ေတာ့ နိမ့္တယ္။ အေပၚေရာက္ေတာ့ ဒါကလည္း သူေက်လည္ခ်င္မွ ေက်လည္မွာေပါ့။ ဒါပဲရွိတယ္။ အဲဒါႀကီးကေတာ့ သိပ္မေကာင္းဘူးထင္တယ္။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ဆရာေရ အမ်ားစုကေတာ့ ၂၀၁၅ မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏုိင္ရေရး ဦးတည္ေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဦးေရႊမန္းေရာ သမၼတ ရည္မွန္းထားတယ္လုိ႔ ထင္ပါသလား။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ ျဖစ္ႏုိင္တာကုိး။ သိပ္ျဖစ္ႏုိင္တာေပါ့။ အဲဒါ ျပႆနာဗ်။ အခုဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က စကတည္းက ၂၀၁၅ အတြက္ ပူေနတာ။ ၂၀၁၅ မွာ crisis ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အခုဟာ ၂၀၁၅ မေရာက္ခင္ကုိ ပူေနရၿပီ။ Challenge ေတြက မ်ားတယ္။ ခုဟာ ျပန္ၾကည့္ေတာ့ အေျပာင္းအလဲတုိင္း Hard Liner နဲ႔ Soft Liner ဆုိၿပီးေတာ့ ရွိတာေပါ့။ သမၼတက မရွိဘူးေျပာတာ။ သူကေတာ့ ဒီလုိေတာ့ ေျပာရမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ရွိႏုိင္တယ္ဗ်။ တခုေတာ့ ရွိပါတယ္။ Hard Liner တခ်ဳိ႕က အေျပာင္းအလဲတစ္ခုလုံးကုိ စိန္ေခၚေလာက္ေအာင္ထိေတာ့ သူတို႔အင္အားခ်င္းက မတူဘူး။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒီအေျပာင္းအလဲက ဦးသန္းေရႊ စတာ။ ဦးသန္းေရႊ ဆန္႔က်င္ေလာက္ေအာင္ ဘယ္သူမွ လုပ္ရဲမယ္ မထင္ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ Hard Liner ကလည္း ေျပာပေလာက္ေအာင္ မရွိဘူး။ ဒါေပမယ့္ Conservative ေတာ့ ရွိႏုိင္တယ္။ ဘာကြာလည္းဆုိေတာ့ Hard Liner က အေျပာင္းအလဲ တစ္ခုလုံးဆန္႔က်င္တယ္။ Conservative က political reform ပဲ ဆန္႔က်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ economic reform ကုိ ဆန္႔က်င္တဲ့အခါမွာ သူ႔ Interest ေတြရွိတာကုိး။ အဲဒီလုိ လူမ်ဳိးေတြ ရွိႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသခ်ာတာက အခုခ်ိန္ထိ Hard Liner ပဲ ေျပာေျပာ Conservative ပဲ ေျပာေျပာ သူတုိ႔က အစုိးရဘက္မွာ အေပၚစီးရဟန္ေတာ့ မရွိဘူး။ အေပၚစီးက ဦးသိန္းစိန္ပဲ ရထားတာ။ ဦးသိန္းစိန္ကေတာ့ ရွားရွားပါးပါး လူေကာင္းေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ ဒါကလည္း အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ Challenge ေတြ သိပ္မ်ားလာရင္ ဒီ Hard Liner ေတြ အေပၚစီး ျပန္ေရာက္ခ်င္ ေရာက္သြားႏုိင္တယ္။ မေသခ်ာဘူးေပါ့။ အတုိက္အခံဘက္ကလည္း မထူးဘူး။ Moderate ရွိသလုိ Militant လည္း ရွိႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ခုထိက ကံေကာင္းတယ္။ Moderate အုပ္စုက အေပၚစီးရေနတာ။ သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာျပည္မွာ Militant Trend က