ဇန်နဝါရီ ၉၊ ၂၀၂၀
M-Media
-အီရန်ဟာ မာန်ကျသွားပြီး၊ အီရန်အစိုးရရဲ့ အပြုအမူတွေ ပြောင်းလဲတဲ့အထိ ပြင်းထန်တဲ့ ပိတ်ဆို့မှုတွေ ပြုလုပ်သွားမယ်လို့ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က မနေ့မှာ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
အီရတ်က အမေရိကန် လေတပ်စခန်းနဲ့ အခြားစစ်စခန်းတစ်ခုတို့ကို အီရန်က ဒုံးကျည်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ထရမ့်ဟာ မနေ့က အိမ်ဖြူတော်မှာ ရှင်းလင်းပွဲ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
အီရန်က တိုက်ခိုက်လာမယ်ဆိုရင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် တုန့်ပြန်သွားမယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်း Twitter စာမျက်နှာမှာ ထရမ့်က ရေးသားခဲ့ပေမယ့် မနေ့က ရှင်းလင်းပွဲမှာ စစ်ရေးအရ အရေးယူမယ်ဆိုတဲ့ ပြောကြားမှုမျိုး မပါဝင်ခဲ့ပါဘူး။
ဇန်နဝါရီလ ၃ ရက်နေ့က အီရန် တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့က ဗိုလ်ချုပ် ကာစင် ဆိုလိုင်မာနီကို အီရတ်မှာ အမေရိကန်က လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း အီရန်နဲ့ အမေရိကန်တို့အကြား တင်းမာမှုတွေ မြင့်တက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။
အီရန်က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မနက်ပိုင်းမှာ အီရတ်မှာရှိတဲ့ အမေရိကန်စစ်စခန်းတွေကို ဒုံးကျည်တွေနဲ့ တတုန့်ပြန် ပစ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ၁၉၇၉ ခုနှစ်က တီဟီရန်မှာရှိတဲ့ အမေရိကန်သံရုံးကို အီရန်ပြည်သူတွေ ဝင်စီးမှု နောက်ပိုင်း အမေရိကန်ကို အီရန်က ပထမဆုံး တိုက်ရိုက်တိုက်ခိုက်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ထရမ့်က တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း အမေရိကန်စစ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံးတာမျိုးမရှိဘဲ၊ ပျက်ဆီးဆုံးရှုံးမှုလည်း အနည်းဆုံးသာရှိခဲ့တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အီရန်အရေးမှာ နေတိုးအဖွဲ့နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေ ပိုမိုပါဝင်နိုင်ရေး တိုက်တွန်းသွားမယ်လို့လည်း ထရမ့်က ဆိုပါတယ်။
ဆွေးနွေးဖို့ အဆင်သင့်ရှိ
ကုလဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ် ကီလီ ခရက်ဖ်က ကုလကို ပေးပို့တဲစာမှာ နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကို ထိန်းသိမ်းဖို့အတွက် အီရန်နဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ အသင့်ရှိနေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
IRGC က ဗိုလ်ချုပ် ဆိုလိုင်မာနီကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုဟာ မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ရေးဆိုတဲ့ ကုလရဲ့ ပဋိဉာဉ် အပိုဒ် ၅၁ အရ လုပ်ဆောင်တာဖြစ်လို့ တရားကြောင်း၊ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် အမေရိကန်ဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ လိုအပ်တာတွေကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမှာဖြစ်ကြောင်းလည်း ဒီစာက ဆိုပါတယ်။
ကုလဆိုင်ရာ အီရန်သံအမတ် မဂျစ် တက်ခ် ရာဗန်ချီက အီရန်အပေါ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ကြေငြာထားပြီးတဲ့နောက် ဆွေးနွေးမယ်လို့ ကမ်းလှမ်းတာဟာ ယုံကြည်လောက်စရာမရှိဘူးလို့ တုန့်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
သမ္မထရမ့်ဟာ ကြိုတင်သတ်မှတ်ချက်တွေ မရှိဘဲ ဆွေးနွေးဖို့အတွက် အီရန်ကို အရင်က ကမ်းလှမ်းခဲ့ပေမယ့် အီရန်ကတော့ ဒါဟာ ဖိအားပေးဖို့သက်သက်ဖြစ်တာကြောင့် လက်မခံဘူးလို့ ငြင်းဆိုထားတာပါ။
ထရမ့်အာဏာကို ကန့်သတ်မယ်
အီရန်ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး သမ္မတထရမ့်ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေကို ကန့်သတ်မယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကို အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော်က ကြာသာပတေးနေ့မှာ မဲခွဲဖို့ ရှိနေပါတယ်။
လွှတ်တော်ရဲ့ အတည်ပြုချက်မရရင် အီရန်ကို စစ်ရေးအရ တိုက်ခိုက်မှုတွေမလုပ်ဆောင်ရဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်မျိုး ဒီဆုံးဖြချက်မှာ ပါဝင်မှာပါ။
အစိုးရက အီရန်အပေါ် ရန်လိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချမှတ်တာ၊ မဟာဗျူဟာမချဘဲ လုပ်ဆောင်တာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လွှတ်တော်အမတ်တွေက စိုးရိမ်လာတဲ့အတွက် ဒီလိုဆုံးဖြတ်ချက်ကို မဲခွဲရတာ ဖြစ်တယ်လို့ လွှတ်တော်ဥက္ကဌ နန်စီ ပီလိုစီက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဆိုလိုင်မာနီကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုမှာ ထောက်လှမ်းရေးသတင်းအချက်အလက်တွေကို အသေးစိတ်ထုတ်မပြောတာနဲ့ပတ်သက်လို့ ထရမ့်နဲ့ လုံခြုံရေးအကြံပေးတွေကို ထိပ်တန်း လွှတ်တော်အမတ်တွေက ဝေဖန်မှုတွေရှိနေပြီး၊ အထက်လွှတ်တော်နဲ့ အောက်လွှတ်တော် ၂ ခုစလုံးမှာ အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေ လာရောက်တင်ပြဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။
Ref: BBC, CNN