ႀကီးႀကီးမားမားကုိ ရွိတယ္။ အေျခအေန မေကာင္းလုိ႔ ငုံေနတာ။ သူလည္း အခ်ိန္မေရြး ျပန္လာႏုိင္တယ္။ အဲဒီအုပ္စုေတြ အေပၚစီးရသြားရင္ အနာဂတ္က မေကာင္းႏုိင္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ထင္တယ္။ ဒီႏွစ္လည္း ႀကဳံအုံးမွာဘဲ။ လက္ပံေတာင္းလုိ အလားတူကိစၥေတြ။ အဲဒါေတြ ဘယ္အခ်ိန္ ဘရိတ္ေပါက္မလဲ လန္႔ေနရတာ။ ထိန္းႏုိင္သိမ္းႏုိင္ၾကရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ။ ၂၀၁၅ ကေတာ့ အဆုိးဆုံးေပါ့ဗ်ာ။ ၂၀၁၅ မွာ free & fair ျဖစ္မျဖစ္ မေသခ်ာဘူးဗ်။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ဘာျဖစ္လုိ႔ မေသခ်ာဘူးလုိ႔ ဆရာေျပာႏုိင္တာလဲ။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ ဘာျဖစ္လုိ႔မေသခ်ာဘူးဆုိေတာ့ free & fair တကယ္လုိ႔ျဖစ္ခဲ့ရင္ NLD Landslide ႏုိင္မွာပဲ။ ဒါကလည္း By-election အေတြ႕အႀကဳံပဲ။ အဲလုိ ႏုိင္သြားရင္ အာဏာလႊဲမလႊဲ မေသခ်ာဘူး။ ဘာလုိ႔ မေသခ်ာလည္းဆုိေတာ့ Constitution ရွိတယ္။ Constitution က ကာလုံေပါ့ဗ်ာ။ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီေပါ့။ သူက အေရးေပၚ အေျခအေန ေၾကျငာလုိ႔ရတယ္။ ဘာလုိ႔လည္းဆုိေတာ့ တပ္ကလုပ္ခ်င္ လုပ္လုိ႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ၿပီးမွ အာဏာမလႊဲရင္ သူတုိ႔ နာမည္ပ်က္မယ္။ သိကၡာက်မယ္။ အဲဒါ ညစ္မလား။ ညစ္ရင္လည္း သိကၡာက်မယ္။ ဒါေပမယ့္ ညစ္လုိက္တာက သိကၡာက်တာ နည္းနည္းေတာ္အုံးမယ္။ အဲဒီေတာ့ Larry Diamond တုိ႔က အႀကံေပးတာ ရွိတယ္။ Constitution အကုန္လုံး မျပင္ႏုိင္ရင္ အခုေလာေလာဆယ္မွာ အေပၚစီးရေနတဲ့ အစုိးရဘက္က ဦးသိန္းစိန္၊ ဒီဘက္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ ညွိပါ။ အကုန္းလုံးျပင္ဖုိ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ကာလုံက အေရးေပၚေၾကျငာလုိ႔ ရတယ္ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ ညွိပါ။ ဒါဆုိ ႏုိင္ငံေရး crisis ကုိ ေရွာင္ႏုိင္တယ္ေပါ့။ လက္ေတြ႕မွာ အဲသေလာက္ Practical က်မယ္လုိ႔ မထင္ဘူး။ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ညွိရမယ္မထင္ဘူး။ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ Constitution ျပင္ေရးက သိပ္လြယ္မယ္မထင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒုတိယက အႀကံေပးတာ ကေတာ့ PR လုပ္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒါလုပ္ရင္ အာဏာသိမ္းႏုိင္မယ့္ အလားအလာ သိပ္မရွိဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ သူက အကုန္လုံးမွ်သြားမယ္ ဆုိေတာ့ ဘယ္သူမွလည္း majority ႏုိင္စရာမရွိေတာ့ အစုိးရဘက္ သိပ္စုိးရိမ္စရာလဲ မရွိဘူး။ အနည္းဆုံး USDP က Strong Opposition အေနနဲ႔ ရပ္ႏုိင္မွာက က်ိန္းေသခ်င္ က်ိန္းေသမွာ။ အခုအေနအထားက free & fair ေပးလုိက္ဆုိရင္ Strong Opposition ရခ်င္မွရမွာ။ NLD ရဲ႕ အားက အမ်ားႀကီးျဖစ္သြား ႏုိင္တယ္။ ဒီသေဘာေလးေတြ ပါေကာင္းပါႏုိင္တယ္။ အဲဒါဆုိလုိ႔ရွိရင္ PR လုပ္တာ အားနည္းခ်က္က ႏွစ္ခုရွိတယ္။ တစ္ခုက Extreme အစြန္းေရာက္ ပါတီမွာလည္း ေနရာရသြားႏုိင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ရခုိင္လုိ ေနရာမ်ဳိးမွာ။ ေနာက္တစ္ခုက Constitution ေျပာင္းေရး။ အခု ေျပာင္းေရးမဟုတ္ပါဘူး။ အခြင့္သာရင္ ေျပာင္းဖုိ႔။ ေျပာင္းဖုိ႔မွာ ဘယ္သူမွ Majority မရဘူး။ အဲဒီဟာေတြ ေတာ့ အားနည္းခ်က္ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ NLD လက္ခံႏုိင္မွ။ NLD က လက္မခံရင္လည္း ေဒၚစုကုိယ္တုိင္က Radical ျပန္ေရာက္သြားႏုိင္တယ္။ NLD က လက္မခံဘူးဆုိတာက သူတုိ႔က သေဘာေပါက္တာက Larry Diamond ေျပာတာ သူတုိ႔မသိဘူး။ ဦး၀င္းတင္လည္း မသိဘူး။ သူတုိ႔သိတာ ဦးခင္ေမာင္ေဆြ တင္တာလုိ႔သိတာ။ By-election result ကုိ မနာလုိမရႈဆိမ့္လုိ႔ ထင္တယ္လုိ႔ ထင္ေနတယ္။ ဒီလုိစဥ္းစားရင္ သူတုိ႔ တိမ္တယ္ (ေဒၚစုေဘးက လူေတြက) အဲဒီေတာ့ သူတုိ႔က Object လုပ္ဖုိ႔ရွိတယ္။ အဲဒီ Object ထဲမွာ ေဒၚစုပါသြားရင္ ေနာက္ထပ္ ဒါလည္း crisis တစ္ခုဘဲ။ အဲဒီေတာ့ ခ်ဳပ္လုိက္ရင္ PR လုပ္ရင္ေတာ့ အာဏာသိမ္းမယ့္ အႏၱရာယ္ေတာ့ ေက်ာ္လႊားႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရရွည္မွာ ခက္သြားမယ္။ ပုိဆုိးတာ NLD လက္မခံလုိ႔ရွိရင္ crisis ေတြ ဘာေတြပါလာမယ္။ ခက္တာက အခုခ်ိန္ထိ (၂)ႏွစ္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ ဒီ (၂)ႏွစ္အတြင္းမွာ ဒါကုိ NLD အပါအ၀င္ အတုိက္အခံဘက္က ဘယ္သူမွ တေျပးညီ မရွိၾကဘူး။ အစုိးရဘက္ ဘယ္လုိေတြ ေျခလွမ္းေတြလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မသိႏုိင္ဘူး။ ေနာက္ထပ္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် အလားအလာ တစ္ခုက ဦးေရႊမန္းရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြ။ သူက ကစားဖုိ႔ေတာ့ ႀကိဳးစားေနတယ္။ သူကစားဖုိ႔ ႀကိဳးစားတာက သူက ပထမ ႏုိင္ဖုိ႔ေပါ့။ မႏုိင္ရင္ Strong Opposition ျဖစ္ဖုိ႔၊ အဲဒီအတြက္လည္း သူ႔ေျခလွမ္းေတြ နည္းနည္းတြက္လုိ႔ရတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔ လည္းဆုိေတာ့ ကုိကုိႀကီးကုိ သိသိသာသာ ပြဲထုတ္တာ ေတာ္ေတာ္ ရည္မွန္းခ်က္ ရွိတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔အၿပိဳင္ figure ေမြးတာေပါ့ဗ်ာ။ အတုိက္အခံ မဲကြဲေအာင္လို႔ အျပင္ေရာက္ေနတဲ့ လူ႔ေဘာင္သစ္ကုိ တြဲေခၚသြားတာ။ အဲသလုိမ်ဳိး သူကစားႏုိင္လုိ႔ NLD မဲကြဲၿပီး Landslide မရဘူး ဆုိရင္ေတာ့္ USDP က Strong Opposition ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါဆုိလည္း ေအးေအးေညာင္းေညာင္း ၿပီးခ်င္ၿပီးသြားမွာ။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လုိျဖစ္မယ္ဆုိတာ ေတာ့ မသိေသးဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျဖစ္ေစခ်င္တာကေတာ့ USDP က PR သုံးသုံး မသုံးသုံး ကုိယ့္ဘက္ကေတာ့ တပ္ေပါင္းစုေတာ့ လုပ္ေစခ်င္တယ္။ တပ္ေပါင္းစု လုပ္လုိက္ျခင္းအားျဖင့္ PR သုံးရင္လည္း တကယ္လုိ႔ ျပင္ဖုိ႔လုိအပ္လုိ႔ ျပင္ခြင့္ရလုိ႔ ျပင္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ တပ္ေပါင္းစုအေနနဲ႔ majority ရႏုိင္တယ္။ ေနာက္အစုိးရပါတီေတြ ၀င္ေတာ့လည္း တပ္ေပါင္းစုနဲ႔ ကာရင္ေတာ့ ရႏုိင္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ တပ္ေပါင္းစုလုပ္ဖုိ႔ ဆုိရင္ေတာ့ ေဒၚစု အပါအ၀င္ NLD ျပင္ရလိမ့္မယ္။ By-election တုန္းက ပုံစံလုပ္လုိ႔ မရဘူး။ လူမ်ဳိးစုကိစၥေတြမွာ ၀င္ၿပိဳင္တာမွားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲလုိဘဲျမင္တယ္။ လူမ်ဳိးစုကိစၥ (၂) ေနရာ (၃) ေနရာေလာက္ လႊတ္ေပးလုိက္ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ လူမ်ဳိးစုေတြ သူ႔သေဘာထား မေကာင္းဘူး။ ခုအခ်ိန္မွာ တပ္ေပါင္းစုဖြဲ႕ဖုိ႔ေတာင္ နည္းနည္း ခက္ေနတာ။ ရႏုိင္ပါေသးတယ္။ ေဒၚစုသာ ဦးေဆာင္လုိ႔ရွိရင္။ ဒါေပမယ့္ နည္းနည္းေတာ့ ခက္သြားၿပီ။ လူမ်ဳိးစုေတြက သူ႔အေပၚ သေဘာထား သိပ္မေကာင္းခ်င္ၾကဘူး။ သူလည္း မာမာဘဲ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ အႏၱရာယ္ႀကီးတယ္။ ဦးခင္ေမာင္ေဆြတုိ႔ဆုိ ကုိယ့္လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ ေတြပဲဗ်ာ။ ေထာင္က်ေဖာ္ က်ဖက္ေတြဘဲ။ ဒီေလာက္ သေဘာထားမတင္းမာသင့္ဘူးလုိ႔ ထင္တယ္။ တစ္ပါတီထဲ မစုႏုိင္ေအာင္ တပ္ေပါင္းစုေတာ့ စုသင့္တယ္။ By-election အေတြ႕အႀကဳံအရဆုိရင္ ပါလီမန္ အေတြ႕အႀကဳံရွိတာ က်န္ေကာင္းက်န္ႏုိင္တာ တစ္ေယာက္ရွိတာ။ ဦးသုေ၀ပဲ။ ဒီလုိလူမ်ဳိးကုိေတာ့ လက္ေရွာင္ေပးသင့္တယ္။ အဲသေလာက္ ေလာဘႀကီးလုိ႔ရွိရင္ ႏုိင္ငံေရးက တပ္ေပါင္းစုႏုိင္ငံေရး သြားလုိ႔မရဘူး။ သူ႔အေဖ သင္ခန္းစာယူဖုိ႔ ေကာင္းတယ္။ သူ႔အေဖဆုိရင္ ဖဆပလေတြ သြားလုိ႔ရတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ေဘးေရာက္ေနတဲ့ ဦးဘေဖတုိ႔လုိ လူမ်ဳိးေတာင္ ဆြဲေခၚတာ။ စုႏုိင္သမွ် အင္အားစုကုိ စုစည္းရဖုိ႔ဆုိရင္ မျမင္ဘူး။ ဒါမ်ဳိးသိပ္မရွိဘူး။ အဲဒါလည္း ခြက်တယ္။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ဆရာေရ ဦးေရႊမန္းသာ election မွာႏုိင္ဖုိ႔ ဦးတည္ခ်က္ထားမယ္ဆုိရင္ trade-off ေတြက ဘာေတြျဖစ္လာႏုိင္သလဲ။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ အဲဒီမွာ ျပႆနာက သူနဲ႔ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ပဋိပကၡက သူတုိ႔ရပ္တန္းက မရပ္ႏုိင္ရင္ USDP ႏွစ္ျခမ္းကြဲမွာ။ ႏွစ္ျခမ္းကြဲရင္ေတာ့ NLD ဘက္က နည္းနည္း ေကာင္းသြားမ်ာ။ ခုအတုိင္းကေတာ့ သူတုိ႔ ဘရိတ္မအုပ္ၾကဘူးဗ်။ USDP ႏွစ္ျခမ္းကြဲမလား (သုိ႔) ဦးသိန္းစိန္ ထြက္မလား။ ဒါလည္း မေသခ်ာဘူး။ တပ္ေပါင္းစုသာ သြားႏုိင္မွ ျဖစ္မွာ ႏုိ႔မဟုတ္လုိ႔ရွိရင္ NLD ကုိ check and Balance လုပ္ႏုိင္တဲ့သူ မရွိဘူး။ မရွိေတာ့ သူလည္း မေကာင္းဘူး။ ပါတီငယ္ေလးေတြကလည္း Marginalize ျဖစ္မယ့္ အႏၱရာယ္လည္းရွိတယ္။ By-election အေတြ႕အႀကဳံအရ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ တပ္ေပါင္းစုပဲ သြားေစခ်င္တယ္။ ပါတီတစ္ခုခ်င္းေတာ့ သိပ္မေျပာခ်င္ဘူးဗ်။ NLD ကစၿပီး ပါတီတုိင္းမွာ အားနည္းတယ္။ ဒါလည္း သဘာ၀က်ပါတယ္။ Institution က ႏုိင္ငံေတာ္မွာတင္ မဟုတ္ဘူး။ ပါတီမွာလည္း လုိတယ္။ ပါတီ Institution ဟုိတုန္းကစကားနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ လက္၀ဲဘာသာစကားေပါ့ဗ်ာ။ ပါတီ တည္ေဆာက္ေရး ဘယ္ပါတီလုပ္ႏုိင္လုိ႔တုန္း။ လုပ္ရေကာင္းမွန္းကုိ မသိၾကတာ။ ခက္ေတာ့ခက္တယ္ဗ်။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ဆရာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သာ ဦးခင္ေမာင္ေဆြတုိ႔ ဦးသုေ၀တုိ႔နဲ႔ လက္တြဲႏုိင္ရင္ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြား ဦးတည္ႏုိင္တယ္ေပါ့။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ ဟုတ္တာေပါ့။ ေကာင္းသြားႏုိင္တယ္။ ၿပီးေတာ့မွ USDP နဲ႔ အေပးအယူ လုပ္ေပါ့ဗ်ာ။ USDP နဲ႔ deal ကုိေတာ့ လုပ္ရမွာပဲ။ တဖက္သတ္ ကန္႔လန္႔ခ်လုိ႔ ေတာ့ မရဘူး။ deal လုပ္ဆုိတာေတာ့ တပ္ကိစၥ။ တပ္ကလည္း အေဆာတလ်င္ တပ္သုတ္ရုိက္မလုပ္နဲ႔ဗ်။ ၿပီးေတာ့ တပ္ကရွိေနတာ ျမန္မာျပည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ အခံလဲရွိတယ္။ အဲဒီ ျပည္တြင္းစစ္က တပ္ဖက္ကစဥ္းစားရင္ မွန္သေလာက္မွန္တယ္။ ဗကပ မရွိေတာ့တဲ့ေနာက္ လူမ်ဳိးစု လက္နက္ကုိင္ အားလုံးေပါင္းရင္ တစ္သိန္းေက်ာ္တယ္။ လူဦးေရ အခ်ဳိးအစားနဲ႔ တြက္လုိ႔ရွိရင္ ျမန္မာျပည္က သူပုန္အမ်ားဆုံး။ ဒီအေနအထားေအာက္မွာ စစ္တပ္က လုံၿခဳံေရးႀကီးေတာ့ မစဥ္းစားနဲ႔။ ဒီလုိအေျခအေနမ်ဳိးမွာ တပ္ကုိ ဘားတုိက္ျပန္ေတာ့ ေျပာရင္ ဘယ္သူမွလက္ခံႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ တကယ့္ လက္ေတြ႕မွာလည္း တပ္ဘားတုိက္ျပန္လုိ႔ရွိရင္ ျမန္မာျပည္ဟာ အစိပ္စိပ္ အမႊာမႊာ ကြဲကုန္ႏုိင္တယ္။ ေဘာလ္ကန္ႏုိက္ေဇးရွင္း အႏၱရာယ္ တုိးႏုိင္တယ္။ တုိ႔လူမ်ဳိးစုေတြရဲ႕ အစြဲအလန္းနဲ႔ တင္းမာမႈနဲ႔ဆုိ ေျပာလုိ႔မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရး မရေသးခင္ေတာ့ အလားအလာ မရွိေသးခင္ေတာ့ တပ္က လုပ္လု႔ရမယ္ထင္တယ္။ မရတဲ့အတူေတာ့ မလုပ္ဘဲနဲ႔ တပ္ကုိ တတ္ႏုိင္သေလာက္ minimize လုပ္ဖုိ႔လုိတယ္။ Demilitarize လုပ္ရမွာဘဲ။ ဒါလည္း ပါးပါးနပ္နပ္မွ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီပါးနပ္မႈက ေဒၚစု ရွိမယ္ထင္တယ္။ ေဒၚစု လႊတ္ေတာ္ထဲ၀င္ၿပီး ေနာက္ပုိင္း အရင္ေဒၚစုနဲ႔ မတူေတာ့ဘူး။ အမ်ားႀကီး ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေျပာင္းေျပာင္း ျဖစ္သြားတယ္။ အမ်ားႀကီး ေျပာင္းသြားတယ္။ ဒါလုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေဒၚစုကုိ ဘာနဲ႔မွ အစားထုိးလုိ႔ မရတာ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ အစဥ္အလာ ေခါင္းေဆာင္အားလုံးက အနည္းနဲ႔အမ်ား လက္၀ဲၾသဇာႀကီးတယ္။ Radical ဘက္ကုိျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ Democratic နဲ႔ ways of thinking နဲ႔ သိပ္ၿပီးေတာ့မကုိက္ဘူး။ Liberal Minded မရွိဘူး။ ရွားရွားပါးပါး ေဒၚစုတစ္ေယာက္ပဲရွိတာ။ ဒါကလည္း ေဒၚစု ပညာေရး ေကာင္းခဲ့လုိ႔ သူ႔ေနရာကုိ ဘယ္သူမွ အစားထုိးလုိ႔မရဘူး။ သူေတာင္မွ Radical အေငြ႕အသက္ေတြက သိပ္ကင္းတာမွ မဟုတ္ပဲ။ အခုေနာက္ပုိင္းမွသာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လူထုရဲ႕ အခံကလည္း Radical အခံႀကီးတယ္။ လက္၀ဲၾသဇာ ကလည္း ႀကီးတယ္။ လက္၀ဲကုိ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရးသမားလုိ႔ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ထင္တဲ့လူကုိက စဥ္းစားေတာ့ လက္၀ဲ ways of thinking ထဲက မထြက္ဘူး။ ဒါေတြကလည္း ျပႆနာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အခု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေျခေျချမစ္ျမစ္ေျပာေတာ့ သူ႔ကုိ လူအႀကိဳက္ သိပ္မမ်ားေတာ့ဘူး။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ ဘာေတြျဖစ္လာႏုိင္သလဲ။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ အားနည္းခ်က္ကေတာ့ သူလည္းပဲ ျမင္တာပါပဲ။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရင္ မဟာဗ်ဴဟာ သိပ္မရွိဘူးလုိ႔ ထင္တယ္ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ သူ႔မ်ာက Liberal Minded ရွိတာေလးပဲသိတယ္။ ႏုိင္ငံေရးမွာေတာ့ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ စဥ္းစားတာမ်ဳိးေတာ့ နည္းတယ္ဗ်။ ဒါလည္း သဘာ၀က်တယ္။ သူႏုိင္ငံေရးမွ မလုပ္ဖူးတာ။ သူ႔အေနနဲ႔ အဲဒါေတြ ကြာတာကုိး။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ဦးသိန္းစိန္ အေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လုိမူ၀ါဒမ်ဳိးေတြ ခ်မွတ္သင့္ပါသလဲ။
ေက်ာ္၀င္း ။ ။ မရဘူးဗ်။ သူလုပ္ေနတာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လမ္းေၾကာင္းမွန္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားလုံးက capacity နိမ့္ေနၾကတယ္။ အခ်ိန္ယူရမွာ ပဲ။ Gradual နဲ႔ပဲသြားလုိ႔ရမယ္။ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္လုိ႔မရဘူး။ ဦးသိန္းစိန္ ကလည္း တပ္ကဆုိေတာ့ တပ္အစြဲရွိတယ္။ တပ္က တပ္အခ်င္းခ်င္းပဲ ယုံတာ။ အျပင္လူကုိ မယုံဘူး။ အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအႀကံေပးေခၚလုိ႔ရရွိရင္ တပ္ကပဲ ေခၚတာ။ အျပင္လူမပါဘူး။ စီးပြားေရးအႀကံေပးေတာ့ အျပင္လူပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးတာတစ္ခုက conservative ေတြရွိတာ။ conservative ေတြကုိ တည့္တည့္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အစုိးရအဖြဲ႕နဲ႔ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ သိပ္မရွိဘူး။ ၿပီးေတာ့ ဦးေရႊမန္းကုိယ္တုိင္ကုိက သူ႔မွာ interests ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အဲဒါ စီးပြားေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈရဲ႕ အႀကီးဆုံး အဟန္႔အတားျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အဲဒါ သမၼတအတြက္ တကယ့္စိန္ေခၚမႈပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကာလုံကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးဦးသန္းေရႊ ကုိယ္တုိင္ခန္႔ထားတာ။ သူကေတာ့ အာဏာသိမ္းခ်င္ေတာင္မွ သူ႔သေဘာနဲ႔သူ သိမ္းဖုိ႔သိပ္မလြယ္ဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ သူက သိပ္၀ါႏုတာကုိး။ ၿပီးေတာ့ သူကသူ႔တပ္ကုိ မကုိင္ႏုိင္တဲ့ လူေတြရွိတယ္။ လူ၀တ္လဲထားတဲ့ လူေတြရွိတယ္။ အဲဒီလူေတြ (Hard Liners) ေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ အဲဒီလူေတြက ဦးေရႊမန္းဘက္ကလူေတြ ျဖစ္ေနတာ။ ဒီျပႆနာကေတာ့ အႀကီးႀကီးပဲ။ ဒါေပမယ့္ မွန္းဆၾကည့္တာ သမၼတနဲ႔ ကာလုံနဲ႔ကေတာ့ အသြင္းခ်င္းကတူတယ္။ အဲဒီ Power struggle ကလည္း ေၾကာက္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဦးေရႊမန္းက ႏုိင္ငံေရး ကစားခ်င္တဲ့ သေဘာရွိတယ္။ ကစားသြားရင္ သိပ္မစုိးရိမ္ေတာ့ဘူး။ အာဏာက ဘယ္သူရရ စိတ္မ၀င္စားေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ တုိင္းျပည္ေနာက္ေၾကာင္းမျပန္ရင္ ေတာ္တာပဲ။ ကစားတာ ေအာင္ျမင္ရင္ေတာ့ သူ႔ကုိ အားျပန္ကုိးရတာေပါ့။ သူ႔ၾကည့္ရတာေတာ့ ျပန္အာဏာသိမ္းခ်င္တဲ့ပုံစံ မေတြ႕ရဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ေနာက္က လူေတြအားလုံးက လက္ယားေနတာၾကာၿပီ။ ဒီလူေတြကေတာ့ ေျပာမရဘူး။ စစ္တပ္ဆုိတဲ့သဘာ၀က ကုိယ္ကပဲ အႏုိင္ယူခ်င္တာေပါ့။ အခုဟာ သမၼတကေရာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ကေရာ မတုိက္နဲ႔ဆုိေတာ့ အက်အဆုံးက ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ အဲဒါလည္း ဘရိတ္ေပါက္ သြားႏုိင္တယ္။
၀င္းေဖေမာင္ ။ ။ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္ ဆရာ။
https://www.facebook.com/winpemaung19/posts/10151497980439227 မွာ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
